EFEKTIFITAS EKSTRAK KELOPAK BUNGA ROSELLA (Hibiscus sabdariffa) TERHADAP PENURUNAN JUMLAH SEL POLYMORFONUCLEAR NEUTROFIL (PMN) PADA PERIODONTITIS EKSPERIMENTAL TIKUS WISTAR
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
EFEKTIFITAS EKSTRAK KELOPAK BUNGA ROSELLA
(Hibiscus sabdariffa) TERHADAP PENURUNAN JUMLAH
SEL POLYMORFONUCLEAR NEUTROFIL (PMN)
PADA PERIODONTITIS EKSPERIMENTAL
TIKUS WISTAR
SKRIPSI
Oleh
Dhenok Anggi Wijayanti
NIM 071610101113
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne BAGIAN PERIODONSIA
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
FAKULTAS KEDOKTERAN
GIGI
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
UNIVERSITAS
JEMBER
hhtt
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
2011
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ej.
EFEKTIFITAS
ROSELLAlib.u.n
nej.EKSTRAK KELOPAK
nBUNGA
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
b
li
idgigili sabdariffa) TERHADAP
idgigiPENURUNAN
idgigili
/:d
/:d
/:d
(Hibiscus
JUMLAH
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp SEL POLYMORFONUCLEAR
hthttp
hthttp
NEUTROFIL (PMN)
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
PADA PERIODONTITIS EKSPERIMENTAL
id
id
.ac.c.idTIKUS WISTAR .ac.c.id
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
li
ili melengkapi tugas akhir
idgigili
idgigimemenuhi
idgigguna
diajukan
dan
syarat-syarat untuk
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
Gigi (S1) dan mencapai
hthttp
hthttKedokteran
hthttp menyelesaikan Program Studi
h
jej.a
e
n
u
n
.
u
b
.
i
idgiigl ilib
d
/
/
:
/
/
hthtp
ttp:
jej.a
e
n
u
n
.
u
b
.
i
idgiigl ilib
d
/
/
:
/
/
hthtp
ttp:
SKRIPSI
gelar Sarjana Kedokteran Gigi
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
t :
hhtOleh
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
Anggi Wijayanti
id.Dhenok
.
d
i
c
ca.cid.id
a
a
NIM
071610101113
c
.
.
j
j
a
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
ca.cid.id
aj.BAGIAN
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
PERIODONSIA
e
e
ne GIGI
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
FAKULTAS
KEDOKTERAN
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
UNIVERSITAS
JEMBER
t
t
t
t
hhtt
hhtt
2011
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
Skripsi
ini
saya
persembahkan
untuk
:
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
p SWT, atas segala petunjuk
h1.httAllah
hhttpdan karuniaNya yang telah hmenguatkan
aku
http
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
PERSEMBAHAN
dalam berbagai rintangan.
.id
.id
ca.cid.id
a
.
j
e
u.n
u.n
u.n
nej
nej
nej.
.
.
.
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
b
b
perjuanganku
idgigili dengan kasih sayang://dan
idgipengorbanannya.
idgigili
gili
d
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
thttp
p
h3.thttDosen-dosenku
hthttpdrg. Happy
di Fakultas h
Kedokteran
Gigi, teristimewa untuk
c c.id Bapak (Joko Sukrisno)j.ayang
c id
2. Mamak (Bitmiati)
ej.a.adan
e .ac. tulus mendampingi
h
Harmono, M.Kes. (DPU) serta drg. Desi Sandra Sari, M.D.Sc. (DPA), terima
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
4. Saudara,
sahabat
serta
teman-teman
yang
telah
memberi
support,
motivasi
dan
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhttinspirasi selama ini.
hhtt
.id
.id
cac.id
kasih yang taketerhingga
j.aj.cac.idatas bimbingannya selama
ej.aj.ini.
