S GEO 1000133 Table of content
DAFTAR ISI
LEMBAR PENGESAHAN
PERNYATAAN ........................................................................................... i
ABSTRAK ................................................................................................... ii
KATA PENGANTAR .................................................................................. iii
UCAPAN TERIMA KASIH ........................................................................ iv
DAFTAR ISI ................................................................................................ vi
DAFTAR TABEL ........................................................................................ x
DAFTAR GAMBAR .................................................................................... xv
DAFTAR LAMPIRAN ................................................................................ xvi
BAB I PENDAHULUAN ............................................................................. 1
A. LatarBelakangPenelitian ............................................................................. 1
B. IdentifikasiMasalahPenelitian ..................................................................... 4
C. RumusanMasalah ....................................................................................... 4
D. TujuanPenelitian ........................................................................................ 4
E. ManfaatPenelitian....................................................................................... 5
F. StrukturOrganisasiSkripsi ........................................................................... 5
BAB II TINJAUAN PUSTAKADAN HIPOTESIS PENELITIAN ............ 8
A. KajianPustaka ............................................................................................ 8
1. Kepariwisataan.......................................................................................... 8
a. Pariwisata ................................................................................................... 8
b. JenisPariwisata ........................................................................................... 8
Firman Fajar Saputra, 2014
Optimalisasi Pengelolaan Kawasan Wisata Banten Lama
Sebagai Wisata Religi
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
c. PengertianKawasanPariwisata .................................................................... 11
2. KepariwisataanSebagaiIlmu di Geografi ..................................................... 13
3. PengertianPengelolaandanOptimalisasi ...................................................... 15
4. OptimalisasiPengelolaanKawasanBanten Lama SebagaiWisataReligi......... 17
5. PotensiKawasanWisataBanten Lama .......................................................... 18
6. KarakteristikWisatawanBanten Lama ......................................................... 21
7. PengembanganKawasanWisataBanten Lama SebagaiWisataReligi ............. 21
8. HubunganPartisipasiterhadapKelestarianCagarBudaya ............................... 24
a. PartisipasiMasyarakat................................................................................ 24
b. Pelestarian Benda CagarBudaya ................................................................. 25
B. HipotetsiPenelitian ..................................................................................... 27
C. ProsedurPenelitian ...................................................................................... 28
BAB III METODE PENELITIAN .............................................................. 29
A. MetodePenelitian........................................................................................ 29
B. VariabelPenelitian ...................................................................................... 29
C. Populasi Dan Sampel.................................................................................. 33
D. TeknikPengumpulan Data .......................................................................... 38
E. AlatdanBahan ............................................................................................. 37
F. Analisis Data .............................................................................................. 38
G. DefinisiOperasional .................................................................................... 41
BAB IV HASIL PENELITIAN DAN PEMBAHASAN .............................. 44
A. HasilPenelitian ........................................................................................... 44
1. KondisiFisik Daerah Penelitian .................................................................. 44
Firman Fajar Saputra, 2014
Optimalisasi Pengelolaan Kawasan Wisata Banten Lama
Sebagai Wisata Religi
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
a. LokasidanLuasWilayah .............................................................................. 44
b. Topografi ................................................................................................... 46
c. Iklim
................................................................................................... 46
d. Geologi ................................................................................................... 47
e. PenggunaanLahan ...................................................................................... 47
2. KondisiSosial Daerah Penelitian ................................................................. 50
a. JumlahdanKepadatanPenduduk ................................................................. 50
b. KomposisiPendudukBerdasarkanJenisKelamindanUsia ............................. 50
c. KomposisiPendudukBerdasarkan Tingkat Pendidikan ............................... 52
3. PengelolaanKawasanWisataBanten Lama................................................... 53
4. PartisipasiMasyarakatDesabanten ............................................................... 63
5. Kelestarian Benda CagarBudaya................................................................. 71
B. Pembahasan Data ....................................................................................... 77
1. OptimalisasiPengelolaanBanten Lama ....................................................... 77
2. Kelestarian Benda CagarBudaya ............................................................... 85
3. HubunganAntaraPartisipasiMasyarakatdenganKelestarian Benda
CagarBudaya............................................................................................. 87
BAB V KESIMPULAN DAN SARAN ......................................................... 91
A. Kesimpulan ................................................................................................ 91
B. Saran .......................................................................................................... 92
DAFTAR PUSTAKA ................................................................................... 95
LAMPIRAN-LAMPIRAN
RIWAYAT HIDUP
Firman Fajar Saputra, 2014
Optimalisasi Pengelolaan Kawasan Wisata Banten Lama
Sebagai Wisata Religi
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
Firman Fajar Saputra, 2014
Optimalisasi Pengelolaan Kawasan Wisata Banten Lama
Sebagai Wisata Religi
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
DAFTAR TABEL
Tabel
1.1 DestinasiWisata di KawasanBanten Lama ............................................... 2
2.1 PotensiAspekDayaTarikWisatabanten Lama ........................................... 19
2.2 PotensiAspekSaranaPrsaranaWisatabanten Lama .................................... 20
2.3 PotensiAspekAksesibilitasWisatabanten Lama ........................................ 20
3.1 VariabelPenelitian ................................................................................... 28
3.2 TabelPresentasi ....................................................................................... 38
3.3 KlasifikasiKorelasi .................................................................................. 39
3.4PembobotanKondisiFisikCagarBudaya ...................................................... 40
3.5ProsedurPenentuanKelasKelestarian .......................................................... 41
4.1 Lokasi Situs Peninggalan Banten Kesultanan Banten Lama ...................... 44
4.2 Rata-rata Suhu Udara, Curah, Kelembaban............................................... 47
4.3 Penggunaan lahan di Desa Banten Kecamatan Kasemen .......................... 50
4.4 Komposisi Penduduk Menurut Jenis Kelamin .......................................... 51
4.5 Jumlah Kepala Keluarga Menurut Status Pendidikan ................................ 52
4.6 Hasil Observasi Pengelola ........................................................................ 54
4.7 Usia Pengelola Banten Lama .................................................................... 55
4.8 Tingkat Pendidikan Pengelola Banten Lama ............................................. 56
4.9 Sistem perekrutan Pegawai....................................................................... 56
4.10 Jenis Kelamin Wisatawan yang Berkunjung ............................................ 57
4.11 Usia Wisatawan yang Berkunjung ........................................................... 58
Firman Fajar Saputra, 2014
Optimalisasi Pengelolaan Kawasan Wisata Banten Lama
Sebagai Wisata Religi
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
4.12Daerah Asal Wisatawan yang Berkunjung ................................................ 58
4.13 Intensitas Kunjungan Wisata ................................................................... 59
4.14 Daya Tarik Menurut Wisatawan .............................................................. 60
4.15 Tujuan Wisatwan Berkunjung ................................................................ 60
4.16 Kebersihan Lokasi Menurut Wisatawan ................................................. 61
4.17 Kondisi Jalan Menurut Wisatawan ......................................................... 62
4.18 Aspek Yang Harus Ditingkatkan Menurut Wisatawan ............................ 62
4.19 Masyarakat Desa Banten Berdasarkan Mata Pencaharian ....................... 63
4.20 Pendidikan Masyarakat Desa Banten ...................................................... 64
4.21 Pendaptan Masyarakat Desa Banten ....................................................... 64
4.22 Patisipasi Masyarakat dalam Menjaga BCB Dari Kehancuran ................ 65
4.23 Tingkat Kepedulian Masyarakta Terhadap BCB ..................................... 65
4.24 Partisipasi Masyarakat Dalam Menjaga Keamanan ................................. 66
4.25 Partisipasi Masyarakat Dalam Menjaga Kebersihan................................ 66
4.26 Partisipasi Masyarakat Dalam Perawatan ............................................... 67
4.27 Perubahan Bentuk,Perubahan warna dan Pemindahan
Lokasi Benda Cagar Budaya .................................................................. 67
4.28 Aktivitas Masyarakat Menggembala Hewan Ternak Disekitar
Lokasi Wisata ........................................................................................ 68
4.29 Partisipasi Masyarakat Dalam Promosi Wisata ....................................... 68
4.30 Keuntungan Kawasan Wisata bagi Masyarakat ...................................... 69
4.31 Tanggapan Tentang Pengelolaan Menurut Masyarakat ........................... 69
4.32 Tanggapan Wisatawan Terhadap Optimalisasi........................................ 70
Firman Fajar Saputra, 2014
Optimalisasi Pengelolaan Kawasan Wisata Banten Lama
Sebagai Wisata Religi
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
4.33 Aspek yang Harus Diperbaiki Menurut Wisatawan................................. 70
4.34 Kondisi Fisik Keraton Kaibon ................................................................. 72
4.35 Kondisi Fisik Spelwijk ........................................................................... 73
4.36 Kondisi Fisik Vihara .............................................................................. 74
4.37 Kondisi Fisik benteng Surosoan ............................................................. 75
4.38 Kondisi Fisik Kompleks Masjid dan Pemakaman ................................... 76
4.39 Hasil Korelasi Partisipasi Masyarakat terhadap Kelestarian
Benda cagar Budaya ................................................................................ 89
Firman Fajar Saputra, 2014
Optimalisasi Pengelolaan Kawasan Wisata Banten Lama
Sebagai Wisata Religi
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
DAFTAR GAMBAR
Gambar
3.1
ProsedurPenelitian.................................................................................. 28
4.1
PetaAdministratifPenelitian .................................................................... 45
4.2 PetaGeologi............................................................................................ 48
4.3 PetaPenggunaanLahan............................................................................ 49
4.4GrafikKomposisiPendudukMenurutUsia .................................................... 51
Firman Fajar Saputra, 2014
Optimalisasi Pengelolaan Kawasan Wisata Banten Lama
Sebagai Wisata Religi
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
DAFTAR LAMPIRAN
Lampiran
1. Kisi-Kisi InstrumenPenelitian
2. InstrumenPenelitian
3. HasilPenelitian
4. Surat-SuratPenelitian
5. DokumenPenelitian
Firman Fajar Saputra, 2014
Optimalisasi Pengelolaan Kawasan Wisata Banten Lama
Sebagai Wisata Religi
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
LEMBAR PENGESAHAN
PERNYATAAN ........................................................................................... i
ABSTRAK ................................................................................................... ii
KATA PENGANTAR .................................................................................. iii
UCAPAN TERIMA KASIH ........................................................................ iv
DAFTAR ISI ................................................................................................ vi
DAFTAR TABEL ........................................................................................ x
DAFTAR GAMBAR .................................................................................... xv
DAFTAR LAMPIRAN ................................................................................ xvi
BAB I PENDAHULUAN ............................................................................. 1
A. LatarBelakangPenelitian ............................................................................. 1
B. IdentifikasiMasalahPenelitian ..................................................................... 4
C. RumusanMasalah ....................................................................................... 4
D. TujuanPenelitian ........................................................................................ 4
E. ManfaatPenelitian....................................................................................... 5
F. StrukturOrganisasiSkripsi ........................................................................... 5
BAB II TINJAUAN PUSTAKADAN HIPOTESIS PENELITIAN ............ 8
A. KajianPustaka ............................................................................................ 8
1. Kepariwisataan.......................................................................................... 8
a. Pariwisata ................................................................................................... 8
b. JenisPariwisata ........................................................................................... 8
Firman Fajar Saputra, 2014
Optimalisasi Pengelolaan Kawasan Wisata Banten Lama
Sebagai Wisata Religi
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
c. PengertianKawasanPariwisata .................................................................... 11
2. KepariwisataanSebagaiIlmu di Geografi ..................................................... 13
3. PengertianPengelolaandanOptimalisasi ...................................................... 15
4. OptimalisasiPengelolaanKawasanBanten Lama SebagaiWisataReligi......... 17
5. PotensiKawasanWisataBanten Lama .......................................................... 18
6. KarakteristikWisatawanBanten Lama ......................................................... 21
7. PengembanganKawasanWisataBanten Lama SebagaiWisataReligi ............. 21
8. HubunganPartisipasiterhadapKelestarianCagarBudaya ............................... 24
a. PartisipasiMasyarakat................................................................................ 24
b. Pelestarian Benda CagarBudaya ................................................................. 25
B. HipotetsiPenelitian ..................................................................................... 27
C. ProsedurPenelitian ...................................................................................... 28
BAB III METODE PENELITIAN .............................................................. 29
A. MetodePenelitian........................................................................................ 29
B. VariabelPenelitian ...................................................................................... 29
C. Populasi Dan Sampel.................................................................................. 33
D. TeknikPengumpulan Data .......................................................................... 38
E. AlatdanBahan ............................................................................................. 37
F. Analisis Data .............................................................................................. 38
G. DefinisiOperasional .................................................................................... 41
BAB IV HASIL PENELITIAN DAN PEMBAHASAN .............................. 44
A. HasilPenelitian ........................................................................................... 44
1. KondisiFisik Daerah Penelitian .................................................................. 44
Firman Fajar Saputra, 2014
Optimalisasi Pengelolaan Kawasan Wisata Banten Lama
Sebagai Wisata Religi
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
a. LokasidanLuasWilayah .............................................................................. 44
b. Topografi ................................................................................................... 46
c. Iklim
................................................................................................... 46
d. Geologi ................................................................................................... 47
e. PenggunaanLahan ...................................................................................... 47
2. KondisiSosial Daerah Penelitian ................................................................. 50
a. JumlahdanKepadatanPenduduk ................................................................. 50
b. KomposisiPendudukBerdasarkanJenisKelamindanUsia ............................. 50
c. KomposisiPendudukBerdasarkan Tingkat Pendidikan ............................... 52
3. PengelolaanKawasanWisataBanten Lama................................................... 53
4. PartisipasiMasyarakatDesabanten ............................................................... 63
5. Kelestarian Benda CagarBudaya................................................................. 71
B. Pembahasan Data ....................................................................................... 77
1. OptimalisasiPengelolaanBanten Lama ....................................................... 77
2. Kelestarian Benda CagarBudaya ............................................................... 85
3. HubunganAntaraPartisipasiMasyarakatdenganKelestarian Benda
CagarBudaya............................................................................................. 87
BAB V KESIMPULAN DAN SARAN ......................................................... 91
A. Kesimpulan ................................................................................................ 91
B. Saran .......................................................................................................... 92
DAFTAR PUSTAKA ................................................................................... 95
LAMPIRAN-LAMPIRAN
RIWAYAT HIDUP
Firman Fajar Saputra, 2014
Optimalisasi Pengelolaan Kawasan Wisata Banten Lama
Sebagai Wisata Religi
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
Firman Fajar Saputra, 2014
Optimalisasi Pengelolaan Kawasan Wisata Banten Lama
Sebagai Wisata Religi
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
DAFTAR TABEL
Tabel
1.1 DestinasiWisata di KawasanBanten Lama ............................................... 2
2.1 PotensiAspekDayaTarikWisatabanten Lama ........................................... 19
2.2 PotensiAspekSaranaPrsaranaWisatabanten Lama .................................... 20
2.3 PotensiAspekAksesibilitasWisatabanten Lama ........................................ 20
3.1 VariabelPenelitian ................................................................................... 28
3.2 TabelPresentasi ....................................................................................... 38
3.3 KlasifikasiKorelasi .................................................................................. 39
3.4PembobotanKondisiFisikCagarBudaya ...................................................... 40
3.5ProsedurPenentuanKelasKelestarian .......................................................... 41
4.1 Lokasi Situs Peninggalan Banten Kesultanan Banten Lama ...................... 44
4.2 Rata-rata Suhu Udara, Curah, Kelembaban............................................... 47
4.3 Penggunaan lahan di Desa Banten Kecamatan Kasemen .......................... 50
4.4 Komposisi Penduduk Menurut Jenis Kelamin .......................................... 51
4.5 Jumlah Kepala Keluarga Menurut Status Pendidikan ................................ 52
4.6 Hasil Observasi Pengelola ........................................................................ 54
4.7 Usia Pengelola Banten Lama .................................................................... 55
4.8 Tingkat Pendidikan Pengelola Banten Lama ............................................. 56
4.9 Sistem perekrutan Pegawai....................................................................... 56
4.10 Jenis Kelamin Wisatawan yang Berkunjung ............................................ 57
4.11 Usia Wisatawan yang Berkunjung ........................................................... 58
Firman Fajar Saputra, 2014
Optimalisasi Pengelolaan Kawasan Wisata Banten Lama
Sebagai Wisata Religi
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
4.12Daerah Asal Wisatawan yang Berkunjung ................................................ 58
4.13 Intensitas Kunjungan Wisata ................................................................... 59
4.14 Daya Tarik Menurut Wisatawan .............................................................. 60
4.15 Tujuan Wisatwan Berkunjung ................................................................ 60
4.16 Kebersihan Lokasi Menurut Wisatawan ................................................. 61
4.17 Kondisi Jalan Menurut Wisatawan ......................................................... 62
4.18 Aspek Yang Harus Ditingkatkan Menurut Wisatawan ............................ 62
4.19 Masyarakat Desa Banten Berdasarkan Mata Pencaharian ....................... 63
4.20 Pendidikan Masyarakat Desa Banten ...................................................... 64
4.21 Pendaptan Masyarakat Desa Banten ....................................................... 64
4.22 Patisipasi Masyarakat dalam Menjaga BCB Dari Kehancuran ................ 65
4.23 Tingkat Kepedulian Masyarakta Terhadap BCB ..................................... 65
4.24 Partisipasi Masyarakat Dalam Menjaga Keamanan ................................. 66
4.25 Partisipasi Masyarakat Dalam Menjaga Kebersihan................................ 66
4.26 Partisipasi Masyarakat Dalam Perawatan ............................................... 67
4.27 Perubahan Bentuk,Perubahan warna dan Pemindahan
Lokasi Benda Cagar Budaya .................................................................. 67
4.28 Aktivitas Masyarakat Menggembala Hewan Ternak Disekitar
Lokasi Wisata ........................................................................................ 68
4.29 Partisipasi Masyarakat Dalam Promosi Wisata ....................................... 68
4.30 Keuntungan Kawasan Wisata bagi Masyarakat ...................................... 69
4.31 Tanggapan Tentang Pengelolaan Menurut Masyarakat ........................... 69
4.32 Tanggapan Wisatawan Terhadap Optimalisasi........................................ 70
Firman Fajar Saputra, 2014
Optimalisasi Pengelolaan Kawasan Wisata Banten Lama
Sebagai Wisata Religi
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
4.33 Aspek yang Harus Diperbaiki Menurut Wisatawan................................. 70
4.34 Kondisi Fisik Keraton Kaibon ................................................................. 72
4.35 Kondisi Fisik Spelwijk ........................................................................... 73
4.36 Kondisi Fisik Vihara .............................................................................. 74
4.37 Kondisi Fisik benteng Surosoan ............................................................. 75
4.38 Kondisi Fisik Kompleks Masjid dan Pemakaman ................................... 76
4.39 Hasil Korelasi Partisipasi Masyarakat terhadap Kelestarian
Benda cagar Budaya ................................................................................ 89
Firman Fajar Saputra, 2014
Optimalisasi Pengelolaan Kawasan Wisata Banten Lama
Sebagai Wisata Religi
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
DAFTAR GAMBAR
Gambar
3.1
ProsedurPenelitian.................................................................................. 28
4.1
PetaAdministratifPenelitian .................................................................... 45
4.2 PetaGeologi............................................................................................ 48
4.3 PetaPenggunaanLahan............................................................................ 49
4.4GrafikKomposisiPendudukMenurutUsia .................................................... 51
Firman Fajar Saputra, 2014
Optimalisasi Pengelolaan Kawasan Wisata Banten Lama
Sebagai Wisata Religi
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
DAFTAR LAMPIRAN
Lampiran
1. Kisi-Kisi InstrumenPenelitian
2. InstrumenPenelitian
3. HasilPenelitian
4. Surat-SuratPenelitian
5. DokumenPenelitian
Firman Fajar Saputra, 2014
Optimalisasi Pengelolaan Kawasan Wisata Banten Lama
Sebagai Wisata Religi
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu