KAJIAN PERFORMANSI POMPA AIR TENAGA ANGIN : “APLIKASINYA PADA PERTAMBAKAN TRADISIONAL BANYUWANGI”
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
KAJIAN PERFORMANSI POMPA AIR TENAGA ANGIN :
“APLIKASINYA PADA PERTAMBAKAN
TRADISIONAL BANYUWANGI”
SKRIPSI
diajukan guna memenuhi tugas akhir dan memenuhi salah satu syarat untuk
menyelesaikan Program Studi Fisika (S1)
dan mencapai gelar sarjana sains
0leh
Arief Rusli
NIM 051810201067
JURUSAN FISIKA
FAKULTAS MATEMATIKA DAN ILMU PENGETAHUAN ALAM
UNIVERSITAS JEMBER
2010
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
.
e
SKRIPSI
nej
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
0leh
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
Arief:/Rusli
/:d
/:d
/
:
/
/
/
/
p
p
t
t
thttp
hthttp
NIMh051810201067
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
JURUSAN
hhtt
hhtt FISIKA
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
e
j.a
n
e
u
n
.
u
b
idgiigliilib.
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/
e
j.a
n
e
u
n
.
u
b
idgiigliilib.
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
KAJIAN PERFORMANSI POMPA AIR TENAGA ANGIN :
“APLIKASINYA PADA PERTAMBAKAN
id
.id
BANYUWANGI”
.aca.c.id
jTRADISIONAL
j.acac.id
FAKULTAS MATEMATIKA DAN ILMU PENGETAHUAN ALAM
UNIVERSITAS JEMBER
id
.
.id
2010
j.ac c.id
j.ac c.id
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Kajian Performansi
Air Tenaga Angin
Pada
e
e
e
j.
nej. Pompa Tradisional
n:e“Aplikasinya
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
Pertambakan
Banyuwangi”
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
Arief Rusli (1), Yuda C. Hariadi (2), Arry Y. Nurhayati(2)
d
d
d
ca.cid.idUniversitas Jember
aj.ca.ci .id dan Ilmu Pengetahuan
aj.ca.ci .id Jurusan Fisika FakultasejMatematika
ajAlam
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
.
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
ABSTRAK
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
Pompa air tenaga angin merupakan salah satu solusi dalam mengatasi krisis
energi dan krisis pemanasan.id
global. Krisis energi, khususnya.idbahan bakar minyak
id areal pertambakan meningkat.
ca.cid.id membuat biaya pengairan
capada
cac.idKajian performansi
ca.cid.id
.
a
a
a
a
c
.
.
.
.
j
j
j
j
.
e
e
e
e
u.n
nej.
nejangin
nej. memberi sebuah solusi
nej.
.bu.n
.btenaga
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
pompa
air
dengan
pada
penelitian
ini
diharapkan
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgipertambakan
idgigairili tenaga angin tidak memerlukan
idgigili
gili
/:d
/:d
/:d
/:d
dalam pdunia
tradisional. p
Pompa
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
t
t
t
thttp
tp pada
hthbahan
hthtangin
ttp bakar minyak, dan tidak hmenghasilkan
biaya
polusi udara. Kelajuan
areal pertambakan dengan rata-rata 15 km/jam berpotensi untuk memutar kincir
Putaran kincir angin digunakan
sebagai tenaga pompa airiduntuk mengisi lahan
.cid.id angin.
.cid.idair tenaga
ca.cid.id
c
c
ca.c.id sistem pengairan
a
a
a
a
pertambakan
tradisional.
Pompa
angin tersebutemembantu
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
.
.
.
.
e
e
e
n
nej
nej
nej
nejpompa air tenaga angin
.bu.n
.bu.n
.bu.tradisional
.bu.n
pada pertambakan
Banyuwangi. Performansi
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil besar debit air yang dihasilkan.
idgigil Nilai performansinya ditentukan
tersebut :menentukan
/:d
//:d
//:d
//:d
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhttp
hhttbanyak
dengan
rotasi kincir angin danhdebit
http air yang dihasilkan.
.cid.id Pompa air tenaga angin..ac.cid.id
caangin,
ca.cid.id Kata kunci: Angin, Kincir
a
a
.
.
j
jej.a
j
e
e
e
j.
j.
n
n
n
e
e
u
u
u
n
n
n
.
.
.
u
u
u
b
b
b
idgiigliilib.
idgiigliilib.
idgiigliilib.
d
d
/
/
/:d
/
/
:
:
/
/
//
hthtp
hthtp
ttp:/
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
vi
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
(1) Mahasiswa Jurusan Fisika FMIPA UNEJ.
