KONTRlBUSl FAKTOR NON EKONOMI TERHADAP PENDAPATAN PETANI Dl PEDESAAN KABUPATEN AGAM PROPlNSl SUMATERA BARAT
LAPORAN PENELITIAN
KONTRlBUSl FAKTOR NON EKONOMI TERHADAP PENDAPATAN PETANI
Dl PEDESAAN KABUPATEN AGAM PROPlNSl SUMATERA BARAT
SUMliERI'Hb.QGA
Oleh
Dra. Sri W a
!
!
-.
KU1EKf;l
@ iNVE?!I?KIS
:4'.ASIk(KLSi
.. .
IcI c l
......-
--
Sentna MS
( Ketua Tim Peneliti )
PeneIitian ini dibiayai oleh :
Proyek Operasi dan Perawatan Fasilitas IKIP Padang
Tahun Anggaran 1993/1994
Surat Pejanjian Ke j a No : 110 / PT37.H9 / N.1.4.2 / 1993
Tanggal 1 Juli 1993
INSTITUT KEGURUAN DAN ILMU PENDIDIKAN PADANG
1994
-
L~.poranH a s i l P e n e l i t i a n
Kontribusi F a k t o r l?on Ekononi Terhadap Pendapatan P e t a n i
Di P e d e s a ~ nK ~ b u p ~ t eAgam
n
P r o p i n s i Sumatera Barat
Personalia Penelitian:
Ketua
:
Dra. S r i U l f a S e n t o s a , HS
Anggota: Dra. S u s i Evanita, HS
ABSTRAK
SRX U L F A
SENTOSA,
B C ~ I - I tl-ik:~i.\~;i. F-.
c:\ k,.tr-,r
- ..
l~lr.:~
r-I
E k t x - I C:WI :i,
dkk.
..l- er-tsadap P"rndapa.t:an Petar.15. P ~ d e s a a nl3:i. C:ahupatsr-~ r-lgans.
.i.ni. aclal at? ur-~'t:~..rkniengrtat~i.\.i f al:"colr.-.-
T\..\j\..rars p e r r e l i:k.i.ars
.faI.:tnr.
ekonc:lm:i, ya1-19
I
Ka ti\.rpa.ter-l Agarrs.
~::'eclesaars d i
dalam
perse1i.!zian
ini.
pendapa'tars
nrefnper?!ji:ir\.\I..l:i
Penclaf:>al.:ar.l p e t a n i
pe'tani
~:xeclar:;aan
penr-lapatan
acla1aI-1 j
yang
d i p e r a l e t ? c ~ l e hrcrmat~ t a r j g g a pet:.ani. clalam h.,el-'~.\satsatani pacli
Peneli,lz:.i.an
S Z I V ~ E ~ ~
1.993/1.994. Perrqambi.:lan c:.arny.,el
. !-4\.djars (MI-4)
L
d i . l a k s a r s a k a n cli. E a b u p a t ~ r i 1-1qain
patrla
cl.i.:Lak~rkan
deng a n rnenc~tjr..\r~
a k a n me.t:cxje
S $ , r . l ~ t . ~ f 2 iF;r'.w~j;Jo?-m,
. g . ~ . . I:.a~1.~,,1..j!-r1-q.
( CA~-I'~:.CI~
perra~~.iL,an clesa
clan metnrle
penarikan
C
I:
1..
ar lg
sampel )
pe't.ani !:,ixmpel.
acak
~.,~::-~:~~~~.g).ffj,.)..
\-\r-~t.\-~k
;J\..\tnlal-r p e t a r i i . s a n r p e l
adalah
PO
.
Per81eli:ti.an
a .tat.\
i.ni
.
rirerigg!.\rsakan mat:.nclfc?
.
.
r
. I
.1
k\.~acll-a.t t:er-kef2i.l
!J ia r :i, a be 1
d i. i.kc1 t
)la n g
s e r t a k a n cjalam pehcli.\gaan t e r s e t s i ~ i : .a c l a l a h t.j~?r-i.t~:'a
j Pencllapa.t:ar?
pe2:arri
dalarn
usaha.t:an:i. padi. !;sawah
!i;ebat~ai. val-iabe1.
