TUGAS AKHIRPRARANCANGAN PABRIK MELAMIN PROSES BASF Prarancangan Pabrik Melamin Proses Basf Kapasitas 150.000 Ton Per Tahun.
TUGAS AKHIR
PRARANCANGAN PABRIK MELAMIN PROSES BASF
KAPASITAS 150.000 TON PER TAHUN
Disusun Sebagai Salah Satu Syarat Untuk Memperoleh
Gelar Kesarjanaan Strata 1 Fakultas Teknik
Universitas Muhammadiyah Surakarta
Oleh :
SHOFI AZIZAH
D 500 100 001
Dosen Pembimbing :
1. Ir. Dr. Ahmad M. Fuadi, M.T
2. Eni Budiyati, S.T., M.Eng
JURUSAN TEKNIK KIMIA
FAKULTAS TEKNIK
UNIVERSITAS MUHAMMADIYAH SURAKARTA
SURAKARTA
2015
Prarancangan Pabrik Melamin Proses BASF Kapasitas 150.000 ton/tahun
Motto
When you feel like quitting, remember why you started.
Shofi Azizah (D50010001)
v
BAF 150.000 /
Halaman Persembahan
!"
#
Dalam halaman ini saya persembahkan untuk :
Allah SWT atas karunia dan rezekinya,
Orang Tua, Ayahanda Wahdan,dan Ibunda Jumiati,
Kakak, Alm. Sofwan Azizi,
Tante, Sri Rahayu, dan Adik keponakan, Aziz Fadhlurrohman,
Cinta dan kasih sayang kalian tak tergantikan oleh apapun.
Sahabat serta partner Tugas Akhir, Mutiara Sarisdiyanti,
Terima kasih untuk semuanya.
Shofi Azizah (D50010001)
$%&%&'(&')&' $&*%+, -./&0+' $%12.2
BA3F 4&5&2+6&2 150.000 61'/6&78'
9ntisari
:;?:
Prarancangan Pabrik Melamin Proses BASF dengan kapasitas 150.000 ton per
tahun beroperasi selama 330 hari per tahun. Hal ini dilakukan agar dapat memenuhi
kebutuhan melamin di dalam dan luar negeri. Pabrik ini rencana akan didirikan di
Kawasan Industri Kujang Cikampek, Jawa Barat. Reaksi pembentukan melamin dari
urea yaitu dekomposisi urea menjadi asam isocyanat dan amoniak, dan asam
isocyanat berubah menjadi melamin dan karbondioksida. Pada proses ini digunakan
katalis alumina (Al2O3). Reaksi yang berlangsung pada @ABCDCEFD GFD HFIctor bersifat
endotermis dan irreversible dengan suhu 410ºC dan tekanan 3 atm. Konversi untuk
reaksi ini adalah 95 %. Produk yang diperoleh yaitu melamin yang berupa padatan
kristal.
Kebutuhan urea untuk pabrik ini sebesar 67.807,722 kg/ jam. Produk melamin
sebesar 5.289,967 kg/ jam. Utilitas pendukung proses meliputi penyediaan air sebesar
569,700 kg/ jam yang diperoleh dari air sungai Parungkadali dan Sungai Cikao,
penyediaan saturated steam sebesar 48,87 m3/ jam yang diperoleh dari boiler dengan
bahan bakar fuel oil sebesar 12.397,32 liter/ jam, kebutuhan udara tekan sebesar 100
m3/jam, kebutuhan listrik diperoleh dari PLN dan sebuah generator set sebesar 449,83
kW sebagai cadangan. Dengan luas tanah 20.000 m 2 dan jumlah karyawan 174 orang.
Modal tetap atau Fixed Capital Investment yang digunakan untuk mendirikan
pabrik adalah Rp 245.417.586.213,13 dengan modal kerja atau Working Capital
sebesar Rp 507.513.116.828,08. Analisa ekonomi memperlihatkan bahwa Return on
Investment (ROI) sebelum pajak 67,35% dan setelah pajak 53,57 %. Pay out Time
(POT) adalah 0,166 tahun. Kondisi Break Even Point (BEP) pada nilai 45,00 %
kapasitas produksi sedangkan Shut Down Point (SDP) pada nilai 11,00 %.
Discounted Cash Flow (DCF) sebesar 38,83%. Dari analisa ekonomi tersebut dapat
disimpulkan bahwa pabrik melamin proses BASF kapasitas 150.000 ton per tahun ini
layak untuk didirikan.
Kata Kunci : Melamin, BASF, Fluidized bed reactor
Shofi Azizah (D50010001)
vi
Prarancangan Pabrik Melamin Proses BASF Kapasitas 150.000 ton/tahun
Kata Pengantar
LMNM OPQRMQNMS
TUUVWVXYZVWVK[YX \]^\_^
`YaK UbY[Y] `cdYWKU eVdaVf[Vd [c gVhK]Vf TWWVg i\jk [V]cdV WKXeVgVd ]VgXVf
Uc]fV gKhVbVg
Olmlmn
-Nya, Penulis dapat menyelesaikan laporan tugas akhir dengan judul
cangan Pabrik Melamin Proses BASF Kapasitas 150.000 ton per tahun.
Tugas akhir prarancangan pabrik kimia ini merupakan salah satu syarat yang
harus diselesaikan oleh setiap mahasiswa untuk mencapai gelar kesarjanaannya di
Jurusan Teknik Kimia Fakultas Teknik Universitas Muhammadiyah Surakarta.
Dengan tugas ini diharapkan mahasiswa dapat memahami dan menerapkan semua
teori serta kemampuan penalaran yang telah diperoleh selama kuliah ke dalam pra
rancangan pabrik.
Dalam penyelesaian laporan tugas akhir ini Penulis telah mendapat banyak
bimbingan, petunjuk, dan bantuan yang sangat bermanfaat dari berbagai pihak . Oleh
karena itu, Penulis mengucapkan terima kasih yang sebesar-besarnya kepada :
1. Bapak Ir. Sri Sunarjono, M.T., Ph.D selaku Dekan Fakultas Teknik
Universitas Muhammadiyah Surakarta.
2. Bapak Rois Fatoni, S.T., M. Eng., Ph.D, selaku Ketua Jurusan Teknik Kimia
Universitas Muhammadiyah Surakarta.
3. Bapak Ir. Dr. Ahmad M. Fuadi, M.T. dan Ibu Eni Budiyati, S.T., M.Eng.,
selaku Dosen Pembimbing I dan Dosen Pembimbing II, yang telah
memberikan bimbingan dan saran-sarannya.
4. Bapak dan Ibu tercinta, terimakasih atas doa yang dan dukungannya.
5. Seluruh staf edukatif dan administrasi Jurusan Teknik Kimia Universitas
Muhammadiyah Surakarta.
6. Teman-teman seperjuangan angkatan 2010 Teknik Kimia UMS.
7. Semua pihak yang sudah membantu dalam penyelesaian tugas akhir ini, yang
tak bisa disebutkan satu persatu.
Shofi Azizah (D50010001)
JKK
Prarancangan Pabrik Melamin Proses BASF Kapasitas 150.000 ton/tahun
Kata Pengantar
qrstupv vwsxwy zrs{w|w}p ~ww |wuwz rs{tvtsws uw}ws ytxwv wp} psp
zwvp wt |w}p rvrzt}swws w}rsws{w }pyp |ws vw}ws {wsx ~r}vpwy zrz~wsxts
|w}p ~r}~wxwp pw vwsxwy |pw}wws rzxw uw}ws ytxwv wp} psp zrsw|p wwu
rvtvrvws qrstupv w|w uwsxw vruwstys{w |ws |wwy
~r}zwswwy ~wxp vrztw
pw
wvvwuwztwuwptz }~
t}ww}yw
}pu
qrstupv
Shofi Azizah (D50010001)
oppp
BAF ¡¢ 150.000 ¢/¢£¤
D¥¢ ¦si
T¨ª «¬«
§¨©
®¯®°®± ²³´³¯µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
¶
®¯®°®± ·¸±¹¸º®®±µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
¶¶
·¸»±¼®½®®± ¾»¿¹¿±®¯¿½®º µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
¶¶¶
°¾½½¾ µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
¶
v
®¯®°®± ·À¸º¸°Á®®± µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
v
¿±½¿º®»¿µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
v¶
®½® ·¸±¹®±½®» µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
ö¶
´®Ä½®» ¿º¿ µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
¶
´®Ä½®» ½®Á¸¯ µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
x¶¶¶
´®Ä½®» ¹®°Á®» µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
xv
Á®Á ¿
·¸±´®³¯³®± µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
tr
r
ŵÅ
¯ÆÆ ÁÇÈÆÉÆÊË ·ÇÊ̶¶ÆÊ ·ÆÍζÉ
ŵÏ
ÂÆÐÆÑ¶Æ »ÆÊÒÆÊËÆÊ
Å
µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
Å
µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
Å
ŵÓ
·ÇÊÇÊÔÕÆÊ ¯ÖÉÆѶ ·ÆÍ릃 µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
×
ŵ×
½¶ÊØÆÕÆÊ ·ÆÉÆ
ts
st
u
µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
s
ŵ׵Š°ÆÒÆÚÛÚÆÒÆÚ ÐÎÖÑÇ µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
r
Åµ×µÏ ÂÇËÕÊÆÆÊ ÐÖÌÕÉ µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
t
s
Åµ×µÓ º¶ÞÆ Þ¶Ñ¶ ÌÆÊ
É¶Ú¶Æ ÍÆßÆÊ ÍÆÉÕ ÌÆÊ ÐÎÖÌÕÉ µµµµµµµµ
Åµ×µ× ½¶ÊØÆÕÆÊ ÐÎÖÑÇ
Á®Á ¿¿
x
s
Ù
Ü
ÅÝ
ÅÅ
µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
ÅÓ
´¸ºÂ»¿·º¿ ·»¾º¸º µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
ÅÙ
쵁
ϵÏ
ϵÓ
r
ºÐÇѶ޶ÉÆѶ ÁÆßÆÊ ÁÆÉÕ ÌÆÊ ·ÖÌÕÉ µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
s
ÅÙ
ϵŵÅ
ºÐÇѶ޶ÉÆ ¶ ÍÆßÆÊ ÍÆÉÕ µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
ÅÙ
ϵŵÏ
ºÐÇѶ޶ÉÆѶ ÐÎÖÌÕÉ µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
ÅÜ
r s
ÂÖÊÑÇÐ ·ÖÑÇ
µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
t r
ϵϵÅ
½¶ÊØÆÕÆÊ ÇÚÖ̶ÊÆÚ¶ÉÆ µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
ϵϵÏ
½¶ÊØÆÕÆÊ É¶ÊǶÉÆ µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
t
r r s
´¶ÆËÎÆÚ ®È¶ ·ÖÑÇ
ϵӵÅ
ÅÜ
Åà
Åá
µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
Åâ
s µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
ÏÝ
½¶ÊØÆÕÆÊ ÐÎÖÑÇ
r
ϵӵŵŠ½ÆßÆÐ ÐÇѶÆÐÆÊ ÍÆ ßÆÊ ÍÆÉÕ µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
Shofi Azizah (D50010001)
ix
ÏÝ
BAòF óåôåñêõåñ 150.000 õðæ/õåö÷æ
ãäåäåæçåæèåæ ãåéäêë ìíîåïêæ ãäðñíñ
Dåøõåä ùsi
ÿ ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
ú
ÿÿr ÿs
úý
úûüûýûú þÿ ÿ
úûüûýûü þÿ ÿ
ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
ÿÿ r rÿÿ ÿs ÿ
ÿ rÿÿ ÿÿs
úû
rÿÿ ÿÿ
úû ûý
ú
ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
ú
Lay Out ÿ
ÿ rÿÿtÿ r s
ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
ü
Lay out ÿ ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
ü
Lay out rÿÿÿt r s
ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
ú
þ ! ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
"
ÿ ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
üûýûý
"
ÿ ÿ ÿ ÿ #"$ý% ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
üûýûú
"
ÿ
#"$ú% ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
üûú
xr
ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
üûü
ÿ
ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
úû ûý
úû ûú
üûý
üûüûý
ÿ u
rÿ
melt ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
üûüûú
ÿ ÿ ÿ& ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
'
ÿ salt ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
'
ÿ& ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
Cyclon
ÿÿ ÿ& ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
' ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
(
Furnace ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
(
( Crystalizer ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
(
) Cyclon
ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
)
Bucket Elevatorûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
üûüû
üû
üû
üû
üû
üû
üû
üûý
*
ûûûûûûûûûûûûûûûû
úû
üûýý
Melter
ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
üûýú
Cooler
ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
ý
üûýú
Scrubberûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
ú
üûýü
Silo ÿ ÿ ÿ ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
ú
üûý
Belt Conveyor ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
ü
+þ
+ +" !
! þ! + ûûûûû
ûý +t
r s
ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
steam ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
ûýûý
+ty
ÿ
Shofi Azizah (D50010001)
x
,-.-./0./1./ ,.2-34 567.83/ ,-9:6: BA;F .: 150.000 >9//>.?@/
D.A>.- Bsi
a_a b
DEFEG
HICtJ KIy
KLCMMI LMI JKINOPMQMI MCr EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
RS
DEFET
HICtJKUVMINWCtKt IM NM PCsCtrW
EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
XY
DEFED
HICtJKIy
KLCM VMQMI VMWMr EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
YG
DEFER
HICt JKIy
KLCM ZLMrM Kt WMI
EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
YG
DEFEX
HICtJKINOPMQMI PCUVMQ EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
YT
DEG [MVOrMOt \CZU EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
YY
DEGEF
]rONrMU WKr^M PMVOrMOt \CZU
EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
YY
DEGEG
tMUM PMVOrMOt \CZU
_PMt`MPMtu
EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
YS
c_d_efcfd ]fgHh_i__dEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Sj
REF aKIkZW ]Kru
sMQMMI
EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Sj
rlrNMICmMs
REG htZr Wku
C EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
SG
RET nZNMsLMI oKw
KIMIN
EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
SX
RETEF
]KUKNMIN mMQMU EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
SX
RETEG
MI WOUCmMrCs
pKw
EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
SX
RETET
cMIMNKru
tMUM
EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
SX
RETED
cMIMNKrtKWICW LMI J\OLZWmC EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
SY
RETER
cMIMNKrWKZMINMI LMI ZUZU EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
SY
RETEX
htMqq MQPC EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
SY
RETEY
rKJMPM VMNCMIEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
SY
RETES
rKJMPM mKWmC EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Ss
RED hCsKt U rKJKNMw
MCMI LMI hCsKt U tM^C
RER ]KUVMNCMI eMU rKr^M rMrMyw
MI
EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Ss
EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
sj
REX ]KINNOPOINMI eMVMtMIu eZUPMQ rMrMyMwI LMI tM^C
REXEF
EEEEEEEEE
sG
]KINNOPOINMI ^MVMtMI EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
sG
MI LMI NM^C
REXEG eZUPMQ WMrMyw
EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
sT
EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
sX
EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
sY
RESEF
]KrKIvMIMMI JrOLZWmC EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
sS
RESEG
]KINKILMPCMI J\OLZWmC EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
ss
_d_[wh_ frldlcw EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
FjF
XEF ]KIMWmCrMI iMrNM ]KrMPMtMI
FjF
REY rKmK^MQkKrMMI hOmCMP rMrMyw
MI
RES cMIM^KUKI ]Kru
sMQMMI
a_a bw
Shofi Azizah (D50010001)
xC
EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
xyzyz{|z{}z{ xz~y z{ xy BAF zzz 150.000 {/z{
Dzzy si
rrt
rt y
C¡¢£¤¡¥ £¦§¨©¤ª¨¦¤
M¡¦«¬¡¤«®£¦¯ °©¤
General expense
±
µ
²³ ´³y
Percent profit on sales
Percent return on investment
Pay out time
Break event point
¶
Shut down point
Discounted cash flow
¶ ·³ rt
¶
Capital investment
¶
Production cost
¶
Profit (µ¸) ...............................................
¶
µ
²³ µ³y
¶
² ¹ºº ´»¼º½¾¿²À
Á
²ÂÃ²Ä ¾¼Ã²´²
¿ÅÆr
Shofi Azizah (D50010001)
x
PÇÈÇÈÉÊÈÉËÈÉ PÈÌÇÍÎ MÏÐÈÑÍÉ PÇÒÓÏÓ BASF KÈÔÈÓÍÕÈÓ 150.000 ÕÒÉ/ÕÈÖ×É
DÈØÕÈÇ Ùabel
ÜÝÞßÝR ßÝàáâ
ãäåæç è éæêëæìåäíîäí ïìðñê òæçäìÛí ïíóñíæôÛä õöö÷
õöèø ùùùùùùùùùùùùùùùù
õ
ãäåæç õù úäðäôÛtäô éêñóûëô Û éæêûôäüääí òæçäìÛí óÛ ýûíÛä ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
þ
ãäåæç øù éêñôæíÿäôæ éæíîîûíääí òæçäìÛí óÛ æåæêäðä æîäêäùùùùùùùùùùùùùùùùù
èè
óäí òäôÛíîòäôÛíî úñìðñíæí ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç ù êûô æêä
ä òäôôä ãñÿäçùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç ù æêä
ä òäôôä óÛ
òöè ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç ù æêä
ä òäôôä óÛ òÛx
æê ò öèùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç ÷ù æêä
ä òäôôä óÛ æäëÿñê öè ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç ù æêä
ä òäôôä óÛ
õ ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç èöù æêä
ä òäôôä óÛ
çöèùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç èèù æêä
ä òäôôä óÛ úêÛôÿäçÛôæê êöè ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç èõù æêä
ä òäôôä óÛ Ûëçñí yöè ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç èøù æêä
ä òäôôä óÛ
öè ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç èþù æêä
ä òäôôä óÛ
è ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç èù æêä
ä òäôôä óÛ
ø ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç è ù æêä
ä òäôôä ãñÿäçùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç èù æêä
ä éäíäô óÛ
òöè ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç è÷ù æêä
ä éäíäô óÛ òÛxæê ò öèùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç èù æêä
ä éäíäô óÛ æäëÿñê öèùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç õöù æêä
ä éäíäô óÛ eat !"changer #öè ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç õèù æêä
ä éäíäô óÛ $% e öè ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç õõù æêä
ä éäíäô óÛ lter çöè ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç õøù æêä
ä éäíäô óÛ úêÛôÿäçÛôæê êöè ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç õþù æêä
ä éäíäô óÛ Ûëçñí yöè ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç õù æêä
ä éäíäô óÛ itter è ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç õ ù æêä
ä éäíäô óÛ rubber
öè ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç õù éæêÛí
Ûäí &uäô ãäíäü éäåêÛë ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç õ÷ù úæåûÿûüäí Ûê éæíóÛíîÛí ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç õù úæåûÿûüäí Ûê ãñÿäç ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç þù äêîä
Úhofi Azizah (D50010001)
xÛÛÛ
è
õ
õ
õ
õ
õ
õ÷
õ÷
õ
õ
øö
øö
øè
øè
øõ
øø
øþ
øþ
ø
ø
ø
ø
ø
ø
'('()*()+() P(,'-. M/0(1-) P'23/3 BASF K(4(3-5(3 150.000 52)/5(67)
P
(85(' 9abel
D
?@ ABC D?>EFEG=H I;JFK;L MHFEL NKOJ?JCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC
?@ ARC D?>EFEG=H I;JFK;L MHFEL N?HSO@=G=H T;K CCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC
?@ AVC D?>EFuG=H I;JFK;L MHFEL N?H?K=HS=HCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC
?@ AAC EFEG=H I;JFK;LCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC
?@ AXC EFEG=H Y=G=H Y=L=KCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC
?@ AZC [=\=w@ D?K]= HuFEL ^?;t=_ `?Su CCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC
?@ APC N?HSSO@OHS=H [=>=t=H CCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC
?@ AWC N?K;Ha;=H [Eb@=G D=K=y=wH CCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC
?@ AQC N?K;Ha;=H cO@OHS=H \=H c=]; CCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC
?@ AUC dH\?LJ efN t=GEH RUUB J=b_=; \?HS=H VBVBCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC
?@ XBC
PRARANCANGAN PABRIK MELAMIN PROSES BASF
KAPASITAS 150.000 TON PER TAHUN
Disusun Sebagai Salah Satu Syarat Untuk Memperoleh
Gelar Kesarjanaan Strata 1 Fakultas Teknik
Universitas Muhammadiyah Surakarta
Oleh :
SHOFI AZIZAH
D 500 100 001
Dosen Pembimbing :
1. Ir. Dr. Ahmad M. Fuadi, M.T
2. Eni Budiyati, S.T., M.Eng
JURUSAN TEKNIK KIMIA
FAKULTAS TEKNIK
UNIVERSITAS MUHAMMADIYAH SURAKARTA
SURAKARTA
2015
Prarancangan Pabrik Melamin Proses BASF Kapasitas 150.000 ton/tahun
Motto
When you feel like quitting, remember why you started.
Shofi Azizah (D50010001)
v
BAF 150.000 /
Halaman Persembahan
!"
#
Dalam halaman ini saya persembahkan untuk :
Allah SWT atas karunia dan rezekinya,
Orang Tua, Ayahanda Wahdan,dan Ibunda Jumiati,
Kakak, Alm. Sofwan Azizi,
Tante, Sri Rahayu, dan Adik keponakan, Aziz Fadhlurrohman,
Cinta dan kasih sayang kalian tak tergantikan oleh apapun.
Sahabat serta partner Tugas Akhir, Mutiara Sarisdiyanti,
Terima kasih untuk semuanya.
Shofi Azizah (D50010001)
$%&%&'(&')&' $&*%+, -./&0+' $%12.2
BA3F 4&5&2+6&2 150.000 61'/6&78'
9ntisari
:;?:
Prarancangan Pabrik Melamin Proses BASF dengan kapasitas 150.000 ton per
tahun beroperasi selama 330 hari per tahun. Hal ini dilakukan agar dapat memenuhi
kebutuhan melamin di dalam dan luar negeri. Pabrik ini rencana akan didirikan di
Kawasan Industri Kujang Cikampek, Jawa Barat. Reaksi pembentukan melamin dari
urea yaitu dekomposisi urea menjadi asam isocyanat dan amoniak, dan asam
isocyanat berubah menjadi melamin dan karbondioksida. Pada proses ini digunakan
katalis alumina (Al2O3). Reaksi yang berlangsung pada @ABCDCEFD GFD HFIctor bersifat
endotermis dan irreversible dengan suhu 410ºC dan tekanan 3 atm. Konversi untuk
reaksi ini adalah 95 %. Produk yang diperoleh yaitu melamin yang berupa padatan
kristal.
Kebutuhan urea untuk pabrik ini sebesar 67.807,722 kg/ jam. Produk melamin
sebesar 5.289,967 kg/ jam. Utilitas pendukung proses meliputi penyediaan air sebesar
569,700 kg/ jam yang diperoleh dari air sungai Parungkadali dan Sungai Cikao,
penyediaan saturated steam sebesar 48,87 m3/ jam yang diperoleh dari boiler dengan
bahan bakar fuel oil sebesar 12.397,32 liter/ jam, kebutuhan udara tekan sebesar 100
m3/jam, kebutuhan listrik diperoleh dari PLN dan sebuah generator set sebesar 449,83
kW sebagai cadangan. Dengan luas tanah 20.000 m 2 dan jumlah karyawan 174 orang.
Modal tetap atau Fixed Capital Investment yang digunakan untuk mendirikan
pabrik adalah Rp 245.417.586.213,13 dengan modal kerja atau Working Capital
sebesar Rp 507.513.116.828,08. Analisa ekonomi memperlihatkan bahwa Return on
Investment (ROI) sebelum pajak 67,35% dan setelah pajak 53,57 %. Pay out Time
(POT) adalah 0,166 tahun. Kondisi Break Even Point (BEP) pada nilai 45,00 %
kapasitas produksi sedangkan Shut Down Point (SDP) pada nilai 11,00 %.
Discounted Cash Flow (DCF) sebesar 38,83%. Dari analisa ekonomi tersebut dapat
disimpulkan bahwa pabrik melamin proses BASF kapasitas 150.000 ton per tahun ini
layak untuk didirikan.
Kata Kunci : Melamin, BASF, Fluidized bed reactor
Shofi Azizah (D50010001)
vi
Prarancangan Pabrik Melamin Proses BASF Kapasitas 150.000 ton/tahun
Kata Pengantar
LMNM OPQRMQNMS
TUUVWVXYZVWVK[YX \]^\_^
`YaK UbY[Y] `cdYWKU eVdaVf[Vd [c gVhK]Vf TWWVg i\jk [V]cdV WKXeVgVd ]VgXVf
Uc]fV gKhVbVg
Olmlmn
-Nya, Penulis dapat menyelesaikan laporan tugas akhir dengan judul
cangan Pabrik Melamin Proses BASF Kapasitas 150.000 ton per tahun.
Tugas akhir prarancangan pabrik kimia ini merupakan salah satu syarat yang
harus diselesaikan oleh setiap mahasiswa untuk mencapai gelar kesarjanaannya di
Jurusan Teknik Kimia Fakultas Teknik Universitas Muhammadiyah Surakarta.
Dengan tugas ini diharapkan mahasiswa dapat memahami dan menerapkan semua
teori serta kemampuan penalaran yang telah diperoleh selama kuliah ke dalam pra
rancangan pabrik.
Dalam penyelesaian laporan tugas akhir ini Penulis telah mendapat banyak
bimbingan, petunjuk, dan bantuan yang sangat bermanfaat dari berbagai pihak . Oleh
karena itu, Penulis mengucapkan terima kasih yang sebesar-besarnya kepada :
1. Bapak Ir. Sri Sunarjono, M.T., Ph.D selaku Dekan Fakultas Teknik
Universitas Muhammadiyah Surakarta.
2. Bapak Rois Fatoni, S.T., M. Eng., Ph.D, selaku Ketua Jurusan Teknik Kimia
Universitas Muhammadiyah Surakarta.
3. Bapak Ir. Dr. Ahmad M. Fuadi, M.T. dan Ibu Eni Budiyati, S.T., M.Eng.,
selaku Dosen Pembimbing I dan Dosen Pembimbing II, yang telah
memberikan bimbingan dan saran-sarannya.
4. Bapak dan Ibu tercinta, terimakasih atas doa yang dan dukungannya.
5. Seluruh staf edukatif dan administrasi Jurusan Teknik Kimia Universitas
Muhammadiyah Surakarta.
6. Teman-teman seperjuangan angkatan 2010 Teknik Kimia UMS.
7. Semua pihak yang sudah membantu dalam penyelesaian tugas akhir ini, yang
tak bisa disebutkan satu persatu.
Shofi Azizah (D50010001)
JKK
Prarancangan Pabrik Melamin Proses BASF Kapasitas 150.000 ton/tahun
Kata Pengantar
qrstupv vwsxwy zrs{w|w}p ~ww |wuwz rs{tvtsws uw}ws ytxwv wp} psp
zwvp wt |w}p rvrzt}swws w}rsws{w }pyp |ws vw}ws {wsx ~r}vpwy zrz~wsxts
|w}p ~r}~wxwp pw vwsxwy |pw}wws rzxw uw}ws ytxwv wp} psp zrsw|p wwu
rvtvrvws qrstupv w|w uwsxw vruwstys{w |ws |wwy
~r}zwswwy ~wxp vrztw
pw
wvvwuwztwuwptz }~
t}ww}yw
}pu
qrstupv
Shofi Azizah (D50010001)
oppp
BAF ¡¢ 150.000 ¢/¢£¤
D¥¢ ¦si
T¨ª «¬«
§¨©
®¯®°®± ²³´³¯µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
¶
®¯®°®± ·¸±¹¸º®®±µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
¶¶
·¸»±¼®½®®± ¾»¿¹¿±®¯¿½®º µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
¶¶¶
°¾½½¾ µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
¶
v
®¯®°®± ·À¸º¸°Á®®± µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
v
¿±½¿º®»¿µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
v¶
®½® ·¸±¹®±½®» µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
ö¶
´®Ä½®» ¿º¿ µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
¶
´®Ä½®» ½®Á¸¯ µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
x¶¶¶
´®Ä½®» ¹®°Á®» µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
xv
Á®Á ¿
·¸±´®³¯³®± µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
tr
r
ŵÅ
¯ÆÆ ÁÇÈÆÉÆÊË ·ÇÊ̶¶ÆÊ ·ÆÍζÉ
ŵÏ
ÂÆÐÆÑ¶Æ »ÆÊÒÆÊËÆÊ
Å
µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
Å
µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
Å
ŵÓ
·ÇÊÇÊÔÕÆÊ ¯ÖÉÆѶ ·ÆÍ릃 µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
×
ŵ×
½¶ÊØÆÕÆÊ ·ÆÉÆ
ts
st
u
µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
s
ŵ׵Š°ÆÒÆÚÛÚÆÒÆÚ ÐÎÖÑÇ µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
r
Åµ×µÏ ÂÇËÕÊÆÆÊ ÐÖÌÕÉ µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
t
s
Åµ×µÓ º¶ÞÆ Þ¶Ñ¶ ÌÆÊ
É¶Ú¶Æ ÍÆßÆÊ ÍÆÉÕ ÌÆÊ ÐÎÖÌÕÉ µµµµµµµµ
Åµ×µ× ½¶ÊØÆÕÆÊ ÐÎÖÑÇ
Á®Á ¿¿
x
s
Ù
Ü
ÅÝ
ÅÅ
µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
ÅÓ
´¸ºÂ»¿·º¿ ·»¾º¸º µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
ÅÙ
쵁
ϵÏ
ϵÓ
r
ºÐÇѶ޶ÉÆѶ ÁÆßÆÊ ÁÆÉÕ ÌÆÊ ·ÖÌÕÉ µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
s
ÅÙ
ϵŵÅ
ºÐÇѶ޶ÉÆ ¶ ÍÆßÆÊ ÍÆÉÕ µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
ÅÙ
ϵŵÏ
ºÐÇѶ޶ÉÆѶ ÐÎÖÌÕÉ µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
ÅÜ
r s
ÂÖÊÑÇÐ ·ÖÑÇ
µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
t r
ϵϵÅ
½¶ÊØÆÕÆÊ ÇÚÖ̶ÊÆÚ¶ÉÆ µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
ϵϵÏ
½¶ÊØÆÕÆÊ É¶ÊǶÉÆ µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
t
r r s
´¶ÆËÎÆÚ ®È¶ ·ÖÑÇ
ϵӵÅ
ÅÜ
Åà
Åá
µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
Åâ
s µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
ÏÝ
½¶ÊØÆÕÆÊ ÐÎÖÑÇ
r
ϵӵŵŠ½ÆßÆÐ ÐÇѶÆÐÆÊ ÍÆ ßÆÊ ÍÆÉÕ µµµµµµµµµµµµµµµµµµµµµ
Shofi Azizah (D50010001)
ix
ÏÝ
BAòF óåôåñêõåñ 150.000 õðæ/õåö÷æ
ãäåäåæçåæèåæ ãåéäêë ìíîåïêæ ãäðñíñ
Dåøõåä ùsi
ÿ ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
ú
ÿÿr ÿs
úý
úûüûýûú þÿ ÿ
úûüûýûü þÿ ÿ
ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
ÿÿ r rÿÿ ÿs ÿ
ÿ rÿÿ ÿÿs
úû
rÿÿ ÿÿ
úû ûý
ú
ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
ú
Lay Out ÿ
ÿ rÿÿtÿ r s
ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
ü
Lay out ÿ ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
ü
Lay out rÿÿÿt r s
ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
ú
þ ! ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
"
ÿ ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
üûýûý
"