(2) Dosen Jurusan Fisika FMIPA UNEJ
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Study On Wind
e
e
e
ej. Water Pump Performance
nPower
ne:j.“ Application For ilib.bu.n
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
i
i
l
l
Banyuwangi’s
Traditional
Aquaculture”
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
Arief Rusli (1), Yuda C. Hariadi (2), Arry Y. Nurhayati(2)
c.idid
c.idid
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
c.
je.aj.ac. of Mathematics And Natural
je.aj.aScience
The Physics Department
Faculty,
e
e
n
n
u
u
n
n
.
.
u
u
b
b
Jember
University
.
.
i
i
gil lib
gil lib
idigi
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
idigi
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ABSTRACT
Wind power water pump
to solved energy crisis
.cid.id is one from many solutions
id
ca.cid.id and global warming crisis.
caEnergy
ca.cid.increased
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
crisis
specially
oil
crisis
had
…..
…..
in
j
j
j
j
e
e
e
e
n
ej.
ej. is dedicated to solvedb.u.n
nej.
nperformance
npump
nej.
.bu.n
.buon
.bu.n
u
u
u
u
aquaculture.
Study
of
wind
power
water
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
li
ig ili
idgigili
idgigidoesn’t
idgiand
gili
d
/:d
/:d
/:pump
/:d
traditional
aquaculture.
Wind power water
need oil for liftpwater
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
t
t
t
thttp in 15
hthttpproduced air pollution. Wind
hthspeed
ttp in aquaculture field is haverage
doesn’t
km/hours that is potential to rotate wind blades. Wind blades rotation is using to lift
pump for fill aquaculture
helped irrigation system
Banyuwangi’s
.cid.id water
.cid.idfield.ofItwind
.cid.id at
ca.cid.id
c
c
c
a
a
a
a
traditional
aquaculture.
Performance
power
water
pump
is
defined water
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
.
.
.
.
e
e
e
e
ej
u.n
nej
nej
nej
nrotation
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.from
debits had produced.
Performance
value is depend
of wind blades and
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
i
i
i
i
g il
g il
g il
water debit.
/d/idgigil
://d/idig
://d/idig
://d/idig
:/
hthtp
ttp:/
hthtp
ttp:/
.
id.id Wind power water pump a
id.id Key words : Wind, Windablades,
.
.
c
ca.cid.id
c
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
ig ili
/:d
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
//dig
p
p
t
t
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
hthtp
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
ej. Faculty of Mathematics
ej. Sciences Universityb.u.n
(1) Physics student.uof
u.n
nthe
nej.
nej.
nNatural
.bu.n
.band
u
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
b
of Jember/digigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
d
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
:
t
t
t
(2) hPhysics
and Natural Sciences
thttp lecturer of the Faculty ofhMathematics
thttp
hthUniversity
ttp
of Jember
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
RINGKASAN
Kajian Performansi Pompa Air Tenaga Angin : “Aplikasinya Pada
Pertambakan Tradisional Banyuwangi”; Arief Rusli, 051810201067; 2010: 43
halaman; Jurusan Fisika Fakultas Matematika dan Ilmu Pengetahuan Alam
Universitas Jember.
Indonesia yang merupakan daerah tropis, memiliki intensitas pemanasan
radiasi matahari secara langsung. Wilayah Indonesia yang juga sebagian besar terdiri
atas perairan,
sehingga memiliki potensi udara yang banyak karena uap air yang
terpanaskan melalui radiasi matahari. Pemanasan tersebut mengakibatkan variasi
kecepatan angin tertentu pada suatu daerah. Sirkulasi udara yang bergerak karena
perbedaan tekanan, temperatur serta banyaknya molekul gas di udara yang cukup
signifikan. Letak kota Banyuwangi yang berada di sebelah barat selat Bali dan diapit
oleh dua perairan luas menyebabkan intensitas kelajuan angin yang cukup besar.
Masih sedikitnya penelitian yang dilakukan Indonesia dalam rangka pemanfaatan
energi angin khususnya kincir angin Onshore atau pada pantai, menyebabkan masih
sedikit teknologi yang bisa dikembangkan untuk pemanfaatan energi angin,
khususnya untuk pengaplikasian pada pertambakan tradisional yang membutuhkan
pengairan yang lebih banyak.
Penelitian kajian performansi ini dilakukan untuk mengetahui, performansi
pompa air tenaga angin di areal pertambakan tradisional Banyuwangi. Hubungan
antara temperatur dan kelembaban terhadap kelajuan angin menjadi salah satu faktor
dalam penelitian. Pada musim angin Witoro dan musim angin timur memiliki
karakteristik kelajuan angin yang berbeda . Karena nilai kelembaban udara pada
musim angin Timur dan angin Witoro berpengaruh terhadap kelajuan angin.
