KLAIM JASA KONSTRUKSI KASUS PROPINSI SULAWESI TENGAH

  _{SIPIL ’ MESIN ’ARSITEKTUR ’ELEKTRO} e k KLA IM JA SA KO NSTRUKSI KA SUS PRO PINSI SULA WESI TENG A H

  And i Asnud in

• * Ab strac t

  C la im will b e ha p p e ne d d ue to c o mp e nsa tio n c la im o f sta ke ho ld e rs o f ma na g e me nt p ro je c t. In a no the r wo rd s, c la im will b e ha p p e ne d o f b o th lo sse s a nd inc o nve nie nt fulfill o f rig hts whic h it is g o t. The a im o f this p a p e r is to d e sc rib e a b o ut p ro c e ss o f c la im a t c o nstruc tio n e xe c uto r whic h is sma ll sc a le c o ntra c to r. Be ne fit o f this re se a rc h is to a ssist the use r a nd c o ntra c to rs to so lve the c la im e q ua lly, fa ir, o p e n b y c o nsid e ring o f b e ne fit a nd rig ht-o b lig a tio ns b a la nc e .

  Ke y wo rds : C la im, C o nstruc tio n Pro je c t, Sma ll Sc a le C o ntra c to rs A b stra k Kla im te rja d i a kib a t tuntuta n a ta s ha k a ta u tuntuta n g a nti rug i d a ri p iha k-p iha k ya ng te rka it d e ng a n p e nye le ng g a ra a n p ro ye k. De ng a n ka ta la in, kla im te rja d i a kib a t d a ri timb ulnya ke rug ia n d a n tid a k te rp e nuhinya ha k-ha k ya ng se me stinya d id a p a tka n Tujua n Me mb e rika n g a mb a ra n te nta ng p ro se s kla im p a d a p e nye le ng g a ra a n ko nstruksi ya ng me lib a tka n ko ntra kto r ska la ke c il. Ma nfa a t ha sil p e ne litia n d a p a t me m b a ntu p e ng g una d a n p e nye d ia ja sa me nye le sa ika n kla im se c a ra jujur, a d il, te rb uka d e ng a n me mp e rtimb a ng ka n ma nfa a t d a n ke se imb a ng a n ha k d a n ke wa jib a nnya .

  Ka ta kunc i: Kla im, Pro ye k Ko nstruksi, Ko ntra kto r Ska la Ke c il.

1. Pe nd a hulua n

  Pe nye le ng g a ra a n p ro ye k ko nstruksi se b a g a i sua tu siste m ya ng d ina mis p a d a ta ha p -ta ha p p e rke m b a ng a n d a n m a sing -m a sing ta ha p a n te rd a p a t ke g ia ta n ya ng d o m ina n d e ng a n tujua n ya ng khusus a ta u sp e sifik d a n sa ng a t m e m ung kinka n te rja d inya kla im

  Ke te rlib a ta n KSK ya ng d o mina n d a la m p e nye le ng g a ra a n ko nstruksi, te ta p i p ro se s kla im ja ra ng d ila kuka n o le h KSK.

  Kla im tid a k m unc ul te rla njur d ia ng g a p se b a g a i tuntuta n d a n p e nye d ia ja sa ya ng b e ra ni m e ng a juka n a ta u b a hka n b a ru d a la m ta ra f b e rta nya sud a h d ia ng g a p se b a g a i o ra ng ya ng re we l (Ya sin, H.N, 2005) Se m e nta ra , untuk m e nc ip ta ka n p e nye le ng g a ra a n p ro ye k p ub lik m e la lui sua tu siste m ya ng a d il, ko m p e titif, tra nsp a ra n, d a n e ko no m is d ib utuhka n ke se ta ra a n ke d ud uka n a nta ra p e nye d ia ja sa ko nstruksi d e ng a n p e m ilik p ro ye k d a la m ha l p e m e nuha n ha k-ha k d a n ke wa jib a n m a sing -m a sing ke d ua p iha k.

  Kla im te rja d i a kib a t tuntuta n a ta s ha k a ta u tuntuta n g a nti rug i d a ri p iha k- p iha k ya ng te rka it d e ng a n p e nye le ng g a ra a n p ro ye k. De ng a n ka ta la in, kla im te rja d i a kib a t d a ri tim b ulnya ke rug ia n d a n tid a k te rp e nuhinya ha k- ha k ya ng se m e stinya d id a p a tka n. Bila kla im te rja d i sa ng a t m e m ung kinka n te rja d inya p e rse lisiha n (d isp ute ). Se m e nta ra p e nye le sa ia n p e rse lisiha n a ka n m e m a ka n wa ktu d a n b ia ya ya ng a ka n m e m b e rika n d a m p a k (fe e d b a c k) b uruk te rha d a p p e la ksa na a n p ro ye k ko nstruksi. Untuk itu, d ib utuhka n sua tu siste m p ro se d ur ya ng d a p a t m e nc e g a h kla im m e nja d i d isp ute .

• Sta f Pe ng a ja r Jurusa n Te knik Sip il Fa kulta s Te knik Unive rsita s Ta d ula ko , Pa lu

Jurna l SMARTe k, Vo l. 4, No . 2, Me i 2006: 77 - 87

2. Tinja ua n Pusta ka

  )

  te rja d i ke tika d a ta -d a ta a ta u info rm a si ya ng d isia p ka n o le h p e m ilik ke p a d a ko ntra kto r p e la ksa na tid a k a kura t. Se b a g a i c o nto h, p a d a p e la ksa na a n p o nd a si tia ng p a nc a ng ko ntra kto r m e ng a la m i ke sulita n a kib a t d a ta -d a ta b o ring ya ng d isia p ka n o le h p e m ilik tid a k se sua i d e ng a n ko nd isi la p a ng a n. C o nto h la in a d a la h sua tu situa si d i m a na p e rm inta a n p e rub a ha n m e nja d i sa ng a t b a nya k ya ng m e m e rluka n p e re nc a na a n ke m b a li.

  Ko ndisi- Ko ndisi Be rub ah (C o nditio ns C hang e s) , Kla im ini b ia sa nya

  untuk g a ng g ua n m unc ul ka re na ko ntra kto r tid a k m e m iliki ke m a m p ua n untuk m e la ksa na ka n p e ke rja a n se sua i d e ng a n ko ntra k d a la m sua tu c a ra ya ng te re nc a na . Kla im je nis ini d id a sa rka n p a d a p ro d uktivita s ya ng re nd a h m e nye b a b ka n b ia ya te na g a ke rja le b ih b e sa r. Kla im ini se ring d ika itka n d e ng a n kla im p e nund a a n. Situa si ini, m unc ul a kib a t p e m ilik (o wne r) m e m inta d e ng a n te g a s ke p a d a ko ntra kto r untuk m e la ksa na ka n p e ke rja a n se sua i d e ng a n ja d wa l ya ng te la h d ite ntuka n d a la m ko ntra k.

  ) , Kla im

   G a ng g ua n ( Disruptio n

  , kla im p e nund a a n te rja d i a kib a t p e nye d ia ja sa b e lum m e m e nuhi ja d wa l d ite ntuka n. Pe nund a a n d a p a t d ise b a b ka n o le h b e b e ra p a p e rm a sa la ha n, se p e rti ke te rla m b a ta n g a m b a r ke rja , m a te ria l tid a k m e m e nuhi sp e sifika si, d a n ke tia d a a n a kse s, se rta p e d o m a n p e la ksa na a n b e lum d im iliki. Pe nund a a n m e nye b a b ka n tim b ulnya b ia ya -b ia ya ta m b a ha n ya ng te rka it d e ng a n wa ktu ta m b a ha n, se p e rti p e rp a nja ng a n ko ntra k m a na je m e n d a n ta m b a ha n p e ra la ta n. Pe nund a a n d a p a t m e m p e ng a ruhi p ro d uktivita s te na g a ke rja , o ng ko s m a te ria l, d a n se w a p e ra la ta n.

  Be rb a g a i fa kto r ya ng d a p a t m e nim b ulka n te rja d i p ro se s kla im a kib a t d a ri sa la h sa tu p iha k tid a k m e m e nuhi we we na ng d a n ta ng g ung ja wa b nya se hing g a p iha k la in m e ra sa d irug ika n (Asnud in A, 2005). Kla im m e lib a tka n b a nya k p iha k ya ng te rka it d a la m p e nye le ng g a ra a n ko ntra k ko nstruksi, a nta ra la in (1) ko ntra kto r, (2) sub ko ntra kto r, (3) p e m ilik p ro ye k (o wne r), d a n (4) p e rusa ha a n a sura nsi, se rta (5) institusi ke ua ng a n, (6) re va la nsir, d a n (7) m a sya ra ka t.

  Me nurut Ya sin, H.N (2004) kla im d a p a t d ika te g o rika n d a la m 3 ha l, ya itu (1) d a ri p e ng g una ja sa te rha d a p p e nye d ia ja sa , se p e rti p e ng ura ng a n nila i ko ntra k, p e rc e p a ta n wa ktu p e nye le sa ia n p e ke rja a n, d a n ko m p e nsa si a ta s ke la la ia n p e nye d ia ja sa , (2) d a ri p e nye d ia ja sa te rha d a p p e ng g una ja sa , se p e rti ta m b a ha n wa ktu p e la ksa na a n p e ke rja a n, ta m b a ha n ko m p e nsa si, d a n ta m b a ha n ko nse si a ta s p e ng ura ng a n sp e sifika si te knis a ta u b a ha n, d a n (3) d a ri sub p e nye d ia ja sa a ta u p e m a so k b a ha n te rha d a p p e nye d ia ja sa uta m a .

  ling kup / c a kup a n (c ha ng e s c o nd itio ns), se rta (5) p e ng he ntia n (te rmina tio n). Pe ristiwa -p e ristiwa d a la m p e nye le ng g a ra a n p ro ye k ko nstruksi ya ng m e nye b a b ka n te rja d i p ro se s kla im te rka it d e ng a n ke lim a ka te g o ri te rse b ut d a p a t d iliha t p a d a ta b e l 1.

  c o nd itio ns), d a n (4) p e rub a ha n

  Pe nye b a b tim b ulnya kla im m e nurut Willia m J. Pa lm e r, e t a l (1994) d a p a t d ike lo m p o kka n m e nja d i lim a ka te g o ri, ya itu : (1) p e nund a a n (d e la y), (2) a d a nya g a ng g ua n (d isrup tio n), (3) ko nd isi-ko nd isi ya ng d iub a h (c ha ng e d

  Me nurut Ha rkunti P. Ra ha yu (2002) kla im tim b ul a kib a t d a ri (1) tuntuta n a ka n ha k, d a n (2) tuntuta n a ka n ha k a ta s b ia ya , d a n (3) p ro p e rti m a up un g a nti rug i.

  Be b e ra p a p e nd a p a t te nta ng p e nye b a b tim b ulnya kla im d a la m p e nye le ng g a ra a n p ro ye k ko nstruksi ya ng p a d a p rinsip nya m e m p unya i tujua n ya ng sa m a , a nta ra la in :

  2.1 Fa kto r-fa kto r p e nye b a b kla im Be rb a g a i fa kto r ya ng d a p a t m e nim b ulka n te rja d i p ro se s kla im a kib a t d a ri sa la h sa tu p iha k tid a k m e m e nuhi we we na ng d a n ta ng g ung ja wa b nya se hing g a p iha k la in m e ra sa d irug ika n.

   Pe nund a a n ( De lay

  Kla im Ja sa Ko nstruksi Ka sus Pro p insi Sula we si Te ng a h (And i Asnud in)

  Ta b e l 1. Pe ristiwa Me nye b a b ka n Kla im Tip e Pe nye b a b Kla im

  Pe rub a ha n Pe ristiwa (e ve nt) Pe nund a a n G a ng g ua n (c ha ng e d ) Pe ng he ntia n

  (d e a la y) (d isrup tio n) Ko nd isi Ling kup (te rmina tio n) (c o nd itio n) (sc o p e ) Ke te rla m b a ta n

  ; ; g a m b a r (la te d ra wing ) Pe rub a ha n uruta n

  ; ; ; (c ha ng e s in se q ue nc e ) Ke tia d a a n ke p utusa n

  ; ; (la c k o f d e c e sio n) Akse le ra si

  ; ; ; (a c c e le ra tio n) De c e le ra tio n

  ; ; Ke sulita n a kse s (la c k o f

  ; ; a c c e s) Ke tia d a a n p e tunjuk

  ; ; ; (la c k o f rig ht o f wa y) Ke te rla m b a ta n (d e la y)

  ; ; Inte rve nsi

  ; ; (inte rfe re nc e ) Ke sa la ha n (e rro rs)

  ; ; Ko nd isi lo ka si b e rb e d a

  ; ; ; (d iffe re nt site lo c a tio n) Susp e nsio n

  ; ; ; Ke b a ng kruta n

  ; (b a nkrup ta y) Ke tia d a a n d a na (la c k

  ; o f fund s) Ke tid a km ung kina n

  ; ; ; (imp o sib le ) C ua c a (we a the r)

  ; ; Se ra ng a n/ ke rusa ka n

  ; ; ; (strike s) Ta np a p e rse yujua n

  ; ; ; (la c k o f a p p ro va ls) Estim a si p e na wa ra n

  ; ; ; ; sa ra h Sum b e r: Willia m J. Pa lm e r, e t a l, 1994

  Pe rub ahan Ling kup (Sc o pe d e sa in, p ro d uktivita s p e ke rja , d a n se w a

  p e na m b a ha n b ia ya d a n C hang e d), p e ra la ta n. kla im wa ktu p e la ksa na a n a kib a t te rja d inya Pe ng he ntian (te rminatio n), p e rub a ha n d a la m ling kup p e ke rja a n, ini te rja d i a kib a t ko ntra k d ia khiri se b e lum kla im je nis ini se ring te rja d i. Se b a g a i p e ke rja a n d ise le sa ika n. Pe ng he ntia n c o nto h, se te la h ko nstruksi d im ula i, b o le h te rja d i untuk b e b e ra p a p e m ilik m e minta untuk m e la kuka n p e rtim b a ng a n, se p e rti p ro ye k d ib a ng un p e rub a ha n a ta u p e na m b a ha n je nis tid a k la g i d ip e rluka n a ta u se c a ra p e ke rja a n ya ng tid a k te rc a kup d a la m te kno lo g i usa ng , p e m ilik p ro ye k tid a k ko ntra k ke rja . Pe rub a ha n ini, a ka n m e m p unya i d a na ya ng c ukup untuk b e rp e ng a ruh te rha d a p b ia ya d a n m e la njutka n p e m b a ng una n, a ta u ja d wa l p e la ksa na a n, se p e rti p e rub a ha n ke rusa ka n ling kung a n .

  79 Jurna l SMARTe k, Vo l. 4, No . 2, Me i 2006: 77 - 87

  Pa d a ko ntra k sta nd a r FIDIC ya ng p e rsya ra ta n m a te ria l, (5) re siko b e rla ku se c a ra inte rna sio na l te rd a p a t p e m ilik p ro ye k (p ro je c t o wne r)

• b e b e ra p a d a sa r ya ng d a p a t d ig una ka n Tind a ka n ko ntra kto r (Ac tio n b y

  untuk m e la kuka n kla im (Le g a l Ba sis fo r no mina te d sub c o ntra c to r) se p e rti :

  C la ims), ya itu : (1) Pe nila ia n BQ (a p p lic a tio n o f ra te s

  Be rd a sa rka n ko nd isi ko ntra k (Und e r in BQ ), (2) ke te rla m b a ta n

• c o ntra c t c o nd itio n). p e la ksa na a n p e ke rja a n (d e la ys

  Kla im untuk re siko ke tid a kse sua ia n e xe c utio n o f wo rks), d a n (3)

• ko nd isi (C la im fo r risk d iffe ring site p e rse lisiha n m e ng e na i kua ntita s

  c o nd itio n). (d isp ute s o f q ua ntity), se rta (4)

  Pe la ng g a ra n a ta s ko ntra k (Bre a c h o f inte rp re ta si d a ri sp e sifika si, (5) m e to d e

• c o ntra c t). p e la ksa na a n
• G a nti rug i untuk ko ntra kto r sa m a Ko nd isi ling kung a n p ro ye k, se p e rti (1)
• d e ng a n ke rug ia n ya ng d id e rita ko nd isi c ua c a ya ng b uruk (a d ve rse ko ntra kto r b e rd a sa rka n p rinsip hukum we a the r c o nd itio n), (2) ya ng b e rla ku. p e rm a sa la ha n d e ng a n b e a c uka i , Pe la ng g a ra n a ta s tug a s (Bre a c h o f d a n (3) p e rm a sa la ha n p a d a sup p lie r,
• d uty). se rta (4) fo xil, a ntik, (5) izin

  Bia ya o ve rhe a d Lo ka si (Site p e la ksa na a n ( wo rk p e rmits) d a n (6)

• O v e rhe a d C o st). m a sa la h p ung uta n p e m e rinta h

  De ng a n d e m ikia n d a p a t se te m p a t.

  d ikla sifika sika n p e nye b a b kla im p a d a Untuk m e nd a p a tka n b e sa ra n p e nye le ng g a ra a n p ro ye k ko nstruksi ko m p e nsa si o p tim um d a ri p ro se s kla im a kib a t d a ri (1) tind a ka n p e m ilik p ro ye k, ya ng d ila kuka n, m a ka d ib utuhka n

  (2) tind a ka n p e la ksa na , d a n (3) ko nd isi fa kto r-fa kto r p e nd ukung kla im . Fa kto r- ling kung a n p ro ye k. fa kto r p e nd ukung kla im te rd iri d a ri (1)

• Tind a ka n p e m ilik p ro ye k (a c tio n la ta r b e la ka ng ke ja d ia n (histo ric a l

  p ro je c t o wne r), se p e rti : (1) b a c kg ro und ), (2) p e rja njia n ko ntra k

  ke te rla m b a ta n g a m b a r d a n instruksi (c o ntra c tua l a rg ume nt) ya ng te la h (la te d ra wing & instruc tio n), (2) d ise p a ka ti o le h ke d ua b e la h p iha k, d a n ke te rla m b a ta n p e rse tujua n d a ri (3) d a ta p e nd ukung (sup p o rting d a ta ), p e m ilik p ro ye k a ta u te na g a te knis se rta (4) a na lisis ke ua ng a n (fina nc ia l (d e la y o wne r/ e ng ine e r a p p ro va l), a na lysis). Fa kto r-fa kto r p e nd ukung kla im d a n (3) p e ng ujia n (te st), se rta (4) ya ng d ig una ka n d a p a t d iliha t p a d a g a m b a r 1.

  G a m b a r 1. Fa kto r p e nd ukung kla im

  Kla im Ja sa Ko nstruksi Ka sus Pro p insi Sula we si Te ng a h (And i Asnud in)

  Sta nd a r p ro se d ur kla im p a d a FIDIC se te la h e ffe c t d a ri 'e ve nt' - kla usul d a p a t d ila kuka n d e ng a n la ng ka h ya ng

  53.3

• stra te g is ya itu se b a g a i b e rikut. Se rta ka n p e rm o ho na n p e m b a ya ra n
• Pe nc a ta ta n se m ua info rm a si kla im p a d a se tia p p e rm o ho na n sim ulta n d e ng a n te rja d inya ` e ve nt' C e rtific a te o f Pa ym e nt - kla usul 53.3.
• – kla usul 53.2 Pe rha tika n kla usul 60.5 (sta te m e nt a t
• Me m b e rika n `no tic e ' inte ntio n to c o m p le tio n), kla usul 60.6 (fina l

  

c la im d a la m w a ktu 28 ha ri se te la h sta te m e nt) d a n kla usul 60.9

  'e ve nt'- kla usul 53.1 (c e ssa tio n o f e m p lo ye r's lia b ility)

• • Ke rja ka n p e rinta h e ng ine e r d a la m ya ng m e m b a ta si wa ktu

  p e na m b a ha n p e nc a ta ta n - kla usul p e nya m p a ia n kla im .

  53.2

• Bua t sub ta nsi c la im untuk sing le

  3. Me to d e Pe ne litia n c la im d a la m 28 ha ri se te la h Me ng a c u p a d a g a m b a r 2, d a p a t

  p e ne rim a a n 'no tic e ' (b ila p e rlu d ike m uka ka n p e nc a p a ia n tujua n d ile ng ka p i ke se p a ka ta n d e ng a n p e nye le ng g a ra a n ko nstruksi d a p a t

  

e ng ine e r) - kla usul 53.3 m e m e nuhi a za s ke jujura n, ke a d ila n,

• Untuk c o ntinuing c la im , se ra hka n ke te rb uka a n, d a n m a nfa a t, se rta info rm a si d e ta il te rka it d a la m inte rva l ke se im b a ng a n ha k d a n ke wa jib a n w a ktu te rte ntu (b ila p e rlu c a ri d a la m p e nye le ng g a ra a n ko nstruksi jika ke se p a ka ta n inte rva l) - kla usul 53.3 a d a p iha k ya ng m e ra sa d irug ika n.
• Untuk c o ntinuing c la im , se ra hka n p e rhitung a n fina l d a la m 28 ha ri

  G a m b a r 2. Me to d e Pe ne litia n

  81 Ura ia n Pe rse nta se (%) Me la ksa na ka n p ro ye k < 10 p ro ye k

  Ta b e l 2. Ke te rlib a ta n KSK d a la m Pe nye le ng g a ra a n Pro ye k Pub lik

  Jurna l SMARTe k, Vo l. 4, No . 2, Me i 2006: 77 - 87

  Me la lui p e ne litia n ini, fe no m e na ya ng a d a d ike m b a ng ka n se b a g a i hip o te sis ya ng d ia ng g a p se b a g a i ke sim p ula n ya ng b e rsifa t ske p tis, se sua i d e ng a n ha sil p e ne litia n ya ng d iha ra p ka n, ya itu Ha sil p e ne litia n d a p a t m e m b a ntu p e ng g una d a n p e nye d ia ja sa m e nye le sa ika n kla im se c a ra jujur, a d il, te rb uka d e ng a n m e m p e rtim b a ng ka n m a nfa a t d a n ke se im b a ng a n ha k d a n ke wa jib a nnya .

  Pe ne litia n ini d ila kuka n d i 4 Ka b up a te n d a n Ko ta d i Sula we si Te ng a h, ya itu : Ka b . Do ng g a la , Ka b .

  Po so , d a n Ka b . Luwuk, se rta Ko ta Pa lu. Pa d a , lo ka si p e ne litia n ya ng te rse b a r d i 4 (e m p a t) ka b up a te n d ila kuka n id e ntifika si te nta ng p ro se s p e ng a d a a n d a n p e la ksa na a n

• Pe lua ng ko ntra kto r sa ng a t ke c il untuk m e nd a p a tka n p ro ye k se b a nya k 2 p a ke t p e ke rja a n d a la m sa tu ta hun a ng g a ra n. Ke te rb a ta sa n te rse b ut te rka it d e ng a n b e rb a g a i fa kto r, se p e rti , (1) ke te rb a ta sa n jum la h p a ke t p e ke rja a n, (2) b e rb a g a i ke le m a ha n d a la m siste m p e ng a d a a n ja sa ko nstruksi (Asnud in A, 2004), d a n (3) ke te rb a ta sa ke m a m p ua n b isnis KSK

  Pro ye k p ub lik (p ub lic se c to r) m e la lui p e nye b a ra n kue sio ne r d a n wa wa nc a ra te rha d a p re sp o nd e n untuk ke b utuha n d a ta p rim e r d a n d a ta se kund e r b e rup a d o kum e n p e le la ng a n, d o kum e n ko ntra k, m a nua l-m a nua l a ta u sta nd a r o p e ra sio na l p ro se d ur (SO P) p e ng a d a a n d a n p e la ksa na a n p ro ye k p ub lik.

  Pe ng o la ha n d a ta d ila kuka n d e ng a n a na lisis sta tistik infe re nsia l untuk m e na rik ke sim p ula n d a ri sa m p e l ya ng d a p a t d ia ng g a p m e re p re se nta sika n p o p ula si ya ng a d a .

  d a p a t d ig a m b a rka n te nta ng ke te rlib a ta n KSK d a la m p e nye le ng g a ra a n p ro ye k p ub lik d i Sula we si Te ng a h se b a g a i b e rikut.

  36 Be rd a sa rka n d a ta -d a ta te rse b ut,

  74 Me la ksa na ka n p ro ye k > 10 p ro ye k

• Ke te rb a ta sa n m e nd a p a tka n p a ke t p e ke rja a n te rka it d e ng a n ke m a m p ua n siste m m a na je m e n b isnis ko ntra kto r ska la ke c il sa ng a t te rb a ta s, se p e rti ke te rlib a ta n m e re ka p a d a p ro ye k-p ro ye k swa sta sa ng a t re nd a h, ke m a m p ua n m e nc ip ta ka n p e lua ng b isnis ya ng te rb a ta s, d a n ha ra p a n m e re ka ha nya p a d a p ro ye k p ub lik (a ng g a ra n p e m e rinta h-APBN/ APBD)

4. A na lisis d a n Pe m b a ha sa n

  Da ri ha sil surve y p a d a ta b e l 2 m e m b e rika n g a m b a ra n ke te rlib a ta n KSK ya itu, se b a nya k 74 % re sp o nd e n ja sa ko nstruksi m e la ksa na ka n p ro ye k ya ng kura ng d a ri 10 p ro ye k d a la m lim a ta hun te ra khir d a n 26 % re sp o nd e n ya ng m e nd a p a tka n p a ke t ko nstruksi le b ih d a ri 10 p ro ye k.

  Sula we si Te ng a h d e ng a n jum la h re sp o nd e n se b a nya k 110 p e rusa ha a n.

  4.1 Jum la h re sp o nd e n Pe la ksa na a n surve y d ila kuka n te rha d a p ja sa ko nstruksi ya ng b e ra d a d i

  4.3 Je nis ko ntra k Ta b e l 3 m e ng g a m b a rka n p e rse nta se ja wa b a n re sp o nd e n te nta ng Jum la h p e rse nta se je nis ko ntra k ya ng se ring d ig una ka n p a d a p ro se s p e ng a d a a n p ro ye k p ub lik d i Sula we si Te ng a h ya ng m e lib a tka n ko ntra kto r ska la ke c il.

  Ta b e l 3. Je nis Ko ntra k Je nis Ko ntra k Pe rse nta se (%)

  Lum p sum 74,66 Ha rg a Sa tua n 25,34

  Da ri ha sil surve y p a d a ta b e l 3 m e m b e rika n g a m b a ra n je nis ko ntra k ya ng se ring d ig una ka n ya itu, se b a nya k

  4.2 Pro ye k te rta ng a ni Ta b e l 2 m e ng g a m b a rka n p e rse nta se ja wa b a n re sp o nd e n te nta ng ke te rlib a ta n ko ntra kto r ska la ke c il d a la m ja ng ka 5 ta hun te ra khir p a d a p ro se s p e ng a d a a n p ro ye k p ub lik d i Sula we si Te ng a h.

  Kla im Ja sa Ko nstruksi Ka sus Pro p insi Sula we si Te ng a h (And i Asnud in)

  74, 66 % re sp o nd e n m e ng g una ka n je nis p ro ye k p ub lik d i Sula we si Te ng a h ya ng ko ntra k lum p sum p a d a m e lib a tka n ko ntra kto r ska la ke c il. p e nye le ng g a ra a n p ro ye k ko nstruksi d i

  Ta b e l 4. Pe m a ha m a n Ko ntra k Sula we si Te ng a h ya ng m e lib a tka n ja sa

  Pe rse nta se ko ntra kto r d a n 25, 34 % re sp o nd e n Ura ia n

  (%) m e ng g una ka n ko ntra k ha rg a sa tua n. Tid a k m e m p e rha tika n isi

  Be b e ra p a p e rm a sa la ha n ya ng 16,19 ko ntra k p e ke rja a n d a p a t te rja d i p a d a p e la ksa na a n je nis

  Me m b a c a te ta p i tid a k ko ntra k te rse b ut, d ig a m b a rka n se b a g a i 29,52 m e m a ha m i isi ko ntra k b e rikut. m e m b a c a d a n

• Pe rm a sa la ha n d a la m ko ntra k lum p m e m a ha m i isi ko ntra k 54,29

  sum se p e rti, a kib a t ke te rb a ta sa n

  p e ke rja a n ke m a m p ua n KSK ya ng m e nye b a b ka n e stim a si b ia ya d a n

  Da ri ha sil surve y p a d a ta b e l 4 vo lum e ya ng d ila kuka n tid a k te p a t m e m b e rika n g a m b a ra n te nta ng se hing g a d a p a t m e nim b ulka n p e m a ha m a n ko ntra k ya ng se ring ke rug ia n b a ik b a g i ko ntra kto r d ig una ka n ya itu, se b a nya k 16,19 % m a up un b a g i p e m ilik p ro ye k re sp o nd e n ya ng tid a k m e m p e rha tika n isi (o wne r), se p e rti b e rikut ini. ko ntra k p e ke rja a n, d a n 29,52 %

• Ke rug ia n b a g i ko ntra kto r a d a la h b ila re sp o nd e n tid a k m e m a ha mi isi ko ntra k, b ia ya a ktua l/ nya ta ya ng d ike lua rka n se rta 54,29 % re sp o nd e n ya ng le b ih b e sa r d a ri p e na wa ra n ya ng m e m b a c a d a n m e m a ha mi isi ko ntra k d ia juka n o le h ko ntra kto r te rse b ut.

  p e ke rja a n.

• Ke rug ia n b a g i p e m ilik a d a la h

  Be rd a sa rka n d a ta -d a ta te rse b ut, te rtund a nya p e ke rja a n, ko ntra kto r d a p a t d ig a m b a rka n b e b e ra p a tid a k d a p a t m e la njutka n p e ke rja a n, p e rm a sa la ha n ya ng b e rka ita n d e ng a n d a n kua lita s p e ke rja a n d iha silka n p e m a ha m a n te nta ng ko ntra k se b a g a i tid a k se sua i d e ng a n sp e sifika si ya ng b e rikut. te la h d ite ntuka n.

  Um um nya ko ntra kto r te la h

• Pe rm a sa la ha n te rse b ut d a p a t - m e m a ha m i isi ko ntra k p e rja njia n, m e nye b a b ka n d a na ya ng te ta p i a d a b e b e ra p a ha l ya ng se ring d ike lua rka n p e m ilik le b ih b e sa r te rja d i d a la m p e la ksa na a n, se p e rti ka re na p e m ilik ha rus m e ng e lua rka n ko ntra kto r tid a k m e la kuka n kla im b ia ya p e rb a ika n a ta u p e ng a d a a n a ta s ha k-ha k ya ng se m e stinya ko ntra kto r la in ya ng sa ng g up d id a p a tka n se b a g a im a na d a la m m e nye le sa ika n p e ke rja a n te rse b ut.

  ko ntra k. Pe rm a sa la ha n d a la m ko ntra k siste m

• Be b e ra p a d a m p a k ne g a tif ya ng ha rg a sa tua n (unit p ric e ) a d a la h - te rja d i b ila ko ntra kto r tid a k te rja d inya b ia ya p e la ksa na a n m e m a ha m i isi ko ntra k ke rja , se p e rti p ro ye k ya ng le b ih b e sa r d a n tid a k

  (1) te rja d inya ke rug ia n a ta u m e nc ukup i untuk m e la njutka n ke hila ng a n ke untung a n, (2) p e la ksa na a n p ro ye k ka re na p e rla kua n ya ng tid a k a d il d a ri te rd a p a tnya vo lum e p e ke rja a n p e m ilik p ro ye k, ya ng d a p a t b e rup a ya ng b e lum d ike ta hui, ka re na d e nd a , d a n (3) p e m utusa n ko ntra k ke sa la ha n p e rhitung a n vo lum e se c a ra se p iha k. p e ke rja a n, a ta up un ka re na vo lum e p e ke rja a n ya ng d ihitung se c a ra

  4.5 Pe rm a sa la ha n ko ntra kto r ska la ke c il b e rle b ih. Ta b e l 5 m e ng g a m b a rka n

  4.4 Pe rm a sa la ha n ko ntra k p e rse nta se ja wa b a n re sp o nd e n te nta ng Ta b e l 4 m e ng g a m b a rka n b e b e ra p a p e rm a sa la ha n ya ng p e rna h p e rse nta se ja wa b a n re sp o nd e n te nta ng te rja d i p a d a ko ntra kto r ska la ke c il p e m a ha m a n isi ko ntra k ya ng d a la m p e la ksa na a n p ro ye k ko nstruksi d i d ig una ka n p a d a p e nye le ng g a ra a n Sula we si Te ng a h.

  83

  4.7 Ta ng g a p a n te rha d a p fung si kla im Ta b e l 7 m e ng g a m b a rka n p e rse nta se ja wa b a n re sp o nd e n te nta ng fung si kla im p a d a ko ntra kto r ska la ke c il d a la m p e la ksa na a n p ro ye k ko nstruksi d i Sula we si Te ng a h.

  1 Ke sa la ha n sp e sifika si b a ha n

  36,04 Da ri ha sil surve y p a d a ta b e l 6 m e m b e rika n g a m b a ra n te nta ng p e m a ha m a n p ro se d ur kla im , ya itu se b a nya k 63,96 % re sp o nd e n ya ng tid a k m e m a ha m i te nta ng kla im , d a n 36,04 % re sp o nd e n ya ng m e ng e rti te nta ng p ro se d ur kla im . Be rd a sa rka n d a ta -d a ta te rse b ut, m a ka d a p a t d ig a m b a rka n b e b e ra p a p e rm a sa la ha n se b a g a i b e rikut.

  Tid a k m e m a ha m i p ro se d ur kla im 63,96 m e ng e rti te nta ng p ro se d ur kla im

  Pe rse nta se (%)

  Ta b e l 6. Pe m a ha m a n Pro se d ur Kla im Ura ia n

  4.6 Pe m a ha m a n te nta ng kla im Ta b e l 6 m e ng g a m b a rka n p e rse nta se ja wa b a n re sp o nd e n te nta ng p e m a ha m a n p ro se d ur kla im p a d a p e nye le ng g a ra a n p ro ye k p ub lik d i Sula we si Te ng a h ya ng m e lib a tka n ko ntra kto r ska la ke c il.

  7 Be rd a sa rka n d a ta -d a ta ha sil p e la ksa na a n surve y p a d a re sp o nd e n d a p a t d iliha t p a d a ta b e l 5 ya ng m e ng g a m b a rka n b e b e ra p a p e rm a sa la ha n ya ng d a p a t m e nim b ulka n kla im , ya itu se b a g a i b e rikut.

  4 Me nurunnya p ro d uktivita s

  1 Ke la m b a ta n p e m b a ya ra n

  6 Ke te rla m b a ta n info rm a si d e sa in

  Jurna l SMARTe k, Vo l. 4, No . 2, Me i 2006: 77 - 87 Ta b e l 5. Pe rm a sa la ha n Pe la ksa na a n

  19 Pe m b e b a sa n la ha n ya ng te rla m b a t

  13 C ua c a b uruk

  6 G a ng g ua n p a d a p e ra la ta n

  7 Pe rub a ha n d ika re na ka n se b a b e kste rna l

  5 Do kum e n ko ntra k

  2 Ko nd isi ta na h ya ng tid a k d ip e rkira ka n

  18 Pe rub a ha n a kib a t p e m ilik p ro ye k

  (%) Pe rub a ha n a kib a t ko nd isi lo ka si p ro ye k

  Ura ia n Pe rm a sa la ha n Pe rse nta se

• Pe rub a ha n a kib a t ko nd isi lo ka si d a n c ua c a b uruk m e rup a ka n p e rm a sa la ha n ya ng d o m ina n te rja d i d a la m p e nye le ng g a ra a n p ro ye k. Pe rm a sa la ha n ini te rja d i a kib a t d a ri b e rb a g a i fa kto r, se p e rti (1)d a ta d a n info rm a si ya ng tid a k a kura t, (2) tid a k d ila kuka n surve y la p a ng a n, d a n (3) ha sil p e re nc a na a n ya ng tid a k re le va n.
• Pa d a um um nya ko ntra kto r ska la ke c il m e m p unya i ke m a m p ua n p e m a ha m a n ya ng re nd a h te nta ng p ro se d ur kla im se hing g a ko ntra kto r tid a k m e la kuka n kla im a ta s ha k-ha k ya ng se m e stinya d id a p a tka n se b a g a im a na d a la m ko ntra k.
• G a ng g ua n p a d a p e ra la ta n m e rup a ka n p e rm a sa la ha n ya ng b e rka ita n d e ng a n ke m a m p ua n ko ntra kto r ska la ke c il ya ng sa ng a t ke c il, se p e rti (1) ke te rb a ta sa n ke m a m p ua n untuk m e nye wa p e ra la ta n, (2) p e ng g una a n p e ra la ta n ya ng tid a k o p tim a l.
• Pe rm a sa la ha n ya ng b e rka ita n d e ng a n d o kum e n ko ntra k, se p e rti nila i ja m ina n ua ng m uka sa ng a t m e m b e b a ni KSK ya ng m e m p unya i ke m a m p ua n m o d a l te rb a ta s d a n ta ha p a n p e m b a ya ra n ha sil p e ke rja a n m e la lui p ro se s a d m inistra si ya ng c ukup p a nja ng , m e ng a kib a tka n b e sa rnya p e ng e lua ra n ya ng ha rus d ip ikul ko ntra kto r, te rtund a nya p e la ksa na a n p e ke rja a n, d a n sa ng a t m e m ung kinka n te rja d inya p e nye le we ng a n.

  8

  2 Da ri ha sil surve y p a d a ta b e l 8 m e m b e rika n g a m b a ra n te nta ng ta ng g a p a n te rha d a p p ro se s kla im , ya itu se b a nya k 98 % b e rke ing ina n untuk m e ng a juka n kla im d a n 2 % ya ng tid a k m e la kuka n kla im . Be rd a sa rka n d a ta -d a ta te rse b ut, d a p a t d ig a m b a rka n b e b e ra p a ta ng g a p a n ya ng b e rka ita n d e ng a n fung si kla im se b a g a i b e rikut.

  12 Pe rub a ha n Me to d e Ke rja

  16 Pe rub a ha n De sa in Pro ye k

  25 Pe rub a ha n vo lum e p e ke rja a n

  21 Pe na m b a ha n wa ktu d a n b ia ya

  18 Pe na m b a ha n wa ktu p e nye le sa ia n

  Pe na m b a ha n Bia ya

  Pe rse nta se (%)

  Ta b e l 9 Ko m p e nsa si Kla im Je nis Kla im

  4.9 Ko m p e nsa si kla im Ta b e l 9 m e ng g a m b a rka n p e rse nta se ja wa b a n re sp o nd e n te nta ng ko m p e nsa si a ta s kla im p a d a p e la ksa na a n p ro ye k ko nstruksi d i Sula we si Te ng a h ya ng m e lib a tka n ko ntra kto r ska la ke c il.

  (d e la y), se rta b ia ya ta k la ng sung (o ve rhe a d c o sts).

  o rd e r), ke te rla m b a ta n

  98 Tid a k m e la kuka n Kla im

  (%) Be rke ing ina n m e la kuka n kla im

  Fung si Kla im Pe rse nta se

  Sula we si Te ng a h. Ta b e l 8 Pro se s Kla im

• Se b a g ia n b e sa r ko ntra kto r b e rke ing ina n m e la kuka n kla im se b a g a i up a ya untuk m e nd a p a tka n b e sa ra n ko m p e nsa si b e rup a b ia ya (c o st) a kib a t d a ri ke hila ng a n ke untung a n, ke hila ng a n p e lua ng a kib a t p e rm inta a n a ta s p e rub a ha n ling kup p e ke rja a n a ta u d e sa in (va ria tio n
• Um um nya , ko ntra kto r ska la ke c il m e m p unya i p e m a ha m a n te nta ng fung si kla im d a la m p e nye le ng g a ra a n ko nstruksi, ya itu (1) m e nd a p a tka n ke se ta ra a n ha k a ta u m e nd a p a tka n ha k-ha k ya ng se m e stinya d id a p a tka n d a n (2) m e nunjukka n p ro fe sio na lism e d a la m p e la ksa na a n ko nstruksi.
• Se b a g ia n b e sa r ko ntra kto r ska la ke c il m e la kuka n kla im p e na m b a ha n wa ktu p e la ksa na a n d a n ta m b a ha n b ia ya . Ha l ini m e m b e rika n g a m b a ra n b a hwa b e rb a g a i p e rm a sa la ha n ya ng te rja d i, se p e rti p e rm a sa la ha n ya ng tim b ul a kib a t tind a ka n p e m ilik p ro ye k a ta u p e ng a ruh d a ri ko nd isi ling kung a n p ro ye k ya ng b uruk (c ua c a / iklim )

  4.8 Ke ing ina n untuk kla im Ta b e l 8 m e ng g a m b a rka n p e rse nta se ja wa b a n re sp o nd e n te nta ng p ro se s kla im p a d a ko ntra kto r ska la ke c il d a la m p e la ksa na a n p ro ye k ko nstruksi d i

  Be rd a sa rka n d a ta -d a ta te rse b ut, d a p a t d ig a m b a rka n b e b e ra p a ta ng g a p a n se b a g a i b e rikut.

  21 Da ri ha sil surve y p a d a ta b e l 7 m e m b e rika n g a m b a ra n te nta ng ta ng g a p a n te rha d a p fung si kla im , ya itu se b a nya k 40 % re sp o nd e n d e ng a n tuntuta n te rha d a p ke se ta ra a n ha k a nta ra p iha k-p iha k d a la m p e rja njia n ko ntra k, d a n 39 % re sp o nd e n untuk m e nunjukka n p ro fe sio na lism e d a la m p e la ksa na a n ko nstruksi, se rta 21 % re sp o nd e n d e ng a n ha ra p a n m e m e na ng ka n te nd e r untuk p ro ye k se la njutnya .

  39 Me m b e rika n p e lua ng untuk m e m e na ng ka n te nd e r untuk p ro ye k se la njutnya

  40 Untuk m e nunjukka n p ro fe sio na lism e d a la m p e la ksa na a n ko nstruksi.

  Me nd a p a tka n ha k-ha k ya ng se m e stinya d id a p a tka n se sua i d e ng a n p e rja njia n ko ntra k

  Pe rse nta se (%)

  85 Ta b e l 7. Fung si Kla im Fung si Kla im

  Kla im Ja sa Ko nstruksi Ka sus Pro p insi Sula we si Te ng a h (And i Asnud in)

• Se m e nta ra se b a g ia n ko ntra kto r m e m p unya i te nd e nsi la in, se p e rti m e nd a p a tka n p e lua ng m e m e na ng ka n te nd e r untuk p ro ye k se la njutnya d a n untuk m e m p e ro le h ke untung a n ya ng le b ih b e sa r.

• Se b a g ia n b e sa r ko ntra kto r tid a k p e rna h m e la kuka n kla im a ta u ra g u- ra g u untuk m e la kuka n p ro se s te rse b ut. Ha l ini p e ng a ruhi o le h b e rb a g a i fa kto r, se p e rti (1) p ro se s ya ng rum it, (2) wa ktu p e nye le sa ia n la m a , (3) a d ministra si p ro ye k ya ng kura ng le ng ka p , d a n (4) tid a k m e ng e ta hui p ro se d ur kla im , se rta (5) m a ha lnya b ia ya p e ng urusa n.
• Kla im ya ng tim b ul a kib a t tind a ka n p e m ilik p ro ye k (a c tio n p ro je c t

• Ko nd isi ling kung a n p ro ye k, se p e rti (1) ko nd isi c ua c a ya ng b uruk (a d ve rse

  Ne g o sia si 83 Arb itra se , 17

  Pe rse nta se (%)

  Ta b e l 11 Ja lur Pe nye le sa ia n Disp ute Ura ia n

  4.11 Ja lur p e nye le sa ia n d isp ute Ta b e l 11 m e ng g a m b a rka n p e rse nta se ja wa b a n re sp o nd e n te nta ng ja lur p e nye le sa ia n p e rse lisiha n p a d a p e la ksa na a n p ro ye k ko nstruksi d i Sula we si Te ng a h ya ng m e lib a tka n ko ntra kto r ska la ke c il.

  Be rd a sa rka n d a ta -d a ta te rse b ut, d a p a t d ig a m b a rka n b e b e ra p a ta ng g a p a n ya ng b e rka ita n d e ng a n fung si kla im se b a g a i b e rikut.

  42 Me la kuka n 21 Da ri ha sil surve y p a d a ta b e l 10 m e m b e rika n g a m b a ra n te nta ng a la sa n untuk m e la kuka n kla im , ya itu se b a nya k 21 %re sp o nd e n b e rke ing ina n untuk m e ng a juka n kla im d a n 42 % re sp o nd e n ya ng tid a k m e la kuka n kla im , se rta 37 % re sp o nd e n ra g u-ra g u untuk m e la kuka n kla im .

  Ra g u-ra g u 37 Tid a k Me la kuka n,

  Pe rse nta se (%)

  Ta b e l 10 Ala sa n Untuk Me la kuka n Kla im Ura ia n

  4.10 Ala sa n untuk m e la kuka n kla im Ta b e l 10 m e ng g a m b a rka n p e rse nta se ja wa b a n re sp o nd e n te nta ng a la sa n tid a k m e la kuka n kla im p a d a ko ntra kto r ska la ke c il d a la m p e la ksa na a n p ro ye k ko nstruksi d i Sula we si Te ng a h.

  p e rm a sa la ha n d e ng a n b e a c uka i , d a n (3) p e rm a sa la ha n p a d a sup p lie r, se rta (4) fo xil, a ntik, (5) izin p e la ksa na a n ( wo rk p e rmits) d a n (6) m a sa la h p ung uta n p e m e rinta h se te m p a t.

  we a the r c o nd itio n), (2)

  p e ng ujia n (te st), se rta (4) p e rsya ra ta n m a te ria l, (5) re siko p e m ilik p ro ye k (p ro je c t o wne r)

  o wne r/ e ng ine e r a p p ro va l), d a n (3)

  p e rse tujua n d a ri p e m ilik p ro ye k a ta u te na g a te knis (d e la y

  instruc tio n), (2) ke te rla m b a ta n

  g a m b a r d a n instruksi (la te d ra wing &

  o wne r), se p e rti (1) ke te rla m b a ta n

  Be rd a sa rka n d a ta -d a ta te rse b ut, d a p a t d ig a m b a rka n b e b e ra p a ta ng g a p a n se b a g a i b e rikut.

  Da ri ha sil surve y p a d a ta b e l 9 m e m b e rika n g a m b a ra n te nta ng ko m p e nsa si a ta s kla im , ya itu se b a nya k 18 % re sp o nd e n d e ng a n tuntuta n te rha d a p p e na m b a ha n b ia ya , 21 % re sp o nd e n d e ng a n tuntuta n te rha d a p p e na m b a ha n wa ktu p e la ksa na a n, untuk 25 % re sp o nd e n d e ng a n tuntuta n te rha d a p p e na m b a ha n b ia ya d a n wa ktu p e la ksa na a n, 16 % re sp o nd e n d e ng a n tuntuta n te rha d a p p e rub a ha n vo lum e p e ke rja a n, 12 % re sp o nd e n d e ng a n tuntuta n te rha d a p p e rub a ha n d e sa in, d a n 16 % re sp o nd e n d e ng a n tuntuta n te rha d a p p e rub a ha n m e to d e ke rja

  Jurna l SMARTe k, Vo l. 4, No . 2, Me i 2006: 77 - 87

  Da ri ha sil surve y p a d a ta b e l 11 m e m b e rika n g a m b a ra n te nta ng ja lur p e nye le sa ia n d isp ute , ya itu se b a nya k 83 % d e ng a n c a ra ne g o sia si d a n 17 % re sp o nd e n m e la lui p ro se s a rb itra se . Be rd a sa rka n d a ta -d a ta te rse b ut, d a p a t d ig a m b a rka n b e b e ra p a ta ng g a p a n

• Ne g o sia si m e rup a ka n a lte rna tif ya ng d o m ina n ya ng a ka n d ig una ka n o le h ko ntra kto r untuk p e nye le sa ia n se ng ke ta (d isp ute ) d a la m p e nye le ng g a ra a n ko nstruksi d a n se b a g a i up a ya untuk m e ng hind a ri se ng ke ta ko nstruksi ya ng b e rla rut- la rut.

  C o ntra c t fo r Wo rk o f C ivil Eng ine e ring C o nstruc tio n Pa rt I, ,

  Re so lutio n a nd Arb itra se – Pro se s Pe le mb a g a a n d a n Asp e k Hukum” , G ha lia , Ind o ne sia .

  Suyud Ma rg o no . ,Alte rna tive Disp ute

  Asp e k Hukum d a n Ad ministra si Ko ntra k , ITB. Ba nd ung

  Ne w Yo rk. Ra ha yu Ha rkunti P., 2002 , Ma ta Kulia h

  Ac c o unting a nd Fina nc ia l Ma na g e me nt, Mc G ra w-Hill, Inc ,

  Pa lm e r Willia m J., 1994, C o nstruc tio n

  Pe ng a d a a n Ba ra ng / Ja sa Insta nsi Pe me rinta h.

  Ke p utusa n Pre sid e n RI No . 80 ta hun 2003 te nta ng Pe d o ma n Pe la ksa na a n

  Pe ng a d a a n Ba ra ng / Ja sa Insta nsi Pe me rinta h

  Ke p utusa n Pre sid e n RI No . 18 ta hun 2000 te nta ng Pe d o ma n Pe la ksa na a n

  Ko ntra k d a n p e rfo rma nc e Ko ntra kto r, ITB, Ba nd ung .

  Fo urth Ed itio n. G una wa n Lo g a wa , 1999, Ma na je me n

  Ba nd ung . FIDIC Re d Bo o k, 1987, C o nd itio n o f

  Infra struktur Me lib a tka n Ko ntra kto r Ska la Ke c il, Te sis, Institut Te kno lo g i

  Asnud in And i, 2006, Ma na je me n Pro ye k,, UNTAD. Asnud in And i, 2004, Pro se s Pe ng a d a a n

  6. Da fta r Pusta ka

5. Ke sim p ula n d a n Sa ra n

• Pro se s p e nye le ng g a ra a n p ro ye k

  o le h a sa s ke jujura n d a n ke a d ila n, m a nfa a t, ke se ra sia n, ke se im b a ng a n, ke m a nd iria n, ke te rb uka a n, ke m itra a n, se rta ke a m a na n d a n ke se la m a ta n d e m i ke p e nting a n m a sya ra ka t, b a ng sa d a n ne g a ra .

  p ro se d ur ya ng d a p a t m e nd ukung te rwujud nya te rtib p e nye le ng g a ra a n p e ke rja a n ko nstruksi ya ng m e nja m in ke se ta ra a n ke d ud uka n a nta ra p e ng g una ja sa (p ro je c t o wne r) d a n p e nye d ia ja sa (c o nsulta nt/c o ntra c to r) d a la m ha k d a n ke wa jib a n, se rta m e ning ka tka n ke p a tuha n p a d a ke te ntua n p e ra tura n ya ng b e rla ku.

  5.2 Re ko m e nd a si

  p ub lik d i Sula we si Te ng a h ya ng m e lib a tka n ko ntra kto r ska la ke c il te rd a p a t b e b e ra p a p o te nsi ya ng d a p a t m e nim b ulka n kla im , te ta p i p o te nsi ini tid a k d ig una ka n a kib a t b e rb a g a i fa kto r, se p e rti (1) kla im m e la lui p ro se s ya ng rum it, (2) wa ktu p e nye le sa ia n la m a , (3) a d m inistra si p ro ye k ya ng kura ng le ng ka p , d a n (4) tid a k m e ng e ta hui p ro se d ur kla im , se rta (5) m e m b utuhka n b ia ya ta m b a ha n.

  5.1 Ke sim p ula n

• Ke m a m p ua n ko ntra kto r ska la ke c il sa ng a t te rb a ta s d a n te rja d inya ke tim p a ng a n ke se ta ra a n ha k d a n ke wa jib a n a nta ra p e m ilik p ro ye k d e ng a n ja sa ko nstruksi (ko ntra kto r) d a la m ko ntra k ke rja .
• Dib utuhka n sua tu ko nse p d a n

  87 ya ng b e rka ita n d e ng a n fung si kla im se b a g a i b e rikut.

  Kla im Ja sa Ko nstruksi Ka sus Pro p insi Sula we si Te ng a h (And i Asnud in)

• Ko nse p ya ng d ita wa rka n d ila nd a si