ANALISIS PENGARUH VARIASI PITCH ANGLE PADA TURBIN ANGIN SUMBU HORIZONTAL TIPE FLAT PROPELER

ANALISIS PENGARUH VARIASI PITCH ANGLE PADA TURBIN ANGIN
SUMBU HORIZONTAL TIPE FLAT PROPELER

SKRIPSI
Diajukan guna melengkapi Tugas Akhir dan memenuhi syarat-syarat
untuk menyelesaikan Program Studi Teknik Mesin (S1)
dan mencapai gelar Sarjana Teknik

Oleh
M.FatahYasin
NIM 071910101076

JURUSAN TEKNIK MESIN
FAKULTAS TEKNIK

UNIVERSITAS JEMBER
2012

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d

/
/
:

http

tp

ht
.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

lib.u
i
g
i
://d
http
PERSEMBAHAN

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/

/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

ht

Syukur Alhamdulillah penulis panjatkan kehadirat ALLAH SWT atas segala

.id/
.id/
.id/
.id/
c
c
c
c
a
a
a
a
.

.
.
.
j
jsehingga penulis dapat menyelesaikan
j
rahmat dan karunia-Nya,
skripsi yang berjudul nej
u
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l

l
ilib.
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
d
d
d
d
“ANALISIS
PENGARUH
VARIASI

PITCH
ANGLE
PADA
TURBIN
ANGIN
/
/
/
/
:/
:/
:/
tp:/
http
http
http

ht

salah satu syarat dalam

/
/
dmemenuhi
id/strata satu (S1) pada
id/ menyelesaikan pendidikan
.
.
c.id
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
ne
Jurusan Teknik Mesin,
Teknik, Universitas
.une
.uJember.
.unFakultas
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
di skripsi ini tidak lepas dari
/di
://di
tp://
ttp:/karena itu
http bantuan berbagai pihak, holeh
htPenulisan

ht

SUMBU HORIZONTAL TIPE FLAT PROPELER” Skripsi ini disusun untuk

c.i
ej.a

.un

ilib
//dig

tp:

penulis ingin menyampaikan ucapan terima kasih yang tiada terhingga kepada:

/
/
/
.id/ 1. Allah S.W.T.
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ne Manusia;
.une
.uUmat
.une
b
b
b
2. Rasulullah
Muhammad
SAW,
Suri
Tauladan
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
dig
/dig
://di
tp:// dan Ibu yang sudah hmendoakan
ttp:/
3. htBapak
dan memberi suport
http selama ini

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

ht

sehingga skripsi ini bisa terselesaikan

/
/
/
/
c.id Universitas Jember j.ac.id
c.idTeknik Mesin Fakultas jTeknik
c.id 4. Semua Dosen Jurusan
a
a
a
.
.
.
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g Hary
g
g
yang/dtelah
membimbing dan memberikan
ilmu terutama Bapak
dig
://di
://di
:/ i
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h yang telah
hSutjahjono, S.T., M.T., dan hBapak Ir. Digdo listyadi, M.Sc.,
/

d
ac.i
.
j
e
n

u

ilib.

dig
tp://

ht

meluangkan waktu dan pikiran
guna memberikan bimbingan
dan pengarahan
d/
d/
i
i
.id/
.
.
c
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
demi terselesaikannya
skripsi ini,.
une
une
une

ilib.
ilib.
ilib.
g
g
g
i
i
i
d
d
d
/
/
/
5. Bapak
:/ selama
:/ yang sudah memberi bimbingan
:/ Nurkoyim kustanto S.T., tM.T.,
http
h tp
http

ht

kuliah di fakultas teknik

/
memberi warna
d/
id/ angkatan ‘07’ yang sudah
.id/ 6. Seluruh warga teknik
c.id
c.ibanyak
c.mesin
a
a
a
.
.
.
j
j
j
kehidupanlib
selama
.une
.une
.une kuliah ”Solidarity Forever”.
b
b
i
i
l
l
i
i
i
g
g
g
di
://di
://di
tp:// anggota Keluarga Besar
7. htSeluruh
http Nur salim,
httpTapal kuda aeromodeling pak.

ac
nej.

lib.u

digi
tp://

ht

Pak. Sutikno, Pak. Joun, Pak, fanani, Pak. Agus Mz. Erfan, Mz Aditya, Riski,

.id/

ac
nej.

u

lib.
i
g
i
://d

une

une

ac
nej.

u

.
b.
lib.
8. Seluruhigianggota
Aerokreasi unej terima
igilijaga
igilibakasih teman teman semua
d
://d
://d
tp://
http kalian di dunia dirgantarahttp
htpersahabatan
kita dan jaga kreatifitas

tp

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ii

id/

ac.
nej.

id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac.
nej.

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

.id/

.id/

gilib
i
d
/
/
:

.id/

/

/

.id
Itong, terima kasihj.asudah
c.id mau menemani mengarungi
j.ac angkasa 2 tahun ini.

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ht
.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

tp
9. htSemua
pihak yang telah membantu
http skripsi ini
http dalam kelancaran penulisan

tp

u

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

i
/dig
/
:
p
t
t

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

i
/dig
/
:
p
t
t

gilib
i
d
/
/
:

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

http
id/

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac.
nej.

ht

.id/

iii

http

tp

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

lib.u

h

.id/

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

h

h

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

lib.u

lib.u

ac
nej.

