KEKASARAN PERMUKAAN HASIL PEMOTONGAN BAJA SKD-11 AKIBAT VARIASI TEGANGAN, WIRE TENSION, DAN FEED RATE PADA PROSES WIRE-EDM

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/

/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http
.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

gilib

i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac

nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

g
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
KEKASARAN PERMUKAAN HASIL PEMOTONGAN BAJA
/
/
id/
VARIASI
TEGANGAN,
TENSION, .ac.id/
c.WIRE
c.id
c.id SKD-11 AKIBAT
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ne WIRE-EDM b.unej
ne RATE PADA PROSES
ne
u
u
u
DAN
FEED
.
.
.
b
b
b
li
li
li
li
g
digi
digi
digi
digi
/
/
/
/
/
/
/
/
://di
:
:
:
:
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h

http

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
tp:
htSKRIPSI

http

http

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

http

http

http

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

Oleh:ilib.u
//digAgdianto
Bastian
:Dwi
p
t
t
h 071910101073
NIM

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

/dig

:/
http
.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.u

.u

ac
nej.

http

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

/
/
.id/
c.id
cTEKNIK
c.id STUDI STRATA-1
a
a
a
.
.
.
PROGRAM
j
j
j
e
.une
.unMESIN
.uneJURUSAN TEKNIK
.u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
g
://di
://di
://di TEKNIK
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
FAKULTAS
h
h
h
h
h
UNIVERSITAS JEMBER
/
/
/
/
c.id
c.id
c.id
c.id
2012
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
.id/

ac
nej.

.u

igilib

igilib

.u

ac
nej.

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.u

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

ac
nej.

ac
nej.

ac
nej.

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

lib.u
lib.u
lib.u
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
://di
://d
://d
://d
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
KEKASARAN
PERMUKAAN
HASIL PEMOTONGAN
BAJA
TEGANGAN, WIRE
TENSION,
/ SKD-11 AKIBAT VARIASI
.id/
.id/
.id/
c
c
c
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
DAN FEED
RATE PADA PROSES
WIRE-EDM
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
SKRIPSI
/
/
:
http

http

http

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

ac
nej.

.
gilib
i
d
/
/
:

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.u

ac
nej.

.u

.u

igilib

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http i

.id/

.id/

.id/

2012
gilib
i
d
/
/
:

http

igilib

/dig

:/
http

http

.u

.u

.u

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

http

.id/

ac
nej.

/
/
PROGRAM
.id/
c.id
cTEKNIK
c.id STUDI STRATA-1
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
.une
.unMESIN
.uneJURUSAN TEKNIK
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
g
FAKULTAS
://di
://di
://di TEKNIK
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
UNIVERSITAS
JEMBER

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http
ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

.u

.u

.id/

ac
nej.

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

Oleh:
lib.u
i
Bastian Dwi
Agdianto
g
i
/d
ttp:/
h071910101073

u

u

gilib
i
d
/
/
:

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

http

ac
nej.

/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
diajukan guna melengkapi
tugas akhir dan memenuhi
.une
.une salah satu syarat iuntuk
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
g
g
g
g
menyelesaikan
studi di Fakultas Teknik
://di
://di teknik
://di dan mencapai gelar tsarjana
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h

.id/

.
gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

.id/

.id/

j.ac
e
n
PERSEMBAHAN
u
.
gilib
i
d
/
/
:
http

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

/
/
/
.id/ ini saya persembahkan
c.id
c.id
c.iduntuk:
cSkripsi
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
/dig diberikan,
//digsegala kemudahan yang
//dig Syukur alhamdulillah
://di
:/telah
:atas
:SWT.
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
1.
Allah
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h

selalu mengiringi tiap langkah
hamba-Mu yang
/
/ semoga ridho dan ampunan-Mu
d/
d/
i
i
.
.
c.id
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
lemah ini.
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
ig
dig telah kau
2. Rasulullah
dan keteladanan
://di
://yang
://dpetunjuk
://di SAW. Terima kasihttpatas
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h

.id
j.ac

une

.
gilib
i
d
/
/
:

http

berikan hingga jiwa ini penuh dengan kedamaian dan keihklasan.

/
/
id/ Ayahku Edy Subiyantoacdan
.id/Ibuku Suliarsih tercinta.ayang
c.id
c.id selalu memberikan doa
c.3.
a
a
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
dan dukungan
serta kasih sayang
g
gyang tidak
g
g dari segi apapun dan//ddimanapun,
g
://di
://di
: i
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h putus. Aku menyayangihkalian.
h
pernah

id/
.id/
.id/
.id/
c
c
c
c.4.
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
Kakakku Bastagi nPradianto
Amd. dan Siti Sami
Satun Maulina Amd. Keb., nserta
.u e
.une
.u e
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
g
adik-adikku
://di
://di kasih doa,
://di dan Indra Ardianto, ttterima
://di Febriana Tri Ermadhani
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
semangat, dukungan, bantuan dan semuanya yang telah diberikan hingga aku

/
/
/
/
c.id
c.id
c.id sarjana.
c.id lulus sampai mendapat
gelar
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
ig
://di
://dijangan nakal
://dSepupuku
://di Zacky Kamalia Zafran,
://di
5. Keponakanku
Ayum dan Andien
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
d/
ac.i

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

ya nurut sama ayah dan ibu semoga menjadi anak yang pinter, sholeh dan

.id/

.id/

ac
berbakti kepada kedua
nej. orang tua.
.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

p dengan tulus memberikan
6. Ayu
http semangat, kasih
httyang
httpNur Kartika beserta Ibunda

http

Skripsi ini dengan
penuh kesabaran dan
/
/ sayang dan doa, hingga terselesaikanya
d/
d/
i
i
.
.
c.id
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
keikhlasan.
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
7. Semua
Dosen Jurusan Teknik hMesin Fakultas Teknik Universitas
Jember yang

.id
j.ac

une

.
gilib
i
d
/
/
:

http

memberikan
ilmu. Terutama Bapak
/ Mahros Darsin, S.T., .id/
/
.id/ telah membimbing dan
c.id
c.id
a
a
.
.
j.ac
j
j
e
e
e
n
n
n
u
u
u
.
.
ii ilib.
g
gilib
g
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
://di
:
:
:
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

.u

igilib

igilib

.u

ac
nej.

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http
.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

p
ttp Arbiantara Basuki, S.T,
M.Sc.
selaku DPA
httM.T.
http selaku DPU dan BapakhHari

http

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

yang telah meluangkan waktu
guna memberikan id/
/
/ dan pikiran serta perhatiannya
c.id
c.id
a
a
.ac.
.
.
jIr.
j
j
e
e
n
n
bimbingan danb.pengarahan
demi terselesaikannya
skripsi
ini,
Dosen
Penguji
I
u
u
une
b.
b.

.id/

ac
nej.

Guru-guruku dari TK, SD, SMP, SMA dan Guru mengaji yang telah

.id/

.id/

ac
ac
membimbing dengan
nej.
nej.sabar dan memberikan ilmu.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

8. Rahmad
http D, Prima Yogie
httpV, Wahyu Harmanto, Firman
http Hari Efendy, Eristia Gita

http

/dig

:/
http

.u

.u

.u

.u

h

h

h

gilib
i
d
/
/
:

igili

igili

igili

/d
/d
://d
Dwi
M.T. dan Dosen
ttp:/ M.T. Seluruh
ttp:/ Penguji II Ir. Ahmad Syuhri,
ttpDjumhariyanto,

http

Nata yang telah
/
/
/ Himawan Susanto, dan.idSendika
/ A, Agil Sayekti, M. Sigit
dW,
i
.
c.id
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
membantu dan .menemani
dalam susah senang
une
une
.dengan
.unemengerjakan skripsi ini,
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
g
dinginnya
://di
://di buat kalian
://di hari bersama kalian, tSukses
://di malam dan panasnyattsiang
p
p
p
p
t
t
t
t
t
h
h
h
h

.id
j.ac

une

.
gilib
i
d
/
/
:

http

d/
ac.i

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

kawan.

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

ac
nej.

9. Keluarga Besar
b.u
liRachman
lib.u Wardana, S.T., Ainur
lib.uSeven Engine: M.K. igAditya
i
i
i
g
g
i
i
://d
://d
p://d Carneolla
Yaqin,
httDonnax
http S.T, Eristia Gita, S.T.,
http S.T, Yoga Aldia Anggadipta,

http

/dig

:/
http

S.T, alm. Rendhy Destya, Dicky
Adi Tyagita, S.T.,
/
/ H., S.T., Intan Hardiatama,
d/
d/
i
i
.
.
c.id
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Dimas Dwi Kusuma,
e Jois Heriyanto, Agil Sayekti,
.une
.unDebi
.une S.T, Fregi Madatya,ilS.T,
b
b
b
i
i
i
l
l
i
i
g
g
g
ig Yuliyus
S.T.,pWahyu
://di
://dS.T.,
://diWicaksono, Adi Sugianto,
://di Harmanto, FirmanttpDwi
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h

.id
j.ac

une

.
gilib
i
d
/
/
:

http

Ispriadi S.T, Septian Reza Syahputra, S.T., Muhammad GZ. S.T, Rahmad Hari

/
/
/
.id/ Ahmad Aufa Kamal,
c.id
cS.T,
c.id S.T, Ari Firmansyah
c.id Efendy S.T, Edi Kurniawan,
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
Pradhana
Aji
g
gAhda Rizqi
gYasin, Tri Handoyo, S.T.,
g G.B.U., S.T., M. Fatah
g
://di
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h Yuris Wicaksono,
h
h
Maulana,
S.T., M. Alfian Arga,h S.T., Himawan Susanto, Ekik

/
/
.id/ Prasetiawan, S.T.,.aBerry
.id/ Prima Yogie Aldelino,
c.id
c.id Marshal, S.T., Anggi
cWindu
a
a
.
.
j
j
j
e
ne Abidin, S.T., Angger
une
.Wahyu
.un
.uZaenal
Febrianto, S.T.,
Sudrajat F.P., S.T., Purbo
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
ig
://di
://dS.T.,
://di
://di S.T., Dimas RizkittpSuryanto,
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Veri
Fadli,
Discovery
Afrianto,
I
Fata
h
h
h
h

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

Sagedistira, S.T., ArdhikadSetiawan,
Endika Surya Y.P.,
/
d/ S.T., Ayyub Hidayat,

/
c.id
c.i
c.i
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e S.T., M. Sigit Wijanarko,
Diastian Vinaya
.une
.une M. Sifak, S.T., “Solidarity
.unW.,
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
Forever”.
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
gilib
i
d
/
/
:

.u

ac
nej.

.u

igilib

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

ac
nej.

.u

igilib

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

iii ilib.u
ig

/d

:/
http

http

http

igilib

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http
.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

10. Keluarga
http skripsi ini yang
http telah membantu penyusunan
http Besar Black Engine yang

http

.id/

ac
nej.

.

ac
nej.

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

tidak dapat disebutkan satu
/ satu.
idper

ib
lib
ilib tidak disebutkan satudper
11. Teman Mesin
igilsatu.
digyang
digi Diploma 3 angkatan 2007

/dig

/

/

/

:/
http

:/
http

:/
http

:/
http

http

12. Almamater Fakultas Teknik Jurusan Teknik Mesin Universitas Jember yang saya

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

banggakan

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

13. Keluarga
ttp terima kasih atas hari-harinya
http teman.
http Besar Kost Baturadenh006,

http

/
d/
id/
id/ Semua pihak yang telah
dalam kelancaran
skripsi ini yang
c.id
c.ipenulisan
c.membantu
c.14.
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une satu per satu.
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
tidak
dapat
disebutkan
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.u

igilib

ac
nej.

.u

igilib

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

ac
nej.

.u

igilib

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

iv ilib.u
ig

/d

:/
http

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

/
c.id
a
.
j
ne ( Nabi

.id/

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

http

/

d
ac.i
.
j
e
Muham m ad uSAW.)
n
lib.
i
g
i
://d
http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.u

gilib
i
d
/
/
:

“Sebaik-baik
manusia
.u adalah yang
.u
b
b
i
i
lib.u
l
l
i
i
i
g
g
g
i
i
i
/d
/d
://d
ttp:/
ttp:/
h
h
http
paling bermanfaat ”

u

.
gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

lib.u
i
g
i
MOTTO
://d
http

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

/dig

:/
http
.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

/
/
d/ sampai tak seorangpun
c.id
c.id yang bisa
“Belajarlahemengalah
a
a
ac.i
.
.
.
j
j
j
une tak seorangpunlibbisa
.une
.sampai
.un belajarlah merendah
.u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
mengalahkanmu,
i
i
i
i
g
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
merendahkanmu”.
h
h
h
h
h
/
d~/ Gobind Vashdev ~ c.id/
d/
i
i
.
.
c.id
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
g
://di
://di setinggi langit ttp://di
://di
://di
Gapailah
cita-citamu
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.u

igilib

ac
nej.

.u

igilib

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

ac
nej.

.u

igilib

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

v ilib.u
ig

/d

:/
http

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.id/

ac
nej.

nej

/dig

:/
http

http

ac
nej.

.u

Nama
lib.u
lib.u : Bastian Dwi Agdianto
i
i
g
g
i
i
://d
://d
http
http
NIM : 071910101073

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

/
Saya yang bertanda
c.id dibawah ini :
.atangan

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gi
PERNYATAAN
://di

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

lib.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

/ berjudul: “ Kekasaran .id/
/ bahwa karya tulis yang
menyatakan
dengan sesungguhnya
.id/
c.id
c.id
a
a
.
.
j.ac
j
j
e
e
e
n
n
n
u
u
u
Permukaan HasilliPemotongan
Baja
SKD-11
Akibat
Variasi
Tegangan,
Wire
Tension,
b.
lib.
lib.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

digi
digi
digi
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
dan Feed
adalah benar-benar hhasil
tt karya sendiri,
htt
htt Rate pada Proses Wire-EDM”,

http

kecuali
jika dalam pengutipan /substansi disebutkan sumbernya
dan belum pernah
/
/
d/
d
i
i
.
.
c.id
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
diajukan pada institusi
serta bukan karya
Saya bertanggungujawab
e
e
ne
unjiplakan.
unmanapun,

.id
j.ac

une

.
gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

.i
.i tanpa adanya tekanan
.i
Demikian pernyataan
j.ac
j.ac
j.ac ini saya buat dengan sebenarnya,

.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
dan paksaan/ddari
mendapat sanksi /akademik
jika
g
g
g pihak manapun serta//dbersedia
:/ di
: i
:/ i
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h dikemudian hari pernyataanh ini tidak benar.
ternyata

u

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

http

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.u

igilib

.u

igilib

.u

ac
nej.

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http vi

http

http

/dig

:/
http
.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

ib.u

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

l
Bastian Dwi Agdianto
digi
/
/
:
p
htt
NIM 071910101073

http

.id/

ac
nej.

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

gilib
i
d
/
/
:

/
c.id
c.i
a
a
.
.
j
j
.une Yang menyatakan, ilib.une
b
i
l
i
g
g
g
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

Jember,d31
/ Oktober 2012

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

/dig

:/
http
.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

d/

d/

d/

/dig

:/
http

htt

htt

tinggi.

gilib
i
d
/
/
:

ilib.

ilib.

ilib.

ig
ig
/dig dijunjung
atas keabsahan
p:/harus
p://d dengan sikap ilmiah yang
p://d dan kebenaran isinya sesuai
htt

.
gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

igilib

.u

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
SKRIPSI
/
/
:
http

http

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http
.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

http

.id/

.id/

ac
nej.

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

g
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
KEKASARAN PERMUKAAN
HASIL PEMOTONGAN
BAJA
/
d/
d/
d/
i
i
i
.
.
.
c.id
c
c
c
a
a
a
a
SKD-11
AKIBAT
VARIASI
TEGANGAN,
WIRE
TENSION,
.
.
.
.
j
j
j
j
une RATE PADA PROSES
.une WIRE-EDM ilib.une
.FEED
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
DAN
i
i
i
g
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id
j.ac

une

une

.
gilib
i
d
/
/
:

.
gilib
i
d
/
/
:

http

http

gilib
i
d
/
/
:

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.u

igilib

.u

ac
nej.

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http vii

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

ac
nej.

ac
nej.

.id/

.id/

igilib

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

/dig

:/
http

http

Pembimbing

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.u

.u
Dosen
Darsin, S.T., M.Sc.
lib.u
lib.uPembimbing Utama igil:ibMahros
i
i
g
g
i
i
/d
://d
p://dM.T.
ttp:/
Dosen Pembimbing h
Anggota
: Hari Arbiantara B,
httS.T.,
http

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

/dig

:/
http

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

/dig

:/
http

.id/

j.ac
e
NIM 071910101073
n
u
.
gilib
i
d
/
/
:
http

.id/

.id/

ac
nej.

.u

http

Bastian
Dwi Agdianto
/

/

.id
j.ac

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http Oleh:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

.id/

.id/

j.ac
e
n
PENGESAHAN
u
.
gilib
i
d
/
/
:
http

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

http

Skripsi berjudul ” Kekasaran Permukaan Hasil Pemotongan Baja SKD-11 Akibat
Variasi
/Wire-EDM ” telah diuji .id/
/ dan Feed Rate pada Proses
.id/ Tegangan, Wire Tension,
c.id
c.id Universitas Jemberj.pada:
cdan
ac
a
a
a
.
.
j
j
disahkan
oleh
Fakultas
Teknik
nej.
ne
ne
ne

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

http

hari ht:tSelasa
p
tanggal: 30 Oktober 2012

http

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

:/
http

.id/
.id/
.id/
.id/
c
c
c
ctempat
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
: Fakultas Teknik
Universitas Jember
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
d/
ac.i

nej.

u

.
gilib
i
d
/
/
:

Ketua,

d/
ac.i

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

/
c.id
Sekretaris,
a
.
j
ne

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

http

http

http

Tim penguji

/
/
/
/
c.id Arbiantara, S.T., M.T.j.ac.id
c.id
c.id
a
a
a
Hari
.
.
.
j
j
j
e
Mahros Darsin, S.T.,un
.u1ne001
.une NIP 19670924 199412
. M.Sc.
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
NIP 19700322
g
g
g
g199501 1 001
g
://di
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
.id
j.ac

.
gilib
i
d
/
/
:

.
gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

http

http

http

.id
j.ac

une

une

une

.
gilib
i
d
/
/
:

Anggota
II,
/

/

Anggota
I,
/

.id
j.ac

Ir. /Ahmad Syuhri, M.T.
Ir.Dwi
Djumhariyanto, M.T .id/
d/
id 19670123 199702 1 001
i
.id/
.
.
c
c
c
c
NIP
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
NIP 19600812 199802
1 001
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
://di
Mengesahkan
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
Dekan Fakultas Teknik,

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

d/
ac.i

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

igilib

.u

ac
nej.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

.id/

igilib

.id/

.u

http viii

.id/

ac
nej.

/dig

:/
http

http

a
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

.u

Ir. Widyono Hadi, M.T.
NIP
/19610414 198902 1 001 .id/
c
c.id

a
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

http

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

/
/
/
.id/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
KEKASARAN
HASIL
BAJA
.une
.unPEMOTONGAN
.unPERMUKAAN
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
/dig
SKD-11
WIREttpTENSION
://di
://di
:/TEGANGAN,
://di AKIBAT VARIASI
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
DAN FEED RATEh PADA PROSES WIRE-EDM

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Bastian Dwi Agdianto
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
g
://di
://di Universitas Jember ttp://di
://di
Jurusan TeknikttMesin,
p
p
p
t
t
t
t
h
h
h
h
Jl. Slamet Riyadi 62 Kampus Bumi Patrang Jember

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.
ABSTRAK
igilib

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

/d

:/
http

http

http

ac
nej.

