KARAKTERISTIK UNJUK KERJA STIRLING ENGINE TYPE GAMMA 40cc TERHADAP VARIASI TEKANAN AWAL

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/

/
:

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/

:

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

http

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/

/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d

/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib

i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

KARAKTERISTIK UNJUK KERJA STIRLING ENGINE TYPE
GAMMA 40cc TERHADAP VARIASI TEKANAN AWAL

SKRIPSI

Oleh
Ahda Rizqy Maulana
NIM 071910101079

PROGRAM
STRATA I TEKNIK
.id/
.id/
.id/
c
c
c
a
a
a
.
.
.

j
j
j
JURUSAN TEKNIK MESIN
.une
.une
.une
.u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l

i
i
i
i
FAKULTAS//dTEKNIK
g
g
g
g
g
://di
://di
: i
://di
://di
p
p
p
p
p

t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
UNIVERSITAS
JEMBER
h
h
h
h
h
2012
/
/

d/
d/
i
i
.
.
c.id
c.id
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
.id/

ac
nej.

.u

igilib

igilib

.u

ac
nej.

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

/
/
/
.id/
c.idENGINE TYPE j.ac.id
c.id KERJA STIRLING
cKARAKTERISTIK
a
a
a
UNJUK
.
.
.
j
j
j
e
ne
.une
.unTEKANAN
.uTERHADAP
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
GAMMA
40cc
VARIASI
AWAL
g
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

SKRIPSI

/
/
id/
.id/ diajukan guna melengkapi
c.id
c.salah
c.idtugas akhir dan memenuhi
a
a
a
.
.
.
satu
syarat
j
j
j
.une
.une Mesin (S1)
.une
b
b
b
i
i
i
untuk
menyelesaikan
Program
Studi
Teknik
l
l
l
i
i
i
g
g
g
ig
://di
://di
://dSarjana
://di
dan mencapai tgelar
Teknik
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.
gilib
i
d
/
/
:

Oleh
lib.u
i
g
Ahda Rizqy/Maulana
i
d
ttp:/
NIM h
071910101079

http

http

gilib
i
d
/
/
:

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

u

u

.
gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

g
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
PROGRAM
STRATA I TEKNIK /
/
d/
d/
i
i
.
.
c.id
c.id
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
JURUSAN
TEKNIK
MESIN
j
j
j
j
.une
.une
.une FAKULTAS TEKNIK
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
g
://di
://di
://diJEMBER
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
UNIVERSITAS
h
h
h
h
h
2012
/
/
/
/
c.id
c.id
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
http

http

.u

igilib

igilib

.u

ac
nej.

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
PERSEMBAHAN
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
Dengan mengucapkan puji syukur kepada Allah SWT serta dengan tulus dan

/
/
/
c.id
c.id
c.id ini kepada:
a
a
a
.
.
.
.
ikhlas
saya
persembahkan
skripsi
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
ig
ig
1. Kedua:/orang
S.Pd. dan Ibu Iing
/dig tua saya Bapak Umar
://di
://dSumastutiana,
://dSungkar
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
d/
ac.i

atas kasih sayang, bimbingan, motivasi, do’a, dan semua pengorbanan yang telah

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

2.

http

.id/

.id/

.id/

d/
ac.i diberikan;

ac
nej.

ac
nej.

ac
nej.

u

u

u

.
.
.
Semua Dosen
Jember
gilib yang
gilib Teknik Universitas
gilibJurusan Teknik Mesin//dFakultas
i
i
i
d
d
/
/
/
/
:
:
ttp: Aris Zainul
http
http membimbing dan memberikan
telah
ilmu. Terutama hBapak

/dig

:/
http

/ selaku DPA., Bapak .id/
/ DPU., Andi Sanata, S.T.,.iM.T.
.id/ Muttaqin., S.T., M.T..aselaku
c d
c.id
a
.
j.ac
j
j
e
e
e
n
n
n
u
u
u
Hary Sutjahyono,
S.T.,
M.T.
selaku
Dosen
Penguji
I,
Bapak
F.X.
Kristianta,
.
.
.
g
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
://di
:
: selaku Dosen PengujittIIp:;
p
p
p
S.T.,
M.T.
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