ÿ ÿ ÿ ÿ #"$ý% ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
üûýûú
"
ÿ
#"$ú% ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
üûú
xr
ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
üûü
ÿ
ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
úû ûý
úû ûú
üûý
üûüûý
ÿ u
rÿ
melt ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
üûüûú
ÿ ÿ ÿ& ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
'
ÿ salt ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
'
ÿ& ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
Cyclon
ÿÿ ÿ& ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
' ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
(
Furnace ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
(
( Crystalizer ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
(
) Cyclon
ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
)
Bucket Elevatorûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
üûüû
üû
üû
üû
üû
üû
üû
üûý
*
ûûûûûûûûûûûûûûûû
úû
üûýý
Melter
ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
üûýú
Cooler
ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
ý
üûýú
Scrubberûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
ú
üûýü
Silo ÿ ÿ ÿ ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
ú
üûý
Belt Conveyor ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
ü
+þ
+ +" !
! þ! + ûûûûû
ûý +t
r s
ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
steam ûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûûû
ûýûý
+ty
ÿ
Shofi Azizah (D50010001)
x
,-.-./0./1./ ,.2-34 567.83/ ,-9:6: BA;F .: 150.000 >9//>.?@/
D.A>.- Bsi
a_a b
DEFEG
HICtJ KIy
KLCMMI LMI JKINOPMQMI MCr EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
RS
DEFET
HICtJKUVMINWCtKt IM NM PCsCtrW
EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
XY
DEFED
HICtJKIy
KLCM VMQMI VMWMr EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
YG
DEFER
HICt JKIy
KLCM ZLMrM Kt WMI
EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
YG
DEFEX
HICtJKINOPMQMI PCUVMQ EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
YT
DEG [MVOrMOt \CZU EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
YY
DEGEF
]rONrMU WKr^M PMVOrMOt \CZU
EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
YY
DEGEG
tMUM PMVOrMOt \CZU
_PMt`MPMtu
EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
YS
c_d_efcfd ]fgHh_i__dEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Sj
REF aKIkZW ]Kru
sMQMMI
EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Sj
rlrNMICmMs
REG htZr Wku
C EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
SG
RET nZNMsLMI oKw
KIMIN
EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
SX
RETEF
]KUKNMIN mMQMU EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
SX
RETEG
MI WOUCmMrCs
pKw
EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
SX
RETET
cMIMNKru
tMUM
EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
SX
RETED
cMIMNKrtKWICW LMI J\OLZWmC EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
SY
RETER
cMIMNKrWKZMINMI LMI ZUZU EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
SY
RETEX
htMqq MQPC EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
SY
RETEY
rKJMPM VMNCMIEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
SY
RETES
rKJMPM mKWmC EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Ss
RED hCsKt U rKJKNMw
MCMI LMI hCsKt U tM^C
RER ]KUVMNCMI eMU rKr^M rMrMyw
MI
EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Ss
EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
sj
REX ]KINNOPOINMI eMVMtMIu eZUPMQ rMrMyMwI LMI tM^C
REXEF
EEEEEEEEE
sG
]KINNOPOINMI ^MVMtMI EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
sG
MI LMI NM^C
REXEG eZUPMQ WMrMyw
EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
sT
EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
sX
EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
sY
RESEF
]KrKIvMIMMI JrOLZWmC EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
sS
RESEG
]KINKILMPCMI J\OLZWmC EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
ss
_d_[wh_ frldlcw EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
FjF
XEF ]KIMWmCrMI iMrNM ]KrMPMtMI
FjF
REY rKmK^MQkKrMMI hOmCMP rMrMyw
MI
RES cMIM^KUKI ]Kru
sMQMMI
a_a bw
Shofi Azizah (D50010001)
xC
EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
xyzyz{|z{}z{ xz~y z{ xy BAF zzz 150.000 {/z{
Dzzy si
rrt
rt y
C¡¢£¤¡¥ £¦§¨©¤ª¨¦¤
M¡¦«¬¡¤«®£¦¯ °©¤
General expense
±
µ
²³ ´³y
Percent profit on sales
Percent return on investment
Pay out time
Break event point
¶
Shut down point
Discounted cash flow
¶ ·³ rt
¶
Capital investment
¶
Production cost
¶
Profit (µ¸) ...............................................
¶
µ
²³ µ³y
¶
² ¹ºº ´»¼º½¾¿²À
Á
²ÂÃ²Ä ¾¼Ã²´²
¿ÅÆr
Shofi Azizah (D50010001)
x
PÇÈÇÈÉÊÈÉËÈÉ PÈÌÇÍÎ MÏÐÈÑÍÉ PÇÒÓÏÓ BASF KÈÔÈÓÍÕÈÓ 150.000 ÕÒÉ/ÕÈÖ×É
DÈØÕÈÇ Ùabel
ÜÝÞßÝR ßÝàáâ
ãäåæç è éæêëæìåäíîäí ïìðñê òæçäìÛí ïíóñíæôÛä õöö÷
õöèø ùùùùùùùùùùùùùùùù
õ
ãäåæç õù úäðäôÛtäô éêñóûëô Û éæêûôäüääí òæçäìÛí óÛ ýûíÛä ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
þ
ãäåæç øù éêñôæíÿäôæ éæíîîûíääí òæçäìÛí óÛ æåæêäðä æîäêäùùùùùùùùùùùùùùùùù
èè
óäí òäôÛíîòäôÛíî úñìðñíæí ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç ù êûô æêä
ä òäôôä ãñÿäçùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç ù æêä
ä òäôôä óÛ
òöè ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç ù æêä
ä òäôôä óÛ òÛx
æê ò öèùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç ÷ù æêä
ä òäôôä óÛ æäëÿñê öè ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç ù æêä
ä òäôôä óÛ
õ ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç èöù æêä
ä òäôôä óÛ
çöèùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç èèù æêä
ä òäôôä óÛ úêÛôÿäçÛôæê êöè ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç èõù æêä
ä òäôôä óÛ Ûëçñí yöè ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç èøù æêä
ä òäôôä óÛ
öè ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç èþù æêä
ä òäôôä óÛ
è ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç èù æêä
ä òäôôä óÛ
ø ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç è ù æêä
ä òäôôä ãñÿäçùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç èù æêä
ä éäíäô óÛ
òöè ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç è÷ù æêä
ä éäíäô óÛ òÛxæê ò öèùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç èù æêä
ä éäíäô óÛ æäëÿñê öèùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç õöù æêä
ä éäíäô óÛ eat !"changer #öè ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç õèù æêä
ä éäíäô óÛ $% e öè ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç õõù æêä
ä éäíäô óÛ lter çöè ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç õøù æêä
ä éäíäô óÛ úêÛôÿäçÛôæê êöè ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç õþù æêä
ä éäíäô óÛ Ûëçñí yöè ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç õù æêä
ä éäíäô óÛ itter è ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç õ ù æêä
ä éäíäô óÛ rubber
öè ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç õù éæêÛí
Ûäí &uäô ãäíäü éäåêÛë ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç õ÷ù úæåûÿûüäí Ûê éæíóÛíîÛí ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç õù úæåûÿûüäí Ûê ãñÿäç ùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùùù
ãäåæç þù äêîä
Úhofi Azizah (D50010001)
xÛÛÛ
è
õ
õ
õ
õ
õ
õ÷
õ÷
õ
õ
øö
øö
øè
øè
øõ
øø
øþ
øþ
ø
ø
ø
ø
ø
ø
'('()*()+() P(,'-. M/0(1-) P'23/3 BASF K(4(3-5(3 150.000 52)/5(67)
P
(85(' 9abel
D
?@ ABC D?>EFEG=H I;JFK;L MHFEL NKOJ?JCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC
?@ ARC D?>EFEG=H I;JFK;L MHFEL N?HSO@=G=H T;K CCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC
?@ AVC D?>EFuG=H I;JFK;L MHFEL N?H?K=HS=HCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC
?@ AAC EFEG=H I;JFK;LCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC
?@ AXC EFEG=H Y=G=H Y=L=KCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC
?@ AZC [=\=w@ D?K]= HuFEL ^?;t=_ `?Su CCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC
?@ APC N?HSSO@OHS=H [=>=t=H CCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC
?@ AWC N?K;Ha;=H [Eb@=G D=K=y=wH CCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC
?@ AQC N?K;Ha;=H cO@OHS=H \=H c=]; CCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC
?@ AUC dH\?LJ efN t=GEH RUUB J=b_=; \?HS=H VBVBCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC
?@ XBC