.id/

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

ht

ht

.id/

lib.u

digi
tp://

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

.id/

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

ht

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

.u

http

id/

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

http

ht

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

tp

.u

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

http

ht

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

tp

lib.u

h

.id/

.u

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

h

.id/

ac
nej.

ht
.id/

ac
nej.

lib.u

lib.u

h

u

ilib.

dig
tp://

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

ac.
nej.

ht

.id/

lib.u

gilib
i
d
/
/
:

u

ht

.id/

ac
nej.

digi
tp://

ac.
nej.

ilib.

dig
tp://

ht

id/

id/

id/

nej.

ilib.

dig
tp://

yang tidak dapat disebutkan satu per satu.

d/
ac.i

ht

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

/

/

d
ac.i
.
j
e
n

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

http

d
ac.i
.
j
e
n

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

MOTTO

ht
id/

id/

ac.
nej.

ac.
nej.

u
u
u
ilib.
ilib.
ilib.
g
g
g
i
i
i
d
d
d
/
/
/
:/
:/
tp:/ untuk
“Apabila
httpmasih ada rasa malu danhttakut
http di dalam diri seseorang
berbuat suatu kebaikan, maka jaminan bagi orang tersebut adalah tidak
/
/
/
/
d
c.id
c.id (Bung Karno)
c.id kemajuan selangkah
c.i akan bertemunya iaj.dengan
a
a
a
a
.
.
.
j
j
j
pun”.
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
di
://di
://di
://di
tp://
http
http
http
u

ilib.

dig
tp://

ht

ht

“Bacalah, dan Tuhanmulah Yang Maha Pemurah. Yang mengajar
/
/
/
/
d
i
.
c.id
c.id kepada manusia
c.id kalam. Dia mengajarkan
c
a
a
a
a
manusia
dengan
perantara
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
apa
yang
tidak
diketahuinya”.
g
g
g
dig
://di
://di
://di
p
p
t
t
tp://
t
t
h
h
http
(Terjemahan Surat Al-Alaq (96) ayat 3-4).

ht

/
d/ dicapai, tapi
.id/ dari berapa besar hasil
.id/ Keberhasilan tidak di
c.id
c.iyang
cukur
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ne
.une
.une hasil tersebut
b
b
i
i
dariigseberapa
besar usaha untuk
mencapi
l
l
lib.u
i
i
i
g
g
://di
://di
://d
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h

ht

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

u

ilib.

dig
tp://

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

i
/dig
/
:
p
t
t

gilib
i
d
/
/
:

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

http
id/

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac.
nej.

ht

.id/

IV

http

tp

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

lib.u

h

.id/

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

h

h

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

lib.u

lib.u

ac
nej.

.id/

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

ht

ht

.id/

lib.u

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

.id/

ac
nej.

digi
tp://

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

id/

id/

id/

id/

ac.
nej.

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

PERNYATAAN
http

d/
id/ Saya yang bertanda tangan
.id/
.idi
c
c
bawah
ini:
a
a
.
.
j
j
.une
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
Nama
: Mohammad Fatah Yasin /dig
g
:/
://di
p
t
t
http
hNIM : 071910101076

u

lib.u

ht
id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

ht

Menyatakan dengan sesungguhnya
bahwa Skripsi yang/ berjudul: “analisis
/

/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
pengaruh variasi upitch
.une
.unesumbu horizontal tipeilibflat
. ne angle pada turbin ilangin
b
b
i
i
l
i
g
g
g
propeler”
//di
//di kecuali jika disebutkan
//di benar-benar hasil karya
:sumbernya
:sendiri,
:adalah
http
http
http

ht

/
/
/
/
jawab atas keabsahan
.idbertanggung
c.id dengan sikap ilmiah j.ac.id
c.id dan kebenaran isinyaj.sesuai
a
a
.
j
ne
yang harus dijunjung
.une
.une
.utinggi.
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
dig
/dig
/dig
pernyataan ini saya hbuat
tp://
ttp:/ tekanan
ttp:/dengan sebenarnya, tanpa hadanya
htDemikian

ht

id/
.ac.

nej

digi
tp://

ac
nej.

.u

.u

ac.
nej.

ilib.

dig
tp://

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

dan belum pernah diajukan pada instansi manapun, serta bukan karya jiplakan. Saya

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

dan paksaan dari pihak manapun serta bersedia mendapat sanksi akademik bila

/
/
/
ini tidak benar.
c.id
c.id
c.idternyata di kemudian harij.pernyataan
a
a
a
.
.
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
dig
://di
://di
p
p
t
t
tp://
t
t
h
h
d/
ac.i

nej.

u

ilib.

dig
tp://

nej.

c.i
ej.a

http

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

httpV
ac.
nej.

ht

.id/

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

.u

.u

.u

.u

ac
nej.

http

.id/

ac
nej.

ht

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

lib.u

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

.u

.u

tp

ht

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

u

ilib.

h

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ilib
//dig

http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

Mohammad
id/ Fatah Yasin
.
c
a
071910101076
j.
eNIM.