u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

d/
ac.i

/dig

:/
http

http

Pada Proses wire-EDM, proses pengerjaan material dikerjakan oleh sejumlah
/
/
/
d
i
loncatan
bunga api listrik yang
.id/ (kutub negatif) yang
c.id
ckatoda
c.idterjadi pada celah diantara
c.
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e kerja yang terendam.udalam
e (kutub positif) berupa
ne
.unbenda
.unanoda
.une berupa kawat dengan
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g dari elektroda kawat//dmenuju
g
g
cairan deionizer.
meloncat
benda
://di
: i
://di
://di Bunga api listrik ini
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h Loncatan bunga
h mengikis logam diantara helektroda kawat dan benda kerja.
h
kerja dan
api listrik tersebut tidak terjadi secara kontinyu tetapi terjadi secara periodik terhadap
/
/
d/
.id/ Penelitian ini dilakukan
tegangan, wire
c.id
c.iparameter
c.id untuk mengetahui setting
cwaktu.
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
ne
kekasaran permukaan
.uSKD.une benda kerja berupa ibaja
.unterhadap
.une tension, dan feedilirate
b
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
g
g
g
g
g
11 dan elektroda
://di
://diPerancangan
://di dengan diameter 0,2ttmm.
://di berupa kawat kuningan
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h yang dipakai L8.
h
h menggunakan metode Taguchi
h
percobaan
dengan orthogonal array
Hasil penelitian menunjukkan bahwa faktor feed rate mempengaruhi nilai
/
d/
id/ wire tension tidakac.id/
i
.
kekasaran
permukaan, j.sedangkan
faktor tegangan
c.dan
c.id
c
a
a
a
.
.
j
j
nej.
ne wire EDM. Denganbnaiknya
ne
ne mempengaruhi nilai
u
u
u
u
kekasaran
permukaan
hasil
proses
.
.
.
.
b
b
b
li
li
gili akan seiring dengan /bertambahnya
igili
dig
d
digi
dimaka
digi
nilai feed rate
nilai kekasaran
permukaan.
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
p
p
p
p
tp://
t
t
t
t
Kata
/ Permukaan, Taguchi
/ Kunci: wire-EDM, Kekasaran

.id

.id
j.ac

une

.
gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

.u

igilib

ac
nej.

.u

igilib

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

ac
nej.

.u

igilib

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

ix gilib.u

://di

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.u

http

.id/

.u

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

http

.id/

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ht

ht

ht

ht

ht

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

http

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

/
/
/
/
c.id
c.id
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
uneRESULT OF VARIATIONS
.uneIN
.AS
.une OF SKD-11 STEEL
.une SURFACE ROUGHNESS
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
ig
VOLTAGE,
//dig RATE IN WIRE-EDM
://di
://dPROCESS
:FEED
://di WIRE TENSION AND
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
Bastian Dwi Agdianto

d/
ac.i

d/
ac.i

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

Department
ib.u University of Jemberigilib.u
ib.u of Mechanical Engineering,
l
lJl.
i
i
g
g
i
i
Slamet Riyadi 62 Campus
://d Earth Patrang Jember ://d
://d

/

/

.id
j.ac

.id
j.ac

/dig

:/
http

http

http

http

http

.id/

.id/

ac
nej.

nej.

nej.

ABSTRACT

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

In the wire-EDM
.u done by a number ofilielectrical
.une process, the material
b.u
b
i
libwork
l
i
i
g
g
g
g
i
i
i
spark jumps
//dthe cathode (negative pole)
://di
://din the form of
:of
://doccur in the gap between
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h the anode (positive pole) inh the form of the work piecehsubmerged in liquid
h
wire to
deionizer.
This electrical spark/ jumps from the wire electrode
and the work piece
d/ work piece. Electrical c.id/
d the electrode wire and
d/ eroding the metal between
i
i
i
.
.
.
c
c
c
toward
the
a
a
ej.a
ej.a continuously but .occurs
nThe
nej. periodically over time.
nhappen
nej. spark jumps do not
u
u
u
u
.
.
.
b
b
b
b
li
ili
g
gili
gili
disetting,
digparameters
diconducted
digi
/
/
/
/
research pwas
to determinep:the
of the voltage
wire
/
/
/
/
://di
:
:
:
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h piece surface roughness inhthe form of SKD-11
h and the feed rate of the work
h
tension,
steel
and brass-wire electrode /with a diameter of 0.2 mm./ Design of experiments
/
d/ the Taguchi method with
i
.
c.id
c.id
c.idorthogonal array used L8.
c
using
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
une
.surface
.unaffecting
.une that the feed rate ifactor
.une
The results
showed
the value of the
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
g
g
g
ig tension did not affect :the
/dig the factor of voltagetand
roughness,
of the
//diresults
://di
://dwire
:/while
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h roughness of wire EDM process.
h
surface
With the rising value ofhthe feed rate will be
in line
/
/ of surface roughness. /
/ with the increase in the value

une

.
gilib
i
d
/
/
:

ilib

/dig
ttp:/

j.a
.une

/dig
ttp:/

/dig
ttp:/

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.u

igilib

.u

igilib

.u

ac
nej.