5. Almamater Fakultas kedokteran Gigi Universitas Jember.
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
ii
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
MOTTO
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
“Karena sesungguhnya sesudah kesulitan itu, ada kemudahan. Sesungguhnya
id.idada kemudahan” (Q.S. Alam
d
sesudah kesulitan
: 5-6).
ca.cid.id
ca.citu,
ca.cid.iNasyrah
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
“Dan
siapa yang menghendaki
p
tp
hthtbarang
hthttpkehidupan akhirat dan berusaha
hthttp ke arah
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
h
itu dengan sungguh-sungguh sedang ia adalah mu’min, maka mereka itu
ca.cid.id
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Dan
yang bersungguh-sungguh
untuk (mencari keridhaan)
hhtt Kami,
hhorang-orang
hhtt
tt
dd
c.cid.id( Q.S. Al Isro’: 19).
adalah orang-orangj.yang
dibalasi dengan
ac.ci .iusahanya
j.abaik”
h
benar- benar akan Kami tunjukkan kepada mereka jalan-jalan Kami. Dan
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
neej.
iii ilibi.bu.un
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
.i .id berbuat baik.
ca.ci .id
sesungguhnya Allah
beserta orang-orang
j.acacyang
j.abenar-benar
nej.
.une
b .u
(Q.S. Al-Ankabut:
igiliilib69)
:p//:d
/dig
/
t
hthtp
t
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
Menyatakan dengan sesungguhnya
bahwa skripsi yang berjudul
:
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ej.
"Efektifitas Ekstrak
Bunga Rosellab.(Hibiscus
u.n
nej.
nKelopak
nej. Sabdariffa) Terhadap
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
gigili
idgigili
idJumlah
idgNeutrofil
idgigili
igili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
Penurunan
Sel Polymorfonuclear
(PMN) Pada tpPeriodontitis
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp
h
pernah diajukan pada institusi
manapun, serta
d
d disebutkan sumbernya danc.ibelum
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ac.id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
e bertanggung jawab atas
bukan karya jiplakan.
dan kebenaran isinya
ne
ne
nSaya
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.keabsahan
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
sesuai
dengan
sikap ilmiah yang harusttdijunjung
tinggi.
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
akademik jika
d
ca.cid.id
ca.cid.isanksi
ca.cid.id serta bersedia mendapat
ca.cid.id dan paksaan dari pihakj.amanapun
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.
e
e
e
e
ternyata dikemudian
hari
ini tidak benar.
nej.
nej.
nejpernyataan
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
PERNYATAAN
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
Saya yang bertanda
ne
ne di bawah ini:
ne
.bu.n
.bu.tangan
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigilAnggi wijayanti
idgigil
//:d
//:d
//:d
Namatp::Dhenok
:
/
/
/
/
/
/
p
t
t
t
p
hhttp
hhttp
NIM : 071610101113
Eksperimental Tikus Wistar" adalah benar-benar hasil karya saya sendiri, kecuali jika
Demikian pernyataan ini saya buat dengan sebenarnya, tanpa adanya tekanan
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
Jember, 21 tFebruari
2011
/
/
p
p
t
t
t
hhtt
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id071610101113
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
neej.
iv ilibi.bu.un
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
Yang menyatakan,
Dhenok Anggi Wijayanti
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
cac.i
je.aj.EKSTRAK
je.aj.cac.i ROSELLA
je.aj.cac.i
EFEKTIFITAS
KELOPAK
BUNGA
e
e
e
n
n
n
u
u
u
.b.un
.un
(Hibiscus
TERHADAP
JUMLAH
igliibli.bsabdariffa)
igliibPENURUNAN
igliibli.b.un
i
l
g
g
g
i
i
i
d
d
d
i
i
i
:// /d
:// /d NEUTROFIL (PMN)
:// /d
hthtp
hthtp
hthtp
ttp:/ SEL POLYMORFONUCLEAR
ttp:/
ttp:/
PADA PERIODONTITIS EKSPERIMENTAL
d
d TIKUS WISTAR
d
.idd
.idd
.idd
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
SKRIPSI
h
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
Oleh
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
id.id
ca.cid.id
a
aj.ca.cDhenok
.
