University of Lampung | LPPM-UNILA Institutional Repository (LPPM-UNILA-IR)

HUKUMDALAM
BERBAGAIDIMENSI
(Bunga Rampai Tulisan Bidang Hukum)

TO IAHUN
Prof, Dr. sri Redleki Hartono,S H

Penerbit universitas tamPU ng
Ba ndar La mPun8, 2012

PDNGAN'TAR NDITOR
Perpusbkaa. NasionaJ RI: kahlog Datam TerbiEn iKDl )

Prol Di sri Redjeki

Ha

rh'orolct hmv o'angdi$'tnariidllrn

ii"i'"-.1"i.**;


rtono, S.H.

HIJKUM DALAM BERBAGAI DIMENSI
{Bhs. Rampr rurtsan BidrnR Hukumr
Bandar Lahpung, Pene.bit Un jversrbs Lampung, 2olz
x, 632 halznani 16123 cm.

coDynshr

O

rlulkmdLbmospll

ofltS"

ne'a

r" \rp6! rao,r'ca ^
tr *r'dilnvrrrnp:MsL purr I


tudknlkc'[]'10!in lrrunr mem'ngr'n

kLr L
s' r'd"r

'gsldA'
JnAb'] urrIrE drenpar

dh.nlkGrlsnJJfld cr"pum"r'g"'P D' \''

R'd eliH"no
1 '')a err'u

'

d-" n"
ii-frr'r"- ts- oj.r ',
'b!
'bu . r- r"ir
"g

,,i!s
;;,se,b,,
.'ri;;;.
'03tui
'e;"".,i
'nr-"e.'
G eebadr'o 'p d" J re r"ncmrrfd
i'^ d;tr"' L;
nk 'nl i'n 'tirrc b4r'd hi' r 'u'ok '
iri..*',

'" '".e

Dada Penuris

'

r' FM
smhrb.Nhda' btg a{u ah m'bA"m'!
D.'e.g!r

l ;;;t;,-' ^ "".'"''.p ,".-,' '".&di',. p;Pebu
.c
\db"'
np
nf
i:;; ;;;";: , "" i "..*,," -.
e:bds b19l
m
I'
ili.i,. *"gi ' *.
01'r'hmr')rE
"; L un.u
;li ii";l ':-n". , ,,hd
iir.r'*. r",i'.v".*..*- Jrer'n qd i '1D ra3 tr'

Hok cipa dtlindungi Undans-undong
Dilo.dns nenpetuontak ki buku
.lengon.otu npopun
tunpa izin brtulkdqd penula


t

ro'
ndiikan rumehbtrt! sn Fed}lL lldno

Dedi Pri)inro, s.r.(om

Prot Dr. r cede AB w;anata,

s'\ :'

' "'

L

s_H_,

M.H.

t,,

fr

wiL

I
Penerbit Unrversibs Lampunc

l.hmn Pem
'nimeflP,r:n
d,r
li"eluP Per
bsasal
l.brg'ln

guku

qtl'

ScbrsiinrerbN
Prcf

4borL bdanAYangdieelur'se

inrh

-d .,lna '
P
iiiii""eJ"r';;"*. "r"-"..dan

Bu; Iulis* viis

h.llou d,Lam mnah iLmu bukum

beberaPa

pseuru'i Iins$

rain

liAlA s/\Mltl IAN
t,ll()l I)lr sl{l Itlll)llil(l liAl{'l()N{} s'll


, r, ,{r ",
S.bae,trLDhr3!LdtdLkrtL.5cbxgred

.ul

dsrvxrrtr,rcrArsar., rcrtrm

,.,
lokp nrnL,s! r o rdr ln. bihv u\. Bi rht.

