Prosiding Sarasehan Nasional Pengabdian kepada Masyarakat (PM) Kedua Perguruan Tinggi se-Indonesia
4
MASYARAKAT
FEf3GABDZAN KEPADA
( 2% 1 REDLJA
aEa&N TTNGGI SE INDONESIA
%
B060R, 2 MARBT 1991
'
22
dark
Pergxar.;nari Tinggi Hegar's, 12 d a r i Pergurua-ri Tinggi
Lirlia
dari
Roper%is, -&elah Gerhasil
S;lirast,a.,
ntendiskt;rsik,x~
day1
I, EATAE BELMANG, TQJUAgq, DAN TOPLK-TOPLK 8ABMEtZAN
Lanrpiran 1 . Beberam Axternatif Sent!lk St, r u k t u r Orgaalsasi
Lembaga Peugabdian p.dn Sasyarakat . . . . . . . . . . .
2. Daf%ar Nama Peserta . . . . . . . . . . 4 . . . . > . . . . . . . . . .
13
18
1.2.1. Bent;,&
1i-s.
-.
~.
d
k
kesas
Icaorganisasian FPM
stwkt.us
ya3tLg d i ~ ~ , ~ \ 1 8 deogan
ik~n
yang
peruri%i lunak, permti
dengxi progr5iTI;. P e r g ~ ~ r u a l'iiiuggi
-i
it 1 2
bagi
C
,L v
2.
dianggap
s.;endiri,
yang selarria ini kei.ernbsgaari PPM-
rrya masih b e r s t ~ % u sP u s a t darr Balal,
'
Mek=iisme ksr ja d F dalam keleiiibngaan PPtP: d,au
1.2,2.
unit,-;.;nit
derrgaa
laia dalam FT termasuk- petigesak~~q
i?;egiata
PP14 u a t c ~ kn i l a i RUM dosea,
1 . 2 . 3 + Program-program
FPM a
program
pandek
jarigka
rfiaupun j wngka panjang yaug dianggag r e l e v a n terutama
?.~nt'c.~k
memasuki. Gasa pembanEj?;cnarr jangka pan j a r ~ g+,ak;lap
kedtia.
1,3,
* .
2ntul; rnancapai Z;?;jl.>an yang tt;elah ai.r..--.
I n i t r t A s kan clf i =%as,
maka
dalam sarasek~anini 't;e:c.dapat d i z i i t f j p i k yairjg
i:iib&t1.srs,
yait;u :
1) S t r u k t ; ~ r o r g a r l i s ~is dan ~crekzrii.s~iieher ja kt31 ambagaari
peagabdian pada ~ i a s y a r a - k ~ ~
masing-maaing
t,
oxgh:
3
Dr. H. D j u d j u Sud jma, M, Ed.
2. Drs..
(,tieS;~s&
LFM PKLF B&rid?.mg)
Yoni hm.tc8. N a s irfi~z.n, MS.
r3nivers i t a s Lam'rzung Fda~igk~~rat,
j
( li;egala.
Pusat
PPt4
If, PEWUHf,lSAN EffJSI.1, StSRASEBAN
RONDLSL FBKTUSL
2.1
, .
peran%>
keras &an l~z.naki>rit:.~k mr:Iaksariakan
1, K o r i d i s i
program
perlgabdiari %epadz ~ i a s y a r a k aM
d a r ~ pengurus
dinilai
dalam
f asilitas., t-enaga t&S-.;li,
kele:::o~r.ga;~.~'1~
maup;;in
st;&
---J
S t r u k t u r orgariisas i Kelernbagaarl P e n g ~ ~ dkep&a
i ~ ~ i
!LPk4) Yrx1$
beragam Carkait dengan
pengabGian
kepads
.
.
----
t o e i u a y ci ~ X L B ,
&syarakat
volume kf;gifiatan
ZEfiiS
;;.rasya.rakat >Tang d d i l a.~ u, ~ . r a nmasing-raasing
~ e r g u r u a n%inggi.
Rornunikasi
dan
mas:r.arskat
arnt;ara
perguruan
tiriggi
ko~rdinasi
LPM
bel;nm
r
ya2g
penge~rzdai
i dai:i pen1. .*
. .i
-
- ,
T
r 3 - ~ . F - . i + ~1.7.1 L .rr~l r ~ ~
j
I-----I-
dicermink~airjl.el-1 masih ad.anya
a. fic~-,leii~bagaen
rlrogram
-.-.
2S;:igabdian
kepada
.-.w
organj,.sa;.,:
suaki~
di
Z i k . . ~ i .,~ 8 1 Kczndisi
j,ix
:
b-:?--.
J J Z L :-*E b s r f ungs j.
. keg:-.+.
ta,-:firi
- PtgI
sebagai
segeni,thnj.'a
12:riit Lain;
terp~tsat.
4. Sistsm
pemberian
kelsmbagaan
kei;"i
a. nras iG
insentif bagl s t a f pengajsr
dam
pengurus
FM b~Lurrimeniiorong mereka ;nn-i;~,zk iriernaksirfitjmkan
63i2~1idariiifi PM ,
..1.3L:.
&rjrir;
-
k ~ m p l e k s n : ~ ~ aa,spsk-asp&
m~:nst-~~pkanpenghargaan :.;;ni--?.ikKUitvf
. ,
~~,:;lr't~
dj,cermi-nkarl
yang
lai
0
:
dalaat
5 , masib
rends-kinya angka
staf penga jar (%id&
kr&.i$ ":Th
nvd untuk
dari
merangswig j
c. da,n;z dan s;,;.x:ib?r dana yang
5 , Koord'irnasi program
kegiataa
..
I ~ S U$erba$as
PP yyang masih 1erna.b IXJL=@-~I s a j a t e r j a d i di
. ,
%r:~t,:.ara
uo:.rs-;-~nit,
:gang ads di da:8nl gr=;.rgur;.ian t,ingg;"i t e t a 2 l
a
-
L
--,6.-.
. dei.igan per$i.;m.ian t . i n g g i dari
1
- . 1;iar
7--.iL,i
a'.-
Q
:
6 . 'e:e'i;.:!m
eiii?ia
-.----'
-..-.-.
y c A g:Ji :st:;:..,
T, '- : ~ g g i
'iemhaga
-lei:l~t?:
perg;-:r;n;iin tinggi t e l a h i . ~ ~ r ~ ~ ; i : mek21riif;me
- ~ s k ~ B ~ i kerja
, -,
dan agsnda E.;rograi:i PM aai;zm
bent;;k
., .
2ert:;~;~s
Fang
disesl-iaika~
den833 kst,entua.ri-ket,ent.;j.3zj daari gerkemb,~~jga~-perkemL.ang~-r~
yang
I-. ,
.
?.->dm
SThtLXTUR OWGAN ISBSI
2.2
I , Dalarri
meny1.zs;j.n
~ t r i . ~ l r t u i organi
rsasi. LPM
. -r.12.
d i m @ r i s .i - ' f - L m c ~ S 1 s e L
t-.,,,,.' ~ d 8 L
-'."'
$2c,
.L
'""'
3
a,
.
Pf
pergizr?.ian
$2.-
LI~D* .
$ ir:gg i
,
i
d i.r-;erhatikan
.
berl.akin :
C.t.~ai:~-ket,e-iltuan
l
yang
:;pi~
--4e
. ~
1880;
L!#
per l u
Qndang-f,7ad3-r~g No.
2
si,at~;i-t,amasing-a,ssing
9
.
h , a.saa f u n g s i c n a l y a i t , ~bagaimana
~
LPH ~zk1aga.i ko~3rdina%0rR.4
hartns
r
i:iei.l
ja3i.n
&I.anr:ararz
, pergun-;an ~ , m g g idalam d.arma
f;.
3535
pe-fiye:lf3x!ggar&~~.i'~
f ungs i
PM.
.
. . . ya--.-. . .~ J d . ~ , ~ l . i t ,ji _d,-,L"
mzn.2-jerlai.
lr
~ l~
.ik
~ ii a ~ i , ~
Fmampu
~;
menerapkazi
--.-?--.:-,-,-.,.
f-~ n n & s i - if . ~ n g ~per;.i.rlcanaan,,
i
pengosgani.sa~;j.arj, ~el&sanaari,
dari .~-,L- *.L;.=r A. ;eri .
mencerrriinkan .Lungsi-fungsi
C
g~engendal..i.antian pcnii.aian secara e f e k k i f
c;
n
.