Rotasi kincir angin merupakan dampak perubahan momentum dari angin
terhadap permukaan kincir angin. Kelajuan angin dan rotasi kincir angin
menghasilkan daya angkat pompa air. Rotasi tersebut bermula pada laju angin 2
km/jam hingga 4 km/jam dengan rentang rotasi 20 rpm hingga 30 rpm. Jumlah
volume air yang terangkat pada pompa air untuk kelajuan angin pada 4 km/jam
vii
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
hingga 6 km/jam adalah
8 liter/menit hingga 10 liter/menit.
Sedangkan jumlah neej.
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
iibli.bu.un
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
l
l
l
g
g
g
g
i
i
i
i
i
i
i
volume air
/:d
/:d
//:d
dig terangkat untuk kelajuan
:p//:d
:pdiatas
:p/debit
/yang
/dig8 km/jam relatif stabil pada
/digair
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
hht
hhpertambakan
t
t
13liter/menit.
Pompa air tenaga anginhh
tersebut
dapat diaplikasikan pada
tradisional Banyuwangi. Namun nilai performansi pompa air tenaga angin kurang
d
d
.cid.id
.cid.id
aj.capompa
aj.ca.ci .id maksimal. Sehingga kerja
aj.cakurang
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
air
tenaga
angin
tersebut
maksimal
dalam
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
g il
memenuhi/dkebutuhan
air bagi petambak tradisional.
ig il
idgigil Kincir angin tersebut://mampu
idgigil
d
/:d
:p/://idig
:p//:d
/
/
//dig
/
/
p
p
p
:
t
t
t
t
t
t
tp
hhtt
hhttlebih besar daripada hasil kerja
hhtpompa
mengangkat
beban dan kerja yang jauh
air.
Untuk menyelaraskan kerja antara kincir angin dengan pompa air, dapat dilakukan
id air tersebut. Sehingga
ca.cid.id dengan meningkatkan volume
ca.cid.pompa
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
performansi
tenaga
angin
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
dapat diteruskan
ig ili
idgigili secara maksimal pada:/pompa
idgigiliair. Dan kebutuhan air://dididgareal
igili
/:d
/:d
/:d
/
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
hthttp tradisional dapat terpenuhi.
hthttp
hthttp
pertambakan
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
viii
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
DAFTAR ISI
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttpHalaman
HALAMAN JUDUL .........................................................................................
i
HALAMAN PEMBIMBINGAN ......................................................................
v
DAFTAR ISI .....................................................................................................
x
1.1 Latar Belakang ...............................................................................
1
1.5 Manfaat Penelitian ..........................................................................
6
d
d
d
d
aj.ca.ci .id .......................................................................
aj.ca.ci .id HALAMAN PERSEMBAHAN
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
ii
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
HALAMAN
.......................................................................................
idgMOTTO
ig il
idgigil
idgiiii
gil
igil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
HALAMAN
PERNYATAAN...........................................................................
iv
d
ca.cid.id HALAMAN PENGESAHAN
ca.cid.i...........................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
vi
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
RINGKASAN
ili
ig ili
idgig....................................................................................................
idgigili
idgivii
gili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp .........................................................................................................
hthttp
hthttp ix
PRAKATA
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id DAFTAR GAMBARe.........................................................................................
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
xii
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
DAFTAR
LAMPIRAN
....................................................................................
xii
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hh1.tt PENDAHULUAN
hhtt
BAB
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
1.2 Rumusan Masalah
..........................................................................
5
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
nej. ...........................................................................
nej.
nej.
.buPenelitian
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
1.3 Tujuan
5
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p Batasan masalah ..............................................................................
hthtt1.4
hthttp 5
hthttp
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id BAB 2. TINJAUAN PUSTAKA
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
u.n
ne
ne
ne
ne
.b...............................................................................................
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
2.1
Angin
7
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
2.2
Kincir
Angin
....................................................................................
10
hhtt
hhtt
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
2.3 HAWT...............................................................................................
11
d
2.4 Pompa Air Tenaga
................................................................
15
ca.cid.iAngin
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
nej.
nej.
nej.
.bu.PENELITIAN
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
BAB 3. METODE
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p Waktu danTempat ........................................................................
hthtt3.1
hthttp 20
hthttp
3.2 Alat dan Bahan ...............................................................................
20
did
d
3.3 Tahap Penelitian
ac.ci .............................................................................
ac.ci .id
je. j.a
e
n
u
n
.
3.3.1 Tahap
u
giigliiblib.Persiapan
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
20
ca.cid.id
a
.
.
j
j
a
.
.
e
e
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.........................................................................
23
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:px//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
3.3.2 Tahap Pengambilan
Data ..............................................................