:

:

tp:

id/

ac.
nej.

ht

.un

.un

ilib
//dig

ht

dig
tp://

d/

.un

ilib
//dig

.id/
c
a
.
nej Yang menyatakan,

ht

d/

c.i
ej.a

http

u

ilib.

dig
tp://

ht

.u

gilib
i
d
/
/
:

Jember,

d/
ac.i

u

ilib.

dig
tp://

.id/

ac
nej.

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

u

ilib.

dig
tp://

gilib
i
d
/
/
:

http

u

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

ht

ht

.id/

.id/

.id/

.id/

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

ac
nej.

ac
nej.

ac
nej.

ac
nej.

ht

id/

ac.
nej.

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

.u

.u

id/

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:
http
SKRIPSI

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

u
u
u
ilib.
ilib.
ilib.
g
g
g
i
i
i
d
d
d
ANALISIS
PENGARUH
VARIASI
PITCH
ANGLE
PADA
TURBIN
://
://
://
http
http
http
ANGIN SUMBU HORIZONTAL TIPE FLAT PROPELER
/
/
/
/
c.id
c.id
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
dig
://di
://di
://di
tp://
http
http
http
lib.u

digi
tp://

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

u

ilib.

dig
tp://

d
ac.i
.
j
e
n

ht

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.id/
Dosen Pembimbing
.acAnggota

id/
: Ir. Digdo Listyadi
.ac. S., M.Sc..

id/

nej

.u

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

ht
.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

httpVI

http
ac.
nej.

http

: Hary Sutjahjono, S.T., M.T.

gilib
i
d
/
/
:

tp

.u

Dosen Pembimbing Utama

nej

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

Pembimbing
http

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.u

.u

http

ht

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

tp

lib.u

h

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

h

.id/

ht

ht

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

h
ac
nej.

u

ilib.

dig
tp://

lib.u

lib.u

lib.u

digi
tp://

id/

ac.
nej.

.id/

.id/

.id/

ht

id/

ac.
nej.

u
ilib.
g
i
d
/
Mohammad
ttp:/Fatah Yasin
NIM h071910101076

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

.u

http

Oleh :

/

/

d
ac.i
.
j
e
n

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

ht

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ht

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

PENGESAHAN
http

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ht

/
/
.id/ ANGLE PADA .ac.id/
.idPENGARUH
.idSkripsi
c
c
c
berjudul
“ANALISIS
VARIASI
PITCH
a
a
a
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
TURBIN ANGIN
g diuji
gTIPE FLAT PROPELER” /telah
g SUMBU HORIZONTAL
dig
: /di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h
h
h
dan disahkan
pada:
Hari

nej

.u

ilib
//dig

: Kamis

Tanggal

une

u

lib.
i
g
i
://d

/

.id
j.ac

une

.
gilib
i
d
/
/
:

.une
b
i
l
i
g
://di Anggota I,

une

ht
.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

Anggota II, tp
ht

http

ht
id/

id/

ac.
nej.

ac.
nej.

.u

.u

tp:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

id/

ac.
nej.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

ht
.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

httpVII

http

tp

.id/

.u

.u

.u

ht

h

.u

gilib
i
d
/
/
:

ht Hadi, MT.
Ir. Widyono
NIP 19610414 198902 1 001

.id/

ac
nej.

lib.u

i
/dig
/
:
p
t
t

ac
nej.

tp

http

tp

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

.id/

ac
nej.

.id/

.id/

ac
nej.

ht

.id/

.id/

ac
nej.

Mengesahkan .u
.u
b
i
l
i
g
igilib
i
Dekan Fakultas Teknik
Universitas
Jember
d
d
/
/
/
/
:
:
http
http

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

.
gilib
i
d
/
/
:

ac.
nej.

.id/

gilib
i
d
/
/
:

.u

lib Zainul Muttazin, S.T., M.T
ilib S.T., M.T.
Andi
igilib
igiAris
igSanata,
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
NIP 19680617 199501
ttp 19750502 200112 1 001 http
http1 001
hNIP

ac
nej.

ilib
//dig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

Ir. Digdo Listyadi S. MSc.
.id/
NIP 19680617
j.ac 199501 1 001

.u

u

ilib.

.id/

.u

id/

id/

ac.
nej.

ht

h
ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

Hary Sutjahjono, S.T., M.T.
.id/
NIP 19681205 199702
j.ac 1 002

http

tp

dig
tp://

lib.u

i
/dig
/
:
p
t
t

http

http

tp

ac
nej.

Sekretaris,
.id/

Ketua, c.id/
j.a

.id/

ac
nej.

lib.
i
g
i
://d

ac
nej.

u
ilib.
g
i
d
d
Tempat tp:// : Fakultas Teknik Universitas
:// Jember
http
ht

tp:

.id/

.id/

/
c.id
a
.
j
: 08 November
2012
.une
b
i
l
i
g
i

id/
.ac.

