DISTRIBUSI GAYA PADA PEMOTONGAN STAINLESS STEEL AISI 316 AKIBAT VARIASI SUDUT TATAL MENGGUNAKAN PAHAT HSS
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
DISTRIBUSI GAYA PADA PEMOTONGAN STAINLESS STEEL
AISI 316 AKIBAT VARIASI SUDUT TATAL MENGGUNAKAN
PAHAT HSS
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
SKRIPSI
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
Oleh :
Yogga Catur Candra
NIM 051910101020
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
JURUSAN TEKNIK MESIN
id.id
ca.FAKULTAS
ca.cid.id
TEKNIK
a
a
c
.
.
j
j
e
e
nej.UNIVERSITAS JEMBER
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
ig ili
digigili
//dig
p://:d
tp://://d
t2010
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
hthttp
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
DISTRIBUSI
GAYA PADA PEMOTONGAN
STAINLESS
hhtt
hhtt
hhttSTEEL
AISI 316 AKIBAT VARIASI SUDUT TATAL MENGGUNAKAN
.id PAHAT HSS
.id
aj.cac.id
.
j
e
n e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
p
t
t
t
hht
aj.cac.id
.
j
e
n e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
p
t
t
t
hSKRIPSI
ht
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
diajukan
guna
melengkapi
tugas
akhir
dan
memenuhi
salah
satu
syarat
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
untuk
menyelesaikan
Program
Studi
Teknik
Mesin
(S1)
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
h tt
dan mencapaihgelar Sarjana Teknik
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
Oleh
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d NIM 051910101020
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
JURUSAN
TEKNIK MESINc.id.id
ca.cid.id
a
.
j
je.aj.ac
.
e
e
j
FAKULTAS
TEKNIK
n
n
e
u
u
igliibli.b.un UNIVERSITAS
igliibli.b.un
g
g
JEMBER
i
i
d
d
i
i
:// /d
:// /d
p
hthtp
htht2010
ttp:/
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
Yogga Catur Candra
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
c.id
c.id
j.a
.une
ilib
g
://di
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
c.id
j.a
.une
ilib
/dig
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
c.id
j.a
.une
ilib
/dig
ttp:/
h
h
ilib
/dig
ttp:/
h
RINGKASAN
Distribusi Gaya Pada Pemotongan Stainless Steel AISI 316 Akibat
Variasi Sudut Tatal Menggunakan Pahat HSS; Yogga Catur Candra,
051910101020; 2010: 48 halaman; Jurusan Teknik Mesin Fakultas Teknik
Universitas Jember.
Proses bubut merupakan proses permesinan yang sering digunakan untuk
membuat atau memproses benda-benda berbentuk silindris, dalam komponen mesin
karakteristik hasil bubut sangat dipertimbangkan. Untuk menentukan hasil
permesinan yang baik diperlukan juga parameter yang tepat dalam permesinan.
Diantaranya yaitu sudut tatal, gerak makan, kecepatan pemakanan, putaran spindel,
kedalaman pemakanan, dan lainnya. Dari proses permesinan tersebut akan
menghasilkan
gaya pemotongan
yang
merupakan
faktor
terpenting untuk
mendapatkan efisiensi dalam proses permesinan.
AISI 316 adalah stainless steel, AISI 316 termasuk jenis austenitic stainless
steel yang tidak bersifat magnetis karena pengaruh kandungan unsur Nickel antara 8 13 %. AISI 316 yang memiliki kandungan nikel yang besar sehingga material ini
tidak mudah mengalami kerusakan akibat adanya unsur lain yang dapat
mengakibatkan logam ini mengalami korosi dan cacat logam lainnya. Karena sifat
yang dimiliki AISI 316 sehingga material ini sering digunakan dalam dunia industri
dan rumah tangga, misalnya dalam bidang perpipaan. Karena kegunaan dan
karakteristik dari material ini maka pemotongan yang dilakukan harus benar – benar
sempurna. Dalam halini pemotongan menggunakan pahat HSS.