E , t a r ; . ~ k . or.ganisasi
.
seyogianya
dasi s e t i a p
yang terkait p a d 3 per-umQsan kebij8ks.a-
c
,.
2.i . ~ r ~ , . 7.'
~b
-.A
ti
.-.,.-
...-
I'
.
n.nn.~:~.:..:?rl.c?s~
O T
~ B I ' ~ ~ . S
dimaks.i,;dkan
~ S ~ .
sebsgai :nsaha
seridi - - ~ e r i d i dan mskanj.sms orgatnisasi
-
aan
n-.?.
rf
.
.
,
:ia
.*.??
:,>
..
:..: ::;-,
.j, .
,i'
7-.'t-.r'.L.-v.-7---.v.-7
C? (3.1
~a.mpj.ngt,ugas -l;gas
"
d).~k
pe::iel.:iti3x1
.
&an
instanza
masyarak&,. Dipandan& d a r i dimsnsi sikiud wakt,i.i dari m(lsal&,
LPM t h a ~i > ~ i , t - i >. ~. i ~.
~,. a. r n n l asscarr., rfiantap k . e r u s - - I h a m s
kep~td~
berbagai
kelornpok
sasaran.
s~;at;.~ kesata!.i8ri Triljses dalam
I , Sehagai
2adi
I,PM
tlrkak
pelaksariaarl tri
dharma,
irierjsrzti~kiir3 ?zal&yali sasaran pzngabdian kepi~daiiiasyarakat
m e ~ ; l i ~ . i . st~ategi
s
-program
yar!g
di.1akukari
LPid
oleti
P M , Dsr-~gan deroi.:cl.an
tida.klah
bsrhenti
pmef i t i a n saj a tet,api s e h a r u s n y a t e r k a i , t a%au
pasif
dm
penelitian
hwrrya
~~ntuk
berkelw~
jutan
kepada rirasyaraka.t;,
dengan kegi a l i ~ r pezlgab8iar~
i
n
r,.
D i dala.rr!
P ~ c j g r a mPM har1.t~di.~er.hair,ikzrlf akdor-f aktor
rii~i~l>~iiun
i n t e r n a l d ~ r je x t e r n a l .
a. Faf.ct,nr
internal
b. F a k t c ~ r external
mass
dspari;
I.abih
nteni.tikbera%kan pada
t-iadu lain a d a l a h
( 2 1 d iarahkan
iaktar
penga%urarj
fmktos-f&%or
pnda. xfi?~s~il.ab-masal~h
stra%egis
masyarakat,
(I.
dan pembangunan ; ( 3
D i d a l a - ~;c+.enyusun
i~
p r ~ g r ~,icen"
?,
>
diarahkan pzlda
ppe'r.l:~i21gerhatikar;
7
.
C, d a i s f r o g r a ; ~
hn$ara lain:
>
.,
damp ak
y &rig
fa'litor-faktcir
9 , Fel,yp7anaa prof esiaaal
6
s
.
~~~g~y&1~~:~-g~r5
. Des s
3 k ~ n g : ~desa
i
khs3;scyil nrjp5ras:. ?...inli
?<
-
n
kj , T e n g e ; g b a n g ~ kesac2
=
I
.L.
m.~tsyayak~%,
.
-&-
~
'-
-7
p tc ~~i i t~i k . bgdaya i2an h&~::;
pycg?arn Pasca
?2F_.,,r
.itGzGii!>d12gdL3
,-...-.i
+..- --_-.-".
KKN
2. P e f i g e m k : a r masyarakat di daeran, xurn;-:h p e r k s t 883
r
k. ,Fey*-r;r;-laan perf;,i:3r,angunanwi
i
r---------------?
i
-
.
t----------------;
--------
'
.
:
.
.
'
$-
i
- -
-
-
- -
-'
I
------------------
2
.
-
.. . +....
*.
-4
.
>
::
r-'.:..":
::
..r.I;L
.:+3
....
I-
- - -
- -
2 ,%
T i r.
i H!
-:----------------
*
i
:
L
L
-------------2
i
i
7
;:a
.
.
F
,:
;:
"
i
.j 4 , .;
MASYARAKAT
FEf3GABDZAN KEPADA
( 2% 1 REDLJA
aEa&N TTNGGI SE INDONESIA
%
B060R, 2 MARBT 1991
'
22
dark
Pergxar.;nari Tinggi Hegar's, 12 d a r i Pergurua-ri Tinggi
Lirlia
dari
Roper%is, -&elah Gerhasil
S;lirast,a.,
ntendiskt;rsik,x~
day1
I, EATAE BELMANG, TQJUAgq, DAN TOPLK-TOPLK 8ABMEtZAN
Lanrpiran 1 . Beberam Axternatif Sent!lk St, r u k t u r Orgaalsasi
Lembaga Peugabdian p.dn Sasyarakat . . . . . . . . . . .
2. Daf%ar Nama Peserta . . . . . . . . . . 4 . . . . > . . . . . . . . . .
13
18
1.2.1. Bent;,&
1i-s.
-.
~.
d
k
kesas
Icaorganisasian FPM
stwkt.us
ya3tLg d i ~ ~ , ~ \ 1 8 deogan
ik~n
yang
peruri%i lunak, permti
dengxi progr5iTI;. P e r g ~ ~ r u a l'iiiuggi
-i
it 1 2
bagi
C
,L v
2.
dianggap
s.;endiri,
yang selarria ini kei.ernbsgaari PPM-
rrya masih b e r s t ~ % u sP u s a t darr Balal,
'
Mek=iisme ksr ja d F dalam keleiiibngaan PPtP: d,au
1.2,2.
unit,-;.;nit
derrgaa
laia dalam FT termasuk- petigesak~~q
i?;egiata
PP14 u a t c ~ kn i l a i RUM dosea,
1 . 2 . 3 + Program-program
FPM a
program
pandek
jarigka
rfiaupun j wngka panjang yaug dianggag r e l e v a n terutama
?.~nt'c.~k
memasuki. Gasa pembanEj?;cnarr jangka pan j a r ~ g+,ak;lap
kedtia.
1,3,
* .
2ntul; rnancapai Z;?;jl.>an yang tt;elah ai.r..--.
I n i t r t A s kan clf i =%as,
maka
dalam sarasek~anini 't;e:c.dapat d i z i i t f j p i k yairjg
i:iib&t1.srs,
yait;u :
1) S t r u k t ; ~ r o r g a r l i s ~is dan ~crekzrii.s~iieher ja kt31 ambagaari
peagabdian pada ~ i a s y a r a - k ~ ~
masing-maaing
t,
oxgh:
3
Dr. H. D j u d j u Sud jma, M, Ed.
2. Drs..
(,tieS;~s&
LFM PKLF B&rid?.mg)
Yoni hm.tc8. N a s irfi~z.n, MS.
r3nivers i t a s Lam'rzung Fda~igk~~rat,
j
( li;egala.
Pusat
PPt4
If, PEWUHf,lSAN EffJSI.1, StSRASEBAN
RONDLSL FBKTUSL
2.1
, .
peran%>
keras &an l~z.naki>rit:.~k mr:Iaksariakan
1, K o r i d i s i
program
perlgabdiari %epadz ~ i a s y a r a k aM
d a r ~ pengurus
dinilai
dalam
f asilitas., t-enaga t&S-.;li,
kele:::o~r.ga;~.~'1~
maup;;in
st;&
---J
S t r u k t u r orgariisas i Kelernbagaarl P e n g ~ ~ dkep&a
i ~ ~ i
!LPk4) Yrx1$
beragam Carkait dengan
pengabGian
kepads
.
.
----
t o e i u a y ci ~ X L B ,
&syarakat
volume kf;gifiatan
ZEfiiS
;;.rasya.rakat >Tang d d i l a.~ u, ~ . r a nmasing-raasing
~ e r g u r u a n%inggi.
Rornunikasi
dan
mas:r.arskat
arnt;ara
perguruan
tiriggi
ko~rdinasi
LPM
bel;nm
r
ya2g
penge~rzdai
i dai:i pen1. .*
. .i
-
- ,
T
r 3 - ~ . F - . i + ~1.7.1 L .rr~l r ~ ~
j
I-----I-
dicermink~airjl.el-1 masih ad.anya
a. fic~-,leii~bagaen
rlrogram
-.-.
