Peran Moka dalam Pelestarian Budaya Daerah.

o
17
OJan

2
18

Senin



o

OPeb

o

Selasa

3
456

19 20

21

0 Kamis

Rabu

o

0 Jumat

0 Minggu

Sabtu

9
10 11 12 13 14 15
24 25 26 27 28 29 30


7 JJ.......
22 ~

O J u lA

O M ei
O Jun
MarMLKJIHGFEDCBA
O Ap r

0

O Se p

Ag s

O O kt

.N o v


31

O D es

Peran Moka .dalarri
,
,
-P~e-Iesta ria n Budaya ~D~a:":-'-e~ra~h-----'.
\
L-c:~'

;.

T AH U N 2 0 1 0 ,
P a s a n g g ir i M o ja n g

P

A D A m a la m fin a l P a s a n g g iri M o k a , y a n g d ila k s a n a k a n


vem ber

J a ja k a

(M o ka ) J a w a

B a r a t d ila k s a n a k a n
k e m b a li. T a h u n 2 0 0 9 ,

d i g e d u n g se rb a g u n a

denga n

b e r b a g a i a la s a n
p e m b in a a n

da n

W IB


E ld o ra d o ,

s a y a s e n g a ja m e n y e m p a tk a n d iri
u n tu k h a d ir m e n y a k s ik a n

k e g i-

a ta n te rs e b u t. P e ru b a h a n

te rja -

d i 's a n g a t

m u n g k in

Gugun Gunardi

pada 15 N o-

p u k u l.r z .g o


2010

O le h :

"

m e n c o lo k

p a d a k e g i-

a ta n m a la m fin a l te rs e b u t. T e ru ta m a p a ra s u p o rte ry a n g d a ta n g
d a ri d a e ra h d e n g a n m e n g g u n a k a n b e b e ra p a p u lu h b u s p a riw is a ta .

pembena ha n,
P a s a n q q ir i

M o ka

R u p a -ru p a n y a


k e g ia ta n

s a n g g iri M o k a J a b a r
m e n a rik p e rh a tia n ,

Pa-

in i c u k u p

te ru ta m a b a -

J a b a r s e m p a t tia d a .

g i p a ra re m a ja d a n p e n g a m a t b u -

B a g i k a m ip e n e lo a li

s u p o rte r la y a k n y a m e n o n to n P e r-


p e r ke m b a n g a n

p a s a n g g iri te rs e b u t.

d a y a d a ri d a e ra h . S u a ra g e m u ru h
s ib , m u n c u l d a la m m a la m

p e le s ta r ia n

da n

b u d a ya ,

k e tid a k h a d ir a n
te r s e b u t

c u k u p d is e s a lk a n , ta p i
ta k a p a la h s u d a h
b e r la lu , y a n g
te r p e n iin q


ba hwa

denga n sem a nga t
p e m b in a a n

b u d a ya

lo k a l, ta h u n in i
k e q ia ta n te r s e b u t
te r s e le n g g a r a
k e m b a li.

g e n e ra si

m uda

J a w a B a ra t in i.
S a y a m e n c a ta t b e g itu ta n g k a s


m e n y e lim u ti p e ra s a a n s a y a , te rn y a ta m a s ih b a n y a k re m a ja y a n g

d a n p in ta rn y a

m e m in a ti

fe s tiv a l

m e w a k ili te m a n -te m a n n y a m e n -

J a d i, s a -

ja w a b p e rta n y a a n y a n g d ia ju k a n

p e m u n c u la n

b e m u a n sa k e d a e ra h a n .

p a s a n g g ir i


d i lin g k u n g a n

fin a l

R a sa h a ru

la h ju g a jik a

m e n g a ta k a n b a h w a

p a ra

p a ra M o k a y a n g

penanya,

y a itu

H e ry a w a n ,

h a n s u d a h d itin g g a lk a n k a u m re -

d a n Ib u P o p o n g O tje D ju n d ju -

m a ja . K e n y a ta a n n y a , fin a l P a s a n g g iriM o k a J a b a rp e n u h s e s a k

se m b a ra n g a n ,

d ito n to n k a u m re m a ja h in g g a s e -

o ra n g -o ra n g y a n g a n d a l d a la m

H e rd iw a n ,

n a n .P a r a p e n a n y a b u k a n o r a n g

b a g ia n d a ri m e re k a ta k te rta m p u n g ID d a i a m r u a n g a n t e r s e b u t ,

B apak

Ib u N e ti

k e g ia ta n y a n g b e rb a lu t k e d a e ra -

'

m e re k a

a d a la h

b id a n g n y a , te ru ta m a d u n ia o rg a n is a s i d a n p e m b in a a n b u d a y a ..
Ib u O tje a d a la h ib u n y a g e n e ra s i

P a d a m a la m itu ju g a te rp ilih
p a r a M o k a p in ilih d a n k e e s o k a n

m u d a B a n d u n g k e tik a P a k O tje

h a rin y a

D ju n d ju n a n

h a s il p a s a n g g iri

te rs e -

m e n ja d i W a li K o ta

b u t s u d a h d im u a t d a la m k o ra n

B a n d u n g , B e lia u la h o ra n g p e r-

G a la m e d ia , y a i t u t a n g g a l i o N o -

ta m a y a n g

vem ber

pencak

2010.

Sayang,

b e rita

te rs e b u t h a n y a d im u a t p a d a s a tu
su ra t k a b a r

m ilik m a s y a ra k a t

b e ra n i m e n a m p ilk a n

s ila t d i S tu d io

E a s t, d i .

J a la n C ih a m p e la s p a d a ta h u n
1 9 8 7 ,y a n g m e r u p a k a n s a l a h s a t u

J a b a r in i. M u n g k in s a ja d i s u ra t

te m p a t fa v o rit k a u m m u d a B a n -

k a b a r d a e ra h , s e p e rti d i T a s ik -

d u n g b e rp e s ta s a a t itu . P a k H e r-

m a la y a a ta u d i C ire b o n , a ta u p u n

d iw a n a d a la h K e p a la D in a s P a ri-

d i d a e ra h la in s u d a h d im u a t p u -

w is a ta d a n B u d a y a J a w a B a ra t.

la , k e b e tu la n

s a y a tid a k m e m -

T e n tu s a ja d a la m

k a p a s ita s b e -

, b a c a n y a . N a m u n , P ik ir a n R a k y -

lia u s e b a g a i K a d is p a rb u d J a b a r

a t tid a k s e g e ra m e m u a t b e rita
y a n g c u k u p p e n tin g b a g i p e m b i-

ta k d ira g u k a n

naan dan pengem bangan budaya

H e ry a w a n , s e b a g a i p e m b in a ib u -

K lip in g

H u n ia s U n p a d

2010

pem aham annya

d a la m d u n ia p a r iw is a ta .lb u

N e ti

. ib u d i J a w a B a ra t, te n tu
paham

sangat

d e n g a n lin g k u n g a n

m a-

s y a ra k a t J a w a B a ra t.
k e tik a

p a ra w a k il M o k a te rs e b u t m e n -

m em -

b a n tu tu g a s -tu g a s b e ra t D is p a rd a d a la m

S a y a s a n g a t te rp u k a u
ja w a b

h a ra p b a n y a k u n tu k d a p a t
p e m b in a a n

ngem bangan
d a e ra h n y a

dan p~-

budaya

lo k a l d i

m a s in g -m a s in g .



F in a l P a s a n g g iri M o k a J a b a r

p e rta n y a a n -p e rta n y a a n

y a n g d ia ju k a n tig a o ra n g p e n a -

b u k a n a k h ir d a ri p e m b in a a n p a ra

n y a te rs e b u t. D i s a m p in g k e ru n -

M o k a , te ta p i m e ru p a k a n a w a l d a ri

tu ta n b e rb ic a ra y a n g m e re k a k u a - .

p e la tih a n y a n g p a n ja n g , m in im a l

s a i b a ik d a la m b a h a s a In d o n e s ia

h in g g a

m a u p u n d i d a la m b a h a s a S u n d a .

J a b a r ta h u n

Juga kem am puan

m e n d a p a tk a n

b a h a s a a s in g

te rp ilih

k e m b a li

M o~a

M e re k a h a m s

2011.

pem aham an

yang

m enun-

m a ta n g m e n g e n a i b u d a y a d a e r-

ju k k a n p e n g u a s a a n b a h a s a y a n g

a h (S u n d a ), y a n g s e c a ra g lo b a l

yang

m e re k a

k u a s a i,

c u k u p m a p a n . J a d i, s a y a p e rc a y a

m e lin g k u p i ilm u p e n g e ta h u a n ,

m e re k a a d a la h w a k il-w a k il p e -

fils a fa t, d a n s e n i. S a tu ta h u n m e -

m u d a J a w a B a ra t, y a n g m e w a k -

m a n g b u k a n w a k tu y a n g

ill k a b u p a te n fk o ta s e -J a w a B a ra t

u n tu k m e m a h a rn i

k e c u a li K a b u p a te n
yang

s ia p

Sum edang,

m e n g e m b a rr

tu g a s

m e n d a la m ,

cukup

b u d a y a s e c a ta

te ta p i jik a d im a n -

fa a tk a n s e c a ra e fe k tif, s a tu ta h u n

m e m b in a d a n m e n g e m b a n g k a n

dapat

s e rta m e n g a ja k

g e n e ra si m u d a

b e rik a n b e rb a g a i in fo rm a s i p e n t-

J a w a B a r a t u n t u k 't n e n g e n a l d a n

in g m e n g e n a i b u d a y a d a e ra h k i-

m e n c in ta i b u d a y a d a e ra h (S u n -

ta . S e h in g g a , k e tik a m e re k a d itu -

d a ) le b ih d a la m la g i.

gaskan

P a s a n g g iri M o k a s u d a h m e n g h a s ilk a n

M o k a p in ilih

b e rb a g a i

k rite ria ,

dengan

akan

te ta p i

p a ra M o k a se -J a w a B a ra t y a n g

d a la m

ra n g k a

pengem bangan

tu g a s m u lia

p e m b in a a n

u n tu k

dan

b u d a y a d a e ra h

. M o k a ta h u n

la g i d a ri y a n g
n a k a n ta h u n
u n ju k
2011

m aham an

b u d a y a d a e ra h (S u n -

d a ). M e re k a a d a la h

a g e n -a g e n

P a s a n g g iri

a k a n le b ih b a ik

2011

ta h u n

p a n ja n g d a la m p e -

m e re -

d e w a s a d ib a n d in g k a n
dengan
k o n d is i m e re k a s a a t in i.
.

har

n a a n ja n g k a

2011,

k a s u d a h le b ih m a ta n g d a n le b ih

(S u n d a ) k ita . M e re k a h a ru s m e n d a n p e m b i-

m em -

m e n g o rg a n is a s i

k e g ia ta n M o k a ta h u n

d a p a tk a n

p e la tih a n

u n tu k

M u d a h -m u d a h a n ,

m e w a k ili k a b u p a te n /k o ta -n y a
m a s ih m e n g e m b a n

d ig u n a k a n

sudah

2010

d ila k s a -

in i. s a y a b e r-

kabisa

M oR a pa&

tid a k a d a la g i

b e n tu k

s e n i d a ri e tn is la in , a p a la g i u

jukkabisa

-

ta ria n b e rb a u A m e rj-

k a -L a tin , s e p e rtiy a n g p a d a

ta -

y a n g p o te n s ia l u n tu k m e n g e m -

yangan

b a n p e le s ta ria n

d a e ra h

vem ber

a d a la h

k e s a la h a n k e c il, a d a la h p e la ja ra n

(S u n d a ),

dan

budaya
m e re k a

P JT V
2010

ta n g g a l

17

N

0-

m a la m . B e b e ra p a

p e n e ru s g e n e ra s i s e n io r p e m b i-

yang

n a d a n p e le s ta ri b u d a y a d a e ra h .

k e g ia ta n in i le b ih b a ik la g i p a d a

In ila h s a a tn y a p a ra b u d a y a w a n

ta h u n y a n g a k a n d a ta n g . H a ru s

s e n io r

d iin g a t M o k a J a b a r a d a la h a g e n -

u n tu k

rrie n tra n s fe r

il-

b e rh a rg a

u n tu k

budaya

m e n a ta

m u n y a k e p a d a m e re k a . D is p a r-

a g e n p e le s ta ri

b u d , d ih a ra p k a n m a s ih m e la k u -

(S u n d a ), b u k a n

k a n p e m b in a a n b e rk e p a n ja n g a n

b u d a y a e tn is la in , a p a la g i b u d a y a

p a d a m e re k a . M e la lu i m e re k a s e -

b a n g s a la in . ( P e n u lis ,

b a g a i w a k il d a ri k a b u p a te n /k o -

dan

ta , D is p a rb u d

F a k u lta s S a s tra

J a b a r d a p a t b e r-

p e n e liti

d a e ra h

a g e n p e le s ta ri

budaya

dosen
pada

U n p a d )* *

T