ht

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

RINGKASAN

Analisis Pengaruh Variasi Pitch Angle Pada Turbin Angin Sumbu Horizontal
Tipe Flat Propeler; Mohammad Fatah Yasin, 071910101076: 45 halaman; Program
Studi Strata Satu Teknik Mesin Jurusan Teknik Mesin Fakultas Teknik Unifersitas
Jember.
Isu perubahan iklim dan penggunaan besar-besaran bahan bakar fosil dalam
proses produksi yang terlihat saat ini menuntut banyak pihak untuk berfikir ulang
dalam menggunakan bahan bakar fosil, khususnya minyak dan gas yang berkontribusi
pada pemanasan global. Sumber energi terbarukan yang saat ini digunakan secara
komersial di Indonesia adalah tenaga air dan panas bumi. Tetapi dalam
pengembangannya terdapat beberapa kendala, diantaranya adalah untuk tenaga air,
ketersediaan lahan serta jaminan pasokan air, sementara untuk tenaga panas bumi,
yaitu teknologi dan biaya eksplorasi. Salah satu sumber energi terbarukan yang bisa
digunakan dalam skala kecil adalah energi angin
Energi Angin merupakan salah satu jenis energi terbarukan yang memanfaatkan
angin sebagai sumber energinya. Karena sifatnya yang ramah lingkungan sumber
energi angin mulai dikembangkan untuk mengantisipasi terjadinya krisis energi.
Dalam rangka pengembangan teknologi Sistem Konversi Energi Angin (SKEA),
. Dalam penelitian ini, difokuskan pada penelitian tentang turbin angin sumbu
horizontal (TASH) dengan menggunakan pengubah pitch blade. Diharapkan dapat
meningkatkan kinerja dari turbin yang meliputi Torsi ( T ), Kecepatan Putar ( n ),
Daya (P) dan efisiensi ( Cp ). Pitch yang di variasikan pada penelitian ini yaitu 45 0
,500 , 600 ,750 , 800 dan 850 . Variasi kecepatan angin yang digunakan pada penelitian
ini yaitu 2,5 m/s, 3 m/s, 3.5 m/s, 4 m/s, 4.5 m/s, 5 m/s 5.5 m/s dan 6 m/s

viii

Penelitian tentang Pengaruh Variasi Pitch Angle Pada Turbin Angin Sumbu
Horizontal Tipe Flat Propeler dilakukan dilaboratorium Konversi Energi Fakultas
Teknik Universitas Jember.
Dari hasil penelitian didapat bahwa kecepatan angin 2,5 m/s efisiensi terbaik
pada sudut sebesar 50 o. Pada kecepatan 3 m/s sampai dengan 3,5 m/s efisiensi terbaik
pada sudut 750. Pada kecepatan angin 4 m/s efisiensi terbaik pada sudut 50 0

Pada

kecepatan angin 4,5 m/s efisiensi terbaik pada sudut 60 0. Pada kecepatan 5 m/s
sampai dengan 6 m/s efisiensi terbaik pada sudut 500

ix

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

ttp
hSUMMARY

ht
d/

d/

d/

Analysis of the Effect
ac.iHorizontal Axis Wind ej.ac.i
ac.iof Variations in Pitch Angle
.
.
j
j
e
e
n
.un
b.un
liTier
lib.u 071910101076: 45 pages;
i
i
Turbine Flat/dType
Yasin,
g
g
i
i
igilibPropeler; Fatah Mohammad
/d
/d

ac.
nej.

u

ilib.

ac
nej.

.u

.u

id/

dig
tp://

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ttp:/

ttp:/

ttp:/

ht

h
h
One Program
Mechanical EngineeringhDepartment of Mechanical Engineering

ht

/
/
/
But there are some
id/ as for water power,
.idgeothermal.
c.id
c.such
c.idobstacles in its development,
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e geothermal energy, the
ne water supply guarantee,
availability of land
.une
.unwhile
.uand
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
ig
://di
://di
p://dsource of renewable energy
technology
http that can be
httOne
http and the cost of exploration.

ht

nej

lib.u

digi
tp://

The issue of climate change
and the massive use of/ fossil fuels in the
/

/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
production process are
une
.of
.uneparties to re-think the use
.unevisible today require multiple
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
i
fossil fuels,
oil and gas thattpcontributes
to global warming.
//di
:Renewable
://di
://despecially
http
ht
http

id/
.ac.

energy sources currently used commercially in Indonesia are hydropower and

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

used in small-scale wind energy.

d
d
d
Wind energy is onej.type
ac.ithe wind as a source of ej.ac.i
ac.i of renewable energy thatejuses
.
e
unenvironmentally friendly wind
.un
.un
ib.its
energy. Because
igilib
igilib energy sources were developed
igilof

.u

gilib
i
d
/
/
:

/

/

/

.id/

ac
nej.

p://d

p://d

p://d

tp

t
htt framework development ofhtWind
htt
to anticipate
the energy crisis. In the
Energy

ht

Conversion System technology (Skea)

nej.

u

ilib.

dig
tp://

.id/
.id/
.id/
c
c
c
a
a
a
.
.
.
In this experiment,
axis wind turbines nej
j
j focused on the study of nhorizontal
.u
.u e
.une
b
b
i
i
l
l
ilibthe
i
i
g
g
g
i
i
i
(HAWT) using
modifier
pitch
blade.
Expected
to
improve
the
performance
of
d
d
d
/
/
/
:/
:/
:/
http
http
http

d/
ac.i

turbine which includes Torque (T), Rotate speed (n), Power (P) and efficiency (Cp).