24
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgTahap
idgigili
idgi25
3.3.3
Data..............................................
gili
igili Analisa dan Pengolahan
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hth4.ttpHASIL DAN PEMBAHASAN
hthttp
hthttp
BAB
4.1 Hasil dan Analisa Data Penelitian ................................................
27
d
.id
.cid.id
aj.capompa
aj.ca.ci .id
.
.
je.aj.cac.id komponen kincir angin
j
j
4.1.1 HasilnPengukuran
dan
air………
27
e
e
e
ne
ne
.bu.un
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
il Pengukuran dan Analisa
4.1.2
idgigHasil
idgData
idgi29
gil
igil ..........................................
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 4.1.2.1 Pengukuran kelajuan
hhangin
hhtt
tt terhadap perubahan kelembaban
dan temperatur .............................................................................. 29
id
ca.cid.id
ca.cidkelajuan
ca.cid.idangin ........ 31
ca.cid.id
.
a
a
a
a
.
.
.
.
4.1.2.2
Pengukuran
angin
terhadap
rotasi
kincir
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
4.2dPembahasan
....................................................................................
ig ili
idgigili
idgi33
gili
/:d
/://idgigili
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
hth5.ttpPENUTUP
hthttp
hthttp
BAB
5.1 Kesimpulan .....................................................................................
37
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
5.2 Saran ...............................................................................................
38
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
DAFTAR
PUSTAKA
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt ISTILAH
hhtt
DAFTAR
LAMPIRAN
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
xi
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
DAFTAR Gambar neej.
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
liibli.bu.un
i
i
i
l
g
g
i
i
i
/:d
:p//:d
/dig
//dig
/
p
t
t
t
hht
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttpHalaman
Gambar 1.1 Diagram Pengembangan Energi alternative di Indonesia........................2
d
d
d
id.id
aj.ca.ci .id Kincir Angin secara eglobal
aj.ca.ci .id Gambar 1.2 Diagram Pemanfaatan
aj.ca.c1996-2007
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
……….3
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
gigil Biaya Instalasi Kincir//dAngin
g iluntuk pembangkit Listrik……
Gambar 1.3
idDiagram
ig il
idgi.4
gil
/:d
:p//:d
:p://idig
:p//:d
/
/
/
//dig
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 2.1 Pola Aliran Angin LinearhStream
hhtt
Gambar
htt line......................................................8
Gambar 2.2 Pola Aliran Angin Non-linear Stream line..............................................8
id.id
id Turbin (HAWT) dan bilah
ca.cid.id Gambar 2.3 Horizontalj.Axis
ca.cidWind
ca.ckincir
ca.cid.id
.
a
a
a
a
.
.
.
angin……...12
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
Gambar 2.4diYawdrive
li kincir angin........................12
ig ili
idgigidari
idgigili
d
/:d
/://dgigili sebagai penentu arah
/:hadap
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
tp angin..............................................13
hthttp2.5 Bentuk Tower lattice untuk
hthtKincir
hthttp
Gambar
Gambar 2.6 Fondasi Tower Jenis Slab.......................................................................14
d
d
d
.cid.idPasak.....................................................................14
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id Gambar 2.7 Fondasi Tower
aj.caJenis
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
Gambar
2.8
Momentum
angin
yang
berhembus
pada
permukaan
kincir
angin.........15
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt 2.9 Tipe Pompa air mekanikhtenaga
Gambar
htt Angin...................................................16
Gambar 2.10 Tabung Katup pompa air tenaga angin.................................................18
id.id
id di desa pakis Banyuwangi
ca.cidangin
ca.cid.id
ca.c...............................21
ca.cid.id Gambar 3.1 Pompa air tenaga
.
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
nej. Penelitian.......................................................................22
nej.
nej.
nej.
.buTahapan
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
Gambar
3.1
Bagan
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
ig ili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
thttp dengan fondasi piles...........................
Gambar
22
hthttp3.2 Tower penyangga sistemhlattice
hthttp
Gambar 3.3 Komponen pada gearbox kincir angin dengan tuas pengangkat.............25
d.id dengan temperatur pada musim
d
d
d
aj.ca.cilaju
aj.ca.ci .id Gambar 4.1 Grafik hubungan
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .idangin witoro…..29
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
ne laju dengan kelembaban
ne
ne
ne musim angin witoro .. i29
.buhubungan
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
Gambar
4.2
Grafik
pada
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Gambar
temperatur pada musim anginhtimur
hhttp4.3 Grafik hubungan laju dengan
hhttp
http ..… 30
Gambar 4.4 Grafik hubungan laju dengan kelembaban pada musim angin timur .…31
d.id dengan rotasi kincir angi…………………….…..32
ca.cilaju
ca.cid.id Gambar 4.5 Grafik hubungan
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
nej. laju dengan debit air……………………………...…..32
nej.
nej.
nej.