Untuk itu diperlukan suatu eksperimen untuk menentukan besarnya
parameter pembubutan agar dihasilkan proses pemotongan yang optimal. Salah
satunya yaitu variasi sudut tatal dengan menganalisa distribusi gaya yang terjadi.
Dalam penelitian ini metode analisis pengolahan data statistik menggunakan analisis
regresi berganda. Analisis ini digunakan untuk menentukan variabel apa yang paling
vii
j.a
.une
berpengaruh terhadap distribusi gaya yang terjadi. Dari hasil penelitian dan analisis
data statistik menunjukkan bahwa parameter yang paling berpengaruh yaitu gerak
makan, dan sudut tatal.
Pada proses pemotonga stainless steel AISI 316 distribusi gaya pemotongan
yang terjaditerbagi menjadi 3 gaya antara lain : gaya potong, gaya geser, dan gaya
total. Dimana hasil dari perhitungan pengaruh parameter yang paling berpengaruh
didapatkan hasil sebagai berikut :
a. Nilai gaya maximum terjadi pada f = 0.15 dengan γo = -150 Fv =
2519,268 N, Fs = 954,381 N, F = 2616,062 N.
b. Nilai gaya minimum terjadi pada f = 0.15 dengan γo = 450 Fv = 357,314
N, Fs = 73,71 N pada γo = -150, F = 357,314 N pada γo = 450.
Dengan menggunakan geometri pahat yang mempunyai sudut geram pahat yang
semakin positif, maka akan menghasilkan gaya pemotongan yang kecil. Dimana
pemotongan yang baik adalah pemotongan yang menghasilkan gaya potong (Fv)
yang rendah
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
viii
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Distribusi
e
e
e
j. AISI 316
ej. Pada Pemotongan Stainless
nGaya
neSteel
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ili Pahat HSS
idgigili Akibat Variasi Sudut:Tatal
idgigPada
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
did
d
.id.id
aj.ca.ci .Jember
aj.ca.ci .id
.
.
je.aj.cacMesin
j
j
JurusannTeknik
Fakultas Teknik Universitas
e
e
e
ne
ne
.bu.un
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
Bumi
idgigilJl. Slamet Riadi 62 Kampus
idgigil Patrang, Jember
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
Yogga Catur Candra
Abstrak
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
j.
ej. terdapat gaya pemotongan
nej.
nbubut,
ne(cutting
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
Dalam proses
force), yaitu Gaya
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
gigili
ig ili
idgipotong),
idgigeser),
id(gaya
gili
gili dan Gaya Longitudinal
Radial (gaya
Gaya Tangensial (gaya
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
tp
hthttFaktor
hthtkedalaman
total).
yang mempengaruhihthgaya
ttp potong diantaranya yaitu
pemotongan (depth of cut), gerak pemakanan (feed rate), dan kecepatan pemotongan
speed).
d
d.id (cuttingPenelitian
d
i
.
.cid.id tatal, dan gerak
c
ini mengukur
aj.ca.ci .id
aj.ac
aj.ca.ci .id seberapa besar pengaruh
aj.casudut
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
e
u.n
u.n
pemakanan pada
pemotongan
stainless steel AISI
hal ini benda kerja
ne
ne
ne
n(dalam
.bu.n
.bu.n
.b
.b316
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
il
idggaya
ig il
idgigil berputar dengan kecepatan
idgigkonstan)
dalam keadaan
terhadap distribusi
igil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
pemotongan.
hhtt
hhtt
hhtt
Hasil menunjukkan bahwa sudut tatal dan gerak makan berpengaruh pada
gaya pemotongan yang terjadi. Dimana semakin positif sudut tatal pahat semakin
d
i
.
d
id
ca.cid.semakin
ca.cid.id
ca.cid.id kecil pula gaya
cac.i kecil gaya yang terjadi,j.adan
kecil gerak makan
semakin
a
a
a
.
.
.
j
j
j
. gaya potong yang terjadi
e
e
e
j. semakin baik proses .une
terjadi. Dimana b
semakin
nejkecil
nej.
nemaka
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
i
i
gigili
pemotongan
/digigili
//ditersebut.
//digigil
//digigil
: /d
hthtp
ttp:/
: /d
hthtp
ttp:/
: /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
://d
Kata kunci : Mesin Bubut, Gaya Pemotongan, Regresi Berganda
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Distribution
e
e
e
j. On Cutting AISI 316.uStainless
n
neForce
nej. Steel Rake
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
Angel
Result
On
HSS
Tool
i
i
i
b
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthCatur
hthttp
ttp Candra
Yogga
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
Department of Mechanical Engineering Faculty of Engineering,
.cid.idUniversity of Jember
c
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
Jl. Slamet
Riadi
62
Kampus
Bumi
Patrang,
Jember
a
.
.
e
e
n j
n j
.bu.une
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
.bu.une
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hAbstract
htt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
In the process of lathe,
there are cutting force (cutting force),
the Radial Force
ca.cid.id (cutting forces), Style Tangential
ca.cid.id (shear force), and Longitudinal
ca.cid.id Force (net force).
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
nej.
nej. forces among whichilibthe.bu.depth
nej.of cut (depth of cut), ithe
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
Factors
affecting
the
cutting
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
ili rate), and cutting speed
ig ili
idgig(feed
idgigili speed).
idgigili
d
/:d
/:feeds
/:d
/:d
motionpof
(cutting
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
t
t
t
p study measures how much
p
hthttThis
hthttpinfluence shavings angle, and
hthttmovement
feeds on the cutting stainless steel AISI 316 (in this case the workpiece in a state of
with constant velocity)
on the distribution of cutting force.
.cid.id rotatingThe
.cid.the
d corner eating chips andj.amotion
i
ca.cid.id
c
c
ca.cid.id effect on cutting
a
a
a
results
show
that
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
.
e
e
e
e
j positive corner chisel chips
ej
nej
nej
nethe
nsmaller
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
force that occurs.
Where
force that to happen,
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
l movement to eat the smaller
l force also occurred. Where
il
idgigthe
ig il
idgigithe
idgigithe
and the :smaller
/:d
//:d
//:d
//:d
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhttp process.
hhttp the cutting forces thathhoccur
smaller
ttp the better the cutting
id.id Force, Multiple Regression
id.id Keywords : Machine Tool,acCutting
.
.
ca.cid.id
c
a
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
ig ili
/:d
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
//dig
p
p
t
t
hthttp
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
DAFTAR ISI
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
Halaman
/
/
p
t
hthttp
HALAMAN JUDUL ....................................................................................
i
ii
.cid.id ..................................................................
.cid.id HALAMAN PERSEMBAHAN
.cid.id
c
c
c
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
.
.
.
.
e
e
e
e
j
HALAMAN MOTTO
iii b.un
ne..................................................................................
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
i
i
i
i
idgPERNYATAAN
ig il
idgigil
idivgigil
igil
/:d
HALAMAN
......................................................................
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
HALAMAN PEMBIMBINGAN .................................................................
v
HALAMAN PENGESAHAN
......................................................................
vi
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
RINGKASAN ..............................................................................................
vii
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idg....................................................................................................
idgigili
idxigigili
igili
/:d
/:d
/:d
/:d
PRAKATA
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
DAFTAR ISI ................................................................................................
xiii
xv
.cid.id DAFTAR GAMBAR ...................................................................................
.cid.id
.cid.id
ca.cid.id
c
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
.
.
.
.
e
e
e
e
DAFTAR TABEL.un.......................................................................................
xvi
nej
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
d
DAFTAR
LAMPIRAN
................................................................................
/:d
:p//:xvii
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
h tt
hhtt
BABh1. PENDAHULUAN ...........................................................................
1
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
1.1 Latar Belakangd......................................................................
d
1
i .id
i .id
.
.
c
ca.cid.id
c
a
a
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
.
e
e
e
1.2 Perumusan
...............................................................
2
nejMasalah
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgTujuan
idg3igili
idgi............................................
1.3
gili
igili dan Manfaat Penelitian
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp 1.4.1 Tujuan penelitian ..............................................................
hthttp 3
hthttp
1.4.2 Manfaat penelitian ...........................................................
3
d.id
d.id
d
d.id
i
i
i
.
.
.
c
c
c
aj.ac ...................................................................
aj.ac
aj.ca.ci .id
aj.ac
.
.
.
.
j
j
j
j
1.4
Batasan
Masalah
3
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil PUSTAKA ..................................................................
ig il
idg4igil
idgigil
BAB 2. TINJAUAN
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 2.1 Geometri Pahat ........................................................................
hhtt
hhtt
4
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
2.2 Gaya-Gaya Pemotongan Logam (Cutting Forces)................
6
2.4 Pahat HSS ................................................................................
18
.cid.id
caOrtogonal
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
2.3 Pembubutan
..........................................................
13
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
....................................................
13
idg2.3.1
idgigili
idgigili
igili Proses Bubut (Turning)
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp 2.3.2 Pemotongan Ortogonal
hthttp 16
hthttpdan Miring (obligue) ..................
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
xiii
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
BAB 3. METODOLOGI
PENELITIAN ....................................................
21
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgMetode
idgigili
idgigili
3.1
21
igili ......................................................................................
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp3.2 Waktu dan Tempat .................................................................
hthttp
hthttp 21
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
3.3 Persiapan Alat dan Bahan ....................................................
21
3.5 Metode Pengolahan Data ........................................................
23
3.6.3 Analisis Residual ..............................................................
25
3.7 Diagran Alir Percobaan ..........................................................
27
4.2.1 Pembentukan dan Pengujian Model....................................
31
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
3.2.1 Alat
...................................................................................
21
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
22
idg3.2.2
idgigil
idgigil
igil Bahan ................................................................................
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 3.4 Metode PengumpulanhData
hhtt 23
htt ....................................................
id
ca.cid.........................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
3.6 Analisa Regresi
24
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
................................................
25
idg3.6.1
idgigili
idgigili
igili Analisa Regresi Berganda
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp 3.6.2 Analisis Korelasi ..............................................................
hthttp
hthttp 25
d
d.id
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ciIdentik
aj.ca.ci .id
3.6.4 Pengujian
..............................................................
26
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
3.6.4
Pengujian
Independen
......................................................
26
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 26
hhtt
3.6.4 Pengujian Normalh.............................................................
htt
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id BAB 4. HASIL DAN PEMBAHASAN
.......................................................
28
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
nej. ........................................................................
nej.
nej.
nej.
.buPengujian
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
4.1
Hasil
28
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
ig ili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
p
hthttp4.2 Analisis Regresi Berganda
hthttp 31
hthtt......................................................
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
d
ca.cid.id
33
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
nej Residual .............................................................
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
4.2.2
Pengujian
37
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
:p4.3
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Analisis Pengaruh Sudut
tp dan Gerak Makan terhadap
hhtt
hhttp
hhtTatal
.i
c.ci .id Berganda ..................................................
4.2.2 Analisis
j.aRegresi
j.ac c.id
Gaya Pemotongan ......................................................... .........
43
DAN
46
ca.cid.idSARAN ......................................................
ca.cid.id BAB 5. KESIMPULAN
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej. ...................................................................
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
5.1
Kesimpulan
.........
46
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
.........
hthttp5.2 Saran .............................................................................
hthttp 47
hthttp
DAFTAR PUSTAKA ...................................................................................
48
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id LAMPIRAN
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
ig il
/:d
:p//:d
/
/
//dig
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
xiv
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
DISTRIBUSI GAYA PADA PEMOTONGAN STAINLESS STEEL
AISI 316 AKIBAT VARIASI SUDUT TATAL MENGGUNAKAN
PAHAT HSS
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
SKRIPSI
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
Oleh :
Yogga Catur Candra
NIM 051910101020
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
JURUSAN TEKNIK MESIN
id.id
ca.FAKULTAS
ca.cid.id
TEKNIK
a
a
c
.
.
j
j
e
e
nej.UNIVERSITAS JEMBER
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
ig ili
digigili
//dig
p://:d
tp://://d
t2010
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
hthttp
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
DISTRIBUSI
GAYA PADA PEMOTONGAN
STAINLESS
hhtt
hhtt
hhttSTEEL
AISI 316 AKIBAT VARIASI SUDUT TATAL MENGGUNAKAN
.id PAHAT HSS
.id
aj.cac.id
.
j
e
n e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
p
t
t
t
hht
aj.cac.id
.
j
e
n e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
p
t
t
t
hSKRIPSI
ht
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
diajukan
guna
melengkapi
tugas
akhir
dan
memenuhi
salah
satu
syarat
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
untuk
menyelesaikan
Program
Studi
Teknik
Mesin
(S1)
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
h tt
dan mencapaihgelar Sarjana Teknik
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
Oleh
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d NIM 051910101020
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
JURUSAN
TEKNIK MESINc.id.id
ca.cid.id
a
.
j
je.aj.ac
.
e
e
j
FAKULTAS
TEKNIK
n
n
e
u
u
igliibli.b.un UNIVERSITAS
igliibli.b.un
g
g
JEMBER
i
i
d
d
i
i
:// /d
:// /d
p
hthtp
htht2010
ttp:/
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
Yogga Catur Candra
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
c.id
c.id
j.a
.une
ilib
g
://di
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
c.id
j.a
.une
ilib
/dig
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
c.id
j.a
.une
ilib
/dig
ttp:/
h
h
ilib
/dig
ttp:/
h
RINGKASAN
Distribusi Gaya Pada Pemotongan Stainless Steel AISI 316 Akibat
Variasi Sudut Tatal Menggunakan Pahat HSS; Yogga Catur Candra,
051910101020; 2010: 48 halaman; Jurusan Teknik Mesin Fakultas Teknik
Universitas Jember.
Proses bubut merupakan proses permesinan yang sering digunakan untuk
membuat atau memproses benda-benda berbentuk silindris, dalam komponen mesin
karakteristik hasil bubut sangat dipertimbangkan. Untuk menentukan hasil
permesinan yang baik diperlukan juga parameter yang tepat dalam permesinan.
Diantaranya yaitu sudut tatal, gerak makan, kecepatan pemakanan, putaran spindel,
kedalaman pemakanan, dan lainnya. Dari proses permesinan tersebut akan
menghasilkan
gaya pemotongan
yang
merupakan
faktor
terpenting untuk
mendapatkan efisiensi dalam proses permesinan.
AISI 316 adalah stainless steel, AISI 316 termasuk jenis austenitic stainless
steel yang tidak bersifat magnetis karena pengaruh kandungan unsur Nickel antara 8 13 %. AISI 316 yang memiliki kandungan nikel yang besar sehingga material ini
tidak mudah mengalami kerusakan akibat adanya unsur lain yang dapat
mengakibatkan logam ini mengalami korosi dan cacat logam lainnya. Karena sifat
yang dimiliki AISI 316 sehingga material ini sering digunakan dalam dunia industri
dan rumah tangga, misalnya dalam bidang perpipaan. Karena kegunaan dan
karakteristik dari material ini maka pemotongan yang dilakukan harus benar – benar
sempurna. Dalam halini pemotongan menggunakan pahat HSS.
Untuk itu diperlukan suatu eksperimen untuk menentukan besarnya
parameter pembubutan agar dihasilkan proses pemotongan yang optimal. Salah
satunya yaitu variasi sudut tatal dengan menganalisa distribusi gaya yang terjadi.
Dalam penelitian ini metode analisis pengolahan data statistik menggunakan analisis
regresi berganda. Analisis ini digunakan untuk menentukan variabel apa yang paling
vii
j.a
.une
berpengaruh terhadap distribusi gaya yang terjadi. Dari hasil penelitian dan analisis
data statistik menunjukkan bahwa parameter yang paling berpengaruh yaitu gerak
makan, dan sudut tatal.
Pada proses pemotonga stainless steel AISI 316 distribusi gaya pemotongan
yang terjaditerbagi menjadi 3 gaya antara lain : gaya potong, gaya geser, dan gaya
total. Dimana hasil dari perhitungan pengaruh parameter yang paling berpengaruh
didapatkan hasil sebagai berikut :
a. Nilai gaya maximum terjadi pada f = 0.15 dengan γo = -150 Fv =
2519,268 N, Fs = 954,381 N, F = 2616,062 N.
b. Nilai gaya minimum terjadi pada f = 0.15 dengan γo = 450 Fv = 357,314
N, Fs = 73,71 N pada γo = -150, F = 357,314 N pada γo = 450.
Dengan menggunakan geometri pahat yang mempunyai sudut geram pahat yang
semakin positif, maka akan menghasilkan gaya pemotongan yang kecil. Dimana
pemotongan yang baik adalah pemotongan yang menghasilkan gaya potong (Fv)
yang rendah
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
viii
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Distribusi
e
e
e
j. AISI 316
ej. Pada Pemotongan Stainless
nGaya
neSteel
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ili Pahat HSS
idgigili Akibat Variasi Sudut:Tatal
idgigPada
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
did
d
.id.id
aj.ca.ci .Jember
aj.ca.ci .id
.
.
je.aj.cacMesin
j
j
JurusannTeknik
Fakultas Teknik Universitas
e
e
e
ne
ne
.bu.un
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
Bumi
idgigilJl. Slamet Riadi 62 Kampus
idgigil Patrang, Jember
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
Yogga Catur Candra
Abstrak
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
j.
ej. terdapat gaya pemotongan
nej.
nbubut,
ne(cutting
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
Dalam proses
force), yaitu Gaya
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
gigili
ig ili
idgipotong),
idgigeser),
id(gaya
gili
gili dan Gaya Longitudinal
Radial (gaya
Gaya Tangensial (gaya
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
tp
hthttFaktor
hthtkedalaman
total).
yang mempengaruhihthgaya
ttp potong diantaranya yaitu
pemotongan (depth of cut), gerak pemakanan (feed rate), dan kecepatan pemotongan
speed).
d
d.id (cuttingPenelitian
d
i
.
.cid.id tatal, dan gerak
c
ini mengukur
aj.ca.ci .id
aj.ac
aj.ca.ci .id seberapa besar pengaruh
aj.casudut
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
e
u.n
u.n
pemakanan pada
pemotongan
stainless steel AISI
hal ini benda kerja
ne
ne
ne
n(dalam
.bu.n
.bu.n
.b
.b316
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
il
idggaya
ig il
idgigil berputar dengan kecepatan
idgigkonstan)
dalam keadaan
terhadap distribusi
igil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
pemotongan.
hhtt
hhtt
hhtt
Hasil menunjukkan bahwa sudut tatal dan gerak makan berpengaruh pada
gaya pemotongan yang terjadi. Dimana semakin positif sudut tatal pahat semakin
d
i
.
d
id
ca.cid.semakin
ca.cid.id
ca.cid.id kecil pula gaya
cac.i kecil gaya yang terjadi,j.adan
kecil gerak makan
semakin
a
a
a
.
.
.
j
j
j
. gaya potong yang terjadi
e
e
e
j. semakin baik proses .une
terjadi. Dimana b
semakin
nejkecil
nej.
nemaka
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
i
i
gigili
pemotongan
/digigili
//ditersebut.
//digigil
//digigil
: /d
hthtp
ttp:/
: /d
hthtp
ttp:/
: /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
://d
Kata kunci : Mesin Bubut, Gaya Pemotongan, Regresi Berganda
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Distribution
e
e
e
j. On Cutting AISI 316.uStainless
n
neForce
nej. Steel Rake
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
Angel
Result
On
HSS
Tool
i
i
i
b
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthCatur
hthttp
ttp Candra
Yogga
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
Department of Mechanical Engineering Faculty of Engineering,
.cid.idUniversity of Jember
c
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
Jl. Slamet
Riadi
62
Kampus
Bumi
Patrang,
Jember
a
.
.
e
e
n j
n j
.bu.une
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
.bu.une
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hAbstract
htt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
In the process of lathe,
there are cutting force (cutting force),
the Radial Force
ca.cid.id (cutting forces), Style Tangential
ca.cid.id (shear force), and Longitudinal
ca.cid.id Force (net force).
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
nej.
nej. forces among whichilibthe.bu.depth
nej.of cut (depth of cut), ithe
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
Factors
affecting
the
cutting
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
ili rate), and cutting speed
ig ili
idgig(feed
idgigili speed).
idgigili
d
/:d
/:feeds
/:d
/:d
motionpof
(cutting
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
t
t
t
p study measures how much
p
hthttThis
hthttpinfluence shavings angle, and
hthttmovement
feeds on the cutting stainless steel AISI 316 (in this case the workpiece in a state of
with constant velocity)
on the distribution of cutting force.
.cid.id rotatingThe
.cid.the
d corner eating chips andj.amotion
i
ca.cid.id
c
c
ca.cid.id effect on cutting
a
a
a
results
show
that
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
.
e
e
e
e
j positive corner chisel chips
ej
nej
nej
nethe
nsmaller
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
force that occurs.
Where
force that to happen,
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
l movement to eat the smaller
l force also occurred. Where
il
idgigthe
ig il
idgigithe
idgigithe
and the :smaller
/:d
//:d
//:d
//:d
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhttp process.
hhttp the cutting forces thathhoccur
smaller
ttp the better the cutting
id.id Force, Multiple Regression
id.id Keywords : Machine Tool,acCutting
.
.
ca.cid.id
c
a
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
ig ili
/:d
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
//dig
p
p
t
t
hthttp
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
DAFTAR ISI
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
Halaman
/
/
p
t
hthttp
HALAMAN JUDUL ....................................................................................
i
ii
.cid.id ..................................................................
.cid.id HALAMAN PERSEMBAHAN
.cid.id
c
c
c
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
.
.
.
.
e
e
e
e
j
HALAMAN MOTTO
iii b.un
ne..................................................................................
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
i
i
i
i
idgPERNYATAAN
ig il
idgigil
idivgigil
igil
/:d
HALAMAN
......................................................................
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
HALAMAN PEMBIMBINGAN .................................................................
v
HALAMAN PENGESAHAN
......................................................................
vi
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
RINGKASAN ..............................................................................................
vii
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idg....................................................................................................
idgigili
idxigigili
igili
/:d
/:d
/:d
/:d
PRAKATA
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
DAFTAR ISI ................................................................................................
xiii
xv
.cid.id DAFTAR GAMBAR ...................................................................................
.cid.id
.cid.id
ca.cid.id
c
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
.
.
.
.
e
e
e
e
DAFTAR TABEL.un.......................................................................................
xvi
nej
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
d
DAFTAR
LAMPIRAN
................................................................................
/:d
:p//:xvii
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
h tt
hhtt
BABh1. PENDAHULUAN ...........................................................................
1
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
1.1 Latar Belakangd......................................................................
d
1
i .id
i .id
.
.
c
ca.cid.id
c
a
a
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
.
e
e
e
1.2 Perumusan
...............................................................
2
nejMasalah
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgTujuan
idg3igili
idgi............................................
1.3
gili
igili dan Manfaat Penelitian
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp 1.4.1 Tujuan penelitian ..............................................................
hthttp 3
hthttp
1.4.2 Manfaat penelitian ...........................................................
3
d.id
d.id
d
d.id
i
i
i
.
.
.
c
c
c
aj.ac ...................................................................
aj.ac
aj.ca.ci .id
aj.ac
.
.
.
.
j
j
j
j
1.4
Batasan
Masalah
3
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil PUSTAKA ..................................................................
ig il
idg4igil
idgigil
BAB 2. TINJAUAN
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 2.1 Geometri Pahat ........................................................................
hhtt
hhtt
4
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
2.2 Gaya-Gaya Pemotongan Logam (Cutting Forces)................
6
2.4 Pahat HSS ................................................................................
18
.cid.id
caOrtogonal
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
2.3 Pembubutan
..........................................................
13
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
....................................................
13
idg2.3.1
idgigili
idgigili
igili Proses Bubut (Turning)
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp 2.3.2 Pemotongan Ortogonal
hthttp 16
hthttpdan Miring (obligue) ..................
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
xiii
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
BAB 3. METODOLOGI
PENELITIAN ....................................................
21
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgMetode
idgigili
idgigili
3.1
21
igili ......................................................................................
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp3.2 Waktu dan Tempat .................................................................
hthttp
hthttp 21
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
3.3 Persiapan Alat dan Bahan ....................................................
21
3.5 Metode Pengolahan Data ........................................................
23
3.6.3 Analisis Residual ..............................................................
25
3.7 Diagran Alir Percobaan ..........................................................
27
4.2.1 Pembentukan dan Pengujian Model....................................
31
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
3.2.1 Alat
...................................................................................
21
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
22
idg3.2.2
idgigil
idgigil
igil Bahan ................................................................................
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 3.4 Metode PengumpulanhData
hhtt 23
htt ....................................................
id
ca.cid.........................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
3.6 Analisa Regresi
24
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
................................................
25
idg3.6.1
idgigili
idgigili
igili Analisa Regresi Berganda
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp 3.6.2 Analisis Korelasi ..............................................................
hthttp
hthttp 25
d
d.id
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ciIdentik
aj.ca.ci .id
3.6.4 Pengujian
..............................................................
26
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
3.6.4
Pengujian
Independen
......................................................
26
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 26
hhtt
3.6.4 Pengujian Normalh.............................................................
htt
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id BAB 4. HASIL DAN PEMBAHASAN
.......................................................
28
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
nej. ........................................................................
nej.
nej.
nej.
.buPengujian
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
4.1
Hasil
28
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
ig ili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
p
hthttp4.2 Analisis Regresi Berganda
hthttp 31
hthtt......................................................
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
d
ca.cid.id
33
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
nej Residual .............................................................
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
4.2.2
Pengujian
37
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
:p4.3
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Analisis Pengaruh Sudut
tp dan Gerak Makan terhadap
hhtt
hhttp
hhtTatal
.i
c.ci .id Berganda ..................................................
4.2.2 Analisis
j.aRegresi
j.ac c.id
Gaya Pemotongan ......................................................... .........
43
DAN
46
ca.cid.idSARAN ......................................................
ca.cid.id BAB 5. KESIMPULAN
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej. ...................................................................
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
5.1
Kesimpulan
.........
46
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
.........
hthttp5.2 Saran .............................................................................
hthttp 47
hthttp
DAFTAR PUSTAKA ...................................................................................
48
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id LAMPIRAN
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
ig il
/:d
:p//:d
/
/
//dig
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
xiv
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig