KAJIAN RELIGIUS NOVEL DI BAWAH LANGIT KARYA OPIK ‘TOMBO ATI’ DAN TAUFIQURRAHMAN AL-AZIZY

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/

/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac

nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/

/
:

/dig

:/
http

http

http

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

/
/
/
KAJIAN RELIGIUS
c.id
c.id LANGIT
c.id NOVEL DI BAWAH
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
KARYA OPIK
.une
.unTAUFIQURRAHMAN
.une‘TOMBO ATI’ DAN
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
/dig
/dig
/dig
AL-AZIZY
ttp:/
ttp:/
ttp:/

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gil
SKRIPSI
://di

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

oleh

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

ib.u

.u

.u

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

h

h

h

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

lib.u
lib.u
i
i
g
g
g
i
i
://di
://d
://dSakdiyah
p
p
p
p
p
Lailatus
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
NIM 080110201071
/
/
/
/
c.id
c.id
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

/
/
/
JURUSAN
c.id
c.id
c.id SASTRA INDONESIA
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une FAKULTAS SASTRA
.u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
g
UNIVERSITAS
://di
://di
://di JEMBER
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h 2012
h
h
/
/
/
/
c.id
c.id
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
.id/

ac
nej.

u

u

ac
nej.

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

u

ac
nej.

u

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http
.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

gilib
i
d
/
/
:

/dig

tp
RELIGIUShNOVEL
DI BAWAHhLANGIT
ttp
ttp
htKAJIAN

http

KARYA OPIK ‘TOMBO ATI’ DAN TAUFIQURRAHMAN
/
/
/
c.id
c.id AL-AZIZY j.ac.id
a
a
.
.
j
j
e
e
e

d/
ac.i

ej.

n
lib.u
i
g
i
d

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gi
://di

ac
nej.

.u

SKRIPSI
lib.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

/dig

:/
http

http

http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

ttp syarat
http akhir dan memenuhi salahhsatu
httpdiajukan guna melengkapi tugas

http

untuk menyelesaikan Program Studi Sastra Indonesia (S1)
/
d/
c.idmencapai gelar Sarjana Sastra
ac.i
adan

d/
ac.i

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

nej.

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

oleh

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

http

http

http

nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

:/
http

.un

.un

.un

gilib
i
d
/
/
:

/

:/
http

gilib
i
d
/
/
:

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

lib.u
lib.u
i
i
g
g
g
i
i
://di
://d
://dSakdiyah
Lailatus
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
NIM 080110201071
/
/
/
/
c.id
c.id
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
SASTRA INDONESIA
ne
.une
.une
.uJURUSAN
.u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
g
FAKULTAS
://di
://di
://di SASTRA
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
UNIVERSITAS
JEMBER
2012
/
/
/
/
c.id
c.id
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
g
://di
://di
://di i
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
.id/

ac
nej.

u

u

ac
nej.

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

u

ac
nej.

u

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.u

gilib
i
d
/
/
:

1.

:/
http

gilib
i
d
/
/
:

b.u

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http
.id/

.id/

ac
nej.

ili
Skripsi ini saya
/digpersembahkan untuk:

http

ac
nej.

.u

.u

PERSEMBAHAN
http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

http

Ibunda Bawon dan Ayahanda Bulawi yang tercinta;

/
d/
d/
sampai dengan
tinggi;
.2.id/ Guru-guruku sejak taman
c.id
c.iperguruan
c.ikanak-kanak
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une Sastra Universitas Jember.
b
b
b
3. AlmamatergFakultas
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

u

u

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
: ii

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

u

ac
nej.

u

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.id/

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

/dig

:/
http

Betapa
pada kebahagiaan meski
http diperlukan
http
http kesejatian cinta akan menghantar
penantian yang panjang dan kesabaran yang berjenjang.
*)
/
.id/
.id/(Ratih Sanggarwati)
.id

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

httpMOTO

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

p
Karena
sesudah kesulitan
sesudah
http
http itu ada kemudahan, sesungguhnya
httsesungguhnya

http

d/
ac.i

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

kesulitan itu ada kemudahan
id/ Nasyrah,98:5-6)**) ac.id/
ac.(Alam

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

ac
nej.

u

u

u

*)

n
lib.u
i
g
i
d

n
lib.u
i
g
i
d

:/
http

u

ac
nej.

:/
http

ac
nej.

u

/dig

:/
http
.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

n
lib.u
i
g
i
d

/

://iii
http

/

/

ej.

ej.

ej.

ej.

u

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

/dig

:/
http

http

.
.
lib. & Al-Azizy, Taufiqurrahman.
Opik ”Tombo
g
gilibJakarta:
gilib 2010. Di Bawah Langit.
giAti”
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
://di
:
:
:
p
p
p
p
Grafindo.
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
**)
Departemen Agama Republik Indonesia. 1980. Juz’amma dan Terjemahannya.
d/
d/ Republik Indonesia. c.id/
d/ Jakarta: DepartemencAgama
ac.i
a
a .i
ac.i

http

n
lib.u
i
g
i
d

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

:/
http

gilib
i
d
/
/
:

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

u

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.u

/dig

:/
http

http

nama : Lailatus Sakdiyah

.id/
.id/
.id/
c
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
NIM n: e
080110201071
.une
.une
.u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
ig
menyatakan
sesungguhnya bahwa
://di
://di “Kajian
://di karya ilmiah yang ttberjudul:
://ddengan
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h

d/
ac.i

nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

ini:
tp
tp yang bertanda tangan di
htbawah
htSaya

http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http
.id/

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

PERNYATAAN
http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

http

Religius Novel Di Bawah Langit karya Opik ”Tombo Ati” dan Taufiqurrahman Al-

/
id/
id/
.id/ karya sendiri, kecuali
adalah benar-benar
yang sudah saya
c.id
c.kutipan
chasil
c.Azizy”
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
ne
.ubukan
.uneinstitusi mana pun, dan
.unbelum
.une sebutkan sumbernya,
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
pernah
diajukan
pada
g
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
karya hjiplakan. Saya bertanggung jawab
atas keabsahan dan kebenaran
isinya sesuai

/
/
/
id/ sikap ilmiah yang harus
.dengan
c.id
c.id
c.iddijunjung tinggi.
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
ne
.undan
.usebenarnya,
.une
Demikianilipernyataan
ini saya buat dengan
tanpa ada tekanan
b
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
ig
ig
://di
://djika
://di mendapat sanksi akademik
://dpihak
p
p
p
p
t
t
t
t
paksaan
dari
mana
pun
serta
bersedia
ternyata
t
t
t
t
h
h
h
h

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

di kemudian
hari pernyataan ini /tidak benar.
/

une

.
gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

u

u

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

ht

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
tp: iv

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

.id/

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u Lailatus Sakdiyah
lib.u
i
g
i
://d
NIM 080110201071
http

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

b.u

:
http

.id/

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

ili
Yang menyatakan,
//dig

http

http

gilib
i
d
/
/
:

c. Oktober 2012
Jember,
ej.a

.un

.u

/dig

:/
http

id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.u

http

.id/

.u

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

http

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id

.id
j.ac

u

ac
nej.

u

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

PENGESAHAN
http

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

/
/
/
/
c.id
c.id
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
karya Opik ”Tombo
.unAti”
.unLangit
.une Religius Novel Di Bawah
.une Skripsi berjudul il“Kajian
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
ig
ig
://di
://ddan
://di
://di
dan Taufiqurrahman
Al-Azizy” telahttdiuji
disahkan pada: ttp://d
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
hari, tanggal

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

: Jumat, 12 Oktober 2012

.id/
.id/
.id/
c
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
tempat
: Fakultas
Sastra Universitas Jemberne
.une
.u
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h

d/
ac.i

http

Tim Penguji

d/
ac.i

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

d/
ac.i

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

/dig

:/
http

http

http

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

http

http

.id/

II,
d/
.iAnggota

.id/

Anggota I,

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

/
/
/
Dra..id
c.id
c.id
c Hj. Titik Maslikatin, M.Hum
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une NIP. 196403041988022001
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

http

.id/

.id/

ac
nej.

Ketua,

Dra.
Dra. B. M. /Sri.Suwarni Rahayu
/
d/ Hj. Sri Mariati, M.A c.id/
i
.
c.id
c.id
c
a
a
a
a
NIP.
195408251982032001
NIP.194905071974122001
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h

.id/

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

u

u

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

/dig

:/
http

http

http

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

gilib
i
d
/
/
: v

http

http

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

lib.u

.id/

.id/

ac
nej.

/dig

:/
http

http

igi M.A
Drs. Syamsul
dAnam,
/
/
:
p
htt
NIP. 19590918198802100

http

http

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

.id/

.id/

.ac
Mengesahkan,.unej
gilib
i
d
/
/
:
Dekan
http

u

ac
nej.

u

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

/dig

:/
http

http
.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

u
.u
Kajian Religius
Di Bawah Langit
Opik ”TomboigiAti”
lib.u dan
lib.karya
libNovel
i
i
g
g
i
i
://d
://d
://d
Taufiqurrahman
Al-Azizy; Lailatus
http 89 halaman;
http Sakdiyah, 080110201071;
http

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

gilib
i
d
/
/
:

RINGKASAN
http

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

http

/dig

:/
http

Sastra Indonesia Fakultas
/
/
/ Sastra Universitas Jember.
id/
.Jurusan
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
//dig ”Tombo Ati” dan Taufiqurrahman
://di
://di
:Opik
://diDi Bawah Langit karya
Novel
Alp
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

Azizy merupakan novel yang ditulis berdasarkan film yang berjudul sama Di Bawah

id/
.id/
.id/
.id/
c
c
c
c.Langit.
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
Ada yang berbeda
antara novel dan film, ncerita
dalam novel lebih lengkap
.une
.u e
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g durasi.
g
g
sedangkan:/dalam
terbatasnya
/dig filmnya banyak tayangan
://di
://di
://di yang dipotong akibatttp
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
Novel tersebut menggunakan dua bahasa yaitu bahasa Indonesia dan bahasa Jawa.

id/
.id/ bahasa Jawa. Novel.ac.id/
.id/
ctentang
cpembaca
c.Manfaat
dua bahasa tersebut
juga bisa mengerti
a
a
a
.
.
.
j
j
j
nej
ne
ne
ne
u
u
u
u
.
.
.
.
b
b
b
b
li
li seseorang yang menolong
li
ini juga menceritakan
g
igili jalan
dmelalui
digi fakir miskin meskipun
digi
digi
/
/
/
/
/
/
/
/
://di
:
:
:
:
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h sangat menarik
h religius yang ada dalam cerita
h halal yaitu mencuri. Nilai
h
yang tidak

yang dapat diambilc.iseperti
tolong menolong, c.id/
d/
id/ dibahas dan banyakacmanfaat
.id/
.untuk
a
a
.
.
j
j
nej.
ne
nepersepsi dalam cara keberagamaan
u
u
u
.
.
.
menghormati perbedaan
dan
sebagainya.
b
b
b
li
li
li
g
digi
digi
digi
/
/
/
/
/
/
://di
:
:
:
p
p
p
p
t
t
t
t
Tujuan
dari
penelitian
adalah:
(1)
mendeskripsikan
unsur
struktural
novel
t
t
t
t
h
h
h
h

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

yang
dan perwatakan, latar,
/ dan konflik, (2)
/
/ meliputi tema, penokohan

/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
mendeskripsikan aspek
Langit. Hasil penelitian
.une
.unBawah
.une religius dalam novelilibDi
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g dalam
g
//dig
tersebut tp:diharapkan
dapat bermanfaat
://di
://di
://di untuk menambah ttpwawasan
p
p
t
t
t
t
t
h
h
h
h

.id
j.ac

une

.
gilib
i
d
/
/
:

http

meningkatkan kereligiusan seseorang dalam menghadapi masalah kehidupan di

/
/
/
id/ dan memperkuat keimanan
c.id
c.id
c.id seseorang.
c.dunia
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
g
Penelitian
://di
://di pendekatan
://di kualitatif deskriptifttyakni
://di ini menggunakan ttmetode
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
struktural dan aspek religius. Pendekatan struktural digunakan sebagai bentuk

d/ Bawah Langit. Aspek creligius
id/
awal sebuah novel
digumakan untukac.id/
.id/
.analisis
c.iDi
a
a
.
.
j
j
nej.
ne
ne
u
u
u
.
.
.
b
b
b
menganalisis tingkatan
religius dalam noveligDi
li
li Bawah Langit.
li
g
digi
d i
digi
/
/
/
/
/
/
://di
:
:
:
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h Di Bawah Langit dapat diketahui
h Dari analisis struktural novel
bahwa tema

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

/dialami tokoh Gelung .id/
/ Langit adalah cinta yang
id/ dalam novel Di Bawah
.mayor
c.id
c.id
a
a
.
.
j.ac
j
j
e
e
e
n
n
n
u
u
u
.
.
.
g
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
://di
:
: vi
:
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

u

u

ac
nej.