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http x

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

.id/

.id/

ac
nej.

/dig

:/
http

h

.id/

.id/

ac
nej.

j.a
.une

ilib

/dig
ttp:/

h

h

gilib
i
d
/
/
:

j.a
.une

Keywords: wire-EDM,
ilib
ilib Surface Roughness, Taguchi

h

gilib
i
d
/
/
:

c.id

c.id

c.id

c.id

j.a
.une

igilib

.u

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

/dig

:/
http

http

j.ac
e
n
PRAKATA
u
.
gilib
i
d
/
/
ttp:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

h

Syukur Alhamdulillah penulis panjatkan ke hadirat Allah SWT. atas segala

/
/
/
.id/
c.id
c.id skripsi yang berjudul
c.id penulis dapat menyelesaikan
crahmat
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
dan
karunia-Nya,
sehingga
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
“Kekasaran://Permukaan
Hasil Pemotongan
dig
://di
://di Tegangan,
://di Baja SKD-11 AkibatttVariasi
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
Wire Tension, dan Feed Rate pada Proses Wire-Edm”. Skripsi ini disusun untuk

/
/
id/ menyelesaikan pendidikan
.id/
salah satu syarat
c.id
c.id strata satu (S1) pada
c.dalam
cmemenuhi
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
.une
.unJember.
.unFakultas
.une Jurusan Teknik Mesin,
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
Teknik,
Universitas
i
i
i
i
g
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h dari bantuan berbagai pihak,
h Penulisan skripsi ini tidak lepas
h
oleh karena itu
/
penulis
kepada:
id/ terima kasih yang tiada
.idterhingga
.id/ ingin menyampaikan .ucapan

ac
nej.

ac
nej.

.id/

ac
nej.

u
u
u
1. Ir. Widyono Hadi,
ilib.
ilib. Teknik Universitas Jember;
ilib. M.T., selaku Dekan Fakultas

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

/dig

/dig

/dig

/dig

:/
http

:/
:/
:/
2. Andi
http Fakultas Teknik
httpketua Jurusan Teknik Mesin,
httpSananta, S.T, M.T., Selaku

http

/
/
/
/Universitas Jember;
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
3. Mahros Darsin, uST.,
Utama, danunHari
. e
.unPembimbing
. ne M.Sc., selaku Dosen
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
dig Pembimbing Anggota
Arbiantara
://di
://di yang telah
://Dosen
://di B., S.T., M.T., selaku
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h

.id
j.ac

une

.
gilib
i
d
/
/
:

http

meluangkan waktu dan pikiran serta perhatiannya guna memberikan bimbingan

/
/
/
/
c.id
c.id
c.id
c.id dan pengarahan demi jterselesaikannya
skripsi
ini;
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g penguji;
g Syuhri, M.T., selaku dosen
g
g
4. Ir. Dwi Djumhariyanto
M.T., dan Ir. Ahmad
://di
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h selaku Dosen Pembimbing hAkademik;
h
h
5. Robertus
Sidartawan, S.T., M.T.,
/
/
/
6.
.id/Semua Dosen Teknik Mesin
c.idsatu-persatu, terima kasih c.id
c.id yang tidak bisa disebutkan

ac
nej.

lib.u
i
g
i
d

/

:/
http

.u

igili

igili

igili

ac
ini dapat terselesaikan;
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.u

igilib

.u

ac
nej.

.id/

.u

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

igilib

/dig

:/
http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http xi

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

igilib

/dig

:/
http

d
://d
://d
8. Bapak,
tp:// kekasihku tercinta terima
httpkasih atas semua
http Ibu, Kakak dan Adikku,htserta
do’a, semangat, motivasi, materiil dan kasih sayang kalian semua sehingga skripsi

http

gilib
i
d
/
/
:

nej.

nej.

7.id/Bapak Andreas S.T.,M.T.,idselaku
pembimbing lapangan
/yang telah memberikan .id/
/
.
c.id
c.
a
a
.
.
j.ac
j
j
e
e
e
n
n
n
bimbingan danbarahannya;
u
u
u
.
b.
b.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

a

a

a

nej.

atas semuagibimbingan,
semangat, dangiwaktu
lib.u dan
lib.u yang telah bapak iberikan
lib.u
i
g
i
i
://d
://d
://d
ajarkan;
http
http
http

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http
.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

p Sayekti, Rahmad HarihEfendi,
ttp
9. Sahabat-sahabatku
arek TM’07 h(ttAgil
Ahda Risqy
http

http

/
c.id
c.
c.
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
Susanto, Ardi bBayu
S.T., Tri Handoyo,
une
.unS.T.,
.Madatya,
.uneP., Sukit, Yasin, Fregi
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
ig
/dig
//dig
://di
:dukungan
://dmemberikan
:/Sudrajat,
Angger
S.T., ) yang selalu
semagat dan
untuk
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
Maulana, Firman Dwi Wicaksono,
Wahyu Hermanto,
id/Eristia Gita, Himawan
id/

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

dapat menyelesaikan skripsi ini;

/
/
.id/
c.id
cpenulis
c.id Mesin yang tidak dapat
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
10.
Semua
teman-teman
Teknik
sebutkan
semuanya,
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
g
terimakasih
://di
://di
://di
://di atas dukungan dan bantuannya;
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
d/
ac.i

11. Temen-temen kost putra Batu Raden 006 yang telah bersedia berbagi wawasan

/
/
.id/dan ilmu pengetahuan;.ac.id/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
j
.une
.une yang telah bersedia
.uneDesa Darungan Kec.iliTanggul
b
b
b
i
i
l
l
12. Temen-temen
KKT
sehidup
i
i
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
sepenanggungan
selama proses h
KKT;

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

13.
.id/
.id/ penulis sebutkan satu-persatu.
.id/Semua pihak yang tidak dapat

Penulis juga
.u saran dari semua pihak
lib.u demi
libdan
lib.u menerima segala kritik
i
i
i
g
g
g
i
i
i
://d
://d
://d skripsi ini. Akhirnyattppenulis
kesempurnaan
berharap, semoga
httptulisan ini dapat
h
http

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

bermanfaat.
/

.id
j.ac

une

.
gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.u

igilib

.u

igilib

.u

ac
nej.

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http xii

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http
.id/

ac
nej.

.u

.u

http

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

http

.id/

.u

.id/

Penulis

http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

http

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

gilib
i
d
/
/
:

c.
Jember,
ej.a Oktober 2012

.un

.u

/dig

:/
http

id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

http

.id/

.u

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

http

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http
.id/

.id/

.id/

ac
nej.

http

http

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

ac
nej.

ac
nej.

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

j.ac
e
n
DAFTAR ISI
u
.
gilib
i
d
/
/
:
http

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

halaman

d/
ac.i

d/
ac.i

d/
ac.i

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

d/

ac.i
.
.
.
.
j
j
j
j
HALAMAN
JUDUL
........................................................................................
i
e
e
e
e
n
n
n
n
ib.u
ib.u
ib.u
l
l
l
lib.u
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
HALAMAN
ii
://d
://d
://dPERSEMBAHAN ......................................................................
://d
http
http
http
http
HALAMAN MOTTO ......................................................................................

v

/dig

:/
http

/
/
/
.id/
PERNYATAAN
vi
c.id
c.id
c.id..........................................................................
cHALAMAN
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.unevii
.une
.une
.une HALAMAN PEMBIMBINGAN
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
.....................................................................
i
i
i
i
g
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
HALAMAN
PENGESAHAN ..........................................................................
viii
ABSTRAK
........................................................................................................
.id/
.id/
.id/

g
g
ig
://di
://di
://d........................................................................................................
p
p
p
t
t
t
PRAKATA
t
t
t
h
h
h

http

x

.id/

j.ac
e
e
e
DAFTAR GAMBAR
........................................................................................
xvi
n
n
n
u
u
u
.
.
.
gilib xviii
gilib
gilib ............................................................................................
i
i
i
d
d
d
/
/
/
DAFTAR
TABEL
/
/
/
:
:
:
http
http
http

une

.
gilib
i
d
/
/
:

xiii

.id
j.ac

.id
j.ac

/dig

:/
http

xi

DAFTAR
ISI .....................................................................................................
/
/
/

.id
j.ac

.id/

ac
nej.

u
u
u
ABSTRACT ......................................................................................................
ilib.
ilib.
ilib.

.u

gilib
i
d
/
/
:

ix

ac
nej.

ac
nej.

ac
nej.

http

BAB 1. PENDAHULUAN ...............................................................................

/dig

:/
http

1

/
/
/
/
c.id
c.id
c.id
c.id 1.1 Latar Belakang j....................................................................................
1
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
g
1.2 Perumusan
Masalah ............................................................................
3
://di
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h Batasan Masalah .................................................................................
h
1.3
3

/
4 c.id/
.id/
.id/ 1.4 Tujuan Penelitian
c.id
c................................................................................
a
a
a
.
.
j
j
j
ne 4.
ne
ne ..............................................................................
u
u
u
.
.
.
b
b
b
1.5 Manfaat
Penelitian
li
li
li
g
digi
digi
digi
/
/
/
/
/
/
://di
:
:
:
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
BAB 2.
5
h
h
h
h TINJAUAN PUSTAKA ......................................................................

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

5 id/
/
/ Permesinan EDM .........................................
.id/ 2.1 Tinjauan Umum.aProses
c.id
c.id
a
.ac.
.
j
j
j
e
e
e
n
n
n
2.1.1 Klasifikasi
Proses
Permesinan
EDM
...........................................
6
u
u
u
.
.
.
g
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
://di
:
:
:
2.2
Prinsip
Dasar wire-EDM .....................................................................
7
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

d/
ac.i

2.2.1 Mekanisme Pengerjaan Material ................................................

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

d/
ac.i

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

igilib

xiii ilib.u
ig

.u

igilib

.u

.id/

.id/

ac
nej.

.u

igilib

/dig

:/
http

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

/d

.id/

ac
nej.

nej.