.buhubungan
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
Gambar
4.6
Grafik
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
xi
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
g
i
d
i
/://d
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
KAJIAN PERFORMANSI POMPA AIR TENAGA ANGIN :
“APLIKASINYA PADA PERTAMBAKAN
TRADISIONAL BANYUWANGI”
SKRIPSI
diajukan guna memenuhi tugas akhir dan memenuhi salah satu syarat untuk
menyelesaikan Program Studi Fisika (S1)
dan mencapai gelar sarjana sains
0leh
Arief Rusli
NIM 051810201067
JURUSAN FISIKA
FAKULTAS MATEMATIKA DAN ILMU PENGETAHUAN ALAM
UNIVERSITAS JEMBER
2010
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
.
e
SKRIPSI
nej
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
0leh
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
Arief:/Rusli
/:d
/:d
/
:
/
/
/
/
p
p
t
t
thttp
hthttp
NIMh051810201067
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
JURUSAN
hhtt
hhtt FISIKA
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
e
j.a
n
e
u
n
.
u
b
idgiigliilib.
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/
e
j.a
n
e
u
n
.
u
b
idgiigliilib.
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
KAJIAN PERFORMANSI POMPA AIR TENAGA ANGIN :
“APLIKASINYA PADA PERTAMBAKAN
id
.id
BANYUWANGI”
.aca.c.id
jTRADISIONAL
j.acac.id
FAKULTAS MATEMATIKA DAN ILMU PENGETAHUAN ALAM
UNIVERSITAS JEMBER
id
.
.id
2010
j.ac c.id
j.ac c.id
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Kajian Performansi
Air Tenaga Angin
Pada
e
e
e
j.
nej. Pompa Tradisional
n:e“Aplikasinya
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
Pertambakan
Banyuwangi”
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
Arief Rusli (1), Yuda C. Hariadi (2), Arry Y. Nurhayati(2)
d
d
d
ca.cid.idUniversitas Jember
aj.ca.ci .id dan Ilmu Pengetahuan
aj.ca.ci .id Jurusan Fisika FakultasejMatematika
ajAlam
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
.
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
ABSTRAK
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
Pompa air tenaga angin merupakan salah satu solusi dalam mengatasi krisis
energi dan krisis pemanasan.id
global. Krisis energi, khususnya.idbahan bakar minyak
id areal pertambakan meningkat.
ca.cid.id membuat biaya pengairan
capada
cac.idKajian performansi
ca.cid.id
.
a
a
a
a
c
.
.
.
.
j
j
j
j
.
e
e
e
e
u.n
nej.
nejangin
nej. memberi sebuah solusi
nej.
.bu.n
.btenaga
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
pompa
air
dengan
pada
penelitian
ini
diharapkan
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgipertambakan
idgigairili tenaga angin tidak memerlukan
idgigili
gili
/:d
/:d
/:d
/:d
dalam pdunia
tradisional. p
Pompa
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
t
t
t
thttp
tp pada
hthbahan
hthtangin
ttp bakar minyak, dan tidak hmenghasilkan
biaya
polusi udara. Kelajuan
areal pertambakan dengan rata-rata 15 km/jam berpotensi untuk memutar kincir
Putaran kincir angin digunakan
sebagai tenaga pompa airiduntuk mengisi lahan
.cid.id angin.
.cid.idair tenaga
ca.cid.id
c
c
ca.c.id sistem pengairan
a
a
a
a
pertambakan
tradisional.
Pompa
angin tersebutemembantu
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
.
.
.
.
e
e
e
n
nej
nej
nej
nejpompa air tenaga angin
.bu.n
.bu.n
.bu.tradisional
.bu.n
pada pertambakan
Banyuwangi. Performansi
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil besar debit air yang dihasilkan.
idgigil Nilai performansinya ditentukan
tersebut :menentukan
/:d
//:d
//:d
//:d
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhttp
hhttbanyak
dengan
rotasi kincir angin danhdebit
http air yang dihasilkan.
.cid.id Pompa air tenaga angin..ac.cid.id
caangin,
ca.cid.id Kata kunci: Angin, Kincir
a
a
.
.
j
jej.a
j
e
e
e
j.
j.
n
n
n
e
e
u
u
u
n
n
n
.
.
.
u
u
u
b
b
b
idgiigliilib.
idgiigliilib.
idgiigliilib.
d
d
/
/
/:d
/
/
:
:
/
/
//
hthtp
hthtp
ttp:/
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
vi
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
(1) Mahasiswa Jurusan Fisika FMIPA UNEJ.