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

u

ac
nej.

u

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http
.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

tp tua membuat
sedangkan
http Langit adalah Keegoisanhtorang
http tema minor dalam Di Bawah

http

anaknya
menderita yang dapatiddilihat
dalam tokoh Kyai Ahmad,
Pendidikan agama id/
/
/
/
.
c.id
c.
c.id
a
a
a
.
.
.
j.ac
j
j
j
e
e
e
e
n
n
n
n
yang
kuat
membuat
seorang
anak
taat
kepada
orang
tua
yang
dapat
dilihat
dalam
u
u
u
u
.
.
.
.
g
gilib
gilib
gilib
gilib
i
i
i
i
d
d
d
d
/
/
/
/
/
/
/
/
://di
:
:tolong menolong dapat membantu
:
:
tokoh Maysaroh
dan Jaelani, dan Sikap
orang lain
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
yang dapat dilihat dalam tokoh Fajar. Watak dalam tokoh novel Di Bawah Langit

id/
.id/
.id/
.id/
c
c
c
c.ada
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
yang berwatak datar
ada pula yang berwatak
bulat. Tokoh Kyai Ahmad,
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
Maysaroh,:/Jaelani,
bulat.
/dig
/dig dan fajar memilikitpwatak
://di
:/berwatak
://di datar sedangkan Gelung
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
Novel tersebut menggambarkan tentang kehidupan nelayan di Dusun Glagah.

.id/

ac
nej.

u

.
gilib
i
d
/
/
:

/

/

/

.id
.id
.id
Pembahasan religius,
j.ac
j.ac novel Di Bawah Langit
j.ac dapat dipaparkan bahwa
.une

.une

.une

tersebut mengarah
kereligiusan
gilib
gilib seseorang. Tingkat
gilibpada ukuran tingkat kereligiusan
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
ttp: tingkatan, yaitu keterlibatan
http ritual (ritual
http dapat dibagi menjadi hlima
seseorang,

http

/dig

:/
http

/
/
keterlibatan .ideologikal
(ideological involvement),
keterlibatan .id/
id/
.involvement),
c.id
c id
a
a
.
.
j.ac
j
j
e
e
e
n
n
n
u
u
u
.
.
.
intelektual (intelectual
involvement), keterlibatan
eksperiental (experiental
g
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
://di
: involvement).
:
:
p
p
p
p
t
t
t
t
involvement),
dan
keterlibatan
konsekuensial
(consequential
t
t
t
t
h
h
h
h

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

Keterlibatan
ritual (ritual involvement)
diwujudkan oleh Gelung
yaitu tokoh utama
/
/
/

/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
dalam novel Di Bawah
ne
.uAllah,
.une shalat, berdoa kepada
.uneLangit dengan melaksanakan
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
g
dan menikah.
://di
://di diwujudkan
://di(ideological involvement))
://di Keterlibatan ideologikal
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h

.id
j.ac

une

.
gilib
i
d
/
/
:

http

dengan meyakini tentang adanya Allah. Keterlibatan intelektual (intelectual

/
/
/
id/
c.id
c.id pengetahuan tentang
c.id adanya aktivitas menambah
c.involvement)
a
a
a
a
diwujudkan
dengan
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
gAl-Quran. Keterlibatan//deksperiensial
g dengan cara membaca
g
ajaran agama
://di
: i
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h kelebihan yang
h dengan Gelung mempunyai
h
h
(experiental
involvement) diwujudkan

/
id/
oleh Tuhan a
dan
.id/ menyelamatkannya..ac.id/
.dikaruniai
ctelah
c.idkekuasaan Allah yang
a
.
.
j
j
nej
ne
ne
u
u
u
.
.
.
b
b
b
Keterlibatan konsekuensial
(consequential ginvolvement)
diwujudkan dengan
li sikap
li
li
g
digi
di i
digi
/
/
/
/
/
/
://di
:
:
:
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
tolonghmenolong dan saling memaafkan.
Tingkat religius jugah terjadi pada tokoh
h
h

