T1 672007244 Full text

P e n e r a p a n S y m fo n y F ra m e w o rk P a d a S iste m In fo r m a si P e n ja d w a la n
K e g ia ta n B e la ja r M e n g a ja r
(S tu d i K a su s : S M K N e g e r i 1 S a la tig a )

A r tik e l Ilm ia h

P e n e liti :
R in a B o d r o L a k so n o w a ti (6 7 2 0 0 7 2 4 4 )
A n d e k a R o c k y T a n a a m a h , S .E ., M .C s .

Program

S tu d i T e k n ik In fo r m a tik a

F a k u lta s T e k n o lo g i In fo r m a si
U n iv e r sita s K r iste n S a ty a W a c a n a
S a la tig a
A p r il 2 0 1 3

P e n e r a p a n S y m fo n y F ra m e w o rk P a d a S iste m In fo r m a si P e n ja d w a la n
K e g ia ta n B e la ja r M e n g a ja r

(S tu d i K a su s : S M K N e g e r i 1 S a la tig a )

A r tik e l Ilm ia h

D ia ju k a n k e p a d a
F a k u lta s T e k n o lo g i In fo r m a si
u n tu k m e m p e r o le h G e la r S a r ja n a K o m p u te r

P e n e liti :
R in a B o d r o L a k so n o w a ti (6 7 2 0 0 7 2 4 4 )
A n d e k a R o c k y T a n a a m a h , S .E ., M .C s .

P r o g r a m S tu d i T e k n ik In fo r m a tik a
F a k u lta s T e k n o lo g i In fo r m a si
U n iv e r sita s K r iste n S a ty a W a c a n a
S a la tig a
A p r il 2 0 1 3

P ern y a ta a n


A rtik e l Ilm ia h b e rik u t in i :
Judul

:

P en erap an

S y m fo n y

F ram ew o rk

Pada

S iste m

P e n ja d w a la n K e g ia ta n B e la ja r M e n g a ja r. (S tu d i K a su s :
S M K N e g e ri 1 S a la tig a )

P e m b im b in g


:

A n d e k a R o c k y T a n a a m a h , S E ., M .C s .

a d a la h b e n a r h a sil k a ry a sa y a :

Saya

N am a

:

R in a B o d ro L a k so n o w a ti

N IM

:

672007244


m e n y a ta k a n

o ra n g la in
P e rn y a ta a n

tid a k

m e n g a m b il se b a g ia n

a ta u

se lu ru h n y a

d a ri h a sil k a ry a

k e c u a li se b a g a im a n a y a n g te rtu lis p a d a d a fta r p u sta k a .
in i d ib u a t d e n g a n

seb en ar-b en arn y a


sesuai dengan

k e te n tu a n y a n g

b e rla k u d a la m p e n u lisa n k a ry a ilm ia h .

S a la tig a , A p ril

2012

R in a B o d ro L a k so n o w a ti

P e n e r a p a n S y m f o n y F r a m e w o r k P a d a S is t e m I n f o r m a s i
P e n j a d w a la n K e g ia t a n B e la j a r M e n g a j a r
( S t u d i K a s u s : S M K N e g e r i 1 S a la t ig a )
1)

2)

R in a B o d r o L a k so n o w a ti,


A ndeka R ocky T anaam ah

F a k u lta s T e k n o lo g i In fo rm a s i
U n iv e rs ita s K ris te n S a ty a W a c a n a
J l. D ip o n e g o ro 5 2 -6 0 , S a la tig a 5 0 7 1 1 , In d o n e s ia
E m a il:

1)

rin a .je je @ y a h o o .c o m ,

2)

a ta n a a m a h @ s ta ff.u k s w .e d u

A b stra c t
M any

k in d s


of M VC

be

se p a ra te d

cannot

c o n tro lle r)

(m o d e l-v ie w -c o n tro lle r) F ra m e w o rk s c re a te d . A ll o f th is,
fro m

c o n c e p ts.

B u t,

th e


a d v a n ta g e s

each

o ffe re d

fra m e w o rk

fro m

has

M VC

u n iq u e

(m o d e l -v ie w -

a d v a n ta g e s


and

d isa d v a n ta g e s. D iffe re n c e s in e v e ry fra m e w o rk , m a k e p ro b le m s fo r d e v e lo p e rs to
u se it to w e b site d e v e lo p m e n t p ro c e ss. A n d in th is re se a rc h , fo c u se d to stu d y in g
one

fra m e w o rk

F ram ew ork. The

th a t

u sin g

C ase

M VC

c o n c e p ts


S tu d y : S y m fo n y

on

it.

The

F ram ew ork

fra m e w o rk

used

to

b u ild

is


S y m fo n y

w e b site w ith

sc h e d u lin g sy ste m o n S M K N e g e ri 1 S a la tig a . W a te rfa ll M e th o d u se d to b u ild th is
w e b site . T h e R e su lt o f th is re se a rc h , is S y m fo n y F ra m e w o rk su c c e sfu ll y u se d to
b u ild M V C W e b site o n sc h e d u lin g in fo rm a tio n sy ste m .

K e y w o rd : S y m fo n y F ra m e w o rk , W a te rfa ll M e th o d , M V C

A b stra k
B anyak

b e rb a g a i je n is

te rle p a s

d a ri k e u n tu n g a n y a n g d ita w a rk a n

fra m e w o rk

d ic ip ta k a n

b e rb a sis

M V C . S e m u a itu , tid a k

d ari k o n sep

M V C . N a m u n , m a sin g -

m a sin g fra m e w o rk m e m ilik i k e le b ih a n d a n k e k u ra n g a n . P e rb e d a a n d a la m

se tia p

fra m e w o rk ,

u n tu k

w e b site

m em buat

m a sa la h

d e v e lo p m e n t.

D an

bagi

d a la m

d e v e lo p e rs

p e n e litia n

fra m e w o rk y a n g m a sih ja ra n g d ip a k a i y a itu
S y m fo n y

fra m e w o rk

d ig u n a k a n

sebagai

w e b site p e n ja d w a la n g u ru d i S M K

d a la m

in i,

penggunaannya

d ila k u k a n

pada

sa la h

sa tu

S y m fo n y F ra m e w o rk . S tu d i K a su s:

fra m e w o rk

M V C

u n tu k

m em bangun

N e g e ri 1 S a la tig a . M e to d e y a n g d ig u n a k a n

u n tu k m e m b a n g u n w e b site in i a d a la h m e to d e w a te rfa ll. H a sil d a ri p e n e litia n in i
a d a la h S y m fo n y F ra m e w o rk b e rh a sil d ig u n a k a n u n tu k m e m b a n g u n M V C W e b site
d i siste m in fo rm a si p e n ja d w a la n .

K a ta K u n c i: S y m fo n y F ra m e w o rk ,

1)

M e to d e W a te rfa ll,

M V C

M ah asisw a F ak u ltas T ek n o lo g i In fo rm asi Ju ru san T ek n ik In fo rm atik a, U n iv ersitas K risten S aty a
W acan a S alatig a.

2)

S taff P en g ajar F ak u ltas T ek n o lo g i In fo rm asi, U n iv ersitas K risten S aty a W acan a S alatig a.

1.

P e n d a h u lu a n
P e rk e m b a n g a n te k n o lo g i sa a t in i su d a h m e m a su k i ta h a p a n p e n g g u n a a n
u n tu k

fra m e w o rk

m e n in g k a tk a n

e fisie n si

dan

e fe k tifita s

d a la m

m em bangun

w e b site . K o n se p te rb a ru y a n g d ip a k a i sa a t in i a d a la h k o n se p M V C b e rd a sa rk a n
pada

p erk em b an g an

M V C

di

d a la m

te k n o lo g i

p em ro g ram an

pengem bangan

w eb

b e ro rie n ta si

m e m u n g k in k a n

o b je k .

p e m b a g ia n

Penggunaan
p e k e rja a n

di

d a la m p ro se sn y a . P e m b a g ia n d a p a t te rd iri d a ri p e m b a n g u n a n a n ta rm u k a p e n g g u n a
a ta u

b ia sa

d ise b u t

dengan

in te rfa c e .

user

Pem bangunan

m odel

a ta u

yang

b e rh u b u n g a n d e n g a n b a sis d a ta . K e m u d ia n b a g ia n y a n g te ra k h ir a d a la h b a g ia n
k o n tro l y a n g m e n g a tu r re q u e st d a n re sp o n d a ri p e n g g u n a .
Saat

in i

banyak

se k a li

b e rm u n c u la n

dan

ZendF ram ew ork

C o d e Ig n ite r, Y II, C a k e P H P
m em p ercep at
K e m u n c u la n

dan

m em p erm u d ah

di

fram ew o rk -fram ew o rk

d a la m

te rse b u t

yang

b e rk o n se n tra si

pem bangunan

pada

p eran g k at

p ro ses

lu n a k

ju g a

d id a sa ri

b isn is
re la tif

d a p a t d ig u n a k a n

m em bangun

e fisie n si y a n g d ita w a rk a n . D e n g a n m e n g g u n a k a n
cukup

se p e rti

fra m e w o rk -fra m e w o rk

sebuah

k aren a

u n tu k

w e b site .

k e le b ih a n

dan

fra m e w o rk p ih a k p e n g e m b a n g

yang

le b ih

akan

d ib a n g u n .

m u d ah . D ari

P ro ses

se k ia n

banyak

fra m e w o rk -fra m e w o rk y a n g te la h a d a , p e n g e m b a n g w e b site h a ru s m e m ilih sa la h
sa tu fra m e w o rk y a n g se su a i d e n g a n k e b u tu h a n .
U n tu k

m e n g e ta h u i

k e le b ih a n

dan

k e le m a h a n

su a tu

dapat

fra m e w o rk

d ia ta si d e n g a n m e lih a t b e rb a g a i p e n e litia n y a n g b e rh u b u n g a n d e n g a n fra m e w o rk
te rse b u t.

D engan

p e m a k a ia n , p e n g g u n a a n

dan

p en erap an

stu d i

kasus

m e la lu i

fra m e w o rk y a n g d ip ilih .
B e rd a sa rk a n la ta r b e la k a n g m a sa la h te rse b u t, te rd a p a t b e b e ra p a h a l y a n g
b isa

d ira n g k u m

m a sa la h

yang

di

d a la m

p e rta m a

sebagai
a d a la h

ru m u san

b a g a im a n a

m a sa la h

p e n ja d w a la n k e g ia ta n b e la ja r m e n g a ja r b e rb a sis
pada

p e n ja d w a la n

b e rb a sis

w eb

k e g ia ta n

dengan

p e n e litia n

m e la k u k a n

konsep

siste m

m o d e l-v ie w -c o n tro lle r ? P ro se s

b e la ja r m e n g a ja r d iim p le m e n ta sik a n

m en erap k an

in i. R u m u sa n

p eran can g an

M V C . K e m u d ia n

d a la m

ru m u san

siste m
m a sa la h

y a n g k e d u a a d a l a h b a g a i m a n a m e n g i m p l e m e n t a s ik a n p e r a n c a n g a n s i s t e m t e r s e b u t
m e n g g u n a k a n fra m e w o rk m o d e l-v ie w -c o n tro lle r y a itu sy m fo n y fra m e w o rk ? S a la h
sa tu

fra m e w o rk

d ip ilih

d i d a la m

p e n e litia n

in i a g a r m e n d a p a tk a n

fo k u s

pada

se b u a h te k n o lo g i y a n g d ih a ra p k a n d a p a t m e n ja d i so lu si.
T u ju a n
b e rb a sis

p e n e litia n

fra m e w o rk te rh a d a p siste m
Sedangkan
kepada

in i

a d a la h

u n tu k

(M V C )

m o d e l-v ie w -c o n tro lle r

m e n g e ta h u i

te ru ta m a

yang

p ro ses

im p le m e n ta si

m enggunakan

sy m fo n y

in fo rm a si p e n ja d w a la n k e g a ia ta n b e la ja r m e n g a ja r.

m a n fa a t d a ri h a sil p e n e litia n in i d a p a t d ig u n a k a n se b a g a i m a su k a n

p ih a k

pengem bangan

pengem bangan
w e b site

b id a n g

b e rb a sis

w e b site

u n tu k

m o d e l-v ie w -c o n tro lle r

d ija d ik a n
(M V C )

referen si

m enggunakan

sy m fo n y fra m e w o rk .
P ro fil te m p a t stu d y k a su s y a k n i
S a a t in i m e m ilik i 1 2

S M K N e g e ri 1 S a la tig a b e rd iri se ja k ta h u n 1 9 6 7 .

k e la s, d a n se tia p ju ru sa n m e m ilik i 2 k e la s. S e tia p k e la s

m e m ilik i ju m la h sisw a se b a n y a k 3 5 sisw a . S e tia p ta h u n m e m ilik i ra ta -ra ta 4 2 0
sisw a b a ru .

1

2.

T in ja u a n P u sta k a
P e n e litia n

p e n e litia n

dengan

te rd a h u lu
ju d u l

yang

” S iste m

d ip a k a i

di

In fo rm asi

d a la m

p e n e litia n

P e n ja d w a la n

in i

K e g ia ta n

a d a la h
B e la ja r

M e n g a ja r D i S y d n e y C o lle g e B a n d u n g ” y a n g d ila k u k a n o le h R in i K u m a la S a ri
p a d a ta h u n 2 0 0 9 .
D a la m p e n e litia n te rse b u t d ib a h a s te n ta n g siste m in fo rm a si p e n ja d w a la n
k e g ia ta n b e la ja r m e n g a ja r S y d n e y C o lle g e u n tu k p ro se s p e n g o la h a n d a ta te n a g a
p e n g a ja r, d a ta sisw a , se rta p e n ja d w a la n u n tu k p e n g a ja r d a n sisw a , y a n g k h u su sn y a
d ik e rja k a n p a d a b a g ia n T a ta U sa h a . M e to d e p e n e litia n
o b serv asi

la n g su n g ,

w aw an cara

dan

m e n g u m p u lk a n

y a n g d ig u n a k a n

b eru p a

d o k u m en -d o k u m en

yang

d ip e rlu k a n u n tu k p e m b u a ta n p ro g ra m a p lik a si te rse b u t, d e n g a n m e n g g u n a k a n a la t
p e m o d e la n
F lo w

d ia n ta ra n y a

D ia g ra m

(D F D ).

D ia g ra m

A lir

Sedangkan

m e n g g u n a k a n b a h a s a V i s u a l B a s i c 6 .0
P e n e litia n
R u d y a n to

yang

b e rik u tn y a

a d a la h

b e rju d u l P e ra n c a n g a n

D o k u m e n , d ia g ra m
a la t

pengem bangan

K o n te k s

se rta

D a ta

a p lik a si

b a sis

d a ta

dan

A gus

[1 ].
p e n e litia n
S iste m

d ari

M och

A rifin

In fo rm a si P e n ja d w a la n

P ro d u k si

P a v in g B lo c k P a d a C v . E k o Jo y o . M e to d e p e n e litia n y a n g d ig u n a k a n
D a la m p e n e litia n te rse b u t d ib a h a s te n ta n g s iste m in fo rm a si p e n ja d w a la n
p ro d u k si P a v in g B lo c k . M e to d e p e n e litia n y a n g d ig u n a k a n a d a la h m e to d e E a rlie st
D u e D a te (E D D ) m e ru p a k a n m e to d e p e n ja d w a la n p ro d u k si y a n g m e n g h a silk a n
m a x im u m

ta rd in e ss y a n g p a lin g m in im u m . M e to d e in i m e n g u ru tk a n p e k e rja a n -

p e k e rja a n

b erd asark an

d e m ik ia n , m e to d e E D D

ta n g g a l ja tu h

te m p o

(due

d a te ) y a n g

te rd e k a t. D e n g a n

a k a n m e n g h a silk a n m a x im u m ta rd in e ss y a n g le b ih k e c il

d a rip a d a m e to d e k o n v e n sio n a l [2 ].
B e rik u tn y a p e n e litia n y a n g k e tig a a d a la h p e n e litia n y a n g d ila k u k a n o le h
D eni

K ristia n

P o n g ran g g a.

P e n e litia n

te rse b u t

b e rju d u l

S iste m

In fo rm asi

P e n ja d w a la n K u lia h F a k u lta s S a in s d a n T e k n o lo g i U n iv e rsita s A irla n g g a .
D a la m p e n e litia n te rse b u t d ib a h a s te n ta n g s iste m in fo rm a si p e n ja d w a la n
k u lia h

u n tu k

d a la m

siste m

m em p erm u d ah
te rse b u t

p e n g a tu ra n

m e lip u ti

p ro ses

ja d w a l

p e rk u lia h a n .

in p u t d a ta

P ro ses

m a ste r, p ro se s

yang

ada

m e n e n tu k a n

p e n a n g g u n g ja w a b m a ta k u lia h , p ro se s tra n sa k si ro ste r, se rta p ro se s p e m b u a ta n
la p o ra n b e ru p a ro ste r a k a d e m ik

[3 ].

