HUBUNGAN KARAKTERISTIK PETUGAS DAN SARANA LABORATORIUM DENGAN HASIL PEMERIKSAAN DAHAK TUBERKULOSIS DI PUSKESMAS RUJUKAN MIKROSKOPIS (PRM) KABUPATEN JEMBER TAHUN 2009
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
HUBUNGAN KARAKTERISTIK PETUGAS DAN SARANA LABORATORIUM
DENGAN HASIL PEMERIKSAAN DAHAK TUBERKULOSIS DI PUSKESMAS
RUJUKAN MIKROSKOPIS (PRM) KABUPATEN JEMBER TAHUN 2009
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
SKRIPSI ilib.bu.n
u
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
Oleh :
Andika Ganesha Putri
NIM 062110101071
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
BAGIAN EPIDEMIOLOGI
DAN BIOSTATISTIKA
nej.
nej.KEPENDUDUKAN ilib.bu.n
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
ili
idgigili FAKULTAS KESEHATAN
idgigMASYARAKAT
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
UNIVERSITAS
hthttp
hthttp JEMBER
hthttp
2010
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
HUBUNGAN
KARAKTERISTIK PETUGAS
DAN SARANA LABORATORIUM
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
DENGAN HASIL PEMERIKSAAN DAHAK TUBERKULOSIS DI PUSKESMAS
RUJUKAN MIKROSKOPIS
.id (PRM) KABUPATEN JEMBER
.id TAHUN 2009
aj.cac.id
.
j
e
n e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
p
t
t
t
hht
aj.cac.id
.
j
e
n e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
p
t
t
t
hht
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
Oleh
: idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
Andika
Putri
hthttp
hthGanesha
ttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
BAGIAN EPIDEMIOLOGI
DAN BIOSTATISTIKA
nej.
nej.
nej.KEPENDUDUKAN ilib.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
ili
idgigili FAKULTAS KESEHATAN
idgigili
idgigMASYARAKAT
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
UNIVERSITAS
hthttp
hthttp
hthttp JEMBER
SKRIPSI
NIM 062110101071
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
2010
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt ii
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
HUBUNGAN KARAKTERISTIK
DAN SARANA.iLABORATORIUM
ca.cid.id PETUGAS
cacd.idDI PUSKESMAS
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
DENGAN HASIL n
PEMERIKSAAN
DAHAK
TUBERKULOSIS
e
e
ej.
nej.
nJEMBER
nej.
.bu.ue
.bu.n
.bu.n
u
u
RUJUKAN
(PRM)
KABUPATEN
TAHUN
2009
b
b
i
i
l
l
ilibMIKROSKOPIS
i
i
i
i
i
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
SKRIPSI
diajukan guna melengkapi tugas akhir dan memenuhi salah satu syarat untuk menyelesaikan
program strata satu pada Fakultas Kesehatan Masyarakat dan mencapai gelar
d
.id
ac.ci .idKesehatan Masyarakat (S.KM)
j.Sarjana
j.ac c.id
e
j.a
n
e
u
n
.
u
b
idgiigliilib.
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/
e
j.a
n
e
u
n
.
u
b
idgiigliilib.
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/
Oleh :
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
did
Ganesha Putri j.ac.cid
.id
aj.ca.ci .Andika
.
j
a
.
e
e
j
n
n
e
e
NIM 062110101071
liibli.bu.un
liibli.bu.un
i
i
g
g
i
i
://d/dig
://d/dig
hthtp
hthtp
ttp:/
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
BAGIAN EPIDEMIOLOGI
DAN BIOSTATISTIKA
nej.
nej.
nej.KEPENDUDUKAN ilib.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
ili
idgigili FAKULTAS KESEHATAN
idgigili
idgigMASYARAKAT
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
UNIVERSITAS
JEMBER
hthttp
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
2010
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhttiii
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
RINGKASAN
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
Hubungan Karakteristik Petugas dan Sarana Laboratorium dengan Hasil
d.id
d
d
d
aj.ca.ciMikroskopis
aj.ca.ci .id Pemeriksaan Dahak eTuberkulosis
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id di Puskesmas Rujukan
.
.
.
.
j
j
j
j
(PRM)
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
gigil Tahun 2009; Andika//Ganesha
il
Kabupaten
idgigil Putri; 062110101071;:/2010;
ig il
idgig85
idJember
/:d
/:d
:p:d
:p//:d
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhtt
hhttKesehatan
hhtt Bagian Epidemiologi dan Biostatistika
halaman;
Kependudukan Fakultas
Masyarakat Universitas Jember.
Penyakit tuberkulosis masih menjadi masalah kesehatan di Indonesia. WHO
memperkirakan setiap tahun terjadi 539.000 kasus baru TBC dan 101.000 kematian
karena TBC. Salah satu permasalahan yang masih dijumpai dalam pelaksanaan
program P2TB paru adalah mutu pemeriksaan dahak yang belum terjamin
sepenuhnya secara merata sehingga hal ini dapat berpengaruh terhadap hasil
pemeriksaan dahak tuberkulosis. Berdasarkan data Dinas Kesehatan Kabupaten
Jember tahun 2009, didapatkan data angka kesalahan laboratorium (error rate)
Kabupaten Jember pada tribulan I tahun 2009 sebesar 5,30% dan pada tribulan III
tahun 2009 angka error rate kabupaten Jember semakin tinggi yaitu 7,86%.
Meskipun pada tribulan IV tahun 2009 angka error rate Kabupaten Jember mulai
menurun yaitu 5,15% tetapi masih menunjukkan angka error rate yang masih tinggi.
Bertolak dari keadaan tersebut, penelitian ini bertujuan untuk menganalisis hubungan
karakteristik petugas dan sarana laboratorium dengan hasil pemeriksaan dahak
tuberkulosis di Puskesmas Rujukan Mikroskopis Kabupaten Jember tahun
2009.Penelitian ini merupakan penelitian analitik observasional dengan menggunakan
rancangan cross sectional. Populasi pada penelitian ini adalah seluruh petugas
laboratorium tuberkulosis di PRM Kabupaten Jember sebanyak 16 petugas
laboratorium. Cara pengambilan sampel dengan total sampling. Data yang diperoleh,
diolah, dan dianalisis dengan menggunakan uji parameter. Hasil penelitian ini
menunjukkan ada hubungan antara karakteristik petugas laboratorium yang meliputi
umur, latar belakang pendidikan dan pengetahuan dengan error rate hasil
pemeriksaan dahak tuberkulosis di PRM Kabupaten Jember Tahun 2009. Sedangkan
sarana laboratorium yang meliputi mikroskop dan reagen ziehl neelsen tidak
menunjukkan hubungan yang signifikan dengan error rate hasil pemeriksaan dahak
tuberkulosis di PRM Kabupaten Jember Tahun 2009.
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt x
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
Hubungan Karakteristik Petugas dan Sarana Laboratorium dengan Hasil
Pemeriksaan Dahak Tuberkulosis
di Puskesmas Rujukan Mikroskopis
(PRM)
id.2009
id.idCharacteristics
.
.
d
i
c
c
a
a
The
Relation
Between
The
Of
Kabupaten Jember Tahun
(
ej. .ac
ej. .ac
ca.cid.id
a
.
j
e
nej Laboratory Tools WithilibResult
neOfj Sputum Checkup From
nej.
Laboratory Officers
and
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
ili
idgInigReference
idgigili In Jember Regency In://2009)
idgigili
Tuberculosis
Public Healthcares
Microscopic
d
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
Andika Ganesha Putri
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
u.n
ne
ne
ne
.bu.Epidemiology
.bDemography,
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
Department
of
and
Biostatistics
Public
Health
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
Faculty, Jember
University
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id ABSTRACT
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp every
Tuberculosis
still becomes problemhth
oftthealth
in Indonesia. WHO predicts
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
year contain 539.000 new tuberculosis case and 101.000 mortality because of
tuberculosis. One of problem
program
.cid.idwhich is still seen in doing
.cid.id P2TB lung is
ca.cid.id
c
c
a
a
a
.
.
.
quality sputum checkup
that
have
not
been
guaranteed
so
much
and
spread
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
ej case is able to influence
ej of sputum checkupb.u.n
nej
nthis
nresult
.bu.n
.bu.n
u
u
u
everywhere so
that
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
i
i
i
il on data of Dinkes Jember
idgrate
idgigBased
idgigiinl 2009, it is obtained error
igil
tuberculosis.
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhJember
hhtt of 2009 up to 5,30% andhhintt the third
tt
data
Regency in the first quarter
quarter of 2009 error rate data Jember Regency higher up to 7,80%. Although in
forth error rate data Jember
d.idRegency begin low 5,15% cbut
.cid.idit still shows high
ca.cion
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
error rate number.nBased
that
condition,
this
research
purpose
to
analyze
a
e
e
e
ej.
ncharacteristics
nej.
nej. and laboratory tools
.buthe
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
relation between
of
laboratory
officer
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
gigili
idof
idgigili
idgigili in reference public healthcares
/:d
/:d
/:d
/
/
/
with tresult
sputum checkup from tuberculosis
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
hthttp in Jember Regency inht2010.
ttp
http This research is analytichthobservation
microscopic
research by using cross sectional design. The population in this research are all
laboratory officers tuberculosis
.cid.id in reference public healthcares
.cid.id microscopic in
c
ca.cid.id
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Jember Regency namely
16
laboratory
officers.
The
way
in
taking
sample
with
a
a
.
.
.
e
e
e
nej is obtained, processed,
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
total sampling.
The
data
and
analyzed
by
using
parameter
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
test.ttResult
of this research shows tthere
is
relation between characteristics
of
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hhtt officers involve age, educational
hhtt
hhtt
laboratory
background, and knowledge
with
error rate result of sputum checkup from tuberculosis in reference public
healthcares microscopic in.iJember
Regency in 2010. Whereas,
cacd.id
ca.cid.id
ca.cid.id laboratory tools
a
a
a
.
.
.
j
j
j
involve microscopenand
show significant relation neej.
e j.ziehl neelsen reagent do.unot
e
n
nej. in reference public
u
b
.une of sputum checkup
.
i
with error igrate
tuberculosis
liibli.buresult
liibli.bu.un
l
i
i
i
b
i
l
g
g
i
i
i
/d ig
/d ig
/d ig
healthcares
ttp:/://din Jember Regency in 2010.
ttp:/://d
ttp:/://d
hhttp
hhttp
hhttp
d officers and laboratory tools
d Keyword: error rate, laboratory
d
din reference public
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id healthcares microscopic
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ix
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp ISI
DAFTAR
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
HALAMAN SAMPUL
i
ne...................................................................................
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgJUDUL
ig il
idgigil
ig il
igil
/:d
HALAMAN
......................................................................................
ii/dig
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
HALAMAN PERSEMBAHAN .................................................................... iv
HALAMAN MOTTO ....................................................................................
v
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
HALAMAN PERNYATAAN
vi
nej.
nej. ........................................................................
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgPEMBIMBINGAN
idgigili
idgigili
d
igili
/:d
/:d
/:d
/:vii
/
/
/
HALAMAN
...................................................................
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
HALAMAN PENGESAHAN ........................................................................ viii
ix
.cid.id ABSTRACT ....................................................................................................
.cid.id
.cid.id
ca.cid.id
c
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
.
.
.
.
e
e
e
e
RINGKASAN .................................................................................................
x
nej
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
d
/:d
KATApPENGANTAR
....................................................................................
:p//:xi
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
DAFTAR
ISI ...................................................................................................
xiii
xvii
id.id
id.id
id.id DAFTAR TABEL ..........................................................................................
.
.
.
c
ca.cid.id
c
c
a
a
a
a
c
c
c
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
e
e
e
e
DAFTAR GAMBAR
xviii
ej.
n......................................................................................
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
ig ili
d
DAFTAR
LAMPIRAN
..................................................................................
/:d
/:xix
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
DAFTAR
ARTI LAMBANG DAN SINGKATAN
.....................................
xx
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
BAB 1. PENDAHULUAN ...........................................................................
1
d
d
ca.ci .id
ca.cid.id
ca.ci .id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.
.
.
e
e
e
1.1 Latar
Belakang
.......................................................................
1
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
il
idgigRumusan
idgigil
Masalah..................................................................
5/idgigil
/:d
:p/1.2
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 1.3 Tujuan .....................................................................................
hhtt 6
hhtt
1.3.1
Tujuan Umum ............................................................ 6
1.4.2
Manfaat Praktis .......................................................... 7
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
1.3.2neTujuan
6
. Khusus ...........................................................
e
e
nej.
nej.
.bu.unej
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ili
idgigManfaat
idgigili
1.4
Penelitian .................................................................
7 idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
tp
hthttp
hthttp 7
htht.........................................................
1.4.1 Manfaat Teoritis
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
xiii
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
xiv
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
8
BAB 2. TINJAUAN
PUSTAKA....................................................................
