PENANGGULANGAN GENANGAN DI HULU BENDUNG KALIALANG SUNGAI GANGSA TEGAL-BREBES - Diponegoro University | Institutional Repository (UNDIP-IR)
LAPORAN TUGAS AKHIR
PENANGGULANGAN GENANGAN DI HULU BENDUNG KALIALANG
SUNGAI GANGSA TEGAL - BREBES
LEMBAR PENGESAHAN
PUTRI FITRIA SARI
YUNI RETNANINGSIH
L2A0 01 122
L2A0 01 176
LEMBAR PENGESAHAN
LAPORAN TUGAS AKHIR
PENANGGULANGAN GENANGAN DI HULU
BENDUNG KALIALANG SUNGAI GANGSA
TEGAL BREBES
Disusun oleh :
Putri Fitria sari
L2A0. 01. 122
Yuni Retnaningsih
L2A0. 01. 176
Telah disahkan pada tanggal
April 2006
Dosen Pembimbing I
Dosen Pembimbing II
Ir. Salamun, MS
Ir. Alfalah, Msc
NIP. 131 596 956
NIP. 131 668 506
Mengetahui,
Ketua Jurusan Sipil Fakultas Teknik
Universitas Diponegoro
Ir. Bambang Pudjianto, MT.
NIP. 131 459 442
JURUSAN SIPIL FAKULTAS TEKNIK
UNIVERSITAS DIPONEGORO
SEMARANG
2006
i
LAPORAN TUGAS AKHIR
PENANGGULANGAN GENANGAN DI HULU BENDUNG KALIALANG
SUNGAI GANGSA TEGAL - BREBES
KATA PENGANTAR
PUTRI FITRIA SARI
YUNI RETNANINGSIH
L2A0 01 122
L2A0 01 176
KATA PENGANTAR
Pertama-tama kami panjatkan puji dan syukur kehadirat Tuhan Yang
Maha Esa, karena dengan rahmat dan karunia-Nya, kami telah dapat
menyelesaikan Laporan Tugas Akhir yang berjudul Penanggulangan Genangan Di
Hulu bendung Kalialang Sungai Gangsa Tegal Brebes dengan baik dan lancar.
Tugas Akhir ini merupakan persyaratan yang harus ditempuh dalam
rangka menyelesaikan pendidikan kesarjanaan Strata I di Fakultas Teknik Jurusan
Sipil Universitas Diponegoro Semarang. Dalam kurikulum Fakultas Teknik
Universitas Diponegoro Semarang.
Dalam menyelesaikan Laporan Tugas Akhir ini, penulis banyak dibantu
oleh berbagai pihak. Dengan penuh rasa hormat, pada kesempatan ini penulis
ingin mengucapkan terima kasih yang sebesar-besarnya kepada:
1. Ir. Bambang Pujianto, MT., selaku Ketua Jurusan Teknik Sipil Fakultas
Teknik Universitas Diponegoro.
2. Ir. Arif Hidayat, MS., selaku Ketua Bidang Akademis Jurusan Teknik Sipil
Fakultas Teknik Universitas Diponegoro.
3. Ir. Salamun, MT, selaku dosen pembimbing I.
4. Ir. Alfalah, Msc, selaku dosen pembimbing II.
5. Ir.Han Ay Lie, M.Eng dan Ir. Epf. Eko Yulipriyono, MS , selaku dosen wali
2139 dan 2140 yang telah memberikan motivasi dan arahan.
6. Orang tua, kakak, serta adik kami yang telah memberikan bantuan moril dan
materil.
7. PSDA Tegal dan PSDA Semarang yang telah banyak membantu penulis
dalam mendapatkan data-data yang diperlukan untuk perencanaan Tugas
Akhir.
8. Anak – anak kost yang sudah selalu mengganggu kami, walaupun begitu
kalian tetap menjadi saudara kami.
9.
Sahabat, teman angkatan 2001 yang tetap mau menjadi teman kami dalam
senang maupun susah, terima kasih atas doanya.
ii
10. Semua pihak yang tidak dapat kami sebutkan satu persatu terima kasih atas
semua bantuannya.
Kami menyadari bahwa dalam penulisan ini masih banyak kekurangan
dan jauh dari sempurna. Oleh karena itu saran dan kritik sangat diharapkan untuk
penyempurnaan Laporan Tugas Akhir ini.
Akhir kata, penulis berharap semoga laporan ini dapat bermanfaat bagi
perkembangan penguasaan ilmu rekayasa sipil di Jurusan Teknik Sipil Universitas
Diponegoro.
Semarang,
April 2006
Penulis
iii
LAPORAN TUGAS AKHIR
PENANGGULANGAN GENANGAN DI HULU BENDUNG KALIALANG
SUNGAI GANGSA TEGAL - BREBES
LEMBAR PERSEMBAHAN
PUTRI FITRIA SARI
YUNI RETNANINGSIH
L2A0 01 122
L2A0 01 176
Kupersembahkan Tugas Akhir ini untuk My Only God
ﷲ
Mawat lupa nyak nguca’ko jama ba’ jama mak ku sai khadu ngeni support tiap rani , yah
makasih becong khadu haga jadi ba’ku, bu nyak sayang jama niku. Walo nyak mawat sanak
sai baik, nyak cuma dapo’ nyaki’kon hati kuti rua. Kidang ni “ I proud becomes ur daughter”.
Thanks one more times…………
Dang Iin, wodang Eris, Kak Ade, Bung Deni, kalian adalah kakak2ku yang terhebat
Rommy n Edo. Ayo yang rajin!!!!!!!!!!!!! kalian adik2ku yang tersayang
Sahabat2ku :
Dedi, Dila ,yang paling gila
Eldest terima kasih khadu haga jadi Khi’ku 12 tahun inji.
Rikha, thanks support elo, sahabatku.
Special thanks for my friends, wherever u are:
I’am sorry, I had hurt ur heart, th truth I never mean did it. Plz?????? Forgive me, I just want
to say I will always love u, I hope u can read it.
Buat partnerku
Sorry udah selalu buat dirimu BT sama aku, makasih atas kesabarannya menghadapi aku.
Buat anak2 kos, thx guys.
iv
Tugas Akhir ini ku persembahkan untuk kemuliaan Allah Bapaku
Sahabat Setiaku Yesus Kristus…………
Demikianlah firman Tuhan, yaitu rancangan damai sejahtera dan
bukan rancangan kecelakaan, untuk memberikan kepadamu
hari depan yang penuh harapan.
(Yeremia 29 :11)
Yuni mengucapkan terima kasih kepada :
Penasehat dan pelindung sejatiku……………Jesus
Christ
Yang tercinta Bapak dan Ibu serta adik-adikku Dasan Yeni
Hari dan keluarga
Anak-anak kost ihuk
Teman-teman angkatan 2001
Semua pihak yang telah memberikan cinta dan kasihnya dalam penyusunan Tugas Akhir
ini………
v
LAPORAN TUGAS AKHIR
PENANGGULANGAN GENANGAN DI HULU BENDUNG KALIALANG
SUNGAI GANGSA TEGAL - BREBES
DAFTAR ISI
PUTRI FITRIA SARI
YUNI RETNANINGSIH
L2A0 01 122
L2A0 01 176
DAFTAR ISI
HALAMAN JUDUL
LEMBAR PENGESAHAN ........................................................................... i
KATA PENGANTAR .................................................................................... ii
LEMBAR PERSEMBAHAN ........................................................................ iv
DAFTAR ISI ................................................................................................... vi
DAFTAR TABEL .......................................................................................... xi
DAFTAR GAMBAR ...................................................................................... xiv
BAB I PENDAHULUAN ............................................................................... 1
1.1.
Latar Belakang ..................................................................................... 1
1.2.
Maksud dan Tujuan .............................................................................. 2
1.3.
Kondisi Geografis. ................................................................................ 3
1.4.
Ruang Lingkup Pembahasan ................................................................ 4
1.5.
Sistematika Penulisan .......................................................................... 5
BAB II TINJAUAN PUSTAKA..................................................................... 8
2.1.
Tinjauan Umum .................................................................................... 8
2.2.
Hidrologi ............................................................................................... 9
2.3.
2.2.1.
Distribusi Curah Hujan Rata-rata ........................................... 9
2.2.2.
Curah Hujan Rencana ............................................................ 10
2.2.3.
Uji Keselarasan Distribusi....................................................... 12
2.2.4.
Intensitas Curah hujan............................................................. 14
2.2.5.
Debit Banjir Rencana .............................................................. 15
2.2.6.
Analisis Debit Andalan ........................................................... 18
Analisis Hidrolis ................................................................................... 22
2.3.1.
Dimensi Sungai Sebelum Ada Bendung ................................. 23
2.3.2.
Bendung Tetap ....................................................................... 24
2.3.3.
Bendung Gerak ....................................................................... 32
2.3.4.
Bangunan Pengambilan........................................................... 39
vi
2.3.5.
2.4.
2.5.
Kantong Lumpur .................................................................... 39
Perencanaan Struktur Pintu .................................................................. 42
2.4.1.
Pintu Klep ............................................................................... 42
2.4.2.
Pintu Sorong............................................................................ 46
Analisis Stabilitas Bendung .................................................................. 47
2.5.1.
Tinjauan Terhadap Gerusan .................................................... 47
2.5.2.
Tebal Lantai Belakang. ........................................................... 48
2.5.3.
Stabilitas Bendung....................................................... ........... 49
2.5.4.
Kontrol Terhadap Stabilitas .................................................... 53
BAB III METODOLOGI ............................................................................. 56
3.1.
Tinjauan Umum ................................................................................... 56
3.2.
Identifikasi Permasalahan ..................................................................... 58
3.3.
Studi Literatur ...................................................................................... 58
3.4.
Metode Pengumpulan Data ................................................................... 58
3.5.
Analisis Hidrologi ................................................................................. 61
3.6.
Analisis Hidrolika ................................................................................. 62
3.7.
Perencanaan Bendung ........................................................................... 63
3.8.
Gambar Teknik ..................................................................................... 64
3.9.
Dokumen Lelang, RKS, dan RAB ........................................................ 65
BAB IV KOMPILASI DAN ANALISIS DATA HIDROLOGI................. 67
4.1.
Umum ................................................................................................... 67
4.2.
Data Curah Hujan.................................................................................. 67
4.3.
Perhitungan Curah Hujan Rencana Wilayah......................................... 68
4.4.
Parameter Data Curah Hujan ............................................................... 68
4.4.1
Perhitungan Distribusi Curah Hujan Rencana Metode
Distribusi Normal.................................................................... 69
4.4.2
Perhitungan Distribusi Curah Hujan Rencana Metode
Gumbel.................................................................................... 69
4.4.3
Perhitungan Distribusi Curah Hujan Rencana Metode Log
Pearson III ............................................................................... 69
vii
4.5.
Pemilihan Distribusi Data Curah Hujan ............................................... 71
4.6.
Metode Uji Keselarasan ........................................................................ 72
4.7.
4.6.1.
Uji Keselarasan Chi Kuadrat .................................................. 72
4.6.2.
Uji Keselarasan Smirnov-Kolmogorof .................................... 73
Perhitungan Intensitas Curah Hujan Jam-jaman Periode Ulang
T Tahun ................................................................................................. 73
4.8.
4.9.
Analisis Debit banjir............................................................................. 74
4.8.1
Metode Haspers ...................................................................... 74
4.8.2.
Metode FSR Jawa Sumatra ..................................................... 76
4.8.3.
Metode Weduwen ................................................................... 77
4.8.4.
Metode Rasional...................................................................... 78
4.8.5.
Metode Passing Capacity ....................................................... 80
Debit andalan ........................................................................................ 82
BAB V EVALUASI BENDUNG LAMA DAN PEMILIHAN TIPE
KONSTRUKSI ................................................................................. 89
5.1.
Tinjauan Umum ................................................................................... 89
5.2.
Evaluasi Bendung Lama ...................................................................... 89
5.3.
Pemilihan Tipe Konstruksi.................................................................... 91
5.3.1
Pemilihan Tipe Bendung......................................................... 92
5.3.2
Pemilihan Lokasi Bendung ..................................................... 92
5.3.3
Alternatif I............................................................................... 92
5.3.4
Alternatif II ............................................................................. 94
5.3.5
Alternatif II ............................................................................. 95
BAB VI PERENCANAAN BENDUNG ....................................................... 97
6.1.
Perhitungan Hidrolis ............................................................................ 97
6.1.1
Kondisi Sungai Sebelum di Bendung ..................................... 97
6.1.2
Lebar Bendung ........................................................................ 98
6.1.3
Elevasi Muka Air di Pintu....................................................... 100
6.1.4
Kolam Olak ............................................................................. 100
6.1.5
Panjang Lantai Muka .............................................................. 103
viii
6.2.
6.3.
6.1.6
Bangunan Pengambilan........................................................... 104
6.1.7
Kantong Lumpur ..................................................................... 105
Perhitungan Stabilitas Bendung ........................................................... 108
6.2.1
Tinjauan Terhadap Terjadinya Scouring................................. 108
6.2.2
Tebal Lantai Belakang ............................................................ 108
6.2.3
Stabilitas Bendung .................................................................. 111
6.2.4
Kontrol Terhadap Stabilitas .................................................... 115
6.2.5
Tembok Pangkal Bendung ...................................................... 117
Perhitungan Struktur ............................................................................ 121
6.3.1
Pintu Bendung......................................................................... 121
6.3.2
Pintu Pembilas......................................................................... 130
6.3.3
Pintu Romijn............................................................................ 132
6.3.4
Pintu Pengambilan dan Kantong Lumpur ............................... 133
BAB VII RENCANA KERJA DAN SYARAT-SYARAT .......................... 138
7.1.