.lcr \ dr,!rqnbxcrs!t.ti l

,, itn,_1.
oLrdir hjr $n f trr

uL,hLdrrn3rJlsrrar-,,!,mlrr,," .i,"",1,,.,p"1",,,,,",,r,"""r,,",

5trrr.s(,nrtur.rnrllamr3iuirjnLirr-rb{trLk LL,1trrur{LapLrlf


Pful Dr

r(]Jc/\[

w

ftrdi. s

.

i\l.]l

l);\1,

n0t(

lr\l{ lSl

rrrN n!srrlliss


I{I IIANIJK^ III

trIIIIII'I,

KL]NI

.rllDGrMliNT
fERUS\ItA.\\

PI]MI}LITDAYAAN

"i ".,,,.'r,,r

LSAII^ i\III(RO KJiCII'

DAN

rn

ri rrr r(t Nl DAN rloDaL f!-nLIl\DfNCl^\ l(or_sr NlliN

^slr
riflADAlPlt4Kllx IKI-^N ll liYt !;s \'I K.\\

thtrrl tnl'

r\

r'r,r DTTKANAS\S KESIiINTrl
N(;,\r llru\N PERt-lNl)( N(;.\N

lr

P,,,r Dr

\n icLl.t I lDo \

I

IR NSAIiSI
lfu llatIL)

rllil(t ill

NASAR^ll BiNX

tsIS\IS IAD^ INTNRNl'T DA\KINC
''

AFI
lANlx;UNC rA\fAR IILI(lI rtRIrs'\ll^,\N PT' I(IlrF'T'\ir rN
(r'rarsriRo) StroAC,\l Pl]N( ]\NGKL I i\TAS KFLAr
I)I{AN(; Y^NC DIPIKFRIAI'\NNYA
tlhatu k ..thu

I(IiW .IIIIAN PTRIJSAHAAJ\ TIMS'{YAAN DAI'ANI
MIJNI^t,ANKAN (ECTAT^N US^IIA DAN SANI(SI

H,rrst'rili l.lr llAxrlr()NlsAsl I'|l]M,\l(NAAN
)ntt [rtrur

lll l(l M

ANAt-ISIS K!]LtI,I^KAN l.iRIMINAL PNN NCCIII'AN(;AN
IUJJAHAT'^N XTAYA NTA IT-{ B lND {SARKA N IJIJ I I

Lntu

5ll

......

.rr!

NlFN':KII'IISI PUTLISIN AtrI]^S'I IND^K PIDAi\iA KORUPSI
PIIN';^DILAN NFCtrRI lAN NJNCKAIL{NC

' Jll

I\IPI IIMIINT^SI PI{INSN! IKONON{I SYARI'A1I TtrRTIADAP
PRODIJK UT]DAII RAtsAH P^DA I]ANX SY^RI'AH MANDIIU

I('JBIJA KS^N {AN PNK-'IANAHAii TtrRIIADAP PENCUASA^N
I\NAII HAK NIILIKOI,F.II PIITAKASTNC DI INDONESI

SIS'I !]NI

PtrJ\IGA(^N IIIKLIM IID^NA St]C{RA INTDCR^L

DTtLAM NI ENcHAOAPI KE.tAHr\'l)\N PtrRDAGANC^N
UNTUK IViI'WU.IUDI'{N KT,ADILAN SIJBSlAN I I!'
Hent Sr\anb

oldrNc

P€MAANGUN^N IIUXtIiII IiKONOM'
SISTtrM EKONOMI

Suunt.
Tl\NCGUNC .IA\IAB SOSIAL TtrR!SA}IANN (ANTARA
KIPIiNTINGAN DAN IANCCI]NC JAI!i{B)

595

a hidoncs a

(wNll

dsl

r'er needa

ft

HakMilLk(HM) BaeiwNA
me';PUnYx' PdwaklLrn di lnioderh
rvu

dapr dlboikan llrk Prkl' (!1P)

u' i'edrrr I'putr\'i
H3", '. ,,'',1, 3. rnunad' li rd'n 1ot
L'n
ll-"",,* s"r."r-,"b r"odL rsr td'rco3o'pr'r
i1;:,;:; -";i:".;'-'" . " ;i'.'nr ari eo'' m' L - r' n ! r"
lj-.:jlli. . ,",. .".u"*r,
lidon'sl
" ^
".,1a'n"..,g**

bnrhdctrgin

r e qlm bsur Psiij

lM.JsNsunJjNonoc&ils

;.ii"ad r-.".. !d .

hbi

slm'll J

"'

i. Yi

r i

' ''t, b

' ) --

'l
rrD

'''''

'

r(d'jd.xn

rru

Dru

I

'i

','

tict,lit.$1ir rqrrnrhrn

rrr!n

''''''

'., .r' , i
,.l
ri

L.r[cLdahtr P.,r ]t
(rr I ir ,td rltrrrrf i m!-urir
)rr,

rr r s., i

u tr\rir
ot!
j ftk! . iml]rL
sh:: (rrr,!tni
rd lnd.Den!prdJrfr L,
!r.r,1!,rr

rtsrjl s I

?r/$ 6asc

Drr

J,r,rj,!