Vary the pitch in this study, 45d0/, 500, 600, 750, 800 and 850. Variations
in wind speed
.id/
.i

lib.u

digi
tp://

/

id/
.ac.

c.id
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
used in this experiment
une 4.5 m/s, 5 m/s 5.5 m/s and
.u6 ne
.uneis 2,5 m/s, 3 m/s, 3.5 m/s,ilib4.m/s,
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
g
i
://di
://di
m/s. ttp://d
http
http
h

nej

ht

ht

From the results of the study found that the wind speed of 2.5 m / s the best

/
/
d/ a speed of 3 m / s to 3.5 mc./ids /at the best efficiency
defficiency
at an angle of 50 oc..iAt
i
.
c.id
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
ne
.une
.uefficiency
.unspeeds
.une
point of 750. At ilwind
of 4 m / s at the ibest
point of 50 0 At iwind
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
i
g
g
ig
dig
://di
://di
://dm
tp://
ttp4.5
speedshof
/ s at the best efficiency
httppoint of 600. At a speed of 5 hmttp/ s to 6 m / s
at an angle of 500 best efficiency

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

id/

ac.
nej.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

httpx

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ht

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

ht
d/

d/

Alhamdulillahirobbil’alamin,
segala puji dan syukur
acke.i hadirat ALLAH SWT ej.ac.i
ac.i
.
.
j
j
e
e
n
n
un
lib.u
lib.u penulis dapat menyelesaikan
lib.hidayah
i
i
i
atas segala rahmat,
dan
karunia-Nya
sehingga
g
g
g
i
i
i
/d
/d
/d

ac.
nej.

u

ilib.

ac
nej.

.u

d/

id/

dig
tp://

.id/

gilib
i
d
/
/
:

PRAKATA
http

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ttp:/

ttp:/

ttp:/

h angin sumbu
h variasi pitch angle pada turbin
skripsihyang berjudul analisis pengaruh

ht

horizontal tipe flat propeler

/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
. Shalawat serta
Muhammad SAW
.une
.unRasulullah
.unesalam semoga tercurahilipada
b
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
g
/di
beserta keluarga,
ini disusun untuk memenuhi
://di salah
:/Skripsi
://di sahabat dan pengikutnya.
http
http
http

ht

/
/
/ Jember.
/
Fakultas Teknik, Universitas
.idMesin,
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Penulis menyadari
skripsi ini mengalami
.une
.une
.une bahwa dalam menyelesaikan
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
/dig
://di
://di
berbagai
ttp:/ segala
httpdan kemampuan penulis. hDengan
httpkendala karena keterbatasan

ht

id/
.ac.

nej

lib.u

digi
tp://

satu syarat dalam menyelesaikan pendidikan strata satu (S1) pada Jurusan Teknik

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

kerendahan hati, penulis mengucapkan terima kasih kepada pihak-pihak yang turut

/
/
/
/
skripsi ini. Dengan
c.idrasa tulus dan ikhlas j.ac.id
c.id
c.idmembantu penulis dalamj.amenyelesaikan
a
a
.
.
j
j
e
.une
.une
.unterima
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
penulis
mengucapkan
kasih
kepada:
i
i
i
i
g
g
g
dig
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h
h Dekan Fakultas Teknik Universitas
h Ir. Widyono Hadi, MT selaku
1. Bapak
Jember;

ht

2. Bapak Andi Sananta, S.T., M.T., Selaku ketua Jurusan Teknik Mesin, Fakultas

ht

penulisan
/
d/ guna memberikan bimbingan
id/
id/ dan pengarahan demi aterselesaikannya
.
.
c.id
c
c
a
a
.
.
.
j
j
j
skripsi ini;
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
di penguji I dan Bapak pAris
//di Sanata, S.T, M.T, selaku
://di Zainul
://dosen
:Andi
4. Bapak
htt
http
http

ht

nej.

u

ilib.

dig
tp://

.id/
.id/
.id/
c
c
c
a
a
a
.
.
.
Teknik, Universitasne
Jember;
j
j
j
.une
.une
.u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
3. Bapak :Hary
Listyadi
//digSutjahjono, S.T., M.T., tselaku
://di S.,
://diDPU, dan Bapak Ir. Digdo
p
p
p
t
t
t
t
t
h
h
h

d/
ac.i

M.Sc. selaku DPA yang telah meluangkan waktu dan pikiran serta perhatiannya

c.i
ej.a

.un

ilib
//dig

tp:

muttaqin, S.T., M.T., selaku dosen penguji II

/
/
d/ MT., yang telah meluangkan
.id5./ Bapak M. Nurkoyim .K.,
c.id waktu dan pikiran j.ac.id
c.iST.,
a
a
.
j
j
.une
.une dan pengarahan idemi
.une guna memberikan bimbingan
serta perhatiannya
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
g
g
/dig
://di
://di
ttp:/
terselesaikannya
penulisan skripsi h
ini;
http
http

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

ht

6. Ayahanda, Ibunda dan Adek tercinta terima kasih atas semua doa, semangat,

.u

tp

gilib
i
d
/
/
:

/
/
d/ semua sehingga skripsicini
.iddapat
.id/ motivasi dan kasih sayang
c.id
c.ikalian
terselesaikan;
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
xi
h
h
h

ac
nej.

id/

ac.
nej.

id/

ac.
nej.

id/

ac.
nej.

id/

ac.
nej.