.tak
,
fr-lr-mal peizarsi,
t ~ e b e s , r:;er-ta tj.rsgkak. c.\m\.\r j : : ~ e t a r ~ if:ler'rr.li.clikan
penyc\l\-\I?an per-.tarriarr,
,
t:~enih c.\r-1ggi.\1
~1t1r.r y
j,enggt.\naan
(ZPT/PFC)
[:Iet.ani.
petani
peti3n.i.
,terhadap
telrhadap
,
k
rat.
.
I.pes.ti.si,r.:la), s i . I : a p
per.anq!zan(j
penggunai~n
per'lggr-\naan
s i . k a p gse.tani. k e r . h a d a p perrggt.\naars o b a %
bccatan,
transa
si.kap
sikap
pet:ani.
~j~~puk,
perr~ber-antas
t:ev'hadap
.tutnt~ut-~./pupukpelengkap
c:air-
,
si.ka1:~ petar.1.i t:erhaclap pengq\-\r)aari t : ~ ~ e s h e r s . i ) : a p
terl-radap
f:,er~(;JCJ\.\t-taa
slat
pe1sL3ers.i.h
ga1:sat-I
lcltribt3,
t
:.;ik,a~s
i
tcrI-\;::icllai:,
persgg\.\naari
.
alak
pengolahan
tani.,
t r - a k t c l ~ ~ , k e i i k u t . ser-"c..aan cjalan) k ~ z l t m ~ p o k
b a g a a n p ~ ? n g u a s a a r r t a n a h sa\!rah,
Hasi.:l.
~skc:~rianri. bel-i.\pa
v
dan
kelem-
sebagai. v a r i a b r l bebas.
p e r i e l j . t i . a r s rrsenc\r.ljc.\kkar? trahbsa penc:lapatari
sawah c-Jri.pengarr.\l.?i, a l e h
d a l a m ~ . \ s a h a . t a n i patl:.i
pe.tan.i,
la!-\an
r
i
.
I
petani,
-
1:retani.
faktnrr.
pc.nrJid1,kan
fclrmal
p~nyr.\lr-rhan p e r . t a n i . a n , s i k a p p e t a n i t e r l - l a d a p
gi.tnaar-I k:rer.ri1-1 unggi.\:1
,
p e ~ n b e ~ ~ . a r ? . t a aI-iama
~s
crli31-1
nnn
pengobat
si.kal:, pet.ar.ii t.erhaclap p e n g g u n a a n
p e n y a k i t .tarsar-nan t p e s t i s i d a ) ,
sikap
petar):.i. t e r - t m d a p I:,enggc.\naari a l a a t : pel-ontcjk
gabah t r e s h e u . ,
ke.i.l*;c.\t.~+.ier.t:.aanpe'tarri. d a l a r n kelocnpnk t a n . i
.
Set1ut3c\n~)an
d e n q a r i h a s i l p e r s e l i t i i : \ n t e l P ~ > e b ~ - lmaka
t,
bebrr-apa
Dalarrs
i.mpl.ika!%i k e b . i . j a k s a n a a n y a n q
lr.ar)gka
clisarankan
~:x.viirigl:.atan pendapa.t:.ar.l pe.tar.)i
r?i
dan
~tda
yai'tu;
f:(eclesaan,
yarig
k~inan)ge.\anpe.kani, un.tuk m e n g a d a p s i t.eknolsq:L pelP.tan.ian
k>alP.~..\,
pelr.li.\ .t.er\..\s rnener'~..\c.cli.i:.l.r-r~jkatkar~. 1Jntuk it\.\ t i n g k a t
13endi.cli.kan g:re.tani. p e r l u cdi:t.:.irigka.t
mat.\pi.\n
nan
c 1 n 1
Ss k a f : ~1;3c3!t..i.t i f
seperti.