N1(u'i rr ra rok,I

Lttr

'!

rr,

trtr r,

rdlrLs \n t, ! dr,, trr' t,trtr,(tr4,ytr. !rrl!,r jo/rs t)r,M poh r
trr,t Lr I I't)trrwi !a tus.bra0 |xnnlLk pi,8u!r ,

ug r',h\ ' ,,' ,1r4tr' trriil rL Jomcii ncsara,i^ karc,r di.nsgap
s !,\r'
rstr kcdrulaL mkyar s'kd!'nl Jirmbilahsrerksi
"r ]ruLrnhi,
ieb irl\.Drrr
sclam,ncr pc'uxjrhan yxnertrur idBdcni
[e!r isLr po,jturh lttrrr ixr lolon xl memandane Lrixlr {bxgx' t'ht

bcnu(r rr

4n..jrgri i'r b. rnvr -c3bxi..ir

da,

y

,s D,enslRst

lja

htdr;o .L

senshi PNtrr rH(l rI

j.'r'8 pcnr'ns h:e Desi.r

dikL3i./cIdrear.r

d

ubi

rrd

n.njad .d rLiFr,o

DNr

L

prnr ldbrg peDrnanmndhlrsinernfukn r[chhr TiLnrh c]rh r ipard g
sbagai koDrdns nftreg s drtrm upryi (umrit moJat ]ss te rl 35r p.ttrr
,i'kh y3ns melxLarbclalr,g' psmiknan B!nc trrtrr Laiwr pcr L scgera
dn,pryrkaD {aI kc['J.ksrna]n yarg d,p'L mcngembrtikrn hrk hrk tuky,L

I

rrrlpengrrlrtrr i+niLrru benhyartmbLkinrhhatn,!Lk((!.r/,,,)
se )en,dr dxr n bdrtrgpciddr. mc ntar 6emd3drLrrn tri3ktrptrl,trn prbtik
lutr(Ik.htthikt slhrrrl konr| h!ktr tun'k. mrti bnrns' ruk

nersLxla'cg,r.nhnrwelei gnlsrrrlbagr orsrn'nL.,rde8,drl
rersrLur drn nrensLrus (.(!s/ol t b(trt )
|rg$mxrimL,er.klrIrnr.Darm'rl3[llf
iahrnrnrcAdrlr neitr u
ncir!

Brg rMmrr dr an pnislAaan Lcmebd r.3xrdl'.r'yr mchkukatrr.sadrtzl
ya u ser[gxr p.r!ooa (/,,,4r,1,,.) ( LiJrk nr]akukan.{rA*Lrl drtr
n'd,ktr&brgrllanstrrnrl'ki. rSebaga
kan.sxrrb.nDRquiA

|xi8.lotqft

ar r i.,t 10.

terdr L'nsupx\rn n.k.k kdmrkmur mkyrr

maka d

kosrt

o

c) nega r

I( diben2,ka, rljryr nDioDolr ol.l' prhrk 5wrna ba li Drs onrtnraqnn
r iSLul, ap\rnrbe drt€ihm NrmDseningrftubalirrrrol rkpdtroilc

brn,,ItrL

L

hn:Ur Ftd'(rrioerrsckcLdtrpotpomoJat! Miel,lyrdctrlri

bebrgr,,csrris

(Buu,

N,

!

