Mencermati Berbagai Kajian Hukum Bagir Manan.
SEPUTAR INDONESIA
o
•
S e /a s a
o NMLKJIHGFEDCBA
Se n !n
2
6)
20
19
o
K a m is
o
Jumat
)SRQPONM
(
o
S a b tu
M !n g g u
16
15
14
13
12
11
10
9
31
30
29
27
28
26
25
24
8
23
O Jun
O M ei
O Apr
OMar
O P eb
7
22
6
21
5
4
3
o
Rabu
)
),
tK"UNPAD
:cXNDN UNPAO
O Jul
.O k t
O Sep
'O A g s
O D es
O Nov
esensi Buku
M e n c e rm a ti B e rb ~ g a i K a jia n H u k u m
BagirManan
ada
puncak
k e g ia ta n
g ir M a n a n
la lu ,
a k h ir
d ilu n c u rk a n
yakni buku
p o litik ,
ra n g k a ia n
p u rn a b a k ti
b a n tu
pekan
dua
b io g ra fi
B a-
y a itu ln n a
7 0 T a h u n P r o f D R H B a g ir M a -
ku m
ya n g
N e g a r a H u ku m
a n m e ru p a k a n
a n p a ra
s a h a b a t,
yang khusus
m enyam but
re k a .
In i
k o le g a ,
B a g ir
tu lis -
m e ru p a k a n
B u k u in i te rd iri
hukum
p ila r
e d ito r,
N am un,
bukan hanya
k a n k a jia n -k a jia n
y a n g d ig e lu -
s e b a g a im a n a
u ta m a ,
b e b e ra p a
k a la n g a n
buku
in i
d ije la s k a n
a ta s - n e g a ra
m e n ja m in
te rd iri
s e rta
a ta s
b a b y - ; m gd i t u l i s o l e h
a k a d e n iis i
hukum ,
,
d a la m a rti y a n g
hukum
di
yang be-
d e m o k ra tis
yang
h a k a s a s i m a n u s ia
m e n y e d ia k a n
m e k a n is -
m in p e rs a m a a n
n e g a ra
dan
m u n g k in a n
va-
w a rg a
te rja d i
B a b P ra w a c a n a
ke-
p e n y a la h n e g a ra .
kan
pada
hukum
p e ra tu ra n
ber hukum
in i
E ro p a
sangat m enekan-
d a n g -u n d a n g a n
ta n
la in .
p e ru n -
sebagai
sum -
u ta m a . D a la m
dapat
k a i-
d ip a h a m i
jik a
b e rfu n g si
a s a s , k a id a h ,
se b a g a i p e ra n g k u m
d a ri k e se -
ta s in y a h a ru s d ip e rla k u k a n
lu ru h a n
e d ito r
b a g a i s a tu k e s a tu a n . S e la in itu ,
p e n g a n ta r
la m ra n g k a
pada
b e rk e a d ila n .
m e n ja -
s e lu ru h
m e m b a ta s i
gunaan kekuasaan
s p e k tif
akan
b e r-
b e rb a g a i
y a n g s a n g a t k e n ta l
tra d is i
K o n tin e n ta l,
m e p e r ta n g g u n g ja w a b a n ,y a n g
g ilira n n y a
k e m u d ia n
dengan
In d o n e s ia ,
dengan
b e rsa n d a r.
(s is te m
ria s in y a k e n e g a ra -n e g a ra
s a la h
m e la in k a n
yang
kem bang
ne-
te m p a t
s a n g a t m in im a l,
s e b a g a i e d ito r
p rin s ip
m e ru p a k a n
m e n c e rm in -
y a n g b e rb e d a
n e n ta l),
S usi
te rp e n tin g
a d a d i d a la m n y a
n a r-b e n a r
o le h
p ra w a c a n a n y a ,
n e g a ra h u k u m
y a n g b e rtin d a k
konsep ned a ri s is te m
A n g lo S a xo n d a n E ro p a K o n ti-
d id a h u lu i
y a n g d ib u tu h k a n
M e n u ru t S u s i D w iH a rija n ti
m e n u n ju k -
s in g b a b a k a n
a k a d e m ik , B e rb a g a i te m a y a n g
ti B a g ir s e la m a in i.
s e ja ra h
a ta s e n a m b a b d a n m a s in g -m a -
d e m o k ra si
tra d is i
P e rja la n a n
tid a k
s i s t e r n 'h u k u m .
g a ra h u k u m la h ir
s a tu
7 0 ta h u n g u ru m e -
n e g a ra h u k u m
d a ri
A h m a d T a u fik
g a ra h u k u m
M anan
te rle p a s
P ra s e tia n in g -
m engungkapkan,
d ip e rs e m b a h k a n
R a c h rn i-
k a n p e rk e m b a n g a n
D a la m
dan
m aham an
s ih , B ila l D e w a n s y a h , d a n G iri
p e n g a n ta r
ya n g B e r ke a d il-
k u m p u la n
m u rid -m u rid
Hu-
B uku
B e r ke a d ila n .
S e c a ra te o ri d a n p ra k tik , p e -
S u s i d ic o -e d ito r ,
Junaenah,
n a w a ti, R a h a y u
buku
b e rju d u l
na n, SH , M C L dan N ega r a
d a n e k o n o m i,
o le h b e b e ra p a
m e m b e rik a n
n e g a ra
hukum
dap e r-
yang
s e rta
im p le m e n se-
s is te m E ro p a K o n tin e n ta l ju g a
m e m b e rik a n
p e ra n y a n g b e sa r
p a d a a d m in is tra s i
n e g a ra
a ta u
b iro k ra s i. K a re n a a d m in is tra s i
n e g a ra
m e ru p a k a n
depan
d a la m
bagai
fu n g si
m e n ja d i
n e g a ra
p e n tin g
re fo rm a si
ra n g k a
'a k t o r '
m e la k u k a n
te rb e r-
m o d e rn ,
m e la k u k a n
b iro k ra s i
d a la m
ke-
te r c ip ta n ya g o o d g o ve r -
na nce.
B e rfu n g s in y a
d a la m
e g a ra h u k u m
s u a tu s is te m k e ta ta n e g -
a ra a n
te rte n tu
g a n tu n g
pada
sangat
b a g a im a n a
te rn k e ta ta n e g a ra a n
m e n y e d ia k a n
b e rs is -
te rs e b u t
b e rb a g a i p e ra n g -
k a t y a n g m e m a d a i, P e ra n g k a tp e ra n g k a t
te rs e b u t
m e lip u ti
k o n s titu s i a ta u u n d a n g -u n d a n g
d a s a r .p e r a tu r a n -
e ra tu ra n la in
y a n g m e n d a sa ri
p e n y e le n g g a -
ra a n n e g a ra d a n p e m e rin ta h a n ,
s e rta le m b a g a -le m b a g a
d a n p e m e rin ta h
n e g a ra
y a n g m e m ilik i
fu n g s i y a n g je la s .
e a n n y d ia n
K li p in
9
,H u m a s
(J n p a d
20
1 1
o
•
S e /a s a
o NMLKJIHGFEDCBA
Se n !n
2
6)
20
19
o
K a m is
o
Jumat
)SRQPONM
(
o
S a b tu
M !n g g u
16
15
14
13
12
11
10
9
31
30
29
27
28
26
25
24
8
23
O Jun
O M ei
O Apr
OMar
O P eb
7
22
6
21
5
4
3
o
Rabu
)
),
tK"UNPAD
:cXNDN UNPAO
O Jul
.O k t
O Sep
'O A g s
O D es
O Nov
esensi Buku
M e n c e rm a ti B e rb ~ g a i K a jia n H u k u m
BagirManan
ada
puncak
k e g ia ta n
g ir M a n a n
la lu ,
a k h ir
d ilu n c u rk a n
yakni buku
p o litik ,
ra n g k a ia n
p u rn a b a k ti
b a n tu
pekan
dua
b io g ra fi
B a-
y a itu ln n a
7 0 T a h u n P r o f D R H B a g ir M a -
ku m
ya n g
N e g a r a H u ku m
a n m e ru p a k a n
a n p a ra
s a h a b a t,
yang khusus
m enyam but
re k a .
In i
k o le g a ,
B a g ir
tu lis -
m e ru p a k a n
B u k u in i te rd iri
hukum
p ila r
e d ito r,
N am un,
bukan hanya
k a n k a jia n -k a jia n
y a n g d ig e lu -
s e b a g a im a n a
u ta m a ,
b e b e ra p a
k a la n g a n
buku
in i
d ije la s k a n
a ta s - n e g a ra
m e n ja m in
te rd iri
s e rta
a ta s
b a b y - ; m gd i t u l i s o l e h
a k a d e n iis i
hukum ,
,
d a la m a rti y a n g
hukum
di
yang be-
d e m o k ra tis
yang
h a k a s a s i m a n u s ia
m e n y e d ia k a n
m e k a n is -
m in p e rs a m a a n
n e g a ra
dan
m u n g k in a n
va-
w a rg a
te rja d i
B a b P ra w a c a n a
ke-
p e n y a la h n e g a ra .
kan
pada
hukum
p e ra tu ra n
ber hukum
in i
E ro p a
sangat m enekan-
d a n g -u n d a n g a n
ta n
la in .
p e ru n -
sebagai
sum -
u ta m a . D a la m
dapat
k a i-
d ip a h a m i
jik a
b e rfu n g si
a s a s , k a id a h ,
se b a g a i p e ra n g k u m
d a ri k e se -
ta s in y a h a ru s d ip e rla k u k a n
lu ru h a n
e d ito r
b a g a i s a tu k e s a tu a n . S e la in itu ,
p e n g a n ta r
la m ra n g k a
pada
b e rk e a d ila n .
m e n ja -
s e lu ru h
m e m b a ta s i
gunaan kekuasaan
s p e k tif
akan
b e r-
b e rb a g a i
y a n g s a n g a t k e n ta l
tra d is i
K o n tin e n ta l,
m e p e r ta n g g u n g ja w a b a n ,y a n g
g ilira n n y a
k e m u d ia n
dengan
In d o n e s ia ,
dengan
b e rsa n d a r.
(s is te m
ria s in y a k e n e g a ra -n e g a ra
s a la h
m e la in k a n
yang
kem bang
ne-
te m p a t
s a n g a t m in im a l,
s e b a g a i e d ito r
p rin s ip
m e ru p a k a n
m e n c e rm in -
y a n g b e rb e d a
n e n ta l),
S usi
te rp e n tin g
a d a d i d a la m n y a
n a r-b e n a r
o le h
p ra w a c a n a n y a ,
n e g a ra h u k u m
y a n g b e rtin d a k
konsep ned a ri s is te m
A n g lo S a xo n d a n E ro p a K o n ti-
d id a h u lu i
y a n g d ib u tu h k a n
M e n u ru t S u s i D w iH a rija n ti
m e n u n ju k -
s in g b a b a k a n
a k a d e m ik , B e rb a g a i te m a y a n g
ti B a g ir s e la m a in i.
s e ja ra h
a ta s e n a m b a b d a n m a s in g -m a -
d e m o k ra si
tra d is i
P e rja la n a n
tid a k
s i s t e r n 'h u k u m .
g a ra h u k u m la h ir
s a tu
7 0 ta h u n g u ru m e -
n e g a ra h u k u m
d a ri
A h m a d T a u fik
g a ra h u k u m
M anan
te rle p a s
P ra s e tia n in g -
m engungkapkan,
d ip e rs e m b a h k a n
R a c h rn i-
k a n p e rk e m b a n g a n
D a la m
dan
m aham an
s ih , B ila l D e w a n s y a h , d a n G iri
p e n g a n ta r
ya n g B e r ke a d il-
k u m p u la n
m u rid -m u rid
Hu-
B uku
B e r ke a d ila n .
S e c a ra te o ri d a n p ra k tik , p e -
S u s i d ic o -e d ito r ,
Junaenah,
n a w a ti, R a h a y u
buku
b e rju d u l
na n, SH , M C L dan N ega r a
d a n e k o n o m i,
o le h b e b e ra p a
m e m b e rik a n
n e g a ra
hukum
dap e r-
yang
s e rta
im p le m e n se-
s is te m E ro p a K o n tin e n ta l ju g a
m e m b e rik a n
p e ra n y a n g b e sa r
p a d a a d m in is tra s i
n e g a ra
a ta u
b iro k ra s i. K a re n a a d m in is tra s i
n e g a ra
m e ru p a k a n
depan
d a la m
bagai
fu n g si
m e n ja d i
n e g a ra
p e n tin g
re fo rm a si
ra n g k a
'a k t o r '
m e la k u k a n
te rb e r-
m o d e rn ,
m e la k u k a n
b iro k ra s i
d a la m
ke-
te r c ip ta n ya g o o d g o ve r -
na nce.
B e rfu n g s in y a
d a la m
e g a ra h u k u m
s u a tu s is te m k e ta ta n e g -
a ra a n
te rte n tu
g a n tu n g
pada
sangat
b a g a im a n a
te rn k e ta ta n e g a ra a n
m e n y e d ia k a n
b e rs is -
te rs e b u t
b e rb a g a i p e ra n g -
k a t y a n g m e m a d a i, P e ra n g k a tp e ra n g k a t
te rs e b u t
m e lip u ti
k o n s titu s i a ta u u n d a n g -u n d a n g
d a s a r .p e r a tu r a n -
e ra tu ra n la in
y a n g m e n d a sa ri
p e n y e le n g g a -
ra a n n e g a ra d a n p e m e rin ta h a n ,
s e rta le m b a g a -le m b a g a
d a n p e m e rin ta h
n e g a ra
y a n g m e m ilik i
fu n g s i y a n g je la s .
e a n n y d ia n
K li p in
9
,H u m a s
(J n p a d
20
1 1