kteni. t'5
c;eperFti, r n e l a l u i
clikerrrbar-~gI/,ar.).
per-1at:aran-persataran.
pe.t.i:\r?i. .t.erhada)-.\ p e n q g u n a a n i n p u t
i.\r?ggc.\1 :,
pelenglcap
tumb~\h/$nr.\puk.
baik m e l a l n i j a l u r forrnal
p.\pi.\k
tnuatan
ca.i.r,
,
per l u
sat
f:teranq.~;ang
'tcrPus
\Jnt:uk
mcner"c\s
1Jrtte.1k i . t u per.ariar-t K o p e r ' a s i Unit: D c s a
darl k:i.as--).,i.as d i , p e d e s a a r ) s e b a g a i . p e r ) y a l u r s a r a n a
per1-li.\ teruc:
moderrrl
(KUD)
prndulk Tarsi.
Merupakan
% / a r i a h e 1 cJ&!nl,ny-, d e n g a n n i l a i .I
ke i MH 1993/1994 yarsg i k i . \ . t ser-.La d a l a m
dan
.
untuk
petar~i
kelompok t a r s i
n i l a i 8 untuk yang l a i n n y a .
Merupakan
tangga
\/ariabe1
rJ.q-mmy- tjengarl n . i . l a i 1
url.t:uk
rumah
p e t a n i . k e i MH 1993/1994 y a n g k e l e m b a g a a n p e n g u -
a s a a n ' t a n a h aawahnya
s d a l a h s . i . s . t . i . m p e n y a k a p a r t dart C) cln-
t u k yang l a i n n y a .
t
= Skala
-
t.j.kert, dengan
tingkatars :
CS
S a r i g a t seti.\ji.\
B =: 3t.t\.\ju d e n g a n
C = Tidak p a s t i / t i d a k tahu
D = Tidak z,e.tc~ju
E = Sangat tidak s e t u j u
dalam
positif
4
clan
menakar
bulir-bulir
L i k e r t yang
dinyatakan
secara
" s a n g a t s e t u j u " m e n d a p a t n i l a i 5, " s e t u j u " b e r n
KONTRlBUSl FAKTOR NON EKONOMI TERHADAP PENDAPATAN PETANI
Dl PEDESAAN KABUPATEN AGAM PROPlNSl SUMATERA BARAT
SUMliERI'Hb.QGA
Oleh
Dra. Sri W a
!
!
-.
KU1EKf;l
@ iNVE?!I?KIS
:4'.ASIk(KLSi
.. .
IcI c l
......-
--
Sentna MS
( Ketua Tim Peneliti )
PeneIitian ini dibiayai oleh :
Proyek Operasi dan Perawatan Fasilitas IKIP Padang
Tahun Anggaran 1993/1994
Surat Pejanjian Ke j a No : 110 / PT37.H9 / N.1.4.2 / 1993
Tanggal 1 Juli 1993
INSTITUT KEGURUAN DAN ILMU PENDIDIKAN PADANG
1994
-
L~.poranH a s i l P e n e l i t i a n
Kontribusi F a k t o r l?on Ekononi Terhadap Pendapatan P e t a n i
Di P e d e s a ~ nK ~ b u p ~ t eAgam
n
P r o p i n s i Sumatera Barat
Personalia Penelitian:
Ketua
:
Dra. S r i U l f a S e n t o s a , HS
Anggota: Dra. S u s i Evanita, HS
ABSTRAK
SRX U L F A
SENTOSA,
B C ~ I - I tl-ik:~i.\~;i. F-.
c:\ k,.tr-,r
- ..
l~lr.:~
r-I
E k t x - I C:WI :i,
dkk.
..l- er-tsadap P"rndapa.t:an Petar.15. P ~ d e s a a nl3:i. C:ahupatsr-~ r-lgans.
.i.ni. aclal at? ur-~'t:~..rkniengrtat~i.\.i f al:"colr.-.-
T\..\j\..rars p e r r e l i:k.i.ars
.faI.:tnr.
ekonc:lm:i, ya1-19
I
Ka ti\.rpa.ter-l Agarrs.
~::'eclesaars d i
dalam
perse1i.!zian
ini.
pendapa'tars
nrefnper?!ji:ir\.\I..l:i
Penclaf:>al.:ar.l p e t a n i
pe'tani
~:xeclar:;aan
penr-lapatan
acla1aI-1 j
yang
d i p e r a l e t ? c ~ l e hrcrmat~ t a r j g g a pet:.ani. clalam h.,el-'~.\satsatani pacli
Peneli,lz:.i.an
S Z I V ~ E ~ ~
1.993/1.994. Perrqambi.:lan c:.arny.,el
. !-4\.djars (MI-4)
L
d i . l a k s a r s a k a n cli. E a b u p a t ~ r i 1-1qain
patrla
cl.i.:Lak~rkan
deng a n rnenc~tjr..\r~
a k a n me.t:cxje
S $ , r . l ~ t . ~ f 2 iF;r'.w~j;Jo?-m,
. g . ~ . . I:.a~1.~,,1..j!-r1-q.
( CA~-I'~:.CI~
perra~~.iL,an clesa
clan metnrle
penarikan
C
I:
1..
ar lg
sampel )
pe't.ani !:,ixmpel.
acak
~.,~::-~:~~~~.g).ffj,.)..
\-\r-~t.\-~k
;J\..\tnlal-r p e t a r i i . s a n r p e l
adalah
PO
.
Per81eli:ti.an
a .tat.\
i.ni
.
rirerigg!.\rsakan mat:.nclfc?
.
.
r
. I
.1
k\.~acll-a.t t:er-kef2i.l
!J ia r :i, a be 1
d i. i.kc1 t
)la n g
s e r t a k a n cjalam pehcli.\gaan t e r s e t s i ~ i : .a c l a l a h t.j~?r-i.t~:'a
j Pencllapa.t:ar?
pe2:arri
dalarn
usaha.t:an:i. padi. !;sawah
!i;ebat~ai. val-iabe1.
.tak
,
fr-lr-mal peizarsi,
t ~ e b e s , r:;er-ta tj.rsgkak. c.\m\.\r j : : ~ e t a r ~ if:ler'rr.li.clikan
penyc\l\-\I?an per-.tarriarr,
,
t:~enih c.\r-1ggi.\1
~1t1r.r y
j,enggt.\naan
(ZPT/PFC)
[:Iet.ani.
petani
peti3n.i.
,terhadap
telrhadap
,
k
rat.
.
I.pes.ti.si,r.:la), s i . I : a p
per.anq!zan(j
penggunai~n
per'lggr-\naan
s i . k a p gse.tani. k e r . h a d a p perrggt.\naars o b a %
bccatan,
transa
si.kap
sikap
pet:ani.
~j~~puk,
perr~ber-antas
t:ev'hadap
.tutnt~ut-~./pupukpelengkap
c:air-
,
si.ka1:~ petar.1.i t:erhaclap pengq\-\r)aari t : ~ ~ e s h e r s . i ) : a p
terl-radap
f:,er~(;JCJ\.\t-taa
slat
pe1sL3ers.i.h
ga1:sat-I
lcltribt3,
t
:.;ik,a~s
i
tcrI-\;::icllai:,
persgg\.\naari
.
alak
pengolahan
tani.,
t r - a k t c l ~ ~ , k e i i k u t . ser-"c..aan cjalan) k ~ z l t m ~ p o k
b a g a a n p ~ ? n g u a s a a r r t a n a h sa\!rah,
Hasi.:l.
~skc:~rianri. bel-i.\pa
v
dan
kelem-
sebagai. v a r i a b r l bebas.
p e r i e l j . t i . a r s rrsenc\r.ljc.\kkar? trahbsa penc:lapatari
sawah c-Jri.pengarr.\l.?i, a l e h
d a l a m ~ . \ s a h a . t a n i patl:.i
pe.tan.i,
la!-\an
r
i
.