ht

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ht
.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

p
7. Teman-teman
seperjuanganku Seven
dan
httmotivasi
httpEngine ‘07, terima kasih atas
http

tp

ht

do’a yang kalian berikan serta seluruh Angkatan ’06

id/ administrasi jurusan Teknik
.id/ Mesin Universitas .ac.id/
.staf
.id8./ Mbak Halimah, selaku
c
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
Jember, terima
g
gkelancaran pembuatan skripsi;
g kasih atas bantuannya dalam
dig
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h
h
h Fakultas Teknik Universitas Jember;
9. Staf
10. Bapak Danang, Bakabon dan
/ Anggun serta semua Asisten/ Lab Laboratoroium

/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e memberi tempat dan mengijinkan
Informatika yang
berkotor kotor selama
.une
.une
.unmau
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
ini. tp://di
://di
://di
http
http
ht

ht

/
/
id/ paling manjur.
.id/ semangat dan penghilang
c.id
c.id
c.stres
a
a
a
.
.
.
j
j
j
une Sudi mendengar Ocehan
12. Seluruh CrewlibAerokreasi
Fak Teknik yang
.une
.sudah
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
i
g
g
/dig
://di
://di
Ocehan
ttp:/ di LKA
httpkasih atas hadiah semangat hkalian
http saya selama ini dan terima

ht

id/
.ac.

nej

lib.u

digi
tp://

ht

11. Seluruh Anggota Tapal Kuda Aeromodeling Jember yang telah memberi suntikan

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

2012

/
/
/
/
c.id terindah selama di j.ac.id
c.idsudah memberi saya kenangan
c.id13. Semua teman Titen j.yang
a
a
a
.
.
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
kampus
teknik.
i
i
i
i
g
g
g
dig
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h
h
h

u

ilib.

dig
tp://

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

i
/dig
/
:
p
t
t

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

.id/

id/

ac.
nej.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

httpxii

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

lib.u

h

.id/

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

h

h

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

lib.u

lib.u

ac
nej.

.id/

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

ht

ht

.id/

lib.u

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

.id/

ac
nej.

digi
tp://

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

id/

id/

id/

id/

ac.
nej.

ht

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

DAFTAR
http ISI

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ht

/
.id/
.id/
.id/
.idHALAMAN
c
c
c
c
JUDUL
...................................................................................
i
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
HALAMAN/dPERSEMBAHAN
..................................................................
g ii
g
g
dig
://di
://di
:/ i
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h
h
h
HALAMAN
MOTTO .................................................................................
iv
v

lib.u

RINGKASAN ..............................................................................................

viii

id
.ac.

id
.ac.

.id/

c
ej
ej
HALAMAN PEMBIBINGAN
....................................................................
vi unej.a
n
n
u
u
.
.
.
ilib
igvii
igilib
igilib
d
d
d
/
/
/
HALAMAN
PENGESAHAN
.....................................................................
/
/
/
:
:
:
http
http
http

ht

/
/
/
/
..................................................................................................
xi
.idPRAKATA
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
DAFTAR ISI ...............................................................................................
xiii
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
://di xvi
://di
://di
DAFTAR
http
http
http GAMBAR ...................................................................................

ht

nej

digi
tp://

HALAMAN PERNYATAAN .....................................................................
/
/

id/
.ac.

ht

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

DAFTAR TABEL ....................................................................................... xvii

/
/
/
/
xviii
c.id
c.id
c.id
c.idDAFTAR LAMPIRAN ...............................................................................
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une ...........................................................................
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
BAB
1.
PENDAHULUAN
1
i
i
i
i
g
g
g
dig
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h
h
h1.1 Latar Belakang ............................................................................
1
d/
ac.i

nej.

u

ilib.

dig
tp://

1.2 Rumusan Masalah........................................................................

d/
ac.i

d/
ac.i

2

id/

.
1.3 Batasan Masalah
3 nej.ac
j.
j. ..........................................................................
e
e
n
n
u
u
.u
il3ib.
ilib.
ilibPenelitian
g
g
g
i
i
i
1.4:Tujuan
.........................................................................
d
d
d
/
/
/
/
:/
:/
http
http
http
1.5 Manfaat .......................................................................................

ht

ht

3

2. TINJAUAN PUSTAKA
4
/
/
dBAB
id/
id/ ...............................................................
.
.
c.id
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
2.1 Energi Angin
4 .une
.une
.une...............................................................................
b
b
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
i ib
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
2.1.1
Daya
Energi
Angin
..........................................................
4
http
http
http

c.i
ej.a

.un

ilib
//dig

tp:

.id/

ac
nej.

/
/
2.2 Kincir Angin .............................................................................
c.id
c.id

7

g
://di

tp

d/
ac.i

ej.

n
lib.u
i
g
i
d

5

a
nej.

a
nej.

u
.u Turbin Angin ........................................................
2.3 Jenisil–ibJenis
ilib.

.u

gilib
i
d
/
/
:

2.1.2 Kecepatan Angin .............................................................

tp://

id/

ac.
nej.

g
://di

.id/

ac
nej.

