KARAKTERISTIK PRODUKSI SENYAWA HUMIK BERBAHAN BAKU JERAMI PADI

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/


giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u

b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i

l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u

b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.

.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

c.id


c.id

j.a
.une

ilib

ilib

//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b

i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

c.id

j.a
.une

/dig
ttp:/

c.id

j.a

.une

ilib

/dig
ttp:/

h

h

j.a
.une

ilib

/dig
ttp:/

h


h

KARAKTERISTIK PRODUKSI SENYAWA HUMIK
BERBAHAN BAKU JERAMI PADI

SKRIPSI

Oleh:
Fitria Ekawati Wulandari
NIM 071510301040

JURUSAN TANAH
FAKULTAS PERTANIAN
UNIVERSITAS JEMBER
2012

ca.cid.id
a
.

j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id

a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
i igiliib
ig li
/:d
/
d
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigiliSENYAWA HUMIK://didgigili
/:d
/:d
/
/
KARAKTERISTIK
PRODUKSI
:
:
/
/
/
/
/
p
p
t
t
thttp
hthttp
hthtp
ttp:/
BERBAHANhBAKU
JERAMI PADI

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgdan
idgigili guna melengkapi tugas akhir
salah satu syarat
d
igilmemenuhi
/:d
/:d
/:diajukan
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
untuk menyelesaikan
hthprogram
hthttp
ttp Studi Ilmu Tanah (S1) hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hSKRIPSI
htt

dan mencapai gelar sarjana pertanian

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

id Ekawati Wulandari j.aca.cid.id
ca.cid.Fitria
a
.
j
NIM 071510301040 neej.
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
liibli.bu.un
i
i
i
l
g
g
i
i
i
:p//:d
:p//:d
/dig
/dig
/
/
p
t
t
t
t
hthtp
h
t
ht

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
JURUSAN
TANAH
i
i
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p/PERTANIAN
/
/
/
/
p
p
FAKULTAS
t
t
t
t
hhtt
hhtt
UNIVERSITAS
JEMBER

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

Oleh:

2012

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
ii igiliib
ig li
/:d
/
d
:
/
/
p
t
hthttp

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
d
aj.ca.ci .id PERSEMBAHAN ej.aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
thttp
MegahKhuzaimah

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

Skripsi ini saya persembahkan untuk:

.idd

.idd

c i
1. Ibunda Luluk Triandayani
j.aj.cac.i demi kelancaran
ej.aj.ac. yang telah memberikanedukungan
.un
une

n e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
p
t
t
t
hhtSuci Dwi Maharani
Septiyana

. di perguruan tinggi.
igliiblibsaya
masa
digstudi

:p//://di
p
t
t
t
h2.
ht Adik-adikku

tercinta

dan

Trisetyowati yang selalu menemani aku dalam suka dan duka.

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
d
ca.cid.id
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
ej
nej
nJember,
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
SMP Negeri
12
SMA
Negeri
04
Jember.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
:p//:d
:pAlamamater
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
4.
Tercinta
Fakultas
Pertanian
Universitas
Negeri
Jember
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
iii igiliib
ig li
/:d
/
d
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

.ci .id Sumbersari V,
c.ci .id Jasa”-ku terhormat di SD
3. “Pahlawan Tanpa
j.aTanda
j.acNegeri

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
MOTTO
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
j. menunjukimu kepada .une
Allah hendak menerangkan
nej. (hukum syariat) kepadamu,
nedan
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
jalan-jalan
ili dan shalihin) dan (hendak)
idgigiliorang yang sebelum kamu
idgignabi
idgigili
d
/:d
/:(para
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
menerima
taubatmu.
Dan
Allah
maha
mengetahui
lagi
Maha
bijaksana.
hthttp
hthttp
ht ttp
Dan Allah hendak menerima
taubatmu, sedang orang-orangh
mengikuti hawa nafsunya bermaksud supaya kamu
d
d
berpaling
(dari kebenaran)
aj.ca.ci .idsejauh-jauhnya
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
(terjemahan
surat
An-Nisa’
ayat
26-27)*
n e
n e

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
gigQur’an
il dan Terjemahannya. Semarang:
idgigil Agama Republik Indonesia. 1998.
idgPT
idAl
*) Departemen
igil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Kumudasmoro
Grafindo.
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
**) Direktur Utama Bimbingan Belajar Privat
Plus Semangat Baru (SEMAR).

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
iv igiliib
ig li
/:d
/
d
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

liibli.bu.un
i
g
i
://d/dig
hthtp
ttp:/

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

liibli.bu.un
i
g
i
://d/dig Ma’ana)
p
All iz well
htht(Innallaha
ttp:/
(Nuriz Sholihul Arifin, SH.)**

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
PERNYATAAN
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.un
.bu.n
u
b
b
i
i
l
l
i
i
Nama/d:ig
Fitria
idgigili
igili Ekawati Wulandari p://:d
/
d
:
/
/
/
/
p
:
t
t
thttp : 071510301040
hNIM
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

c.id.id

je.aj.ac di bawah ini:
Saya yang bertanda
netangan

Menyatakan dengan sesungguhnya bahwa karya tulis ilmiah yang berjudul:

.id
.id
ca.cid.id
a
.
j
.
e
e
e
n
nej
nej kecuali jika disebutkan
nej dan belum diajukanilib.bu.n
.bu.n
.busumbernya
u
u
u
b
b
.
i
i
l
l
benar-benar
karya
sendiri,
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt atas
hpada
htt institusi lain serta bukan hkarya
htt jiplakan. Saya bertanggungjawab
Karakteristik Produksi
Humik Berbahan Baku
c.id
c.id Padi adalah
j.a.caSenyawa
j.a.caJerami

h

keabsahan dan kebenaran isinya sesuai dengan sikap ilmiah yang harus dijunjung

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
ne j.
u.n
nej.
nej.
.bsebenar-benarnya
.bu.n
Demikian
pernyataan
ini saya buat dengan
tanpa adanyailib.bu.une
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
d
/:sanksi
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
tekanan
dan
paksaan
dari
pihak
manapun
serta
bersedia
mendapat
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

h

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
n
ne
ne 27 Februari 2012 ilib.bu.n
.bu.Jember,
u
u
b
i
l
i
i
i
idgigil Yang Menyatakan, ://didgigil
:p//:d
/
/
/
p
t
t
hthtp
hhtt
ttp:/

h

h

tinggi.

akademik jika pernyataan ini tidak benar kemudian hari.

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

igliibli.b.un
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
v igiliib
ig li
/:d
/
d
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

Fitria Ekawati
ca.cid.id Wulandari
a
.
j
neej.0715150301040
uNIM.

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
SKRIPSI
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigiliSENYAWA HUMIK://didgigili
KARAKTERISTIK
PRODUKSI
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
/
p
p
t
t
thttp JERAMI PADI
hthttp
hthtp
ttp:/
BERBAHANhBAKU

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
Oleh:
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
thttp Wulandari
Fitria h
Ekawati
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

NIM. 071510301040

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
d
d
aj.ca.ci .id Pembimbing
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
ne
neWinarso, M.Si.
ne
.bu.Pembimbing
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
Utama
:
Dr.
Ir.
Sugeng
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p/:/:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Pembimbing
Anggota
Ir.
Arie
Mudjiharjati,
M.S.
hhtt
hhtt
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
vi igiliib
ig li
/:d
/
d
:
/
/
p
t
hthttp

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
PENGESAHAN
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
oleh Fakultas
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
.cid.id III
aj.ca.ci .id
aj.caPenguji
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

.id

Skripsi berjudul: eKARAKTERISTIK
j.a.cac.id

.unnej

.id

cac.id
PRODUKSI
HUMIK
ej.a.SENYAWA
.unnej

b .u JERAMI PADI, telah
blib.udan disahkan
BERBAHAN
igiliilibBAKU
igiliidiuji
://d/dig

:p//:d
/dig
/
p
t
t
t
hht

thtp
hPertanian
ttp:/ pada:

Hari, tanggal : Rabu, 29 Februari 2012
Tempat

.cid.id
: Fakultas
Universitas Jember. .ac.cid
.id
.acPertanian,

jej.a
e
n
u
n
.
u
b
.
i
idgiigl ilib
d
/
/
:
/
/
hthtp
ttp:

jej.a
e
n
u
n
.
u
b
.
i
idgiigl ilib
d
/
/
:
/
/
:
thtp
hTim
ttpPenguji
Penguji I

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili M.Si
idgigili
d
/:Winarso,
/:d
/
/
Dr. Ir. Sugeng
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
NIP. 196505231993022001
.id

PengujiejII
.a.cac.id

nej
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

Ir. Arie Mudjiharjati, M.S.
NIP. 195007151977032001
.idd

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

je.aj.cac.i
e
n
u
igliibli.b.un
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

Ir. Djempari Thoyib
NIP. 195008081976031002
.idd

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
Dr. Ir. Bambang//Hermiyanto,
MP
:p//:d
:p:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
NIP.
196111101988021001
hhtt
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
vii igiliib
ig li
/:d
/
d
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

je.aj.cac.i
e
n
u
igliibli.b.un
g
i
d
i
Mengesahkan
:// /d
hthtp
ttp:/
Dekan,

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
did
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .Fitria
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
Ekawati
Wulandari
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
diggil
:p//:d
:p//:d
/
/
Jurusan Tanah, Fakultas
Pertanian.
Universitas Jember ttp:p//://di
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
j.
Penelitian ini
bertujuan
senyawa humik ib.u.n
nej. untuk mengetahui karakteristik
neproduksi
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
i
i
l
l
l
i
i
i
b
ili jerami padi. Selama//dproses
idgigbaku
idgigili dekomposisi menggunakan
idgig
berbahan
6 ili
/:d
/:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
thttp
perlakuan tersebut antara
tp utuh, 10-12, kawul, utuh+Em4,
hperlakuan,
hthtlain;
hthttp 10-12
cm+Em4, kawul+Em4. Hasil akhir penelitian menunjukkan bahwa selama proses

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

Karakteristik Produksi Senyawa Humik Berbahan Baku Jerami Padi

ABSTRAK

pengomposan terjadi perubahan sifat fisik senyawa humik ekstrak kompos jerami
d
d.id dihasilkan coklat menjadiccoklat
d
padi yaitu warna kompos
aj.ca.ci .id
aj.ca.ciyang
aj.a.ci .id kehitaman, bau
.
.
.
j
j
j
e
e
e
yang ditimbulkan
berkurang
kecuali perlakuan kawul+Em4,
ne
ne
ne terjadinya penurunanilib.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
tinggi kompos
pada
semua
perlakuan.
Perubahan
sifat
kimia
menunjukkan
bahwa
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
pemberian
Em4 memberikan pengaruh
yang
nyata terhadap penurunan
pH
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
hmendekati
h
t
t
h
htt
h
netral dibandingkan dengan tanpa Em4, perlakuan yang mendekati
netral yaitu 10-12cm+Em4 (7,61) dan Kawul+Em4 (7,86). Secara umum
terjadinya penurunan kadar
Pemberian
.cid.idair pada setiap Minggu pengomposan.
d
ca.cid.id
ca.cid.ipengaruh
ca
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Em4 dan tanpa nEm4
terhadap
ukuran
jerami
memberikan
berbeda
e
e
j.
j.
nej.
neN-total
neC-organik
.bu.n
.bu.n
.bu.ue
u
u
b
b
b
terhadap ketersedian
antara
25,1%-32,3%-,
tertinggi
dimiliki
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili11-25, P-total tertinggi :dimiliki
idgiutuh
gili yaitu 2,524%, C/N rasio
/:d
/:d
/:d
perlakuan
antara
/
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
hperlakuan
ttp
ttp C/P rasio terendah padahthperlakuan
kawul+Em4 (0,69%),hthnilai
utuh+Em4 (41,49), K-total tertinggi pada perlakuan kawul+Em4 (2,22%) dan 1012cm+Em4(2,24%), sedangkan
C/K rasio berkisar antara 11-25.
Hubungan antara
.cid.idC/K Rasio yang
d
ca.cid.id
c
ca.cid.idengan
C/N dan C/P Rasioj.sama
hubungan antara C/N
dan
a
a
a
.
.
j
j
a
.
.
.
e
e
e
n
berbeda tidak
dan
nej
nej C/K Rasio berbandingilib.bu.n
nejtetapi hubungan antarailibC/P
.bu2.n
.bunyata,
u
u
u
b
.
i
l
i
i
i
i
l =0,275)
gigi(R
idgigil persamaan y=-0,447+23,43
terbalik
//didgigil
//diddan
//ddengan

: /
hthtp
ttp:/

: /
hthtp
ttp:/

id.id humik, jerami, Em4.
Kata kunci: karakteristik,
ac.csenyawa

h

h

h

: /
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

je. j.a
e
n
u
n
.
u
b
idgiigliilib.
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
viii igiliib
ig li
/:d
/
d
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

ili

//dig

ili

/dig
ttp:/

h

ili

/dig
ttp:/

h

ili

/dig
ttp:/

h

The Characteristic of Humic Compounds Extracted From the Rice Straw
Fitria Ekawati Wulandari
Departement of Soil, Faculty of Agriculture, University of Jember

ABSTRACT
This research aim is to know about the characteristic of humic compounds
extracted from the rice straw. The process of decomposition needs 6 treatments:
they are no cutting, cutting 10-12 cm, “kawul”, no cutting+ Em4, cutting 1012cm+Em4, kawul+Em4. The Final results of the reserch during the process of
composthing, were the changing of the physical characteristic of the extracted
humic compounds. The colour of the compost was brown to blackish brown, the
bad smell that rises was decrease except in kawul+Em4 treatment, this happenned
because the high significant reduction of kawul. The change of the chemical
charactheristic show that Em4 give the significant effect to the pH that almost
neutral compared with without Em4. Such as were cutting 10-12cm+Em4 (7,61)
and kawul+Em4 (7,86). Generally, the decrease of water on every week. Given
Em4 and without Em4 in the size of the rice straw the different effects to the
C-organic (25,1%-32,3%), the biggest value of N-total earn by no cutting 2,52%,
C/N ratio between 11-25%, P-total value earn by tinder+Em4 (0,69%), the
smallest C/P ratio value earn by no cutting+Em4 (41,49), the biggest K-total earn
by kawul+Em4 (2,22%) and cutting 10-12cm+Em4 (2,24%), C/K ratio between
11-25. The relation among C/N and C/P Ratio proportional equal to relation
among C/N and C/K Ratio, but the relation among C/P and C/K Ratio (r) value
decrease linear equation y=-0,447x+23,43 and (R2=0,275)

Key words: Characteristic, humic compounds, rice straw, Em4

ix

h

ili

//dig

ili

/dig
ttp:/

h

ili

ili

/dig
ttp:/

/dig
ttp:/

h

h

RINGKASAN

KARAKTERISTIK PRODUKSI SENYAWA HUMIK BERBAHAN BAKU
JERAMI PADI. Fitria Ekawati Wulandari, 071510301040; 2007; 55 halaman;
Jurusan Tanah Fakultas Pertanian Universitas Jember.
Jerami merupakan hasil limbah produk tanaman padi yang tersebar luas di
wilayah Indonesia. Di dalam jerami padi terdapat unsur hara yang dibutuhkan
tanaman seperti nitrogen, fosfor, kalium, dan unsur-unsur hara lainnya. Selama ini
petani membuat limbah pertanian dalam bentuk kompos ke dalam lahan mereka
dan sangat jarang sekali dalam bentuk

senyawa humik. Penelitian ini

dilaksanakan di Jurusan Tanah Fakultas Pertanian Universitas Jember yang
dilaksanakan pada bulan Juni-Oktober 2011 dengan 6 perlakuan, perlakuan
tersebut antara lain perlakuan tunggal (utuh, 10-12cm, kawul) dan perlakuan
kombinasi (utuh+ Em4, 10-12cm+Em4 dan

kawul+ Em4). Penelitian ini

bertujuan untuk mengetahui karakteristik fisik hasil produksi senyawa humik
ekstrak kompos jerami padi meliputi (penurunan tinggi kompos jerami, warna
cairan ekstrak kompos, dan bau),

dan perubahan sifat kimia hasil produksi

senyawa humik ekstrak kompos jerami padi meliputi (pH, Kadar air, C-organik,
N-total, C/N Rasio, P-total, C/P Rasio, dan K-total, C/K rasio) pada tiap-tiap
perlakuan yang terjadi selama proses dekomposisi. Hasil penelitian menunjukkan
bahwa: Secara umum, perubahan sifat fisik senyawa humik ekstrak kompos
jerami padi yaitu, warna pengomposan yang dihasilkan yaitu coklat hingga coklat
kehitaman, semakin lama proses pengomposan bau yang ditimbulkan oleh
kompos semakin berkurang kecuali perlakuan kawul, Em4. Perubahan sifat kimia
menunjukkan bahwa pemberian Em4 memberikan pengaruh yang nyata terhadap
penurunan pH mendekati netral dibandingkan dengan tanpa Em4, perlakuan yang
mendekati netral yaitu 10-12cm+Em4 (7,61) dan Kawul+Em4 (7,86). Secara