I
petani,
-
1:retani.
faktnrr.
pc.nrJid1,kan
fclrmal
p~nyr.\lr-rhan p e r . t a n i . a n , s i k a p p e t a n i t e r l - l a d a p
gi.tnaar-I k:rer.ri1-1 unggi.\:1
,
p e ~ n b e ~ ~ . a r ? . t a aI-iama
~s
crli31-1
nnn
pengobat
si.kal:, pet.ar.ii t.erhaclap p e n g g u n a a n
p e n y a k i t .tarsar-nan t p e s t i s i d a ) ,
sikap
petar):.i. t e r - t m d a p I:,enggc.\naari a l a a t : pel-ontcjk
gabah t r e s h e u . ,
ke.i.l*;c.\t.~+.ier.t:.aanpe'tarri. d a l a r n kelocnpnk t a n . i
.
Set1ut3c\n~)an
d e n q a r i h a s i l p e r s e l i t i i : \ n t e l P ~ > e b ~ - lmaka
t,
bebrr-apa
Dalarrs
i.mpl.ika!%i k e b . i . j a k s a n a a n y a n q
lr.ar)gka
clisarankan
~:x.viirigl:.atan pendapa.t:.ar.l pe.tar.)i
r?i
dan
~tda
yai'tu;
f:(eclesaan,
yarig
k~inan)ge.\anpe.kani, un.tuk m e n g a d a p s i t.eknolsq:L pelP.tan.ian
k>alP.~..\,
pelr.li.\ .t.er\..\s rnener'~..\c.cli.i:.l.r-r~jkatkar~. 1Jntuk it\.\ t i n g k a t
13endi.cli.kan g:re.tani. p e r l u cdi:t.:.irigka.t
mat.\pi.\n
nan
c 1 n 1
Ss k a f : ~1;3c3!t..i.t i f
seperti.
kteni. t'5
c;eperFti, r n e l a l u i
clikerrrbar-~gI/,ar.).
per-1at:aran-persataran.
pe.t.i:\r?i. .t.erhada)-.\ p e n q g u n a a n i n p u t
i.\r?ggc.\1 :,
pelenglcap
tumb~\h/$nr.\puk.
baik m e l a l n i j a l u r forrnal
p.\pi.\k
tnuatan
ca.i.r,
,
per l u
sat
f:teranq.~;ang
'tcrPus
\Jnt:uk
mcner"c\s
1Jrtte.1k i . t u per.ariar-t K o p e r ' a s i Unit: D c s a
darl k:i.as--).,i.as d i , p e d e s a a r ) s e b a g a i . p e r ) y a l u r s a r a n a
per1-li.\ teruc:
moderrrl
(KUD)
prndulk Tarsi.
Merupakan
% / a r i a h e 1 cJ&!nl,ny-, d e n g a n n i l a i .I
ke i MH 1993/1994 yarsg i k i . \ . t ser-.La d a l a m
dan
.
untuk
petar~i
kelompok t a r s i
n i l a i 8 untuk yang l a i n n y a .
Merupakan
tangga
\/ariabe1
rJ.q-mmy- tjengarl n . i . l a i 1
url.t:uk
rumah
p e t a n i . k e i MH 1993/1994 y a n g k e l e m b a g a a n p e n g u -
a s a a n ' t a n a h aawahnya
s d a l a h s . i . s . t . i . m p e n y a k a p a r t dart C) cln-
t u k yang l a i n n y a .
t
= Skala
-
t.j.kert, dengan
tingkatars :
CS
S a r i g a t seti.\ji.\
B =: 3t.t\.\ju d e n g a n
C = Tidak p a s t i / t i d a k tahu
D = Tidak z,e.tc~ju
E = Sangat tidak s e t u j u
dalam
positif
4
clan
menakar
bulir-bulir
L i k e r t yang
dinyatakan
secara
" s a n g a t s e t u j u " m e n d a p a t n i l a i 5, " s e t u j u " b e r n