S iste m In fo r m a si P e n ja d w a la n
P e n ja d w a la n a d a la h p ro se s p e n e n tu a n k e g ia ta n y a n g d ila k u k a n p e n g a ja r
dan

sisw a

te ta p i

tid a k

b eru p a

v a ria b le .

P e n ja d w a la n

ju g a

dapat

d ise b u t

se ra n g k a ia n k e g ia ta n y a n g d ila k u k a n se b u a h in sta n si a ta u p u n p e ru sa h a a n se k a li
p u n u n tu k m e n g a tu r k e g ia ta n p a ra k a ry a w a n n y a su p a y a m e m p u n y a i a tu ra n d a la m
m e la k u k a n se b u a h p e k e rja a n k h u su sn y a a ta u p u n y a n g la in y a y a n g b e rh u b u n g a n
d e n g a n k e g ia ta n y a n g b e ra d a d i in sta n si a ta u p e ru sa h a a n te rse b u t.
P a d a d a sa rn y a p e n ja d w a la n d ib u a t a g a r p a ra k a ry a w a n le b ih m e m p u n y a i
ra sa ta n g g u n g ja w a b , d isp lin te rh a d a p d irin y a se n d iri te rle b ih la g i p a d a in sta n si
a ta u p e ru sa h a a n y a n g m e m p e k e rja k a n n y a .
B e la ja r

a d a la h

su a tu

k e g ia ta n

yang

d ila k u k a n

sem ua

o ran g

u n tu k

m e n a m b a h p e n g e ta h u a n , ta n p a b e la ja r o ra n g tid a k a k a n p e rn a h ta h u te n ta n g h a l

2

b a ru k h u su sn y a d i b id a n g ilm u p e n g e ta h u a n se c a ra lu a s, k h u su sn y a b a g i se o ra n g
m a h a sisw a . M e n g a ja r a d a la h su a tu k e g ia ta n d im a n a k ita m e m b e rik a n in fo rm a si
m engenai
p e n tin g

p e n g e ta h u a n

dan

m an faat

itu
apa

se n d iri
sa ja

kepada

k h a la y a k

m engenai

b a n y a k , te n ta n g

p e n g e ta h u a n

itu

se n d iri

seb erap a

khususnya

m a h a sisw a y a n g se d a n g d a la m ta h a p b e la ja r.
K e g ia ta n b e la ja r m e n g a ja r a d a la h su a tu k e g a ia ta n m e n y a m p a ik a n ilm u
p e n g e ta h u a n d a ri p e n g a ja r k e p a d a se m u a o ra n g y a n g m a u b e la ja r [4 ].

K o n se p M o d e l V ie w C o n tro lle r (M V C )
M V C
d ig u n a k a n
h a la m a n

a ta u

o le h

w eb

M o d e l-V ie w -C o n tro lle r

S y m fo n y

d itu lisk a n

F ram ew ork.
o le h

a d a la h

D engan

program m er

a lu r k e rja

konsep

dengan

le b ih

in i

a ta u
akan

konsep

yang

m enyebabkan

se d ik it k o d e

p ro g ram

d ib a n d in g k a n ta n p a m e n g g u n a k a n k o n se p M V C . H a l te rse b u t d id a p a tk a n k a re n a
te la h d ip isa h k a n a n ta ra stru k tu r ta m p ila n , lo g ik a d a n o p e ra si k e b a sis d a ta .
S tru k tu r d a ri k o n se p M V C d a p a t d ilih a t p a d a G a m b a r 1 .

G a m b a r 1 . A rsitek tu r M o d el-V iew -C o n tro ller (M V C ) [5 ]

B e rd a sa rk a n p a d a G a m b a r 1 , te rd a p a t b e b e ra p a k o m p o n e n y a n g te rd a p a t
d i d a la m

a rsite k tu r M V C

y a itu C lie n t y a n g m e ru p a k a n p e n g g u n a sa a t m e m in ta

re q u e st p a d a U R L W e b B ro w se r . W e b B ro w se r , b e rfu n g si u n tu k m e m e rik sa U R L
yang

d im in ta

se rta

m enangani

p e rm in ta a n

y ang

sesuai

dengan

c o n tro lle r .

C o n tro lle r m e ru p a k a n p e n g e n d a li y a n g m e n g h u b u n g k a n a n ta ra m o d e l d a n ju g a
v ie w . K a re n a
te rle b ih

sem ua

p e rm in ta a n

d a h u lu . D a la m

c o n tro lle r

yang

m asuk, akan

ju g a

m e m e rlu k a n

d ita n g a n i

o le h

c o n tro lle r

sp e sifik a si lo g ik a . M o d e l

m e ru p a k a n te m p a t u n tu k re p re se n ta si d a ta a ta u b a g ia n y a n g b e rh u b u n g a n d e n g a n

3

b a sis d a ta . V ie w m e ru p a k a n te m p a t u n tu k m e m b e ri in fo rm a si a ta u m e n a m p ilk a n
d a ta y a n g d im in ta p e n g g u n a [6 ].

S ym fo n y F ra m ew o rk

S e b u a h fra m e w o rk b e rtu ju a n u n tu k m e n g u ra n g i w a k tu p e n g e m b a n g a n ta n p a p e rlu
m e m e rlu k a n

b erb ag ai

p e ra w a ta n ,

sk a la b ilita s,

d ib u a t a g a r m u d a h

F ram ew ork

p eran g k at

pengem bang

dan

dapat

k e la s,

dan

m e n g h a b isk a n

a p lik a si. S y m fo n y F ra m e w o rk

a ta u

k u a lita s

yang

b e rle b ih a n .

S y m fo n y

d ip e la ja ri se c e p a t m u n g k in , d ile n g k a p i d e n g a n
kem udahan

le b ih

banyak

u n tu k

m e n g in sta l. In i

w a k tu

fo k u s

m e ru p a k a n sa la h sa tu

b e ra rti

m engem bangkan

fra m e w o rk b e rb a sis m o d e l

v ie w c o n tro lle r (M V C ) y a n g te rb a ik sa a t in i. K e le b ih a n d a ri S y m fo n y F ra m e w o rk
y a itu

dukungan

u n tu k

A JA X

dan O R M

ju g a te rse d ia d i S y m fo n y F ra m e w o rk ,

K o m p a tib e l d e n g a n b e rb a g a i m a c a m d a ta b a se , b a n y a k lib ra ry d a n fu n g si sy m fo n y
yang

sudah

S y ste m ).

bahkan

D o k u m e n ta si

k ek u ran g an
cukup

te rse d ia

d ari

yang

S y m fo n y

ru m it b ila

h a m p ir

d ise d ia k a n

PH P4

[7 ].

F ram ew ork

a d a la h

dengan

B eb erap a

fitu r

C M S
b a ik .

p ro ses

fra m e w o rk

fitu r

dan

F orm

cukup

a d a la h

F ram ew ork

d ib a n d in g k a n

m endukung

m e n d e k a ti

u ta m a

M u n g k in
in sta la si

d ise d ia k a n

K e m u d ia n

M anagem ent
yang

dan

se b e lu m n y a

yang

V a lid a tio n .

(C o n te n t

ada

m e n ja d i

k o n fig u ra si

dan

ju g a tid a k

o le h

S y m fo n y

P lu g in s

yang

te rse d ia d a ri b e rb a g a i p e n g e m b a n g a n S y m fo n y F ra m e w o rk . In te rn a tio n a liza tio n ,
L o c a liza tio n , G e n e ra to rs , C a c h e , T e stin g , d a n C o n fig u ra tio n F ile s . T e rd a p a t d u a
je n is b e n tu k fo rm , y a n g p e rta m a a d a la h p ro p e l-fo rm y a itu b e n tu k y a n g d id a sa rk a n
p a d a se b u a h ta b e l b a sis d a ta . F o rm te rse b u t a k a n m e la k u k a n p e rsiste n si d a ta y a n g
d i-su b m it k e d a la m
g e n e ra to r ,

fo rm

M e sk ip u n

le b ih

ta b e l b a sis d a ta y a n g b e rh u b u n g a n . S e b a g a i b e n tu k d a ri h a sil

in i

h a d ir

m udah

d ise rta i
d ib u a t

dengan

te ta p i

v a lid a si

b ia sa n y a

di

susah

d a la m

fo rm

te rse b u t.

d ise su a ik a n

dengan

k e b u tu h a n p e n g g u n a . K e m u d ia n a d a la g i sim p le -fo rm y a n g m e ru p a k a n fo rm le b ih
se d e rh a n a d a n d ib u a t m e n y e ru p a i p ro p e l-fo rm . F o rm in i d ib u a t tid a k b e rh u b u n g a n
la n g su n g d e n g a n ta b e l-ta b e l b a sis d a ta . K e m u d ia n fitu r g e n e ra to r sa n g a t b e rfu n g si
k e tik a

akan

d ip e rlu k a n

m em buat
p e n g e lo la a n

b a g ia n

backend

k o n te n

dan

jik a

a p lik a si.

D i

d a la m

m enggunakan

backend

fitu r

a p lik a si

g e n e ra to r

akan

m e n in g k a tk a n w a k tu p e n g e m b a n g a n a p lik a si se c a ra sig n ifik a n . G e n e ra to r d a p a t
m e n c ip ta k a n ta m p ila n a n ta rm u k a fo rm
hanya

fo rm

yang

d ic ip ta k a n

o le h

y a n g d ib e n tu k b e rd a sa rk a n m o d e l. T id a k

g e n e ra to r ,

nam un

ju g a

sem ua

b e rh u b u n g a n d e n g a n p ro se s S e le c t, U p d a te , In se rt d a n D e le te . [8 ].

4

kode

yang

A r site k tu r S y m fo n y F ra m e w o rk

G a m b a r 2 . A rsitek tu r S ym fo n y F ra m ew o rk [9 ]

A rsite k tu r

S y m fo n y

F ram ew ork

dapat

A w a l m u la c lie n t m e la k u k a n k o n e k si k e d a la m

d ilih a t

se p e rti p a d a

G am bar 2.

w e b site m e la lu i In te rn e t. R e q u e st

C lie n t a k a n d ite rim a b a g ia n F ro n t C o n tro lle r . A d a p u n tu g a s d a ri F ro n t C o n tro lle r
a d a la h m e n e rim a re q u e st k e m u d ia n m e la n ju tk a n n y a k e p a d a c o n tro lle r la in b e ru p a
a c tio n .
A c tio n
akan

d ite ru sk a n

b a sisd a ta

yang
ke

d ila k u k a n
d a la m

o le h

F ro n t C o n tro lle r

m o d e l. M o d e l b e rtu g a s

m eru p ak an

u n tu k

m e la lu i D a ta A b stra c tio n . S e la n ju tn y a a p a b ila

m e n d a p a tk a n

d a ta

m aka

F ro n t C o n tro lle r

k e p a d a p e n g g u n a a ta u c lie n t.

5

a c tio n

m engakses

d a ta

yang
d ari

F ro n tC o n tro lle r te la h

m e m a n g g il v ie w

u n tu k d ita m p ilk a n

3.

M e to d e P e n e litia n

G a m b a r 3 . M eto d e W a terfa ll

Tahap

P e rta m a : R e q u ire m e n ts

D e fin itio n . P ro se s

p e n c a ria n k e b u tu h a n

d iin te n sifk a n d a n d ifo k u sk a n p a d a so ftw a re . U n tu k m e n g e ta h u i sifa t d a ri p ro g ra m
y a n g a k a n d ib u a t, m a k a d ila k u k a n p ro se s p e n g g a lia n in fo rm a si te n ta n g k e b u tu h a n
p e ra n g k a t lu n a k siste m in fo rm a si p e n ja d w a la n k e g ia ta n b e la ja r m e n g a ja r d i S M K
N eg eri

1

S a la tig a .

m e la k u k a n

A dapun

w aw an cara

p ro ses

dengan

p e n g g a lia n

B apak

D anang

in fo rm a si

d ila k u k a n

P rab an co n o ,

S .P d

dengan

se la k u

g u ru

p e m b in a y a n g d itu g a sk a n u n tu k m e w a k ili S M K N e g e ri 1 S a la tig a se la k u te m p a t
stu d i

kasus.

w aw an cara

U n tu k

secara

m e n g e ta h u i

k e b u tu h a n

la n g su n g te rh a d a p

pengguna,

d ila k u k a n

m e to d e

sta f y a n g y a n g te la h d itu n ju k o le h p ih a k

se k o la h se b a g a i su m b e r in fo rm a si.
T a h a p K e d u a : S y ste m

a n d S o ftw a re D e sig n . P ro se s in i d ig u n a k a n u n tu k

m e n g u b a h k e b u tu h a n -k e b u tu h a n c a lo n p e n g g u n a y a itu S M K
m e n ja d i

re p re se n ta si

p en g k o d ean p ro g ram

ke

d a la m

b e n tu k

d e sa in

N e g e ri 1 S a la tig a ,

p eran g k at

lu n a k

se b e lu m

d im u la i. D e sa in p e ra n g k a t lu n a k y a n g d ig u n a k a n d i d a la m

ta h a p a n in i a d a la h U M L (U n ifie d M o d e llin g L a n g u a g e ) y a n g te rd iri d a ri u se c a se
d ia g ra m , a c tiv ity d ia g ra m d a n c la ss d ia g ra m [1 0 ].
T a h a p K e tig a : Im p le m e n ta tio n a n d U n it T e stin g . U n tu k d a p a t d im e n g e rti
o le h

m e sin ,

b e n tu k n y a
bahasa

d a la m

hal

p em ro g ram an

d ila k u k a n

a d a la h
yang

m e la lu i

im p le m e n ta si
fra m e w o rk ,

sy m fo n y

in i

m e n ja d i b e n tu k

p ro ses

dengan

se rta

k o m p u te r, m a k a

d e sa in

ta d i

h aru s

d iu b a h

d a p a t d im e n g e rti o le h m e sin , y a itu k e d a la m
pengkodean

m enggunakan

d iim p le m e n ta si

p ro g ram .

bahasa

te m p a t

Pada

p em ro g ram an

p e n y im p a n a n

ta h a p
PH P

d a ta

in i
dan

secara

p e rm a n e n p a d a b a sis d a ta M y S Q L .
T a h a p K e e m p a t: In te g ra tio n a n d S y ste m T e stin g . S e m u a fu n g si p e ra n g k a t
lu n a k

h a ru s d iu jik a n , a g a r p e ra n g k a t lu n a k b e b a s d a ri k e sa la h a n , d a n h a siln y a

h a ru s b e n a r-b e n a r se su a i d e n g a n k e b u tu h a n y a n g su d a h d id e fin isik a n se b e lu m n y a .
P e n g u jia n

d ila k u k a n o le h p e n e liti se n d iri a ta u d ise b u t d e n g a n

u n it te stin g

dan

p e n g u jia n d ila k u k a n o le h c a lo n p e n g g u n a d a ri S M K N e g e ri 1 S a la tig a .
Tahap

K e lim a :

O p e ra tio n

and

M a in te n a n c e .

P e m e lih a ra a n

su a tu

p e ra n g k a t lu n a k d ip e rlu k a n , k a re n a k e tik a siste m d ija la n k a n m u n g k in sa ja m a sih
ada

k e sa la h a n -k e sa la h a n

k e c il

yang

tid a k

6

d ite m u k a n

se b e lu m n y a ,

a ta u

ada

p e n a m b a h a n fitu r-fitu r y a n g c u k u p p e n tin g u n tu k d ita m b a h k a n . P e n g e m b a n g a n
ju g a te rm a su k d i d a la m ta h a p a n in i.
W a w a n c a ra p e rta m a d ila k u k a n p a d a ta n g g a l 8 Ju li 2 0 1 2 d a n se te ru sn y a
d ila k u k a n

se tia p

p e rw a k ila n

se m in g g u

d a ri p ih a k

se k a li

jik a

d ip e rlu k a n

m e n y e su a ik a n

k e se d ia a n

te m p a t stu d i k a su s. B e rd a sa rk a n h a sil w a w a n c a ra m a k a

d ite m u k a n p e rso a la n b a h w a siste m p e m b u a ta n ja d w a l m a sih m e n g g u n a k a n siste m
m a n u a l, b e lu m te rk o m p u te risa si d a n b e lu m te rsim p a n k e d a la m b a sis d a ta .