rgd'kchfrtn,p!mcri,nah.scped,t.b.,.krrdcru$N

bo!. rn d,rgn,n hao@

r4t'4n oddtt rrnE Potlr /!i!.tu

Diaor

ri.,ou n 1r

ldsgoddDr

(

o r['h L! rli
rr]d'r )uivcl" rrihtrl"n
rL )c

, ,.r[
I'rN e96"[yrr!tr,uisatrtr Lqnr gperril rr

NL

ne, rup,4nr let:h l-dnnJ

,

nrlr

'ne,iptr,J.r hir

!ertrr rl'unaiLnrirntrh'1!
lir!!r , r
^nLrr
lxL, brrqr wN^y,sbcL(L(![rrd ]ndoDcn3 drxrlq€ikrr rnril
(Satr,3tr Ru'nrh 56!, vans d bx'gtrf nidrs
(i., llrk Prkai. R!; yanc bcn n dL ms hrah Hrk Pakri (c^cbni d{pN

It'Lnrh

rn I

rxhah

L, rtLl.r, rlPrtasTinr \.3a: aLr HP)',3 be,asrl n,r ranih lhk l\lr i(
r-nq.Lberlllf ohl,Pone-qingHrlNl Lk ltmbffoHallh.rlolchPetrk!)rB
ilrl11,L'k,Ldibql. do,e altxl'P,\T&|rEtrj rr!trharur.ilxurdaLrnr
BL {L l rali dN sslirlrL llrk M Lrlirhs b sl'

i

rsif!(trr Mdar hultr rntr-qvNs n.n rutrva
rawrLihr d lidon$i.dxLUrdra Pas. ildarr5LrUPA Llbih lrrjLl

I,cniL 35aa,
d a

ur drhn,

PP

No .0

Txht

i

1996 Lenlrrg

llir cfix

ai]gLrx|.tL9lllLll.P.l.Laslrnlrd'P!]No

t{
rl

Lxnrh.kh o rnq

4as

n rx

wNJ.

ckpi ta(a

P.nL,knn Rtrmh lemprL T iBgr
Bc {lLdtrkardiL lodcsr
dL iD

N. l lrr!,

d

L

!s!lia.

H(tr 3r oleLr O.afrl

llik

Cn

n

Asii! vlrg

n,lmb.nkar syarrl br8, o rDg x\ iB )rrg t.D
drlndorresi yr trorrDg.s ie!rlsLehid
mcnptrryi
'ain)a
'fnrhfnSfa
DonGri.f N,lidhrslpc batrgumni iofrl o'aned'iB€6ebLLd'brm

me ikukar akririrasditrLas bnah
hei

PP

1996

brLDs tumar ]trg bert i. scrdiri,
lr.h[iunrhkLsatrr
y
g
di
d$ !r[h uL prkxL llrk P'Lri
D.
d
Lrigtr,
rr! $tMn mrh n
te,shtrLdL[crkmprl ]3L n n,'lrrigk vxLt 25Lahtrtr tserbcdBdeDsirl
grnd usrhr
rc i 5hak be rrirLrqalt L i yrseperL hrl( gtrrx haistrDrtr rak

I

l

r!trnLukrtkLU
o.atr3N
's)dapxrd'ne,Pani
rlrk
PrL.r nnah
podanr
bernkh
r
*"r. L*.be irn
.n*.
"t,r""gt"
'4.
Lirreerl!nL t orNiA asiL,e Lid.k daliatdipe.p rjaig. ram n daf {ipelbrnrl
n !r'
tr,ilrk jxrgkx,t[tr' ?o Bhtrf deDgar kcLctrtrraD o.xis s rs tdd
bc*cdL drk?n dr rndon$ir

;xr

i

litrckrqil$ l,u,yr 25{d!sDtr uh Linr)lalrui rrebuLd i la b r}akkrlrtrgrl
n];li rdal ko'd,s ldensrr P3rkeDibrnsrr dur s globaLs.kararc lni. rd:k
Deni k min o" e rsirre urluk trtnbe i udrah di lndoiena Scbsgri
E brn(l'is,. S,aur nembolehlar {3€r negma asing unrk neni ikr
U,'n"-"L".""L.lo"ld."l,""irrdergxf laiBkrwakt hrkbn^rs9txhtrn
drri Lkniddr d'b.nk 60lrh, i.D,Thalhnd,lLakse*ame(v.*adefgen

{|ihj$uBlce4eeli!fuiaLaL'

ry-.s a_s, t_t.t_.

a

n

har rikai(ylnAtitrkan u,tr

^_,,

$r,!a noci,a siDsberl.kus.laniai0 bhur defgro pcrPruaigrn l0

Scdoek

,L'

l(

nbola rDhtu ?0 ssrnraidens.n 99 rahun

Lahtrn

:r,
1t,

,.,,i ir ,,,-.,
Itrr

.t,.._ I'
t, -. bn { .r, o rt.

.'n

..j d

Rlk.Dr r!

k|ltr

'. .'r 1, '

,"

- trti
tr,,,.tr,.
\ nr!rd4'Th"n i F ts\
t:rfn, rcni

-.

",,r

I.a,.

r,.,

i,

I

|c n,,. LeL
,i,
ti
'r;u,
mengM(i
Lanrt' /.nsar tirk Mitk

Mata

h.i's djbtr ke[.,iksanam.

I

d,M(hHW, 7tt1 llthhnlJ titli7rtt ttu l\xtktu tth{
linul' ltduht ln qflrt 1r)Nt lllnt( Nttltn ltituhn ltxhtl
/r,1,,lrr!,I'[ndn: ll kL Kon|nr.

str trtr,rjo

.1Lt:

Idvo[asMN]nrktrr{I:| SAM).

Crlr na

ta/jt

SudarEo.l93l

Un.tu,s Uhtans

l - . te ,.. r /.,...

I

hk * )st.,o,B^

tl ..t.,-..ab, F?, t.d
tnna.r)n
'
r
,
at
t1
1r.8,.oun!., \
"J.", -

,

H.k HokArasldndh KErjisansKon,iielDPDRl dcnga'Fl'l
Uni ( Bandirbroung. 20 NlareL 2012

RUU

r",d.4d,\? nn,a d,nlan
v/.u !.,,.

^r,noar

I\hnrNt.htstr.99t h^ip ?m:if tua,ruldr Ktbiidk
Ja[ana. BLD Atvn

.

Fx S!nmrja, Undrng.Undrtrg l'lak HrltArdT EhYriB lderl, Trng!.pi i
dan MNukan rrds RUU Hok'Hak Abs-lm.h , Makalah Uil S,rrr

t

4'-'-'al'Jo1'1''\'-rya'dnh

DjrDb m.

naan

N.sta.

\ hdi . :0u p-\"h.ba\a,, ,tul a.4on hr, rph&tzta,,
' ,,rr,,.
/ / l \oJ,t" | !.r,,,3 Huvdda v,g,.rc. Hu(.m

Knsumr, RM A B.2009

Latfi Ja UntlhgJJndhE

Fr[u LrsHukunl]iiven
\

as

tndones.

DNt

t91r,

tsktk:

L

MD. Moh Mslr lud, 2009. Polrr*

1d

r- O, ,.Ei

Jdlar PotEhi.lttlh
Rdkyat. \agyakmF: LapenPu$aka rllami.

Wrad,.Cur*an.200r Pz,rJp-Pr ulip R{aLnd
.lrn

khakhurd

Ym'n. MlhaNnad. t95a

,d,,eva

Pentb

Djxkd a:.,r

1959.

AC, dna

havu LhdotA-U".ldtE Da:ar tutrtl,lik

r$r

P rprntja

N6*'h P.tiary Unddnkunlng Dnsar

1915, Jtln

PctuD,a Djrkad. lajasrn Pmprnua
hfi itltl1w

in.lqlrandac.otrJtrin\ldcdac\r ohp)l

htrpJlrws,al!,llrnrm/l,3jp@oeitrocnsfGrirhtr, drbai olchlnno.

p""-brha. drn , a-a,.dahles,-a Bindlng MindsrMr

'00 t"",a\,r4s

,2nn! hr)uhddluu P4sp htlttarLku rtuSlerl.t.| B Jrla,

nnE:

Dai

-J, !

.LlokdJ, psH

,C!tz, ., lndahed. Edi, Revki, lak^tu:

r.,rri[ str b3J3 PMN
srn^na, Edi,2a)a. Ah.tisL KzblJak p'bhk tah.tla ptuklE Mensk
M6 ttah dar Ke h ia kan Sos i at, Btndu,B. CV Allt$era

ji