ANALISIS WILAYAH DAN TREND PRODUKSI KOMODITAS PISANG DALAM MENDUKUNG KEGIATAN PERTANIAN HORTIKULTURA DI KABUPATEN LUMAJANG
d
d
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
g
://di
http
http
http
http
ttp
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
g
://di
d
ac.i
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
http
http
http
http
ttp
gili
://di
gili
://di
gili
://di
gili
://di
b.un
b.un
b.un
b.un
b.un
gili
://di
ANALISIS WILAYAH DAN TREND PRODUKSI
KOMODITAS PISANG DALAM MENDUKUNG
KEGIATAN PERTANIAN HORTIKULTURA
DI KABUPATEN LUMAJANG
SKRIPSI
Diajukan guna guna memenuhi salah satu persyaratan
Untuk menyelesaikan Program Sarjana pada
Program Studi Sosial Ekonomi Pertanian
Fakultas Pertanian Universitas Jember
Oleh
Ferna Ariyanti Hidayatus Solikhah
NIM. 031510201141
JURUSAN SOSIAL EKONOMI PERTANIAN
FAKULTAS PERTANIAN
UNIVERSITAS JEMBER
2008
d
j.
une
ilib.
ii http
ttp
d
ttp
g
://di
j.
une
ilib.
d
ttp
g
://di
d
ttp
http
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
e
b.un
gili
://di
http
j.
une
ilib.
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
http
ac.i
ac.i
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
g
://di
j.
une
ilib.
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
ttp
gili
://di
b.un
d
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
d
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
http
d
c.i
ej.a
b.un
gili
://di
ttp
d
g
://di
d
http
d
d
d
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
c.i
ej.a
b.un
gili
://di
ttp
d
d
d
j.
une
ilib.
d
iii http
ttp
d
ttp
g
://di
d
http
d
d
ac.i
ac.i
g
://di
e
b.un
gili
://di
g
://di
j.
une
ilib.
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
http
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
http
d
http
ac.i
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
g
://di
g
://di
g
://di
g
://di
g
://di
d
j.
une
ilib.
http
gili
://di
http
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
d
http
http
ttp
e
b.un
gili
://di
http
ac.i
g
://di
g
://di
g
://di
http
d
g
://di
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
ac.i
j.
une
ilib.
http
ac.i
ac.i
e
b.un
gili
://di
http
d
http
http
d
http
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
http
j.
une
ilib.
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
http
http
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
Pembimbing Anggota
: Aryo Fajar Sunartomo, SP., M.Si
id
.id
.id
.
c
a
j.ac
j.ac
j.
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http
d
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
.id
.id
.id
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
.u
.u: Dr. Ir. Jani Januar, iMT
.u
Pembimbing
Utama
g lib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http
ac.i
j.
une
ilib.
http
g
://di
http Pembimbing
http
ttp
http
d
g
://di
g
://di
g
://di
e
b.un
gili
://di
g
://di
ac.i
j.
.une
b
i
l
i
ig
p://d Oleh
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
id
.id
.idSolikhah
Ariyanti Hidayatus
ac.Ferna
j.ac
j.ac
e
e
n
n
NIM. 031510201141
.u
.u
gilib
gilib
i
i
d
d
/
/
/
/
:
:
http
http
http
ttp
http
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
http
htt
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
g
://di
SKRIPSI BERJUDUL
.id
j.ac
e
n
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
ANALISIS WILAYAH DAN TREND PRODUKSI KOMODITAS PISANG
.id
.id
.id
DALAM MENDUKUNG
KEGIATAN PERTANIAN
HORTIKULTURA
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
ne
DI KABUPATEN
lib.u
lib.u
lib.u LUMAJANG
lib.u
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
://d
://d
://d
://d
http
http
http
http
ac.i
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
http
ac.i
j.
une
ilib.
http
http
g
://di
http
ttp
gili
://di
gili
://di
http
http
b.un
b.un
gili
://di
gili
://di
ttp
ttp
b.un
b.un
gili
://di
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
e
b.un
ttp
gili
://di
b.un
b.un
b.un
gili
://di
ttp
d
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
/dig
ttp:/
d
ac.i
j.
une
ilib.
/dig
ttp:/
d
ac.i
j.
une
ilib.
ttp
: 21 Januari
.id2008
j.ac
e
n
.u
l:ibFakultas
Pertanian
Tanggal
d
http
d
http
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
g
://di
g
://di
http
http
.id
j.ac
e
n
lib.u
TIM
giPENGUJI
i
d
/
/
ttp:
d
ac.i
j.
une
ilib.
http
ttp
e
b.un
gili
://di
g
://di
http
g
://di
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
PENGESAHAN
.id
.id
.id
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
ne
lib.u
lib.u
lib.u
lib.u
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
://d dan Trend Produksi
://d
://d
://d
Skripsi
http
http berjudul: Analisis Wilayah
http Komoditas Pisang http
Dalam Mendukung Kegiatan Pertanian Hortikultura di Kabupaten
.id
.id
.id
Lumajang, telahediuji
j.ac dan disahkan oleh Fakultas
j.ac
j.ac Pertanian pada:
e
e
n
n
n
ne
lib.u
lib.u
lib.u
lib.u
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
://d
://d
://d
://d
http
http
http
http
Hari
: Kamis
ac.i
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
http
Tempat igi
://d
http
g
://di
http
http
g
://di
http
ttp
gili
://di
gili
://di
http
http
b.un
b.un
gili
://di
gili
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
http
http
h
e
b.un
gili
://di
g
://di
Ketua,
d
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
http
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
/dig
ttp:/
d
d
g
://di
http
ttp
d
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
g
://di
j.
une
ilib.
d
g
://di
http Mengesahkan
Dekan Fakultas Pertanian
.id
j.ac
e
n
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
d
http
d
ac.i
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
ttp
g
://di
e
b.un
gili
://di
g
://di
http
http
d
ac.i
j.
une
ilib.
d
e
b.un
g
://di
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
.id
j.ac
e
ne
n
lib.u
lib.u SP.,M.Si
i
i
g
g
i
i
Luh Putu
Suciati,
://d
://d
http
httpNIP. 132 232 452
ac.i
j.
une
ilib.
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
.une
b
i
l
i
Anggota
II
ig
p://d
http
Prof. Dr. Ir. Endang Budi Trisusilowati, MS
NIP. 130 531 982
.id
.id
.id
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
iv http:
http
http
http
ttp
g
ac.i
j.
une
ilib.
d
ac.i
://di
http
http
htt
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
g
://di
d
http
http
d
ac.i
j.
une
ilib.
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
.id
j.ac
e
n
b.u
giliS.,
i
Aryo Fajar
SP., M.Si
d
/
/
:
p
t
t
h
NIP. 132 232 447
d
g
://di
.id
j.ac
e
n
.u
Dr. Ir./dJani
gilibJanuar, MT
i
/
:
httpNIP. 131 798 139
ac.i
j.
.une
b
i
l
i
Anggota
g I
://di
http
ac.i
j.
une
ilib.
ttp
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
e
b.un
ttp
gili
://di
b.un
d
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
c.i
ej.a
b.un
gili
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
/dig
ac.i
d
id
.ac.
j
j
une
.
gilib
i
d
/
/
:
id
.ac.
d
http
http
ttp
d
d
j.
une
ilib.
d
v http
ttp
d
j.
une
ilib.
d
ttp
g
://di
g
://di
e
b.un
gili
://di
http
d
d
ac.i
ac.i
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
http
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
d
http
http
http
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
g
://di
g
://di
d
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
d
http
ac.i
ac.i
http
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
http
http
j.
une
ilib.
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
ttp
d
ac.i
ac.i
ac.i
g
://di
.id Ariyanti Hidayatus.aS.c.id
acFerna
j
.une
NIM. 031510201141
b
i
l
i
g
://di
http
e
b.un
gili
://di
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
g
://di
http
Jember, 21 Januari 2008
d
i
.id
.
j.ac Yang menyatakan, nej.ac
e
n
.u
.u
gilib
gilib
i
i
d
d
/
/
/
/
:
:
http
http
d
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
http
ac.i
ac.i
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
http
http
ttp
d
j.
une
ilib.
g
://di
http
ttp
j.
une
ilib.
http
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
j.
une
ilib.
http
: Ferna Ariyanti Hidayatus Solikhah
id
.id
.id
.ac.
j.ac
j.ac
e
e
n
n
ne
NIMb.une: j031510201141
li
lib.u
lib.u
lib.u
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
d
d
/d
://d
bahwa KaryahtIlmiah
tp:// Tertulis berjudul http://
ttp:/
http Menyatakan dengan hsesungguhnya
”Analisis Wilayah dan Trend Produksi Komoditas Pisang Dalam
.id
.id
.id
Mendukung Kegiatan
di Kabupaten Lumajang”
j.ac
j.ac Pertanian Hortikultura
j.ac
e
e
e
ne
n
n
n
lib.u
lib.u
lib.u
lib.u
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
adalah
hasil karya penulis
disebutkan
sumbernya
/d
://d
://d
:/benar-benar
://d sendiri, kecuali jika
http
http
http
http
dan belum pernah diajukan pada instansi manapun, serta bukan karya jiplakan.
d
g
://di
une
e
b.un
gili
://di
g
://di
tekanan dan paksaan.iddari pihak manapun serta
bersedia mendapat sanksi
.id
c.id
c
a
a
.
.
j.ac
j
j
e
e
e
ne
n
n
n
akademik jika
ternyata di kemudian hari
ini tidak benar.
.u
lib.u
lib.u
libpernyataan
lib.u
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
://d
://d
://d
://d
http
http
http
http
u
.
gilib
i
d
/
/
:
d
ac.i
j.
une
ilib.
Nama
ac.i
ttp
d
http
.id
ac
nej.
j.
une
ilib.
http
PERNYATAAN
.id
j.ac
e
n
.u
gilib
g
i
i
d
d
/
/
/
/
:
:
http dibawah ini:
http Saya yang bertanda tangan
e
b.un
gili
://di
g
://di
id
.id
.kebenaran
.id
Penulis bertanggung
jawab
atas keabsahan dan
isinya sesuai.adengan
j c
j.ac
j.ac
e
e
e
ne
n
n
n
.u harus dijunjung tinggi.
lib.u
lib.u
lib.u
libyang
i
i
i
i
sikap ilmiah
g
g
g
g
i
i
i
i
/d
://d
://d
p://d
ttp:/
h
httpini penulis buat denganhttsebenarnya,
http Demikian pernyataan
tanpa ada
/dig
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
/dig
ttp:/
d
ac.i
j.
une
ilib.
http
j.
une
ilib.
http
http
g
://di
http
ttp
ttp:/
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
gili
://di
gili
://di
http
http
b.un
b.un
gili
://di
gili
://di
ttp
ttp:/
b.un
b.un
gili
://di
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
e
b.un
ttp
gili
://di
RINGKASAN
Analisis Wilayah dan Trend Produksi Komoditas Pisang dalam Mendukung
Kegiatan Pertanian Hortikultura di Kabupaten Lumajang. Ferna Ariyanti
Hidayatus Solikhah, Jurusan Sosial Ekonomi Pertanian Fakultas Pertanian
Universitas Jember.
Kabupaten Lumajang merupakan salah satu daerah penghasil tanaman
hortikultura yang cukup besar. Komoditas pisang merupakan salah satu komoditas
hortikultura yang memiliki produksi yang tinggi bila dibandingkan dengan
komoditas hortikultura yang lain. Tingkat produksi komoditas pisang yang tidak
sama pada tiap tahunnya menyebabkan adanya suatu ketidakpastian dalam upaya
pemenuhan kebutuhan masyarakat maupun industri yang memerlukan pisang
sebagai bahan bakunya. Berdasarkan permasalahan tersebut diperlukan suatu
kajian untuk mengetahui perkembangan produksi komoditas pisang pada tahuntahun mendatang. Selain itu, diperlukan pula adanya suatu penanganan yang tepat
dalam pengembangan komoditas pisang sehingga dapat memenuhi kebutuhan
masyarakat. Salah satu aspek yang harus diperhatikan dalam pengembangan
komoditas pisang adalah memperhatikan kondisi wilayah, dimana wilayah yang
satu dengan yang lain tidaklah sama. Aspek perencanaan wilayah menjadi sangat
penting dalam hal ini, mengingat setiap wilayah memiliki nilai strategis sesuai
dengan potensi sumberdaya yang ada pada tiap-tiap wilayah.
Penelitian ini bertujuan untuk menganalisis (1) Trend produksi dan
produktivitas komoditas pisang di Kabupaten Lumajang, (2) wilayah basis
produksi komoditas pisang di Kabupaten Lumajang, (3) karakteristik penyebaran
komoditas pisang di Kabupaten Lumajang, (4) Peranan komoditas pisang dalam
mendukung kegiatan pertanian hortikultura di Kabupaten Lumajang. Lokasi
penelitian ditentukan secara sengaja (purposive method), yaitu di Kabupaten
Lumajang. Penelitian ini menggunakan data sekunder tahun 1997-2006. Metode
penelitian yang digunakan adalah deskriptif, komparatif dan analitik. Analisis data
yang digunakan adalah metode trend, analisis LQ, analisis lokalita dan
vi
spesialisasi, analisis multiplier penerimaan jangka pendek dan analisis
pertumbuhan penerimaan wilayah serta analisis kontribusi.
Hasil
Produktivitas
penelitian
komoditas
menunjukkan
pisang
di
bahwa:
Kabupaten
(1)
Trend
Lumajang
produksi
dan
menunjukkan
kecenderungan yang meningkat, (2) Wilayah penghasil komoditas pisang di
Kabupaten Lumajang yang merupakan wilayah basis produksi secara berturutturut selama kurun waktu tahun 2002 sampai dengan tahun 2006 adalah
Kecamatan Tempursari, Pronojiwo, Candipuro, Yosowilangun, Rowokangkung,
Padang, Pasrujambe, Senduro, Gucialit dan Ranuyoso, (3) Karakteristik
penyebaran komoditas pisang di Kabupaten Lumajang mempunyai peluang
tingkat perkembangan relatif sama di seluruh lokasi dan terdapat kekhasan usaha
pertanian tanaman pisang di Kabupaten Lumajang, artinya sub wilayah yang
diamati memiliki aktivitas khas yang perkembangannya relatif menonjol
dibandingkan dengan di sub wilayah lain, (4) Sektor basis komoditas pisang
mampu mendukung kegiatan pertanian hortikultura di Kabupaten Lumajang.
vii
SUMMARY
The Regional and Trend Analysis of Banana in Supporting Agricultural of
Horticultural Farming in Lumajang Regency. Ferna Ariyanti Hidayatus
Solikhah, Departement of Social Economy Agriculture, Faculty of Agriculture,
Jember University.
Lumajang is one of the regions horticultural plant producers. Banana is
one of the horticultural commodities that has higher production than other
horticultural commodities. Because of the variety of banana production each year,
there appears unconsciousness in fulfilling the requirements of the society and the
industry that need banana as the material. Therefore, it needs a study to find out
the production development of banana in the future year. Besides, it needs an
appropriate handling in developing banana in order to fulfill the society’s
requirement. One aspect that should be notice in developing banana commodity is
considering the area condition, that each area is different.
This research is purposes to knows (1) production trend and productivity
of banana in Lumajang regecy, (2) the basis area of banana production in
Lumajang regency, (3) the spreading characteristic of banana in Lumajang
regency (4) the role of banana in supporting agricultural activity of horticulture in
Lumajang regency. The location of this research is determined purposive method,
in Lumajang regency. This research used secondary data of the year 1997-2006.
The approach of research methods are descriptive, comparative and analytical.
The data analysis tools are trend, LQ analysis, locality and specialization analysis,
short-term revenue multiplier analysis, and area revenue growth analysis, also
contribution analysis.
The research results showns that are: (1) The production trend and
productivity of banana in Lumajang regency show raise inclination, (2) The
producer areas of banana in Lumajang regency that becomes the basis production
areas as the sub district of Tempursari, Pronojiwo, Candipuro, Yosowilangun,
Rowokangkung, Padang, Pasrujambe, Senduro, Gucialit and Ranuyoso, (3) The
Lumajang regency characteristic of spreading the banana same in location of all
viii
and there is especially effort of banana plant agriculture in the Lumajang regency,
which means the sub areas that are observed have a special activity which is
relatively more prominent than other sub areas, (4) The basis sector of banana can
support the agricultural activity of horticulture in Lumajang regency.
d
j.
une
ilib.
d
d
j.
une
ilib.
d
d
j.
une
ilib.
d
d
j.
une
ilib.
d
d
j.
une
ilib.
d
d
j.
une
ilib.
d
ix http
ttp
d
g
://di
d
http
d
d
ac.i
ac.i
g
://di
e
b.un
gili
://di
g
://di
j.
une
ilib.
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
http
ac.i
j.
une
ilib.
ttp
d
http
ac.i
j.
une
ilib.
http
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
g
://di
g
://di
d
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
http
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
http
http
ttp
d
g
://di
g
://di
g
://di
http
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
http
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
http
http
ttp
d
g
://di
g
://di
g
://di
http
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
http
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
http
http
ttp
d
g
://di
g
://di
g
://di
http
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
http
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
http
http
ttp
d
g
://di
g
://di
g
://di
http
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
http
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
http
http
ttp
d
g
://di
g
://di
g
://di
http
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
http
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
http
http
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
g
://di
ttp
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
e
b.un
ttp
gili
://di
b.un
d
d
b.un
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
/dig
d
membimbing selama menjadi mahasiswa;
c.id
c.id
c.id
j.abanyak
j.aDinas
j.aPak
e
e
e
ne
n
n
n
3. Ir. Moch.ib.Da’i,
Udik
dan
seluruh
staf
Pertanian
yang
telah
lib.u
lib.u
lib.u
l u
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
d
://d
://d
://d
dalam pengumpulan
tp://
http
http
http data;
htmembantu
4. Ayahanda Farat A, Ibunda Khusnul dan adikku Bagus yang selalu
.id
.id
c.id
memberikannedo’a,
j.aCandra
j.ac serta belahan jiwaku
j.ac semangat dan dukungan
e
e
ne
n
n
lib.u
lib.u
lib.u
lib.u
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
Irawanto
yang selalu memberikan
://d sayang kepadaku; ttp://d
://d dorongan, cinta danttkasih
://d
h
h p
http
http
5. Sahabat-sahabat terbaikku (Frittania, Desi, Lina, Motik dan Rizki R.), dan
.id
.idwarna dan kebahagiaan
.id ’03 yang telah memberi
teman-teman Sosek
dalam
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
ne
n
n
n
u
u
lib.u
lib.dan
lib.u bantuan, dukungan,
lib.serta
i
i
i
i
hidupku,
senantiasa
memberikan
motivasi
g
g
g
g
i
i
i
i
d
://d
://d
://d
tp://
http
http
http
htkepadaku;
c.i
ej.a
b.un
ttp
d
ac.i
/dig
d
ac.i
j.
une
ilib.
/dig
ttp:/
.id
ac
nej.
b.u
gili
://di
salah satu syarat menyelesaikan studi Sarjana Strata Satu (S1), Jurusan Sosial
d
.id
c.id
ac.i
j.ac
j.Jember.
e
ej.a
e
Ekonomi, pada.uFakultas
Pertanian Universitas
ne
n
n
n
lib.u
lib.u
lib
lib.u
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
d
//d
:berbagai
://Penyusunan
://d lepas dari bantuan
skripsi inittptidak
pihak, oleh ttp://d
h
http
http
h
karena itu penulis ingin menyampaikan ucapan terima kasih kepada:
.id
.id
c.id Sunartomo, SP., M.Si,
1. Dr. Ir. Jani Januar,
j.acselaku
j.aFajar
j.ac MT, selaku DPU; Aryo
e
e
e
ne
n
n
n
lib.u
lib.uPembimbing
lib.u Suciati SP.,M.Si, selaku
lib.u Anggota I; dan Luh
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
Pembimbing
Putu
://d
://d
://d
://d
http
http
http
http
Anggota II; yang telah meluangkan waktu, pikiran dan perhatiannya guna
memberikan bimbingan
dan pengarahan cdemi
.id
.id terselesaikannya penulisan
.id
j.ac
j.a
j.ac
e
e
e
ne
n
n
n
skripsiigini;
lib.u
lib.u
lib.u
lib.u
i
i
i
i
g
g
g
i
i
i
d
://d
://d
://d
tp://Ir. Evita Soliha H., MP,
http Akademik yang telah http
httpselaku Dosen Pembimbing
2. htDr.
/dig
j.
une
ilib.
ttp
6. Semua pihak yang.itelah
membantu dalam penulisan
skripsi ini.
.id
c.id
c d
a
a
.
.
j.ac
j
j
e
e
e
n
n
n
.u
.u tulisan ini dapat bermanfaat.
.u penulis berharap, semoga
Akhirnya
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http
Jember, Januari 2008
.id
j.ac
e
n
u
ilib.
//dig
d
c.i
ej.a
b.un
gili
://di
x http:
ttp
d
ttp
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
c.i
ej.a
b.un
gili
://di
d
ttp
g
://di
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
http
http
http
d
http
b.u
gili
://di
e
b.un
gili
://di
Penulis
d
ac.i
nej.
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
gili
://di
http
sehingga penulis dapat
menyelesaikan skripsi yang
berjudul ”Analisis Wilayah
.id
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j.ac
j
e
e
e
n
n
n
ne
u
dan Trend
Komoditas iliPisang
Dalam Mendukung
b.u
lib.Produksi
lib.u Kegiatan
lib.u
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
://d
://d
://d
://d
Pertanian
Hortikultura di Kabupaten
Lumajang”. Skripsi
http
http ini diajukan sebagai http
http
c.i
ej.a
gili
://di
http
http
e
b.un
gili
://di
g
://di
.id
ac
nej.
u
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
PRAKATA c.id
.id
j.a
j.ac
e
e
n
n
ne
lib.u
lib.u
lib.u
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
/d
/d
://d
p://d
ttp:/
ttp:/
httAllah
http Puji Syukur ke hadirat
h
h
SWT atas segala rahmat dan hidayah-Nya,
/dig
/dig
ttp:/
d
ac.i
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
ttp:/
http
http
g
://di
http
ttp
ttp:/
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
ttp:/
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
gili
://di
gili
://di
http
http
b.un
b.un
gili
://di
gili
://di
ttp
ttp:/
b.un
b.un
gili
://di
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
e
b.un
ttp
gili
://di
b.un
d
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
/dig
ttp:/
d
c.i
ej.a
b.un
gili
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
id
.ac.
j
une
.
gilib
i
d
/
/
:
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
.id
ac
nej.
u
ilib.
/dig
ttp:/
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
http
DAFTAR GAMBAR ...................................................................... xv
.id
.id
c.id
j.aLAMPIRAN
j.ac xvi
j.ac
e
e
e
n
n
n
ne
DAFTAR
..................................................................
lib.u
lib.u
lib.u
lib.u
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
://d
://d
://d
://d
http
http
http
http
BAB 1. PENDAHULUAN ....................................................................... 1
1.1 Latar Belakang
.........................................................................
.id 1
.id
.id
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
Masalah .................................................................
8
ilibPerumusan
gilib
g1.2
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
htt
htt
htt Penelitian .................................................
1.3 Tujuan dan Manfaat
9
.id
.id
.id
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
BAB 2. TINJAUAN
PUSTAKA ................................................................
10
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
ttp:
........................................................
10
http
http 2.1 Hasil PenelitianhTerdahulu
2.2 Landasan Teori ......................................................................... 11
.id
.id
c.id
j.ac 11
j.ac
j.aKarakteristik
2.2.1
Pisang
........................................................
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
2.2.2
Budidaya
Tanaman
Pisang
.............................................
12
:
:
:
http
http
http
2.2.3 MetodeTrend .................................................................. 13
.id
.id
2.2.4j.aTeori
c.id Produksi .................................................................
j.ac 16
j.ac
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib2.2.5 Teori Ekonomi
Wilayah
.................................................
16
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http
2.2.6 Teori Perencanaan Pembangunan Wilayah .................... 18
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
2.2.7 Teori
c.id19
c.id
c.id Analisis Wilayah ....................................................
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ne
ne
ne
.une
2.2
Pemikiran ..................................................................
22
lib.u
lib.u
lib.u
libKerangka
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
://d
://d
://d
://d
http
http
http
2.3 Hipotesis ...................................................................................
26 http
.id
.id
.id
BAB 3. METODE
j.ac 28
j.ac
j.acPENELITIAN .............................................................
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
ilibPenentuan
gilib
gilib .....................................................
g3.1
i
i
i
Daerah
Penelitian
28
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http
3.2 Metode Penelitian ...................................................................... 28
3.3 MetodecPengumpulan
Data .......................................................
.id28
.id
.id
j.ac
j.ac
j.a
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
Analisis Data ................................................................
28
ilibMetode
gilib
gilib
g3.4
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
htt
htt
htt
3.5 Terminologi ...............................................................................
32
d
j.
une
ilib.
d
g
://di
ttp
g
://di
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
d
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
http
d
http
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
http
d
ttp
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
ac.i
g
://di
http
DAFTAR ISIc.id
.id
j.a
j.ac
e
e
n
n
ne
lib.u
lib.u
lib.u
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
/d
://d
://d
p://d
ttp:/
http DAFTAR TABEL h..........................................................................
http
xiii htt
xi http
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
g
://di
d
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
ac.i
j.
une
ilib.
d
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
http
ac.i
j.
une
ilib.
http
http
g
://di
http
ttp
gili
://di
gili
://di
http
http
b.un
b.un
gili
://di
gili
://di
ttp
ttp
b.un
b.un
gili
://di
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
e
b.un
ttp
gili
://di
b.un
d
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
c.i
ej.a
b.un
gili
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
id
.ac.
j
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
c.i
ej.a
b.un
gili
://di
ttp
d
c.i
ej.a
b.un
gili
://di
ttp
BAB 4. GAMBARAN
.......................c.id35
.id
.id UMUM DAERAH PENELITIAN
j.ac
j.ac
e
e
ej.a
n
n
n
u
u
u
.
.
.
4.1
35
lib
libKeadaan Geografis ....................................................................
lib
digi
digi
digi
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
tt
htt
htt
4.1.1 Topografi h..........................................................................
35
4.1.2 Keadaan Iklim .................................................................. 36
d
.id
.id
ac.i
j.Penggunaan
j.ac 37
j.ac
e
e
e
n
n
n
4.1.3
Tanah
...........................................................
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
38
http 4.2 Keadaan Penduduk
http
httpdan Tenaga Kerja ........................................
4.3 Pertanian .................................................................................... 40
d
id
.id
ac.i
.ac. ....................................
4.3.1
komoditas
j.ac 41
j.Perkembangan
jPisang
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http
BAB 5. HASIL DAN PEMBAHASAN ........................................................ 43
5.3.1 Lokalita Komoditas Pisang di Kabupaten Lumajang ................ 55
d
.id
.id
ac.i
j.ac 58
j.Kabupaten
j.ac Komoditas Pisangndi
5.3.2 Spesialisasi
Lumajang
............
e
e
e
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
5.4: Peranan Komoditas Pisang
:
: Sebagai Sektor Basis Dalam
http
http
http
Mendukung Perekonomian Kabupaten Lumajang............................... 61
.id
.id
.id
5.4.1 Multiplier
j.ac (MS) Sektor Basis nej.ac
j.ac Penerimaan JangkanPendek
e
e
n
.u
.u Lumajang................................
.u
61
gilib
gilib
gilibKomoditas Pisang di /Kabupaten
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http
5.4.2 Pertumbuhan Penerimaan Wilayah Jangka Pendek.................... 63
5.4.3 Kontribusi
Pisang terhadap
id
.id
.Komoditas
.idPenerimaan Sektor Basis
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
Kabupaten Lumajang.........
64
gilib
gilib
gilibPenerimaan Pertanian//dHortikultura
i
i
i
d
d
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
htt
htt
htt
BAB 6. SIMPULAN DAN SARAN............................................................... 68
.id
.id
.id
j.ac 68
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
6.1 Simpulan
..............................................................................................
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
68
tp: Saran.....................................................................................................
http
http
ht6.2
DAFTAR PUSTAKA d....................................................................................
69
id
id
i
.
.
.
c
c
c
a
a
a
j.
j.
j.
LAMPIRAN
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
ig
://di
://di
xiihttp://d
http
http
d
g
://di
d
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
d
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
d
ac.i
ac.i
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
http
di Kabupaten Lumajang........................................................................
46
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ne
ne
ne
ne Penyebaran Komoditas
5.3 Karakteristik
lib.u
lib.u
lib.u Pisang
lib.u
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
//d
://d
://d
://d
54 http:
http
http......................................................................
http di Kabupaten Lumajang
u
une
http
http
e
b.un
gili
://di
g
://di
.id
ac
nej.
.
gilib
i
d
/
/
:
d
ac.i
j.
une
ilib.
d
.idKomoditas pisang di .ac.id
.iProduksi
5.1 Perkembangan
dan Produktivitas
j
j.ac
j.ac
e
e
ne
n
n
.une
.u
.u Lumajang ..........................................................................
b
b
b
i
i
i
lib.u
l
l
l
i
i
i
i
Kabupaten
43
g
g
g
g
i
i
i
i
d
/d
/d
/d
tp://
ttp:/
ttp:/
ttp:/
h
h
h
ht5.2
Analisis Sektor Basis Produksi Komoditas Pisang
/dig
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
/dig
ttp:/
http
http
g
://di
http
ttp
ttp
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
gili
://di
gili
://di
http
http
b.un
b.un
gili
://di
gili
://di
ttp
ttp:/
b.un
b.un
gili
://di
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
e
b.un
ttp
gili
://di
b.un
b.un
b.un
gili
://di
ttp
d
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
d
g
://di
d
c.i
ej.a
b.un
gili
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
.id
ac
nej.
b.u
gili
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
p
t
t
h
Tabel
ttp
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
j.
une
ilib.
http
DAFTAR TABEL
.id
j.ac
e
n
.u
gilib
i
d
/
/
:
http Judul
e
b.un
gili
://di
g
://di
http
ac.i
j.
une
ilib.
http
http
g
://di
http
ttp
gili
://di
gili
://di
http
http
b.un
b.un
gili
://di
gili
://di
http
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
http
e
b.un
Halaman
Produksi Tanaman Pertanian Hortikultura di Kabupaten
d
.id
.id
ac.i 2006...........................................................
Lumajang
j.Tahun
j.a4c
j.ac
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
Produksi dan Total
h2ttp Populasi Tanaman, Rata-rata
httpProduksi
http
Pisang Menurut Kecamatan di Kabupaten Lumajang Tahun
2006........................................................................................
6 d
id
id
.i
.
.
c
c
a
a
a
j. c
j.
j.
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
Luas
Tempat di Kabupaten
3
gilib
gilib Daerah Berdasarkan//Ketinggian
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
:
:
:
36
http
http Jember Tahun 2006................................................................
http
gili
://di
http
1
Luas Jenis Penggunaan
Tanah di Kabupaten
Lumajang
c.id
c.id
c.id
a
a
.
.
j.a38
j
j
Tahun 2005.............................................................................
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
tp: Ratio
Jenis Kelamin danhtSex
http
h5ttp Jumlah Penduduk Menurut
Penduduk di Wilayah Kecamatan Kabupaten Lumajang
Berdasarkan .idHasil Registrasi Penduduk
Akhir Tahun
c.id
c.id
c
a
a
.
.
j.a39
j
j
2004........................................................................................
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
di
http
h6ttp Sebaran PendudukhttpMenurut Mata Pencaharian
40
Kabupaten Lumajang Tahun 2004.........................................
id
.id
.id
.ac.
j.ac
jHortikultura
j.ac Produksi Pertanian
7
Perkembangan
Buah
di
e
e
e
n
n
n
u
.u
.u
ilib.
41
Kabupaten
Lumajang Tahun
gilib
g2002-2006...............................
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http
8
Perkembangan Produksi dan Produktivitas Komoditas
Pisang di Kabupaten
Lumajang Tahun 1997-2006...............
42.id
c
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
n
n
u
u
u
.
.
.
b
lib
ilib
9 ://dPeramalan
Jumlah Produksi
KomoditasPisang
di Kabupaten
igili
digi
dig
/
/
/
/
:
:
p
p
p
htt
htt
htt
44
Lumajang Tahun 2007-2011..................................................
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
4
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
10
Peramalan Produktivitas
Komoditas Pisang
d
.id di Kabupaten
c.id
ac.i
j.a46
j.ac
j.Tahun
e
e
e
Lumajang
2007-2011..................................................
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
ttp:
ttp:
http Nilai LQ KomoditashPisang
11
Tiap Kecamatan dihKabupaten
48
Lumajang Berdasar Indikator Produksi Tahun 2002-2005....
d
d
.id
ac.i
ac.i
j.ac
j.Komoditas
e
e
n
n
nej.Wilayah Basis Produksi
12
Nilaib.uLQ
Pisang
di
u
.u
ilib. Waktu 2002-2006........
gilib
gKurun
gili
i
i
i
50
Kabupaten
Lumajang
selama
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
13
j
une
.
gilib
i
d
/
/
:
id
.ac.
ttp
Wilayah Sentra Produksi Komoditas Pisang di Kabupaten
53.id
Lumajang Selama
.id
.id Kurun Waktu 2002-2006..........................
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
xiiihttp:
http
http
d
ttp
g
://di
d
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
d
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
http
d
ac.i
ac.i
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
e
b.un
ttp
gili
://di
b.un
d
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
d
d
d
d
d
d
xivhttp
ttp
g
://di
d
d
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
g
://di
http
d
d
ac.i
ac.i
g
://di
e
b.un
gili
://di
http
d
j.
une
ilib.
ttp
d
ac.i
http
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
j.
une
ilib.
ac.i
http
d
d
g
://di
g
://di
g
://di
e
http
d
j.
une
ilib.
e
b.un
http
ac.i
http
ac.i
j.
une
ilib.
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
gili
://di
g
://di
g
://di
j.
une
ilib.
ac.i
g
://di
http
http
d
http
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
d
http
ac.i
j.
une
ilib.
http
ttp
http
ac.i
j.
une
ilib.
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
g
://di
e
b.un
gili
://di
b.un
g
://di
http
ac.i
j.
une
ilib.
http
gili
://di
http
ac.i
j.
une
ilib.
http
ttp
d
g
://di
g
://di
g
://di
e
b.un
gili
://di
http
ac.i
j.
une
ilib.
http
d
j.
une
ilib.
http
d
http
ac.i
j.
une
ilib.
ac.i
ttp
e
b.un
gili
://di
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
http
http
g
://di
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
j.
une
ilib.
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
d
ttp
http
.id
.id
Kontribusij.aPenerimaan
Sektor Non Basis
c.id
j.ac Komoditas Pisang nej.ac
e
e
n
n
terhadap
.u
.u Hortikultura Kabupaten
.u Penerimaan Pertanian
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
LumajangTahun
2002-2006...................................................
66
:
:
:
http
http
http
ac.i
g
://di
http
19
http
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
g
://di
Nilai Koefisien
Pisang di
.id
c.id
c.id Lokalita Positif (+)j.aKomoditas
j.aLumajang
j.ac
e
e
e
Kabupaten
Tahun
2002-2006
Berdasar
Indikator
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
Produksi..................................................................................
56
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
Nilai Spesialisasi Positif (+) komoditas Pisang di
15
Kabupaten Lumajang
Tahun 2002-2006c.Berdasar
Indikator
id
.id
c.id
j.ac
j.a59
j.a
e
e
e
n
n
n
Produksi..................................................................................
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http Multiplier Penerimaan
http Basis
httpJangka Pendek (MS) Sektor
16
Komoditas Pisang di Kabupaten Lumajang Tahun 20022006........................................................................................
62.id
.id
.id
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
.u
b.u
b.u
gilib
giliWilayah
i
igili
i
d
d
17 p://dPertumbuhan
Penerimaan
Jangka
Pendek
/
/
/
/
:
tp:
http 2002htt
Komoditas Pisang diht Kabupaten Lumajang Tahun
2006........................................................................................
63
d
d
i
i
.id
.
.
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
18
Kontribusi
Penerimaan Sektor
.u
.uBasis Komoditas Pisang
.u
gilib
gilib Hortikultura Kabupaten
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
terhadap
Penerimaan
Pertanian
/
/
/
:
:
:
http
http
http Lumajang Tahun 2002-2006..................................................
65
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
14
d
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
http
ac.i
j.
une
ilib.
http
http
g
://di
http
ttp
gili
://di
gili
://di
http
http
b.un
b.un
gili
://di
gili
://di
ttp
ttp
b.un
b.un
gili
://di
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
e
b.un
ttp
gili
://di
b.un
d
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
d
g
://di
d
c.i
ej.a
b.un
gili
://di
ttp
d
c.i
ej.a
b.un
gili
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
p
t
t
h
Gambar
ttp
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
d
d
d
d
xvhttp
ttp
g
://di
d
d
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
g
://di
http
d
d
ac.i
ac.i
g
://di
e
b.un
gili
://di
http
d
j.
une
ilib.
ttp
d
ac.i
http
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
j.
une
ilib.
ac.i
http
d
d
g
://di
j.
une
ilib.
e
http
d
g
://di
g
://di
ac.i
g
://di
d
j.
une
ilib.
e
b.un
http
ac.i
ac.i
http
ac.i
j.
une
ilib.
ac.i
http
e
b.un
gili
://di
gili
://di
g
://di
g
://di
http
http
d
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
d
http
ac.i
j.
une
ilib.
http
j.
une
ilib.
http
ac.i
j.
une
ilib.
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
ttp
e
b.un
gili
://di
b.un
g
://di
http
d
g
://di
http
gili
://di
http
ac.i
j.
une
ilib.
ac.i
j.
une
ilib.
d
http
http
ttp
e
b.un
gili
://di
http
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
g
://di
http
d
http
ac.i
j.
une
ilib.
d
j.
une
ilib.
gili
://di
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
http
ac.i
ttp
d
j.
une
ilib.
g
://di
http
g
://di
Halaman
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
j.
une
ilib.
http
e
b.un
.id
.id
c.id
j.aLokalita
j.ac
Perkembangan
Nilai Koefisien
Komoditas nej.ac
e
e
n
n
.u
.u
.u
57
gilib
gilib Tahun 2002-2006……..
gilibPisang di Kabupaten /Lumajang
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
htt
htt
htt
6
Perkembangan Nilai Koefisien Spesialisasi Komoditas
60.id
Pisang di .Kabupaten
Lumajang Tahun
2002-2006……..
c
c.id
c id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
n
n
u
u
u
.
.
.
lib
lib
lib
digi
digi
digi
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
htt
htt
htt
d
ttp
g
://di
5
ac.i
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
Perkembangan
Produksi Pisang d di Kabupaten
id
.
.i
c.id
c
a
Lumajang
Tahun 1997-2011……………………………
j.a43
j.
j.ac
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
tp:
Perkembangan hProduktivitas
Komoditas htPisang
di
ttp:
htt4p
Kabupaten Lumajang Tahun 1997-2011……………….
45
http
j.
une
ilib.
http
3
g
://di
ttp
http
DAFTAR GAMBAR
.id
j.ac
e
n
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
Judul
e
b.un
gili
://di
g
://di
Perkembangan Produksi Komoditas Pisang di
.id
.id
.id
Kabupaten
j.ac Lumajang Tahun 2002-2006……………….
j.a5c
j.ac
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
26
Skema KerangkahPemikiran…………………………….
ttp:
htt2p
http
d
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
1
ac.i
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
http
ac.i
j.
une
ilib.
http
http
g
://di
http
ttp
gili
://di
gili
://di
http
http
b.un
b.un
gili
://di
gili
://di
ttp
ttp
b.un
b.un
gili
://di
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
e
b.un
ttp
gili
://di
b.un
b.un
b.un
gili
://di
ttp
d
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
d
c.i
ej.a
b.un
gili
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
.id
ac
nej.
b.u
gili
://di
d
ac.i
g
://di
p
t
t
h
Lampiran
ttp
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
j.
une
ilib.
http
DAFTAR LAMPIRAN
.id
j.ac
e
n
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
Judul
e
b.un
gili
://di
g
://di
http
j.
une
ilib.
http
http
g
://di
http
ttp
gili
://di
gili
://di
http
http
b.un
b.un
gili
://di
gili
://di
http
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
http
e
b.un
Halaman
Data Poduksi dan Produktivitas Komoditas Pisang di
.id Lumajang Tahun 1997-2006……………..
.id
c.id
Kabupaten
j.ac
j.a71
j.ac
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
Analisis Trend
di
ttp:
http2
http Produksi Komoditas hPisang
72
Kabupaten Lumajang Tahun 1997-2006……………..
gili
://di
http
1
d
id
.id
ac.i
Analisis
Pisang di nej.ac.
j.ac Trend Produktivitas
j.Komoditas
e
e
n
n
.u
.u
.u
73
Tahun
gilib
gilib Kabupaten Lumajang
gilib 1997-2006……………..
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
htt
htt
htt
Analisis Location Quotion (LQ) Komoditas Pisang
4
Tiap iKecamatan
di
Kabupaten
Lumajang
c.id
c.id 2002………...
c. d Indikator Produksij.aTahun
a
.
j.a74
j
Berdasarkan
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
Analisis Location
http Pisang
http Quotion (LQ) Komoditas
http5
Tiap
Kecamatan
di
Kabupaten
Lumajang
76.id
Berdasarkan
Indikator Produksi Tahun
2003………...
c
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
n
n
u
u
u
.
.
.
lib
lib (LQ) Komoditas Pisang
6 /digilib Analisis Location Quotion
digi
digi
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
Tiap
Kecamatan
di
Kabupaten httLumajang
htt
htt
78
Berdasarkan Indikator Produksi Tahun 2004………...
.id
.id
.id
j.ac Komoditas Pisang nej.ac
j.ac Location Quotion n(LQ)
7
Analisis
e
e
n
u
.u
.u
ilib. Kabupaten
Kecamatan//digdi
Lumajang
gilib
gilib Tiap
i
i
d
d
/
/
/
/
:
:
:
80
Berdasarkan Indikator
Produksi Tahun 2005………...
http
http
http
e
b.un
gili
://di
http
3
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
8
Analisis.idLocation Quotion (LQ) .Komoditas
Pisang
.id
c id
c
a
a
.
.
j.ac
j
j
e
e
e
Tiap
Kecamatan
di
Kabupaten
Lumajang
n
n
n
u
.u
.u
ilib.
gilib
gProduksi
gilib Berdasarkan Indikator
82
Tahun
2006………...
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http
9
Nilai LQ Komoditas Pisang Tiap Kecamatan di
Kabupaten
Produksi
d
.iIndikator
.id Lumajang Berdasarkan
c.id
j.a84
j.ac
j.ac2002-2006……………………………………..
e
e
e
Tahun
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
tp:
http
http10
Nilai LQ Wilayah
Basis Komoditas htPisang
di
85
Kabupaten LumajangTahun 2002-2006……………...
.id
.id
.id
j.ac
j.ac
j.ac Sentra Produksi neKomoditas
e
e
n
n
11
Wilayah
Pisang
di
.u
.u
.u
gilib
gilib 2002-2006……………..
gilib Kabupaten Lumajang
i
i
i
86
Tahun
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
12
j
une
.
gilib
i
d
/
/
:
id
.ac.
ttp
Analisis Lokalita Komoditas Pisang Tiap Kecamatan
di Kabupaten
Lumajang Berdasarkan
Indikator
.id
.id
.id
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
87
.u
.u
.uProduksi Tahun 2002…………………………………
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
xvihttp:
http
http
d
ttp
g
://di
d
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
d
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
http
d
ac.i
ac.i
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
e
b.un
ttp
gili
://di
b.un
d
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
j
une
.
gilib
i
d
/
/
:
id
.ac.
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
http
.id
.id Pisang Tiap
.id Spesialisasi Komoditas
Analisis
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
.u
.u Lumajang Berdasarkan
.uKecamatan di Kabupaten
gilib
gilib2002………………………
gilib Indikator Produksi /Tahun
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
98
:
:
:
http
http
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
Analisis Spesialisasi Komoditas Pisang Tiap
.id
.id
.id di Kabupaten Lumajang
Kecamatan
Berdasarkan
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.uIndikator Produksi Tahun
100
2003………………………
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http
Analisis Spesialisasi Komoditas Pisang Tiap
20
Kecamatan di Kabupaten Lumajang Berdasarkan
d
.id
.id
Indikator
ac.i
j.102
j.ac
j.ac Produksi Tahun 2004………………………
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
: Tiap
:
:
Analisis Spesialisasi
Komoditas Pisang
21
http
http
http
Kecamatan di Kabupaten Lumajang Berdasarkan
104
Indikator Produksi Tahun 2005………………………
id
id
.id
.
.
c
c
a
a
j.ac
j.
j.
e
e
e
n
n
n
.u
.u
Pisang iTiap
22 igilib.uAnalisis SpesialisasiigilibKomoditas
gilib
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
Kecamatan dihttKabupaten
Lumajang Berdasarkan
p:
http
http
106
Indikator Produksi Tahun 2006………………………
e
b.un
gili
://di
http
19
d
id
.id
ac.i
Nilai
Pisang di ej.ac.
j.Komoditas
j.acSpesialisasi Positif (+)
e
e
n
n
n
u
.u
23 igilib.uKabupaten LumajangigTahun
ilib. 2002-2006 Berdasarkan
gilib
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
108
Indikator Produksi……………………………………
http
http
http
d
j.
une
ilib.
d
g
://di
ttp
g
://di
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
d
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
http
d
http
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
http
d
ttp
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
ac.i
g
://di
http
18
xvii
http
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
g
://di
Analisis
dLokalita Komoditas Pisang
.id Tiap Kecamatan
.id
ac.i
j.ac
j.Kabupaten
j.ac
e
e
e
di
Lumajang
Berdasarkan
Indikator
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib Produksi Tahun 2003…………………………………
gilib
i
i
i
89
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
Analisis Lokalita Komoditas Pisang Tiap Kecamatan
14
di Kabupaten
Lumajang Berdasarkan
Indikator
.id
.id
c.id
j.ac Tahun 2004…………………………………
j.a91
j.ac
e
e
e
n
n
n
Produksi
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
ttp:
http15
httpKomoditas Pisang TiaphKecamatan
Analisis Lokalita
di Kabupaten Lumajang Berdasarkan Indikator
93.id
Produksi
.idTahun 2005…………………………………
.id
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib Analisis Lokalita Komoditas
gilib Pisang Tiap Kecamatan
i
i
i
d
d
d
16
/
/
/
/
/
/
:
tp:
tp:
http
di Kabupatenht Lumajang Berdasarkanht Indikator
95
Produksi Tahun 2006…………………………………
d
d
i
i
.id
.
.
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
17
.u
.u Komoditas Pisang ilidi
.uNilai Lokalita Positifilib(+)
g b
gTahun 2002-2006 Berdasarkan
gilib Kabupaten Lumajang
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http
97
Indikator Produksi……………………………………
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
13
d
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
http
ac.i
j.
une
ilib.
http
http
g
://di
http
ttp
gili
://di
gili
://di
http
http
b.un
b.un
gili
://di
gili
://di
ttp
ttp
b.un
b.un
gili
://di
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
e
b.un
ttp
gili
://di
b.un
d
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
d
d
d
d
j.
une
ilib.
d
d
j.
une
ilib.
d
d
j.
une
ilib.
d
xviii
http
ttp
d
g
://di
d
http
d
d
ac.i
ac.i
g
://di
e
b.un
gili
://di
g
://di
j.
une
ilib.
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
http
ac.i
j.
une
ilib.
ttp
d
http
ac.i
j.
une
ilib.
http
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
g
://di
g
://di
g
://di
g
://di
g
://di
d
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
http
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
d
http
http
ttp
e
b.un
gili
://di
http
ac.i
g
://di
g
://di
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
http
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
d
http
d
http
http
ttp
e
b.un
ac.i
j.
une
ilib.
ac.i
g
://di
g
://di
g
://di
e
gili
://di
g
://di
j.
une
ilib.
http
d
http
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
http
d
http
http
ttp
http
ac.i
j.
une
ilib.
ac.i
g
://di
g
://di
e
b.un
gili
://di
b.un
g
://di
j.
une
ilib.
http
gili
://di
http
ac.i
ac.i
g
://di
d
http
e
b.un
gili
://di
http
ac.i
g
://di
http
d
g
://di
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
ac.i
j.
une
ilib.
http
ac.i
j.
une
ilib.
http
j.
une
ilib.
d
g
://di
g
://di
ttp
http
ac.i
j.
une
ilib.
http
ac.i
g
://di
http
ac.i
j.
une
ilib.
http
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
g
://di
Analisis
.id Pendek (MS)
.idMultiplier Penerimaan.aJangka
.id
j c
j.ac Basis Komoditas nePisang
j.ac
e
e
Sektor
di
Kabupaten
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib Lumajang Tahun 2002-2006………………………….
gilib
i
i
i
109
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
Analisis Pertumbuhan Penerimaan Wilayah Jangka
25
d
Pendekc.id
Komoditas Pisang di Kabupaten
Lumajang
.id
ac.i
j.a 2002-2006……………………………………..
j.110
j.ac
e
e
e
n
n
n
Tahun
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
ttp:
http26
http
Kontribusi Penerimaan
Sektor Basis hKomoditas
Pisang Terhadap Penerimaan Pertanian Hortikultura
111
Kabupaten
.id
.id Jember Tahun 2002-2006………………...
.id
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
.u
.u
ib.u
gilib
gilib Kontribusi Penerimaan
gilSektor
i
i
i
d
d
d
Non
Basis
Komoditas
27
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
httpPenerimaan Pertanian Hortikultura
Pisang Terhadap
112
Kabupaten Jember Tahun 2002-2006………………...
d
d
i
i
.id
.
.
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
d
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
g
://di
http
http
http
http
ttp
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
g
://di
d
ac.i
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
http
http
http
http
ttp
gili
://di
gili
://di
gili
://di
gili
://di
b.un
b.un
b.un
b.un
b.un
gili
://di
ANALISIS WILAYAH DAN TREND PRODUKSI
KOMODITAS PISANG DALAM MENDUKUNG
KEGIATAN PERTANIAN HORTIKULTURA
DI KABUPATEN LUMAJANG
SKRIPSI
Diajukan guna guna memenuhi salah satu persyaratan
Untuk menyelesaikan Program Sarjana pada
Program Studi Sosial Ekonomi Pertanian
Fakultas Pertanian Universitas Jember
Oleh
Ferna Ariyanti Hidayatus Solikhah
NIM. 031510201141
JURUSAN SOSIAL EKONOMI PERTANIAN
FAKULTAS PERTANIAN
UNIVERSITAS JEMBER
2008
d
j.
une
ilib.
ii http
ttp
d
ttp
g
://di
j.
une
ilib.
d
ttp
g
://di
d
ttp
http
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
e
b.un
gili
://di
http
j.
une
ilib.
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
http
ac.i
ac.i
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
g
://di
j.
une
ilib.
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
ttp
gili
://di
b.un
d
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
d
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
http
d
c.i
ej.a
b.un
gili
://di
ttp
d
g
://di
d
http
d
d
d
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
c.i
ej.a
b.un
gili
://di
ttp
d
d
d
j.
une
ilib.
d
iii http
ttp
d
ttp
g
://di
d
http
d
d
ac.i
ac.i
g
://di
e
b.un
gili
://di
g
://di
j.
une
ilib.
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
http
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
http
d
http
ac.i
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
g
://di
g
://di
g
://di
g
://di
g
://di
d
j.
une
ilib.
http
gili
://di
http
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
d
http
http
ttp
e
b.un
gili
://di
http
ac.i
g
://di
g
://di
g
://di
http
d
g
://di
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
ac.i
j.
une
ilib.
http
ac.i
ac.i
e
b.un
gili
://di
http
d
http
http
d
http
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
http
j.
une
ilib.
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
http
http
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
Pembimbing Anggota
: Aryo Fajar Sunartomo, SP., M.Si
id
.id
.id
.
c
a
j.ac
j.ac
j.
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http
d
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
.id
.id
.id
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
.u
.u: Dr. Ir. Jani Januar, iMT
.u
Pembimbing
Utama
g lib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http
ac.i
j.
une
ilib.
http
g
://di
http Pembimbing
http
ttp
http
d
g
://di
g
://di
g
://di
e
b.un
gili
://di
g
://di
ac.i
j.
.une
b
i
l
i
ig
p://d Oleh
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
id
.id
.idSolikhah
Ariyanti Hidayatus
ac.Ferna
j.ac
j.ac
e
e
n
n
NIM. 031510201141
.u
.u
gilib
gilib
i
i
d
d
/
/
/
/
:
:
http
http
http
ttp
http
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
http
htt
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
g
://di
SKRIPSI BERJUDUL
.id
j.ac
e
n
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
ANALISIS WILAYAH DAN TREND PRODUKSI KOMODITAS PISANG
.id
.id
.id
DALAM MENDUKUNG
KEGIATAN PERTANIAN
HORTIKULTURA
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
ne
DI KABUPATEN
lib.u
lib.u
lib.u LUMAJANG
lib.u
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
://d
://d
://d
://d
http
http
http
http
ac.i
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
http
ac.i
j.
une
ilib.
http
http
g
://di
http
ttp
gili
://di
gili
://di
http
http
b.un
b.un
gili
://di
gili
://di
ttp
ttp
b.un
b.un
gili
://di
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
e
b.un
ttp
gili
://di
b.un
b.un
b.un
gili
://di
ttp
d
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
/dig
ttp:/
d
ac.i
j.
une
ilib.
/dig
ttp:/
d
ac.i
j.
une
ilib.
ttp
: 21 Januari
.id2008
j.ac
e
n
.u
l:ibFakultas
Pertanian
Tanggal
d
http
d
http
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
g
://di
g
://di
http
http
.id
j.ac
e
n
lib.u
TIM
giPENGUJI
i
d
/
/
ttp:
d
ac.i
j.
une
ilib.
http
ttp
e
b.un
gili
://di
g
://di
http
g
://di
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
PENGESAHAN
.id
.id
.id
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
ne
lib.u
lib.u
lib.u
lib.u
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
://d dan Trend Produksi
://d
://d
://d
Skripsi
http
http berjudul: Analisis Wilayah
http Komoditas Pisang http
Dalam Mendukung Kegiatan Pertanian Hortikultura di Kabupaten
.id
.id
.id
Lumajang, telahediuji
j.ac dan disahkan oleh Fakultas
j.ac
j.ac Pertanian pada:
e
e
n
n
n
ne
lib.u
lib.u
lib.u
lib.u
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
://d
://d
://d
://d
http
http
http
http
Hari
: Kamis
ac.i
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
http
Tempat igi
://d
http
g
://di
http
http
g
://di
http
ttp
gili
://di
gili
://di
http
http
b.un
b.un
gili
://di
gili
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
http
http
h
e
b.un
gili
://di
g
://di
Ketua,
d
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
http
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
/dig
ttp:/
d
d
g
://di
http
ttp
d
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
g
://di
j.
une
ilib.
d
g
://di
http Mengesahkan
Dekan Fakultas Pertanian
.id
j.ac
e
n
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
d
http
d
ac.i
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
ttp
g
://di
e
b.un
gili
://di
g
://di
http
http
d
ac.i
j.
une
ilib.
d
e
b.un
g
://di
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
.id
j.ac
e
ne
n
lib.u
lib.u SP.,M.Si
i
i
g
g
i
i
Luh Putu
Suciati,
://d
://d
http
httpNIP. 132 232 452
ac.i
j.
une
ilib.
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
.une
b
i
l
i
Anggota
II
ig
p://d
http
Prof. Dr. Ir. Endang Budi Trisusilowati, MS
NIP. 130 531 982
.id
.id
.id
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
iv http:
http
http
http
ttp
g
ac.i
j.
une
ilib.
d
ac.i
://di
http
http
htt
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
g
://di
d
http
http
d
ac.i
j.
une
ilib.
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
.id
j.ac
e
n
b.u
giliS.,
i
Aryo Fajar
SP., M.Si
d
/
/
:
p
t
t
h
NIP. 132 232 447
d
g
://di
.id
j.ac
e
n
.u
Dr. Ir./dJani
gilibJanuar, MT
i
/
:
httpNIP. 131 798 139
ac.i
j.
.une
b
i
l
i
Anggota
g I
://di
http
ac.i
j.
une
ilib.
ttp
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
e
b.un
ttp
gili
://di
b.un
d
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
c.i
ej.a
b.un
gili
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
/dig
ac.i
d
id
.ac.
j
j
une
.
gilib
i
d
/
/
:
id
.ac.
d
http
http
ttp
d
d
j.
une
ilib.
d
v http
ttp
d
j.
une
ilib.
d
ttp
g
://di
g
://di
e
b.un
gili
://di
http
d
d
ac.i
ac.i
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
http
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
d
http
http
http
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
g
://di
g
://di
d
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
d
http
ac.i
ac.i
http
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
http
http
j.
une
ilib.
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
ttp
d
ac.i
ac.i
ac.i
g
://di
.id Ariyanti Hidayatus.aS.c.id
acFerna
j
.une
NIM. 031510201141
b
i
l
i
g
://di
http
e
b.un
gili
://di
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
g
://di
http
Jember, 21 Januari 2008
d
i
.id
.
j.ac Yang menyatakan, nej.ac
e
n
.u
.u
gilib
gilib
i
i
d
d
/
/
/
/
:
:
http
http
d
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
http
ac.i
ac.i
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
http
http
ttp
d
j.
une
ilib.
g
://di
http
ttp
j.
une
ilib.
http
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
j.
une
ilib.
http
: Ferna Ariyanti Hidayatus Solikhah
id
.id
.id
.ac.
j.ac
j.ac
e
e
n
n
ne
NIMb.une: j031510201141
li
lib.u
lib.u
lib.u
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
d
d
/d
://d
bahwa KaryahtIlmiah
tp:// Tertulis berjudul http://
ttp:/
http Menyatakan dengan hsesungguhnya
”Analisis Wilayah dan Trend Produksi Komoditas Pisang Dalam
.id
.id
.id
Mendukung Kegiatan
di Kabupaten Lumajang”
j.ac
j.ac Pertanian Hortikultura
j.ac
e
e
e
ne
n
n
n
lib.u
lib.u
lib.u
lib.u
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
adalah
hasil karya penulis
disebutkan
sumbernya
/d
://d
://d
:/benar-benar
://d sendiri, kecuali jika
http
http
http
http
dan belum pernah diajukan pada instansi manapun, serta bukan karya jiplakan.
d
g
://di
une
e
b.un
gili
://di
g
://di
tekanan dan paksaan.iddari pihak manapun serta
bersedia mendapat sanksi
.id
c.id
c
a
a
.
.
j.ac
j
j
e
e
e
ne
n
n
n
akademik jika
ternyata di kemudian hari
ini tidak benar.
.u
lib.u
lib.u
libpernyataan
lib.u
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
://d
://d
://d
://d
http
http
http
http
u
.
gilib
i
d
/
/
:
d
ac.i
j.
une
ilib.
Nama
ac.i
ttp
d
http
.id
ac
nej.
j.
une
ilib.
http
PERNYATAAN
.id
j.ac
e
n
.u
gilib
g
i
i
d
d
/
/
/
/
:
:
http dibawah ini:
http Saya yang bertanda tangan
e
b.un
gili
://di
g
://di
id
.id
.kebenaran
.id
Penulis bertanggung
jawab
atas keabsahan dan
isinya sesuai.adengan
j c
j.ac
j.ac
e
e
e
ne
n
n
n
.u harus dijunjung tinggi.
lib.u
lib.u
lib.u
libyang
i
i
i
i
sikap ilmiah
g
g
g
g
i
i
i
i
/d
://d
://d
p://d
ttp:/
h
httpini penulis buat denganhttsebenarnya,
http Demikian pernyataan
tanpa ada
/dig
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
/dig
ttp:/
d
ac.i
j.
une
ilib.
http
j.
une
ilib.
http
http
g
://di
http
ttp
ttp:/
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
gili
://di
gili
://di
http
http
b.un
b.un
gili
://di
gili
://di
ttp
ttp:/
b.un
b.un
gili
://di
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
e
b.un
ttp
gili
://di
RINGKASAN
Analisis Wilayah dan Trend Produksi Komoditas Pisang dalam Mendukung
Kegiatan Pertanian Hortikultura di Kabupaten Lumajang. Ferna Ariyanti
Hidayatus Solikhah, Jurusan Sosial Ekonomi Pertanian Fakultas Pertanian
Universitas Jember.
Kabupaten Lumajang merupakan salah satu daerah penghasil tanaman
hortikultura yang cukup besar. Komoditas pisang merupakan salah satu komoditas
hortikultura yang memiliki produksi yang tinggi bila dibandingkan dengan
komoditas hortikultura yang lain. Tingkat produksi komoditas pisang yang tidak
sama pada tiap tahunnya menyebabkan adanya suatu ketidakpastian dalam upaya
pemenuhan kebutuhan masyarakat maupun industri yang memerlukan pisang
sebagai bahan bakunya. Berdasarkan permasalahan tersebut diperlukan suatu
kajian untuk mengetahui perkembangan produksi komoditas pisang pada tahuntahun mendatang. Selain itu, diperlukan pula adanya suatu penanganan yang tepat
dalam pengembangan komoditas pisang sehingga dapat memenuhi kebutuhan
masyarakat. Salah satu aspek yang harus diperhatikan dalam pengembangan
komoditas pisang adalah memperhatikan kondisi wilayah, dimana wilayah yang
satu dengan yang lain tidaklah sama. Aspek perencanaan wilayah menjadi sangat
penting dalam hal ini, mengingat setiap wilayah memiliki nilai strategis sesuai
dengan potensi sumberdaya yang ada pada tiap-tiap wilayah.
Penelitian ini bertujuan untuk menganalisis (1) Trend produksi dan
produktivitas komoditas pisang di Kabupaten Lumajang, (2) wilayah basis
produksi komoditas pisang di Kabupaten Lumajang, (3) karakteristik penyebaran
komoditas pisang di Kabupaten Lumajang, (4) Peranan komoditas pisang dalam
mendukung kegiatan pertanian hortikultura di Kabupaten Lumajang. Lokasi
penelitian ditentukan secara sengaja (purposive method), yaitu di Kabupaten
Lumajang. Penelitian ini menggunakan data sekunder tahun 1997-2006. Metode
penelitian yang digunakan adalah deskriptif, komparatif dan analitik. Analisis data
yang digunakan adalah metode trend, analisis LQ, analisis lokalita dan
vi
spesialisasi, analisis multiplier penerimaan jangka pendek dan analisis
pertumbuhan penerimaan wilayah serta analisis kontribusi.
Hasil
Produktivitas
penelitian
komoditas
menunjukkan
pisang
di
bahwa:
Kabupaten
(1)
Trend
Lumajang
produksi
dan
menunjukkan
kecenderungan yang meningkat, (2) Wilayah penghasil komoditas pisang di
Kabupaten Lumajang yang merupakan wilayah basis produksi secara berturutturut selama kurun waktu tahun 2002 sampai dengan tahun 2006 adalah
Kecamatan Tempursari, Pronojiwo, Candipuro, Yosowilangun, Rowokangkung,
Padang, Pasrujambe, Senduro, Gucialit dan Ranuyoso, (3) Karakteristik
penyebaran komoditas pisang di Kabupaten Lumajang mempunyai peluang
tingkat perkembangan relatif sama di seluruh lokasi dan terdapat kekhasan usaha
pertanian tanaman pisang di Kabupaten Lumajang, artinya sub wilayah yang
diamati memiliki aktivitas khas yang perkembangannya relatif menonjol
dibandingkan dengan di sub wilayah lain, (4) Sektor basis komoditas pisang
mampu mendukung kegiatan pertanian hortikultura di Kabupaten Lumajang.
vii
SUMMARY
The Regional and Trend Analysis of Banana in Supporting Agricultural of
Horticultural Farming in Lumajang Regency. Ferna Ariyanti Hidayatus
Solikhah, Departement of Social Economy Agriculture, Faculty of Agriculture,
Jember University.
Lumajang is one of the regions horticultural plant producers. Banana is
one of the horticultural commodities that has higher production than other
horticultural commodities. Because of the variety of banana production each year,
there appears unconsciousness in fulfilling the requirements of the society and the
industry that need banana as the material. Therefore, it needs a study to find out
the production development of banana in the future year. Besides, it needs an
appropriate handling in developing banana in order to fulfill the society’s
requirement. One aspect that should be notice in developing banana commodity is
considering the area condition, that each area is different.
This research is purposes to knows (1) production trend and productivity
of banana in Lumajang regecy, (2) the basis area of banana production in
Lumajang regency, (3) the spreading characteristic of banana in Lumajang
regency (4) the role of banana in supporting agricultural activity of horticulture in
Lumajang regency. The location of this research is determined purposive method,
in Lumajang regency. This research used secondary data of the year 1997-2006.
The approach of research methods are descriptive, comparative and analytical.
The data analysis tools are trend, LQ analysis, locality and specialization analysis,
short-term revenue multiplier analysis, and area revenue growth analysis, also
contribution analysis.
The research results showns that are: (1) The production trend and
productivity of banana in Lumajang regency show raise inclination, (2) The
producer areas of banana in Lumajang regency that becomes the basis production
areas as the sub district of Tempursari, Pronojiwo, Candipuro, Yosowilangun,
Rowokangkung, Padang, Pasrujambe, Senduro, Gucialit and Ranuyoso, (3) The
Lumajang regency characteristic of spreading the banana same in location of all
viii
and there is especially effort of banana plant agriculture in the Lumajang regency,
which means the sub areas that are observed have a special activity which is
relatively more prominent than other sub areas, (4) The basis sector of banana can
support the agricultural activity of horticulture in Lumajang regency.
d
j.
une
ilib.
d
d
j.
une
ilib.
d
d
j.
une
ilib.
d
d
j.
une
ilib.
d
d
j.
une
ilib.
d
d
j.
une
ilib.
d
ix http
ttp
d
g
://di
d
http
d
d
ac.i
ac.i
g
://di
e
b.un
gili
://di
g
://di
j.
une
ilib.
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
http
ac.i
j.
une
ilib.
ttp
d
http
ac.i
j.
une
ilib.
http
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
g
://di
g
://di
d
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
http
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
http
http
ttp
d
g
://di
g
://di
g
://di
http
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
http
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
http
http
ttp
d
g
://di
g
://di
g
://di
http
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
http
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
http
http
ttp
d
g
://di
g
://di
g
://di
http
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
http
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
http
http
ttp
d
g
://di
g
://di
g
://di
http
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
http
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
http
http
ttp
d
g
://di
g
://di
g
://di
http
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
http
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
http
http
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
g
://di
ttp
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
e
b.un
ttp
gili
://di
b.un
d
d
b.un
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
/dig
d
membimbing selama menjadi mahasiswa;
c.id
c.id
c.id
j.abanyak
j.aDinas
j.aPak
e
e
e
ne
n
n
n
3. Ir. Moch.ib.Da’i,
Udik
dan
seluruh
staf
Pertanian
yang
telah
lib.u
lib.u
lib.u
l u
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
d
://d
://d
://d
dalam pengumpulan
tp://
http
http
http data;
htmembantu
4. Ayahanda Farat A, Ibunda Khusnul dan adikku Bagus yang selalu
.id
.id
c.id
memberikannedo’a,
j.aCandra
j.ac serta belahan jiwaku
j.ac semangat dan dukungan
e
e
ne
n
n
lib.u
lib.u
lib.u
lib.u
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
Irawanto
yang selalu memberikan
://d sayang kepadaku; ttp://d
://d dorongan, cinta danttkasih
://d
h
h p
http
http
5. Sahabat-sahabat terbaikku (Frittania, Desi, Lina, Motik dan Rizki R.), dan
.id
.idwarna dan kebahagiaan
.id ’03 yang telah memberi
teman-teman Sosek
dalam
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
ne
n
n
n
u
u
lib.u
lib.dan
lib.u bantuan, dukungan,
lib.serta
i
i
i
i
hidupku,
senantiasa
memberikan
motivasi
g
g
g
g
i
i
i
i
d
://d
://d
://d
tp://
http
http
http
htkepadaku;
c.i
ej.a
b.un
ttp
d
ac.i
/dig
d
ac.i
j.
une
ilib.
/dig
ttp:/
.id
ac
nej.
b.u
gili
://di
salah satu syarat menyelesaikan studi Sarjana Strata Satu (S1), Jurusan Sosial
d
.id
c.id
ac.i
j.ac
j.Jember.
e
ej.a
e
Ekonomi, pada.uFakultas
Pertanian Universitas
ne
n
n
n
lib.u
lib.u
lib
lib.u
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
d
//d
:berbagai
://Penyusunan
://d lepas dari bantuan
skripsi inittptidak
pihak, oleh ttp://d
h
http
http
h
karena itu penulis ingin menyampaikan ucapan terima kasih kepada:
.id
.id
c.id Sunartomo, SP., M.Si,
1. Dr. Ir. Jani Januar,
j.acselaku
j.aFajar
j.ac MT, selaku DPU; Aryo
e
e
e
ne
n
n
n
lib.u
lib.uPembimbing
lib.u Suciati SP.,M.Si, selaku
lib.u Anggota I; dan Luh
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
Pembimbing
Putu
://d
://d
://d
://d
http
http
http
http
Anggota II; yang telah meluangkan waktu, pikiran dan perhatiannya guna
memberikan bimbingan
dan pengarahan cdemi
.id
.id terselesaikannya penulisan
.id
j.ac
j.a
j.ac
e
e
e
ne
n
n
n
skripsiigini;
lib.u
lib.u
lib.u
lib.u
i
i
i
i
g
g
g
i
i
i
d
://d
://d
://d
tp://Ir. Evita Soliha H., MP,
http Akademik yang telah http
httpselaku Dosen Pembimbing
2. htDr.
/dig
j.
une
ilib.
ttp
6. Semua pihak yang.itelah
membantu dalam penulisan
skripsi ini.
.id
c.id
c d
a
a
.
.
j.ac
j
j
e
e
e
n
n
n
.u
.u tulisan ini dapat bermanfaat.
.u penulis berharap, semoga
Akhirnya
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http
Jember, Januari 2008
.id
j.ac
e
n
u
ilib.
//dig
d
c.i
ej.a
b.un
gili
://di
x http:
ttp
d
ttp
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
c.i
ej.a
b.un
gili
://di
d
ttp
g
://di
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
http
http
http
d
http
b.u
gili
://di
e
b.un
gili
://di
Penulis
d
ac.i
nej.
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
gili
://di
http
sehingga penulis dapat
menyelesaikan skripsi yang
berjudul ”Analisis Wilayah
.id
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j.ac
j
e
e
e
n
n
n
ne
u
dan Trend
Komoditas iliPisang
Dalam Mendukung
b.u
lib.Produksi
lib.u Kegiatan
lib.u
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
://d
://d
://d
://d
Pertanian
Hortikultura di Kabupaten
Lumajang”. Skripsi
http
http ini diajukan sebagai http
http
c.i
ej.a
gili
://di
http
http
e
b.un
gili
://di
g
://di
.id
ac
nej.
u
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
PRAKATA c.id
.id
j.a
j.ac
e
e
n
n
ne
lib.u
lib.u
lib.u
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
/d
/d
://d
p://d
ttp:/
ttp:/
httAllah
http Puji Syukur ke hadirat
h
h
SWT atas segala rahmat dan hidayah-Nya,
/dig
/dig
ttp:/
d
ac.i
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
ttp:/
http
http
g
://di
http
ttp
ttp:/
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
ttp:/
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
gili
://di
gili
://di
http
http
b.un
b.un
gili
://di
gili
://di
ttp
ttp:/
b.un
b.un
gili
://di
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
e
b.un
ttp
gili
://di
b.un
d
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
/dig
ttp:/
d
c.i
ej.a
b.un
gili
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
id
.ac.
j
une
.
gilib
i
d
/
/
:
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
.id
ac
nej.
u
ilib.
/dig
ttp:/
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
http
DAFTAR GAMBAR ...................................................................... xv
.id
.id
c.id
j.aLAMPIRAN
j.ac xvi
j.ac
e
e
e
n
n
n
ne
DAFTAR
..................................................................
lib.u
lib.u
lib.u
lib.u
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
://d
://d
://d
://d
http
http
http
http
BAB 1. PENDAHULUAN ....................................................................... 1
1.1 Latar Belakang
.........................................................................
.id 1
.id
.id
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
Masalah .................................................................
8
ilibPerumusan
gilib
g1.2
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
htt
htt
htt Penelitian .................................................
1.3 Tujuan dan Manfaat
9
.id
.id
.id
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
BAB 2. TINJAUAN
PUSTAKA ................................................................
10
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
ttp:
........................................................
10
http
http 2.1 Hasil PenelitianhTerdahulu
2.2 Landasan Teori ......................................................................... 11
.id
.id
c.id
j.ac 11
j.ac
j.aKarakteristik
2.2.1
Pisang
........................................................
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
2.2.2
Budidaya
Tanaman
Pisang
.............................................
12
:
:
:
http
http
http
2.2.3 MetodeTrend .................................................................. 13
.id
.id
2.2.4j.aTeori
c.id Produksi .................................................................
j.ac 16
j.ac
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib2.2.5 Teori Ekonomi
Wilayah
.................................................
16
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http
2.2.6 Teori Perencanaan Pembangunan Wilayah .................... 18
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
2.2.7 Teori
c.id19
c.id
c.id Analisis Wilayah ....................................................
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ne
ne
ne
.une
2.2
Pemikiran ..................................................................
22
lib.u
lib.u
lib.u
libKerangka
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
://d
://d
://d
://d
http
http
http
2.3 Hipotesis ...................................................................................
26 http
.id
.id
.id
BAB 3. METODE
j.ac 28
j.ac
j.acPENELITIAN .............................................................
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
ilibPenentuan
gilib
gilib .....................................................
g3.1
i
i
i
Daerah
Penelitian
28
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http
3.2 Metode Penelitian ...................................................................... 28
3.3 MetodecPengumpulan
Data .......................................................
.id28
.id
.id
j.ac
j.ac
j.a
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
Analisis Data ................................................................
28
ilibMetode
gilib
gilib
g3.4
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
htt
htt
htt
3.5 Terminologi ...............................................................................
32
d
j.
une
ilib.
d
g
://di
ttp
g
://di
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
d
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
http
d
http
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
http
d
ttp
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
ac.i
g
://di
http
DAFTAR ISIc.id
.id
j.a
j.ac
e
e
n
n
ne
lib.u
lib.u
lib.u
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
/d
://d
://d
p://d
ttp:/
http DAFTAR TABEL h..........................................................................
http
xiii htt
xi http
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
g
://di
d
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
ac.i
j.
une
ilib.
d
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
http
ac.i
j.
une
ilib.
http
http
g
://di
http
ttp
gili
://di
gili
://di
http
http
b.un
b.un
gili
://di
gili
://di
ttp
ttp
b.un
b.un
gili
://di
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
e
b.un
ttp
gili
://di
b.un
d
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
c.i
ej.a
b.un
gili
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
id
.ac.
j
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
c.i
ej.a
b.un
gili
://di
ttp
d
c.i
ej.a
b.un
gili
://di
ttp
BAB 4. GAMBARAN
.......................c.id35
.id
.id UMUM DAERAH PENELITIAN
j.ac
j.ac
e
e
ej.a
n
n
n
u
u
u
.
.
.
4.1
35
lib
libKeadaan Geografis ....................................................................
lib
digi
digi
digi
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
tt
htt
htt
4.1.1 Topografi h..........................................................................
35
4.1.2 Keadaan Iklim .................................................................. 36
d
.id
.id
ac.i
j.Penggunaan
j.ac 37
j.ac
e
e
e
n
n
n
4.1.3
Tanah
...........................................................
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
38
http 4.2 Keadaan Penduduk
http
httpdan Tenaga Kerja ........................................
4.3 Pertanian .................................................................................... 40
d
id
.id
ac.i
.ac. ....................................
4.3.1
komoditas
j.ac 41
j.Perkembangan
jPisang
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http
BAB 5. HASIL DAN PEMBAHASAN ........................................................ 43
5.3.1 Lokalita Komoditas Pisang di Kabupaten Lumajang ................ 55
d
.id
.id
ac.i
j.ac 58
j.Kabupaten
j.ac Komoditas Pisangndi
5.3.2 Spesialisasi
Lumajang
............
e
e
e
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
5.4: Peranan Komoditas Pisang
:
: Sebagai Sektor Basis Dalam
http
http
http
Mendukung Perekonomian Kabupaten Lumajang............................... 61
.id
.id
.id
5.4.1 Multiplier
j.ac (MS) Sektor Basis nej.ac
j.ac Penerimaan JangkanPendek
e
e
n
.u
.u Lumajang................................
.u
61
gilib
gilib
gilibKomoditas Pisang di /Kabupaten
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http
5.4.2 Pertumbuhan Penerimaan Wilayah Jangka Pendek.................... 63
5.4.3 Kontribusi
Pisang terhadap
id
.id
.Komoditas
.idPenerimaan Sektor Basis
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
Kabupaten Lumajang.........
64
gilib
gilib
gilibPenerimaan Pertanian//dHortikultura
i
i
i
d
d
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
htt
htt
htt
BAB 6. SIMPULAN DAN SARAN............................................................... 68
.id
.id
.id
j.ac 68
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
6.1 Simpulan
..............................................................................................
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
68
tp: Saran.....................................................................................................
http
http
ht6.2
DAFTAR PUSTAKA d....................................................................................
69
id
id
i
.
.
.
c
c
c
a
a
a
j.
j.
j.
LAMPIRAN
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
ig
://di
://di
xiihttp://d
http
http
d
g
://di
d
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
d
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
d
ac.i
ac.i
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
http
di Kabupaten Lumajang........................................................................
46
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ne
ne
ne
ne Penyebaran Komoditas
5.3 Karakteristik
lib.u
lib.u
lib.u Pisang
lib.u
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
//d
://d
://d
://d
54 http:
http
http......................................................................
http di Kabupaten Lumajang
u
une
http
http
e
b.un
gili
://di
g
://di
.id
ac
nej.
.
gilib
i
d
/
/
:
d
ac.i
j.
une
ilib.
d
.idKomoditas pisang di .ac.id
.iProduksi
5.1 Perkembangan
dan Produktivitas
j
j.ac
j.ac
e
e
ne
n
n
.une
.u
.u Lumajang ..........................................................................
b
b
b
i
i
i
lib.u
l
l
l
i
i
i
i
Kabupaten
43
g
g
g
g
i
i
i
i
d
/d
/d
/d
tp://
ttp:/
ttp:/
ttp:/
h
h
h
ht5.2
Analisis Sektor Basis Produksi Komoditas Pisang
/dig
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
/dig
ttp:/
http
http
g
://di
http
ttp
ttp
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
gili
://di
gili
://di
http
http
b.un
b.un
gili
://di
gili
://di
ttp
ttp:/
b.un
b.un
gili
://di
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
e
b.un
ttp
gili
://di
b.un
b.un
b.un
gili
://di
ttp
d
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
d
g
://di
d
c.i
ej.a
b.un
gili
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
.id
ac
nej.
b.u
gili
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
p
t
t
h
Tabel
ttp
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
j.
une
ilib.
http
DAFTAR TABEL
.id
j.ac
e
n
.u
gilib
i
d
/
/
:
http Judul
e
b.un
gili
://di
g
://di
http
ac.i
j.
une
ilib.
http
http
g
://di
http
ttp
gili
://di
gili
://di
http
http
b.un
b.un
gili
://di
gili
://di
http
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
http
e
b.un
Halaman
Produksi Tanaman Pertanian Hortikultura di Kabupaten
d
.id
.id
ac.i 2006...........................................................
Lumajang
j.Tahun
j.a4c
j.ac
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
Produksi dan Total
h2ttp Populasi Tanaman, Rata-rata
httpProduksi
http
Pisang Menurut Kecamatan di Kabupaten Lumajang Tahun
2006........................................................................................
6 d
id
id
.i
.
.
c
c
a
a
a
j. c
j.
j.
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
Luas
Tempat di Kabupaten
3
gilib
gilib Daerah Berdasarkan//Ketinggian
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
:
:
:
36
http
http Jember Tahun 2006................................................................
http
gili
://di
http
1
Luas Jenis Penggunaan
Tanah di Kabupaten
Lumajang
c.id
c.id
c.id
a
a
.
.
j.a38
j
j
Tahun 2005.............................................................................
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
tp: Ratio
Jenis Kelamin danhtSex
http
h5ttp Jumlah Penduduk Menurut
Penduduk di Wilayah Kecamatan Kabupaten Lumajang
Berdasarkan .idHasil Registrasi Penduduk
Akhir Tahun
c.id
c.id
c
a
a
.
.
j.a39
j
j
2004........................................................................................
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
di
http
h6ttp Sebaran PendudukhttpMenurut Mata Pencaharian
40
Kabupaten Lumajang Tahun 2004.........................................
id
.id
.id
.ac.
j.ac
jHortikultura
j.ac Produksi Pertanian
7
Perkembangan
Buah
di
e
e
e
n
n
n
u
.u
.u
ilib.
41
Kabupaten
Lumajang Tahun
gilib
g2002-2006...............................
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http
8
Perkembangan Produksi dan Produktivitas Komoditas
Pisang di Kabupaten
Lumajang Tahun 1997-2006...............
42.id
c
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
n
n
u
u
u
.
.
.
b
lib
ilib
9 ://dPeramalan
Jumlah Produksi
KomoditasPisang
di Kabupaten
igili
digi
dig
/
/
/
/
:
:
p
p
p
htt
htt
htt
44
Lumajang Tahun 2007-2011..................................................
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
4
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
10
Peramalan Produktivitas
Komoditas Pisang
d
.id di Kabupaten
c.id
ac.i
j.a46
j.ac
j.Tahun
e
e
e
Lumajang
2007-2011..................................................
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
ttp:
ttp:
http Nilai LQ KomoditashPisang
11
Tiap Kecamatan dihKabupaten
48
Lumajang Berdasar Indikator Produksi Tahun 2002-2005....
d
d
.id
ac.i
ac.i
j.ac
j.Komoditas
e
e
n
n
nej.Wilayah Basis Produksi
12
Nilaib.uLQ
Pisang
di
u
.u
ilib. Waktu 2002-2006........
gilib
gKurun
gili
i
i
i
50
Kabupaten
Lumajang
selama
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
13
j
une
.
gilib
i
d
/
/
:
id
.ac.
ttp
Wilayah Sentra Produksi Komoditas Pisang di Kabupaten
53.id
Lumajang Selama
.id
.id Kurun Waktu 2002-2006..........................
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
xiiihttp:
http
http
d
ttp
g
://di
d
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
d
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
http
d
ac.i
ac.i
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
e
b.un
ttp
gili
://di
b.un
d
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
d
d
d
d
d
d
xivhttp
ttp
g
://di
d
d
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
g
://di
http
d
d
ac.i
ac.i
g
://di
e
b.un
gili
://di
http
d
j.
une
ilib.
ttp
d
ac.i
http
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
j.
une
ilib.
ac.i
http
d
d
g
://di
g
://di
g
://di
e
http
d
j.
une
ilib.
e
b.un
http
ac.i
http
ac.i
j.
une
ilib.
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
gili
://di
g
://di
g
://di
j.
une
ilib.
ac.i
g
://di
http
http
d
http
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
d
http
ac.i
j.
une
ilib.
http
ttp
http
ac.i
j.
une
ilib.
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
g
://di
e
b.un
gili
://di
b.un
g
://di
http
ac.i
j.
une
ilib.
http
gili
://di
http
ac.i
j.
une
ilib.
http
ttp
d
g
://di
g
://di
g
://di
e
b.un
gili
://di
http
ac.i
j.
une
ilib.
http
d
j.
une
ilib.
http
d
http
ac.i
j.
une
ilib.
ac.i
ttp
e
b.un
gili
://di
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
http
http
g
://di
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
j.
une
ilib.
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
d
ttp
http
.id
.id
Kontribusij.aPenerimaan
Sektor Non Basis
c.id
j.ac Komoditas Pisang nej.ac
e
e
n
n
terhadap
.u
.u Hortikultura Kabupaten
.u Penerimaan Pertanian
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
LumajangTahun
2002-2006...................................................
66
:
:
:
http
http
http
ac.i
g
://di
http
19
http
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
g
://di
Nilai Koefisien
Pisang di
.id
c.id
c.id Lokalita Positif (+)j.aKomoditas
j.aLumajang
j.ac
e
e
e
Kabupaten
Tahun
2002-2006
Berdasar
Indikator
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
Produksi..................................................................................
56
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
Nilai Spesialisasi Positif (+) komoditas Pisang di
15
Kabupaten Lumajang
Tahun 2002-2006c.Berdasar
Indikator
id
.id
c.id
j.ac
j.a59
j.a
e
e
e
n
n
n
Produksi..................................................................................
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http Multiplier Penerimaan
http Basis
httpJangka Pendek (MS) Sektor
16
Komoditas Pisang di Kabupaten Lumajang Tahun 20022006........................................................................................
62.id
.id
.id
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
.u
b.u
b.u
gilib
giliWilayah
i
igili
i
d
d
17 p://dPertumbuhan
Penerimaan
Jangka
Pendek
/
/
/
/
:
tp:
http 2002htt
Komoditas Pisang diht Kabupaten Lumajang Tahun
2006........................................................................................
63
d
d
i
i
.id
.
.
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
18
Kontribusi
Penerimaan Sektor
.u
.uBasis Komoditas Pisang
.u
gilib
gilib Hortikultura Kabupaten
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
terhadap
Penerimaan
Pertanian
/
/
/
:
:
:
http
http
http Lumajang Tahun 2002-2006..................................................
65
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
14
d
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
http
ac.i
j.
une
ilib.
http
http
g
://di
http
ttp
gili
://di
gili
://di
http
http
b.un
b.un
gili
://di
gili
://di
ttp
ttp
b.un
b.un
gili
://di
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
e
b.un
ttp
gili
://di
b.un
d
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
d
g
://di
d
c.i
ej.a
b.un
gili
://di
ttp
d
c.i
ej.a
b.un
gili
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
p
t
t
h
Gambar
ttp
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
d
d
d
d
xvhttp
ttp
g
://di
d
d
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
g
://di
http
d
d
ac.i
ac.i
g
://di
e
b.un
gili
://di
http
d
j.
une
ilib.
ttp
d
ac.i
http
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
j.
une
ilib.
ac.i
http
d
d
g
://di
j.
une
ilib.
e
http
d
g
://di
g
://di
ac.i
g
://di
d
j.
une
ilib.
e
b.un
http
ac.i
ac.i
http
ac.i
j.
une
ilib.
ac.i
http
e
b.un
gili
://di
gili
://di
g
://di
g
://di
http
http
d
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
d
http
ac.i
j.
une
ilib.
http
j.
une
ilib.
http
ac.i
j.
une
ilib.
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
ttp
e
b.un
gili
://di
b.un
g
://di
http
d
g
://di
http
gili
://di
http
ac.i
j.
une
ilib.
ac.i
j.
une
ilib.
d
http
http
ttp
e
b.un
gili
://di
http
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
g
://di
http
d
http
ac.i
j.
une
ilib.
d
j.
une
ilib.
gili
://di
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
http
ac.i
ttp
d
j.
une
ilib.
g
://di
http
g
://di
Halaman
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
j.
une
ilib.
http
e
b.un
.id
.id
c.id
j.aLokalita
j.ac
Perkembangan
Nilai Koefisien
Komoditas nej.ac
e
e
n
n
.u
.u
.u
57
gilib
gilib Tahun 2002-2006……..
gilibPisang di Kabupaten /Lumajang
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
htt
htt
htt
6
Perkembangan Nilai Koefisien Spesialisasi Komoditas
60.id
Pisang di .Kabupaten
Lumajang Tahun
2002-2006……..
c
c.id
c id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
n
n
u
u
u
.
.
.
lib
lib
lib
digi
digi
digi
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
htt
htt
htt
d
ttp
g
://di
5
ac.i
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
Perkembangan
Produksi Pisang d di Kabupaten
id
.
.i
c.id
c
a
Lumajang
Tahun 1997-2011……………………………
j.a43
j.
j.ac
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
tp:
Perkembangan hProduktivitas
Komoditas htPisang
di
ttp:
htt4p
Kabupaten Lumajang Tahun 1997-2011……………….
45
http
j.
une
ilib.
http
3
g
://di
ttp
http
DAFTAR GAMBAR
.id
j.ac
e
n
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
Judul
e
b.un
gili
://di
g
://di
Perkembangan Produksi Komoditas Pisang di
.id
.id
.id
Kabupaten
j.ac Lumajang Tahun 2002-2006……………….
j.a5c
j.ac
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
26
Skema KerangkahPemikiran…………………………….
ttp:
htt2p
http
d
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
1
ac.i
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
http
ac.i
j.
une
ilib.
http
http
g
://di
http
ttp
gili
://di
gili
://di
http
http
b.un
b.un
gili
://di
gili
://di
ttp
ttp
b.un
b.un
gili
://di
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
e
b.un
ttp
gili
://di
b.un
b.un
b.un
gili
://di
ttp
d
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
d
c.i
ej.a
b.un
gili
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
.id
ac
nej.
b.u
gili
://di
d
ac.i
g
://di
p
t
t
h
Lampiran
ttp
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
j.
une
ilib.
http
DAFTAR LAMPIRAN
.id
j.ac
e
n
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
Judul
e
b.un
gili
://di
g
://di
http
j.
une
ilib.
http
http
g
://di
http
ttp
gili
://di
gili
://di
http
http
b.un
b.un
gili
://di
gili
://di
http
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
http
e
b.un
Halaman
Data Poduksi dan Produktivitas Komoditas Pisang di
.id Lumajang Tahun 1997-2006……………..
.id
c.id
Kabupaten
j.ac
j.a71
j.ac
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
Analisis Trend
di
ttp:
http2
http Produksi Komoditas hPisang
72
Kabupaten Lumajang Tahun 1997-2006……………..
gili
://di
http
1
d
id
.id
ac.i
Analisis
Pisang di nej.ac.
j.ac Trend Produktivitas
j.Komoditas
e
e
n
n
.u
.u
.u
73
Tahun
gilib
gilib Kabupaten Lumajang
gilib 1997-2006……………..
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
htt
htt
htt
Analisis Location Quotion (LQ) Komoditas Pisang
4
Tiap iKecamatan
di
Kabupaten
Lumajang
c.id
c.id 2002………...
c. d Indikator Produksij.aTahun
a
.
j.a74
j
Berdasarkan
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
Analisis Location
http Pisang
http Quotion (LQ) Komoditas
http5
Tiap
Kecamatan
di
Kabupaten
Lumajang
76.id
Berdasarkan
Indikator Produksi Tahun
2003………...
c
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
n
n
u
u
u
.
.
.
lib
lib (LQ) Komoditas Pisang
6 /digilib Analisis Location Quotion
digi
digi
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
Tiap
Kecamatan
di
Kabupaten httLumajang
htt
htt
78
Berdasarkan Indikator Produksi Tahun 2004………...
.id
.id
.id
j.ac Komoditas Pisang nej.ac
j.ac Location Quotion n(LQ)
7
Analisis
e
e
n
u
.u
.u
ilib. Kabupaten
Kecamatan//digdi
Lumajang
gilib
gilib Tiap
i
i
d
d
/
/
/
/
:
:
:
80
Berdasarkan Indikator
Produksi Tahun 2005………...
http
http
http
e
b.un
gili
://di
http
3
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
8
Analisis.idLocation Quotion (LQ) .Komoditas
Pisang
.id
c id
c
a
a
.
.
j.ac
j
j
e
e
e
Tiap
Kecamatan
di
Kabupaten
Lumajang
n
n
n
u
.u
.u
ilib.
gilib
gProduksi
gilib Berdasarkan Indikator
82
Tahun
2006………...
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http
9
Nilai LQ Komoditas Pisang Tiap Kecamatan di
Kabupaten
Produksi
d
.iIndikator
.id Lumajang Berdasarkan
c.id
j.a84
j.ac
j.ac2002-2006……………………………………..
e
e
e
Tahun
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
tp:
http
http10
Nilai LQ Wilayah
Basis Komoditas htPisang
di
85
Kabupaten LumajangTahun 2002-2006……………...
.id
.id
.id
j.ac
j.ac
j.ac Sentra Produksi neKomoditas
e
e
n
n
11
Wilayah
Pisang
di
.u
.u
.u
gilib
gilib 2002-2006……………..
gilib Kabupaten Lumajang
i
i
i
86
Tahun
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
12
j
une
.
gilib
i
d
/
/
:
id
.ac.
ttp
Analisis Lokalita Komoditas Pisang Tiap Kecamatan
di Kabupaten
Lumajang Berdasarkan
Indikator
.id
.id
.id
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
87
.u
.u
.uProduksi Tahun 2002…………………………………
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
xvihttp:
http
http
d
ttp
g
://di
d
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
d
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
http
d
ac.i
ac.i
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
e
b.un
ttp
gili
://di
b.un
d
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
j
une
.
gilib
i
d
/
/
:
id
.ac.
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
http
.id
.id Pisang Tiap
.id Spesialisasi Komoditas
Analisis
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
.u
.u Lumajang Berdasarkan
.uKecamatan di Kabupaten
gilib
gilib2002………………………
gilib Indikator Produksi /Tahun
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
98
:
:
:
http
http
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
Analisis Spesialisasi Komoditas Pisang Tiap
.id
.id
.id di Kabupaten Lumajang
Kecamatan
Berdasarkan
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.uIndikator Produksi Tahun
100
2003………………………
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http
Analisis Spesialisasi Komoditas Pisang Tiap
20
Kecamatan di Kabupaten Lumajang Berdasarkan
d
.id
.id
Indikator
ac.i
j.102
j.ac
j.ac Produksi Tahun 2004………………………
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
: Tiap
:
:
Analisis Spesialisasi
Komoditas Pisang
21
http
http
http
Kecamatan di Kabupaten Lumajang Berdasarkan
104
Indikator Produksi Tahun 2005………………………
id
id
.id
.
.
c
c
a
a
j.ac
j.
j.
e
e
e
n
n
n
.u
.u
Pisang iTiap
22 igilib.uAnalisis SpesialisasiigilibKomoditas
gilib
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
Kecamatan dihttKabupaten
Lumajang Berdasarkan
p:
http
http
106
Indikator Produksi Tahun 2006………………………
e
b.un
gili
://di
http
19
d
id
.id
ac.i
Nilai
Pisang di ej.ac.
j.Komoditas
j.acSpesialisasi Positif (+)
e
e
n
n
n
u
.u
23 igilib.uKabupaten LumajangigTahun
ilib. 2002-2006 Berdasarkan
gilib
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
108
Indikator Produksi……………………………………
http
http
http
d
j.
une
ilib.
d
g
://di
ttp
g
://di
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
e
b.un
gili
://di
http
d
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
http
d
http
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
http
d
ttp
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
ac.i
g
://di
http
18
xvii
http
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
g
://di
Analisis
dLokalita Komoditas Pisang
.id Tiap Kecamatan
.id
ac.i
j.ac
j.Kabupaten
j.ac
e
e
e
di
Lumajang
Berdasarkan
Indikator
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib Produksi Tahun 2003…………………………………
gilib
i
i
i
89
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
Analisis Lokalita Komoditas Pisang Tiap Kecamatan
14
di Kabupaten
Lumajang Berdasarkan
Indikator
.id
.id
c.id
j.ac Tahun 2004…………………………………
j.a91
j.ac
e
e
e
n
n
n
Produksi
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
ttp:
http15
httpKomoditas Pisang TiaphKecamatan
Analisis Lokalita
di Kabupaten Lumajang Berdasarkan Indikator
93.id
Produksi
.idTahun 2005…………………………………
.id
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib Analisis Lokalita Komoditas
gilib Pisang Tiap Kecamatan
i
i
i
d
d
d
16
/
/
/
/
/
/
:
tp:
tp:
http
di Kabupatenht Lumajang Berdasarkanht Indikator
95
Produksi Tahun 2006…………………………………
d
d
i
i
.id
.
.
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
17
.u
.u Komoditas Pisang ilidi
.uNilai Lokalita Positifilib(+)
g b
gTahun 2002-2006 Berdasarkan
gilib Kabupaten Lumajang
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http
97
Indikator Produksi……………………………………
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
13
d
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
http
ac.i
j.
une
ilib.
http
http
g
://di
http
ttp
gili
://di
gili
://di
http
http
b.un
b.un
gili
://di
gili
://di
ttp
ttp
b.un
b.un
gili
://di
j.
une
ilib.
ttp
g
://di
e
b.un
ttp
gili
://di
b.un
d
d
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
j.
une
ilib.
g
://di
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
ttp
d
d
d
d
d
j.
une
ilib.
d
d
j.
une
ilib.
d
d
j.
une
ilib.
d
xviii
http
ttp
d
g
://di
d
http
d
d
ac.i
ac.i
g
://di
e
b.un
gili
://di
g
://di
j.
une
ilib.
ttp
d
ac.i
j.
une
ilib.
http
ac.i
j.
une
ilib.
ttp
d
http
ac.i
j.
une
ilib.
http
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
g
://di
g
://di
g
://di
g
://di
g
://di
d
j.
une
ilib.
d
ac.i
j.
une
ilib.
http
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
d
http
http
ttp
e
b.un
gili
://di
http
ac.i
g
://di
g
://di
g
://di
d
ac.i
j.
une
ilib.
g
://di
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
http
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
d
http
d
http
http
ttp
e
b.un
ac.i
j.
une
ilib.
ac.i
g
://di
g
://di
g
://di
e
gili
://di
g
://di
j.
une
ilib.
http
d
http
ac.i
ac.i
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
http
d
http
http
ttp
http
ac.i
j.
une
ilib.
ac.i
g
://di
g
://di
e
b.un
gili
://di
b.un
g
://di
j.
une
ilib.
http
gili
://di
http
ac.i
ac.i
g
://di
d
http
e
b.un
gili
://di
http
ac.i
g
://di
http
d
g
://di
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
ac.i
j.
une
ilib.
http
ac.i
j.
une
ilib.
http
j.
une
ilib.
d
g
://di
g
://di
ttp
http
ac.i
j.
une
ilib.
http
ac.i
g
://di
http
ac.i
j.
une
ilib.
http
j.
une
ilib.
e
b.un
gili
://di
g
://di
Analisis
.id Pendek (MS)
.idMultiplier Penerimaan.aJangka
.id
j c
j.ac Basis Komoditas nePisang
j.ac
e
e
Sektor
di
Kabupaten
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib Lumajang Tahun 2002-2006………………………….
gilib
i
i
i
109
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
Analisis Pertumbuhan Penerimaan Wilayah Jangka
25
d
Pendekc.id
Komoditas Pisang di Kabupaten
Lumajang
.id
ac.i
j.a 2002-2006……………………………………..
j.110
j.ac
e
e
e
n
n
n
Tahun
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
ttp:
http26
http
Kontribusi Penerimaan
Sektor Basis hKomoditas
Pisang Terhadap Penerimaan Pertanian Hortikultura
111
Kabupaten
.id
.id Jember Tahun 2002-2006………………...
.id
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
.u
.u
ib.u
gilib
gilib Kontribusi Penerimaan
gilSektor
i
i
i
d
d
d
Non
Basis
Komoditas
27
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
httpPenerimaan Pertanian Hortikultura
Pisang Terhadap
112
Kabupaten Jember Tahun 2002-2006………………...
d
d
i
i
.id
.
.
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
n
n
n
.u
.u
.u
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http
g
://di
ttp
d
ac.i
j.
une