(2) Dosen Jurusan Fisika FMIPA UNEJ
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Study On Wind
e
e
e
ej. Water Pump Performance
nPower
ne:j.“ Application For ilib.bu.n
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
i
i
l
l
Banyuwangi’s
Traditional
Aquaculture”
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
Arief Rusli (1), Yuda C. Hariadi (2), Arry Y. Nurhayati(2)
c.idid
c.idid
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
c.
je.aj.ac. of Mathematics And Natural
je.aj.aScience
The Physics Department
Faculty,
e
e
n
n
u
u
n
n
.
.
u
u
b
b
Jember
University
.
.
i
i
gil lib
gil lib
idigi
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
idigi
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ABSTRACT
Wind power water pump
to solved energy crisis
.cid.id is one from many solutions
id
ca.cid.id and global warming crisis.
caEnergy
ca.cid.increased
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
crisis
specially
oil
crisis
had
…..
…..
in
j
j
j
j
e
e
e
e
n
ej.
ej. is dedicated to solvedb.u.n
nej.
nperformance
npump
nej.
.bu.n
.buon
.bu.n
u
u
u
u
aquaculture.
Study
of
wind
power
water
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
li
ig ili
idgigili
idgigidoesn’t
idgiand
gili
d
/:d
/:d
/:pump
/:d
traditional
aquaculture.
Wind power water
need oil for liftpwater
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
t
t
t
thttp in 15
hthttpproduced air pollution. Wind
hthspeed
ttp in aquaculture field is haverage
doesn’t
km/hours that is potential to rotate wind blades. Wind blades rotation is using to lift
pump for fill aquaculture
helped irrigation system
Banyuwangi’s
.cid.id water
.cid.idfield.ofItwind
.cid.id at
ca.cid.id
c
c
c
a
a
a
a
traditional
aquaculture.
Performance
power
water
pump
is
defined water
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
.
.
.
.
e
e
e
e
ej
u.n
nej
nej
nej
nrotation
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.from
debits had produced.
Performance
value is depend
of wind blades and
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
i
i
i
i
g il
g il
g il
water debit.
/d/idgigil
://d/idig
://d/idig
://d/idig
:/
hthtp
ttp:/
hthtp
ttp:/
.
id.id Wind power water pump a
id.id Key words : Wind, Windablades,
.
.
c
ca.cid.id
c
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
ig ili
/:d
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
//dig
p
p
t
t
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
hthtp
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
ej. Faculty of Mathematics
ej. Sciences Universityb.u.n
(1) Physics student.uof
u.n
nthe
nej.
nej.
nNatural
.bu.n
.band
u
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
b
of Jember/digigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
d
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
:
t
t
t
(2) hPhysics
and Natural Sciences
thttp lecturer of the Faculty ofhMathematics
thttp
hthUniversity
ttp
of Jember
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
RINGKASAN
Kajian Performansi Pompa Air Tenaga Angin : “Aplikasinya Pada
Pertambakan Tradisional Banyuwangi”; Arief Rusli, 051810201067; 2010: 43
halaman; Jurusan Fisika Fakultas Matematika dan Ilmu Pengetahuan Alam
Universitas Jember.
Indonesia yang merupakan daerah tropis, memiliki intensitas pemanasan
radiasi matahari secara langsung. Wilayah Indonesia yang juga sebagian besar terdiri
atas perairan,
sehingga memiliki potensi udara yang banyak karena uap air yang
terpanaskan melalui radiasi matahari. Pemanasan tersebut mengakibatkan variasi
kecepatan angin tertentu pada suatu daerah. Sirkulasi udara yang bergerak karena
perbedaan tekanan, temperatur serta banyaknya molekul gas di udara yang cukup
signifikan. Letak kota Banyuwangi yang berada di sebelah barat selat Bali dan diapit
oleh dua perairan luas menyebabkan intensitas kelajuan angin yang cukup besar.
Masih sedikitnya penelitian yang dilakukan Indonesia dalam rangka pemanfaatan
energi angin khususnya kincir angin Onshore atau pada pantai, menyebabkan masih
sedikit teknologi yang bisa dikembangkan untuk pemanfaatan energi angin,
khususnya untuk pengaplikasian pada pertambakan tradisional yang membutuhkan
pengairan yang lebih banyak.
Penelitian kajian performansi ini dilakukan untuk mengetahui, performansi
pompa air tenaga angin di areal pertambakan tradisional Banyuwangi. Hubungan
antara temperatur dan kelembaban terhadap kelajuan angin menjadi salah satu faktor
dalam penelitian. Pada musim angin Witoro dan musim angin timur memiliki
karakteristik kelajuan angin yang berbeda . Karena nilai kelembaban udara pada
musim angin Timur dan angin Witoro berpengaruh terhadap kelajuan angin.
Rotasi kincir angin merupakan dampak perubahan momentum dari angin
terhadap permukaan kincir angin. Kelajuan angin dan rotasi kincir angin
menghasilkan daya angkat pompa air. Rotasi tersebut bermula pada laju angin 2
km/jam hingga 4 km/jam dengan rentang rotasi 20 rpm hingga 30 rpm. Jumlah
volume air yang terangkat pada pompa air untuk kelajuan angin pada 4 km/jam
vii
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
hingga 6 km/jam adalah
8 liter/menit hingga 10 liter/menit.
Sedangkan jumlah neej.
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
iibli.bu.un
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
l
l
l
g
g
g
g
i
i
i
i
i
i
i
volume air
/:d
/:d
//:d
dig terangkat untuk kelajuan
:p//:d
:pdiatas
:p/debit
/yang
/dig8 km/jam relatif stabil pada
/digair
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
hht
hhpertambakan
t
t
13liter/menit.
Pompa air tenaga anginhh
tersebut
dapat diaplikasikan pada
tradisional Banyuwangi. Namun nilai performansi pompa air tenaga angin kurang
d
d
.cid.id
.cid.id
aj.capompa
aj.ca.ci .id maksimal. Sehingga kerja
aj.cakurang
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
air
tenaga
angin
tersebut
maksimal
dalam
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
g il
memenuhi/dkebutuhan
air bagi petambak tradisional.
ig il
idgigil Kincir angin tersebut://mampu
idgigil
d
/:d
:p/://idig
:p//:d
/
/
//dig
/
/
p
p
p
:
t
t
t
t
t
t
tp
hhtt
hhttlebih besar daripada hasil kerja
hhtpompa
mengangkat
beban dan kerja yang jauh
air.
Untuk menyelaraskan kerja antara kincir angin dengan pompa air, dapat dilakukan
id air tersebut. Sehingga
ca.cid.id dengan meningkatkan volume
ca.cid.pompa
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
performansi
tenaga
angin
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
dapat diteruskan
ig ili
idgigili secara maksimal pada:/pompa
idgigiliair. Dan kebutuhan air://dididgareal
igili
/:d
/:d
/:d
/
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
hthttp tradisional dapat terpenuhi.
hthttp
hthttp
pertambakan
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
viii
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
DAFTAR ISI
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttpHalaman
HALAMAN JUDUL .........................................................................................
i
HALAMAN PEMBIMBINGAN ......................................................................
v
DAFTAR ISI .....................................................................................................
x
1.1 Latar Belakang ...............................................................................
1
1.5 Manfaat Penelitian ..........................................................................
6
d
d
d
d
aj.ca.ci .id .......................................................................
aj.ca.ci .id HALAMAN PERSEMBAHAN
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
ii
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
HALAMAN
.......................................................................................
idgMOTTO
ig il
idgigil
idgiiii
gil
igil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
HALAMAN
PERNYATAAN...........................................................................
iv
d
ca.cid.id HALAMAN PENGESAHAN
ca.cid.i...........................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
vi
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
RINGKASAN
ili
ig ili
idgig....................................................................................................
idgigili
idgivii
gili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp .........................................................................................................
hthttp
hthttp ix
PRAKATA
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id DAFTAR GAMBARe.........................................................................................
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
xii
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
DAFTAR
LAMPIRAN
....................................................................................
xii
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hh1.tt PENDAHULUAN
hhtt
BAB
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
1.2 Rumusan Masalah
..........................................................................
5
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
nej. ...........................................................................
nej.
nej.
.buPenelitian
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
1.3 Tujuan
5
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p Batasan masalah ..............................................................................
hthtt1.4
hthttp 5
hthttp
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id BAB 2. TINJAUAN PUSTAKA
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
u.n
ne
ne
ne
ne
.b...............................................................................................
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
2.1
Angin
7
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
2.2
Kincir
Angin
....................................................................................
10
hhtt
hhtt
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
2.3 HAWT...............................................................................................
11
d
2.4 Pompa Air Tenaga
................................................................
15
ca.cid.iAngin
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
nej.
nej.
nej.
.bu.PENELITIAN
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
BAB 3. METODE
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p Waktu danTempat ........................................................................
hthtt3.1
hthttp 20
hthttp
3.2 Alat dan Bahan ...............................................................................
20
did
d
3.3 Tahap Penelitian
ac.ci .............................................................................
ac.ci .id
je. j.a
e
n
u
n
.
3.3.1 Tahap
u
giigliiblib.Persiapan
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
20
ca.cid.id
a
.
.
j
j
a
.
.
e
e
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.........................................................................
23
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:px//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
3.3.2 Tahap Pengambilan
Data ..............................................................
24
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgTahap
idgigili
idgi25
3.3.3
Data..............................................
gili
igili Analisa dan Pengolahan
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hth4.ttpHASIL DAN PEMBAHASAN
hthttp
hthttp
BAB
4.1 Hasil dan Analisa Data Penelitian ................................................
27
d
.id
.cid.id
aj.capompa
aj.ca.ci .id
.
.
je.aj.cac.id komponen kincir angin
j
j
4.1.1 HasilnPengukuran
dan
air………
27
e
e
e
ne
ne
.bu.un
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
il Pengukuran dan Analisa
4.1.2
idgigHasil
idgData
idgi29
gil
igil ..........................................
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 4.1.2.1 Pengukuran kelajuan
hhangin
hhtt
tt terhadap perubahan kelembaban
dan temperatur .............................................................................. 29
id
ca.cid.id
ca.cidkelajuan
ca.cid.idangin ........ 31
ca.cid.id
.
a
a
a
a
.
.
.
.
4.1.2.2
Pengukuran
angin
terhadap
rotasi
kincir
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
4.2dPembahasan
....................................................................................
ig ili
idgigili
idgi33
gili
/:d
/://idgigili
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
hth5.ttpPENUTUP
hthttp
hthttp
BAB
5.1 Kesimpulan .....................................................................................
37
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
5.2 Saran ...............................................................................................
38
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
DAFTAR
PUSTAKA
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt ISTILAH
hhtt
DAFTAR
LAMPIRAN
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
xi
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
DAFTAR Gambar neej.
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
liibli.bu.un
i
i
i
l
g
g
i
i
i
/:d
:p//:d
/dig
//dig
/
p
t
t
t
hht
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttpHalaman
Gambar 1.1 Diagram Pengembangan Energi alternative di Indonesia........................2
d
d
d
id.id
aj.ca.ci .id Kincir Angin secara eglobal
aj.ca.ci .id Gambar 1.2 Diagram Pemanfaatan
aj.ca.c1996-2007
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
……….3
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
gigil Biaya Instalasi Kincir//dAngin
g iluntuk pembangkit Listrik……
Gambar 1.3
idDiagram
ig il
idgi.4
gil
/:d
:p//:d
:p://idig
:p//:d
/
/
/
//dig
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 2.1 Pola Aliran Angin LinearhStream
hhtt
Gambar
htt line......................................................8
Gambar 2.2 Pola Aliran Angin Non-linear Stream line..............................................8
id.id
id Turbin (HAWT) dan bilah
ca.cid.id Gambar 2.3 Horizontalj.Axis
ca.cidWind
ca.ckincir
ca.cid.id
.
a
a
a
a
.
.
.
angin……...12
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
Gambar 2.4diYawdrive
li kincir angin........................12
ig ili
idgigidari
idgigili
d
/:d
/://dgigili sebagai penentu arah
/:hadap
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
tp angin..............................................13
hthttp2.5 Bentuk Tower lattice untuk
hthtKincir
hthttp
Gambar
Gambar 2.6 Fondasi Tower Jenis Slab.......................................................................14
d
d
d
.cid.idPasak.....................................................................14
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id Gambar 2.7 Fondasi Tower
aj.caJenis
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
Gambar
2.8
Momentum
angin
yang
berhembus
pada
permukaan
kincir
angin.........15
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt 2.9 Tipe Pompa air mekanikhtenaga
Gambar
htt Angin...................................................16
Gambar 2.10 Tabung Katup pompa air tenaga angin.................................................18
id.id
id di desa pakis Banyuwangi
ca.cidangin
ca.cid.id
ca.c...............................21
ca.cid.id Gambar 3.1 Pompa air tenaga
.
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
nej. Penelitian.......................................................................22
nej.
nej.
nej.
.buTahapan
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
Gambar
3.1
Bagan
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
ig ili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
thttp dengan fondasi piles...........................
Gambar
22
hthttp3.2 Tower penyangga sistemhlattice
hthttp
Gambar 3.3 Komponen pada gearbox kincir angin dengan tuas pengangkat.............25
d.id dengan temperatur pada musim
d
d
d
aj.ca.cilaju
aj.ca.ci .id Gambar 4.1 Grafik hubungan
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .idangin witoro…..29
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
ne laju dengan kelembaban
ne
ne
ne musim angin witoro .. i29
.buhubungan
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
Gambar
4.2
Grafik
pada
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Gambar
temperatur pada musim anginhtimur
hhttp4.3 Grafik hubungan laju dengan
hhttp
http ..… 30
Gambar 4.4 Grafik hubungan laju dengan kelembaban pada musim angin timur .…31
d.id dengan rotasi kincir angi…………………….…..32
ca.cilaju
ca.cid.id Gambar 4.5 Grafik hubungan
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
nej. laju dengan debit air……………………………...…..32
nej.
nej.
nej.
.buhubungan
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
Gambar
4.6
Grafik
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
xi
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig