KONSENTRASI DAN KOMPOSISI KIMIA PM2.5 DI UDARA AMBIEN KOTA PADANG SIANG DAN MALAM HARI (Studi Kasus : Kawasan Pasar Raya dan Lubuk Begalung).

KONSENTRAST DAN KOMT'OSISI KTMIA PMX
DT

TAJ' NC PAI'A STANC DAN MALAM IIARI
6tudi Krrlr: Krru! Prs. nrtr d.r Llbuk B.grhtrg)

UDARA AMDIEN KOTA

TUGAS AXAIR

s"nl.Li * *r d.l B.l.6rh. tq* tl'.G1
AA t'l'6 T.!t l&5.F 6tsla lilrF uirk
,b+l*
'rk

OLEE:
RIKA NOYITA

PEMEIMBINC:
YENM RUSLN\ll)i" MT


JURUSAN

TE(NIK LINGKUNCAN

FA(ULTAS TEKNIK UNIVERSITAS ANDA
PADANC
2006

ABSTR{X

fcnslkh)n kan! blti .ljn konraiili kn ia tM,\.li tturu anbt" dallah
urban k.kt Pdrl A pada pen.litidn ini ditakiti ot.h k wusun paer Rea dM
l"-.. B,p.L p t,r'tt,.4
, nlra, tJrt trr!. - t2 t .ur,

dilat ttn teldna t2 im poda \ians ha4 d.n t2 jt" pado natan
hti.le.sa . E!:makah Lo$ Volune Samplcr lzt, Hat ni .lilak*u unt k
nelihot arah .,sin klutup k rvanasi tu ik tat Dati hasit pehetitjdn
dipenleh k h!.ntu\i PVtj ni tuNdta, Pdit Ruyu .la Lubuk ll.galung puno
PenK kuron


lidht h tj

lehrh

bcyr laripada holdn huri &ngah tuli. k n:z
Urrik no\tu:nn tdtat Raru Lonlcno.ar ratardla pLt.,
.. a1rel aJJr n-t-i, trt \.D.

btrkioatatdI5 l.q

1J llriJ lAnn' Di tueason L btlt Aegutung .lipttah h *.n\dn.si ratarata lMz r
p.ttu.\arE hari s.bcflr 7),991 lStn' .]dn parlu ndldtn huti lebes 5A216
B/n) Koheho.:i PM:slotot 2l jah) di K@-^an Pasat nara tlan t,uhuk
&gnng ,oitu 6JQJ3 lSt' dah 6l il8 ltiD' *ons.htdsi te.khut na\ih
hera.ld li hN]h hutu tnutu u \"D 1l fuhu, l99q KoEehta\i t0 etene
1.9n. \!nt'6 ilnAat nitrdt, dah uhannm .li k^t6ah r^ut Ruyd tun Luhut
B?FdlrnE lebih bcsat pdtlo sion{ huri datipoda n&h hun SenlNa sifot
nlnh"nktn nilai ktntposki l.th.sur 1.1!t,t lMtj tu.l. \nng dun natant ha, di
kea\an ldlot Rnla .lan hhuk BtAol nX .hontah ktn.loruak hcdtrn:-ui


k r.kai fanN wnsat hur letlndap 1,,^1) : li k^ sdn Pasot Rulu tR
krut thtrk t,uhrk Btsuluas (R 0,88) t or.un lb.li k \tu\an Panr

.- ,t a. r.rr . atb.-,ra.Lt t,.,

Kota

..1

,o,..,...tnJ,t.tal

0,t)2)

da"

Ra-'a dan

tnt,oa,


Kur.i: I'M!:, futn:znln\i kon]Dsisi, utldru onbkn, /latah urhan

a

DIDI
DEIDf,IIUlUAI
Ildr.a meflpatrn ko'nponen ,!')g

satrEat pcnrine

blgi kehidu0rn mskhluk hidup di

bumi. I,lcninlkdh_va pcmbrngunan li5lk ko6 dan dac h rndtrnri menlehahkan

kudies udam m.fgaamipcnrbahai. Kou

rhl

daeEh urbatr nerupxkxn salah smu


b!Dtak diLakukan

udrn Berbrgai dniri!.s untr'k msnunj e [ehidupan manusia
di d.enh Lni Iidrk dapat dipungkni akrivihs-.kriviras rc.sebLi

reLah ,ncnlcbdbkan

kondisi udar perkollaD nreigalxmi pcnu.unan lJdan di daeralr

penghxsi! pencemar

u.hm meijadi teqElusi k.reia cnisirmg dilelua{an oleh.krivir.s rxns dilaIultrn
manusia Hal lni hiLr

rld*

dirrnguLanai scgcl maka akrn drpal membahayakan

kcschdan manusii iru sctul;i. k.hidutan hewai. scn. tumbuhan


PerubalDD lingktrng.n udan
ke

p.d, udlmn)a disebabk.n ol.h

dr am udari. N1rstrkn,.zar pcn.cmrkc

frasukn_vx zar pencema'

daLam udari dapar

r.ri.di sccaruahmirh

d.nju-!aoleh kegirtan yane dirkukm manusi. S.crn rlmiah disebablatr oleh.sap
kebakaraD hutsD. eunune b.iapi. dcbu mereorir

dln

pancann


-qamm

da.i

laur

scd.ngkxn krrum keliaran maDusix. nisalnr. drri akrivihs tunsponas. induni.
pemhlatrga s.npah.rdispoturi. k.m.rial,dan kceiar.n.umahbngga
Pemblnsunan fisik kol!. pernrmbnhd pusdlpusar industri scn. ncningbLnya

junhn
,d

kcnddaan

rcl$

ncnsakibarkdr pcninslaran tonsc.risr penoemd di

{- ll. i,i r,. r cb. bl,,

pernafasan.

srgsuan
Paranetcr

iilasinak

."

hr )o

e e1o

oo

' r, J trrr

Fnurundn kualitas ndda

adalah CO (Ktubon Monoksida). Sl:)r (Sulaur Dn,ksid!),


Pb (rrnrbxl hnam).

di kohrdu

ol

scnr tlinga danjLrsa pcnyalit t.ncntu.

uha ysg nonbdika. lontibusi t.ft.d,p

di daeEh urbm
(Nlcre),

',b.1.

Cllr

dr


laflikulat. Di tndon€sia tebih dariToii pcn.cntu
besar disebabtan olch kcnd&aan bcmoror (sumbq bs!enk).

scmcntdajunlan kcnddrm di kola hota tenE mcninskar hingga n€ncapai 15%
pedahun (Kasyo*ari.2000) Indu$n

hm]! nenlumbms sckile l0

15%

ds

sismla berBal dui runan ldcea pc.rbakaran sml.n. kebakaran hutan, dm
lain-lain (A.i€s ll, 2002). Ivle rslatnya k.nrribusi ptutikcl lc ulra lkan
nenrebabka 6chan ren.enrrdi udam Dalin bcnlmbah.

leils panikul.l ).ng paling
panikclhal$

t


bcsar resikonya rofiadap kcscharatr manusia a'latah

,,. /,rr,i1cr). yairu panikDltans mem likiukumn lebih kcsild.ri2.5

n,ikroD. y.ne dikcn.l dc4an

dJtli mensend+

/ll i.rir t

)aoct

2 5

]n

l.PM.,). Panikeljenh in

diberbagai rcmpat dalan sisrcm p€mafssaf manusia sctana p.os.s

grn$u$ pada sisrcn pcmalasrn manusia.l)anikel
bronshiolisdai rhc.li. hahk daparmcNhbusdan mcngsndat

bcrnahs dan d.pdnciimbulkrn

inldap$ tenlhaD di

ladan8 yang frcruprkdn qlah satu daenh urban di Indoncsia ridrk
tu

senra

dap

SebaCaiibu kota ptupinsibcrbagri pus.tkeAi.hn frasyankat

sidi. HaL ini menlebabtrn

tradi'r}!

peninSkaran Fcncemr.

di

renhng [Lrlifts udrE koh Padln! rcmrma PM]r lelah diL.klk
2001di knwayn Prsar Rrya

d$

dil,lukan di

u&n

i

lepas dari

Peneliran

ot.h Roza bhln

lfrunr*anh hhun 2004 di d.cmh rban
m (lral.i Brtu). P.ngambiLan sampel d.lan

FTri! dan

(lubuk acsalurs) dan drmh non

L

p.n.li(irn ini dilakuk$ dengan rakrtr ikumuLrsi

2,1

llm. D.ri

te^ebur. didapalkan adrn]z pc.bedranrEh an!in padariangdrn

hasil pcneliiian

'ndam

hari. Lrnr'I

mclihrr Fngatuh anh angin rlatr mcfrud$krn mengideDtiikasi sumber pcncemar
mika pcrltr dil*Lkan prnelirirn teDrrns konscntasidan komFsisikinia PMrr pada

1.2

Maksud drn Tujurn

P.n.litirr

1.2.1 ltfukudP.n€liri"n
Pe0e

ilian ini didaksudkan untrLk

me akukan

prmdnlrurn kualihs udara ambi.n di

drrnh u.bar [hur6n!a PM]. di lousan Pas$ R.]a dar Lubuk Begatung kol.
ladang pada si.n8 d.n malxn hrri. sehin$i dapar dijadikan maslkan b.gi inn.nri

k LJi'JJl:

,Fq.e$l, dr

pe

".'o '.' l..ear.,

.0d.,.

DID Y

$TDUIAI
Dlri h,sil pcnclitiln

kons€ntasi dm komposisi

malm hdi di liarasan Pds& Rata

d

tIRAf

DAX

Lini! PMri Fda siee

drn

l-ubuk Begalung. Padde y3ry nre$akih

dacnh nrbm lola Padmg. mlka dapaLdihnk sifrlulM scb.sii berikul:

.

Sdru pada

sirg

lcbih lnresi d{ipad! malan

hri

scbalikn}a kelembdt&

lebih LinSgi pad. malinr hari dfipad, siang hari. Angin pada siang
bcr-lcra! Le tinrur (32%-j29/') scdanskir

ke

blnl

siarg

padr.ulb

hariturrin berceFk

16% 549'0). Kecepatan ansin lebrh b.sar malmr

hm di

hdi

hei

danplda

kasasan Psor Rrya sedangkan mtuk ka$?san Lubuk

Begal!ng s.balilnya.

.

K.nsentasi Piurj

p

a

sidg hdi di kasasan PNar Rr)a l.! rali lebilr

b.sd ddipad. nraldh harh-va. dimara konsenlrNi

rata rata p.da si.n-!

hdi sebesr s4,146 pg/ mr. sedangkln prdd malan hdi sebcsd

4:1.898

lLd mr. tlntur k,wasar Lubrk Becalus konse.trai PMl . pada sidrs hari

rdal.n 1,5 kali lehih he\d ildriFad. konscntasi nralaD h!ri. dinda
konscntasi nta r,b pada side harisebesar 72.9.14 lls' nrr dlnnaldrh3ri
sebeer 50.1l6 lLg/ mr.

jm, ntamk

.

di kaRdm P$tr Raya dan
Lubuk Begalue adahh ail.93:l trg'mr dln 61.518 p!r'Dr. Konse.trsi
leaebul hmpir nendekah b.lu nuiD Ddda ambien lP No '11 laiur

.

K.nscntasi PMrr di kardsd P.ss

Konsenrasi PMrr (total 24

Ra,va pada siang

d.ripoda Lubuk Bcealung. seLraliknya konscntrlsi
L

.

ublt

BcgaluDC pada malam han l€hih

,J -F ''.J.

Dan rdalrcrGtik

besr dripa&

hdi

lebih bcsar

liUr. di
Pasar

L!\'asan

Ray.

Illl,ni

.'. 'lrc'JDrrocorial.\rJ r f.rd'
kimi lang dianalkk

konposhi kimi! Grh.s& dalanl

PM1. di kcdua raRasad pxda siang da. mrlam han

dal.n scnlava s,ltur

densan lonllibusi 15% - I9%. su lfat di idcnti

n

kasi ber6al dan kendardd

bemotor. arrivilas kome$ial, dan penbaka.Jn b.tuban.

.