:/
http

http

http

8

d/
ac.i

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.id/

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp
...............................................
http
http2.2.2 Variabel Proses PadahtWire-EDM

http

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

d/
ac.i

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

ej.

n
lib.u
i
g
i
d

://

http

/dig

:/
http

11

/
c.id
c.
c.
a
a
a
.
.
.
j
j
j
2.2.4 Tipe
Kawat .................................................................
une
.une15
.une
.Elektroda
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
2.3
Kekasaran
Permukaan ........................................................................
16
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
2.2.3 Pembilasan Geram
id/
id/ (Flushing) ....................................................

12

2.4 Desain Eksperimen .............................................................................

20

d/
ac.i

d/
ac.i

.id/

j.ac
ne20

2.4.1 MetodenTaguchi
..........................................................................
ej.
nej.

ib.u
ib.u
ib.u
l
l
l
i
i
i
g
g
g
i
i
i
2.4.2
Taguchi
...............................................
21
://d
://d
://d Tahapan dalam Metode
http
http
http
2.4.3 Analisis dalam Metode Taguchi ................................................

d/
ac.i

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

/dig

:/
http

22

/
/
.id/ Taguchi ...................................................
2.4.4 Istilah dalam
22
c.id
c.id
cMetode
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ne
.une27
.une
b
b
i
i
l
l
lib.u Taguchi ......................................................................
2.4.5igOptimasi
i
i
i
g
g
g
://di
://di
://di
://d
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h 2.4.6 Interval Kepercayaan..................................................................
28

/
/
29 .id/
.id/ 2.5 Alat Pengukur Kekasaran
c.id
c.id Permukaan .................................................
a
a
.
.
j.ac
j
j
e
e
e
n
n
n
u
u
u
BAB 3. METODOLOGI
PENELITIAN ........................................................
. 31
.
.
g
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
://di
:
:
:
p
p
p
p
t
t
t
t
3.1
Metode
Penelitian
...............................................................................
31
t
t
t
t
h
h
h
h

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

...............................................................
31
/
/ 3.2 Waktu dan tempat penelitian
d/
d/
i
i
.
.
c.id
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
3.3 Alat dan Bahan
.une31
.une
.une ...................................................................................
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
g
3.3.1
31
://di
://di
://di
://di Alat .............................................................................................
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h

.id
j.ac

une

.
gilib
i
d
/
/
:

http

3.3.2 Bahan ..........................................................................................

35

/
/
/
/
c.id
c.id
c.id..........................................................................
c.id 3.4 Variabel Pengukuran
36
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
g
3.5 Pelaksanaan
Penelitian ........................................................................
36
://di
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h 3.5.1 Tahap Eksperimen ......................................................................
h
36
.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

3.6.1 Analisa Variansi
id/
id/ .......................................................................

d/
ac.i

4.1 Data hasil Percobaan ...........................................................................

.u

http

nej.

.u

d/
ac.i

.u

http

.u

igilib

.u

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http
.id/

.id/

ac
nej.

.u

igilib

.id/

ac
nej.

http

.id/

.id/

ac
nej.

xivgilib.u

://di

http

43

d/
ac.i

nej.

nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

igilib

38

/dig

:/
http

38 id/
.
c.
c.
a
a
.
.
j.ac
j
j
e
e
e
n
n
n
3.7 Alur Kerja
Penelitian
..........................................................................
41
u
u
u
.
.
.
g
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
://di
:
: ...........................................................
:
BAB 4.ttHASIL
DAN PEMBAHASAN
43
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

a
nej.

a
nej.

://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
3.6
h
h
h Analisis Data .......................................................................................

http

gilib
i
d
/
/
:

37 c.id/
j.a
ne37
u
u
u
.
.
.
b
b
b
3.5.3 gPenyajian
Data
............................................................................
ili
gili
gili

/
/
3.5.2 Tahap Pengambilan
c.id
c.id data Kekasaran ...........................................

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.id/

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

4.2
http
http
httpPengolahan Data .................................................................................

http

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

d/
ac.i

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

/dig

:/
http

43

/
c.id
c.
c.
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Permukaan
.une43
.une
.une .................................................................................
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di Rasio Signal to Noisett.................................................................
4.2.2
46
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
4.2.1 Analisis Pengaruh
id/ Kekasaran
id/ Faktor Terhadap Rasio S/N

4.2.3 Pengaruh Level dari Faktor Terhadap Rasio S/N Kekasaran

.id/

.id/

.id/

j.ac
ne47

ac
ac
Permukaan
nej.
nej. ..................................................................................

ib.u
ib.u
ib.u
l
l
l
i
i
i
g
g
g
i
i
i
4.2.4
49
://d.........
://d Permukaan yang Optimal
://d Prediksi Rasio S/N Kekasaran
http
http
http

/dig

:/
http

4.2.5 Analisis Varian Pengaruh Faktor terhadap Rata-rata

d/
ac.i

nej.

u

.
gilib
i
d
/
/
:

://d
://d
http
http
Permukaan .................................................................................

54

4.2.7 Prediksi Rasio.iRata-rata
yang Optimal ..