U se C a se D ia g ra m

Pengolahan Data Guru
Pengolahan Mapel

Mengelola Mapel
Mengelola Guru

Mengelola Semester

Setting Periode

Admin
Mengelola Ekstra



Mengelola Kelas



Pengolahan Ekskul

Pengolahan Kelas

Pengolahan Jadwal Ekstra

Pengolahan Jadwal KBM

Lihat Jadwal Ekstra
Lihat Jadwal Mengajar

Guru
G a m b a r 4 . U se C a se D ia g ra m

G am bar
p e n ja d w a la n

4

m eru p ak an

k e g ia ta n

b e la ja r

d e sa in

use

m e n g a ja r

case

b e rb a sis

siste m

d ia g ra m
M V C

in fo rm a si

m enggunakan

sy m fo n y

fra m e w o rk . S iste m m e m ilik i d u a a k to r y a itu a d m in d a n g u ru .
A k to r

a d m in

m e m ilik i

hak

akses

u n tu k

m e la k u k a n

p e n g e lo la a n

d a ta

g u ru , m e la k u k a n p e n g e lo la a n d a ta m a p e l, m e la k u k a n p e n g e lo la a n d a ta p e rio d e ,
m e la k u k a n
U n tu k

p e n g e lo la a n

se tia p

m e n g a ja r

p e rio d e ,

b eru p a

d a ta
dapat

ja d w a l

ekskul

dan

d ila k u k a n

m e n g a ja r

g u ru

k e g a ia ta n e k stra k u lik u le r d i se k o la h .

7

m e la k u k a n
p e n g e lo la a n
dan

p e n g e lo la a n
ja d w a l

m e la k u k a n

d a ta

k e g ia ta n

p e n g e lo la a n

e k stra .
b e la ja r
ja d w a l

C la ss D ia g ra m

G a m b a r 5 . C la ss D ia g ra m

R e la si a n ta r ta b e l p a d a G a m b a r 5 d a p a t d ije la sk a n b a h w a B a se K e la s d a n
B aseJadw al

sa lin g

b erh u b u n g an

pada

k d k e la s.

fie ld

F ie ld

k d k e la s

pada

B a se Ja d w a l m e ru p a k a n fo re ig n k e y d a ri B a se K e la s. B a se Ja d w a l d a n B a se M a p e l
sa lin g

b erh u b u n g an

pada

fie ld

k d m a p e l.

F ie ld

kdm apel

pada

B aseJadw al

m e ru p a k a n fo re ig n k e y d a ri B a se M a p e l. B a se M a p e l d a n B a se G u ru b e rh u b u n g a n
p a d a fie ld k d m a p e l. F ie ld
B a se M a p e l. S e d a n g k a n

k d m a p e l p a d a B a se g u ru m e ru p a k a n fo re ig n k e y d a ri

B aseU ser

tid a k

m e m ilik i

re la si

k aren a

b e rd iri

secara

te rp isa h d a n tid a k m e m ilik i fo re ig n k e y p a d a B a se y a n g la in n y a .
G am bar
k e g ia ta n

b e la ja r

4

m eru p ak an

c la ss

m e n g a ja r d i S M K

siste m

d ia g ra m
N eg eri 1

in fo rm a si

p e n ja d w a la n

S a la tig a , te rd iri d a ri k e la s -k e la s

se p e rti B a se K e la s, B a se Ja d w a l, B a se S e ttin g , B a se M a p e l, B a se E k sk u l, B a se U se r
d a n B a se G u ru . B a se K e la s m e ru p a k a n p e m e ta a n d i d a la m
u n tu k m e n d e fin isik a n v a ria b le -v a ria b le d i d a la m

k e la s m o d e l S y m fo n y

ta b e l k e la s d a n m e th o d -m e th o d

y a n g b e rh u b u n g a n d i d a la m n y a . B a se Ja d w a l m e ru p a k a n p e m e ta a n d i d a la m k e la s

8

m o d e l s y m f o n y u n t u k m e n d e f i n i s i k a n v a r i a b l e - v a r i a b le d i d a l a m t a b l e J a d w a l d a n
m e th o d -m e th o d

yang

p e m e ta a n d i d a la m
di

d a la m

ta b e l

B aseM apel

b erh u b u n g an

di

d a la m n y a .

B a se S e ttin g

m eru p ak an

k e la s m o d e l sy m fo n y u n tu k m e n d e fin isik a n v a ria b le -v a ria b le

S e ttin g

dan

m eru p ak an

m e th o d -m e th o d

p e m e ta a n

di

yang

d a la m

b erh u b u n g an

k e la s

m odel

di

d a la m n y a .

sy m fo n y

u n tu k

m e n d e fin isik a n v a ria b le -v a ria b le d i d a la m ta b e l M a p e l d a n m e th o d -m e th o d y a n g
b e rh u b u n g a n d i d a la m n y a .

4.

H a sil d a n P e m b a h a sa n
K o n fig u ra si

S y m fo n y

te rd iri

F ram ew ork

d ari

b eb erap a

ta h a p a n

y a itu

k o n fig u ra si k o n e k si b a sis d a ta , k o n fig u ra si m o d e l d o c trin e d a n k o n fig u ra si se tia p
m o d u l. K o n fig u ra si k o n e k si b a sis d a ta d a p a t d ila k u k a n d e n g a n c a ra m e m b u k a
b e r k a s d a t a b a s e s .y m l y a n g t e r l e t a k d i d a l a m

f o l d e r c o n f i g . I s i d a r i d a t a b a s e s .y m l

d a p a t d ilih a t p a d a K o d e P ro g ra m 1 . P ro p e rti d sn m e ru p a k a n h o st d a ri lo k a si b a sis
d a ta b e ra d a . U n tu k k a su s in i d ise t lo k a sin y a a d a la h

lo c a lh o st a ta u d i k o m p u te r

p e n u lis se n d iri. K e m u d ia n n a m a b a sis d a ta d i se t k b m
a d a la h

se ttin g

usernam e

U n tu k

c o n to h

dapat

dan

p a d a d b n a m e . B e rik u tn y a

p a ssw o rd . D a p a t d iisi se su a i d e n g a n

d iisi d e n g a n

se ttin g

usernam e

a d a la h

k e b u tu h a n .

root dan

passw ord

kosong.
K od e P rogram

1 I s i b e r k a s d a t a b a s e s .y m l

1 . a ll:
2 . d o c t ri n e :
3.

c l a s s : s fD o c t ri n e D a t a b a s e

4.

p a ra m :

5.

d sn :

6.

u s e rn a m e : ro o t

7.

p a s s w o rd :

m y sq l:h o st= lo c a lh o st;d b n a m e = k b m

K ode

P ro g ram

1

m eru p ak an

p e rin ta h

u n tu k

m e la k u k a n

p e n g a tu ra n

k o n e k si b a sisd a ta . P a d a b a ris 2 a d a la h p e n e n tu a n d o c trin e se b a g a i p u sta k a k o n e k si
b a sis d a ta p a d a sy m fo n y fra m e w o rk . P a d a b a ris 5 , m e ru p a k a n h o st a ta u lo k a si d a ri
b a sis d a ta d a n n a m a b a sis d a ta y a n g a k a n d ik o n e k sik a n . B a ris 6 d a n 7 m e ru p a k a n
u se rn a m e d a n p a ssw o rd u n tu k a u te n tik a si lo g in k e b a sis d a ta tu ju a n .

9

H a sil Im p le m e n ta si S y m fo n y F ra m e w o rk p a d a A d m in istra to r

G a m b a r 6 . T am p ilan D aftar G u ru

G a m b a r 6 m e ru p a k a n ta m p ila n k e tik a a d m in m e lih a t se m u a d a fta r g u ru
y a n g te la h d im a su k k a n k e d a la m

b a sis d a ta . T a m p ila n te rse b u t b e ru p a ta b le d a ta

y a n g m e n a m p ilk a n se m u a in fo rm a si se tia p g u ru . D i se b e la h k a n a n te rd a p a t ta u ta n
y a n g d a p a t d ig u n a k a n u n tu k m e la k u k a n p e ru b a h a n d a ta , p e n g h a p u sa n d a ta a ta u
m e n a m b a h d a ta g u ru y a n g b a ru . Jik a in g in m e n a m b a h k a n d a ta g u ru y a n g b a ru
m a k a ta m p ila n n y a a k a n se p e rti p a d a G a m b a r 7 .
K od e P rogram

2 . P erin tah U n tu k M en am p ilk an D aftar

1 . < h 2 > D a ft a r G u ru < / h 2 >
2.
3 . < ta b le sty le = "w id th : 1 0 0 % ">
4 . < th e a d >
5.

< t r>

6.

< th > K O D E G U R U < /th >

7.

< t h > N IP < / t h >

8.

< th > N A M A < /th >

9.

< t h > T M P / T G L L A H IR < / t h >

10.
11.
12.

< t h > J E N IS K E L < / t h >
< t h s t y l e = " t e x t -a l i g n : c e n t e r" > P R O S E S < / t h >
< / t r>

1 3 . < /th e a d >
1 4 . < tb o d y >
15.

< ? p h p fo re a c h ($ g u ru s a s $ g u ru ): ? >

16.

< t r>

17.

< t d > < a h r e f = " < ? p h p e c h o u r l _ f o r ( 'u s e r / s h o w ? i d u s e r = '

1 8 . .$ g u r u - > g e t K d g u r u ( ) ) ? > " >
1 9 . < ? p h p e c h o $ g u ru -> g e t K d g u ru () ? > < / a > < / t d >
20.
21.
22.

< t d > < ? p h p e c h o $ g u ru -> g e t N i p () ? > < / t d >
< t d > < ? p h p e c h o $ g u ru -> g e t N a m a g u ru () ? > < / t d >
< t d > < ? p h p e c h o $ g u r u - > g e t T m p l a h i r ( ) . '/ '

2 3 . .$ g u r u - > g e t T g l l a h i r ( ) ? > < / t d >
24.

< t d > < ? p h p e c h o $ g u ru -> g e t J e n k e l () ? > < / t d >

25.

< t d s t y l e = " t e x t -a l i g n : c e n t e r" >

26.

< a h r e f = " < ? p h p e c h o u r l _ f o r ( 'g u r u / e d i t ? i d g u r u = '

27.

.$ g u r u - > g e t I d g u r u ( ) ) ? > " >

28.

< ? p h p e c h o i m a g e _ t a g ( 's c r i p t _ e d i t . p n g ') ? > < / a >

2 9 . < ? p h p e c h o l i n k _ t o ( i m a g e _ t a g ( 'c r o s s . p n g ') ,
3 0 . 'g u r u / d e l e t e ? i d g u r u = '. $ g u r u - > g e t I d g u r u ( ) ,

10

G uru

3 1 . a r r a y ( 'm e t h o d ' = > 'd e l e t e ', 'c o n f i r m ' = > 'Y a k i n ? ') ) ? >
3 2 . < /td >
3 3 . < / t r>
3 4 . < ? p h p e n d fo re a c h ; ? >
3 5 . < /tb o d y >
3 6 . < /ta b le >
37.
3 8 . < a h r e f = " < ? p h p e c h o u r l _ f o r ( 'g u r u / n e w ') ? > " > T a m b a h < / a >

K o d e P ro g ram

2 m e ru p a k a n p e rin ta h u n tu k m e n a m p ilk a n d a fta r g u ru d i

b a g ia n

v ie w . B a ris u ta m a u n tu k m e n a m p ilk a n d a ta g u ru a d a p a d a b a ris 1 5 -3 4 .

Sem ua

d a ta

g u ru

di

u la n g

di

d a la m

p e ru la n g a n

fo re a c h

dan

d ia k h iri d e n g a n

p e rin ta h e n d fo re a c h . D i se tia p p e ru la n g a n , d ig e n e ra te b a ris d a ta p a d a ta b e l se su a i
d e n g a n fie ld n y a m a sin g -m a sin g .

G a m b a r 7 . T am p ilan T am b ah G u r u

G a m b a r 7 m e ru p a k a n ta m p ila n k e tik a ta u ta n ta m b a h d a ta g u ru d ip ilih .
D ita m p ilk a n

sem ua

in p u t

yang

d ip e rlu k a n

o le h

siste m

u n tu k

k e m u d ia n

d im a su k k a n k e d a la m b a sis d a ta a g a r d a p a t d isim p a n se c a ra p e rm a n e n . In p u t y a n g
p e rlu d im a su k k a n k e d a la m

p ro se s ta m b a h d a ta g u ru a d a la h k o d e g u ru , n ip g u ru ,

n a m a g u ru , te m p a t la h ir, ta n g g a l la h ir, je n is k e la m in , u se rn a m e , p a ssw o rd d a n
k o n firm a si p a ssw o rd y a n g d im a su k k a n .

K od e P rogram

3 . P erin tah U n tu k M en am p ilk an F o rm T am b ah G u ru

1 . $ t h i s - > s e t W i d g e t ( 't g l l a h i r ', n e w s f W i d g e t F o r m D a t e (
2.

a r r a y ( 'y e a r s '= > a r r a y _ c o m b i n e (

3 . r a n g e ( 1 9 8 0 ,2 0 0 0 ) ,r a n g e ( 1 9 8 0 ,2 0 0 0 ) ) ) ) ) ;
4 . $ t h i s - > w i d g e t S c h e m a [ 'k d g u r u '] - > s e t A t t r i b u t e s (
5.

a r r a y ( 's i z e '= > 5 , 'm a x l e n g t h '= > 5 ) ) - > s e t L a b e l ( 'K o d e ') ;

6 . $ t h i s - > w i d g e t S c h e m a [ 'n i p '] - > s e t A t t r i b u t e s (

11

7 . a r r a y ( 's i z e '= > 2 0 ) ) - > s e t L a b e l ( 'N I P ') ;
8 . $ t h i s - > w i d g e t S c h e m a [ 'n a m a g u r u '] - > s e t A t t r i b u t e s (
9 . a r r a y ( 's i z e '= > 3 0 ) ) - > s e t L a b e l ( 'N a m a G u r u ') ;
10.
1 1 . $ t h i s - > w i d g e t S c h e m a [ 'u s e r n a m e '] = n e w s f W i d g e t F o r m I n p u t T e x t ( ) ;
1 2 . $ t h i s - > w i d g e t S c h e m a [ 'p a s s w o r d '] =
1 3 . n e w s fW i d g e t F o rm In p u t P a s s w o rd ();
1 4 . $ t h i s - > w i d g e t S c h e m a [ 'p a s s w o r d _ a g a i n '] =
1 5 . n e w s fW i d g e t F o rm In p u t P a s s w o rd ();
1 6 . $ t h i s - > v a l i d a t o r S c h e m a [ 'u s e r n a m e '] =
1 7 . n e w s fV a l i d a t o rS t ri n g (
1 8 . a r r a y ( 'm i n _ l e n g t h ' = > 6 , 'm a x _ l e n g t h ' = > 3 0 ) ) ;
1 9 . $ t h i s - > v a l i d a t o r S c h e m a [ 'p a s s w o r d '] =
2 0 . n e w s fV a l i d a t o rS t ri n g (
2 1 . a r r a y ( 'm i n _ l e n g t h ' = > 6 , 'm a x _ l e n g t h ' = > 3 0 ) ) ;
2 2 . $ t h i s - > v a l i d a t o r S c h e m a [ 'p a s s w o r d _ a g a i n ']
2 3 . = n e w s fV a l i d a t o rS t ri n g (
2 4 . a r r a y ( 'm i n _ l e n g t h ' = > 6 , 'm a x _ l e n g t h ' = > 3 0 ) ) ;
25.
2 6 . $ t h i s - > w i d g e t S c h e m a [ 'p a s s w o r d _ a g a i n ']
2 7 . - > s e t L a b e l ( 'U l a n g i P a s s w o r d ') ;
28.
2 9 . $ t h i s -> v a l i d a t o rS c h e m a -> s e t P o s t V a l i d a t o r(
30.

n e w s fV a l i d a t o rA n d (a rra y (

31.

n e w s fV a l i d a t o rD o c t ri n e U n i q u e (

3 2 . a r r a y ( 'm o d e l ' = > 'G u r u ', 'c o l u m n ' = > a r r a y ( 'k d g u r u ') ) ,
3 3 . a r r a y ( 'i n v a l i d '= > 'K o d e s u d a h p e r n a h d i e n t r i ') ) ,
3 4 . n e w s f V a l i d a t o r C a l l b a c k ( a r r a y ( 'c a l l b a c k ' = >
3 5 . a r r a y ( $ t h i s , 'p o s t V a l i d a t o r C a l l b a c k ') ) ,
3 6 . a r r a y ( 'i n v a l i d '= > 'P a s s w o r d T i d a k S a m a ') )
37.

))

3 8 . );

K o d e P ro g ram

3 m e ru p a k a n p e rin ta h u n tu k m e n a m p ilk a n

g u ru . B a ris y a n g d ig u n a k a n u n tu k m e n a m p ilk a n
b a ris

1 -3 8 .

Pada

m e n a m p ilk a n

b a ris

in p u t

1

d ig u n a k a n

b eru p a

fo rm

sfW id g e tF o rm D a te

ta n g g a l.

Pada

fo rm

ta m b a h

ta m b a h d a ta g u ru a d a la h

b a ris

d ig u n a k a n
11

u n tu k

d ig u n a k a n

sfW id g e tF o rm In p u tT e x t d ig u n a k a n u n tu k m e n a m p ilk a n in p u t te k s . P a d a b a ris 1 2 15

d ig u n a k a n

sfW id g e tF o rm In p u tP a ssw o rd

in p u ta n p a ssw o rd .

12

d ig u n a k a n

u n tu k

m e n a m p ilk a n

G a m b a r 8 . T am p ilan U b ah G u ru

G a m b a r 8 m e ru p a k a n ta m p ila n k e tik a d a ta g u ru d ip ilih u n tu k d ila k u k a n
p e ru b a h a n d a ta . D a ta -d a ta se b e lu m n y a y a n g te la h d im a su k k a n p a d a g u ru te rse b u t,
a k a n d ita m p ilk a n k e m b a li k e d a la m

in p u t

y a n g sa m a k e tik a p ro se s in p u t d a ta

b a ru . A d m in d a p a t m e la k u k a n p e ru b a h a n -p e ru b a h a n d a ta te rse b u t d a n k e m u d ia n
m e n e k a n to m b o l S im p a n u n tu k m e la k u k a n p e ru b a h a n d a ta se b e n a rn y a .
K od e P rogram

4 . P erin tah U n tu k M en am p ilk an F o rm U b ah G u ru

1 . $ t h i s - > s e t W i d g e t ( 't g l l a h i r ', n e w s f W i d g e t F o r m D a t e (
2 . a r r a y ( 'y e a r s '= > a r r a y _ c o m b i n e ( r a n g e ( 1 9 8 0 , 2 0 0 0 ) ,
3 . r a n g e ( 1 9 8 0 ,2 0 0 0 ) ) ) ) ) ;
4 . $ t h i s - > w i d g e t S c h e m a [ 'k d g u r u '] - > s e t A t t r i b u t e s (
5 . a r r a y ( 's i z e '= > 5 , 'm a x l e n g t h '= > 5 ) ) - > s e t L a b e l ( 'K o d e ') ;
6 . $ t h i s - > w i d g e t S c h e m a [ 'n i p '] - > s e t A t t r i b u t e s (
7 . a r r a y ( 's i z e '= > 2 0 ) ) - > s e t L a b e l ( 'N I P ') ;
8 . $ t h i s - > w i d g e t S c h e m a [ 'n a m a g u r u '] - > s e t A t t r i b u t e s (
9 . a r r a y ( 's i z e '= > 3 0 ) ) - > s e t L a b e l ( 'N a m a G u r u ') ;
1 0 . $ t h i s -> v a l i d a t o rS c h e m a -> s e t P o s t V a l i d a t o r(
11.

n e w s fV a l i d a t o rD o c t ri n e U n i q u e (a rra y (

1 2 . 'm o d e l ' = > 'G u r u ', 'c o l u m n ' = > a r r a y ( 'k d g u r u ') ) ,
1 3 . a r r a y ( 'i n v a l i d '= > 'K o d e s u d a h p e r n a h d i e n t r i ') )
1 4 . );

K ode

P ro g ram

4

m eru p ak an

p e rin ta h

u n tu k

g u ru . B a ris y a n g d ig u n a k a n u n tu k m e n a m p ilk a n
b a ris

1 -3 4 .

m e n a m p ilk a n

Pada

b a ris

in p u t

1

b eru p a

d ig u n a k a n
ta n g g a l.

fo rm

m e n a m p ilk a n

sfW id g e tF o rm D a te
Pada

b a ris

fo rm

ubah

ta m b a h d a ta g u ru a d a la h

4 -9

d ig u n a k a n

d ig u n a k a n

u n tu k

p e rin ta h

se tA ttrib u te s u n tu k m e n a m p ilk a n d a ta y a n g su d a h te rsim p a n u n tu k d ie d it d i d a la m
fo rm .

13

H a sil Im p le m e n ta si S y m fo n y F ra m e w o rk p a d a G u r u

G a m b a r 9 . D aftar Jad w al

G a m b a r 9 m e ru p a k a n ta m p ila n g u ru u n tu k m e lih a t ja d w a l m e n g a ja r y a n g
d ia m p u . Ja d w a l m e n g a ja r g u ru d ita m p ilk a n d a la m
in fo rm a si h a ri, ru a n g , ja m

m u la i, ja m

b e n tu k ta b e l y a n g te rd iri d a ri

se le sa i, m a ta

p e la ja ra n d a n k e la s y a n g

d ia m p u . K e m u d ia n g u ru d a p a t m e m ilih ta u ta n L ih a t Ja d w a l u n tu k m e lih a t ja d w a l
se c a ra le b ih d e ta il se p e rti p a d a G a m b a r 1 0 .

K od e P rogram

5 . P erin tah U n tu k M en am p ilk an D aftar

Jad w al

1 . < h 2 > D a ft a r J a d w a l < / h 2 >
2.
3 . < ta b le sty le = "w id th : 1 0 0 % ">
4 . < th e a d >
5.

< t r>

6.

< t h > H A R I< / t h >

7.

< th > R U A N G < /th >

8.

< t h > J A M M U L A I< / t h >

9.

< t h > J A M S E L E S A I< / t h >

10.

< th > M A P E L < /th >

11.

< t h s t y l e = " t e x t -a l i g n : c e n t e r" > K E L A S < / t h >

12.
13.

< t h s t y l e = " t e x t -a l i g n : c e n t e r" > P R O S E S < / t h >
< / t r>

1 4 . < /th e a d >
1 5 . < tb o d y >
16.

< ? p h p fo re a c h ($ j a d w a l s a s $ j a d w a l ): ? >

17.

< t r>

18.

< t d > < ? p h p e c h o $ j a d w a l -> g e t H a ri () ? > < / t d >

19.

< t d > < ? p h p e c h o $ j a d w a l -> g e t K d k e l a s () ? > < / t d >

20.

< t d > < ? p h p e c h o $ j a d w a l -> g e t M u l a i j a m () ? > < / t d >

21.
22.
23.

< t d > < ? p h p e c h o $ j a d w a l -> g e t S e l e s a i j a m () ? > < / t d >
< t d > < ? p h p e c h o $ j a d w a l -> g e t M a p e l ()-> g e t N a m a m a p e l () ? > < / t d >
< t d s t y l e = " t e x t -a l i g n : c e n t e r" >

2 4 . < ? p h p e c h o $ j a d w a l -> g e t M a p e l ()-> g e t G ra d e () ? > < / t d >
25.

< t d s t y l e = " t e x t -a l i g n : c e n t e r" >

2 6 . < a h r e f = " < ? p h p e c h o u r l _ f o r ( 'j a d w a l / e d i t ? i d j a d w a l = '
2 7 . .$ j a d w a l - > g e t I d j a d w a l ( ) ) ? > " > < ? p h p e c h o
2 8 . i m a g e _ t a g ( 's c r i p t _ e d i t . p n g ') ? > < / a >
29.

< ? p h p e c h o l i n k _ t o ( i m a g e _ t a g ( 'c r o s s . p n g ') ,

3 0 . 'j a d w a l / d e l e t e ? i d j a d w a l = '. $ j a d w a l - > g e t I d j a d w a l ( ) ,
3 1 . a r r a y ( 'm e t h o d ' = > 'd e l e t e ', 'c o n f i r m ' = > 'Y a k i n ? ') ) ? >
32.

< /td >

33.

< / t r>

34.

< ? p h p e n d fo re a c h ; ? >

3 5 . < /tb o d y >
3 6 .< / t a b l e >
37.
3 8 . < a h r e f = " < ? p h p e c h o u r l _ f o r ( 'j a d w a l / n e w ') ? > " > T a m b a h < / a > |
3 9 . < a h re f= " # " o n c l i c k = " re t u rn l i h a t j a d w a l ()" > L i h a t J a d w a l < / a >

14

K o d e P ro g ram

5 m e ru p a k a n p e rin ta h u n tu k m e n a m p ilk a n d a fta r ja d w a l.

P e rin ta h m e n a m p ilk a n se m u a d a fta r ja d w a l te rd a p a t d i d a la m
b a ris

p e rin ta h

te rse b u t

sem ua

d a ta

d iu la n g

d i d a la m

b a ris 1 6 -3 4 . P a d a

p e ru la n g a n

fo re a c h

dan

d ia k h iri d e n g a n p e rin ta h e n d fo re a c h . P a d a se tia p p e ru la n g a n d ita m p ilk a n s e tia p
fie ld p a d a m a sin g -m a sin g d a ta .

