ANALISIS SISTEM TANGGAP DARURAT TERHADAP BAHAYA KEBAKARAN DI RSD Dr. SOEBANDI JEMBER

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://


j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l

://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e

n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:

p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n

u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p

htthttp:

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.

n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:

p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n

u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi

p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n

u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

://d
htthpttp:

.id

e
b.un
i
l
i
g
i

http

.id

j.ac

e
b.un
i
l
i
g
i

://d

://d

://d

http

.id

j.ac

j.ac

e
b.un
i
l
i
g
i

http

.id

e
b.un
i
l
i
g
i

://d

://d

http

.id

j.ac

j.ac

e
b.un
i
l
i
g
i

http

:

http

ANALISIS SISTEM TANGGAP DARURAT TERHADAP BAHAYA KEBAKARAN
DI RSD Dr. SOEBANDI JEMBER

.id

g

://di

http

une
ilib.

g

://di

http
d

ili

/dig

:/
http

.id

ili

/dig

.id

http

.id

.id

:

http
.id

j.ac

j.ac

http

ej.
b.un

ili

/dig

e
b.un
i
l
i
g
i

://d

://d

://d

http

d

ac.i

:/
http

e
b.un
i
l
i
g
i

:

http

d

ili

/dig

:/
http

e
b.un
i
l
i
g
i

g

://di

http
ej.
b.un

.id

j.ac

une
ilib.

ac.i

j.ac

j.ac

e
b.un
i
l
i
g
i

g

://di

http

d

ej.
b.un

.id

j.ac

une
ilib.

ac.i

:/
http

://d

://d

SKRIPSI

d

ili

/dig

j.ac

http

g

ac.i

:/
http

e
b.un
i
l
i
g
i

une
ilib.

://di

ej.
b.un

.id

j.ac

http

ac.i

ej.
b.un

.id

j.ac

j.ac

une
ilib.

http

:

http

Oleh:
id
.ac.

j

j

une
ilib.

g

://di

http

une
ilib.

g

://di

http
.id

g

://di

http

h

une
ilib.

.id

g

://di

http

.id

g

://di

http

g

://di

http

.id

g

://di

http

une
ilib.

:

http
.id

j.ac

j.ac

j.ac

une
ilib.

.id

j.ac

une
ilib.

g

://di

http

une
ilib.

BAGIAN KESEHATAN LINGKUNGAN DAN KESEHATAN KESELAMATAN KERJA
.id
.id
.id MASYARAKAT
.id
c.id
KESEHATAN
j.ac
j.ac
j.ac
j.aFAKULTAS
e
e
e
e
n
n
n
n
b.u
b.u
b.u
b.u
UNIVERSITAS
JEMBER
igili
igili
igili
igili
d
d
d
d
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
http
http
http
http
2010

:

http

ac
nej.

.u

gilib

/di
ttp:/

c.id
c.id
ej.a
ej.a
n
n
u
u
.
.
Jelita
Anggraini igilib
ib
ilVelentina
/dig
/
://d
:
p
t
NIM.
052110101037
http
ht

j.ac

j.ac

une
ilib.

id
.ac.

:

http

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

ANALISIS SISTEM TANGGAP DARURAT TERHADAP BAHAYA KEBAKARAN
DI RSD Dr. SOEBANDI JEMBER

SKRIPSI
diajukan guna melengkapi tugas akhir dan memenuhi salah satu syarat
untuk menyelesaikan studi di Fakultas Kesehatan Masyarakat (S1)
dan mencapai gelar Sarjana Kesehatan Masyarakat

Oleh:
Jelita Velentina Anggraini
NIM. 052110101037

BAGIAN KESEHATAN LINGKUNGAN DAN KESEHATAN KESELAMATAN KERJA
FAKULTAS KESEHATAN MASYARAKAT
UNIVERSITAS JEMBER
2010

ii

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

://d
htthpttp:

d

id
.id
c.System
c.id on Emergency Alert
The Analysis
Against FireeHazards
j.ac
ej.a
ej.a

ac.i

ej.
b.un

ili

/dig

:/
http

.id
http
d

c.i
ej.a

un
ilib.

g

://di

http

u
ilib.

g

://di

http

g

g

://di

http

ili

.id

une
ilib.

://d

http

g

://di

http

.id

une
ilib.

g

://di

.id

g

://di

http

:

http

j.ac

http

une
ilib.

.id

e
b.un
i
l
i
g
i

:

http
.id

j.ac

j.ac

j.ac

ac
nej.

u
ilib.

g

://di

http

g

://di

http

:

http
j.ac

u
ilib.

ABSTRACT

.id

ac
nej.

u
ilib.

://di

u
ilib.

ej.
b.un

/dig

:/
http

.id
.id
j.ac
j.ac
e
e
n
n
u
u
Jelita gVelentina
Anggraini gilib.
lib.
di i
/
/
:
://di
p
htt
http

d

ac.i

Department of Environmental Health and Occupational Health and Safety,
d
id
c.id
ac.i
ac.University
aFaculty
of Public Health,
of Jember
nej.
nej.
nej.

.id

http

.id

e
b.un
i
l
i
g
i

://d

://d

http

/d
://d
inhDr.
ttp:/ Soebandi Jember Hospital
http
j.ac

j.ac

b.un

igili

igili

ili

/dig

:/
http

e
b.un
i
l
i
g
i

b.un

b.un

une
ilib.

g

://di

http

:

Fire is a flame, either small or great in unwanted places can cause damage, and
generally it is difficult to control. Fires can happen anywhere and anytime. In a
d
.id
.id
c.idpreventing and
c.id corporate (example
ac.i
a
.
j.ac
j.ain
j.things
j.ac: Hospital), there are
j
that can be done
e
e
e
e
e
n
n
n
n
n
b.u
b.u
b.u
b.u
lib.u such as having fire
overcoming
igili
igiliwhich includes software,
igiliemergency alert system
igifires
igili
d
d
d
d
d
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
:
ttp
http is a
httphuman resources. This
http
http
hardware,
the emergency halert
organization, and
quantitative descriptive research using case study approach. The data are collected
d
d
id
i
.id
.id one informant
.irespondents
. using interviews. The
in this jstudy
and
.ac. are 88 employees
j.ac
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
e
e
n
n
n
n
n
u
u
u
u
u
who is the gsecretary
of Hospital Occupational
Health andgilSafety.
The research was
ib.
lib.
lib.
lib.
lib.
digi
di
digi
di i
digi
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
:
p
p
p
p
p
conducted
in
Dr.
Soebandi
Jember
Hospital.
The
results
show
that
the
software
htt
htt
htt
htt
htt
(policies and procedures for fire emergency alert) does not currently exist because it
The hardware.id(fire prevention
d
d preparation and improvement.
d is still in the processc.of
c.id
c
ac.i and fire alarm systems,
a i
ac.i equipment, communication
.
.
.
j
j
j
ej.a
e
e
e
systems,
detection
as well as the .unej.a
n
n
n
n
u
u
u
u
.
.
.
.
b
ilib
ilib
ilib
ilib
igili
personal
equipment),
or well-structured.
/dig
/dig
/dighas not been accomplished
/dprotective
/dig
/
/
/
/
/
:
:
:
:
:
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
ht but the fire preventionht unit has
ht
ht
ht
Emergency
response organizations
have been formed
not been clearly established in the composition of the organization. The human
.id
.id
c.id
c.id
c.id resources have a low
about
a
.
j.ac emergency alert nej.ac
j
efire
ej.a the procedure for
ej.a level of knowledge
e
n
n
n
n
u
u
u
u
u
.
.
.
.
.
ib fire prevention equipment.
and they dare
Thus, it can
ilib
gbe
gilib
gilthe
gilib not skilled in using
gilib
://di
://di
://di
:// i
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
concluded
that the emergency
h hazards in the Dr. hSoebandi
h alert system of the fire
h
h
Jember Hospital has not been performed well.
d
.id
.id
ac.i Keywords: Emergency
j.ac
j.ac Alert System, Fire
e
e
n
n
b.u
b.u
igili
igili
d
d
/
/
/
/
:
:
http
http

ej.
b.un

ili

/dig

:/
http

.id

://d

http

.id

e
b.un
i
l
i
g
i

://d

http

ili

/dig

:/
http

.id

e
b.un
i
l
i
g
i

://d

http

e
b.un
i
l
i
g
i

:

http

:

http

:

http

d

ej.
b.un

ili

/dig

:/
http
.id

://d

http

:

http

ac.i

:

http
.id

j.ac

j.ac

j.ac

j.ac

j.ac

e
b.un
i
l
i
g
i

d

ac.i

ej.
b.un

http

e
b.un
i
l
i
g
i

://d

http

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

viiiid
ac. .id
.
j
e
nunej.ac
u
.
b
i
.
gil lib
://di digi
htthpttp://

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

:

http

://d
htthpttp:

RINGKASAN
Analisis Sistem Tanggap Darurat Terhadap Bahaya Kebakaran Di Rumah Sakit
Daerah (RSD) Dr. Soebandi Jember; Jelita Velentina Anggraini, 052110101037,
2010, 87 halaman; Bagian Kesehatan Lingkungan dan Kesehatan Keselamatan Kerja;
Fakultas Kesehatan Masyarakat Universitas Jember.

Kebakaran adalah suatu nyala api, baik kecil maupun besar pada tempat yang
tidak dikehendaki, merugikan dan pada umumnya sukar dikendalikan. Kebakaran
dapat terjadi dimana saja dan kapan saja. Terdapat tiga faktor penyebab yaitu alam,
manusia, dan binatang. Terjadinya kebakaran di tempat kerja termasuk di perusahaan
adalah sesuatu hal yang sangat tidak diinginkan. Bagi tenaga kerja, kebakaran di
tempat kerja dapat merupakan penderitaan dan malapetaka khususnya terhadap
mereka yang tertimpa kecelakaan dan dapat berakibat kehilangan pekerjaan,
sekalipun mereka tidak menderita cidera. Dalam suatu perusahaan (rumah sakit)
dapat dilakukan upaya pencegahan dan penanggulangan kebakaran berupa sistem
tanggap darurat kebakaran yang meliputi perangkat lunak, perangkat keras, organisasi
tanggap darurat, dan sumber daya manusia. Penerapan sistem ini dimaksudkan untuk
menjamin dan melindungi tenaga kerja dari bahaya kebakaran. Adapun tujuan dari
penelitian ini adalah mengkaji bagaimanakah sistem tanggap darurat terhadap bahaya
kebakaran di RSD Dr. Soebandi Jember.
Penelitian ini merupakan penelitian deskriptif kuantitatif dengan pendekatan
studi kasus. Pengumpulan data dilakukan pada satu waktu yaitu pada saat wawancara.
Responden dari penelitian ini berjumlah 88 tenaga kerja dan satu narasumber yang
merupakan sekretaris kesehatan dan keselamatan kerja (K3RS). Penelitian dilakukan
di RSD Dr. Soebandi Jember. Variabel pada penelitian ini adalah perangkat lunak,
perangkat keras, organisasi tanggap darurat, dan sumber daya manusia. Hasil
penelitian didapatkan bahwa perangkat lunak (kebijakan dan prosedur tetap tanggap

ix

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

://d
htthpttp:

.id

g

://di

http

.id

une
ilib.

g

://di

http

.id

une
ilib.

g

://di

http

.id

une
ilib.

g

://di

http

.id

j.ac

j.ac

j.ac

j.ac

j.ac

une
ilib.

une
ilib.

g

://di

http

:

http

darurat kebakaran) saat ini belum ada karena masih dalam proses penyusunan dan
ili

/dig

:/
http

d
kebakaran, sistem
.id
.id komunikasi,
.id
.idkerasnya (peralatan .apencegah
ac.i perbaikan. Perangkat
j.ac
j.ac
j c
j.ac
e
e
e
e
n
n
n
n
b.u
b.u
b.u
b.u
sistem :deteksi
serta alat pelindung
igili
igili diri) saat ini :belum
igili
igili dan alarm kebakaran,
d
d
d
d
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
http
http
http
http

http

.id
.id
.id tetapi unit penanggulangan
.id
.id
kebakaran belum
j.ac terlihat dengan njelas
j.ac
j.ac dalam susunan nej.ac
e
e
e
n
n
u
u
u
u
b.
ilib.
ilib.
ilib.
igili
organisasi
Sumber daya
memiliki
pengetahuan
yang
digmanusianya
digtersebut.
d
digtingkat
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
p
p
p
p
htt
htt
htt
htt

http

ej.
b.un

terlaksana atau tersusun dengan baik. Organisasi tanggap darurat sudah terbentuk

:

j.ac

e
b.un
i
l
i
g
i

://d

http

:

rendah mengenai prosedur tetap tanggap darurat kebakaran dan tidak terampil dalam
.id penggunaan peralatan
c.id
c.id Sehingga dapat disimpulkan
c.id pencegah kebakaran.
bahwa ej.ac.id
ej.a
ej.a
ej.a
n
n
n
u
u
u
.un
.
.
.
gilib
gilib Dr. Soebandi Jember
gilib
gilib darurat terhadap
i
i
i
i
d
d
d
d
sistemtptanggap
bahaya
kebakaran
di
RSD
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
http
http
http
ht

j.ac

une
ilib.

g

://di

http

:

http

belum terlaksana dengan baik.
.id

une
ilib.

h

h

d

ej.
b.un

ili

/dig

d

ili

/dig

:/
http

ej.
b.un

g

://di

http

une
ilib.

g

://di

d

ili

/dig

:/
http

:

http
d

ac.i

ac.i

ej.
b.un

.id

j.ac

http

d

ili

/dig

:/
http

ej.
b.un

.id

j.ac

une
ilib.

ac.i

ac.i

ac.i

:/
http

.id

j.ac

une
ilib.

g
dig
Kata tkunci
Darurat,
Kebakaran
://di
tp:// : Sistem Tanggapttp

g

://di

http

.id

j.ac

j.ac

une
ilib.

ili

/dig

:/
http

ej.
b.un

:

http

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajxc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

DAFTAR ISI
Halaman
HALAMAN SAMPUL...................................................................................

i

HALAMAN JUDUL ......................................................................................

ii

HALAMAN PERSEMBAHAN ....................................................................

iii

HALAMAN MOTTO ....................................................................................

iv

HALAMAN PERNYATAAN........................................................................

v

HALAMAN PEMBIMBING ........................................................................

vi

HALAMAN PENGERSAHAN .....................................................................

vii

ABSTRACT .....................................................................................................

viii

RINGKASAN .................................................................................................

ix

PRAKATA ......................................................................................................

xi

DAFTAR ISI...................................................................................................

xiii

DAFTAR TABEL ..........................................................................................

xvi

DAFTAR GAMBAR......................................................................................

xvii

DAFTAR LAMPIRAN ..................................................................................

xviii

BAB 1. PENDAHULUAN ............................................................................

1

1.1 Latar Belakang .........................................................................

1

1.2 Perumusan Masalah ................................................................

5

1.3 Tujuan Penelitian .....................................................................

5

1.3.1 Tujuan Umum ................................................................

5

1.3.2 Tujuan Khusus ...............................................................

5

1.4 Manfaat Penelitian ...................................................................

6

1.4.1 Manfaat Teoritis .............................................................

6

1.4.2 Manfaat Praktis ..............................................................

6

BAB 2. TINJAUAN PUSTAKA ...................................................................

7

2.1 Rumah Sakit ..............................................................................

7

2.2 Keadaan Darurat ......................................................................

8

xiii

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

id id
c.id id
c.id id
c.Darurat.......................................
c.id id
2.2.2
Macam-macam
Keadaan
8
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
n
n
n
n
u
u
u
u
.
.
.
.
b u
b b.u
giliblib.u
giliblib.u
igdiilgi ilib.
igdiilgi iliTanggap
Darurat.......................................................................
:/p/d:10
:/p/d:/i/digi
:/p/d:/i/digi
:/p/d:2.3
/
/
p
p
p
p
/
/
t
t
t
t
t
t
t
t
h htt
h htt
h htt
h htt

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
.id
.icd.id
ca.icd.id
2.3.2
Sistem Tanggap
10
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.aDarurat.......................................
j.eajDefinisi
e
e
e
e
.
n
n
n
n
b.u un
b.u un
b.iub.un
b.ub.un
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilSistem
igdiilgi ili2.3.3
d
d
d
d
/
/
/
/
/
/
/
/
Aspek
Penunjang
Tanggap
Darurat........................
11
:
:
:
:
/
/
/
/
htthpttp:/
htthpttp:/
htthpttp:/
htthpttp:/

://d
htthpttp:

2.2.1 Definisi Keadaan Darurat...................................................

2.3.1 Definisi Tanggap Darurat...................................................

2.4 Kebakaran .................................................................................
.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/
.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:
c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp
c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

28

://d
htthpttp:

49

.i
c.id id
c.i id
c.i id
j.acac.id
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
n
n
n
u
u
u
un.uenej.dan
.
.
.
3.5ilib.iData
Sumber
Data
.............................................................
53
ilib b.u
ilib b.u
ilib b.u
b
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdigil
/
/
/
/
:
:
:
:
p
p
p
p
t
t
t
t
hthttp53
hthttp
hthttp .......................................................................
hthttp
3.5.1 Data Primer

3.5.2 Data
Sekunder ...................................................................
id
id
id

://d
htthpttp:

47

.id
.id
.id
.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
e
e
e
e
n
n
n
n
3.3.2
Sampel................................................................................
47
u
u
u
u
lib. .un
lib. .un
lib. .un
lib. .un
d/i/gdiigilib
d/i/gdiigilib
d/i/gdiigilib
d/i/gdiigilib
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
p
p
p
p
htthttp:48
htthttp:
htthttp:
htthttp:
3.3.3 Teknik Pengambilan
Sampel..............................................

3.4 DefinisidOperasional VariabeldPenelitian................................
d

://d
htthpttp:

46

.id
.id
.id
.id.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.acWaktu
e
e
e
e
n
n
n
n
3.2.2
Penelitian
............................................................
46
b.u un
b.u un
b.u un
b.u un
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
d
d
d
d
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
/
/
/
/
/
/
tthpttp:/ .................................................................
Populasi danhSampel
htthpttp:47
htthpttp:/
htthpttp:3.3

3.3.1 Populasi ..............................................................................

://d
htthpttp:

46

c.id id
c.id id
c.id id
ca.icd.id
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.Penelitian
3.1 .Jenis
.........................................................................
46 .unenj.eaj.ac.
n
n
n
u
u
u
.
.
b u
b u
giliblib.u
giilgibilib.u
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
:/p/d:46
:/p/d:/i/digi
:/p/d:/i/dPenelitian...................................................
:/p/d:3.2
/
/
p
p
p
p
/
/
t
t
t
t
Lokasi
dan
Waktu
t
t
t
t
h htt
h htt
h htt
h htt

3.2.1 Lokasi Penelitian ...........................................................

://d
htthpttp:

31

d
.id
c.id id
ca.icd.id
ajc.a.ic.id
2.4.4
Kebakaran
34 .unenj.eajc.ac.id
enj.eaj.ac.
enj.e........................................................
enj.eajKlasifikasi
.
n
n
n
u
u
u
.
.
.
b u
b u
ilib b.u
ilib b.u
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
/d:44
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdigili
/d:2.5
/
/
/
/
:
:
:
:
/
/
p
p
p
p
/
/
Kerangka
Konsep......................................................................
t
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
hthttp

BAB 3. METODE PENELITIAN ................................................................
c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

10

.id
.id
.id
ca.icd.id
2.4.1
Kebakaran.............................................................
28
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eajDefinisi
e
e
e
e
.
n
n
n
n
u
u
u
u
b. un
lib. .un
libl.ib.un
lib.b.un
igdiilgi ilib.
d29
d/i/gdiigilib
d/i/gdiigiKebakaran
d/i/gdiigili2.4.2
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
Faktor
Penyebab
..............................................
/
p
p
p
p
/
htthttp:
htthttp:
htthttp:
htthttp:

2.4.3 Teori dan Anatomi Api ......................................................
c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

8

://d
htthpttp:

53

c.id id
c. id
c. id
c. id
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
n
n
n
n
u
u
u
u
.
.
.
.
3.6
dan Instrumen
Data
53giliblib.u
blib.u
.u
b.u
gili...........................
giliblibPengumpulan
gilibliTeknik
:/p/d:/i/digi
:/p/d:/i/digi
:/p/d:/i/digi
:/p/d:/i/digi
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h htt 53
h htt
h htt
h htt
3.6.1 Teknik Pengumpulan
Data ................................................

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

54
.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
e
e
e
e
n
n
n
n
b.u un
b.u un
b.ub.un
b.ub.un
3.7
Penyajian dan
Data .......................................
54
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
igdiilgi iliAnalisis
igdiilgi iliTeknik
d
d
d
d
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
/
/
/
/
htthpttp:/
htthpttp:/
htthpttp:/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

xiv.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

://d
htthpttp:

3.6.2 Instrumen
Pengumpulan .Data
...........................................
id
.id
.id

://d
htthpttp:

://d
htthpttp:

3.7.1. Teknik Pengolahan Data ...................................................

54

3.7.2. Teknik Penyajian Data ......................................................

55

3.8. Alur Penelitian............................................................................

56

BAB 4. HASIL DAN PEMBAHASAN .........................................................

57

4.1 Gambaran Umum Tempat Penelitian......................................

57

4.2 Perangkat Lunak........................................................................

61

4.2.1 Surat Keputusan atau Kebijakan .......................................

61

4.2.2 Prosedur Tetap Tanggap Darurat Kebakaran....................

61

4.3 Perangkat Keras.........................................................................

67

4.3.1 Peralatan Pencegah Kebakaran .........................................

67

4.3.2 Sistem Komunikasi dan Informasi ....................................

74

4.3.3 Sistem Deteksi dan Alarm Kebakaran ..............................

76

4.3.4 Peralatan Perlindungan Perorangan (APD).......................

77

4.4 Organisasi Tanggap Darurat RSD Dr. Soebandi Jember......

78

4.5 Sumber Daya Manusia ..............................................................

80

4.5.1 Pengetahuan Mengenai Prosedur Tetap Tanggap
Darurat Kebakaran .............................................................

80

4.5.2 Keterampilan Penggunaan Peralatan Pencegah Kebakaran 81

BAB 5. KESIMPULAN DAN SARAN .........................................................

84

5.1

Kesimpulan ................................................................................

84

5.2

Saran ..........................................................................................

86

DAFTAR PUSTAKA
LAMPIRAN

xv

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
.id
.id d
.icd.id
2.1
dari Dokumen
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.iPenting
j.eajc.aPersyaratan-Persyaratan
e
e
e
e
n
n
n
n
b.u un
b.u un
b.u un
b.u un
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
d
d
d
d
/
/
/
/
/
/
/
/
12
NFPA
............................................................................
:
:
:
:
/
/
/
/
htthpttp:/
htthpttp:/
htthpttp:/
htthpttp:/

://d
htthpttp:

Nomor

2.2
.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

n e
libil.iub.un
i
g
i
://d dig
htthpttp://

Judul Tabel

Penempatan Alat Pemadam Api Ringan ......................

16

d
c.id id
c.id id
c.icd.id
ajc.a.ic.id
RSD Dr. Soebandi
42
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eJember........................................
enj.eaj.adi
n
n
n
n
u
u
u
u
.
.
.
.
ilib b.u
ilib b.u
ilib b.u
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdigili
/
/
/
/
:
:
:
:
p
p
p
p
Variabel
Penelitian,
Definisi
Operasional,
Teknik
3.1
t
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
hthttp

.id
.id
.id
.icd.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.aNFPA
e
e
e
e
n
n
n
n
............................................................................
64
b.u un
b.u un
b.u un
b.u un
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
d
d
d
d
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
/
/
/
/
:/
Tinggi htthpPemasangan
APARhtthpttpyang
Dipasang htthpttp:/
htthpt4.3
tp:/
ttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

id
.id
.id
.id
.ac. c.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
e
e
e
n
n
n
Responden
Berdasarkan
4.4 ilib.un.uenj ej.aDistribusi Frekuensi
u
u
u
lib. .un
lib. .un
lib. .un
d/i/gdiigilib
d/i/gdiigilib
d/i/gdiigilib
d/i/gdigilib
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
p
p
p
p
tthttp:
p:
p:
htthtt74
htthtt...............................
htthttp:
Sistem hKomunikasi
dan Informasi

Menggantung ................................................................

4.5

Distribusi

Frekuensi

Responden

://d
htthpttp:

69

://d
htthpttp:

Berdasarkan

c.id id
c.id id
c.id id
c.id id
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
n
n
n
n
u
u
u
u
.
.
.
.
Tingkat
Pengetahuan
Mengenai
Prosedur
Tetap
ilib b.u
ilib b.u
ilib b.u
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdigili
/
/
/
/
:
:
:
:
p
p
p
p
t
t
t
t
p
hthtt80
hthttp
hthDarurat
hthttp
ttp
Tanggap
Kebakaran.........................................

4.6

://d
htthpttp:

Persyaratan-Persyaratan Penting dari Dokumen

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

://d
htthpttp:

49

id
c.id id
c.id.id
c.icd.id
.ajc.a. c.idDr. Soebandi Jember
enj.eaj.ac.
enj.eaj.acPer
enjRSD
Tenaga
4.1 .unenj.eaj.aRekapitulasi
n
n
n
e
u
u
u
.
.
.
ilib ib.u
giliblib.u
giliblib.u
giliblib.u
//d:/i/gdigil
:60
:/p/d:/i/digi
:/p/d:/i/digi
:/p/d:/i/digi
p
p
p
p
t
t
t
t
31
Maret
2010...............................................................
t
t
t
t
h http
h htt
h htt
h htt

4.2

://d
htthpttp:

Mapping potensi bahaya masing-masing ruangan

Pengumpulan Data........................................................
c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

Halaman

d
.id
.id
.icd.id
ajc.a.ic.id Hydrant ...........................
Perencanaan
18
2.3
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eDasar
j.eajc.aKriteria
e
e
e
e
n
n
n
n
u
u
u
u
b. un
lib. .un
libil.ib.un
lib. .un
igdiilgi ilib.
d/i/gdiigilib
d/i/gdiAplikasinya.....
d/Pemadam
d/i/gdiigilib
g
/
/
/
/
i
/
/
/
/
:
:
:
:
2.4
Jenis
Media
Kebakaran
dan
36
/
p
p
p
p
htthttp:
htthttp:
htthttp:
htthttp:

2.5
c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.icd.id
DAFTAR
ej.aj.aTABEL

://d
htthpttp:

Distribusi Frekuensi Responden Berdasarkan

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
c.id id
c.id id
c.id id
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
n
n
n
n
u
u
u
u
.
.
.
.
KeterampilanigDalam
82 giliblib.u
iliblib.u Penggunaan APAR.....................
giliblib.u
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
:/p/d:/i/digi
:/p/d://digi
:/p/d:/i/digi
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h htt
hh
h httFrekuensi Responden
h ht4.7
t
tt
Distribusi
Berdasarkan

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

Keterampilan
dalam Penggunaan
Hydrant...................
82
.id
.id
.id
.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
e
e
e
e
n
n
n
n
b.u un
b.u un
b.u un
b.u un
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
d
d
d
d
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
/
/
/
/
htthpttp:/
htthpttp:/
htthpttp:/
htthpttp:/

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

xvi.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

://d
htthpttp:

DAFTAR BAGAN

Halaman
2.1

Kerangka Konsep.......................................................................

44

3.1

Alur Penelitian ...........................................................................

56

xvii

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
.id
.icd.id ......................................
ca.icd.id
17
2.1
Tanda
APAR nPada
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.aTiang
j.eapemasangan
e
e
e
e
.
j
n
n
n
b.u un
b.u un
b.u un
bl.iub.un
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.Pada Dinding ..................................
igdiilgiTanda
i
d
d
d
d
/
/
/
/
/
/
/
/
2.2
Pemasangan
APAR
17
:
:
:
:
/
/
/
/
htthpttp:/
htthpttp:/
htthpttp:/
htthpttp:/

://d
htthpttp:

2.3
.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

Triangle Of Fire.........................................................................

Halaman

33

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
b u
ilib b.u
ilib b.u
ilibilib.u
igdiilgi ilib.
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdigili
/d:/barat..........................................................
/d:/i/gdigMuster
/
/
/
/
:
:
:
:
/
p
p
p
p
area
sebelah
66
4.3
t
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
hthttp
.id

.id

.id
j.acac.id
j.acac.id
j.acacJember
Soebandi
........................................................................
.unenej.
.unenej.
.unenej.

63

Muster area sebelah depan ........................................................

66

d
c.id id
ca.icd.id
c.id id
ajc.a.ic.id Gawat Darurat
enj.eaj.ac.
enj.eaj.RSD
enj.e
enj.eaj.ac. tabung APAR.udi
Observasi
Instalasi
4.5
n
n
n
n
u
u
u
.
.
.
ilib b.u
giliblib.u
giliblib.u
gilibilib.u
/d:/i/gdigili
:/69
:/p/d:/i/digi
:/p/d:/i/digi
:/p/d:/i/digDr.
p
p
p
p
t
t
t
t
Soebandi
Jember..................................................................
t
t
t
t
h http
h htt
h htt
h htt

4.6

://d
htthpttp:

Pintu Darurat Di Ruang Rawat Inap Kelas I RSD Dr.
.id

4.4
c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

n e
libil.iub.un
i
g
i
://d dig
htthpttp://

d
.id
.id d
ca.icd.id Digunakan Sebagai
ajc.a.ic.id
Pintu
Darurat di
4.1
j.eajc.ac.id
j.eRuang
j.eajc.ac.iPintu
j.eaYang
e
e
e
e
.
j
n
n
n
n
u
u
u
u
lib. .un
lib. .un
lib. .un
libil.ib.un
d/i/gdiigilib
d/i/gdiigilib
d/i/gdiigilib Jember...........................................
d/i/gdiigBersalin
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
RSD
Dr.
Soebandi
63
p
p
p
p
htthttp:
htthttp:
htthttp:
htthttp:

4.2
c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

ca.icd.id
DAFTAR
ej.aj.GAMBAR

Pemasangan APAR yang benar .................................................

://d
htthpttp:

://d
htthpttp:

70

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
.id
.id
.icd.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id Jember .........................
j.eajc.ahydrant
e
e
e
e
n
n
n
n
72
Instalasi
di
RSD
Dr.
Soebandi
4.7
b.u un
b.u un
b.u un
b.u un
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
d
d
d
d
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
/
/
/
/
tpttp:/ Saluran perpipaan
p:/
p:/ hydrant....................................................
htthptt73
htthpttp:/
htthpttair
ht4.8
h

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

xviii
.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

DAFTAR LAMPIRAN

Halaman
A

Struktur Organisasi Penanganan Bencana RSD Dr.
Soebandi Jember ....................................................................

B

91

Data Pemeriksaan Alat Pemadam Api Ringan (APAR) di
RSD Dr. Soebandi Jember ....................................................

92

C

Pengantar Instrumen Penelitian..............................................

96

D

Lembar Panduan Wawancara Pada Tenaga Kerja .................

98

E

Lembar Panduan Wawancara Pada Sekretaris Kesehatan
dan Keselamatan Kerja Rumah Sakit.....................................

101

F

Lembar Observasi Penelitian .................................................

104

G

Dokumentasi ..........................................................................

106

H

Surat Ijin Penelitian................................................................

107

xix