2S;:igabdian
kepada
.-.w
organj,.sa;.,:
suaki~
di
Z i k . . ~ i .,~ 8 1 Kczndisi
j,ix
:
b-:?--.
J J Z L :-*E b s r f ungs j.
. keg:-.+.
ta,-:firi
- PtgI
sebagai
segeni,thnj.'a
12:riit Lain;
terp~tsat.
4. Sistsm
pemberian
kelsmbagaan
kei;"i
a. nras iG
insentif bagl s t a f pengajsr
dam
pengurus
FM b~Lurrimeniiorong mereka ;nn-i;~,zk iriernaksirfitjmkan
63i2~1idariiifi PM ,
..1.3L:.
&rjrir;
-
k ~ m p l e k s n : ~ ~ aa,spsk-asp&
m~:nst-~~pkanpenghargaan :.;;ni--?.ikKUitvf
. ,
~~,:;lr't~
dj,cermi-nkarl
yang
lai
0
:
dalaat
5 , masib
rends-kinya angka
staf penga jar (%id&
kr&.i$ ":Th
nvd untuk
dari
merangswig j
c. da,n;z dan s;,;.x:ib?r dana yang
5 , Koord'irnasi program
kegiataa
..
I ~ S U$erba$as
PP yyang masih 1erna.b IXJL=@-~I s a j a t e r j a d i di
. ,
%r:~t,:.ara
uo:.rs-;-~nit,
:gang ads di da:8nl gr=;.rgur;.ian t,ingg;"i t e t a 2 l
a
-
L
--,6.-.
. dei.igan per$i.;m.ian t . i n g g i dari
1
- . 1;iar
7--.iL,i
a'.-
Q
:
6 . 'e:e'i;.:!m
eiii?ia
-.----'
-..-.-.
y c A g:Ji :st:;:..,
T, '- : ~ g g i
'iemhaga
-lei:l~t?:
perg;-:r;n;iin tinggi t e l a h i . ~ ~ r ~ ~ ; i : mek21riif;me
- ~ s k ~ B ~ i kerja
, -,
dan agsnda E.;rograi:i PM aai;zm
bent;;k
., .
2ert:;~;~s
Fang
disesl-iaika~
den833 kst,entua.ri-ket,ent.;j.3zj daari gerkemb,~~jga~-perkemL.ang~-r~
yang
I-. ,
.
?.->dm
SThtLXTUR OWGAN ISBSI
2.2
I , Dalarri
meny1.zs;j.n
~ t r i . ~ l r t u i organi
rsasi. LPM
. -r.12.
d i m @ r i s .i - ' f - L m c ~ S 1 s e L
t-.,,,,.' ~ d 8 L
-'."'
$2c,
.L
'""'
3
a,
.
Pf
pergizr?.ian
$2.-
LI~D* .
$ ir:gg i
,
i
d i.r-;erhatikan
.
berl.akin :
C.t.~ai:~-ket,e-iltuan
l
yang
:;pi~
--4e
. ~
1880;
L!#
per l u
Qndang-f,7ad3-r~g No.
2
si,at~;i-t,amasing-a,ssing
9
.
h , a.saa f u n g s i c n a l y a i t , ~bagaimana
~
LPH ~zk1aga.i ko~3rdina%0rR.4
hartns
r
i:iei.l
ja3i.n
&I.anr:ararz
, pergun-;an ~ , m g g idalam d.arma
f;.
3535
pe-fiye:lf3x!ggar&~~.i'~
f ungs i
PM.
.
. . . ya--.-. . .~ J d . ~ , ~ l . i t ,ji _d,-,L"
mzn.2-jerlai.
lr
~ l~
.ik
~ ii a ~ i , ~
Fmampu
~;
menerapkazi
--.-?--.:-,-,-.,.
f-~ n n & s i - if . ~ n g ~per;.i.rlcanaan,,
i
pengosgani.sa~;j.arj, ~el&sanaari,
dari .~-,L- *.L;.=r A. ;eri .
mencerrriinkan .Lungsi-fungsi
C
g~engendal..i.antian pcnii.aian secara e f e k k i f
c;
n
.
E , t a r ; . ~ k . or.ganisasi
.
seyogianya
dasi s e t i a p
yang terkait p a d 3 per-umQsan kebij8ks.a-
c
,.
2.i . ~ r ~ , . 7.'
~b
-.A
ti
.-.,.-
...-
I'
.
n.nn.~:~.:..:?rl.c?s~
O T
~ B I ' ~ ~ . S
dimaks.i,;dkan
~ S ~ .
sebsgai :nsaha
seridi - - ~ e r i d i dan mskanj.sms orgatnisasi
-
aan
n-.?.
rf
.
.
,
:ia
.*.??
:,>
..
:..: ::;-,
.j, .
,i'
7-.'t-.r'.L.-v.-7---.v.-7
C? (3.1
~a.mpj.ngt,ugas -l;gas
"
d).~k
pe::iel.:iti3x1
.
&an
instanza
masyarak&,. Dipandan& d a r i dimsnsi sikiud wakt,i.i dari m(lsal&,
LPM t h a ~i > ~ i , t - i >. ~. i ~.
~,. a. r n n l asscarr., rfiantap k . e r u s - - I h a m s
kep~td~
berbagai
kelornpok
sasaran.
s~;at;.~ kesata!.i8ri Triljses dalam
I , Sehagai
2adi
I,PM
tlrkak
pelaksariaarl tri
dharma,
irierjsrzti~kiir3 ?zal&yali sasaran pzngabdian kepi~daiiiasyarakat
m e ~ ; l i ~ . i . st~ategi
s
-program
yar!g
di.1akukari
LPid
oleti
P M , Dsr-~gan deroi.:cl.an
tida.klah
bsrhenti
pmef i t i a n saj a tet,api s e h a r u s n y a t e r k a i , t a%au
pasif
dm
penelitian
hwrrya
~~ntuk
berkelw~
jutan
kepada rirasyaraka.t;,
dengan kegi a l i ~ r pezlgab8iar~
i
n
r,.
D i dala.rr!
P ~ c j g r a mPM har1.t~di.~er.hair,ikzrlf akdor-f aktor
rii~i~l>~iiun
i n t e r n a l d ~ r je x t e r n a l .
a. Faf.ct,nr
internal
b. F a k t c ~ r external
mass
dspari;
I.abih
nteni.tikbera%kan pada
t-iadu lain a d a l a h
( 2 1 d iarahkan
iaktar
penga%urarj
fmktos-f&%or
pnda. xfi?~s~il.ab-masal~h
stra%egis
masyarakat,
(I.
dan pembangunan ; ( 3
D i d a l a - ~;c+.enyusun
i~
p r ~ g r ~,icen"
?,
>
diarahkan pzlda
ppe'r.l:~i21gerhatikar;
7
.
C, d a i s f r o g r a ; ~
hn$ara lain:
>
.,
damp ak
y &rig
fa'litor-faktcir
9 , Fel,yp7anaa prof esiaaal
6
s
.
~~~g~y&1~~:~-g~r5
. Des s
3 k ~ n g : ~desa
i
khs3;scyil nrjp5ras:. ?...inli
?<
-
n
kj , T e n g e ; g b a n g ~ kesac2
=
I
.L.
m.~tsyayak~%,
.
-&-
~
'-
-7
p tc ~~i i t~i k . bgdaya i2an h&~::;
pycg?arn Pasca
?2F_.,,r
.itGzGii!>d12gdL3
,-...-.i
+..- --_-.-".
KKN
2. P e f i g e m k : a r masyarakat di daeran, xurn;-:h p e r k s t 883
r
k. ,Fey*-r;r;-laan perf;,i:3r,angunanwi
i
r---------------?
i
-
.
t----------------;
--------
'
.
:
.
.
'
$-
i
- -
-
-
- -
-'
I
------------------
2
.
-
.. . +....
*.
-4
.
>
::
r-'.:..":
::
..r.I;L
.:+3
....
I-
- - -
- -
2 ,%
T i r.
i H!
-:----------------
*
i
:
L
L
-------------2
i
i
7
;:a
.
.
F
,:
;:
"
i
.j 4 , .;