3. / Seluruh Bapak dan Ibu Guru
dari TK, SD, SMP, / dan SMA yang telah
/
d/
i
.
c.id
c.id
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
membimbing dan
ilmu;
e
.une
.une
.unmemberikan
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ig
ig
4. Sahabat
//dig dukungan,
p://d Rusdiana Susilowati, p:atas
p://d istimewa dalam hidupku,

.id
j.ac

une

.
gilib
i
d
/
/
:

http

htt

htt

htt

kesabaran, dan perhatian yang telah diberikan;

/dig

:/
http

/
/
.id/
.id/ Seluruh teman-teman.acseperjuangan
c.id
c.idGM Somad, Dul Yasin
c5.
Seven Engine:
a
a
a
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
Behek, /Bastian,
Agil, Wahyu Molen,
Sokeet,
Prima
g
g
gSigit, Ayub, Apro, Ekik//d
g
g
://di
: i
://di
:/ di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h Wak Kaji Ofa, Antok, Angger,
h
h
Kingkong,
Eris, Firman Tomen,
Wa-on, Intan

/
/
/
.id/ Ketan, Bidin, Samid,.aDana,
c.id
c.idMbah Rio, Fata, Kunam
c.id Ari Cino, Trik, Toni jButo,
a
a
.
.
j
j
e
e
e
.unGZ,
.unDiki,
.unAdi
Arga, Ardi Pedot,
Kotak, Bery, Cak iDiaz,
Donax “J”, Eddy,iliMek
b
b
b
i
i
l
l
i
g
g
//dig
//dig
://di
:Endika.
://di Yoga, Yulius kepong,
:Reza
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
Fregi,
Makmur,
Sifak,
Acil,
Windu,
h
h
h
h

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

6.d/ Para kakak dan guru gila:
d/ Mamad Is (2006), Makayd/ (2006), Zainul Boyok
(2006), ;

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

h

h

gilib
i
d
/
/
:

.u

.u

.u

igilib

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http ii

.id/

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http
.id/

.id/

ac
nej.

http

igilib

gilib
i
d
/
/
:

http

http

.id/

ac
nej.

.u

lib.u

lib.u

.u

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gi
gi
Almamater
://di Jember.
://di Fakultas Teknik Universitas

.id/

http

http

.id/

Team Rayap Roket
j.ac;
neair,

/dig

:/
http

Teman-teman anggota TITEN (Tikus Teknik, Mobil listrik Universitas Jember),

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

8.

9.

http

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

Rekan
ttp
ttp rekan Mesin 2008, dan 2009;

.id/

.u

ac
nej.

7.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.i

.i

.i

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

http

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

/
/
.id/ MOTTO
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
.une
.une
.u
.u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
ig
/dig
://di dengan
://dPemurah.
:/dan
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
“Bacalah,
Tuhanmulah
Yang
Maha
Yang
mengajar
manusia
h
h
h
h
perantara
kalam. Dia mengajarkan
kepada manusia apa yang
tidak diketahuinya”.
/
d/
d/
d/
i
i
i
.
.
.
c.id
c
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
(Terjemahan
Surat
Al-Alaq
(96)
ayat
3-4).
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
“Sesungguhnya
menuntut ilmu adalah
h pendekatan diri kepada hAllah Azza wajalla,
h
h
adalah sodaqoh.
/ mengajarkannya kepada
d/
d/orang yang tidak mengetahuinya
ddan
i
i
i
.id/
.
.
.
c
c
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
Sesungguhnya ilmu menempatkan
orangnya dalam
kedudukan terhormat dan umulia.
. ne
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
ig
ig ahlinya di dunia dan :di
Ilmu pengetahuan
adalah keindahan
//dakhirat.”
://dbagi
://di
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h Riwayat. Ar-Rabii')
h
h
(Al Hadist
/
.id/
.id/
.id/
c
c
cderajat
c.idAllah akan meninggikan
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
orang-orang yang
beriman diantara kamu udan
. ne
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
ig
yang diberi ilmu
beberapa derajat
dig
://di
://dpengetahuan
://orang-orang
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
(q.s al-mujaddalah
ayat 11)
/
/
d/
.id/
c
c.iterasa
c.id Bila suatu hari urusan
c.id Berfikir positif danj.aoptimis.
a
a
a
.
.
.
j
j
j
buruk, maka ne
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
lib.u
l
l
l
i
i
i
i
sesungguhnya
semua
itu
adalah
awal
dekatnya
hari
yang
penuh
g
g
g
g
i
i
i
i
://d
://d dan keindahan
://d
://d
dengan kebahagiaan
http
http
http
http
.id/

ac
nej.

ac
nej.

/dig

:/
http

/dig

:/
http

/dig

:/
http

/dig

:/
http

/dig

:/
http

/
/
/
/
c.id lain bahagia karenaj.ac.id
c.id adalah bisa melihat
c.idHal yang paling membahagiakan
orang
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
.une
kita
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
Kekayaan seseorang bukan diukur dari berapa harta yang dia kumpulkan, tapi dari
/
/
d/
berapa yang
dia berikan untukcorang
.id/ lain
c.id
c.isanggup
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
une ban)
.une
.tambal
.une(Cak To, seorang tukang
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.u

igilib

.u

igilib

.u

ac
nej.

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http iii

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

PERNYATAAN
http

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

/
/
/
/
c.id
c.id
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
Saya yang bertanda
di bawah ini:
.une
.une
.untangan
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di: Ahda Rizqy Maulana
://di
Nama
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
d/
ac.i

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

NIM

: 071910101079

.id/

.id/

.id/

j.ac
j.actulis ilmiah yang berjudul:
j.acsesungguhnya bahwa nkarya
Menyatakan dengan
une
u e
une
lib.

lib.

lib.

http

i
“Karakteristik
Kerja Stirling Engine
digi Variasi
digi Type Gamma 40cc pTerhadap
digUnjuk
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
htt
htt
htt
Tekanan Awal” adalah benar-benar hasil karya sendiri, kecuali jika dalam

/dig

:/
http

/
/
/
.id/
substansi disebutkan
c.id
c.id diajukan pada instansi
c.id sumbernya dan belumj.apernah
cpengutipan
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
.unedan
.une
.unkarya
.une manapun, serta ibukan
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
jiplakan.
Saya
bertanggung
jawab
atas
keabsahan
i
i
i
g
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h ilmiah yang harus dijunjungh tinggi.
h isinya sesuai dengan sikap
h
kebenaran
/
/
/
Demikian pernyataan .ini
c.id
c.id tanpa adanya tekanan
c id saya buat dengan sebenarnya,
a
a
a
.
.
.
j
j
j
une
une
dan paksaan dari
.une manapun serta bersedia
ilib. bila
ilib. mendapat sanksi akademik
ilibpihak
.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

/dig

/dig

:/
http

/
p:/tidak benar.
p:kemudian
ternyata
hari pernyataan
httini
httdi

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

d/
ac.i

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.u

igilib

.u

igilib

.u

ac
nej.

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http iv

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

/dig

:/
http
.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http
ac
nej.

.u

.id/

.u

.u

.id/

http

.id/

ac
nej.

/dig

:/
http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http
ac
nej.

Ahda Rizqy Maulana
/ 071910101079
dNIM.

.u

.u

http

.u

gilib
i
d
/
/
:

.i

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

d/
ac.i

nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

Yang menyatakan,

d/
ac.i

nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

lib.u
i
g
i
Jember,tp30
://dOktober 2012
ht

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

igilib

/dig

:/
http

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http
.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

p
httSKRIPSI

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

g
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
KARAKTERISTIK UNJUK
KERJA STIRLING
ENGINE TYPE
/
d/
d/
d/
i
i
i
.
.
.
c.id
c
c
c
a
a
a
a
GAMMA
40cc
TERHADAP
VARIASI
TEKANAN
AWAL
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

ac
nej.

.
gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.u

http

gilib
i
d
/
/
:

gi
Pembimbing
://di

http

Dosen Pembimbing Utama

ej.

://

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.u

.u

.u

igilib

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http v

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

igilib

/dig

:/
http

: Aris Zainul Muttaqin, S.T, M.T.

.u

.u

.u

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.id/

http

.id/

ac
nej.

/
d/ M.T.
.id/
Dosen Pembimbing
: Andi Sanata,
c.id
c.iS.T.,
cAnggota
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

lib.u

.u

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

n
lib.u
i
g
i
d

/dig

:/
http

http

.u

.u

d/
ac.i

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

ac
nej.

.u

.u

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

ac
nej.

http

.id/

http

/dig

:/
http

/
/
/
c.id
c.idAhda Rizqy Maulanaj.ac.id
a
a
.
.
j
j
.une
.une
.une
NIM. 071910101079
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

gilib
i
d
/
/
:

http

http

gilib
i
d
/
/
:

Oleh :

u

u

.
gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

PENGESAHAN
http

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Skripsi berjudul
.une
.une Type Gamma 40cciliTerhadap
.une“Unjuk Kerja StirlingilibEngine
b
b
i
l
i
g
g
g
ig
://di
://di Universitas
://ddisahkan
://di Awal” telah diujittdan
Variasi tTekanan
oleh Fakultas tTeknik
p
p
p
p
t
t
t
t
h
h
h
h
.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

Jember pada:

.id/
cHari
a
.
j
ne

http

Tempat

.u

.
Tim penguji:
igilib

gilib
i
d
/
/
:

.u

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

/dig

:/
http
.id/

ac
nej.

.u

u
.Anggota
II,

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

http

http

ac
nej.

.id/

.u

/dig

:/
http

http

Andi Sanata, S.T.,
httpM.T.
NIP 19750502 200112 1001

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

Anggota I,

http

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

Aris Zainul
http Muttaqin, ST., M.T.
NIP 19681207 199512 1 002

http

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.u

.u

ac
nej.

.u

Sekretaris,

.id/

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

/d

:/
http

/dig

:/
http

http

u

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp
Ketua,ht

http

gilib
i
d
/
/
:

.u

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

: Fakultas Teknik Universitas Jember

d/
ac.i

nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

ib.u
ib.u
l
l
i
i
g
g
i
i
Tanggal ://d : 30 Oktober 2012
://d
http
http

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

: Selasanej.ac

/
/
/
/
c.id
c.id
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
uneNurkoyim Kustanto, S.T.,M.T.
.une
.M.
.unM.T.
.une Hary Sutjahjono,iliS.T.,
b
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g NIP 19691122 199702
g199702 1 002
g
NIP 19681205
1g001
://di
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

/
/
.id/ Mengesahkan
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
.une
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
g
Dekan Fakultas
://di
://di
://di Teknik,
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.u

igilib

.u

igilib

.u

ac
nej.

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http vii

http

http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http
.id/

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

h

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u
Ir. Widyono Hadi,
libM.T.
i
g
i
/d
NIP 19610414
ttp:/ 198902 1 001

http

http

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

ig

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

RINGKASAN
Unjuk Kerja Stirling Engine Type Gamma 40cc Terhadap Variasi Tekanan
Awal; Ahda Rizqy Maulana; 071910101079; 2012; 55 halaman; Jurusan Teknik
Mesin; Fakultas Teknik; Universitas Jember.
Kebutuhan bahan bakar selalu meningkat, seiring dengan pengunaannya di
bidang industri maupun transportasi. Tetapi saat ini dunia mengalami krisis bahan
bakar minyak. Penggunaan bahan bakar fosil sebagai sumber energi menimbulkan
dampak negatif pada lingkungan.
Mesin stirling setelah lebih dari seabad terlupakan mulai kembali digunakan
sebagai mesin konversi panas. Mesin stirling yang ditemukan oleh Dr. Robert Stirling
dari Skotlandia pada tahun 1816 merupakan jenis mesin pembakaran luar. Seperti
mesin uap yang juga merupakan mesin pembakaran luar, mesin stirling dapat
menggunakan berbagai macam sumber panas seperti minyak, batu bara, nuklir, panas
bumi, dan sinar matahari.
Motor stirling bekerja karena perbedaan temperature fluida kerja yang
mempengaruhi tekanan kerja motor. Penambahan tekanan diawal ditujukan untuk
menambah jumlah fluida kerja yang ada dalam sistem motor stiriling.
Analisis peningkatan kinerja motor stirling tipe gamma dilakukan dengan
pembuatan prototype motor stirling tipe gamma. Untuk itu terdapat beberapa
perumusan masalah yaitu berapa tekanan awal optimal untuk mendapatkan
performance terbaik.
Dari hasil pengujian yang dilakukan dapat diperoleh, bahwa prototype mesin
stirling yang digunakan dalam pengujian dapat bekerja dengan kecepatan 180 rpm,
dan daya maksimal yang dihasilkan sebesar 1,012 watts, pada tekanan mula sebelum
siklus adalah sama dengan tekanan atmosfer 101325 MPa.
Ketika pengujian menggunakan penambahan tekanan mula dilakukan, terjadi
failure ,kegagalan operasi yang membuat motor stirling tidak dapat berfungsi adalah
kerja yang dibutuhkan

fase kompressi yang dibutuhkan melebihi kerja yang

dihasilkan ketika terjadi fase ekspansi

vii

/dig

:/
http

SUMMARY
Performance of Gamma Type Stirling Engine 40cc Affected by Starting Pressure
Variations; Ahda Rizqy Maulana; 071 910 101 079; 2012; 55 pages, Department of
Mechanical Engineering; Faculty of Engineering; University Jember.
Fuel demand is increasing, along with its use in industry and transport. But
today the world fuel crisis. The use of fossil fuels as an energy source has a negative
impact on the environment.
Stirling engine after more than a century of oblivion began re-used as a
conversion engine heat. Stirling engine invented by Dr. Robert Stirling of Scotland in
the year 1816 is a type of external combustion engine. Like the steam engine which is
also an external combustion engine, stirling engine can use a variety of heat sources
such as oil, coal, nuclear, geothermal, and sunlight.
Motor stirling work as a working fluid temperature differences that affect the
pressure of the motor. The addition of pressure at the beginning intended to increase
the number of the working fluid in the motor system stiriling.
Analysis of performance improvement stirling engine gamma type conducted
with a prototype stirling engine gamma type. For that there are some formulation of
the problem, namely how to get the optimal initial pressure best performance.
From the test results can be obtained, that the prototype stirling engine used in
the test can work with speed 180 rpm, and a maximum power of 1.012 watts
generated, the initial pressure before the cycle is equal to the atmospheric pressure of
101 325 MPa.
When testing initially done using additional pressure, failure occurs, the
failure of the operation that made stirling engine can not function is necessary work
required exceeds the compression phase of the work produced during the expansion
phase

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.u

igilib

.u

igilib

.u

ac
nej.

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

http

/dig

:/
http
.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

lib.u
lib.u
lib.u
i
i
i
g
g
g
i
i
i
d SWT karena denganp:rahmat,
Pujip:syukur
hidayah,
//d
//d saya panjatkan kepada
://Allah
htt
http
htt

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

PRAKATA

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

/dig

:/
http

serta karunia-Nya proposal skripsi yang berjudul “Karakteristik Unjuk Kerja Stirling

/
/
/
.id/ Type Gamma 40cc.aTerhadap
c.id
c.id dapat tersusun dengan
c.id
cEngine
Variasi Tekananj.a
Awal”
a
a
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
baik.
Proposal
skripsi
ini
disusun
untuk
memenuhi
salah
satu
rangkaian
syarat
untuk
g
dig
dig
dig
dig
/
/
/
/
/
/
/
/
://di
:
:
:
:
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
dapat hmenyelesaikan pendidikan hStrata Satu (S1) pada Jurusan
Teknik Mesin
ac
nej.

ac
nej.

a
nej.

u
pihak
Penyusunan
skripsi ini tidak lepas
lib.u dan
lib.u dari bantuan berbagai
lib.laporan
i
i
i
g
g
g
i
i
i
://d
://d
://d
penulis
http itu, penulis
http satu-persatu. Oleh karena
httptidak dapat menyebutkanya

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

Fakultas
Teknik UniversitascJember
.id/
.id/

ac
nej.

http

/dig

:/
http

menyampaikan
terima kasih kepada
pihak-pihak yang telah/ memberi bantuan atas
/
/

/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
tersusunya proposal
ini dan semoga Allah
une
.terbaik
.uneSWT memberikan yang
.unskripsi
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
dig yang telah membantu
/dig
pada semua
://di
://di
:/penulis.
://pihak
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h

.id
j.ac

une

.
gilib
i
d
/
/
:

http

Dalam penyusunan laporan skripsi ini, saya selaku penulis merasa bahwa

/
/
.id/ mengatakan bahwa
c.id
cpepatah
c.id
a
a
a
proposal
ini
masih
banyak
terdapat
kekurangan.
Sebuah
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
tak ada gading
/dig dan saran
://di
:/kritik
://di itu, penyusun mengharap
://di yang tak retak. Oleh tkarena
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
yang membangun dari pembaca demi perbaikan proposal ini kedepanya agar menjadi
d/
ac.i

.id/
.id/ usaha besar yang akan
.id/ baik. Akhirnya, tiadaacsuatu
lebih
tanpa dimulai dariac.id/
acberhasil

ac
nej.

nej.
nej.
nej.
u
u
u
.
.
.
b
b
b
hal yang kecil.
li seluruh
li bermanfaat, terutama bagi
liSemoga laporan skripsi igini
digi
d i
digi
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
htt Universitas Jember. htt
htt Teknik Mesin di lingkungan
mahasiswa

lib.u
i
g
i
d

/

:/
http

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.u

igilib

.u

igilib

.u

ac
nej.

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http ix

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

u
Penyusun
ilib.

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

30 Oktober 2012 .id/
/
.idJember
j.ac
e
n
u
.
g
gilib
i
d
/
/
://di
:
p
p
t
t
t
t
h
h

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

/dig

:/
http

igilib

.u

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

.u

.id/

.id/

ac
DAFTAR ISI.unej.
gilib
i
d
/
/
:
http

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

Halaman c.id/

.id/

ac
nej.

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

ej.a

un
u
u
HALAMAN JUDUL
ilib. i
ilib.
ilib. ......................................................................................

lib.u
i
g
i
d

/

:/
http

gilib
i
d
/
/
:

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

//dig

//dig

ii

HALAMAN
MOTTO ....................................................................................
/
/
/

iii

.id
j.ac

.id
j.ac

.id
j.ac

/dig

:/
http
.id/

j.ac
e
e
e
HALAMAN PERNYATAAN
........................................................................
iv
n
n
n
u
u
u
.
.
.
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
HALAMAN
v
:
:
: PEMBIMB INGAN ..................................................................
http
http
http

une

.
gilib
i
d
/
/
:

//dig

:
:
:
HALAMAN
http
http
http PERSEMBAHAN ....................................................................

http

HALAMAN PENGESAHAN ........................................................................

vi

d/
ac.i

d/
ac.i

d/
ac.i

/dig

:/
http
id/

.
vii ej.ac
j.
j.
j. RINGKASAN .................................................................................................
e
e
e
n
n
n
n
u
u
u
u
.
.
.
.
gilib ix
gilib
gilib
gilib
i
i
i
i
PRAKATA
......................................................................................................
d
d
d
d
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
http
http
http
http
DAFTAR ISI ................................................................................................... x
id/
id/
.id/
DAFTAR
TABEL ..........................................................................................
xiii
.ac.
.ac.

ac
nej.

.u
.u
.u
DAFTAR GAMBAR
igilibxiv
igilib
igilib ......................................................................................

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

://d
://d
p://d
http
http
httPENDAHULUAN
BAB 1.
............................................................................

1

1.1 Latar Belakang...........................................................................
id/
.id/

1

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

ac
nej.

ac
nej.

/dig

:/
http

1.2 Rumusan
ib.u2
ib.u
ib.u Masalah.....................................................................

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

nej

nej

l
l
igil
digi
digi
dBatasan
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
1.3
Masalah
.......................................................................
htt
htt
htt

http

/dig

:/
http

/dig

:/
http

2

1.4 Tujuan dan Manfaat ................................................................. 2
d/
i
.id/
.id/
.id/
.
c
c
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
BAB 2. TINJAUAN nPUSTAKA
...................................................................
4
.une
.une
.u e
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
ig Stirling ............................................................................
2.1
4
://di
://di
://di
://dMesin
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h

d/
ac.i

ej.

n
lib.u
i
g
i
d

://

http

2.1.1 Prinsip Kerja Mesin Stirling ..............................................

/
/
2.2.1 Asumsi-asumsi
15
c.id
c.id pada Teori Schmidt ..................................

.id/

ac
nej.

2.4.1 Momen Putar/ (Torsi) .........................................................
20
/

/

une

.u

igilib

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

d/
ac.i
igilib

.u

nej.

d/
ac.i

ac
nej.

:/
http
.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

http

.id

.id

.id
j.ac

nej.

/dig

g
g
ig
://di
://di
://dParameter
p
p
p
t
t
t
t
t
t
2.3
Unjuk
Kerja
............................................................
20
h
h
h

http

.
gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

a
nej.

a
nej.

u
.u
2.2.2
yang digunakanilidalam
b.u Teori Schmidt ............ilib.18
ilibPersamaan

.u

gilib
i
d
/
/
:

5

/
/
/
c.id
c.id ...................................................................
2.1.2 Siklusj.Stirling
9 j.ac.id
a
a
.
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
2.1.3
g
g 13
g .............................................
g Analisis Siklus Stirling//dIdeal
://di
://di
: i
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h 2.2 Schmidt Theory .........................................................................
15

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

x

.id/

.id/

igilib

.u

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
2.4.2 Daya
une
.21
.une
.uneEfektif .......................................................................
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
ig
ig Efisiensi Termal Efektif
23
://di
://di
://d.....................................................
://d2.4.3
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h

BAB 3. METODOLOGI PENELITIAN .................................................... 24

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

/dig

:/
http

:
http

:
http

:
http

http

.id/

.id/

3.1 Metode Penelitian
24 ej.ac
j.ac
j.ac ......................................................................
e
e
n
n
un
u
u
.
lib.24
lib.
i
i
g
g
i
i
igilib dan Tempat ...................................................................
3.2//dWaktu
//d
//d

3.3 Alat dan Bahan .......................................................................... 24

d/
d/
3.3.1 Alat.....................................................................................
24
ac.i
ac.i

.id/

ac
nej.

.u
.u
.u
3.3.2
igilib 24
igilib
igilibBahan Peneltian .................................................................

.u

gilib
i
d
/
/
:

3.4.1 Variabel Bebas
25
.id/
.id/ ...................................................................

.id/

ac
nej.

l
l
igil
digi 26
digi
dProsedur
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
3.5
Penelitian
...................................................................
htt
htt
htt

http

/dig

:/
http

3.5.1 Penyusunan Alat Penelitian ............................................... 26

.id/
.id/
.id/
c
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
3.6 DiagramnAlir
Penelitian ............................................................
27
.une
.une
.u e
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g 29
g
dig
BAB 4. pHASIL
://di
://di
://.......................................................
://di DAN PEMBAHASAN
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
/

.id
j.ac

une

.
gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

ac
nej.

ac
nej.

:/
http

3.4.2ibVaribal
Terikat ...................................................................
u
.u
ib.25
ib.u

.u

http

d/
ac.i

nej.

u

.
gilib
i
d
/
/
:

/dig

://d
://d
://d
http
http
http3.4 Variabel Penelitian....................................................................
25

http

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

nej.

nej.

4.1 Hasil ............................................................................................ 29

/

/

.id
c.id
4.2 Pembahasan
29
j.ac
j.a...............................................................................
.une

.une

.id/

ac
nej.

.u

lib
lib
igilibAnalisis Teoritis .................................................................
digi 29
digi
d4.2.1

g
://di
://
://
://
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
4.2.2 Analisis Hasil Pengujian
....................................................
29
/
/
/
/
4.2.1 Analisis Teoritis
40
c.id
c.id
c.id .................................................................
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
ne
une
.45
.une
.u........................................................................................
.une BAB 5. PENUTUP
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
ig
://di
://di
://di
://dKesimpulan
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
5.1
................................................................................
45
h
h
h
h
h

http

/

.id
j.ac

une

.
gilib
i
d
/
/
:

4.1 Saran .........................................................................................
45
/
/

.id

.id

.id/

ac
nej.

ac
nej.

ac
nej.

http

lib.u
lib.u
lib.u
i
i
i
g
g
g
i
i
i
//d
DAFTAR
.....................................................................................
46
://d
://d
:PUSTAKA
http
http
http

/dig

LAMPIRAN .................................................................................................... 47

:/
http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

igilib

.u

nej.

d/
ac.i
igilib

.u

nej.

d/
ac.i

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

xi

.id/

.id/

igilib

.u

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

.id/

.id/

j.ac
e
DAFTAR TABEL
n
u
.
gilib
i
d
/
/
:
http

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

/dig

:/
http

Halaman

/
/
/
.id/ 2.1 Besaran yang digunakan
c.id
c.id pada metode Schmidt
cTabel
...............................
17 j.ac.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
Tabel 4.1. Parameter
teoritis ............................................................................
g
g 29
g
g
g
://di
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

igilib

.u

nej.

d/
ac.i
igilib

.u

nej.

d/
ac.i

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

xii

.id/

.id/

igilib

.u

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

.u

/dig

:/
http

http

/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
DAFTAR GAMBAR
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
.id/

.id/

.id/

.id/

j.ac
Halaman
e
n
u
ilib.

ac
nej.

ac
nej.

ac
nej.

lib.u
lib.u
i
i
g
g
g
i
i
Gambar 2.1
Solar
://di California
://d Array sited di gurun tMojave,
://:dProyek Solar Energy dari
p
p
p
t
t
t
t
t
h
h
h

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

http

Desert ...............................................................................................................

5

/
/
Gambar
2.4 Ilustrasi Pemanasan
.id/
c.id
c.id Isochoric ......................................................

8

/dig

:/
http

/
/
/
.id/
c.id
c.idbuatan Philip ...................................................
cGambar
2.2 Generator Stirling
5 j.ac.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
Gambar 2.3 Udara
atmosfer
(a), dipanaskan (b) ddan
g
g
g
g dalam keadaan tekanan
g
://di
:// i
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
didinginkan
(c) .................................................................................................
7
ac
nej.

a
nej.

.id/

ac
nej.

u
u
u
Gambar 2.5 Ilustrasi
ilib. ........................................ilib. 8
ilib. Langkah Ekspansi Isothermal

.u

gilib
i
d
/
/
:

a
nej.

g

g

g

://di

://di

://di

p Ilustrasi langkah pendinginan.......................................................
Gambar
http
http
htt2.6

http

/dig

:/
http

9

Gambar
2.7 Ilustrasi Langkah Kompresi
.........................................................
10
/
d/
d/

/
c.id
c.i
c.i
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Gambar 2.8 Rangkaian
une
.10
.une
.uneMesin Stirling Gammaili..............................................
b
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
dig Stirling Ideal dalampDiagram
/dig... 12
://di
:/Ts3
://di
://Siklus
Gambartt2.9
P-v and dan diagram
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h

.id
j.ac

une

.
gilib
i
d
/
/
:

http

Gambar 2.10 Siklus stirling sebenarnya SI ...................................................... 15

/
/
/
.id/
c.id
c.id
c.idFungsi Sinusoidal............................................
cGambar
a
a
a
a
.
.
.
.
2.11
Volume
Sebagai
17
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g 25
g
g
Gambar 3.1://Rangkaian
Alat Pengujian ............................................................
dig
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
Gambar 3.2 Diagram Alir Penelitian ............................................................... 35

/
.id/ kerja yang didapat .ac.id/
.id/
4.4 grafik perbandingan
cfluida
c.id tekanan rata rata Pmean
cGambar
a
a
a
.
.
.
j
j
j
nej
ne
ne
ne
u
u
u
u
.
.
.
.
b
b
b
b
i
dari perhitungan.
li 33
li
l..............................................................................................
li
g
digi
digi
digi
digi
/
/
/
/
/
/
/
/
://di
:
:
:
:
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h crank shaft
h perhitungan terhadap sudut
h 4.5 grafik volume sesaat hasil
h
Gambar

35
/
/
/
id/
...........................................................................................................................
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Gambar 4.6. grafik
perubahan
tekanan sesaat terhadap
.une
.une sudut pada berbagai ivariasi
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
g
g
g
ig
://di
://di
://di ...................................................
://dyang
p
p
p
p
tekanan
mula
didapat
dari
perhitungan
36
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

Gambar 4.7. perbandingan diagram P-V antar variasi tekanan secara teoritis

.id
j.ac

.id
j.ac

.id/

j.ac
Gambar 4.8. diagramuP-V
teoritis pada motor stiling
type
gamma 40 ............ 38
e
e
e
n
n
n
u
u
.
.
.
gilib 39
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
Gambar 4.5.
perbandingan
kerja
indikasi
........................................................
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http

une

.
gilib
i
d
/
/
:

37

/

/

/

.id
j.ac

http

/dig

:/
http

Gambar 4.6 grafik perubahan putaran mesin terhadap waktu.......................... 40

/
id/
id/ terhadap putaran mesin
.id/
c.............................
c.torsi
cGambar
4.7 grafik perubahan
41 j.ac.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
igilib

.u

nej.

d/
ac.i
igilib

.u

nej.

d/
ac.i

xiii

.id/

.id/

igilib

.u

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

/
/
/
/
c.id
c.id
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e ............................ .41
perubahan
daya terhadap putaran
une
.unmesin
.une
.une Gambar 4.8 grafik
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

igilib

.u

nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

d/
ac.i
igilib

.u

nej.

d/
ac.i

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

http

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

xiv

.id/

.id/

igilib

.u

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

ig