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

dan tidak semua tingkatan
/
/ bawahan.
/ religius dijalankan oleh.idtokoh
id/
.bawahan
c.id
c
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
tp: vii

http

http

u

u

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

ht

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

u

ac
nej.

u

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

ttp
hPRAKATA

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Penulis mengucapkan
puji syukur ke hadirat
une
.rahmat
.uneAllah SWT atas segala
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
dig berjudul
://di
://yang
://di menyelesaikan skripsi
://di
dan karunia-Nya,
sehingga penulisttpdapat
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

“Kajian Religius Novel Di Bawah Langit karya Opik ”Tombo Ati” dan

id/
.id/
.id/
.id/
c
c
c
c.Taufiqurrahman
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
Al-Azizy”.
Skripsi ini disusun untuk
memenuhi salah satu syarat
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
g
menyelesaikan
(S1)
://di
://di Fakultas
://di pada Jurusan Sastra tIndonesia
://di pendidikan strata satu
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
Sastra Universitas Jember.

.id/

ac
nej.

u

.
gilib
i
d
/
/
:

/

/

/

.id
Penyusunan skripsi
pihak. Oleh karena
c.id
c.idtidak lepas dari bantuanj.aberbagai
j.ac
j.aini
.une

.une

ilib kepada:
ilib
itu itu, penulisig
menyampaikan
ucapan terima
igkasih

une

.
gilib
i
d
/
/
:

/dig

d
/d
tp://
ttp
ttp:/ Dekan Fakultas SastrahUniversitas
1. htDrs. Syamsul Anam, M.A., h
selaku
Jember;

http

:/
http

/
/
.id/ Indonesia;
.id/ 2. Dr. Agus Sariono,.M.Hum.,
c.id
cSastra
c.id selaku Ketua Jurusan
a
a
a
.
.
j
j
j
ne Pembimbing I dan bDra.
ne
.uneHj.
.uDosen
.uMaslikatin,
3. Dra. Hj. iTitik
M.Hum., selaku
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
g
g
g
/dig
://di
://dimeluangkan
://diPembimbing II yang tttelah
:/Mariati,
p
p
p
p
t
t
t
Sri
M.A.,
selaku
Dosen
t
t
t
h
h
h
h

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

/

.id
j.ac

une

.
gilib
i
d
/
/
:

http

waktu dan pikiran serta/ perhatiannya untuk memberikan
bimbingan dan
/

/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
pengarahan demi
.une
.une
.une terselesainya skripsi iini;
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
g
g
ig
ig
4. Dra.
Mustamar, M.Hum,
://di
://dPembimbing
://di selaku selaku Dosen
://dSunarti
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
Akademik yang telah membimbing selama penulis menjadi mahasiswi;

/
/
/
c.id
c.id Fakultas Sastra Universitas
c.id 5. Bapak dan Ibu j.dosen
a
a
a
.
.
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g ilmu dalam belajar; //dig
g
memberikan
:
://di
://di
p
p
t
t
t
t
http Fakutas Sastra dan
h
6. h seluruh Petugas Perpustakaan
.id/

ac
nej.

http

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

d/
ac.i

kebahagian itu untuk mewarnai hari-hariku.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
tp: viii

u

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

ht

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

.u

.u

http
ac
nej.

/dig

:/
http

/
c.id
c.
c.
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ne
tersenyum,b.BhyQ,
une rasa sayang, keceriaan,
.ukamu
.une semangat yang selalu
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
ig
dig
://di
://menghadirkan
://dTerimakasih
://di dan kebersamaan tkita.
berikan,
kamu telah
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
gilib
i
d
/
/
:

http

u

.id/

ac
nej.

adikku, Purnomo Sidiq
id/ (Ndud) candamu yangid/ selalu membuat aku

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

Perpustakaan Pusat

ac
nej.

nej.

/dig

:/
http

http

.u aku
.u
7. kakakkugitersayang,
Budi Arto dan Dwi
yang selalu adagdi
libsaat
libHidayati
lib.u
i
i
g
i
i
i
d
://d
://d
tp:// dan selalu memberikan
skripsi ini,
http
http semangat untuk menyelesaikan
htbutuh

.u

gilib
i
d
/
/
:

.un

gilib
i
d
/
/
:

.id/

Universitas Jember;ac.id/

id/

c.
Jember yang telah
ej.a

u

ac
nej.

u

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http
.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

tp best friend, Risqi Tyas
8. htMy
httptrimakasih bukuhttpRamadhania (Mrs. Status)

http

bukunya ya, Hasni Megawati
(ayankQ) yang selalu
/ setia mendengarkan .id/
/
c.id
c.id
a
a
.
.
j.ac
j
j
e
e
e
n
n
n
curhatku bsebelum
tidur,
Nurani
Martania
(Mrs.Galau)
trimakasih
u
u
u
.
b.
b.

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

d/
ac.i

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

igili

igili

igili

d
://d
://d
sangat bergunattbuat
tp://
httptrimakasih antar
h p aku, Gita Kartika (krebo)
htpemberianmu

http

http

/dig

:/
http

jemputnya, dan Alm. Wedar Puji Rahayu (Mak). Terimakasih atas

.id/
.id/
.id/
c
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
kebersamaan, persahabatan,
dan bantuan kalian
selama ini “Love You All”.
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g mbak Kiki, Sida (beibhy
ig 4 15a, mbak Ika (sesepuh),
9. Kost
://di
://di elephant),
://di
://dJawa
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
Mita (beibhy ayang), Fatim (hula-hula), Devi (Deprot), Tanti (bebek),

d
Frieska, Vifa (sij.acentil)
c.id lain. Trimakasih atas
c.id dan teman-teman j.ayang
ac.i
.
j
e
e
e
un
un
b.unselalu kalian berikanigdan
ilib.
ilib.candatawa yang selalu igmembuatku
semangat
igiliyang

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

/d

/d

d
tp://
htbahagia.

http

/

/

/

d/
ac.i

:/
http

:/
http

/dig

:/
http

/ 2008 yang telah .id/
/
.id/ 10. Teman-teman Jurusan
c.id
c.id Sastra Indonesia Angkatan
a
a
.
.
j.ac
j
j
e
e
e
n
n
n
u
u
u
.
.
. dukungan dan semangat, iterutama,
memberikan
Zulfa, Memey, Niza
Puspita,
g
gilib
g lib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
://di
: semua pihak
: Yudi, Dani, Sofi, Arif tDian,
:
p
p
p
p
t
t
t
t
Fardatus,
Yulidasari,
Acang,
Putri.
t
t
t
h
h
h
h

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

yang tidak dapat disebutkan
/ satu per satu.

/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
Penulis juga.un
menerima
segala kritik dan
ne
.udemi
.unesaran dari semua pihak
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
g
kesempurnaan
://di
://di ini dapat
://di berharap, semogattpskripsi
://di skripsi ini. Akhirnyattppenulis
p
p
t
t
t
t
h
h
h
h
/

.id
j.ac

une

.
gilib
i
d
/
/
:

http

bermanfaat.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

/
/
id/
Oktober 2012 ac.id/
.Jember,
c.id
c.id
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

u

u

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

ht

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
tp: ix

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

id/
.Penulis

ac
nej.

u

ac
nej.

u

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http
.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

ac
nej.

lib.u

lib.u

lib.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ttp
ISI
hDAFTAR

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gi
gi
igi
HALAMAN
..............................................................................................
i
://di
://di
://dJUDUL

/dig

:/
http

http

http

http

http

HALAMAN PERSEMBAHAN ........................................................................... ii

/
/
/
id/
MOTO .............................................................................................
iii .ac.id
c.id
c.id
c.HALAMAN
a
a
a
.
.
.
j
j
j
j
ne
.uiv
.une
.une
.une HALAMAN PERNYATAAN...............................................................................
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
HALAMAN
PENGESAHAN ................................................................................
v

/
/
/
.......................................................................................................vi
id/
.RINGKASAN
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ne
PRAKATA ..........................................................................................................
.uviii
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
g
//di...........................................................................................................
://di
://di
://di
:ISI
p
p
p
p
DAFTAR
x
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

BAB
1
/
/
/ 1. PENDAHULUAN ....................................................................................

.id
j.ac

une

.
gilib
i
d
/
/
:

http

d/
ac.i

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
1.1 Latar Belakang
.un1e
.une
.une Masalah ....................................................................
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
1.2
Masalah.............................................................................
3
//dig
://di
://di
://di
:Perumusan
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
1.3 Tujuan Penelitian ................................................................................. 4

:/
http
.u

.id/

ac
nej.

.u

http

d/
ac.i

nej.

.u

a
nej.

http

a
nej.

.id/

ac
nej.

u
u
u
b. .Tokoh
dan Perwatakan ............................................................
ilib. 7
ilib.
g

g

/dig

://di

://di

:/
http

c. Latar .........................................................................................
8
http
http

http

gilib
i
d
/
/
:

1.5.1 Teori Struktural .......................................................................... 6

gilib
i
d
/
/
:

http

/dig

:/
http

:/
http

:/
http

/
/
a. Tema ........................................................................................
6
c.id
c.id

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.un

.un

.un

ilib 5
ilib
ilib Teori.....................................................................................
1.5 Landasan
/dig
/dig
/dig

http

gilib
i
d
/
/
:

d/

d/

d/

c.i
c.i
1.4 Tinjauan Pustaka
4ej.ac.i
ej.a
ej.a .................................................................................

d. Konflik .....................................................................................
9
d/
d/

/
c.id
c.i
c.i
a
a
a
.
.
.
j
j
j
1.5.2 Teori
.un9e
.une
.uneReligius ............................................................................
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di a. Ritual Involvement.................................................................
10
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
b. Ideological Involvement ........................................................ 10

.id/

.id/

.id/

ac
ac
ac Involvement .........................................................
c. Intelectual
10
nej.
nej.
nej.

b.u
ib.u
ib.u
l
l
lid.
i
i
i
g
g
g
i
i
i
Experiental Involvement.
11
://d
://d ......................................................
://d
http
http
http

/dig

:/
http

e. Consequential Involvement. .................................................. 11

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
: x

u

u

ac
nej.

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

d/
ac.i

u

ac
nej.

u

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http
.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

tp Metode Penelitian...............................................................................
11
http
http
ht1.6

http

12
/
/
/ ........................................................................
/ 1.7 Sistematika Penulisan
c.id
c.id
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.uneMASYARAKAT NELAYAN
.une DAN KEPERCAYAAN
.une BAB 2. KEMISKINAN
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
://di
..................................................................................................................
14
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

2.1 Kemiskinan yang Dihadapi Nelayan ................................................ 14

.id/
.id/
.id/
c
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
2.2 Kepercayaan
Masyarakat Nelayan ..................................................
20
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
g STRUKTURAL ...................................................................
BAB 3. ANALISIS
24
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h

d/
ac.i

http

3.1 Tema .................................................................................................... 24

d
d
3.1.1 Tema Mayor
24 j.ac.id
ac.i
ac.i...............................................................................
.
.
j
j
e
e
ne
.u26
.un
.un Minor ...............................................................................
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
3.1.2
Tema
ig
ig
ig

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

/d
//d
://d
ttp:/
ttp:Tokoh
http
h3.2
dan Perwatakanh......................................................................
30

http

/
3.2.1 Tokoh Utama
30
.id/
.id..............................................................................

.id/

ac
nej.

ac
nej.

ac
nej.

.id/

//dig

//dig

//dig

/dig

:/
http

:
:
38
ttp:Latar ....................................................................................................
http
http
h3.3

http

/

.id
j.ac

une

.
gilib
i
d
/
/
:

http

d/
ac.i

3.3.1 Latar Tempat ..............................................................................
38
/
/

/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
3.3.2 Latar
................................................................................
ne
.u40
.une
.unWaktu
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
/dig Latar Sosial.................................................................................
41
://di
://di
://di
:/3.3.3
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
3.4 Konflik ................................................................................................. 42

.u

:
http

3.4.3 Konflik antara Manusia dan Alam ............................................. 45

.id/

ac
nej.

nej.

nej.

.u
.u
3.4.5
ib.u antara Seseorang dan
gilib 47
gilibKata hatinya ...............................
gilKonflik

.u

/dig

://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
BAB 4.
48
h
h
h ANALISIS RELIGIUS ...........................................................................

http

.id/

ac
nej.

.u

http

/
c.id
c.
c.
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ne
4.1.1 Ritual
.u48
.une
.uneInvolvement .....................................................................
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
dig
/dig Ideological Involvement
://di
://di
://.............................................................
:/4.1.2
52
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
4.1.3 Intelectual Involvement .............................................................. 54

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
tp: xi

http

u

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

ht

.id/

u

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.id/

.id/

nej.

http

:/
http

4.1 Tingkat Religius Tokoh
48
id/
id/ Gelung ........................................................

d/
ac.i

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

:
http

:
http

d/
d/
3.4.4 Konflik antara
ac.ilain.......................... 46
ac.i Ide yang satu dan Ide yang

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

b.un

b.un

b.un

li
ili 42
ili
digiMasyarakat ...................................
/dig Konflik antara Manusia//dan
//dig
/3.4.2

http

gilib
i
d
/
/
:

id/

id/

id/

ac. Manusia dan Manusia
3.4.1 Konflik
42ej.ac.
.ac.
ej........................................
ej.antara

nej.

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

ac
nej.

u
u
3.2.2ilTokoh
ib.u Bawahan .........................................................................
ilib. 33
ilib.

.u

gilib
i
d
/
/
:

/

/

/

d/
ac.i

u

ac
nej.

u

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http
.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

55
http
http
http 4.1.4 Experiental Involvement.............................................................

http

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

d/
ac.i

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

/
c.id
c.
c.
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ne
4.2 Tingkat
Tokoh Jaelani ........................................................
une
.u61
.une
.Religius
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
/dig Ritual Involvement .....................................................................
://di
://di
://di
:/4.2.1
61
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
4.1.5 Consequential
57
id/
id/Involvement ........................................................

4.2.2 Ideological Involvement ............................................................. 64

.id/
.id/
.id/
c
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
4.2.3 Intelectual
Involvement ..............................................................
66
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
68
/dig Consequential Involvement
://di
://di
://di ........................................................
:/4.2.4
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
4.3 Tingkat Religius Tokoh Kyai Ahmad .............................................. 69

d
d
4.3.1 Ritual Involvement
.....................................................................
69 j.ac.id
ac.i
ac.i
.
.
j
j
e
e
ne
.u72
.un
.un
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
4.3.2
Ideological
Involvement
.............................................................
ig
ig
ig

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

://d
://d
://d
http
http ..............................................................
http 4.3.3 Intelectual Involvement
73

http

4.3.4 Consequential
74
.id/
.id/Involvement ........................................................

.id/

ac
nej.

/

.id
j.ac

une

.
gilib
i
d
/
/
:

http

.u

/dig

:/
http

4.4.2 Ideological Involvement
.............................................................
78
/
/

/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
4.4.4 Consequential
Involvement ........................................................
ne
.u79
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
ig
/dig Religius Tokoh Fajar
4.5
80
://di
://di
://d...........................................................
:/Tingkat
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
4.5.1 Ritual Involvement ..................................................................... 80

id/

id/

id/

d/
ac.i

nej.

gilib
i
d
/
/
:

.id/

g
g
/dig
://di
://di
:/4.4.1
p
p
p
t
t
t
Ritual
Involvement
.....................................................................
76
t
t
t
h
h
h

http

c.
c. Involvement ........................................................
4.5.2 Consequential
82ej.ac.
ej.a
ej.a
b.un

b.un

b.un

ili 83
ili
ili
BAB 5. KESIMPULAN
.......................................................................................
//dig
//dig
//dig

/dig

:/
http

:
http

:
http

:
http

http

/dig

:/
http

ac
nej.

ac
nej.

ac
nej.

u
u
.u
4.4 Tingkat
ilib. 76
ilib...................................................
ilib.Religius Tokoh Maysaroh

.u

gilib
i
d
/
/
:

/

/

/

d/
ac.i

DAFTAR PUSTAKA ........................................................................................... 85

/
/
id/
..........................................................................................................
87 ac.id/
.LAMPIRAN
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
nej.
ne
ne
u
u
u
.
.
.
b
b
b
SINOPSIS .............................................................................................................
li 87
li
li
g
digi
digi
digi
/
/
/
/
/
/
://di
:
:
:
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

u

u

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

ht

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
tp: xii

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

u

ac
nej.

u

ac
nej.