KESIMPULAN DAN SARAN PENGARUH PENGGUNAAN SERAT PLASTIK TERHADAP NILAI DAYA DUKUNG TANAH.
84
BAB VI
KESIMPULAN DAN SARAN
6.1 Kesimpulan
Dari hasil penelitian Pengaruh Penggunaan Serat Plastik Terhadap Nilai
Daya Dukung Tanah Lempung dapat ditarik kesimpulan sebagai berikut :
1. Pada pengujian CBR unsoaked, nilai CBR untuk tanah yang tidak diberi
tambahan serat plastik adalah 3.8, sedang untuk penambahan serat plastik
0.1% , 0.2%, 0.3%, 0.4%, 0.5% nilai CBR’nya berturut- turut adalah (4), (5.4),
(6), (4.8), (4). Nilai CBR tertinggi didapat pada penambahan serat plastik 0.3%
dengan nilai CBR 6 atau naik sebesar 63% dari nilai CBR awal tanpa
penambahan serat.
2. Pada pengujian CBR soaked, nilai CBR untuk tanah yang tidak diberitambahan
serat plastik adalah 2.3, sedang untuk penambahan serat plastik 0.1% , 0.2%,
0.3%, 0.4%, 0.5% nilai CBR’nya berturut- turut adalah (3), (4), (3.6), (3), (2.8).
Nilai CBR tertinggi didapat pada penambahan serat plastik 0.2% dengan nilai
CBR 4 atau naik sebesar 70% dari nilai CBR awal tanpa penambahan serat.
3. Dari hasil analisis, kadar serat plastik yang dapat direkomendasikan di
lapangan adalah sebesar 0,2%.
4. Penambahan serat plastik
juga mampu meningkatkan daya dukung tanah
karena semakin besar nilai CBR tanah, semakin besar pula nilai daya dukung
tanahnya.
84
85
6.2 Saran
1. Bila ingin melakukan penelitian serupa dengan serat plastik, hendaknya pada
saat proses pencampuran benda uji perlu kecermatan yang tinggi agar
homogenitas campuran yang diperoleh akan baik.
2. Dapat dilakukan penelitian serupa dengan menggunakan jenis tanah jelek yang
berbeda yang mempunyai karakteristik sifat yang sama dengan tanah lempung
agar bisa diketahui apakah serat plastik juga bisa digunakan untuk perkuatan
daya dukung tanah tersebut.
3. Dapat dilakukan penelitian lebih lanjut dengan variasi bentuk dan ukuran serat
plastik yang berbeda. Pada penelitian ini digunakan ukuran serat plastik 5cm x
1cm, mungkin untuk penelitian lebih lanjut bisa digunakan serat plastik yang
berbentuk lebih panjang supaya luas penampang serat yang akan menahan
tekanan tanah juga semakin luas atau serat plastik berbentuk persegi supaya
serat dapat tercampur dengan baik.
87
DAFTAR PUSTAKA
Adinda, 2000, Stabilisasi perkuatan tanah lempung menggunakan serat karung
plastik, Laporan Penelitian Universitas Gajah Mada, Yogyakarta
Bowles, J.E., 1991. Sifat-sifat Fisis dan Geoteknis Tanah, Penerbit Erlangga,
Jakarta.
Craig, R.F., 1991 . Mekanika Tanah, Penerbit Erlangga, Jakarta.
Das, Braja M, 1994, Mekanika Tanah (Prinsip-prinsip Rekayasa Geoteknis) Jilid
II, Penerbit Erlangga, Jakarta.
Hardiyatmo, C.H, 1955, Mekanika Tanah 1 dan Mekanika Tanah 2, Gramedia
Pustaka Utama, Jakarta.
Jhon D Nelson and Deborah J Miller, 1991, Expansive Soil ”Problems and
Practice
in
Foundation
and
Pavement
Enggineering,
Courier
Companies.Inc,USA, diakses 5 September 2010,
(http://rac.uii.ac.id/server/document/Public/20080805094229TUGAS%2
0AKHIR%2001%20511%20200.pdf
Polyethylene, di akses 9 September 2010 , http://id.wikipedia.org/wiki/Polietilena
Sukirman, Silvia , 2007 Perkerasan Lentur Jalan Raya , Penerbit Nova ,Bandung
Tanah Lempung, diakses 9 September 2010,http://id.wikipedia.org/wiki/Lempung
Wesley, L. D., 1977, Mekanika Tanah, Badan Penerbit Percetakan Umum,
Jakarta.
87
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
Gambar Sampel Tanah Lempung
Gambar Potongan Serat Plastik
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
Gambar Sampel CBR 5Kg
Gambar Pencampuran Tanah Dengan Plastik
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
Gambar Perendaman Benda Uji Untuk CBR Soaked
Gambar Proses Pengujian CBR ( Alat CBR )
91
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
1
TABEL PENGUJIAN BERAT JENIS TANAH
No. Piknometer
3a
5a
2 B Berat Piknometer kosong
W1
gr
27,4
31
3
Berat Piknometer + tanah kering
W2
gr
47
48,75
4
Berat Piknometer + tanah + air
W3
gr
87,9
91,5
5
Berat piknometer + air
W4 gr
77,25
81
6
Temperatur, t C
27
27
7
A = W2 – W1, gram
19,6
17,75
8
B = W3 – W4, gram
10,65
10,5
9
C = A – B , gram
8,95
7,25
10
Berat jenis, G1 = A / C
2,189
2,45
11
Rata-rata harga G1
12
G untuk 27,5o = G1
2,3195
b.j air t o
b.j air 27,5o
2,3195 x
0,99615
2,3145
0,9964
92
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
TABEL PENGUJIAN KADAR AIR
Kode Cawan
11
12
13
Berat Cawan Kosong
wc
21,00
23,5
21,00
Berat Cawan + Tanah Basah
w1
52,9
56,5
54,5
Berat Cawan + Tanah Kering
w2
47,00
51,5
48,9
Berat Air
ww = w1 - w2
5,9
5,00
5,6
Berat Tanah Kering
ws = w2 - wc
26,00
28,00
27,9
22,69
17,86
20,07
Kadar Air
Kadar Air Rata-Rata
w
w 100%
w
s
w
20,21
93
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
TABEL PENGUJIAN DISTRIBUSI UKURAN BUTIRAN
No. Saringan
Diameter
(mm)
Saringan No. 4
4,750
Saringan No. 10
2,000
Saringan No. 20
0,850
Saringan No. 40
0,425
Saringan No. 60
0,250
Saringan No. 140
0,106
Saringan No. 200
0,075
Persentase butir
(%)
100
100
100
98,70
95,12
83,89
59,69
94
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
TABEL PENGUJIAN HIDROMETER
Tipe Hidrometer
151/H/152H/
M=
Koreksi Meniskus
Berat Jenis Tanah
Berat Sampel Kering Oven (W)
1
K****
G=
2,65
Reagen
a=
1.093
Banyak reagen
Waktu
(menit)
Suspensi
Cairan
Temperatur
°C
Pembacaan
Terkoreksi
meniskus
Kedalaman
Efektif
Konstan
Diameter
Butir
(mm)
R1
11
R2
4
t °C
29
R' = R1+m
18
L* (mm)
13.3
Kh**
0.0138
15
13.8
29
12.5
Koreksi Hidrometer 152
Tanggal
Jam
Pembacaan
Terkoreksi
% Lebih
Kecil
D
0.1125
R = R1 R2
13
p*** (%)
44.031
0.0138
0.0725
10
33.87
14.25
0.0138
0.03
7.5
25.4025
14/04/2011
10.43
T
2
14/04/2011
10.46
5
11
3
14/04/2011
11.11
30
11
3
14/04/2011
11.41
60
10
2
29
11
14.5
0.0137
0.0213
6
20.322
14/04/2011
14.51
250
8
1
29.5
9
14.8
0.0136
0.0105
4
13.548
15/04/2011
10.41
1440
7
1
28
7
15.2
0.0139
0.0045
2
6.774
29
95
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
TABEL PENGUJIAN BATAS CAIR
Target Pukulan
15-19
20-24
26-30
31-40
Jumlah Pukulan
16
24
33
36
Kode Cawan
Berat Cawan Kosong
wc
3
23,5
Berat Cawan + Tanah Basah
w1
29,8
27,5
28,00
29,02
28,95
31,00
30,3
30,9
Berat Cawan + Tanah Kering
w2
27,00
24,81
25,4
26,5
26,4
27,6
26,6
27,31
Berat Air
ww = w1 - w2
2,8
2,69
2,6
2,52
2,55
3,4
3,7
3,59
Berat Tanah Kering
ws = w2 - wc
3,5
3,39
4,1
4,7
4,4
4,9
5,8
6,1
80,00
79,92
63,42
53,62
57,96
69,39
63,79
58,85
w
Kadar Air
Kadar Air Rata-Rata
Batas cair (LL)
W 10
W 100
Flow Index
=
=
=
=
w 100%
w
s
3
21,3
6
21,8
7
22
8
22,7
9
20,8
10
21,2
w
79,96
70
92
33
59
4
21,4
58,52
63,67
61,32
96
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
GRAFIK BATAS CAIR
97
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
TABEL PENGUJIAN BATAS PLASTIS
Kode Cawan
Berat Cawan Kosong
Berat Cawan + Tanah
Basah
Berat Cawan + Tanah
Kering
Berat Air
wc
1
23,4
2
23,00
w1
46,00
42,85
w2
41,3
37,6
ww = w1 - w2
4,7
5,25
Berat Tanah Kering
ws = w2 - wc
17,9
14,6
Kadar Air
w
26,26
35,96
Batas Plastis
w 100%
w
s
w
31,11
98
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
TABEL PENGUJIAN BATAS SUSUT
a. Kadar air tanah basah
No. cawan susut
21
5
Berat cawan susut
W1, gram
16,65
16,87
Berat cawan + tanah basah
W2, gram
45,7
45,4
Berat cawan +tanah kering
W3, gram
34,3
34,5
Berat tanah kering
Wo = ( W3 – W1 ), gram
17,65
17,63
Berat air
A = ( W2 – W3 ), gram
11,4
10,9
Kadar air tanah
W = ( A/Wo ) * 100 %
64,5892
61,8264
b. Volume tanah basah = volume cawan susut
Berat cawan porselen
W4, gram
107
107
W5, gram
338
335
Berat air-rasa
B = (W5 – W4), gram
231
228
Volume tanah basah
V = B/13,6 cm3
16,9853
16,7647
Berat cawan porselen + berat airrasa pengisi cawan susut
99
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
c. Volume tanah kering.
Berat cawan porselen + berat air-rasa
yang didesak tanah kering
W6, gram
276
288
Berat cawan porselen
W7, gram
107
107
C = (W6 – W7) gram
169
181
Berat air-rasa
Volume tanah kering
d.
V Vo
Batas-susut, SL w
x 100 %
Wo
Wo
Angka-susut, SR
vo
Susut-volumetrik, VS = ( w – SL ) SR
100
Susut-linear, Ls = 100 ( 1 - 3
)
VS 100
1
Berat jenis tanah, G
1
SL
SR 100
Vo
C
cm3
13,6
12,4265 13,3088
38,7603
42,2240
1,4204
1,3247
36,6874
25,9673
9,8933
7,4065
3,1603
3,0062
100
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
TABEL PENGUJIAN PEMADATAN STANDAR
Nomor Percoban
1
2
3
4
5
6
Berat Silinder + Tanah Padat
(gram)
WA
3305
3410
3510
3455
3440
3450
Berat Silinder (gram)
WB
1825
1825
1825
1825
1825
1825
W = WA-WB
1480
1585
1685
1630
1615
1625
1,639
1,756
1,867
1,806
1,789
1,800
Berat Tanah Padat, W (gram)
Berat Volume Basah (gr/cm3)
b
W
V
Nomor Cawan Timbang
Berat Cawan Kosong
Wc
Berat Cawan + Tanah Basah
W1
Berat Cawan + Tanah Kering
Berat Air
Berat Tanah Kering
Kadar Air
W2
Ww = W1 - W2
Ws = W2 - Wc
w
w w 100%
w
s
Kadar Air Rata-Rata
Berat Volume Tanah Kering
k
b
1 w
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
25,06
19,49
23,50
21,20
21,30
21,80
21,05
22,70
20,80
21,50
21,00
23,00
44,10
36,90
36,15
31,45
37,35
39,30
44,40
42,35
51,50
46,60
49,60
55,45
41,16
34,06
32,50
29,80
34,30
36,15
39,20
38,20
43,40
39,90
41,10
46,30
2,94
2,84
3,65
1,65
3,05
3,15
5,20
4,15
8,10
6,70
8,50
9,15
16,10
14,57
9,00
8,60
13,00
14,35
18,15
15,50
22,60
18,40
20,10
23,30
18,26
19,49
40,56
19,19
23,46
21,95
28,65
26,77
35,84
36,41
42,29
39,27
16.59
19.19
22.71
24.36
25.39
29.75
1.324
1.473
1.521
1.468
1.498
1.302
100
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
102
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
TABEL PENGUJIAN CBR TAK TERENDAM
TABEL PENGUJIAN CBR TAK TERENDAM (TANAH + 0,0% PLASTIK)
Perubahan Tinggi
Beban
Tekanan (Q)
Angka
Dial
Vertikal
ΔL
(mm)
ΔL
(inchi)
Angka
Dial
Beban
Beban
(kg)
a
b =a x 10-2
b / 25.4
d
e
f = e/0.454
g
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
550
600
650
700
750
800
850
900
950
1000
1050
1100
1150
1200
1250
1300
1350
1400
1450
1500
1550
1600
1650
1700
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
5
5,5
6
6,5
7
7,5
8
8,5
9
9,5
10
10,5
11
11,5
12
12,5
13
13,5
14
14,5
15
15,5
16
16,5
17
0
0,01969
0,03937
0,05906
0,07874
0,09843
0,11811
0,13780
0,15748
0,17717
0,19685
0,21654
0,23622
0,25591
0,27559
0,29528
0,31496
0,33465
0,35433
0,37402
0,39370
0,41339
0,43307
0,45276
0,47244
0,49213
0,51181
0,53150
0,55118
0,57087
0,59055
0,61024
0,62992
0,64961
0,66929
0
15
20
25
30
35
38
43
47
53
55
60
65
70
75
80
82
83
85
87
90
91
93
95
98
100
102
104
106
107
109
110
112
115
116
0
18,55
24,73
30,91
37,09
43,27
46,98
53,16
58,11
65,53
68,00
74,18
80,37
86,55
92,73
98,91
101,38
102,62
105,09
107,57
111,27
112,51
114,98
117,46
121,17
123,64
126,11
128,58
131,06
132,29
134,77
136,00
138,48
142,18
143,42
0
40,84976
54,46634
68,08293
81,69952
95,31610
103,48605
117,10264
127,99591
144,33581
149,78244
163,39903
177,01562
190,63220
204,24879
217,86537
223,31201
226,03533
231,48196
236,92859
245,09855
247,82186
253,26850
258,71513
266,88508
272,33172
277,77835
283,22499
288,67162
291,39494
296,84157
299,56489
305,01152
313,18148
315,90479
0
13,61659
18,15545
22,69431
27,23317
31,77203
34,49535
39,03421
42,66530
48,11194
49,92748
54,46634
59,00521
63,54407
68,08293
72,62179
74,43734
75,34511
77,16065
78,97620
81,69952
82,60729
84,42283
86,23838
88,96169
90,77724
92,59278
94,40833
96,22387
97,13165
98,94719
99,85496
101,67051
104,39383
105,30160
Beban
(lbs)
P
P/3
(psi)
103
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
1750
1800
1850
1900
1950
2000
2050
2100
2150
2200
2250
2300
2350
2400
2450
2500
2550
2600
2650
2700
2750
2800
2850
2900
2950
3000
3050
3100
3150
3200
3250
3300
3350
3400
3450
3500
3550
3600
3650
3700
3750
3800
3850
3900
3950
17,5
18
18,5
19
19,5
20
20,5
21
21,5
22
22,5
23
23,5
24
24,5
25
25,5
26
26,5
27
27,5
28
28,5
29
29,5
30
30,5
31
31,5
32
32,5
33
33,5
34
34,5
35
35,5
36
36,5
37
37,5
38
38,5
39
39,5
0,68898
0,70866
0,72835
0,74803
0,76772
0,78740
0,80709
0,82677
0,84646
0,86614
0,88583
0,90551
0,92520
0,94488
0,96457
0,98425
1,00394
1,02362
1,04331
1,06299
1,08268
1,10236
1,12205
1,14173
1,16142
1,18110
1,20079
1,22047
1,24016
1,25984
1,27953
1,29921
1,31890
1,33858
1,35827
1,37795
1,39764
1,41732
1,43701
1,45669
1,47638
1,49606
1,51575
1,53543
1,55512
118
121
125
127
129
133
135
137
138
141
143
144
146
148
150
152
153
155
158
162
165
167
169
172
173
177
182
185
188
190
192
194
196
200
203
205
208
210
211
214
217
222
225
228
232
145,89
149,60
154,55
157,02
159,49
164,44
166,91
169,38
170,62
174,33
176,80
178,04
180,51
182,99
185,46
187,93
189,17
191,64
195,35
200,29
204,00
206,48
208,95
212,66
213,89
218,84
225,02
228,73
232,44
234,91
237,39
239,86
242,33
247,28
250,99
253,46
257,17
259,64
260,88
264,59
268,30
274,4777
278,1869
281,896
286,8416
321,35143
329,52138
340,41465
345,86128
351,30792
362,20119
367,64782
373,09445
375,81777
383,98772
389,43436
392,15767
397,60431
403,05094
408,49758
413,94421
416,66753
422,11416
430,28411
441,17738
449,34733
454,79397
460,24060
468,41056
471,13387
482,02714
495,64373
503,81368
511,98363
517,43026
522,87690
528,32353
533,77017
544,66344
552,83339
558,28002
566,44997
571,89661
574,61993
582,78988
590,95983
604,5764141
612,7463656
620,9163172
631,8095859
107,11714
109,84046
113,47155
115,28709
117,10264
120,73373
122,54927
124,36482
125,27259
127,99591
129,81145
130,71922
132,53477
134,35031
136,16586
137,98140
138,88918
140,70472
143,42804
147,05913
149,78244
151,59799
153,41353
156,13685
157,04462
160,67571
165,21458
167,93789
170,66121
172,47675
174,29230
176,10784
177,92339
181,55448
184,27780
186,09334
188,81666
190,63220
191,53998
194,26329
196,98661
201,5254714
204,2487885
206,9721057
210,6031953
104
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
4000
4050
4100
4150
4200
4250
40
40,5
41
41,5
42
42,5
1,57480
1,59449
1,61417
1,63386
1,65354
1,67323
235
238
241
245
248
253
290,5507
294,2599
297,969
302,9146
306,6237
312,8057
639,9795374
648,149489
656,3194405
667,2127093
675,3826608
688,9992467
213,3265125
216,0498297
218,7731468
222,4042364
225,1275536
229,6664156
105
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
PERUBAHAN TINGGI (INCHI)
106
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
TABEL PENGUJIAN CBR TAK TERENDAM (TANAH + 0,1% PLASTIK)
Perubahan Tinggi
Beban
Tekanan (Q)
Angka Dial
Vertikal
ΔL
(mm)
ΔL
(inchi)
Angka
Dial
Beban
Beban
(kg)
Beban
P (lbs)
P/3
(psi)
a
b =a x 10-2
b / 25.4
d
e
f = e/0.454
g
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
550
600
650
700
750
800
850
900
950
1000
1050
1100
1150
1200
1250
1300
1350
1400
1450
1500
1550
1600
1650
1700
1750
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
5
5,5
6
6,5
7
7,5
8
8,5
9
9,5
10
10,5
11
11,5
12
12,5
13
13,5
14
14,5
15
15,5
16
16,5
17
17,5
0
0,01969
0,03937
0,05906
0,07874
0,09843
0,11811
0,13780
0,15748
0,17717
0,19685
0,21654
0,23622
0,25591
0,27559
0,29528
0,31496
0,33465
0,35433
0,37402
0,39370
0,41339
0,43307
0,45276
0,47244
0,49213
0,51181
0,53150
0,55118
0,57087
0,59055
0,61024
0,62992
0,64961
0,66929
0,68898
0
18
25
28
35
40
48
51
55
58
65
69
75
82
86
92
98
105
109
113
116
121
126
129
135
138
144
155
162
167
172
178
185
190
196
203
0
22,26
30,92
34,63
43,29
49,47
59,37
63,08
68,03
71,74
80,40
85,34
92,76
101,42
106,37
113,79
121,21
129,87
134,82
139,77
143,48
149,66
155,84
159,55
166,98
170,69
178,11
191,71
200,37
206,56
212,74
220,16
228,82
235,00
242,42
251,08
0
49,03850
68,10903
76,28211
95,35264
108,97445
130,76934
138,94242
149,83987
158,01295
177,08348
187,98093
204,32709
223,39762
234,29507
250,64123
266,98740
286,05793
296,95537
307,85282
316,02590
329,64771
343,26952
351,44260
367,78877
375,96185
392,30802
422,27599
441,34652
454,96833
468,59013
484,93630
504,00683
517,62863
533,97480
553,04533
0
16,34617
22,70301
25,42737
31,78421
36,32482
43,58978
46,31414
49,94662
52,67098
59,02783
62,66031
68,10903
74,46587
78,09836
83,54708
88,99580
95,35264
98,98512
102,61761
105,34197
109,88257
114,42317
117,14753
122,59626
125,32062
130,76934
140,75866
147,11551
151,65611
156,19671
161,64543
168,00228
172,54288
177,99160
184,34844
107
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
1800
1850
1900
1950
2000
2050
2100
2150
2200
2250
2300
2350
2400
2450
2500
2550
2600
2650
2700
2750
2800
2850
2900
2950
3000
3050
18
18,5
19
19,5
20
20,5
21
21,5
22
22,5
23
23,5
24
24,5
25
25,5
26
26,5
27
27,5
28
28,5
29
29,5
30
30,5
0,70866
0,72835
0,74803
0,76772
0,78740
0,80709
0,82677
0,84646
0,86614
0,88583
0,90551
0,92520
0,94488
0,96457
0,98425
1,00394
1,02362
1,04331
1,06299
1,08268
1,10236
1,12205
1,14173
1,16142
1,18110
1,20079
209
215
221
228
236
243
250
255
259
263
271
278
285
290
294
299
303
309
316
321
328
335
341
348
353
359
258,50
265,92
273,35
282,00
291,90
300,56
309,22
315,40
320,35
325,29
335,19
343,85
352,51
358,69
363,64
369,82
374,77
382,19
390,85
397,03
405,69
414,35
421,77
430,43
436,61
444,03
569,39150
585,73767
602,08383
621,15436
642,94925
662,01978
681,09031
694,71211
705,60956
716,50700
738,30189
757,37242
776,44295
790,06476
800,96220
814,58401
825,48145
841,82762
860,89815
874,51996
893,59048
912,66101
929,00718
948,07771
961,69952
978,04568
189,79717
195,24589
200,69461
207,05145
214,31642
220,67326
227,03010
231,57070
235,20319
238,83567
246,10063
252,45747
258,81432
263,35492
266,98740
271,52800
275,16048
280,60921
286,96605
291,50665
297,86349
304,22034
309,66906
316,02590
320,56651
326,01523
108
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
109
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
TABEL PENGUJIAN CBR TAK TERENDAM (TANAH + 0,2% PLASTIK)
Perubahan Tinggi
Beban
Tekanan (Q)
Angka Dial
Vertikal
ΔL
(mm)
ΔL
(inchi)
Angka
Dial
Beban
Beban
(kg)
Beban
P (lbs)
P/3
(psi)
a
b =a x 10-2
b / 25.4
d
e
f = e/0.454
g
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
550
600
650
700
750
800
850
900
950
1000
1050
1100
1150
1200
1250
1300
1350
1400
1450
1500
1550
1600
1650
1700
1750
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
5
5,5
6
6,5
7
7,5
8
8,5
9
9,5
10
10,5
11
11,5
12
12,5
13
13,5
14
14,5
15
15,5
16
16,5
17
17,5
0
0,01969
0,03937
0,05906
0,07874
0,09843
0,11811
0,13780
0,15748
0,17717
0,19685
0,21654
0,23622
0,25591
0,27559
0,29528
0,31496
0,33465
0,35433
0,37402
0,39370
0,41339
0,43307
0,45276
0,47244
0,49213
0,51181
0,53150
0,55118
0,57087
0,59055
0,61024
0,62992
0,64961
0,66929
0,68898
0
11
20
28
35
50
54
58
62
68
75
83
88
95
98
103
108
112
116
119
125
131
136
141
148
155
162
168
173
178
181
185
189
191
198
205
0
13,61
24,74
34,63
43,29
61,84
66,79
71,74
76,69
84,11
92,76
102,66
108,84
117,50
121,21
127,40
133,58
138,53
143,48
147,19
154,61
162,03
168,21
174,40
183,06
191,71
200,37
207,79
213,98
220,16
223,87
228,82
233,77
236,24
244,90
253,56
0
29,96797
54,48722
76,28211
95,35264
136,21806
147,11551
158,01295
168,91040
185,25656
204,32709
226,12198
239,74379
258,81432
266,98740
280,60921
294,23101
305,12846
316,02590
324,19899
340,54515
356,89132
370,51313
384,13493
403,20546
422,27599
441,34652
457,69269
471,31449
484,93630
493,10938
504,00683
514,90427
520,35300
539,42352
558,49405
0
9,98932
18,16241
25,42737
31,78421
45,40602
49,03850
52,67098
56,30347
61,75219
68,10903
75,37399
79,91460
86,27144
88,99580
93,53640
98,07700
101,70949
105,34197
108,06633
113,51505
118,96377
123,50438
128,04498
134,40182
140,75866
147,11551
152,56423
157,10483
161,64543
164,36979
168,00228
171,63476
173,45100
179,80784
186,16468
110
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
1800
1850
1900
1950
2000
2050
2100
2150
2200
2250
2300
2350
2400
2450
2500
2550
2600
2650
2700
2750
2800
2850
2900
2950
3000
3050
3100
3150
3200
3250
3300
3350
3400
3450
3500
3550
3600
3650
3700
3750
3800
3850
3900
3950
4000
18
18,5
19
19,5
20
20,5
21
21,5
22
22,5
23
23,5
24
24,5
25
25,5
26
26,5
27
27,5
28
28,5
29
29,5
30
30,5
31
31,5
32
32,5
33
33,5
34
34,5
35
35,5
36
36,5
37
37,5
38
38,5
39
39,5
40
0,70866
0,72835
0,74803
0,76772
0,78740
0,80709
0,82677
0,84646