9 .u

gilib
i
d
/
/
:

ttp Wind Turbine) .........................
http
http 2.3.2 HAWT (HorizontalhAxis

9

2.3.2 VAWT (Vertical Axis Wind Turbine) ...............................

11

ht

/
/
/
c.id
c.id
c.id
2.4 Efisiensi Rotor
............................................................................
14
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
xiii//dig
://di
:
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
id/

ac.
nej.

id/

ac.
nej.

ht

id/

ac.
nej.

ht

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

tp

d/
ac.i

j.

une
ilib.

dig

id/
.ac.

lib.u

.u

d/
ac.i

ej.

tp://

d/
ac.i

2.5.1 Kelebihan Turbin angin Sumbu Horisontal (TASH) ........

16

2.7 Gaya hambat (drag) dan Gaya Angkat (lift) ............................

21

2.8 Pemilihan Tempat ......................................................................
/
/

23

3.2 VARIABEL PENEITIAN .........................................................

25

3.2.1 Variabel Bebas
.id/
.id/...................................................................

25

3.2.2 lVariabel
Terikat .................................................................
ib.u
lib.u

25 .u

d/

c.i
ej.a

/
.id/
.id/(TASH) ..... 16
.idTurbin
c
c
c
2.5.2 Kelemahan
Angin
Sumbu
Horisontal
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
2.6 Daya,
g18
g
g Torsi, dan Kecepatan ......................................................
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
id
.ac.

id
.ac.

ac
nej.

gi
://di

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ttp
ttp TEMPAT DAN WAKTUhPENELITIAN..................................
http
h3.3

25

3.4 ALAT DAN BAHAN .................................................................

26

3.8 DIAGRAM ALIR PENELITIAN .............................................

d/
ac.i

d/
ac.i

31

4.3 EFISIENSI DAYAdTURBIN
.....................................................
/
d/

32

c.i
ej.a

c.i
ej.a

4.3.a) Tabel
.un Dan Efisiensi ..........
.un Gaya, Putaran Rotor Rata Rata

.id/

ac
nej.

ht

ilib
//dig

ilib
//dig

http

ht

.id/

ac
nej.

33 .u

ilib
//dig

Daya dan Efisiensi Turbin..................................................

ht

36

/
/
/
/
5. PENUTUP ......................................................................................
43
.idBAB
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une ...........................................................................
5.1 KESIMPULAN
43
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
//dig
://di 43
://di
ttp:SARAN
.......................................................................................
http
http
h5.2

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

ht

id/

:
:
: 4.3.b) Analisa Pengaruh Kecepatan
Angin Terhadap Rpm, Torsi,
http
http

tp:

tp

ht

30

4.2 PERHITUNGAN DAYA TEORITIS ........................................

ht

.id/

/
/
/
3.5 PROSEDUR jPENELITIAN
......................................................
26
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
e
.une
.une
.unDATA
b
b
b
i
i
i
l
l
l
3.6 SUMBER
........................................................................
27
i
i
i
g
g
g
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h ....... 29
h
h3.7 CARA KERJA DAN TEKNIK
PENGAMBILAN DATA

.un

ilib
//dig

ht

.
BAB 4. HASIL DANnPEMBAHASAN
.......................................................
31 nej.ac
j.
j.
e
e
n
u
u
.u
ilib.
ilib.
ilibPENGUJIAN
g
g
g
i
i
i
4.1:HASIL
................................................................
31
d
d
d
/
/
/
/
:/
:/
http
http
http

nej.

u

ilib.

dig
tp://

.u

gilib
i
d
/
/
:
15

gi
://di

tp

n
lib.u
i
g
i
d

gilib
i
d
/
/
:

2.5
http
http (TASH).................................
http Turbin Angin Sumbu Horisontal

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

c
ej
ej PENELITIAN ....................................................
BAB 3. METODOLOGI
25 unej.a
n
n
u
u
.
.
.
ilib
ig25
igilib
igilib PENELITIAN ..........................................................
d
d
d
/
/
/
3.1
METODE
/
/
/
:
:
:
http
http
http

nej

digi
tp://

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

tp://

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

DAFTAR PUSTAKA ..................................................................................

44

/
/
/
/
c.id
c.id
c.id
c.idLAMPIRAN ................................................................................................
45
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
xiv//dig
dig
://di
:
://di
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h
h
h
id/

ac.
nej.

id/

ac.
nej.

id/

ac.
nej.

ht

id/

ac.
nej.

ht

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

DAFTAR
http GAMBAR

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ht

/
.id/
.id/ ...........
.id/ angin terhadap ketinggian
.idGambar
c
c
c
c
2.1.
Hubungan
kecepatan
tertentu
6
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
Gambar 2.2 /Prinsip
g 8
g
g Dasar Kincir Angin ........................................................
dig
://di
://di
:/ di
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h
h
h 2.3 Rotor horizontal .........................................................................
Gambar
9
Gambar 2.4 Jenis – Jenis Kincir /Angin..........................................................
/

id/
.ac.

lib.u

.id/

c
ej
ej ..........................................................................
Gambar 2.5 Rotor Savonius
11 unej.a
n
n
u
u
.
.
.
ib
igil12
igilib
igilibDarrieus ...........................................................................
d
d
d
/
/
/
Gambar t2.6
Rotor
/
/
/
:
:
:
http
http
ht p

nej

digi
tp://

10

id
.ac.

id
.ac.

ht

Gambar 2.7 Berbagai jenis kincir dengan sumbu vertikal,sumbu kombinasi dan
lain-lain ....................................................................................
.id/
.id/

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

13
14.u

p Menggunakan 2 sudu ................................................................
Gambar
http
http
htt3.1

16

Gambar 3.2 Menggunakan 4 sudu .................................................................