Junrlah

kendm

yarg neleruli lokasi sanrpling ncnpuyai hubu8an

yaDa sarglt kDal dcnsan PMr.r di

kr*dsd Prsr

Rara (R = 0.q2) dan

hubdgb ymg kut densd konscnhasi PMrj di Lubuk Regalung (R =
0.31t) Loem Pb hemiliki nilai korclasi yars lebih tingei dibdrdinska.
detrga losm lainny. de.gd nilai korelasi unluk I'a$dan Pdsd Rava dal
Lubuk Beealu.a sebesar 0,81.

smr

.

yms daplt diberikm unluli penelitian selanjuhyaadalal:
Perlu

dilatukd

Fensuku.Jn konsenbdsi dm konposhi

kinia PMr..

di

daeni ]ang lcbih spesinl sepeni ka{asm i.dDstri. konersill. donc$ik.
in

.

stirusi, schingga lebi h n udai ncnAid enl ifi

s

umber

Fenccnmy!.

dalhh tedadap
pada penclitid ini sePd i Ti.

Untuk nelenrlapi konposhi PMzj p€rlu dilakuks
konponen kinria lain
C\.

.

ksi

!

ree Iidal

dianalisis

atar ..thoh hla.k

Untuk nendaFa&m konsenlrsi PMr. untuk a3llu smpline 24
perlu dilakuku smpling PM,r unrDl $aktu
12

im

dalan wakru

lds

24jm

j@.

dan wlkru sanpline

bcsma.n ehinssa diFnneh nilai tans lebih

\nies, H.

1AA2. Dunpak

I'olulj, ltp

l,ard v.rdeka

Almunrrvanh. Zaitun.2005. (,n:enba!i

du Kohp.lLil(idja

Anbie, D..roh Ilrh.n kr.fdtl.ha ptula M6ih

Fine

\\\*.

Partitle:& Uluru

la^ h th\inlt iun heas

AkhnlurusM Tekrik Lingkungrn tJnive6ihs Andalts.

Padane

C. 1993, lfuu:ur.n.nt li.nbl\ 10 Dltltnnt. C.nplu ft rilh ,lhhicht
An Quulii Stantltn^ f.t Susl1r,L./ tu.ri.lr\ lounral oi lhe Air & Wa\ro

Chorv. Judith

Managemenl As$ciarion, Vol

,15

Damanhuri. E.. 1995. sldrisri&r. Djklat Kulidh
Depadcmen Peke{mn tjmum., 1995

lIB.

Bandune

Manral Kdtdtita\.1o1'n Rara. Edisi Revisl Dept

CooperatrdAlley. 1994.AnPol[rtionConnol: A DesignApnrc&h.2'rEdirion.
Wdvelrnd Prcss. lnc.lllinois. IJSA

Kon'er1rnlitu' r,onp.:isi Kihia l in. I'o itl.s di (lddra )nhen
Ddenh Obun lu. 1." tthan tutu Pa.ld N pa.l. Mrli, /',,,t lugas Akh;
Jun[an leIn][l.inqklnlan L:Di!c6n6Andaas. Padanr

Ezda. Phrina. 2005

i Ll.tu

LoAon
Cusmna.. 2004. )haltit tunlentrosi lun Konhib'si
lrha"
I'u i(1.: daa C.dre Pd il.s 1il.ru lrthi.h Doetah
'lugas Akhi Jurusan TL'kiik LinSkunSln LlniveNild Andllar Prdrs.

li

dalm Firt

kt.

Pud.

t4,

Hien et arr. r00r. Soh? .f PMn ii ttan.i unn hnr,li.uthh\.kr air Quaiit
,Vdrra.,,?,? hrlp:/ r$s. Clcanalner a)I8rhrq2oo:lil196[dicles 53llT rcsource

ksiiroqari,

I

2000 DunpuL lah U],.)u Pena SIgla gon

Br irbrng Dephxr. lakana

Lesrlri, P. lg99 P! sunrr
KuaLitas Udara

IlB

?!n(nuu, Ulotu Srau t'cnq.h'laan. l.f,tottt

Bdndung

^tn

Nircy. M.,2002 tungukutun Ko ledrosi Mdsa Partikuldt ddn k'nlun,lun 15 ELneh
L)gdtr d.lan PM: t lnn lMn 6 litlua .lnbicn di k 6un ItgnbAa da" Daeo
P,i,. 8,,/r,c. luras Akh; lTB. Bdndu q.