x

h

umum terjadinya penurunan kadar air pada setiap Minggu pengomposan.
Pemberian Em4 dan tanpa Em4 terhadap ukuran jerami memberikan pengaruh
berbeda terhadap ketersedian C-organik antara 25,1%-32,3%-, N-total tertinggi
dimiliki perlakuan utuh yaitu 2,524%, C/N rasio antara 11-25, P-total tertinggi
dimiliki perlakuan kawul+Em4 (0,69%), nilai C/P rasio terendah pada perlakuan
utuh+Em4 (41,49), K-total tertinggi pada perlakuan kawul+Em4 (2,22%) dan 1012cm+Em4(2,24%), sedangkan C/K rasio berkisar antara 11-25. Hubungan antara
C/N dan C/P Rasio sama dengan hubungan antara C/N dan C/K Rasio yang
berbeda tidak nyata, tetapi hubungan antara C/P dan C/K Rasio berbanding
terbalik dengan persamaan y=-0,447+23,43 dan (R2=0,275)

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
xi igiliib
ig li
/:d
/
d
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

PRAKATA
.cid.id
ca.cid.id
c
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
a
.
.
.
e
e
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt Puji syukur kehadirat AllahhSWT.
tt
htt atas rahmat dan karunia-Nyahhsehingga

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

penulis dapat menyelesaikan skripsi berjudul KARAKTERISTIK PRODUKSI

.idd

.idd

ca.cid.id
a
.
j
e
ne
ne
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
Pada kesempatan
idgigili kali ini penulis menyampaikan
idgigili terima kasih yang tak terhingga
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttpbantuan moral dan spiritual kepada
hatas
hthttp:
hthttp
c i
.aj.cac.i
SENYAWA HUMIK
BAKU JERAMI
.ac.
ej.ajBERBAHAN
ejPADI.

h

1. Bapak, dan Ibu yang senantiasa memberikan semangat dan doa dalam

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
u.n
ne
ne Hermiyanto, MP. iselaku
nDekan
.bu.n
.bBambang
.bu.n
u
u
u
b
b
b
2. Dr. iIr.
Fakultas
Pertanian
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
//:d
:pJurusan
:p/Universitas
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Jember
dan
Dr.
Ir
Marga
Mandala,
M.S.
selaku
Ketua
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
hidupku.

h

Tanah Fakultas Pertanian Universitas Jember

ca.cid.id
a
a
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
e
e
e
ej.
ej. dan Dosen Pembimbing
nej.
nAnggota
nUtama
Pembimbing
atas bimbingan,lib.u.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
b
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
nasihat
dan
dorongan
moral
dalam
penyelesaian
penulisan
karya
ilmiah
ini.
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

h

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.cac.id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
5. Bapak Muhammad
Ilham dan para teknisi
tanah yang .unne
e
nlaboratorium
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
l tulis ini.
giigliiblib.u
gigkarya
gigil dalampengumpulan data-data
i
i
i
i
d
d
d
membantu
/
/
/
/
/
/
: d
: d
: //d
thtp
thtp
tp://
tp://
h
h
hthtp
t
t
t6.tp:Dr.
Ir. Cahyo Adi Bowo. MS. sebagai Dosen Pembimbing Akademik yang

h

3. Dr. Ir. Sugeng Winarso,
d selaku Dosen
c.id.iM.S.
c.id.id M.Si. dan Ir. Arie Mudjiharjati,

4. Ir. Djempari Thoyib, selaku Dosen Penguji yang telah memberikan masukan
dan motivasi dalam .penulisan
karya tulis ini.
id

telah memberikan motivasi dan bimbingan selama masa studi.

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
7. Rekan-rekan
Soil 2007 Agus, Adit, Kuntepa,
Alivia yang selalu
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ili kuliah. Teman hidup//dyang
idgigili
idgigili
idgigmasa
mendampingi
dan mendoakan selama
/:d
/:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
thttp
hthttpmendukungku Bobby YulianhNurianto.
hthttp

h

8. Masyarakat HIMAHITA yang telah memberikan proses panjang dalam

.id

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
.
.
e
e
j
n
n
nej
neselalu
nej PEKA, dan MAPENSA
.buF-SIAP,
.bu.n
.bu
u
u
u
b
b
b
.
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
9. Penghuni
yang
memberikan
canda
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt tawa pengertian, pemahaman
hhtt bisa
hhdan
tt kedewasaan sehingga membuatku
c id
perjalanan pendewasaan
ej.a.ac. kemampuan.

h

menjadi seperti sekarang.

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
xii igiliib
ig li
/:d
/
d
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

10. Keluarga Besar Bimbingan Belajar Privat- Plus “SEMANGAT BARU
(SEMAR)”, Sahabat Nuriz
d Sholihul Arifin, SH., SahabatidAjizah Hayati, Sp.

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
.bu.un
.bu.un
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
il Akhirnya, semoga karya//tulis
idgigil
idgiuntuk
idgig
ilmiah
ini,
hari.
gil penyempurnaan dikemudian
:p:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt dan
hilmiah
hhpustaka
tt
htt ini dapat dijadikan salah satu
yang bermanfaat bagi pembaca
ac.i .id

ac.i .id

c
ac
eje. j.terhadap
Penulis berharap
pihak
karya tulis
neje. j.akritik dan saran dari semua n

penulis yang lain.

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili 2012
/:d
/
Jember,
Februari
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
Penulis
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
xiii igiliib
ig li
/:d
/
d
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
DAFTAR
ISI

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
Halamanib.u.n
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
i
i
l
l
l
i
i
i
b
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
HALAMAN
JUDUL
.....................................................................................
i
hthttp
hthttp
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

HALAMAN PERSEMBAHAN .................................................................... iii

c.idid

c.idid

c.idid

je.aj.ac.
je.aj.ac.
je.aj.ac.
MOTTO ........................................................................................................
e
e
e
n
n
n
.u n
.u n
.u n
.......................................................................................................................
ivgilib
lib.u
giliblib.u
giliblib.u

idigi
idigi
idigi
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt v
hLEMBAR
hhtt
PERNYATAAN ..........................................................................
htt

h

PEMBIMBING ............................................................................................. vi

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
LEMBAR PENGESAHAN...........................................................................
vii
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
ABSTRACT
..................................................................................................
viii
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

h

RINGKASAN................................................................................................ x

id
id
ca.cid.id
a
.
j
.
.
.
e
e
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
il .................................................................................................
idgigil
idgigil
idgigISI
DAFTAR
xiv
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
DAFTAR TABEL .........................................................................................
xvii
.
.
PRAKATA ....................................................................................................
xii
j.acac.id
j.acac.id

h

DAFTAR GAMBAR.....................................................................................
xix
.idd
.idd

cac.i
ca.cid.id
cac.i
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
ne j.
nej.
nej. .................................................................................
.bu.n
.bu.n
DAFTAR iLAMPIRAN
xxi ilib.bu.une
u
u
b
b
i
i
l
l
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp1. PENDAHULUAN
hBAB
hthttp
hthttp

h

1.1 Latar belakang........................................................................... 1

c.id.id

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.un
.bu.n
.bu.un
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgi1.3
ig il
idgigil
gilTujuan.......................................................................................
4/dig
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
xiv igiliib
ig li
/:d
/
d
:
/
/
p
t
hthttp

h

c.id.id

aac
a c
1.2 Hipotesis
3
neje. j....................................................................................
neje. j.a

1.4 Manfaat Penelitian .................................................................... 4

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
aj.ac.
aj.ac.
.
.
.
j
j
j
e
e
e
u.n
ne
neJerami Padi Sebagai Bahan
ne ............................ 5 ilib.bu.n
.bu.n
.bOrganik
u
u
u
2.2
Seresah
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
2.3 Faktor-faktor yang Mempengaruhi
Pelapukan Bahan Organik...
hhtt 6
hhtt
hhtt

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

BAB 2. TINJAUAN PUSTAKA

2.1 Limbah Pertanian
5
c.idid Organik.........................................................
c.idid

2.3.1 Pengaruh Kandungan Zat.................................................. 6

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
2.3.2
Ukuran Bahan Mentah
......................................
6
ej.
nPengaruh
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili2.3.3 Nisbah C/N.......................................................................
idgigili
ig ili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
7/dig
:
:
:
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
d
ca.cid.id
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
2.3.6
Nilai
pH............................................................................
9
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 9
hhtt
hhtt
2.3.7 Suhu .................................................................................

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
ca.c.id
ca.c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
j.
nej.
nej.
neHumik
2.4liSenyawa
..........................................................................
12 lib.u.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
i
l
i
i
i
b
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp 14
hthttp
hthttp 2.5 Starter .........................................................................................

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

2.3.4 Kelembapan ..................................................................... 8

.i
.i
2.3.5 Sirkulasi
8
j.ac c.idUdara (Aerasi) ...................................................
j.ac c.id

2.3.8 Humus..............................................................................
10
id
id

BAB 3. METODOLOGI PENELITIAN

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
.bu.une
.bu.une
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
il Bahan dan Alat ........................................................................
idgigil
idgigil
idgig3.2
15
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
c.idid

c.idid

.
a c.
aj.acTempat...................................................................
3.1 Waktu
15
nej. j.a
nej.dan

h

3.3 Persiapan Alat dan Bahan Untuk Media Pengomposan ............ 15

d
d
3.4 Cara Pembuatan
16
ac.i .id Campuran Larutan Em4................................
ac.i .id

ca.cid.id
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
e
e
e
u.n
nej.
nej.
nej. ............................................................................
.bPengamatan
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
3.5
16
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
hthttp
hthttp 16
3.6 Cara Pengambilan h
Cairan........................................................

h

3.7 Metode Analisis Kimia ........................................................... 17

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
3.8 .Analisis
17
u.n
ne
ne
ne Data ...........................................................................
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
:p/4.
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
BAB
HASIL
DAN
PEMBAHASAN
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

h

4.1 Kharakteristik Jerami Padi Awal Sebelum Diperlakukan ......... 18

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
xv igiliib
ig li
/:d
/
d
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
aj.ac.
aj.ac.
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
ne
neKematangan Senyawa Humik
ne Kompos Jerami ilib.bu.n
.bu.n
.bu.Ekstrak
u
u
u
4.4iliTingkat
b
b
i
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
Padi
28
:p//:d
:p................................................................................................................
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

h

d
d
ca.cid.id
a
.
j
a
a
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
32
idgigili 4.4.3 Kadar N-total.................................................................
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

4.2 Kharakteristik Sifat Fisik Jerami Selama Proses Pengomposan 19

4.3 Nilai pHcpada
.ididSenyawa Humik Ekstrak Kompos
c.ididJerami Padi.. 24

4.4.1 Kadar Air ...................................................................... 29

.i
d
4.4.2j.Kadar
............................................................
30
ac.ci .iC-organik
j.ac c.id
4.4.4 C/N Rasio...................................................................... 33

4.4.5 Kadar
35
idP-total .................................................................
id

d
aj.ca.ci .id
aj.ca.c.id
aj.ca.c.id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
37 ib.u.n
ne
neC/P Rasio ......................................................................
ne
.bu4.4.6
.bu.n
u
u
u
b
b
.
i
i
l
l
l
i
i
i
b
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
4.4.7
Kadar
K-total.................................................................
40
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

h

4.4.8 C/K Rasio...................................................................... 42

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
.bu.une
.bu.une
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgiRasio
idgigili 4.4.10 Hubungan Antara://C/N
gili dan C/P Rasio.................
d
47
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

h

ca.cid.id
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
j
nej
nej
neDAN
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
BAB 5. SIMPULAN
SARAN
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 53
hhtt
hhtt
5.1 Kesimpulan..............................................................................

h

c.idid

c.idid

a c.
aj.ac.Antara C/N, C/P,dan C/K.....................................
4.4.9
44
nej. j.a
nej.Rasio

4.4.11 Hubungan Antara C/N Rasio dan C/K Rasio ................ 49

.id.id .................. 51
4.4.12 aHubungan
c.id.id Antra C/P Rasio dan C/K
acRasio

5.2 Saran ....................................................................................... 54

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
DAFTAR PUSTAKA
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
LAMPIRAN-LAMPIRAN
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i