G a m b a r 1 0 . L ih at Jad w al

G a m b a r 1 0 m e ru p a k a n ta m p ila n k e tik a ta u ta n lih a t ja d w a l d ip ilih . M a k a
g u ru

akan

T a m p ila n

m e lih a t ja d w a l m e n g a ja r y a n g
yang

le b ih

b a ik

dan

b erb ed a

h aru s

d ari

G am bar 9.
K od e P rogram

6 . P erin tah U n tu k M en am p ilk an L ih at Jad w al

1 . $ ( '# c a l e n d a r ') . f u l l C a l e n d a r ( {
2 . t h e m e : t ru e ,
3 . h e a d e r: {
4 . l e f t : '',
5 . c e n t e r : 't i t l e ',
6 . r i g h t : 'a g e n d a W e e k , a g e n d a D a y '
7 . },
8 . d e f a u l t V i e w : 'a g e n d a W e e k ',
9 . e d i t a b l e : fa l s e ,
1 0 .f i r s t D a y : 1 ,
1 1 .a l l D a y S l o t : f a l s e ,
1 2 .e v e n t s : [
1 3 .< ? p h p f o r e a c h ( $ j a d w a l s a s $ j d w l ) : ? >
1 4 .{
1 5 . t i t l e : 'R u a n g < ? p h p e c h o $ j d w l - > g e t K d k e l a s ( ) ; ? > \ n '
1 6 . + 'K e l a s < ? p h p e c h o $ j d w l - > g e t M a p e l ( ) - > g e t G r a d e ( ) ; ? >
1 7 . \ n < ? p h p e c h o $ j d w l - > g e t M a p e l ( ) - > g e t N a m a m a p e l ( ) ; ? > ',
1 8 . s t a rt : n e w D a t e (y , m , w + < ? p h p s w i t c h (
1 9 . $ j d w l - > g e t H a r i ( ) ) { c a s e 'S E N I N ':
2 0 . e c h o '1 '; b r e a k ; c a s e 'S E L A S A ':
2 1 . e c h o '2 '; b r e a k ; c a s e 'R A B U ':
2 2 . e c h o '3 '; b r e a k ; c a s e 'K A M I S ':
2 3 . e c h o '4 '; b r e a k ; c a s e 'J U M A T ':
2 4 . e c h o '5 '; b r e a k ; c a s e 'S A B T U ':
2 5 . e c h o '6 '; b r e a k ; d e f a u l t :
2 6 . e c h o '0 '; b r e a k ; } ? > ,
2 7 . < ? p h p e c h o s u b s t r ( $ j d w l - > g e t M u l a i j a m ( ) ,0 ,2 ) ; ? > ,
2 8 . < ? p h p e c h o s u b s t r ( $ j d w l - > g e t M u l a i j a m ( ) ,3 ,2 ) ; ? > ) ,
2 9 . e n d : n e w D a t e (y , m , w + < ? p h p s w i t c h ($ j d w l -> g e t H a ri ()){
3 0 . c a s e 'S E N I N ': e c h o '1 '; b r e a k ;
3 1 . c a s e 'S E L A S A ': e c h o '2 '; b r e a k ;
3 2 . c a s e 'R A B U ': e c h o '3 '; b r e a k ;
3 3 . c a s e 'K A M I S ': e c h o '4 '; b r e a k ;
3 4 . c a s e 'J U M A T ': e c h o '5 '; b r e a k ;
3 5 . c a s e 'S A B T U ': e c h o '6 '; b r e a k ;
3 6 . d e f a u l t : e c h o '0 '; b r e a k ; } ? > ,
3 7 . < ? p h p e c h o s u b s t r ( $ j d w l - > g e t S e l e s a i j a m ( ) ,0 ,2 ) ; ? > ,

15

d ia

am pu

ta m p ila n

secara

le b ih

d e ta il.

ta b e l se b e lu m n y a

pada

3 8 . < ? p h p e c h o s u b s t r ( $ j d w l - > g e t S e l e s a i j a m ( ) ,3 ,2 ) ; ? > ) ,
3 9 . a l l D a y : fa l s e
4 0 . },
4 1 . < ? p h p e n d fo re a c h ; ? >
42. {
43. }
44. ]
4 5 . } );

K o d e P ro g ram

6 m e ru p a k a n p e rin ta h u n tu k m e n a m p ilk a n ta m p ila n lih a t

ja d w a l. P a d a k o d e p ro g ra m

te rse b u t, p a d a b a ris 1 -4 5 m e ru p a k a n p e rin ta h u n tu k

m e la k u k a n p e m b a n g k ita n ta m p ila n ja d w a l m e n g g u n a k a n ja v a sc rip t. P a d a b a ris
2 0 -2 5 d ila k u k a n k o n v e rsi d a ri a n g k a m e n ja d i h a ri se h in g g a d a p a t d ik e ta h u i h a ri
d a la m

b a h a sa In d o n e sia u n tu k se tia p ja d w a l y a n g su d a h te rsim p a n d i d a la m b a sis

d a ta .
5.

S im p u la n
B erd asark an

p ro ses

p e n e litia n

dan

p ro ses

pengem b angan

in fo rm a si p e n ja d w a la n k e g ia ta n b e la ja r m e n g a ja r p a d a S M K
m aka

dapat

d isim p u lk a n

b e rb a sis M V C

bahw a

sy m fo n y

fra m e w o rk

siste m

N e g e ri 1 S a la tig a

d a p a t d iim p le m e n ta sik a n

p ad a p ro ses p en g em b an g an w eb . N am u n

fra m e w o rk in i b e rb e d a

se k a li d e n g a n fra m e w o rk la in n y a se p e rti C o d e Ig n ite r a ta u C a k e P H P . F ra m e w o rk
in i m e n g g u n a k a n p u sta k a d o c trin e se b a g a i p e n g a tu ra n m o d e l d i d a la m a rsite k tu r.
P ro se s p e n g e m b a n g a n w e b site m e n g g u n a k a n S y m fo n y F ra m e w o rk p a d a
p e n e litia n m e n e m u k a n b e b e ra p a h a l te ru ta m a a d a la h p a d a im p le m e n ta si M V C .
D ite m u k a n

b eb erap a

m enggunakan
a n ta rm u k a

hal

sy m fo n y

pengguna

im p le m e n ta si

M odel

di

d a la m

fra m e w o rk ,
h aru s

koneksi

im p le m e n ta si
u n tu k

m enggunakan
d a ta b a se

v ie w

m em bangun
siste m

d ig u n a k a n

di

v ie w

m ana
a ta u

te m p la te .

p u s ta k a

dengan
ta m p ila n

Sedangkan

ta m b a h a n

d o c trin e

se d a n g k a n u n tu k c o n tro lle r d ig u n a k a n m e to d e A c tio n s p a d a S y m fo n y F ra m e w o rk .
D a ri sisi te k n o lo g i, d a p a t d isim p u lk a n b a h w a , S y m fo n y F ra m e w o rk te la h
m e n y e d ia k a n
p eran g k at

fu n g si-fu n g si

lu n a k

sesuai

yang

dengan

cukup

k e b u tu h a n

le n g k a p

k e b u tu h a n p e n g g u n a d i S M K N e g e ri 1 S a la tig a .

16

u n tu k

pengguna

m em bangun

d a la m

sebuah

h a l in i m e m e n u h i

6.

P u sta k a

[1 ]

K u m a la ,

R in i.

[2 ]

A rifin , M o c h

2009,

S iste m

In fo rm a si

P e n ja d w a la n

K e g ia ta n

B e la ja r

M e n g a ja r D i S y d n e y C o lle g e B a n d u n g . B a n d u n g : U n ik o m .

P e n ja d w a la n

dan

A gus

P ro d u k

R u d y a n to . 2 0 1 0 . P e ra n c a n g a n

P a v in g

B lo c k

pada

C V . EK O

S iste m

JO Y O .

In fo rm asi

Y o g y a k a rta :

S N A T I.
[3 ]

K ristia n , D e n i. 2 0 1 0 . S iste m

In fo rm a si P e n ja d w a la n K u lia h F a k u lta s S a in s

d a n T e k n o lo g i U n iv e rsita s A irla n g g a . S u ra b a y a : U n iv e rsita s A irla n g g a .
[4 ]

A l-F a tta ,

H a n if.

2007.

A n a lisis

dan

P erancangan

S iste m

In fo rm a si .

Y o g y a k a rta : S T M IK A M IK O M , A n d i.
[5]

Z a n in o tto , F ra n ç o is . 2 0 0 7 . T h e D e fin itiv e G u i