.
j
j
.
e
e
Anggi Wijayanti
nej
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
NIM 071610101113
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
Pembimbing
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
tp
hthttDosen
hthtM.Kes.
hthttp : drg. Happy Harmono,
Pembimbing Utama
h
Dosen Pembimbing
.id Anggota
: drg. Desi Sandra
.id Sari, M.D.Sc.
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
je.aj.cac.id
e
n
liibli.bu.un
i
g
i
://d/dig
hthtp
ttp:/
je.aj.cac.id
e
n
liibli.bu.un
i
g
i
://d/dig
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
neej.
v ilibi.bu.un
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
Skripsi
yang
berjudul
"Efektifitas
Ekstrak
Kelopak
Bunga
Rosella
(Hibiscus
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
p
hhtt(PMN)
Sabdariffa)
hhttp Terhadap Penurunan Jumlah
hhttpSel Polymorfonuclear Neutrofil
Pada
h
PENGESAHAN
Periodontitis Eksperimental Tikus Wistar" telah diuji dan disahkan oleh Fakultas
d.id
ca.cid.id Kedokteran Gigi Universitas
ca.ciJember
ca.cid.id
a
a
a
pada
:
.
.
.
j
j
j
e
e
e
u.n
u.n
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.
.
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
b
Hari, tanggalig : iSenin,
21 Februari 2011
idgigili
idgigili
ig li
/:d
/:d
//:d
/
/
d
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
t
t
thttpUniversitas Jember
p
hthttp
Tempat
: Fakultas KedokteranhGigi
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
id.id Happy Harmono, M.Kes ac.id.id
ca.cdrg.
a
.
je. j.ac
j
e
e
j.
n
n
e
u
u
n
n
.
.
NIP
1967090119970212001
u
u
b
b
idgiigliilib.
idgiigliilib.
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
hthtp
hthtp
ttp:/
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
Anggota I,
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
drg. Desi Sandra Sari, M.D.Sc.
ca.cid.id
ca.cid.id NIP 197512152003122005
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/
//:d
:
/
/
/
/
p
t
p
hthttp
.id
Tim Penguji
je.aj.cac.id
e
n
Ketua, ilibi.bu.un
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
Anggota II,
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
drg. Melok Aris W.K., M.Kes., Sp.Perio.
NIP 197104092005012002
c.id.id
je.aj.ac
e
n
u
igliibli.b.un
g
i
d
i
:// /d
hthtp
Mengesahkan
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
Dekan,
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
drg. Hj. Herniyati,
il
idgigil
idgigM.Kes.
//:d
:p//:d
:
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
NIP 195909061985032001
hhtt
hhttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
neej.
vi ilibi.bu.un
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
e
u.n
Efektifitas Ekstrak
Bunga Rosellaib.(Hibiscus
ne
nKelopak
ne Sabdariffa) Terhadap
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
Penurunan
Jumlah Sel Polymorfonuclear
Neutrofil (PMN) PadattPeriodontitis
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
RINGKASAN
Eksperimental Tikus Wistar; Dhenok Anggi Wijayanti, 0716101011132; 2011: 57
Kedokteran Gigi Universitas
d halaman; Bagian Periodonsiac.Fakultas
id
id Jember.
.
c
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
/dig periodontal yang seringtpterjadi
/dig pada manusia adalah gingivitis
/dig dan
Penyakit
/
/
/
:
:
:
p
p
t
t
ht
ht
ht
c.i
ej.a
b.un
gili
://di
p
periodontitis. Kedua penyakit ini merupakan penyakit keradangan yang terjadi akibat
b.u
p
gili
i
d
/
/
:
d
id respon jaringan periodontalaterhadap
.id bakteri plak. Sel-sel pertahanan
.id yaitu makrofag,
c
c
a
ac.i
.
.
.
j
j
j
e
e
e
limfosit serta sejumlah
neutrofil (PMN) akan.un
.un besar sel leukosit polimorfonuclear
.un
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
bermigrasi
: menuju jaringan untuk melawan
: infeksi bakteri serta untuk
:mencegah
http
http
http
ac.
.
j
e
n
invasi bakteri ke jaringan yang lebih dalam.
Sel PMN merupakan sel radang yang berperan sebagai pertahanan utama host
melawan infeksi bakteri di dalam jaringan periodontal. Proses keradangan tersebut
merupakan respon pertahanan tubuh yang melibatkan metabolisme asam arachidonat
dan pelepasan mediator-mediator peradangan yang akan menstimulasi kemotaksis.
Asam arachidonat dimetabolisme melalui dua jalur yaitu lipooksigenase dan
siklooksigenase. Metabolisme asam arachidonat melalui jalur siklooksigenase
menghasilkan prostaglandin dan tromboxan. Prostaglandin menunjukkan efek
fisiologis seperti peningkatan permeabilitas vaskuler, dilatasi vaskuler dan induksi
kemotaksis neutrofil. Tromboksan menimbulkan konstriksi pembuluh darah dan
agregasi
trombosit.
Asam
arachidonat
juga
dimetabolisme
melalui
jalur
lipooksigenase yang menghasilkan 4 leukotrin yaitu LTB4, LTC4, LTD4, dan LTF4.
LTB4 merupakan kemoatraktan poten untuk neutrofil.
Pemanfaatan sumber daya alam sebagai obat alternatif dewasa ini semakin
berkembang penggunaannya, salah satu adalah pemanfaatan kelopak bunga Rosella
(Hibiscus sabdariffa) yang mengandung berbagai macam zat aktif yang salah satunya
adalah antosianin. Beberapa penelitian sebelumnya membuktikan bahwa antosianin
vii
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
dapat memberikan efek antiinflamasi. Tujuan penelitian ini adalah untuk mengetahui
ilib
ig
p://d
jumlah sel
dkelopak bunga Rosella dalamcmenurunkan
d
d
c.id kemampuan pemberian ekstrak
ac.i
a .i
ac.i
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
PMN tikus Wistar
Penelitian iini
.unjantan dengan periodontitis
.ueksperimental.
.un
b
b
b
i
i
l
l
l
i
i
i
g
ig
dig
://penelitian
://di dengan rancangan penelitian
://dberupa
merupakan
eksperimental laboratories
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
j.a
.une
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
the post test only kontrol group design yang dilakukan di
Bagian Biomedik
Laboratorium Histologi dan Farmakologi Fakultas Kedokteran Gigi Universitas
Jember. Penelitian ini menggunakan 24 ekor tikus Wistar jantan yang dibagi menjadi
tiga kelompok yaitu kelompok kontrol negatif (tidak diligasi dan tidak diberi
Rosella), kelompok kontrol positif (diligasi dan tidak diberi Rosella), kelompok
perlakuan (diligasi dan diberi Rosella). Ligasi dilakukan selama 7 hari menggunakan
kawat ligasi berdiameter 0,15mm yang ditempatkan melingkari sulkus gingiva gigi
insisivus kiri rahang bawah tikus Wistar. Ekstrak kelopak bunga Rosella diberikan
selama 28 hari secara intragastrik. Tikus dekaputasi pada hari ke 43, kemudian
diambil jaringan periodontal pada gigi insisivus kiri rahang bawah dan dilakukan
pembuatan preparat. Kemudian hasil pengamatan dilakukan uji analisis statistik,
terlebih dahulu dilakukan uji normalitas Kolmogorov-Smirnov, serta uji homogenitas
Levene test. Setelah itu kemudian dilanjutkan uji statistik parametrik Two Way Anova
dan uji LSD.
Hasil menunjukkan bahwa rata-rata jumlah sel PMN pada kelompok
perlakuan (4,52) lebih sedikit daripada kelompok kontrol negatif (4,53) dengan
perbedaan yang tidak bermakna (p>0,05), rata-rata jumlah sel PMN pada kelompok
perlakuan (4,52) lebih sedikit daripada kelompok kontrol positif (5,25) dengan
perbedaan yang bermakna (p
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
EFEKTIFITAS EKSTRAK KELOPAK BUNGA ROSELLA
(Hibiscus sabdariffa) TERHADAP PENURUNAN JUMLAH
SEL POLYMORFONUCLEAR NEUTROFIL (PMN)
PADA PERIODONTITIS EKSPERIMENTAL
TIKUS WISTAR
SKRIPSI
Oleh
Dhenok Anggi Wijayanti
NIM 071610101113
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne BAGIAN PERIODONSIA
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
FAKULTAS KEDOKTERAN
GIGI
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
UNIVERSITAS
JEMBER
hhtt
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
2011
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ej.
EFEKTIFITAS
ROSELLAlib.u.n
nej.EKSTRAK KELOPAK
nBUNGA
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
b
li
idgigili sabdariffa) TERHADAP
idgigiPENURUNAN
idgigili
/:d
/:d
/:d
(Hibiscus
JUMLAH
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp SEL POLYMORFONUCLEAR
hthttp
hthttp
NEUTROFIL (PMN)
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
PADA PERIODONTITIS EKSPERIMENTAL
id
id
.ac.c.idTIKUS WISTAR .ac.c.id
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
li
ili melengkapi tugas akhir
idgigili
idgigimemenuhi
idgigguna
diajukan
dan
syarat-syarat untuk
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
Gigi (S1) dan mencapai
hthttp
hthttKedokteran
hthttp menyelesaikan Program Studi
h
jej.a
e
n
u
n
.
u
b
.
i
idgiigl ilib
d
/
/
:
/
/
hthtp
ttp:
jej.a
e
n
u
n
.
u
b
.
i
idgiigl ilib
d
/
/
:
/
/
hthtp
ttp:
SKRIPSI
gelar Sarjana Kedokteran Gigi
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
t :
hhtOleh
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
Anggi Wijayanti
id.Dhenok
.
d
i
c
ca.cid.id
a
a
NIM
071610101113
c
.
.
j
j
a
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
ca.cid.id
aj.BAGIAN
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
PERIODONSIA
e
e
ne GIGI
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
FAKULTAS
KEDOKTERAN
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
UNIVERSITAS
JEMBER
t
t
t
t
hhtt
hhtt
2011
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
Skripsi
ini
saya
persembahkan
untuk
:
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
p SWT, atas segala petunjuk
h1.httAllah
hhttpdan karuniaNya yang telah hmenguatkan
aku
http
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
PERSEMBAHAN
dalam berbagai rintangan.
.id
.id
ca.cid.id
a
.
j
e
u.n
u.n
u.n
nej
nej
nej.
.
.
.
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
b
b
perjuanganku
idgigili dengan kasih sayang://dan
idgipengorbanannya.
idgigili
gili
d
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
thttp
p
h3.thttDosen-dosenku
hthttpdrg. Happy
di Fakultas h
Kedokteran
Gigi, teristimewa untuk
c c.id Bapak (Joko Sukrisno)j.ayang
c id
2. Mamak (Bitmiati)
ej.a.adan
e .ac. tulus mendampingi
h
Harmono, M.Kes. (DPU) serta drg. Desi Sandra Sari, M.D.Sc. (DPA), terima
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
4. Saudara,
sahabat
serta
teman-teman
yang
telah
memberi
support,
motivasi
dan
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhttinspirasi selama ini.
hhtt
.id
.id
cac.id
kasih yang taketerhingga
j.aj.cac.idatas bimbingannya selama
ej.aj.ini.
5. Almamater Fakultas kedokteran Gigi Universitas Jember.
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
ii
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
MOTTO
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
“Karena sesungguhnya sesudah kesulitan itu, ada kemudahan. Sesungguhnya
id.idada kemudahan” (Q.S. Alam
d
sesudah kesulitan
: 5-6).
ca.cid.id
ca.citu,
ca.cid.iNasyrah
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
“Dan
siapa yang menghendaki
p
tp
hthtbarang
hthttpkehidupan akhirat dan berusaha
hthttp ke arah
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
h
itu dengan sungguh-sungguh sedang ia adalah mu’min, maka mereka itu
ca.cid.id
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Dan
yang bersungguh-sungguh
untuk (mencari keridhaan)
hhtt Kami,
hhorang-orang
hhtt
tt
dd
c.cid.id( Q.S. Al Isro’: 19).
adalah orang-orangj.yang
dibalasi dengan
ac.ci .iusahanya
j.abaik”
h
benar- benar akan Kami tunjukkan kepada mereka jalan-jalan Kami. Dan
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
neej.
iii ilibi.bu.un
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
.i .id berbuat baik.
ca.ci .id
sesungguhnya Allah
beserta orang-orang
j.acacyang
j.abenar-benar
nej.
.une
b .u
(Q.S. Al-Ankabut:
igiliilib69)
:p//:d
/dig
/
t
hthtp
t
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
Menyatakan dengan sesungguhnya
bahwa skripsi yang berjudul
:
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ej.
"Efektifitas Ekstrak
Bunga Rosellab.(Hibiscus
u.n
nej.
nKelopak
nej. Sabdariffa) Terhadap
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
gigili
idgigili
idJumlah
idgNeutrofil
idgigili
igili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
Penurunan
Sel Polymorfonuclear
(PMN) Pada tpPeriodontitis
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp
h
pernah diajukan pada institusi
manapun, serta
d
d disebutkan sumbernya danc.ibelum
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ac.id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
e bertanggung jawab atas
bukan karya jiplakan.
dan kebenaran isinya
ne
ne
nSaya
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.keabsahan
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
sesuai
dengan
sikap ilmiah yang harusttdijunjung
tinggi.
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
akademik jika
d
ca.cid.id
ca.cid.isanksi
ca.cid.id serta bersedia mendapat
ca.cid.id dan paksaan dari pihakj.amanapun
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.
e
e
e
e
ternyata dikemudian
hari
ini tidak benar.
nej.
nej.
nejpernyataan
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
PERNYATAAN
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
Saya yang bertanda
ne
ne di bawah ini:
ne
.bu.n
.bu.tangan
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigilAnggi wijayanti
idgigil
//:d
//:d
//:d
Namatp::Dhenok
:
/
/
/
/
/
/
p
t
t
t
p
hhttp
hhttp
NIM : 071610101113
Eksperimental Tikus Wistar" adalah benar-benar hasil karya saya sendiri, kecuali jika
Demikian pernyataan ini saya buat dengan sebenarnya, tanpa adanya tekanan
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
Jember, 21 tFebruari
2011
/
/
p
p
t
t
t
hhtt
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id071610101113
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
neej.
iv ilibi.bu.un
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
Yang menyatakan,
Dhenok Anggi Wijayanti
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
cac.i
je.aj.EKSTRAK
je.aj.cac.i ROSELLA
je.aj.cac.i
EFEKTIFITAS
KELOPAK
BUNGA
e
e
e
n
n
n
u
u
u
.b.un
.un
(Hibiscus
TERHADAP
JUMLAH
igliibli.bsabdariffa)
igliibPENURUNAN
igliibli.b.un
i
l
g
g
g
i
i
i
d
d
d
i
i
i
:// /d
:// /d NEUTROFIL (PMN)
:// /d
hthtp
hthtp
hthtp
ttp:/ SEL POLYMORFONUCLEAR
ttp:/
ttp:/
PADA PERIODONTITIS EKSPERIMENTAL
d
d TIKUS WISTAR
d
.idd
.idd
.idd
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
SKRIPSI
h
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
Oleh
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
id.id
ca.cid.id
a
aj.ca.cDhenok
.
.
j
j
.
e
e
Anggi Wijayanti
nej
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
NIM 071610101113
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
Pembimbing
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
tp
hthttDosen
hthtM.Kes.
hthttp : drg. Happy Harmono,
Pembimbing Utama
h
Dosen Pembimbing
.id Anggota
: drg. Desi Sandra
.id Sari, M.D.Sc.
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
je.aj.cac.id
e
n
liibli.bu.un
i
g
i
://d/dig
hthtp
ttp:/
je.aj.cac.id
e
n
liibli.bu.un
i
g
i
://d/dig
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
neej.
v ilibi.bu.un
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
Skripsi
yang
berjudul
"Efektifitas
Ekstrak
Kelopak
Bunga
Rosella
(Hibiscus
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
p
hhtt(PMN)
Sabdariffa)
hhttp Terhadap Penurunan Jumlah
hhttpSel Polymorfonuclear Neutrofil
Pada
h
PENGESAHAN
Periodontitis Eksperimental Tikus Wistar" telah diuji dan disahkan oleh Fakultas
d.id
ca.cid.id Kedokteran Gigi Universitas
ca.ciJember
ca.cid.id
a
a
a
pada
:
.
.
.
j
j
j
e
e
e
u.n
u.n
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.
.
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
b
Hari, tanggalig : iSenin,
21 Februari 2011
idgigili
idgigili
ig li
/:d
/:d
//:d
/
/
d
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
t
t
thttpUniversitas Jember
p
hthttp
Tempat
: Fakultas KedokteranhGigi
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
id.id Happy Harmono, M.Kes ac.id.id
ca.cdrg.
a
.
je. j.ac
j
e
e
j.
n
n
e
u
u
n
n
.
.
NIP
1967090119970212001
u
u
b
b
idgiigliilib.
idgiigliilib.
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
hthtp
hthtp
ttp:/
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
Anggota I,
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
drg. Desi Sandra Sari, M.D.Sc.
ca.cid.id
ca.cid.id NIP 197512152003122005
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/
//:d
:
/
/
/
/
p
t
p
hthttp
.id
Tim Penguji
je.aj.cac.id
e
n
Ketua, ilibi.bu.un
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
Anggota II,
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
drg. Melok Aris W.K., M.Kes., Sp.Perio.
NIP 197104092005012002
c.id.id
je.aj.ac
e
n
u
igliibli.b.un
g
i
d
i
:// /d
hthtp
Mengesahkan
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
Dekan,
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
drg. Hj. Herniyati,
il
idgigil
idgigM.Kes.
//:d
:p//:d
:
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
NIP 195909061985032001
hhtt
hhttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
neej.
vi ilibi.bu.un
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
e
u.n
Efektifitas Ekstrak
Bunga Rosellaib.(Hibiscus
ne
nKelopak
ne Sabdariffa) Terhadap
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
Penurunan
Jumlah Sel Polymorfonuclear
Neutrofil (PMN) PadattPeriodontitis
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
RINGKASAN
Eksperimental Tikus Wistar; Dhenok Anggi Wijayanti, 0716101011132; 2011: 57
Kedokteran Gigi Universitas
d halaman; Bagian Periodonsiac.Fakultas
id
id Jember.
.
c
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
/dig periodontal yang seringtpterjadi
/dig pada manusia adalah gingivitis
/dig dan
Penyakit
/
/
/
:
:
:
p
p
t
t
ht
ht
ht
c.i
ej.a
b.un
gili
://di
p
periodontitis. Kedua penyakit ini merupakan penyakit keradangan yang terjadi akibat
b.u
p
gili
i
d
/
/
:
d
id respon jaringan periodontalaterhadap
.id bakteri plak. Sel-sel pertahanan
.id yaitu makrofag,
c
c
a
ac.i
.
.
.
j
j
j
e
e
e
limfosit serta sejumlah
neutrofil (PMN) akan.un
.un besar sel leukosit polimorfonuclear
.un
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
bermigrasi
: menuju jaringan untuk melawan
: infeksi bakteri serta untuk
:mencegah
http
http
http
ac.