7.2.
Syarat-syarat Umum dan Administrasi ................................................ 138
7.1.1
Syarat-syarat Umum................................................................ 138
7.1.2
Syarat-syarat Administrasi ...................................................... 147
Syarat-syarat Teknis ............................................................................. 165
BAB VIII RENCANA ANGGARAN BIAYA ............................................. 185
8.1
8.2
8.3
Daftar Harga Satuan Upah dan Bahan .................................................. 185
8.1.1
Daftar Harga Satuan Upah ...................................................... 185
8.1.2
Daftar Harga Satuan Bahan..................................................... 185
Daftar Analisa Harga Satuan................................................................. 186
8.2.1
Pekerjaan Tanah dan Persiapan............................................... 186
8.2.2
Pekerjaan Pasangan................................................................. 187
8.2.3
Pekerjaan Beton ...................................................................... 188
8.2.4
Pekerjaan Siaran...................................................................... 189
Perhitungan Volume Pekerjaan............................................................. 190
8.3.1
Volume Pekerjaan Tanah ........................................................ 190
8.3.2
Volume Pekerjaan Pasangan Batu Pecah................................ 192
ix
8.4
8.3.3
Volume Pekerjaan Beton......................................................... 193
8.3.4
Volume Pekerjaan Siaran........................................................ 194
Rencana Anggaran Biaya...................................................................... 196
BAB IX JADWAL PELAKSANAAN .......................................................... 197
9.1
Network Planning ................................................................................. 197
9.2
Analisa Tenaga Kerja............................................................................ 199
9.3
Kurva S ................................................................................................. 205
BAB X KESIMPULAN DAN SARAN .......................................................... 208
10.1
Kesimpulan ........................................................................................... 208
10.2
Saran...................................................................................................... 208
DAFTAR PUSTAKA
LAMPIRAN - LAMPIRAN
x
LAPORAN TUGAS AKHIR
PENANGGULANGAN GENANGAN DI HULU BENDUNG KALIALANG
SUNGAI GANGSA TEGAL - BREBES
DAFTAR TABEL
PUTRI FITRIA SARI
YUNI RETNANINGSIH
L2A0 01 122
L2A0 01 176
DAFTAR TABEL
Tabel 1.3.1 Karakteristik Daerah Aliran Sungai.............................................. 4
Tabel 2.2.1 Wilayah Luas Di Bawah kurva Normal Uji Smirnov-Kolmogorov
α= 0.05 ........................................................................................ 14
Tabel 2.2.2 Nilai Kritis (Do) Smirnov-Kolmogorov ........................................ 14
Tabel 2.2.3 Harga Koefisien Run Off dari Dr. Mononobe ............................... 16
Tabel 2.2.4 Area Reduction Factor.................................................................. 18
Tabel 2.2.5 Growth Factor : GF (T AREA) .................................................... 18
Tabel 2.3.1 Bentuk Mercu Ogee dengan Kemiringan Permukaan Hulu Tegak
Lurus…......................................................................................... 27
Tabel 2.3.2 Harga-harga Minimum Angka Rembesan Lane (CL)................... 30
Tabel 2.3.3 Harga-harga Koefisien Konstraksi Pilar (Kp)............................... 34
Tabel 2.3.4 Harga-harga Koefisien Kontraksi Pangkal Bendung (Ka)............ 34
Tabel 2.5.1 Koefisien Jenis Tanah ................................................................... 50
Tabel 2.5.2 Periode Ulang dan Percepatan Gempa Dasar ............................... 50
Tabel 4.2.1 Data Curah Hujan Harian Maksimum Tahun 1994-2003............. 67
Tabel 4.3.1 Perhitungan Bobot Wilayah Stasiun ............................................. 68
Tabel 4.3.2 Data Curah Hujan Harian Maksimum Tahun 1994-2003............. 68
Tabel 4.4.1 Data Curah Hujan Harian Maksimum Tahunan .......................... 69
Tabel 4.4.2 Perhitungan Curah Hujan Rencana Metode Distribusi Normal.... 69
Tabel 4.4.3 Perhitungan Curah Hujan Rencana Metode Gumbel.................... 69
Tabel 4.4.4 Perhitungan Curah Hujan Rencana Metode Log Pearson III........ 69
Tabel 4.4.5 Nilai k Distribusi Pearson Tipe III Dan Log Pearson III .............. 70
Tabel 4.4.6 Curah Hujan Rencana Metode Log Pearson III ............................ 71
Tabel 4.5.1 Parameter Pemilihan Distribusi Curah Hujan Rencana ............... 71
Tabel 4.6.1 Perhitungan Uji Sebaran Chi Kuadrat ......................................... 72
Tabel 4.6.2 Perhitungan Uji Keselarasan Smirnov-Kolmogorof ..................... 73
Tabel 4.7.1 Intensitas Curah Hujan Dengan Periode Ulang
Tertentu....………….… ............................................................... 74
xi
Tabel 4.8.1 Hasil Perhitungan Debit Rencana Metode Haspers dengan Periode
Tertentu ........................................................................................ 75
Tabel 4.8.2 Area Reduction Factor ................................................................. 77
Tabel 4.8.3 Growth Factor : GF (T AREA) ................................................... 77
Tabel 4.8.4 Hasil Perhitungan Debit Rencana Metode FSR Jawa Sumatra
dengan Periode Tertentu............................................................... 77
Tabel 4.8.5 Rekapitulasi Debit Banjir Rencana .............................................. 79
Tabel 4.8.6 Data Profil Sumgai ....................................................................... 80
Tabel 4.8.7 Perhitungan Debit Banjir.............................................................. 80
Tabel 4.9.1 Curah Hujan Bulanan ................................................................... 82
Tabel 4.9.2 Suhu Udara................................................................................... 82
Tabel 4.9.3 Kelembaban Relatif...................................................................... 83
Tabel 4.9.4 Data Penyinaran Matahari............................................................ 83
Tabel 4.9.5 Data kecepatan Angin .................................................................. 83
Tabel 4.9.6 Hasil Perhitungan Evapotranspirasi Metode Penman .................. 87
Tabel 4.9.7 Hasil Perhitungan Debit Andalan Metode DR. J. F. Mock.......... 88
Tabel 5.2.1 Kapasitas Bendung Kalialang ...................................................... 91
Tabel 6.1.1 Perhitungan Debit Banjir.............................................................. 98
Tabel 6.2.1 Perhitungan Momen Akibat Berat Sendiri ................................... 112
Tabel 6.2.2 Perhitungan Gaya angkat ............................................................. 113
Tabel 6.2.3 Perhitungan Momen Akibat Up Lift ............................................ 113
Tabel 6.2.4 Perhitungan Gaya dan Momen Akibat Gempa ............................ 114
Tabel 6.2.5 Rekapitulasi Gaya-gaya pada Bendung........................................ 115
Tabel 6.2.6 Perhitungan Gaya dan Momen Akibat Berat Sendiri Tembok
Pangkal Bendung.......................................................................... 118
Tabel 6.2.7 Perhitungan Gaya dan Momen Akibat Tekanan Tanah Tembok
Pangkal Bendung.......................................................................... 119
Tabel 6.2.8 Rekapitulasi Momen dan Gaya Tembok Pangkal Bendung......... 120
Tabel 6.3.1 Perhitungan Berat Pintu ............................................................... 129
Tabel 6.3.2 Tipe Pintu Romijn ........................................................................ 133
Tabel 8.1.1 Daftar Harga Satuan Upah ........................................................... 185
xii
Tabel 8.1.2 Daftar Harga Satuan Bahan.......................................................... 186
Tabel 8.3.1 Rekapitulasi Volume Pekerjaan ................................................... 195
Tabel 8.4.1 Rencana Anggaran dan Biaya ...................................................... 196
Tabel 9.1.1 Perencanaan Waktu Pekerjaan ..................................................... 197
Tabel 9.2.1 Analisa Tenaga Kerja ................................................................... 204
Tabel 9.3.1 Kurva S......................................................................................... 206
xiii
LAPORAN TUGAS AKHIR
PENANGGULANGAN GENANGAN DI HULU BENDUNG KALIALANG
SUNGAI GANGSA TEGAL - BREBES
DAFTAR GAMBAR
PUTRI FITRIA SARI
YUNI RETNANINGSIH
L2A0 01 122
L2A0 01 176
DAFTAR GAMBAR
Gambar 1.3.1
Peta Sungai Gangsa............................................................... 7
Gambar 2.2.1
Cara Poligon Thiesen ............................................................ 10
Gambar 2.3.1
Tinggi Air di Atas Mercu...................................................... 26
Gambar 2.3.2
Bentuk Mercu Ogee dengan Kemiringan Permukaan Hulu
Tegak Lurus .......................................................................... 27
Gambar 2.3.3
Kolam Olak Vlughter............................................................ 29
Gambar 2.3.4
Panjang Lantai Muka Bendung Tetap................................... 31
Gambar 2.3.5
Definisi Perhitungan Profil Muka Air dengan Metode
Tahapan Langsung ................................................................ 32
Gambar 2.3.6
Penampang Sungai ................................................................ 33
Gambar 2.3.7
Elevasi Muka Air di Pintu..................................................... 35
Gambar 2.3.8
Sketsa Gaya Pada Pintu Klep................................................ 36
Gambar 2.3.9
Panjang Kolam Olak ............................................................. 38
Gambar 2.3.10 Panjang Lantai Depan Bendung Gerak ................................. 38
Gambar 2.3.11 Penampang Melintang Kantong Lumpur .............................. 40
Gambar 2.4.1
Perletakan Balok Vertikal ..................................................... 43
Gambar 2.4.2
Perletakan Balok Horisontal ................................................. 43
Gambar 2.4.3
Menentukan Balok Anak ...................................................... 44
Gambar 2.4.4
Perletakan Pada Pintu Klep................................................... 45
Gambar 2.4.5
Pintu Sorong.......................................................................... 47
Gambar 2.5.1
Gaya Angkat Pada Bendung ................................................. 49
Gambar 2.5.2
Gaya-gaya yang Bekerja Pada Bendung Tetap..................... 52
Gambar 2.5.3
Gaya-gaya Yang Bekerja Pada Bendung Gerak ................... 53
Gambar 3.1.1
Diagram Alir Penyusunan Tugas Akhir................................ 57
Gambar 3.4.1
Diagram alir Metode Pengumpulan Data.............................. 61
Gambar 3.5.1
Diagram Alir Analisis Hidrologi........................................... 62
Gambar 3.6.1
Diagram Alir Analisis Hidrolika........................................... 63
Gambar 3.7.1
Diagram Alir Perencanaan Bendung..................................... 64
xiv
Gambar 3.8.1
Diagram Alir Gambar Teknik ............................................... 65
Gambar 3.9.1
Diagram Alir RKS Dan RAB................................................ 66
Gambar 4.8.1
Profil Sungai K - 6 ................................................................ 81
Gambar 4.8.2
Profil Sungai K - 7 ................................................................ 81
Gambar 5.2.1
Bendung Kalialang................................................................ 90
Gambar 6.1.1
Grafik Debit Banjir ............................................................... 98
Gambar 6.1.2
Tinggi Muka Air Sungai ....................................................... 99
Gambar 6.1.3
Rencana Kolam Olak ............................................................ 100
Gambar 6.1.4
Kolam Olak Saat Awal Pintu di Buka .................................. 102
Gambar 6.1.5
Kolam Olak ........................................................................... 103
Gambar 6.1.6
Panjang Lantai Muka ............................................................ 104
Gambar 6.1.7
Sketsa Bangunan Pengambilan ............................................. 105
Gambar 6.1.8
Kantong Lumpur Dalam Keadaan Penuh ............................. 106
Gambar 6.1.9
Kantong Lumpur Dalam Keadaan Kosong ........................... 107
Gambar 6.1.10 Penampang Melintang Kantong Lumput .............................. 108
Gambar 6.2.1
Gaya Angkat Pada Bendung ................................................. 110
Gambar 6.2.2
Tampak Samping .................................................................. 111
Gambar 6.2.3
Tampak Depan ..................................................................... 111
Gambar 6.2.4
Gaya Angkat Pada Bendung Gerak....................................... 112
Gambar 6.2.5
Dimensi Tembok Pangkal Bendung ..................................... 117
Gambar 6.2.6
Diagram Gaya yang Bekerja Pada Tembok Pangkal
Bendung ................................................................................ 117
Gambar 6.3.1
Diagram Tekanan Pintu Klep................................................ 122
Gambar 6.3.2
Gaya Tekan Pada Kerangka Pintu Klep................................ 123
Gambar 6.3.3
Perhitungan Tebal Plat Pintu................................................. 123
Gambar 6.3.4
Perletakan Balok Horisontal Pintu Klep ............................... 124
Gambar 6.3.5
Perletakan Balok Vertikal ..................................................... 126
Gambar 6.3.6
Perletakan Balok Anak.......................................................... 127
Gambar 6.3.7
Keseimbangan Pintu Klep..................................................... 129
Gambar 6.3.8
Sketsa Gaya Pada Pintu ........................................................ 130
Gambar 6.3.9
Pintu Pembilas....................................................................... 131
xv
Gambar 6.3.10 Pintu Romijn ......................................................................... 132
Gambar 6.3.11 Pintu Pengambilan / Intake ................................................... 134
Gambar 6.3.12 Pintu Penguras Kantong Lumpur .......................................... 135
Gambar 9.1.1
Network Planning ................................................................. 198
xvi
PENANGGULANGAN GENANGAN DI HULU BENDUNG KALIALANG
SUNGAI GANGSA TEGAL - BREBES
LEMBAR PENGESAHAN
PUTRI FITRIA SARI
YUNI RETNANINGSIH
L2A0 01 122
L2A0 01 176
LEMBAR PENGESAHAN
LAPORAN TUGAS AKHIR
PENANGGULANGAN GENANGAN DI HULU
BENDUNG KALIALANG SUNGAI GANGSA
TEGAL BREBES
Disusun oleh :
Putri Fitria sari
L2A0. 01. 122
Yuni Retnaningsih
L2A0. 01. 176
Telah disahkan pada tanggal
April 2006
Dosen Pembimbing I
Dosen Pembimbing II
Ir. Salamun, MS
Ir. Alfalah, Msc
NIP. 131 596 956
NIP. 131 668 506
Mengetahui,
Ketua Jurusan Sipil Fakultas Teknik
Universitas Diponegoro
Ir. Bambang Pudjianto, MT.
NIP. 131 459 442
JURUSAN SIPIL FAKULTAS TEKNIK
UNIVERSITAS DIPONEGORO
SEMARANG
2006
i
LAPORAN TUGAS AKHIR
PENANGGULANGAN GENANGAN DI HULU BENDUNG KALIALANG
SUNGAI GANGSA TEGAL - BREBES
KATA PENGANTAR
PUTRI FITRIA SARI
YUNI RETNANINGSIH
L2A0 01 122
L2A0 01 176
KATA PENGANTAR
Pertama-tama kami panjatkan puji dan syukur kehadirat Tuhan Yang
Maha Esa, karena dengan rahmat dan karunia-Nya, kami telah dapat
menyelesaikan Laporan Tugas Akhir yang berjudul Penanggulangan Genangan Di
Hulu bendung Kalialang Sungai Gangsa Tegal Brebes dengan baik dan lancar.
Tugas Akhir ini merupakan persyaratan yang harus ditempuh dalam
rangka menyelesaikan pendidikan kesarjanaan Strata I di Fakultas Teknik Jurusan
Sipil Universitas Diponegoro Semarang. Dalam kurikulum Fakultas Teknik
Universitas Diponegoro Semarang.
Dalam menyelesaikan Laporan Tugas Akhir ini, penulis banyak dibantu
oleh berbagai pihak. Dengan penuh rasa hormat, pada kesempatan ini penulis
ingin mengucapkan terima kasih yang sebesar-besarnya kepada:
1. Ir. Bambang Pujianto, MT., selaku Ketua Jurusan Teknik Sipil Fakultas
Teknik Universitas Diponegoro.
2. Ir. Arif Hidayat, MS., selaku Ketua Bidang Akademis Jurusan Teknik Sipil
Fakultas Teknik Universitas Diponegoro.
3. Ir. Salamun, MT, selaku dosen pembimbing I.
4. Ir. Alfalah, Msc, selaku dosen pembimbing II.
5. Ir.Han Ay Lie, M.Eng dan Ir. Epf. Eko Yulipriyono, MS , selaku dosen wali
2139 dan 2140 yang telah memberikan motivasi dan arahan.
6. Orang tua, kakak, serta adik kami yang telah memberikan bantuan moril dan
materil.
7. PSDA Tegal dan PSDA Semarang yang telah banyak membantu penulis
dalam mendapatkan data-data yang diperlukan untuk perencanaan Tugas
Akhir.
8. Anak – anak kost yang sudah selalu mengganggu kami, walaupun begitu
kalian tetap menjadi saudara kami.
9.
Sahabat, teman angkatan 2001 yang tetap mau menjadi teman kami dalam
senang maupun susah, terima kasih atas doanya.
ii
10. Semua pihak yang tidak dapat kami sebutkan satu persatu terima kasih atas
semua bantuannya.
Kami menyadari bahwa dalam penulisan ini masih banyak kekurangan
dan jauh dari sempurna. Oleh karena itu saran dan kritik sangat diharapkan untuk
penyempurnaan Laporan Tugas Akhir ini.
Akhir kata, penulis berharap semoga laporan ini dapat bermanfaat bagi
perkembangan penguasaan ilmu rekayasa sipil di Jurusan Teknik Sipil Universitas
Diponegoro.
Semarang,
April 2006
Penulis
iii
LAPORAN TUGAS AKHIR
PENANGGULANGAN GENANGAN DI HULU BENDUNG KALIALANG
SUNGAI GANGSA TEGAL - BREBES
LEMBAR PERSEMBAHAN
PUTRI FITRIA SARI
YUNI RETNANINGSIH
L2A0 01 122
L2A0 01 176
Kupersembahkan Tugas Akhir ini untuk My Only God
ﷲ
Mawat lupa nyak nguca’ko jama ba’ jama mak ku sai khadu ngeni support tiap rani , yah
makasih becong khadu haga jadi ba’ku, bu nyak sayang jama niku. Walo nyak mawat sanak
sai baik, nyak cuma dapo’ nyaki’kon hati kuti rua. Kidang ni “ I proud becomes ur daughter”.
Thanks one more times…………
Dang Iin, wodang Eris, Kak Ade, Bung Deni, kalian adalah kakak2ku yang terhebat
Rommy n Edo. Ayo yang rajin!!!!!!!!!!!!! kalian adik2ku yang tersayang
Sahabat2ku :
Dedi, Dila ,yang paling gila
Eldest terima kasih khadu haga jadi Khi’ku 12 tahun inji.
Rikha, thanks support elo, sahabatku.
Special thanks for my friends, wherever u are:
I’am sorry, I had hurt ur heart, th truth I never mean did it. Plz?????? Forgive me, I just want
to say I will always love u, I hope u can read it.
Buat partnerku
Sorry udah selalu buat dirimu BT sama aku, makasih atas kesabarannya menghadapi aku.
Buat anak2 kos, thx guys.
iv
Tugas Akhir ini ku persembahkan untuk kemuliaan Allah Bapaku
Sahabat Setiaku Yesus Kristus…………
Demikianlah firman Tuhan, yaitu rancangan damai sejahtera dan
bukan rancangan kecelakaan, untuk memberikan kepadamu
hari depan yang penuh harapan.
(Yeremia 29 :11)
Yuni mengucapkan terima kasih kepada :
Penasehat dan pelindung sejatiku……………Jesus
Christ
Yang tercinta Bapak dan Ibu serta adik-adikku Dasan Yeni
Hari dan keluarga
Anak-anak kost ihuk
Teman-teman angkatan 2001
Semua pihak yang telah memberikan cinta dan kasihnya dalam penyusunan Tugas Akhir
ini………
v
LAPORAN TUGAS AKHIR
PENANGGULANGAN GENANGAN DI HULU BENDUNG KALIALANG
SUNGAI GANGSA TEGAL - BREBES
DAFTAR ISI
PUTRI FITRIA SARI
YUNI RETNANINGSIH
L2A0 01 122
L2A0 01 176
DAFTAR ISI
HALAMAN JUDUL
LEMBAR PENGESAHAN ........................................................................... i
KATA PENGANTAR .................................................................................... ii
LEMBAR PERSEMBAHAN ........................................................................ iv
DAFTAR ISI ................................................................................................... vi
DAFTAR TABEL .......................................................................................... xi
DAFTAR GAMBAR ...................................................................................... xiv
BAB I PENDAHULUAN ............................................................................... 1
1.1.
Latar Belakang ..................................................................................... 1
1.2.
Maksud dan Tujuan .............................................................................. 2
1.3.
Kondisi Geografis. ................................................................................ 3
1.4.
Ruang Lingkup Pembahasan ................................................................ 4
1.5.
Sistematika Penulisan .......................................................................... 5
BAB II TINJAUAN PUSTAKA..................................................................... 8
2.1.
Tinjauan Umum .................................................................................... 8
2.2.
Hidrologi ............................................................................................... 9
2.3.
2.2.1.
Distribusi Curah Hujan Rata-rata ........................................... 9
2.2.2.
Curah Hujan Rencana ............................................................ 10
2.2.3.
Uji Keselarasan Distribusi....................................................... 12
2.2.4.
Intensitas Curah hujan............................................................. 14
2.2.5.
Debit Banjir Rencana .............................................................. 15
2.2.6.
Analisis Debit Andalan ........................................................... 18
Analisis Hidrolis ................................................................................... 22
2.3.1.
Dimensi Sungai Sebelum Ada Bendung ................................. 23
2.3.2.
Bendung Tetap ....................................................................... 24
2.3.3.
Bendung Gerak ....................................................................... 32
2.3.4.
Bangunan Pengambilan........................................................... 39
vi
2.3.5.
2.4.
2.5.
Kantong Lumpur .................................................................... 39
Perencanaan Struktur Pintu .................................................................. 42
2.4.1.
Pintu Klep ............................................................................... 42
2.4.2.
Pintu Sorong............................................................................ 46
Analisis Stabilitas Bendung .................................................................. 47
2.5.1.
Tinjauan Terhadap Gerusan .................................................... 47
2.5.2.
Tebal Lantai Belakang. ........................................................... 48
2.5.3.
Stabilitas Bendung....................................................... ........... 49
2.5.4.
Kontrol Terhadap Stabilitas .................................................... 53
BAB III METODOLOGI ............................................................................. 56
3.1.
Tinjauan Umum ................................................................................... 56
3.2.
Identifikasi Permasalahan ..................................................................... 58
3.3.
Studi Literatur ...................................................................................... 58
3.4.
Metode Pengumpulan Data ................................................................... 58
3.5.
Analisis Hidrologi ................................................................................. 61
3.6.
Analisis Hidrolika ................................................................................. 62
3.7.
Perencanaan Bendung ........................................................................... 63
3.8.
Gambar Teknik ..................................................................................... 64
3.9.
Dokumen Lelang, RKS, dan RAB ........................................................ 65
BAB IV KOMPILASI DAN ANALISIS DATA HIDROLOGI................. 67
4.1.
Umum ................................................................................................... 67
4.2.
Data Curah Hujan.................................................................................. 67
4.3.
Perhitungan Curah Hujan Rencana Wilayah......................................... 68
4.4.
Parameter Data Curah Hujan ............................................................... 68
4.4.1
Perhitungan Distribusi Curah Hujan Rencana Metode
Distribusi Normal.................................................................... 69
4.4.2
Perhitungan Distribusi Curah Hujan Rencana Metode
Gumbel.................................................................................... 69
4.4.3
Perhitungan Distribusi Curah Hujan Rencana Metode Log
Pearson III ............................................................................... 69
vii
4.5.
Pemilihan Distribusi Data Curah Hujan ............................................... 71
4.6.
Metode Uji Keselarasan ........................................................................ 72
4.7.
4.6.1.
Uji Keselarasan Chi Kuadrat .................................................. 72
4.6.2.
Uji Keselarasan Smirnov-Kolmogorof .................................... 73
Perhitungan Intensitas Curah Hujan Jam-jaman Periode Ulang
T Tahun ................................................................................................. 73
4.8.
4.9.
Analisis Debit banjir............................................................................. 74
4.8.1
Metode Haspers ...................................................................... 74
4.8.2.
Metode FSR Jawa Sumatra ..................................................... 76
4.8.3.
Metode Weduwen ................................................................... 77
4.8.4.
Metode Rasional...................................................................... 78
4.8.5.
Metode Passing Capacity ....................................................... 80
Debit andalan ........................................................................................ 82
BAB V EVALUASI BENDUNG LAMA DAN PEMILIHAN TIPE
KONSTRUKSI ................................................................................. 89
5.1.
Tinjauan Umum ................................................................................... 89
5.2.
Evaluasi Bendung Lama ...................................................................... 89
5.3.
Pemilihan Tipe Konstruksi.................................................................... 91
5.3.1
Pemilihan Tipe Bendung......................................................... 92
5.3.2
Pemilihan Lokasi Bendung ..................................................... 92
5.3.3
Alternatif I............................................................................... 92
5.3.4
Alternatif II ............................................................................. 94
5.3.5
Alternatif II ............................................................................. 95
BAB VI PERENCANAAN BENDUNG ....................................................... 97
6.1.
Perhitungan Hidrolis ............................................................................ 97
6.1.1
Kondisi Sungai Sebelum di Bendung ..................................... 97
6.1.2
Lebar Bendung ........................................................................ 98
6.1.3
Elevasi Muka Air di Pintu....................................................... 100
6.1.4
Kolam Olak ............................................................................. 100
6.1.5
Panjang Lantai Muka .............................................................. 103
viii
6.2.
6.3.
6.1.6
Bangunan Pengambilan........................................................... 104
6.1.7
Kantong Lumpur ..................................................................... 105
Perhitungan Stabilitas Bendung ........................................................... 108
6.2.1
Tinjauan Terhadap Terjadinya Scouring................................. 108
6.2.2
Tebal Lantai Belakang ............................................................ 108
6.2.3
Stabilitas Bendung .................................................................. 111
6.2.4
Kontrol Terhadap Stabilitas .................................................... 115
6.2.5
Tembok Pangkal Bendung ...................................................... 117
Perhitungan Struktur ............................................................................ 121
6.3.1
Pintu Bendung......................................................................... 121
6.3.2
Pintu Pembilas......................................................................... 130
6.3.3
Pintu Romijn............................................................................ 132
6.3.4
Pintu Pengambilan dan Kantong Lumpur ............................... 133
BAB VII RENCANA KERJA DAN SYARAT-SYARAT .......................... 138
7.1.
7.2.
Syarat-syarat Umum dan Administrasi ................................................ 138
7.1.1
Syarat-syarat Umum................................................................ 138
7.1.2
Syarat-syarat Administrasi ...................................................... 147
Syarat-syarat Teknis ............................................................................. 165
BAB VIII RENCANA ANGGARAN BIAYA ............................................. 185
8.1
8.2
8.3
Daftar Harga Satuan Upah dan Bahan .................................................. 185
8.1.1
Daftar Harga Satuan Upah ...................................................... 185
8.1.2
Daftar Harga Satuan Bahan..................................................... 185
Daftar Analisa Harga Satuan................................................................. 186
8.2.1
Pekerjaan Tanah dan Persiapan............................................... 186
8.2.2
Pekerjaan Pasangan................................................................. 187
8.2.3
Pekerjaan Beton ...................................................................... 188
8.2.4
Pekerjaan Siaran...................................................................... 189
Perhitungan Volume Pekerjaan............................................................. 190
8.3.1
Volume Pekerjaan Tanah ........................................................ 190
8.3.2
Volume Pekerjaan Pasangan Batu Pecah................................ 192
ix
8.4
8.3.3
Volume Pekerjaan Beton......................................................... 193
8.3.4
Volume Pekerjaan Siaran........................................................ 194
Rencana Anggaran Biaya...................................................................... 196
BAB IX JADWAL PELAKSANAAN .......................................................... 197
9.1
Network Planning ................................................................................. 197
9.2
Analisa Tenaga Kerja............................................................................ 199
9.3
Kurva S ................................................................................................. 205
BAB X KESIMPULAN DAN SARAN .......................................................... 208
10.1
Kesimpulan ........................................................................................... 208
10.2
Saran...................................................................................................... 208
DAFTAR PUSTAKA
LAMPIRAN - LAMPIRAN
x
LAPORAN TUGAS AKHIR
PENANGGULANGAN GENANGAN DI HULU BENDUNG KALIALANG
SUNGAI GANGSA TEGAL - BREBES
DAFTAR TABEL
PUTRI FITRIA SARI
YUNI RETNANINGSIH
L2A0 01 122
L2A0 01 176
DAFTAR TABEL
Tabel 1.3.1 Karakteristik Daerah Aliran Sungai.............................................. 4
Tabel 2.2.1 Wilayah Luas Di Bawah kurva Normal Uji Smirnov-Kolmogorov
α= 0.05 ........................................................................................ 14
Tabel 2.2.2 Nilai Kritis (Do) Smirnov-Kolmogorov ........................................ 14
Tabel 2.2.3 Harga Koefisien Run Off dari Dr. Mononobe ............................... 16
Tabel 2.2.4 Area Reduction Factor.................................................................. 18
Tabel 2.2.5 Growth Factor : GF (T AREA) .................................................... 18
Tabel 2.3.1 Bentuk Mercu Ogee dengan Kemiringan Permukaan Hulu Tegak
Lurus…......................................................................................... 27
Tabel 2.3.2 Harga-harga Minimum Angka Rembesan Lane (CL)................... 30
Tabel 2.3.3 Harga-harga Koefisien Konstraksi Pilar (Kp)............................... 34
Tabel 2.3.4 Harga-harga Koefisien Kontraksi Pangkal Bendung (Ka)............ 34
Tabel 2.5.1 Koefisien Jenis Tanah ................................................................... 50
Tabel 2.5.2 Periode Ulang dan Percepatan Gempa Dasar ............................... 50
Tabel 4.2.1 Data Curah Hujan Harian Maksimum Tahun 1994-2003............. 67
Tabel 4.3.1 Perhitungan Bobot Wilayah Stasiun ............................................. 68
Tabel 4.3.2 Data Curah Hujan Harian Maksimum Tahun 1994-2003............. 68
Tabel 4.4.1 Data Curah Hujan Harian Maksimum Tahunan .......................... 69
Tabel 4.4.2 Perhitungan Curah Hujan Rencana Metode Distribusi Normal.... 69
Tabel 4.4.3 Perhitungan Curah Hujan Rencana Metode Gumbel.................... 69
Tabel 4.4.4 Perhitungan Curah Hujan Rencana Metode Log Pearson III........ 69
Tabel 4.4.5 Nilai k Distribusi Pearson Tipe III Dan Log Pearson III .............. 70
Tabel 4.4.6 Curah Hujan Rencana Metode Log Pearson III ............................ 71
Tabel 4.5.1 Parameter Pemilihan Distribusi Curah Hujan Rencana ............... 71
Tabel 4.6.1 Perhitungan Uji Sebaran Chi Kuadrat ......................................... 72
Tabel 4.6.2 Perhitungan Uji Keselarasan Smirnov-Kolmogorof ..................... 73
Tabel 4.7.1 Intensitas Curah Hujan Dengan Periode Ulang
Tertentu....………….… ............................................................... 74
xi
Tabel 4.8.1 Hasil Perhitungan Debit Rencana Metode Haspers dengan Periode
Tertentu ........................................................................................ 75
Tabel 4.8.2 Area Reduction Factor ................................................................. 77
Tabel 4.8.3 Growth Factor : GF (T AREA) ................................................... 77
Tabel 4.8.4 Hasil Perhitungan Debit Rencana Metode FSR Jawa Sumatra
dengan Periode Tertentu............................................................... 77
Tabel 4.8.5 Rekapitulasi Debit Banjir Rencana .............................................. 79
Tabel 4.8.6 Data Profil Sumgai ....................................................................... 80
Tabel 4.8.7 Perhitungan Debit Banjir.............................................................. 80
Tabel 4.9.1 Curah Hujan Bulanan ................................................................... 82
Tabel 4.9.2 Suhu Udara................................................................................... 82
Tabel 4.9.3 Kelembaban Relatif...................................................................... 83
Tabel 4.9.4 Data Penyinaran Matahari............................................................ 83
Tabel 4.9.5 Data kecepatan Angin .................................................................. 83
Tabel 4.9.6 Hasil Perhitungan Evapotranspirasi Metode Penman .................. 87
Tabel 4.9.7 Hasil Perhitungan Debit Andalan Metode DR. J. F. Mock.......... 88
Tabel 5.2.1 Kapasitas Bendung Kalialang ...................................................... 91
Tabel 6.1.1 Perhitungan Debit Banjir.............................................................. 98
Tabel 6.2.1 Perhitungan Momen Akibat Berat Sendiri ................................... 112
Tabel 6.2.2 Perhitungan Gaya angkat ............................................................. 113
Tabel 6.2.3 Perhitungan Momen Akibat Up Lift ............................................ 113
Tabel 6.2.4 Perhitungan Gaya dan Momen Akibat Gempa ............................ 114
Tabel 6.2.5 Rekapitulasi Gaya-gaya pada Bendung........................................ 115
Tabel 6.2.6 Perhitungan Gaya dan Momen Akibat Berat Sendiri Tembok
Pangkal Bendung.......................................................................... 118
Tabel 6.2.7 Perhitungan Gaya dan Momen Akibat Tekanan Tanah Tembok
Pangkal Bendung.......................................................................... 119
Tabel 6.2.8 Rekapitulasi Momen dan Gaya Tembok Pangkal Bendung......... 120
Tabel 6.3.1 Perhitungan Berat Pintu ............................................................... 129
Tabel 6.3.2 Tipe Pintu Romijn ........................................................................ 133
Tabel 8.1.1 Daftar Harga Satuan Upah ........................................................... 185
xii
Tabel 8.1.2 Daftar Harga Satuan Bahan.......................................................... 186
Tabel 8.3.1 Rekapitulasi Volume Pekerjaan ................................................... 195
Tabel 8.4.1 Rencana Anggaran dan Biaya ...................................................... 196
Tabel 9.1.1 Perencanaan Waktu Pekerjaan ..................................................... 197
Tabel 9.2.1 Analisa Tenaga Kerja ................................................................... 204
Tabel 9.3.1 Kurva S......................................................................................... 206
xiii
LAPORAN TUGAS AKHIR
PENANGGULANGAN GENANGAN DI HULU BENDUNG KALIALANG
SUNGAI GANGSA TEGAL - BREBES
DAFTAR GAMBAR
PUTRI FITRIA SARI
YUNI RETNANINGSIH
L2A0 01 122
L2A0 01 176
DAFTAR GAMBAR
Gambar 1.3.1
Peta Sungai Gangsa............................................................... 7
Gambar 2.2.1
Cara Poligon Thiesen ............................................................ 10
Gambar 2.3.1
Tinggi Air di Atas Mercu...................................................... 26
Gambar 2.3.2
Bentuk Mercu Ogee dengan Kemiringan Permukaan Hulu
Tegak Lurus .......................................................................... 27
Gambar 2.3.3
Kolam Olak Vlughter............................................................ 29
Gambar 2.3.4
Panjang Lantai Muka Bendung Tetap................................... 31
Gambar 2.3.5
Definisi Perhitungan Profil Muka Air dengan Metode
Tahapan Langsung ................................................................ 32
Gambar 2.3.6
Penampang Sungai ................................................................ 33
Gambar 2.3.7
Elevasi Muka Air di Pintu..................................................... 35
Gambar 2.3.8
Sketsa Gaya Pada Pintu Klep................................................ 36
Gambar 2.3.9
Panjang Kolam Olak ............................................................. 38
Gambar 2.3.10 Panjang Lantai Depan Bendung Gerak ................................. 38
Gambar 2.3.11 Penampang Melintang Kantong Lumpur .............................. 40
Gambar 2.4.1
Perletakan Balok Vertikal ..................................................... 43
Gambar 2.4.2
Perletakan Balok Horisontal ................................................. 43
Gambar 2.4.3
Menentukan Balok Anak ...................................................... 44
Gambar 2.4.4
Perletakan Pada Pintu Klep................................................... 45
Gambar 2.4.5
Pintu Sorong.......................................................................... 47
Gambar 2.5.1
Gaya Angkat Pada Bendung ................................................. 49
Gambar 2.5.2
Gaya-gaya yang Bekerja Pada Bendung Tetap..................... 52
Gambar 2.5.3
Gaya-gaya Yang Bekerja Pada Bendung Gerak ................... 53
Gambar 3.1.1
Diagram Alir Penyusunan Tugas Akhir................................ 57
Gambar 3.4.1
Diagram alir Metode Pengumpulan Data.............................. 61
Gambar 3.5.1
Diagram Alir Analisis Hidrologi........................................... 62
Gambar 3.6.1
Diagram Alir Analisis Hidrolika........................................... 63
Gambar 3.7.1
Diagram Alir Perencanaan Bendung..................................... 64
xiv
Gambar 3.8.1
Diagram Alir Gambar Teknik ............................................... 65
Gambar 3.9.1
Diagram Alir RKS Dan RAB................................................ 66
Gambar 4.8.1
Profil Sungai K - 6 ................................................................ 81
Gambar 4.8.2
Profil Sungai K - 7 ................................................................ 81
Gambar 5.2.1
Bendung Kalialang................................................................ 90
Gambar 6.1.1
Grafik Debit Banjir ............................................................... 98
Gambar 6.1.2
Tinggi Muka Air Sungai ....................................................... 99
Gambar 6.1.3
Rencana Kolam Olak ............................................................ 100
Gambar 6.1.4
Kolam Olak Saat Awal Pintu di Buka .................................. 102
Gambar 6.1.5
Kolam Olak ........................................................................... 103
Gambar 6.1.6
Panjang Lantai Muka ............................................................ 104
Gambar 6.1.7
Sketsa Bangunan Pengambilan ............................................. 105
Gambar 6.1.8
Kantong Lumpur Dalam Keadaan Penuh ............................. 106
Gambar 6.1.9
Kantong Lumpur Dalam Keadaan Kosong ........................... 107
Gambar 6.1.10 Penampang Melintang Kantong Lumput .............................. 108
Gambar 6.2.1
Gaya Angkat Pada Bendung ................................................. 110
Gambar 6.2.2
Tampak Samping .................................................................. 111
Gambar 6.2.3
Tampak Depan ..................................................................... 111
Gambar 6.2.4
Gaya Angkat Pada Bendung Gerak....................................... 112
Gambar 6.2.5
Dimensi Tembok Pangkal Bendung ..................................... 117
Gambar 6.2.6
Diagram Gaya yang Bekerja Pada Tembok Pangkal
Bendung ................................................................................ 117
Gambar 6.3.1
Diagram Tekanan Pintu Klep................................................ 122
Gambar 6.3.2
Gaya Tekan Pada Kerangka Pintu Klep................................ 123
Gambar 6.3.3
Perhitungan Tebal Plat Pintu................................................. 123
Gambar 6.3.4
Perletakan Balok Horisontal Pintu Klep ............................... 124
Gambar 6.3.5
Perletakan Balok Vertikal ..................................................... 126
Gambar 6.3.6
Perletakan Balok Anak.......................................................... 127
Gambar 6.3.7
Keseimbangan Pintu Klep..................................................... 129
Gambar 6.3.8
Sketsa Gaya Pada Pintu ........................................................ 130
Gambar 6.3.9
Pintu Pembilas....................................................................... 131
xv
Gambar 6.3.10 Pintu Romijn ......................................................................... 132
Gambar 6.3.11 Pintu Pengambilan / Intake ................................................... 134
Gambar 6.3.12 Pintu Penguras Kantong Lumpur .......................................... 135
Gambar 9.1.1
Network Planning ................................................................. 198
xvi