0,86614
0,88583
0,90551
0,92520
0,94488
0,96457
0,98425
1,00394
1,02362
1,04331
1,06299
1,08268
1,10236
1,12205
1,14173
1,16142
1,18110
1,20079
1,22047
1,24016
1,25984
1,27953
1,29921
1,31890
1,33858
1,35827
1,37795
1,39764
1,41732
1,43701
1,45669
1,47638
1,49606
1,51575
1,53543
1,55512
1,57480
210
214
218
222
228
231
235
241
248
252
258
262
265
269
273
278
280
281
285
291
295
299
303
309
315
321
326
331
336
341
345
348
352
355
358
362
365
368
369
372
375
377
378
381
382
259,74
264,69
269,64
274,58
282,00
285,71
290,66
298,08
306,74
311,69
319,11
324,06
327,77
332,72
337,66
343,85
346,32
347,56
352,51
359,93
364,87
369,82
374,77
382,19
389,61
397,03
403,22
409,40
415,58
421,77
426,72
430,43
435,37
439,09
442,80
447,74
451,45
455,16
456,40
460,11
463,82
466,30
467,53
471,24
472,48
572,11586
583,01330
593,91075
604,80819
621,15436
629,32744
640,22489
656,57106
675,64159
686,53903
702,88520
713,78264
721,95573
732,85317
743,75062
757,37242
762,82115
765,54551
776,44295
792,78912
803,68656
814,58401
825,48145
841,82762
858,17379
874,51996
888,14176
901,76357
915,38537
929,00718
939,90463
948,07771
958,97515
967,14824
975,32132
986,21877
994,39185
1002,56493
1005,28930
1013,46238
1021,63546
1027,08419
1029,80855
1037,98163
1040,70599
190,70529
194,33777
197,97025
201,60273
207,05145
209,77581
213,40830
218,85702
225,21386
228,84634
234,29507
237,92755
240,65191
244,28439
247,91687
252,45747
254,27372
255,18184
258,81432
264,26304
267,89552
271,52800
275,16048
280,60921
286,05793
291,50665
296,04725
300,58786
305,12846
309,66906
313,30154
316,02590
319,65838
322,38275
325,10711
328,73959
331,46395
334,18831
335,09643
337,82079
340,54515
342,36140
343,26952
345,99388
346,90200
111
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
4050
40,5
1,59449
382
472,48
1040,70599
346,90200
112
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
113
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
TABEL PENGUJIAN CBR TAK TERENDAM (TANAH + 0,3% PLASTIK)
Perubahan Tinggi
Beban
Tekanan (Q)
Angka Dial
Vertikal
ΔL
(mm)
ΔL
(inchi)
Angka
Dial
Beban
Beban
(kg)
Beban
P (lbs)
P/3
(psi)
a
b =a x 10-2
b / 25.4
d
e
f = e/0.454
g
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
550
600
650
700
750
800
850
900
950
1000
1050
1100
1150
1200
1250
1300
1350
1400
1450
1500
1550
1600
1650
1700
1750
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
5
5,5
6
6,5
7
7,5
8
8,5
9
9,5
10
10,5
11
11,5
12
12,5
13
13,5
14
14,5
15
15,5
16
16,5
17
17,5
0
0,01969
0,03937
0,05906
0,07874
0,09843
0,11811
0,13780
0,15748
0,17717
0,19685
0,21654
0,23622
0,25591
0,27559
0,29528
0,31496
0,33465
0,35433
0,37402
0,39370
0,41339
0,43307
0,45276
0,47244
0,49213
0,51181
0,53150
0,55118
0,57087
0,59055
0,61024
0,62992
0,64961
0,66929
0,68898
0
25
36
42
50
58
63
65
67
69
80
84
93
101
108
114
120
128
137
145
154
161
167
175
183
189
194
197
204
207
210
213
216
218
223
227
0
30,92
44,53
51,95
61,84
71,74
77,92
80,40
82,87
85,34
98,95
103,90
115,03
124,92
133,58
141,00
148,42
158,32
169,45
179,34
190,48
199,13
206,56
216,45
226,35
233,77
239,95
243,66
252,32
256,03
259,74
263,45
267,16
269,64
275,82
280,77
0
68,10903
98,07700
114,42317
136,21806
158,01295
171,63476
177,08348
182,53220
187,98093
217,94890
228,84634
253,36559
275,16048
294,23101
310,57718
326,92335
348,71824
373,23749
395,03238
419,55163
438,62216
454,96833
476,76322
498,55811
514,90427
528,52608
536,69916
555,76969
563,94278
572,11586
580,28894
588,46203
593,91075
607,53256
618,43000
0
22,70301
32,69233
38,14106
45,40602
52,67098
57,21159
59,02783
60,84407
62,66031
72,64963
76,28211
84,45520
91,72016
98,07700
103,52573
108,97445
116,23941
124,41250
131,67746
139,85054
146,20739
151,65611
158,92107
166,18604
171,63476
176,17536
178,89972
185,25656
187,98093
190,70529
193,42965
196,15401
197,97025
202,51085
206,14333
114
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
1800
1850
1900
1950
2000
2050
2100
2150
2200
2250
2300
2350
2400
2450
2500
2550
2600
2650
2700
2750
2800
2850
2900
2950
3000
3050
3100
3150
3200
3250
3300
3350
3400
3450
3500
3550
3600
3650
3700
3750
3800
3850
3900
3950
4000
18
18,5
19
19,5
20
20,5
21
21,5
22
22,5
23
23,5
24
24,5
25
25,5
26
26,5
27
27,5
28
28,5
29
29,5
30
30,5
31
31,5
32
32,5
33
33,5
34
34,5
35
35,5
36
36,5
37
37,5
38
38,5
39
39,5
40
0,70866
0,72835
0,74803
0,76772
0,78740
0,80709
0,82677
0,84646
0,86614
0,88583
0,90551
0,92520
0,94488
0,96457
0,98425
1,00394
1,02362
1,04331
1,06299
1,08268
1,10236
1,12205
1,14173
1,16142
1,18110
1,20079
1,22047
1,24016
1,25984
1,27953
1,29921
1,31890
1,33858
1,35827
1,37795
1,39764
1,41732
1,43701
1,45669
1,47638
1,49606
1,51575
1,53543
1,55512
1,57480
229
232
235
238
240
245
247
252
259
265
269
273
277
280
283
284
288
293
294
296
299
302
306
309
313
317
323
326
333
340
345
350
357
364
370
376
381
386
392
399
410
417
426
434
440
283,24
286,95
290,66
294,37
296,85
303,03
305,50
311,69
320,35
327,77
332,72
337,66
342,61
346,32
350,03
351,27
356,22
362,40
363,64
366,11
369,82
373,53
378,48
382,19
387,14
392,08
399,51
403,22
411,87
420,53
426,72
432,90
441,56
450,22
457,64
465,06
471,24
477,43
484,85
493,51
507,11
515,77
526,90
536,80
544,22
623,87872
632,05181
640,22489
648,39797
653,84670
667,46850
672,91722
686,53903
705,60956
721,95573
732,85317
743,75062
754,64806
762,82115
770,99423
773,71859
784,61604
798,23784
800,96220
806,41093
814,58401
822,75709
833,65454
841,82762
852,72507
863,62251
879,96868
888,14176
907,21229
926,28282
939,90463
953,52643
972,59696
991,66749
1008,01366
1024,35982
1037,98163
1051,60344
1067,94960
1087,02013
1116,98811
1136,05863
1160,57789
1182,37278
1198,71894
207,95957
210,68394
213,40830
216,13266
217,94890
222,48950
224,30574
228,84634
235,20319
240,65191
244,28439
247,91687
251,54935
254,27372
256,99808
257,90620
261,53868
266,07928
266,98740
268,80364
271,52800
274,25236
277,88485
280,60921
284,24169
287,87417
293,32289
296,04725
302,40410
308,76094
313,30154
317,84214
324,19899
330,55583
336,00455
341,45327
345,99388
350,53448
355,98320
362,34004
372,32937
378,68621
386,85930
394,12426
399,57298
115
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
4050
4100
4150
4200
4250
4300
4350
4400
4450
4500
4550
4600
4650
4700
4750
4800
4850
4900
4950
5000
5050
5100
5150
5200
5250
5300
5350
5400
5450
5500
5550
5600
5650
5700
5750
5800
5850
5900
5950
6000
6050
40,5
41
41,5
42
42,5
43
43,5
44
44,5
45
45,5
46
46,5
47
47,5
48
48,5
49
49,5
50
50,5
51
51,5
52
52,5
53
53,5
54
54,5
55
55,5
56
56,5
57
57,5
58
58,5
59
59,5
60
60,5
1,59449
1,61417
1,63386
1,65354
1,67323
1,69291
1,71260
1,73228
1,75197
1,77165
1,79134
1,81102
1,83071
1,85039
1,87008
1,88976
1,90945
1,92913
1,94882
1,96850
1,98819
2,00787
2,02756
2,04724
2,06693
2,08661
2,10630
2,12598
2,14567
2,16535
2,18504
2,20472
2,22441
2,24409
2,26378
2,28346
2,30315
2,32283
2,34252
2,36220
2,38189
447
456
500
505
510
515
520
525
530
535
540
550
555
565
570
575
580
590
597
605
610
613
620
627
635
645
650
660
665
675
683
688
695
715
725
730
745
767
780
785
795
552,88
564,01
618,43
624,61
630,80
636,98
643,17
649,35
655,54
661,72
667,90
680,27
686,46
698,83
705,01
711,19
717,38
729,75
738,41
748,30
754,48
758,20
766,85
775,51
785,41
797,77
803,96
816,33
822,51
834,88
844,78
850,96
859,62
884,35
896,72
902,91
921,46
948,67
964,75
970,94
983,30
1217,78947
1242,30872
1362,18062
1375,80242
1389,42423
1403,04604
1416,66784
1430,28965
1443,91145
1457,53326
1471,15507
1498,39868
1512,02048
1539,26410
1552,88590
1566,50771
1580,12952
1607,37313
1626,44366
1648,23855
1661,86035
1670,03344
1689,10396
1708,17449
1729,96938
1757,21300
1770,83480
1798,07841
1811,70022
1838,94383
1860,73872
1874,36053
1893,43106
1947,91828
1975,16189
1988,78370
2029,64912
2089,58507
2125,00176
2138,62357
2165,86718
405,92982
414,10291
454,06021
458,60081
463,14141
467,68201
472,22261
476,76322
481,30382
485,84442
490,38502
499,46623
504,00683
513,08803
517,62863
522,16924
526,70984
535,79104
542,14789
549,41285
553,95345
556,67781
563,03465
569,39150
576,65646
585,73767
590,27827
599,35947
603,90007
612,98128
620,24624
624,78684
631,14369
649,30609
658,38730
662,92790
676,54971
696,52836
708,33392
712,87452
721,95573
116
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
117
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
TABEL PENGUJIAN CBR TAK TERENDAM (TANAH + 0,4% PLASTIK)
Perubahan Tinggi
Beban
Tekanan (Q)
Angka Dial
Vertikal
ΔL
(mm)
ΔL
(inchi)
Angka
Dial
Beban
Beban
(kg)
Beban
P (lbs)
P/3
(psi)
a
b =a x 10-2
b / 25.4
d
e
f = e/0.454
g
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
550
600
650
700
750
800
850
900
950
1000
1050
1100
1150
1200
1250
1300
1350
1400
1450
1500
1550
1600
1650
1700
1750
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
5
5,5
6
6,5
7
7,5
8
8,5
9
9,5
10
10,5
11
11,5
12
12,5
13
13,5
14
14,5
15
15,5
16
16,5
17
17,5
0
0,01969
0,03937
0,05906
0,07874
0,09843
0,11811
0,13780
0,15748
0,17717
0,19685
0,21654
0,23622
0,25591
0,27559
0,29528
0,31496
0,33465
0,35433
0,37402
0,39370
0,41339
0,43307
0,45276
0,47244
0,49213
0,51181
0,53150
0,55118
0,57087
0,59055
0,61024
0,62992
0,64961
0,66929
0,68898
0
12
22
34
42
44
46
50
52
54
59
62
65
68
73
77
79
85
88
93
96
99
104
108
112
115
119
124
129
134
138
143
149
155
161
164
0
14,84
27,21
42,05
51,95
54,42
56,90
61,84
64,32
66,79
72,97
76,69
80,40
84,11
90,29
95,24
97,71
105,13
108,84
115,03
118,74
122,45
128,63
133,58
138,53
142,24
147,19
153,37
159,55
165,74
170,69
176,87
184,29
191,71
199,13
202,85
0
32,69233
59,93595
92,62828
114,42317
119,87189
125,32062
136,21806
141,66678
147,11551
160,73731
168,91040
177,08348
185,25656
198,87837
209,77581
215,22454
231,57070
239,74379
253,36559
261,53868
269,71176
283,33357
294,23101
305,12846
313,30154
324,19899
337,82079
351,44260
365,06441
375,96185
389,58366
405,92982
422,27599
438,62216
446,79524
0
10,89744
19,97865
30,87609
38,14106
39,95730
41,77354
45,40602
47,22226
49,03850
53,57910
56,30347
59,02783
61,75219
66,29279
69,92527
71,74151
77,19023
79,91460
84,45520
87,17956
89,90392
94,44452
98,07700
101,70949
104,43385
108,06633
112,60693
117,14753
121,68814
125,32062
129,86122
135,30994
140,75866
146,20739
148,93175
118
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
1800
1850
1900
1950
2000
2050
2100
2150
2200
2250
2300
2350
2400
2450
2500
2550
2600
2650
2700
2750
2800
2850
2900
2950
3000
3050
3100
3150
3200
3250
3300
3350
3400
3450
3500
3550
3600
3650
3700
3750
3800
3850
3900
3950
4000
18
18,5
19
19,5
20
20,5
21
21,5
22
22,5
23
23,5
24
24,5
25
25,5
26
26,5
27
27,5
28
28,5
29
29,5
30
30,5
31
31,5
32
32,5
33
33,5
34
34,5
35
35,5
36
36,5
37
37,5
38
38,5
39
39,5
40
0,70866
0,72835
0,74803
0,76772
0,78740
0,80709
0,82677
0,84646
0,86614
0,88583
0,90551
0,92520
0,94488
0,96457
0,98425
1,00394
1,02362
1,04331
1,06299
1,08268
1,10236
1,12205
1,14173
1,16142
1,18110
1,20079
1,22047
1,24016
1,25984
1,27953
1,29921
1,31890
1,33858
1,35827
1,37795
1,39764
1,41732
1,43701
1,45669
1,47638
1,49606
1,51575
1,53543
1,55512
1,57480
169
173
179
185
188
190
194
200
203
208
214
219
225
232
238
243
246
249
253
255
259
264
271
277
281
285
288
289
293
295
299
304
310
315
322
327
333
338
341
348
355
357
358
360
362
209,03
213,98
221,40
228,82
232,53
235,00
239,95
247,37
251,08
257,27
264,69
270,87
278,29
286,95
294,37
300,56
304,27
307,98
312,93
315,40
320,35
326,53
335,19
342,61
347,56
352,51
356,22
357,45
362,40
364,87
369,82
376,01
383,43
389,61
398,27
404,45
411,87
418,06
421,77
430,43
439,09
441,56
442,80
445,27
447,74
460,41705
471,31449
487,66066
504,00683
512,17991
517,62863
528,52608
544,87225
553,04533
566,66714
583,01330
596,63511
612,98128
632,05181
648,39797
662,01978
670,19286
678,36595
689,26339
694,71211
705,60956
719,23137
738,30189
754,64806
765,54551
776,44295
784,61604
787,34040
798,23784
803,68656
814,58401
828,20581
844,55198
858,17379
877,24432
890,86612
907,21229
920,83410
929,00718
948,07771
967,14824
972,59696
975,32132
980,77004
986,21877
153,47235
157,10483
162,55355
168,00228
170,72664
172,54288
176,17536
181,62408
184,34844
188,88905
194,33777
198,87837
204,32709
210,68394
216,13266
220,67326
223,39762
226,12198
229,75446
231,57070
235,20319
239,74379
246,10063
251,54935
255,18184
258,81432
261,53868
262,44680
266,07928
267,89552
271,52800
276,06860
281,51733
286,05793
292,41477
296,95537
302,40410
306,94470
309,66906
316,02590
322,38275
324,19899
325,10711
326,92335
328,73959
119
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
4050
4100
4150
4200
4250
4300
4350
4400
4450
4500
4550
4600
4650
4700
4750
4800
4850
4900
4950
5000
5050
5100
5150
5200
5250
5300
5350
5400
5450
5500
5550
5600
5650
40,5
41
41,5
42
42,5
43
43,5
44
44,5
45
45,5
46
46,5
47
47,5
48
48,5
49
49,5
50
50,5
51
51,5
52
52,5
53
53,5
54
54,5
55
55,5
56
56,5
1,59449
1,61417
1,63386
1,65354
1,67323
1,69291
1,71260
1,73228
1,75197
1,77165
1,79134
1,81102
1,83071
1,85039
1,87008
1,88976
1,90945
1,92913
1,94882
1,96850
1,98819
2,00787
2,02756
2,04724
2,06693
2,08661
2,10630
2,12598
2,14567
2,16535
2,18504
2,20472
2,22441
365
369
375
380
385
390
396
403
407
412
417
425
434
438
445
451
458
462
465
469
475
483
485
490
495
502
505
511
513
515
517
522
523
451,45
456,40
463,82
470,01
476,19
482,38
489,80
498,45
503,40
509,59
515,77
525,67
536,80
541,74
550,40
557,82
566,48
571,43
575,14
580,09
587,51
597,40
599,88
606,06
612,25
620,90
624,61
632,04
634,51
636,98
639,46
645,64
646,88
994,39185
1005,28930
1021,63546
1035,25727
1048,87907
1062,50088
1078,84705
1097,91758
1108,81502
1122,43683
1136,05863
1157,85352
1182,37278
1193,27022
1212,34075
1228,68692
1247,75744
1258,65489
1266,82797
1277,72542
1294,07159
1315,86648
1321,31520
1334,93700
1348,55881
1367,62934
1375,80242
1392,14859
1397,59731
1403,04604
1408,49476
1422,11656
1424,84093
331,46395
335,09643
340,54515
345,08576
349,62636
354,16696
359,61568
365,97253
369,60501
374,14561
378,68621
385,95117
394,12426
397,75674
404,11358
409,56231
415,91915
419,55163
422,27599
425,90847
431,35720
438,62216
440,43840
444,97900
449,51960
455,87645
458,60081
464,04953
465,86577
467,68201
469,49825
474,03885
474,94698
120
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
121
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
TABEL PENGUJIAN CBR TAK TERENDAM (TANAH + 0,5% PLASTIK)
Perubahan Tinggi
Beban
Tekanan (Q)
Angka Dial
Vertikal
ΔL
(mm)
ΔL
(inchi)
Angka
Dial
Beban
Beban
(kg)
Beban
P (lbs)
P/3
(psi)
a
b =a x 10-2
b / 25.4
d
e
f = e/0.454
g
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
550
600
650
700
750
800
850
900
950
1000
1050
1100
1150
1200
1250
1300
1350
1400
1450
1500
1550
1600
1650
1700
1750
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
5
5,5
6
6,5
7
7,5
8
8,5
9
9,5
10
10,5
11
11,5
12
12,5
13
13,5
14
14,5
15
15,5
16
16,5
17
17,5
0
0,01969
0,03937
0,05906
0,07874
0,09843
0,11811
0,13780
0,15748
0,17717
0,19685
0,21654
0,23622
0,25591
0,27559
0,29528
0,31496
0,33465
0,35433
0,37402
0,39370
0,41339
0,43307
0,45276
0,47244
0,49213
0,51181
0,53150
0,55118
0,57087
0,59055
0,61024
0,62992
0,64961
0,66929
0,68898
0
10
15
26
33
37
40
43
47
52
58
63
67
73
80
86
91
97
103
107
115
122
127
132
135
139
143
146
149
153
156
159
163
166
169
173
0
12,37
18,55
32,16
40,82
45,76
49,47
53,18
58,13
64,32
71,74
77,92
82,87
90,29
98,95
106,37
112,55
119,98
127,40
132,34
142,24
150,90
157,08
163,27
166,98
171,92
176,87
180,58
184,29
189,24
192,95
196,66
201,61
205,32
209,03
213,98
0
27,24361
40,86542
70,83339
89,90392
100,80137
108,97445
117,14753
128,04498
141,66678
158,01295
171,63476
182,53220
198,87837
217,94890
234,29507
247,91687
264,26304
280,60921
291,50665
313,30154
332,37207
345,99388
359,61568
367,78877
378,68621
389,58366
397,75674
405,92982
416,82727
425,00035
433,17344
444,07088
452,24396
460,41705
471,31449
0
9,08120
13,62181
23,61113
29,96797
33,60046
36,32482
39,04918
42,68166
47,22226
52,67098
57,21159
60,84407
66,29279
72,64963
78,09836
82,63896
88,08768
93,53640
97,16888
104,43385
110,79069
115,33129
119,87189
122,59626
126,22874
129,86122
132,58558
135,30994
138,94242
141,66678
144,39115
148,02363
150,74799
153,47235
157,10483
122
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
1800
1850
1900
1950
2000
2050
2100
2150
2200
2250
2300
2350
2400
2450
2500
2550
2600
2650
2700
2750
2800
2850
2900
2950
3000
3050
3100
3150
3200
3250
3300
3350
3400
3450
3500
3550
3600
3650
3700
3750
3800
18
18,5
19
19,5
20
20,5
21
21,5
22
22,5
23
23,5
24
24,5
25
25,5
26
26,5
27
27,5
28
28,5
29
29,5
30
30,5
31
31,5
32
32,5
33
33,5
34
34,5
35
35,5
36
36,5
37
37,5
38
0,70866
0,72835
0,74803
0,76772
0,78740
0,80709
0,82677
0,84646
0,86614
0,88583
0,90551
0,92520
0,94488
0,96457
0,98425
1,00394
1,02362
1,04331
1,06299
1,08268
1,10236
1,12205
1,14173
1,16142
1,18110
1,20079
1,22047
1,24016
1,25984
1,27953
1,29921
1,31890
1,33858
1,35827
1,37795
1,39764
1,41732
1,43701
1,45669
1,47638
1,49606
177
182
187
190
194
199
204
209
215
223
229
236
245
251
259
266
272
280
295
300
305
310
315
320
325
330
335
340
347
350
352
356
360
363
370
375
380
385
388
390
420
218,92
225,11
231,29
235,00
239,95
246,14
252,32
258,50
265,92
275,82
283,24
291,90
303,03
310,45
320,35
329,00
336,43
346,32
364,87
371,06
377,24
383,43
389,61
395,80
401,98
408,16
414,35
420,53
429,19
432,90
435,37
440,32
445,27
448,98
457,64
463,82
470,01
476,19
479,90
482,38
519,48
482,21194
495,83374
509,45555
517,62863
528,52608
542,14789
555,76969
569,39150
585,73767
607,53256
623,87872
642,94925
667,46850
683,81467
705,60956
724,68009
741,02626
762,82115
803,68656
817,30837
830,93018
844,55198
858,17379
871,79559
885,41740
899,03921
912,66101
926,28282
945,35335
953,52643
958,97515
969,87260
980,77004
988,94313
1008,01366
1021,63546
1035,25727
1048,87907
1057,05216
1062,50088
1144,23172
160,73731
165,27791
169,81852
172,54288
176,17536
180,71596
185,25656
189,79717
195,24589
202,51085
207,95957
214,31642
222,48950
227,93822
235,20319
241,56003
247,00875
254,27372
267,89552
272,43612
276,97673
281,51733
286,05793
290,59853
295,13913
299,67974
304,22034
308,76094
315,11778
317,84214
319,65838
323,29087
326,92335
329,64771
336,00455
340,54515
345,08576
349,62636
352,35072
354,16696
381,41057
123
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
109
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
TABEL PENGUJIAN CBR TERENDAM
TABEL PENGUJIAN CBR TERENDAM TANAH + 0,0% PLASTIK
Perubahan Tinggi
Beban
Tekanan (Q)
Angka
Dial
Vertikal
ΔL
(mm)
ΔL
(inchi)
Angka
Dial
Beban
Beban
(kg)
a
b =a x 10-2
b / 25.4
d
e
f = e/0.454
g
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
550
600
650
700
750
800
850
900
950
1000
1050
1100
1150
1200
1250
1300
1350
1400
1450
1500
1550
1600
1650
1700
1750
1800
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
5
5,5
6
6,5
7
7,5
8
8,5
9
9,5
10
10,5
11
11,5
12
12,5
13
13,5
14
14,5
15
15,5
16
16,5
17
17,5
18
0
0,01969
0,03937
0,05906
0,07874
0,09843
0,11811
0,13780
0,15748
0,17717
0,19685
0,21654
0,23622
0,25591
0,27559
0,29528
0,31496
0,33465
0,35433
0,37402
0,39370
0,41339
0,43307
0,45276
0,47244
0,49213
0,51181
0,53150
0,55118
0,57087
0,59055
0,61024
0,62992
0,64961
0,66929
0,68898
0,70866
0
6
9
13
16
20
22
23
24
28
33
33
35
38
40
42
44
46
48
50
52
53
55
56
58
59
61
63
65
66
67
68
69
71
73
74
76
0
7,42
11,13
16,08
19,79
24,74
27,21
28,45
29,68
34,63
40,82
40,82
43,29
47,00
49,47
51,95
54,42
56,90
59,37
61,84
64,32
65,55
68,03
69,26
71,74
72,97
75,45
77,92
80,40
81,63
82,87
84,11
85,34
87,82
90,29
91,53
94,00
0
16,34617
24,51925
35,41670
43,58978
54,48722
59,93595
62,66031
65,38467
76,28211
89,90392
89,90392
95,35264
103,52573
108,97445
114,42317
119,87189
125,32062
130,76934
136,21806
141,66678
144,39115
149,83987
152,56423
158,01295
160,73731
166,18604
171,63476
177,08348
179,80784
182,53220
185,25656
187,98093
193,42965
198,87837
201,60273
207,05145
0
5,44872
8,17308
11,80557
14,52993
18,16241
19,97865
20,88677
21,79489
25,42737
29,96797
29,96797
31,78421
34,50858
36,32482
38,14106
39,95730
41,77354
43,58978
45,40602
47,22226
48,13038
49,94662
50,85474
52,67098
53,57910
55,39535
57,21159
59,02783
59,93595
60,84407
61,75219
62,66031
64,47655
66,29279
67,20091
69,01715
Beban
(lbs)
P
P/3
(psi)
110
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
1850
1900
1950
2000
2050
2100
2150
2200
2250
2300
2350
2400
2450
2500
2550
2600
2650
2700
2750
2800
2850
2900
2950
3000
3050
3100
3150
3200
3250
3300
3350
3400
3450
3500
18,5
19
19,5
20
20,5
21
21,5
22
22,5
23
23,5
24
24,5
25
25,5
26
26,5
27
27,5
28
28,5
29
29,5
30
30,5
31
31,5
32
32,5
33
33,5
34
34,5
35
0,72835
0,74803
0,76772
0,78740
0,80709
0,82677
0,84646
0,86614
0,88583
0,90551
0,92520
0,94488
0,96457
0,98425
1,00394
1,02362
1,04331
1,06299
1,08268
1,10236
1,12205
1,14173
1,16142
1,18110
1,20079
1,22047
1,24016
1,25984
1,27953
1,29921
1,31890
1,33858
1,35827
1,37795
77
79
80
80
81
82
82
82
83
84
84
85
86
87
88
90
92
94
96
96
97
100
102
103
103
105
106
108
110
112
115
115
116
117
95,24
97,71
98,95
98,95
100,19
101,42
101,42
101,42
102,66
103,90
103,90
105,13
106,37
107,61
108,84
111,32
113,79
116,26
118,74
118,74
119,98
123,69
126,16
127,40
127,40
129,87
131,11
133,58
136,05
138,53
142,24
142,24
143,48
144,71
209,77581
215,22454
217,94890
217,94890
220,67326
223,39762
223,39762
223,39762
226,12198
228,84634
228,84634
231,57070
234,29507
237,01943
239,74379
245,19251
250,64123
256,08996
261,53868
261,53868
264,26304
272,43612
277,88485
280,60921
280,60921
286,05793
288,78229
294,23101
299,67974
305,12846
313,30154
313,30154
316,02590
318,75026
69,92527
71,74151
72,64963
72,64963
73,55775
74,46587
74,46587
74,46587
75,37399
76,28211
76,28211
77,19023
78,09836
79,00648
79,91460
81,73084
83,54708
85,36332
87,17956
87,17956
88,08768
90,81204
92,62828
93,53640
93,53640
95,35264
96,26076
98,07700
99,89325
101,70949
104,43385
104,43385
105,34197
106,25009
111
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
112
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
TABEL PENGUJIAN CBR TERENDAM TANAH + 0,1% PLASTIK
Perubahan Tinggi
Beban
Tekanan (Q)
Angka Dial
Vertikal
ΔL
(mm)
ΔL
(inchi)
Angka
Dial
Beban
Beban
(kg)
Beban
P (lbs)
P/3
(psi)
a
b =a x 10-2
b / 25.4
d
e
f = e/0.454
g
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
550
600
650
700
750
800
850
900
950
1000
1050
1100
1150
1200
1250
1300
1350
1400
1450
1500
1550
1600
1650
1700
1750
1800
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
5
5,5
6
6,5
7
7,5
8
8,5
9
9,5
10
10,5
11
11,5
12
12,5
13
13,5
14
14,5
15
15,5
16
16,5
17
17,5
18
0
0,01969
0,03937
0,05906
0,07874
0,09843
0,11811
0,13780
0,15748
0,17717
0,19685
0,21654
0,23622
0,25591
0,27559
0,29528
0,31496
0,33465
0,35433
0,37402
0,39370
0,41339
0,43307
0,45276
0,47244
0,49213
0,51181
0,53150
0,55118
0,57087
0,59055
0,61024
0,62992
0,64961
0,66929
0,68898
0,70866
0
5
13
18
23
27
33
35
38
42
45
47
48
50
50
51
51
52
53
55
55
57
58
59
60
62
62
63
64
64
65
66
67
68
69
69
71
0
6,18
16,08
22,26
28,45
33,40
40,82
43,29
47,00
51,95
55,66
58,13
59,37
61,84
61,84
63,08
63,08
64,32
65,55
68,03
68,03
70,50
71,74
72,97
74,21
76,69
76,69
77,92
79,16
79,16
80,40
81,63
82,87
84,11
85,34
85,34
87,82
0
13,62181
35,41670
49,03850
62,66031
73,55775
89,90392
95,35264
103,52573
114,42317
122,59626
128,04498
130,76934
136,21806
136,21806
138,94242
138,94242
141,66678
144,39115
149,83987
149,83987
155,28859
158,01295
160,73731
163,4616
BAB VI
KESIMPULAN DAN SARAN
6.1 Kesimpulan
Dari hasil penelitian Pengaruh Penggunaan Serat Plastik Terhadap Nilai
Daya Dukung Tanah Lempung dapat ditarik kesimpulan sebagai berikut :
1. Pada pengujian CBR unsoaked, nilai CBR untuk tanah yang tidak diberi
tambahan serat plastik adalah 3.8, sedang untuk penambahan serat plastik
0.1% , 0.2%, 0.3%, 0.4%, 0.5% nilai CBR’nya berturut- turut adalah (4), (5.4),
(6), (4.8), (4). Nilai CBR tertinggi didapat pada penambahan serat plastik 0.3%
dengan nilai CBR 6 atau naik sebesar 63% dari nilai CBR awal tanpa
penambahan serat.
2. Pada pengujian CBR soaked, nilai CBR untuk tanah yang tidak diberitambahan
serat plastik adalah 2.3, sedang untuk penambahan serat plastik 0.1% , 0.2%,
0.3%, 0.4%, 0.5% nilai CBR’nya berturut- turut adalah (3), (4), (3.6), (3), (2.8).
Nilai CBR tertinggi didapat pada penambahan serat plastik 0.2% dengan nilai
CBR 4 atau naik sebesar 70% dari nilai CBR awal tanpa penambahan serat.
3. Dari hasil analisis, kadar serat plastik yang dapat direkomendasikan di
lapangan adalah sebesar 0,2%.
4. Penambahan serat plastik
juga mampu meningkatkan daya dukung tanah
karena semakin besar nilai CBR tanah, semakin besar pula nilai daya dukung
tanahnya.
84
85
6.2 Saran
1. Bila ingin melakukan penelitian serupa dengan serat plastik, hendaknya pada
saat proses pencampuran benda uji perlu kecermatan yang tinggi agar
homogenitas campuran yang diperoleh akan baik.
2. Dapat dilakukan penelitian serupa dengan menggunakan jenis tanah jelek yang
berbeda yang mempunyai karakteristik sifat yang sama dengan tanah lempung
agar bisa diketahui apakah serat plastik juga bisa digunakan untuk perkuatan
daya dukung tanah tersebut.
3. Dapat dilakukan penelitian lebih lanjut dengan variasi bentuk dan ukuran serat
plastik yang berbeda. Pada penelitian ini digunakan ukuran serat plastik 5cm x
1cm, mungkin untuk penelitian lebih lanjut bisa digunakan serat plastik yang
berbentuk lebih panjang supaya luas penampang serat yang akan menahan
tekanan tanah juga semakin luas atau serat plastik berbentuk persegi supaya
serat dapat tercampur dengan baik.
87
DAFTAR PUSTAKA
Adinda, 2000, Stabilisasi perkuatan tanah lempung menggunakan serat karung
plastik, Laporan Penelitian Universitas Gajah Mada, Yogyakarta
Bowles, J.E., 1991. Sifat-sifat Fisis dan Geoteknis Tanah, Penerbit Erlangga,
Jakarta.
Craig, R.F., 1991 . Mekanika Tanah, Penerbit Erlangga, Jakarta.
Das, Braja M, 1994, Mekanika Tanah (Prinsip-prinsip Rekayasa Geoteknis) Jilid
II, Penerbit Erlangga, Jakarta.
Hardiyatmo, C.H, 1955, Mekanika Tanah 1 dan Mekanika Tanah 2, Gramedia
Pustaka Utama, Jakarta.
Jhon D Nelson and Deborah J Miller, 1991, Expansive Soil ”Problems and
Practice
in
Foundation
and
Pavement
Enggineering,
Courier
Companies.Inc,USA, diakses 5 September 2010,
(http://rac.uii.ac.id/server/document/Public/20080805094229TUGAS%2
0AKHIR%2001%20511%20200.pdf
Polyethylene, di akses 9 September 2010 , http://id.wikipedia.org/wiki/Polietilena
Sukirman, Silvia , 2007 Perkerasan Lentur Jalan Raya , Penerbit Nova ,Bandung
Tanah Lempung, diakses 9 September 2010,http://id.wikipedia.org/wiki/Lempung
Wesley, L. D., 1977, Mekanika Tanah, Badan Penerbit Percetakan Umum,
Jakarta.
87
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
Gambar Sampel Tanah Lempung
Gambar Potongan Serat Plastik
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
Gambar Sampel CBR 5Kg
Gambar Pencampuran Tanah Dengan Plastik
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
Gambar Perendaman Benda Uji Untuk CBR Soaked
Gambar Proses Pengujian CBR ( Alat CBR )
91
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
1
TABEL PENGUJIAN BERAT JENIS TANAH
No. Piknometer
3a
5a
2 B Berat Piknometer kosong
W1
gr
27,4
31
3
Berat Piknometer + tanah kering
W2
gr
47
48,75
4
Berat Piknometer + tanah + air
W3
gr
87,9
91,5
5
Berat piknometer + air
W4 gr
77,25
81
6
Temperatur, t C
27
27
7
A = W2 – W1, gram
19,6
17,75
8
B = W3 – W4, gram
10,65
10,5
9
C = A – B , gram
8,95
7,25
10
Berat jenis, G1 = A / C
2,189
2,45
11
Rata-rata harga G1
12
G untuk 27,5o = G1
2,3195
b.j air t o
b.j air 27,5o
2,3195 x
0,99615
2,3145
0,9964
92
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
TABEL PENGUJIAN KADAR AIR
Kode Cawan
11
12
13
Berat Cawan Kosong
wc
21,00
23,5
21,00
Berat Cawan + Tanah Basah
w1
52,9
56,5
54,5
Berat Cawan + Tanah Kering
w2
47,00
51,5
48,9
Berat Air
ww = w1 - w2
5,9
5,00
5,6
Berat Tanah Kering
ws = w2 - wc
26,00
28,00
27,9
22,69
17,86
20,07
Kadar Air
Kadar Air Rata-Rata
w
w 100%
w
s
w
20,21
93
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
TABEL PENGUJIAN DISTRIBUSI UKURAN BUTIRAN
No. Saringan
Diameter
(mm)
Saringan No. 4
4,750
Saringan No. 10
2,000
Saringan No. 20
0,850
Saringan No. 40
0,425
Saringan No. 60
0,250
Saringan No. 140
0,106
Saringan No. 200
0,075
Persentase butir
(%)
100
100
100
98,70
95,12
83,89
59,69
94
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
TABEL PENGUJIAN HIDROMETER
Tipe Hidrometer
151/H/152H/
M=
Koreksi Meniskus
Berat Jenis Tanah
Berat Sampel Kering Oven (W)
1
K****
G=
2,65
Reagen
a=
1.093
Banyak reagen
Waktu
(menit)
Suspensi
Cairan
Temperatur
°C
Pembacaan
Terkoreksi
meniskus
Kedalaman
Efektif
Konstan
Diameter
Butir
(mm)
R1
11
R2
4
t °C
29
R' = R1+m
18
L* (mm)
13.3
Kh**
0.0138
15
13.8
29
12.5
Koreksi Hidrometer 152
Tanggal
Jam
Pembacaan
Terkoreksi
% Lebih
Kecil
D
0.1125
R = R1 R2
13
p*** (%)
44.031
0.0138
0.0725
10
33.87
14.25
0.0138
0.03
7.5
25.4025
14/04/2011
10.43
T
2
14/04/2011
10.46
5
11
3
14/04/2011
11.11
30
11
3
14/04/2011
11.41
60
10
2
29
11
14.5
0.0137
0.0213
6
20.322
14/04/2011
14.51
250
8
1
29.5
9
14.8
0.0136
0.0105
4
13.548
15/04/2011
10.41
1440
7
1
28
7
15.2
0.0139
0.0045
2
6.774
29
95
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
TABEL PENGUJIAN BATAS CAIR
Target Pukulan
15-19
20-24
26-30
31-40
Jumlah Pukulan
16
24
33
36
Kode Cawan
Berat Cawan Kosong
wc
3
23,5
Berat Cawan + Tanah Basah
w1
29,8
27,5
28,00
29,02
28,95
31,00
30,3
30,9
Berat Cawan + Tanah Kering
w2
27,00
24,81
25,4
26,5
26,4
27,6
26,6
27,31
Berat Air
ww = w1 - w2
2,8
2,69
2,6
2,52
2,55
3,4
3,7
3,59
Berat Tanah Kering
ws = w2 - wc
3,5
3,39
4,1
4,7
4,4
4,9
5,8
6,1
80,00
79,92
63,42
53,62
57,96
69,39
63,79
58,85
w
Kadar Air
Kadar Air Rata-Rata
Batas cair (LL)
W 10
W 100
Flow Index
=
=
=
=
w 100%
w
s
3
21,3
6
21,8
7
22
8
22,7
9
20,8
10
21,2
w
79,96
70
92
33
59
4
21,4
58,52
63,67
61,32
96
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
GRAFIK BATAS CAIR
97
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
TABEL PENGUJIAN BATAS PLASTIS
Kode Cawan
Berat Cawan Kosong
Berat Cawan + Tanah
Basah
Berat Cawan + Tanah
Kering
Berat Air
wc
1
23,4
2
23,00
w1
46,00
42,85
w2
41,3
37,6
ww = w1 - w2
4,7
5,25
Berat Tanah Kering
ws = w2 - wc
17,9
14,6
Kadar Air
w
26,26
35,96
Batas Plastis
w 100%
w
s
w
31,11
98
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
TABEL PENGUJIAN BATAS SUSUT
a. Kadar air tanah basah
No. cawan susut
21
5
Berat cawan susut
W1, gram
16,65
16,87
Berat cawan + tanah basah
W2, gram
45,7
45,4
Berat cawan +tanah kering
W3, gram
34,3
34,5
Berat tanah kering
Wo = ( W3 – W1 ), gram
17,65
17,63
Berat air
A = ( W2 – W3 ), gram
11,4
10,9
Kadar air tanah
W = ( A/Wo ) * 100 %
64,5892
61,8264
b. Volume tanah basah = volume cawan susut
Berat cawan porselen
W4, gram
107
107
W5, gram
338
335
Berat air-rasa
B = (W5 – W4), gram
231
228
Volume tanah basah
V = B/13,6 cm3
16,9853
16,7647
Berat cawan porselen + berat airrasa pengisi cawan susut
99
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
c. Volume tanah kering.
Berat cawan porselen + berat air-rasa
yang didesak tanah kering
W6, gram
276
288
Berat cawan porselen
W7, gram
107
107
C = (W6 – W7) gram
169
181
Berat air-rasa
Volume tanah kering
d.
V Vo
Batas-susut, SL w
x 100 %
Wo
Wo
Angka-susut, SR
vo
Susut-volumetrik, VS = ( w – SL ) SR
100
Susut-linear, Ls = 100 ( 1 - 3
)
VS 100
1
Berat jenis tanah, G
1
SL
SR 100
Vo
C
cm3
13,6
12,4265 13,3088
38,7603
42,2240
1,4204
1,3247
36,6874
25,9673
9,8933
7,4065
3,1603
3,0062
100
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
TABEL PENGUJIAN PEMADATAN STANDAR
Nomor Percoban
1
2
3
4
5
6
Berat Silinder + Tanah Padat
(gram)
WA
3305
3410
3510
3455
3440
3450
Berat Silinder (gram)
WB
1825
1825
1825
1825
1825
1825
W = WA-WB
1480
1585
1685
1630
1615
1625
1,639
1,756
1,867
1,806
1,789
1,800
Berat Tanah Padat, W (gram)
Berat Volume Basah (gr/cm3)
b
W
V
Nomor Cawan Timbang
Berat Cawan Kosong
Wc
Berat Cawan + Tanah Basah
W1
Berat Cawan + Tanah Kering
Berat Air
Berat Tanah Kering
Kadar Air
W2
Ww = W1 - W2
Ws = W2 - Wc
w
w w 100%
w
s
Kadar Air Rata-Rata
Berat Volume Tanah Kering
k
b
1 w
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
25,06
19,49
23,50
21,20
21,30
21,80
21,05
22,70
20,80
21,50
21,00
23,00
44,10
36,90
36,15
31,45
37,35
39,30
44,40
42,35
51,50
46,60
49,60
55,45
41,16
34,06
32,50
29,80
34,30
36,15
39,20
38,20
43,40
39,90
41,10
46,30
2,94
2,84
3,65
1,65
3,05
3,15
5,20
4,15
8,10
6,70
8,50
9,15
16,10
14,57
9,00
8,60
13,00
14,35
18,15
15,50
22,60
18,40
20,10
23,30
18,26
19,49
40,56
19,19
23,46
21,95
28,65
26,77
35,84
36,41
42,29
39,27
16.59
19.19
22.71
24.36
25.39
29.75
1.324
1.473
1.521
1.468
1.498
1.302
100
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
102
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
TABEL PENGUJIAN CBR TAK TERENDAM
TABEL PENGUJIAN CBR TAK TERENDAM (TANAH + 0,0% PLASTIK)
Perubahan Tinggi
Beban
Tekanan (Q)
Angka
Dial
Vertikal
ΔL
(mm)
ΔL
(inchi)
Angka
Dial
Beban
Beban
(kg)
a
b =a x 10-2
b / 25.4
d
e
f = e/0.454
g
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
550
600
650
700
750
800
850
900
950
1000
1050
1100
1150
1200
1250
1300
1350
1400
1450
1500
1550
1600
1650
1700
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
5
5,5
6
6,5
7
7,5
8
8,5
9
9,5
10
10,5
11
11,5
12
12,5
13
13,5
14
14,5
15
15,5
16
16,5
17
0
0,01969
0,03937
0,05906
0,07874
0,09843
0,11811
0,13780
0,15748
0,17717
0,19685
0,21654
0,23622
0,25591
0,27559
0,29528
0,31496
0,33465
0,35433
0,37402
0,39370
0,41339
0,43307
0,45276
0,47244
0,49213
0,51181
0,53150
0,55118
0,57087
0,59055
0,61024
0,62992
0,64961
0,66929
0
15
20
25
30
35
38
43
47
53
55
60
65
70
75
80
82
83
85
87
90
91
93
95
98
100
102
104
106
107
109
110
112
115
116
0
18,55
24,73
30,91
37,09
43,27
46,98
53,16
58,11
65,53
68,00
74,18
80,37
86,55
92,73
98,91
101,38
102,62
105,09
107,57
111,27
112,51
114,98
117,46
121,17
123,64
126,11
128,58
131,06
132,29
134,77
136,00
138,48
142,18
143,42
0
40,84976
54,46634
68,08293
81,69952
95,31610
103,48605
117,10264
127,99591
144,33581
149,78244
163,39903
177,01562
190,63220
204,24879
217,86537
223,31201
226,03533
231,48196
236,92859
245,09855
247,82186
253,26850
258,71513
266,88508
272,33172
277,77835
283,22499
288,67162
291,39494
296,84157
299,56489
305,01152
313,18148
315,90479
0
13,61659
18,15545
22,69431
27,23317
31,77203
34,49535
39,03421
42,66530
48,11194
49,92748
54,46634
59,00521
63,54407
68,08293
72,62179
74,43734
75,34511
77,16065
78,97620
81,69952
82,60729
84,42283
86,23838
88,96169
90,77724
92,59278
94,40833
96,22387
97,13165
98,94719
99,85496
101,67051
104,39383
105,30160
Beban
(lbs)
P
P/3
(psi)
103
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
1750
1800
1850
1900
1950
2000
2050
2100
2150
2200
2250
2300
2350
2400
2450
2500
2550
2600
2650
2700
2750
2800
2850
2900
2950
3000
3050
3100
3150
3200
3250
3300
3350
3400
3450
3500
3550
3600
3650
3700
3750
3800
3850
3900
3950
17,5
18
18,5
19
19,5
20
20,5
21
21,5
22
22,5
23
23,5
24
24,5
25
25,5
26
26,5
27
27,5
28
28,5
29
29,5
30
30,5
31
31,5
32
32,5
33
33,5
34
34,5
35
35,5
36
36,5
37
37,5
38
38,5
39
39,5
0,68898
0,70866
0,72835
0,74803
0,76772
0,78740
0,80709
0,82677
0,84646
0,86614
0,88583
0,90551
0,92520
0,94488
0,96457
0,98425
1,00394
1,02362
1,04331
1,06299
1,08268
1,10236
1,12205
1,14173
1,16142
1,18110
1,20079
1,22047
1,24016
1,25984
1,27953
1,29921
1,31890
1,33858
1,35827
1,37795
1,39764
1,41732
1,43701
1,45669
1,47638
1,49606
1,51575
1,53543
1,55512
118
121
125
127
129
133
135
137
138
141
143
144
146
148
150
152
153
155
158
162
165
167
169
172
173
177
182
185
188
190
192
194
196
200
203
205
208
210
211
214
217
222
225
228
232
145,89
149,60
154,55
157,02
159,49
164,44
166,91
169,38
170,62
174,33
176,80
178,04
180,51
182,99
185,46
187,93
189,17
191,64
195,35
200,29
204,00
206,48
208,95
212,66
213,89
218,84
225,02
228,73
232,44
234,91
237,39
239,86
242,33
247,28
250,99
253,46
257,17
259,64
260,88
264,59
268,30
274,4777
278,1869
281,896
286,8416
321,35143
329,52138
340,41465
345,86128
351,30792
362,20119
367,64782
373,09445
375,81777
383,98772
389,43436
392,15767
397,60431
403,05094
408,49758
413,94421
416,66753
422,11416
430,28411
441,17738
449,34733
454,79397
460,24060
468,41056
471,13387
482,02714
495,64373
503,81368
511,98363
517,43026
522,87690
528,32353
533,77017
544,66344
552,83339
558,28002
566,44997
571,89661
574,61993
582,78988
590,95983
604,5764141
612,7463656
620,9163172
631,8095859
107,11714
109,84046
113,47155
115,28709
117,10264
120,73373
122,54927
124,36482
125,27259
127,99591
129,81145
130,71922
132,53477
134,35031
136,16586
137,98140
138,88918
140,70472
143,42804
147,05913
149,78244
151,59799
153,41353
156,13685
157,04462
160,67571
165,21458
167,93789
170,66121
172,47675
174,29230
176,10784
177,92339
181,55448
184,27780
186,09334
188,81666
190,63220
191,53998
194,26329
196,98661
201,5254714
204,2487885
206,9721057
210,6031953
104
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
4000
4050
4100
4150
4200
4250
40
40,5
41
41,5
42
42,5
1,57480
1,59449
1,61417
1,63386
1,65354
1,67323
235
238
241
245
248
253
290,5507
294,2599
297,969
302,9146
306,6237
312,8057
639,9795374
648,149489
656,3194405
667,2127093
675,3826608
688,9992467
213,3265125
216,0498297
218,7731468
222,4042364
225,1275536
229,6664156
105
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
PERUBAHAN TINGGI (INCHI)
106
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
TABEL PENGUJIAN CBR TAK TERENDAM (TANAH + 0,1% PLASTIK)
Perubahan Tinggi
Beban
Tekanan (Q)
Angka Dial
Vertikal
ΔL
(mm)
ΔL
(inchi)
Angka
Dial
Beban
Beban
(kg)
Beban
P (lbs)
P/3
(psi)
a
b =a x 10-2
b / 25.4
d
e
f = e/0.454
g
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
550
600
650
700
750
800
850
900
950
1000
1050
1100
1150
1200
1250
1300
1350
1400
1450
1500
1550
1600
1650
1700
1750
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
5
5,5
6
6,5
7
7,5
8
8,5
9
9,5
10
10,5
11
11,5
12
12,5
13
13,5
14
14,5
15
15,5
16
16,5
17
17,5
0
0,01969
0,03937
0,05906
0,07874
0,09843
0,11811
0,13780
0,15748
0,17717
0,19685
0,21654
0,23622
0,25591
0,27559
0,29528
0,31496
0,33465
0,35433
0,37402
0,39370
0,41339
0,43307
0,45276
0,47244
0,49213
0,51181
0,53150
0,55118
0,57087
0,59055
0,61024
0,62992
0,64961
0,66929
0,68898
0
18
25
28
35
40
48
51
55
58
65
69
75
82
86
92
98
105
109
113
116
121
126
129
135
138
144
155
162
167
172
178
185
190
196
203
0
22,26
30,92
34,63
43,29
49,47
59,37
63,08
68,03
71,74
80,40
85,34
92,76
101,42
106,37
113,79
121,21
129,87
134,82
139,77
143,48
149,66
155,84
159,55
166,98
170,69
178,11
191,71
200,37
206,56
212,74
220,16
228,82
235,00
242,42
251,08
0
49,03850
68,10903
76,28211
95,35264
108,97445
130,76934
138,94242
149,83987
158,01295
177,08348
187,98093
204,32709
223,39762
234,29507
250,64123
266,98740
286,05793
296,95537
307,85282
316,02590
329,64771
343,26952
351,44260
367,78877
375,96185
392,30802
422,27599
441,34652
454,96833
468,59013
484,93630
504,00683
517,62863
533,97480
553,04533
0
16,34617
22,70301
25,42737
31,78421
36,32482
43,58978
46,31414
49,94662
52,67098
59,02783
62,66031
68,10903
74,46587
78,09836
83,54708
88,99580
95,35264
98,98512
102,61761
105,34197
109,88257
114,42317
117,14753
122,59626
125,32062
130,76934
140,75866
147,11551
151,65611
156,19671
161,64543
168,00228
172,54288
177,99160
184,34844
107
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
1800
1850
1900
1950
2000
2050
2100
2150
2200
2250
2300
2350
2400
2450
2500
2550
2600
2650
2700
2750
2800
2850
2900
2950
3000
3050
18
18,5
19
19,5
20
20,5
21
21,5
22
22,5
23
23,5
24
24,5
25
25,5
26
26,5
27
27,5
28
28,5
29
29,5
30
30,5
0,70866
0,72835
0,74803
0,76772
0,78740
0,80709
0,82677
0,84646
0,86614
0,88583
0,90551
0,92520
0,94488
0,96457
0,98425
1,00394
1,02362
1,04331
1,06299
1,08268
1,10236
1,12205
1,14173
1,16142
1,18110
1,20079
209
215
221
228
236
243
250
255
259
263
271
278
285
290
294
299
303
309
316
321
328
335
341
348
353
359
258,50
265,92
273,35
282,00
291,90
300,56
309,22
315,40
320,35
325,29
335,19
343,85
352,51
358,69
363,64
369,82
374,77
382,19
390,85
397,03
405,69
414,35
421,77
430,43
436,61
444,03
569,39150
585,73767
602,08383
621,15436
642,94925
662,01978
681,09031
694,71211
705,60956
716,50700
738,30189
757,37242
776,44295
790,06476
800,96220
814,58401
825,48145
841,82762
860,89815
874,51996
893,59048
912,66101
929,00718
948,07771
961,69952
978,04568
189,79717
195,24589
200,69461
207,05145
214,31642
220,67326
227,03010
231,57070
235,20319
238,83567
246,10063
252,45747
258,81432
263,35492
266,98740
271,52800
275,16048
280,60921
286,96605
291,50665
297,86349
304,22034
309,66906
316,02590
320,56651
326,01523
108
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
109
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
TABEL PENGUJIAN CBR TAK TERENDAM (TANAH + 0,2% PLASTIK)
Perubahan Tinggi
Beban
Tekanan (Q)
Angka Dial
Vertikal
ΔL
(mm)
ΔL
(inchi)
Angka
Dial
Beban
Beban
(kg)
Beban
P (lbs)
P/3
(psi)
a
b =a x 10-2
b / 25.4
d
e
f = e/0.454
g
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
550
600
650
700
750
800
850
900
950
1000
1050
1100
1150
1200
1250
1300
1350
1400
1450
1500
1550
1600
1650
1700
1750
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
5
5,5
6
6,5
7
7,5
8
8,5
9
9,5
10
10,5
11
11,5
12
12,5
13
13,5
14
14,5
15
15,5
16
16,5
17
17,5
0
0,01969
0,03937
0,05906
0,07874
0,09843
0,11811
0,13780
0,15748
0,17717
0,19685
0,21654
0,23622
0,25591
0,27559
0,29528
0,31496
0,33465
0,35433
0,37402
0,39370
0,41339
0,43307
0,45276
0,47244
0,49213
0,51181
0,53150
0,55118
0,57087
0,59055
0,61024
0,62992
0,64961
0,66929
0,68898
0
11
20
28
35
50
54
58
62
68
75
83
88
95
98
103
108
112
116
119
125
131
136
141
148
155
162
168
173
178
181
185
189
191
198
205
0
13,61
24,74
34,63
43,29
61,84
66,79
71,74
76,69
84,11
92,76
102,66
108,84
117,50
121,21
127,40
133,58
138,53
143,48
147,19
154,61
162,03
168,21
174,40
183,06
191,71
200,37
207,79
213,98
220,16
223,87
228,82
233,77
236,24
244,90
253,56
0
29,96797
54,48722
76,28211
95,35264
136,21806
147,11551
158,01295
168,91040
185,25656
204,32709
226,12198
239,74379
258,81432
266,98740
280,60921
294,23101
305,12846
316,02590
324,19899
340,54515
356,89132
370,51313
384,13493
403,20546
422,27599
441,34652
457,69269
471,31449
484,93630
493,10938
504,00683
514,90427
520,35300
539,42352
558,49405
0
9,98932
18,16241
25,42737
31,78421
45,40602
49,03850
52,67098
56,30347
61,75219
68,10903
75,37399
79,91460
86,27144
88,99580
93,53640
98,07700
101,70949
105,34197
108,06633
113,51505
118,96377
123,50438
128,04498
134,40182
140,75866
147,11551
152,56423
157,10483
161,64543
164,36979
168,00228
171,63476
173,45100
179,80784
186,16468
110
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
1800
1850
1900
1950
2000
2050
2100
2150
2200
2250
2300
2350
2400
2450
2500
2550
2600
2650
2700
2750
2800
2850
2900
2950
3000
3050
3100
3150
3200
3250
3300
3350
3400
3450
3500
3550
3600
3650
3700
3750
3800
3850
3900
3950
4000
18
18,5
19
19,5
20
20,5
21
21,5
22
22,5
23
23,5
24
24,5
25
25,5
26
26,5
27
27,5
28
28,5
29
29,5
30
30,5
31
31,5
32
32,5
33
33,5
34
34,5
35
35,5
36
36,5
37
37,5
38
38,5
39
39,5
40
0,70866
0,72835
0,74803
0,76772
0,78740
0,80709
0,82677
0,84646
0,86614
0,88583
0,90551
0,92520
0,94488
0,96457
0,98425
1,00394
1,02362
1,04331
1,06299
1,08268
1,10236
1,12205
1,14173
1,16142
1,18110
1,20079
1,22047
1,24016
1,25984
1,27953
1,29921
1,31890
1,33858
1,35827
1,37795
1,39764
1,41732
1,43701
1,45669
1,47638
1,49606
1,51575
1,53543
1,55512
1,57480
210
214
218
222
228
231
235
241
248
252
258
262
265
269
273
278
280
281
285
291
295
299
303
309
315
321
326
331
336
341
345
348
352
355
358
362
365
368
369
372
375
377
378
381
382
259,74
264,69
269,64
274,58
282,00
285,71
290,66
298,08
306,74
311,69
319,11
324,06
327,77
332,72
337,66
343,85
346,32
347,56
352,51
359,93
364,87
369,82
374,77
382,19
389,61
397,03
403,22
409,40
415,58
421,77
426,72
430,43
435,37
439,09
442,80
447,74
451,45
455,16
456,40
460,11
463,82
466,30
467,53
471,24
472,48
572,11586
583,01330
593,91075
604,80819
621,15436
629,32744
640,22489
656,57106
675,64159
686,53903
702,88520
713,78264
721,95573
732,85317
743,75062
757,37242
762,82115
765,54551
776,44295
792,78912
803,68656
814,58401
825,48145
841,82762
858,17379
874,51996
888,14176
901,76357
915,38537
929,00718
939,90463
948,07771
958,97515
967,14824
975,32132
986,21877
994,39185
1002,56493
1005,28930
1013,46238
1021,63546
1027,08419
1029,80855
1037,98163
1040,70599
190,70529
194,33777
197,97025
201,60273
207,05145
209,77581
213,40830
218,85702
225,21386
228,84634
234,29507
237,92755
240,65191
244,28439
247,91687
252,45747
254,27372
255,18184
258,81432
264,26304
267,89552
271,52800
275,16048
280,60921
286,05793
291,50665
296,04725
300,58786
305,12846
309,66906
313,30154
316,02590
319,65838
322,38275
325,10711
328,73959
331,46395
334,18831
335,09643
337,82079
340,54515
342,36140
343,26952
345,99388
346,90200
111
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
4050
40,5
1,59449
382
472,48
1040,70599
346,90200
112
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
113
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
TABEL PENGUJIAN CBR TAK TERENDAM (TANAH + 0,3% PLASTIK)
Perubahan Tinggi
Beban
Tekanan (Q)
Angka Dial
Vertikal
ΔL
(mm)
ΔL
(inchi)
Angka
Dial
Beban
Beban
(kg)
Beban
P (lbs)
P/3
(psi)
a
b =a x 10-2
b / 25.4
d
e
f = e/0.454
g
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
550
600
650
700
750
800
850
900
950
1000
1050
1100
1150
1200
1250
1300
1350
1400
1450
1500
1550
1600
1650
1700
1750
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
5
5,5
6
6,5
7
7,5
8
8,5
9
9,5
10
10,5
11
11,5
12
12,5
13
13,5
14
14,5
15
15,5
16
16,5
17
17,5
0
0,01969
0,03937
0,05906
0,07874
0,09843
0,11811
0,13780
0,15748
0,17717
0,19685
0,21654
0,23622
0,25591
0,27559
0,29528
0,31496
0,33465
0,35433
0,37402
0,39370
0,41339
0,43307
0,45276
0,47244
0,49213
0,51181
0,53150
0,55118
0,57087
0,59055
0,61024
0,62992
0,64961
0,66929
0,68898
0
25
36
42
50
58
63
65
67
69
80
84
93
101
108
114
120
128
137
145
154
161
167
175
183
189
194
197
204
207
210
213
216
218
223
227
0
30,92
44,53
51,95
61,84
71,74
77,92
80,40
82,87
85,34
98,95
103,90
115,03
124,92
133,58
141,00
148,42
158,32
169,45
179,34
190,48
199,13
206,56
216,45
226,35
233,77
239,95
243,66
252,32
256,03
259,74
263,45
267,16
269,64
275,82
280,77
0
68,10903
98,07700
114,42317
136,21806
158,01295
171,63476
177,08348
182,53220
187,98093
217,94890
228,84634
253,36559
275,16048
294,23101
310,57718
326,92335
348,71824
373,23749
395,03238
419,55163
438,62216
454,96833
476,76322
498,55811
514,90427
528,52608
536,69916
555,76969
563,94278
572,11586
580,28894
588,46203
593,91075
607,53256
618,43000
0
22,70301
32,69233
38,14106
45,40602
52,67098
57,21159
59,02783
60,84407
62,66031
72,64963
76,28211
84,45520
91,72016
98,07700
103,52573
108,97445
116,23941
124,41250
131,67746
139,85054
146,20739
151,65611
158,92107
166,18604
171,63476
176,17536
178,89972
185,25656
187,98093
190,70529
193,42965
196,15401
197,97025
202,51085
206,14333
114
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
1800
1850
1900
1950
2000
2050
2100
2150
2200
2250
2300
2350
2400
2450
2500
2550
2600
2650
2700
2750
2800
2850
2900
2950
3000
3050
3100
3150
3200
3250
3300
3350
3400
3450
3500
3550
3600
3650
3700
3750
3800
3850
3900
3950
4000
18
18,5
19
19,5
20
20,5
21
21,5
22
22,5
23
23,5
24
24,5
25
25,5
26
26,5
27
27,5
28
28,5
29
29,5
30
30,5
31
31,5
32
32,5
33
33,5
34
34,5
35
35,5
36
36,5
37
37,5
38
38,5
39
39,5
40
0,70866
0,72835
0,74803
0,76772
0,78740
0,80709
0,82677
0,84646
0,86614
0,88583
0,90551
0,92520
0,94488
0,96457
0,98425
1,00394
1,02362
1,04331
1,06299
1,08268
1,10236
1,12205
1,14173
1,16142
1,18110
1,20079
1,22047
1,24016
1,25984
1,27953
1,29921
1,31890
1,33858
1,35827
1,37795
1,39764
1,41732
1,43701
1,45669
1,47638
1,49606
1,51575
1,53543
1,55512
1,57480
229
232
235
238
240
245
247
252
259
265
269
273
277
280
283
284
288
293
294
296
299
302
306
309
313
317
323
326
333
340
345
350
357
364
370
376
381
386
392
399
410
417
426
434
440
283,24
286,95
290,66
294,37
296,85
303,03
305,50
311,69
320,35
327,77
332,72
337,66
342,61
346,32
350,03
351,27
356,22
362,40
363,64
366,11
369,82
373,53
378,48
382,19
387,14
392,08
399,51
403,22
411,87
420,53
426,72
432,90
441,56
450,22
457,64
465,06
471,24
477,43
484,85
493,51
507,11
515,77
526,90
536,80
544,22
623,87872
632,05181
640,22489
648,39797
653,84670
667,46850
672,91722
686,53903
705,60956
721,95573
732,85317
743,75062
754,64806
762,82115
770,99423
773,71859
784,61604
798,23784
800,96220
806,41093
814,58401
822,75709
833,65454
841,82762
852,72507
863,62251
879,96868
888,14176
907,21229
926,28282
939,90463
953,52643
972,59696
991,66749
1008,01366
1024,35982
1037,98163
1051,60344
1067,94960
1087,02013
1116,98811
1136,05863
1160,57789
1182,37278
1198,71894
207,95957
210,68394
213,40830
216,13266
217,94890
222,48950
224,30574
228,84634
235,20319
240,65191
244,28439
247,91687
251,54935
254,27372
256,99808
257,90620
261,53868
266,07928
266,98740
268,80364
271,52800
274,25236
277,88485
280,60921
284,24169
287,87417
293,32289
296,04725
302,40410
308,76094
313,30154
317,84214
324,19899
330,55583
336,00455
341,45327
345,99388
350,53448
355,98320
362,34004
372,32937
378,68621
386,85930
394,12426
399,57298
115
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
4050
4100
4150
4200
4250
4300
4350
4400
4450
4500
4550
4600
4650
4700
4750
4800
4850
4900
4950
5000
5050
5100
5150
5200
5250
5300
5350
5400
5450
5500
5550
5600
5650
5700
5750
5800
5850
5900
5950
6000
6050
40,5
41
41,5
42
42,5
43
43,5
44
44,5
45
45,5
46
46,5
47
47,5
48
48,5
49
49,5
50
50,5
51
51,5
52
52,5
53
53,5
54
54,5
55
55,5
56
56,5
57
57,5
58
58,5
59
59,5
60
60,5
1,59449
1,61417
1,63386
1,65354
1,67323
1,69291
1,71260
1,73228
1,75197
1,77165
1,79134
1,81102
1,83071
1,85039
1,87008
1,88976
1,90945
1,92913
1,94882
1,96850
1,98819
2,00787
2,02756
2,04724
2,06693
2,08661
2,10630
2,12598
2,14567
2,16535
2,18504
2,20472
2,22441
2,24409
2,26378
2,28346
2,30315
2,32283
2,34252
2,36220
2,38189
447
456
500
505
510
515
520
525
530
535
540
550
555
565
570
575
580
590
597
605
610
613
620
627
635
645
650
660
665
675
683
688
695
715
725
730
745
767
780
785
795
552,88
564,01
618,43
624,61
630,80
636,98
643,17
649,35
655,54
661,72
667,90
680,27
686,46
698,83
705,01
711,19
717,38
729,75
738,41
748,30
754,48
758,20
766,85
775,51
785,41
797,77
803,96
816,33
822,51
834,88
844,78
850,96
859,62
884,35
896,72
902,91
921,46
948,67
964,75
970,94
983,30
1217,78947
1242,30872
1362,18062
1375,80242
1389,42423
1403,04604
1416,66784
1430,28965
1443,91145
1457,53326
1471,15507
1498,39868
1512,02048
1539,26410
1552,88590
1566,50771
1580,12952
1607,37313
1626,44366
1648,23855
1661,86035
1670,03344
1689,10396
1708,17449
1729,96938
1757,21300
1770,83480
1798,07841
1811,70022
1838,94383
1860,73872
1874,36053
1893,43106
1947,91828
1975,16189
1988,78370
2029,64912
2089,58507
2125,00176
2138,62357
2165,86718
405,92982
414,10291
454,06021
458,60081
463,14141
467,68201
472,22261
476,76322
481,30382
485,84442
490,38502
499,46623
504,00683
513,08803
517,62863
522,16924
526,70984
535,79104
542,14789
549,41285
553,95345
556,67781
563,03465
569,39150
576,65646
585,73767
590,27827
599,35947
603,90007
612,98128
620,24624
624,78684
631,14369
649,30609
658,38730
662,92790
676,54971
696,52836
708,33392
712,87452
721,95573
116
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
117
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
TABEL PENGUJIAN CBR TAK TERENDAM (TANAH + 0,4% PLASTIK)
Perubahan Tinggi
Beban
Tekanan (Q)
Angka Dial
Vertikal
ΔL
(mm)
ΔL
(inchi)
Angka
Dial
Beban
Beban
(kg)
Beban
P (lbs)
P/3
(psi)
a
b =a x 10-2
b / 25.4
d
e
f = e/0.454
g
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
550
600
650
700
750
800
850
900
950
1000
1050
1100
1150
1200
1250
1300
1350
1400
1450
1500
1550
1600
1650
1700
1750
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
5
5,5
6
6,5
7
7,5
8
8,5
9
9,5
10
10,5
11
11,5
12
12,5
13
13,5
14
14,5
15
15,5
16
16,5
17
17,5
0
0,01969
0,03937
0,05906
0,07874
0,09843
0,11811
0,13780
0,15748
0,17717
0,19685
0,21654
0,23622
0,25591
0,27559
0,29528
0,31496
0,33465
0,35433
0,37402
0,39370
0,41339
0,43307
0,45276
0,47244
0,49213
0,51181
0,53150
0,55118
0,57087
0,59055
0,61024
0,62992
0,64961
0,66929
0,68898
0
12
22
34
42
44
46
50
52
54
59
62
65
68
73
77
79
85
88
93
96
99
104
108
112
115
119
124
129
134
138
143
149
155
161
164
0
14,84
27,21
42,05
51,95
54,42
56,90
61,84
64,32
66,79
72,97
76,69
80,40
84,11
90,29
95,24
97,71
105,13
108,84
115,03
118,74
122,45
128,63
133,58
138,53
142,24
147,19
153,37
159,55
165,74
170,69
176,87
184,29
191,71
199,13
202,85
0
32,69233
59,93595
92,62828
114,42317
119,87189
125,32062
136,21806
141,66678
147,11551
160,73731
168,91040
177,08348
185,25656
198,87837
209,77581
215,22454
231,57070
239,74379
253,36559
261,53868
269,71176
283,33357
294,23101
305,12846
313,30154
324,19899
337,82079
351,44260
365,06441
375,96185
389,58366
405,92982
422,27599
438,62216
446,79524
0
10,89744
19,97865
30,87609
38,14106
39,95730
41,77354
45,40602
47,22226
49,03850
53,57910
56,30347
59,02783
61,75219
66,29279
69,92527
71,74151
77,19023
79,91460
84,45520
87,17956
89,90392
94,44452
98,07700
101,70949
104,43385
108,06633
112,60693
117,14753
121,68814
125,32062
129,86122
135,30994
140,75866
146,20739
148,93175
118
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
1800
1850
1900
1950
2000
2050
2100
2150
2200
2250
2300
2350
2400
2450
2500
2550
2600
2650
2700
2750
2800
2850
2900
2950
3000
3050
3100
3150
3200
3250
3300
3350
3400
3450
3500
3550
3600
3650
3700
3750
3800
3850
3900
3950
4000
18
18,5
19
19,5
20
20,5
21
21,5
22
22,5
23
23,5
24
24,5
25
25,5
26
26,5
27
27,5
28
28,5
29
29,5
30
30,5
31
31,5
32
32,5
33
33,5
34
34,5
35
35,5
36
36,5
37
37,5
38
38,5
39
39,5
40
0,70866
0,72835
0,74803
0,76772
0,78740
0,80709
0,82677
0,84646
0,86614
0,88583
0,90551
0,92520
0,94488
0,96457
0,98425
1,00394
1,02362
1,04331
1,06299
1,08268
1,10236
1,12205
1,14173
1,16142
1,18110
1,20079
1,22047
1,24016
1,25984
1,27953
1,29921
1,31890
1,33858
1,35827
1,37795
1,39764
1,41732
1,43701
1,45669
1,47638
1,49606
1,51575
1,53543
1,55512
1,57480
169
173
179
185
188
190
194
200
203
208
214
219
225
232
238
243
246
249
253
255
259
264
271
277
281
285
288
289
293
295
299
304
310
315
322
327
333
338
341
348
355
357
358
360
362
209,03
213,98
221,40
228,82
232,53
235,00
239,95
247,37
251,08
257,27
264,69
270,87
278,29
286,95
294,37
300,56
304,27
307,98
312,93
315,40
320,35
326,53
335,19
342,61
347,56
352,51
356,22
357,45
362,40
364,87
369,82
376,01
383,43
389,61
398,27
404,45
411,87
418,06
421,77
430,43
439,09
441,56
442,80
445,27
447,74
460,41705
471,31449
487,66066
504,00683
512,17991
517,62863
528,52608
544,87225
553,04533
566,66714
583,01330
596,63511
612,98128
632,05181
648,39797
662,01978
670,19286
678,36595
689,26339
694,71211
705,60956
719,23137
738,30189
754,64806
765,54551
776,44295
784,61604
787,34040
798,23784
803,68656
814,58401
828,20581
844,55198
858,17379
877,24432
890,86612
907,21229
920,83410
929,00718
948,07771
967,14824
972,59696
975,32132
980,77004
986,21877
153,47235
157,10483
162,55355
168,00228
170,72664
172,54288
176,17536
181,62408
184,34844
188,88905
194,33777
198,87837
204,32709
210,68394
216,13266
220,67326
223,39762
226,12198
229,75446
231,57070
235,20319
239,74379
246,10063
251,54935
255,18184
258,81432
261,53868
262,44680
266,07928
267,89552
271,52800
276,06860
281,51733
286,05793
292,41477
296,95537
302,40410
306,94470
309,66906
316,02590
322,38275
324,19899
325,10711
326,92335
328,73959
119
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
4050
4100
4150
4200
4250
4300
4350
4400
4450
4500
4550
4600
4650
4700
4750
4800
4850
4900
4950
5000
5050
5100
5150
5200
5250
5300
5350
5400
5450
5500
5550
5600
5650
40,5
41
41,5
42
42,5
43
43,5
44
44,5
45
45,5
46
46,5
47
47,5
48
48,5
49
49,5
50
50,5
51
51,5
52
52,5
53
53,5
54
54,5
55
55,5
56
56,5
1,59449
1,61417
1,63386
1,65354
1,67323
1,69291
1,71260
1,73228
1,75197
1,77165
1,79134
1,81102
1,83071
1,85039
1,87008
1,88976
1,90945
1,92913
1,94882
1,96850
1,98819
2,00787
2,02756
2,04724
2,06693
2,08661
2,10630
2,12598
2,14567
2,16535
2,18504
2,20472
2,22441
365
369
375
380
385
390
396
403
407
412
417
425
434
438
445
451
458
462
465
469
475
483
485
490
495
502
505
511
513
515
517
522
523
451,45
456,40
463,82
470,01
476,19
482,38
489,80
498,45
503,40
509,59
515,77
525,67
536,80
541,74
550,40
557,82
566,48
571,43
575,14
580,09
587,51
597,40
599,88
606,06
612,25
620,90
624,61
632,04
634,51
636,98
639,46
645,64
646,88
994,39185
1005,28930
1021,63546
1035,25727
1048,87907
1062,50088
1078,84705
1097,91758
1108,81502
1122,43683
1136,05863
1157,85352
1182,37278
1193,27022
1212,34075
1228,68692
1247,75744
1258,65489
1266,82797
1277,72542
1294,07159
1315,86648
1321,31520
1334,93700
1348,55881
1367,62934
1375,80242
1392,14859
1397,59731
1403,04604
1408,49476
1422,11656
1424,84093
331,46395
335,09643
340,54515
345,08576
349,62636
354,16696
359,61568
365,97253
369,60501
374,14561
378,68621
385,95117
394,12426
397,75674
404,11358
409,56231
415,91915
419,55163
422,27599
425,90847
431,35720
438,62216
440,43840
444,97900
449,51960
455,87645
458,60081
464,04953
465,86577
467,68201
469,49825
474,03885
474,94698
120
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
121
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
TABEL PENGUJIAN CBR TAK TERENDAM (TANAH + 0,5% PLASTIK)
Perubahan Tinggi
Beban
Tekanan (Q)
Angka Dial
Vertikal
ΔL
(mm)
ΔL
(inchi)
Angka
Dial
Beban
Beban
(kg)
Beban
P (lbs)
P/3
(psi)
a
b =a x 10-2
b / 25.4
d
e
f = e/0.454
g
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
550
600
650
700
750
800
850
900
950
1000
1050
1100
1150
1200
1250
1300
1350
1400
1450
1500
1550
1600
1650
1700
1750
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
5
5,5
6
6,5
7
7,5
8
8,5
9
9,5
10
10,5
11
11,5
12
12,5
13
13,5
14
14,5
15
15,5
16
16,5
17
17,5
0
0,01969
0,03937
0,05906
0,07874
0,09843
0,11811
0,13780
0,15748
0,17717
0,19685
0,21654
0,23622
0,25591
0,27559
0,29528
0,31496
0,33465
0,35433
0,37402
0,39370
0,41339
0,43307
0,45276
0,47244
0,49213
0,51181
0,53150
0,55118
0,57087
0,59055
0,61024
0,62992
0,64961
0,66929
0,68898
0
10
15
26
33
37
40
43
47
52
58
63
67
73
80
86
91
97
103
107
115
122
127
132
135
139
143
146
149
153
156
159
163
166
169
173
0
12,37
18,55
32,16
40,82
45,76
49,47
53,18
58,13
64,32
71,74
77,92
82,87
90,29
98,95
106,37
112,55
119,98
127,40
132,34
142,24
150,90
157,08
163,27
166,98
171,92
176,87
180,58
184,29
189,24
192,95
196,66
201,61
205,32
209,03
213,98
0
27,24361
40,86542
70,83339
89,90392
100,80137
108,97445
117,14753
128,04498
141,66678
158,01295
171,63476
182,53220
198,87837
217,94890
234,29507
247,91687
264,26304
280,60921
291,50665
313,30154
332,37207
345,99388
359,61568
367,78877
378,68621
389,58366
397,75674
405,92982
416,82727
425,00035
433,17344
444,07088
452,24396
460,41705
471,31449
0
9,08120
13,62181
23,61113
29,96797
33,60046
36,32482
39,04918
42,68166
47,22226
52,67098
57,21159
60,84407
66,29279
72,64963
78,09836
82,63896
88,08768
93,53640
97,16888
104,43385
110,79069
115,33129
119,87189
122,59626
126,22874
129,86122
132,58558
135,30994
138,94242
141,66678
144,39115
148,02363
150,74799
153,47235
157,10483
122
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
1800
1850
1900
1950
2000
2050
2100
2150
2200
2250
2300
2350
2400
2450
2500
2550
2600
2650
2700
2750
2800
2850
2900
2950
3000
3050
3100
3150
3200
3250
3300
3350
3400
3450
3500
3550
3600
3650
3700
3750
3800
18
18,5
19
19,5
20
20,5
21
21,5
22
22,5
23
23,5
24
24,5
25
25,5
26
26,5
27
27,5
28
28,5
29
29,5
30
30,5
31
31,5
32
32,5
33
33,5
34
34,5
35
35,5
36
36,5
37
37,5
38
0,70866
0,72835
0,74803
0,76772
0,78740
0,80709
0,82677
0,84646
0,86614
0,88583
0,90551
0,92520
0,94488
0,96457
0,98425
1,00394
1,02362
1,04331
1,06299
1,08268
1,10236
1,12205
1,14173
1,16142
1,18110
1,20079
1,22047
1,24016
1,25984
1,27953
1,29921
1,31890
1,33858
1,35827
1,37795
1,39764
1,41732
1,43701
1,45669
1,47638
1,49606
177
182
187
190
194
199
204
209
215
223
229
236
245
251
259
266
272
280
295
300
305
310
315
320
325
330
335
340
347
350
352
356
360
363
370
375
380
385
388
390
420
218,92
225,11
231,29
235,00
239,95
246,14
252,32
258,50
265,92
275,82
283,24
291,90
303,03
310,45
320,35
329,00
336,43
346,32
364,87
371,06
377,24
383,43
389,61
395,80
401,98
408,16
414,35
420,53
429,19
432,90
435,37
440,32
445,27
448,98
457,64
463,82
470,01
476,19
479,90
482,38
519,48
482,21194
495,83374
509,45555
517,62863
528,52608
542,14789
555,76969
569,39150
585,73767
607,53256
623,87872
642,94925
667,46850
683,81467
705,60956
724,68009
741,02626
762,82115
803,68656
817,30837
830,93018
844,55198
858,17379
871,79559
885,41740
899,03921
912,66101
926,28282
945,35335
953,52643
958,97515
969,87260
980,77004
988,94313
1008,01366
1021,63546
1035,25727
1048,87907
1057,05216
1062,50088
1144,23172
160,73731
165,27791
169,81852
172,54288
176,17536
180,71596
185,25656
189,79717
195,24589
202,51085
207,95957
214,31642
222,48950
227,93822
235,20319
241,56003
247,00875
254,27372
267,89552
272,43612
276,97673
281,51733
286,05793
290,59853
295,13913
299,67974
304,22034
308,76094
315,11778
317,84214
319,65838
323,29087
326,92335
329,64771
336,00455
340,54515
345,08576
349,62636
352,35072
354,16696
381,41057
123
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
109
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
TABEL PENGUJIAN CBR TERENDAM
TABEL PENGUJIAN CBR TERENDAM TANAH + 0,0% PLASTIK
Perubahan Tinggi
Beban
Tekanan (Q)
Angka
Dial
Vertikal
ΔL
(mm)
ΔL
(inchi)
Angka
Dial
Beban
Beban
(kg)
a
b =a x 10-2
b / 25.4
d
e
f = e/0.454
g
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
550
600
650
700
750
800
850
900
950
1000
1050
1100
1150
1200
1250
1300
1350
1400
1450
1500
1550
1600
1650
1700
1750
1800
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
5
5,5
6
6,5
7
7,5
8
8,5
9
9,5
10
10,5
11
11,5
12
12,5
13
13,5
14
14,5
15
15,5
16
16,5
17
17,5
18
0
0,01969
0,03937
0,05906
0,07874
0,09843
0,11811
0,13780
0,15748
0,17717
0,19685
0,21654
0,23622
0,25591
0,27559
0,29528
0,31496
0,33465
0,35433
0,37402
0,39370
0,41339
0,43307
0,45276
0,47244
0,49213
0,51181
0,53150
0,55118
0,57087
0,59055
0,61024
0,62992
0,64961
0,66929
0,68898
0,70866
0
6
9
13
16
20
22
23
24
28
33
33
35
38
40
42
44
46
48
50
52
53
55
56
58
59
61
63
65
66
67
68
69
71
73
74
76
0
7,42
11,13
16,08
19,79
24,74
27,21
28,45
29,68
34,63
40,82
40,82
43,29
47,00
49,47
51,95
54,42
56,90
59,37
61,84
64,32
65,55
68,03
69,26
71,74
72,97
75,45
77,92
80,40
81,63
82,87
84,11
85,34
87,82
90,29
91,53
94,00
0
16,34617
24,51925
35,41670
43,58978
54,48722
59,93595
62,66031
65,38467
76,28211
89,90392
89,90392
95,35264
103,52573
108,97445
114,42317
119,87189
125,32062
130,76934
136,21806
141,66678
144,39115
149,83987
152,56423
158,01295
160,73731
166,18604
171,63476
177,08348
179,80784
182,53220
185,25656
187,98093
193,42965
198,87837
201,60273
207,05145
0
5,44872
8,17308
11,80557
14,52993
18,16241
19,97865
20,88677
21,79489
25,42737
29,96797
29,96797
31,78421
34,50858
36,32482
38,14106
39,95730
41,77354
43,58978
45,40602
47,22226
48,13038
49,94662
50,85474
52,67098
53,57910
55,39535
57,21159
59,02783
59,93595
60,84407
61,75219
62,66031
64,47655
66,29279
67,20091
69,01715
Beban
(lbs)
P
P/3
(psi)
110
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
1850
1900
1950
2000
2050
2100
2150
2200
2250
2300
2350
2400
2450
2500
2550
2600
2650
2700
2750
2800
2850
2900
2950
3000
3050
3100
3150
3200
3250
3300
3350
3400
3450
3500
18,5
19
19,5
20
20,5
21
21,5
22
22,5
23
23,5
24
24,5
25
25,5
26
26,5
27
27,5
28
28,5
29
29,5
30
30,5
31
31,5
32
32,5
33
33,5
34
34,5
35
0,72835
0,74803
0,76772
0,78740
0,80709
0,82677
0,84646
0,86614
0,88583
0,90551
0,92520
0,94488
0,96457
0,98425
1,00394
1,02362
1,04331
1,06299
1,08268
1,10236
1,12205
1,14173
1,16142
1,18110
1,20079
1,22047
1,24016
1,25984
1,27953
1,29921
1,31890
1,33858
1,35827
1,37795
77
79
80
80
81
82
82
82
83
84
84
85
86
87
88
90
92
94
96
96
97
100
102
103
103
105
106
108
110
112
115
115
116
117
95,24
97,71
98,95
98,95
100,19
101,42
101,42
101,42
102,66
103,90
103,90
105,13
106,37
107,61
108,84
111,32
113,79
116,26
118,74
118,74
119,98
123,69
126,16
127,40
127,40
129,87
131,11
133,58
136,05
138,53
142,24
142,24
143,48
144,71
209,77581
215,22454
217,94890
217,94890
220,67326
223,39762
223,39762
223,39762
226,12198
228,84634
228,84634
231,57070
234,29507
237,01943
239,74379
245,19251
250,64123
256,08996
261,53868
261,53868
264,26304
272,43612
277,88485
280,60921
280,60921
286,05793
288,78229
294,23101
299,67974
305,12846
313,30154
313,30154
316,02590
318,75026
69,92527
71,74151
72,64963
72,64963
73,55775
74,46587
74,46587
74,46587
75,37399
76,28211
76,28211
77,19023
78,09836
79,00648
79,91460
81,73084
83,54708
85,36332
87,17956
87,17956
88,08768
90,81204
92,62828
93,53640
93,53640
95,35264
96,26076
98,07700
99,89325
101,70949
104,43385
104,43385
105,34197
106,25009
111
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
112
UNIVERSITAS ATMA JAYA YOGYAKARTA
Fakultas Teknik Program Studi Teknik Sipil
Laboratorium Penyelidikan Tanah
Jl. Babarsari No.44 Yogyakarta 55281 Indonesia Kotak Pos 1086
Telp.+62-274-487711 (hunting) Fax. +62-274-487748
TABEL PENGUJIAN CBR TERENDAM TANAH + 0,1% PLASTIK
Perubahan Tinggi
Beban
Tekanan (Q)
Angka Dial
Vertikal
ΔL
(mm)
ΔL
(inchi)
Angka
Dial
Beban
Beban
(kg)
Beban
P (lbs)
P/3
(psi)
a
b =a x 10-2
b / 25.4
d
e
f = e/0.454
g
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
550
600
650
700
750
800
850
900
950
1000
1050
1100
1150
1200
1250
1300
1350
1400
1450
1500
1550
1600
1650
1700
1750
1800
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
5
5,5
6
6,5
7
7,5
8
8,5
9
9,5
10
10,5
11
11,5
12
12,5
13
13,5
14
14,5
15
15,5
16
16,5
17
17,5
18
0
0,01969
0,03937
0,05906
0,07874
0,09843
0,11811
0,13780
0,15748
0,17717
0,19685
0,21654
0,23622
0,25591
0,27559
0,29528
0,31496
0,33465
0,35433
0,37402
0,39370
0,41339
0,43307
0,45276
0,47244
0,49213
0,51181
0,53150
0,55118
0,57087
0,59055
0,61024
0,62992
0,64961
0,66929
0,68898
0,70866
0
5
13
18
23
27
33
35
38
42
45
47
48
50
50
51
51
52
53
55
55
57
58
59
60
62
62
63
64
64
65
66
67
68
69
69
71
0
6,18
16,08
22,26
28,45
33,40
40,82
43,29
47,00
51,95
55,66
58,13
59,37
61,84
61,84
63,08
63,08
64,32
65,55
68,03
68,03
70,50
71,74
72,97
74,21
76,69
76,69
77,92
79,16
79,16
80,40
81,63
82,87
84,11
85,34
85,34
87,82
0
13,62181
35,41670
49,03850
62,66031
73,55775
89,90392
95,35264
103,52573
114,42317
122,59626
128,04498
130,76934
136,21806
136,21806
138,94242
138,94242
141,66678
144,39115
149,83987
149,83987
155,28859
158,01295
160,73731
163,4616