17

gi
://di

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

u dari Turbin ..........
Gambar 2.8 Berbagai
lib.Rotor
lib.u Efisiensi Rotor dan Soliditas
gi
://di

tp

ac
nej.

ht

/
/
/
id/
dengan Rpm Pada
Saat
c.id
c.id Belum
c.Kecepatan
c.idGambar 4.1 Pengaruh Antara
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
Ada
Pembebanan
......................................................................
36
i
i
i
i
g
g
g
dig
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h
h
h 4.2 Segitiga Kecepatan ....................................................................
Gambar
37
Gambar 4.3 Pengaruh Antara Kecepatan Angin dan Torsi .............................

41

o
o
0
Gambar 4.7 Pengaruh Tip Speed
d/Ratio Pada Blade Bersudut 45d,/ 50 , dan 60

42

id/
.ac.

nej

.u

ilib
//dig

Gambar 4.6 Pengaruh Kecepatan Angin Terhadap Efisiensi Turbin ..............

c.i
ej.a

http

http

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

:

id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

ib.u

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac.
nej.

ht

.id/

xv//digil

http

tp

ac
nej.

http

.id/

.id/

ac
nej.

ht
.id/

ac
nej.

http

http

tp

lib.u

i
/dig
/
:
p
t
t

.u

.u

.u

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

ht

h

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ilib
//dig

:

:

tp:

.un

.un

ilib
//dig

c.i
ej.a

ht

id/

.
Gambar 4.4 Pengaruh nSudut
39 nej.ac
j.
j. Blade terhadap Cd dan Cln.................................
e
e
.u
ib.u
ib.u
il40
ilDaya
g
g
i
i
igilib Kecepatan Angin terhadap
Gambar 4.5://Pengaruh
Turbin
.....................
d
d
d
/
/
:/
:/
http
http
http

nej.

u

ilib.

dig
tp://

38

d/
ac.i

d/
ac.i

d/
ac.i

ht

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

DAFTAR
httpTABEL

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ht

/
.id/
.id/
.id/ Angin Yang tersedia ..............................
.idTabel
c
c
c
c
4.1
Hasil
Perhitungan
Daya
32
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une 0
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
Tabel 4.2 Rata
pada
g Sudut 45 .......................//dig 33
gRata Rpm, Torsi dan Efisiensi
dig
:
://di
://di
p
p
t
t
tp://
t
t
http
h
Tabel h
4.3 Rata Rata Rpm, Torsi dan Efisiensi
pada Sudut 500 .......................
33
34

lib.u

Tabel 4.7 Rata Rata Rpm, Torsi dan Efisiensi pada Sudut 850 .......................

35

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

i
/dig
/
:
p
t
t

gilib
i
d
/
/
:

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

:

id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

ib.u

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac.
nej.

ht

.id/

xvi//digil

http

tp

.u

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

lib.u

h

.id/

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

h

h

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

lib.u

lib.u

ac
nej.

.id/

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

ht

ht

.id/

lib.u

digi
tp://

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

.id/

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

ht

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

id/

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

.u

.u

http

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ht
.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

id
.ac0 .

id
.ac.

c
ej 75 .......................
ej Torsi dan Efisiensi pada Sudut
Tabel 4.5 Rata Rata Rpm,
34 unej.a
n
n
u
u
.
.
.
lib
ilib
igi35
igilibSudut 800 .......................
d
d
/
/
/digRata Rpm, Torsi dan Efisiensi
Tabel 4.6tpRata
pada
/
/
/
:
:
:
http
http
ht

a
nej.

digi
tp://

Tabel 4.4 Rata Rata Rpm, Torsi /dan Efisiensi pada Sudut 600 .......................
/

/
c.id

ht

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

ttp
DAFTARhLAMPIRAN

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ht

/
/
.id/
.id/
.id....................................................................
.idA.
c
c
c
c
Tabel
data
hasil
pengujian
45
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g 51
g
g Daya Teoritis ....................................................................
B. Perhitungan
dig
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h
h Perhitungan Daya Teoritish.........................................................
C. Tabel
53

ht

D. Perhitungan daya aktual turbin
...........................................................
55
/
id/
id/
id/
.
.
.
c.id
c
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e Drag ...................................................................
E. Perhitungan Lift
60 .une
.une
.undan
.une
b
b
b
i
i
i
lib
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
i 60
i
i
i
d
d
d
d
/
/
/
/
/
/
/
/
E.1
Perhitungan
Koefisien
Drag
(Cd)
dan
koefisien
Lift
(Cl)
...................
:
:
:
:
tp
http
http
http

ht

E.2 Perhitungan Lift dan Drag .................................................................

61

/
/
/
/ Perhitungan Reynold Number
64
.idF.
c.id
c.id
c.id ..............................................................
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
://di
://di
://di
http
http
http

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

u

ilib.

dig
tp://

i
/dig
/
:
p
t
t

gilib
i
d
/
/
:

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

:

id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

ib.u

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac.
nej.

ht

.id/

il
xvii
//dig

http

tp

.u

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

lib.u

h

.id/

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

h

h

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

lib.u

lib.u

ac
nej.

.id/

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

ht

ht

.id/

lib.u

digi
tp://

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

.id/

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

ht

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

.u

http

id/

id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ht

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.