.
j
e
n
invasi bakteri ke jaringan yang lebih dalam.
Sel PMN merupakan sel radang yang berperan sebagai pertahanan utama host
melawan infeksi bakteri di dalam jaringan periodontal. Proses keradangan tersebut
merupakan respon pertahanan tubuh yang melibatkan metabolisme asam arachidonat
dan pelepasan mediator-mediator peradangan yang akan menstimulasi kemotaksis.
Asam arachidonat dimetabolisme melalui dua jalur yaitu lipooksigenase dan
siklooksigenase. Metabolisme asam arachidonat melalui jalur siklooksigenase
menghasilkan prostaglandin dan tromboxan. Prostaglandin menunjukkan efek
fisiologis seperti peningkatan permeabilitas vaskuler, dilatasi vaskuler dan induksi
kemotaksis neutrofil. Tromboksan menimbulkan konstriksi pembuluh darah dan
agregasi
trombosit.
Asam
arachidonat
juga
dimetabolisme
melalui
jalur
lipooksigenase yang menghasilkan 4 leukotrin yaitu LTB4, LTC4, LTD4, dan LTF4.
LTB4 merupakan kemoatraktan poten untuk neutrofil.
Pemanfaatan sumber daya alam sebagai obat alternatif dewasa ini semakin
berkembang penggunaannya, salah satu adalah pemanfaatan kelopak bunga Rosella
(Hibiscus sabdariffa) yang mengandung berbagai macam zat aktif yang salah satunya
adalah antosianin. Beberapa penelitian sebelumnya membuktikan bahwa antosianin
vii
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
dapat memberikan efek antiinflamasi. Tujuan penelitian ini adalah untuk mengetahui
ilib
ig
p://d
jumlah sel
dkelopak bunga Rosella dalamcmenurunkan
d
d
c.id kemampuan pemberian ekstrak
ac.i
a .i
ac.i
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
PMN tikus Wistar
Penelitian iini
.unjantan dengan periodontitis
.ueksperimental.
.un
b
b
b
i
i
l
l
l
i
i
i
g
ig
dig
://penelitian
://di dengan rancangan penelitian
://dberupa
merupakan
eksperimental laboratories
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
j.a
.une
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
the post test only kontrol group design yang dilakukan di
Bagian Biomedik
Laboratorium Histologi dan Farmakologi Fakultas Kedokteran Gigi Universitas
Jember. Penelitian ini menggunakan 24 ekor tikus Wistar jantan yang dibagi menjadi
tiga kelompok yaitu kelompok kontrol negatif (tidak diligasi dan tidak diberi
Rosella), kelompok kontrol positif (diligasi dan tidak diberi Rosella), kelompok
perlakuan (diligasi dan diberi Rosella). Ligasi dilakukan selama 7 hari menggunakan
kawat ligasi berdiameter 0,15mm yang ditempatkan melingkari sulkus gingiva gigi
insisivus kiri rahang bawah tikus Wistar. Ekstrak kelopak bunga Rosella diberikan
selama 28 hari secara intragastrik. Tikus dekaputasi pada hari ke 43, kemudian
diambil jaringan periodontal pada gigi insisivus kiri rahang bawah dan dilakukan
pembuatan preparat. Kemudian hasil pengamatan dilakukan uji analisis statistik,
terlebih dahulu dilakukan uji normalitas Kolmogorov-Smirnov, serta uji homogenitas
Levene test. Setelah itu kemudian dilanjutkan uji statistik parametrik Two Way Anova
dan uji LSD.
Hasil menunjukkan bahwa rata-rata jumlah sel PMN pada kelompok
perlakuan (4,52) lebih sedikit daripada kelompok kontrol negatif (4,53) dengan
perbedaan yang tidak bermakna (p>0,05), rata-rata jumlah sel PMN pada kelompok
perlakuan (4,52) lebih sedikit daripada kelompok kontrol positif (5,25) dengan
perbedaan yang bermakna (p