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ili
ig ili
idgigPenyakit
idgigili
2.1
TBC ........................................................................
8 idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hth..........................................................
hthttp 8
ttp
2.1.1 Pengertian TBC
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
2.1.2
Patogenesis dan Patologi Tuberkulosis ...................... 9
c.idid
c.idid
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.un
.bu.un
.bu.n
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
il
idgig2.1.4
idgigil
idgigil
Riwayat Terjadinya//Tuberkulosis
.............................. //11
:p//:d
:p:d
:p:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhTuberkulosis
hhtt 11
tt
2.1.5 Gejala Penyakit
....................................
a c.
je.aj.ac.Penularan TBC ...............................................
2.1.3neRisiko
10
neje. j.a
2.1.6
Diagnosis Tuberkulosis................................................ 12
c.idid
c.idid
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.une
.bu.une
.bu.n
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
Klasifikasi Penyakit/dan
ili
ili Pasien ......................... //14
idgig2.1.8
idgigTipe
idgigili
d
d
/:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
:
t
t
t
hthttp
hthPencegahan
hthttp 17
ttp
2.1.9 Pengobatan dan
TBC .............................
a c.
j.aj.ac. Penunjang....................................................
2.1.7neDiagnosa
12
nej. j.a
2.1.10 Program DOTS .......................................................... 17
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
2.2.1
Peran
dan
Fungsi
PRM
...............................................
18
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 18
hhtt
hhtt Jawab PRM..............................
2.2.2 Tugas dan Tanggung
.idd
.idd
2.2
c c.i
aj.cac.i
Puskesmas
Mikroskopis (PRM)
18
ej.aj.aRujukan
ej............................
2.3
Laboratorium Tuberkulosis ................................................. 19
.id
ca.cid.id
a
.
j
e
ne
nej.
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
Pemantapan Mutu Laboratorium
ili
idgig2.3.2
idgigili
idgigili Tuberkulosis..........://19
d
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
tp
hthttp
hthttp 20
hthtLaboratorium
2.3.3 Keamanan Kerja
..................................
.id
2.3.1
id
aj.cac.id
Tuberkulosis
19
j.aj.cac.Laboratorium
eSarana
ej............................
2.3.4
Pengelolaan Limbah Laboratorium Tuberkulosis ...... 21
.id
ca.cid.id
a
.
j
.
e
ej
ej
nMaksud
nej
n..............................
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
2.4.1
dan
Prinsip
Cross
Check
22
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt 22
hhtt Sampel Sediaan............................
2.4.2 Cara Pengambilan
2.4
.id
cac.id
c .id
Uji Silang
Dahak (Cross Check)
22
ej.a.Pemeriksaan
ej.a.ac....................
2.4.3
Cara Menghitung Hasil Cross Check ......................... 23
2.4.4
.c.id Cross Check ........................................
.
Alur
24
j.acaRujukan
j.acac.id
2.5.2
Standar Error Rate ..................................................... 25
id
ca.cid.id
a
.
j
e
e
ne
nej................................................................................
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
iibli.bu.uRate
i
i
l
l
2.5igilError
25
i
i
idgigili
idgigili
ig
/:d
/:d
/:d
/
/
/
d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp....................................................
2.5.1 Definisi ErrorhRate
hthttp
hthttp 25
id
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
xv
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
2.6 Faktor
Rateee
e
e
j. Pemeriksaan
ej. Mempengaruhi Error
nyang
n Hasil
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ili
idgigDahak
idgigili
idgigili
Tuberkulosis .............................................................
d
/:d
/:d
/:26
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp 26
2.6.1 Spesimen ....................................................................
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
2.6.2
Sarana Laboratorium .................................................. 30
c.idid
c.idid
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.un
.bu.un
.bu.n
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
l
il
idgigKerangka
idgigi.........................................
idgigil
Konseptual Penelitian
d
/:d
:p/2.7
:p//:d
:p//:42
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h tt
hhtt
hhtt
44
BABh3. METODE PENELITIAN.................................................................
a.ac.
je.aj.ac.
2.6.3neKarakteristik
Petugas Laboratorium
36
neje. j..........................
3.1
Jenis Penelitian
44
id ......................................................................
id
3.3
Lokasi dan Waktu
45
d Penelitian ...............................................
d
ca.c.id
ca.c.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
j. Sampel Penelitian ..........................................
3.2 Populasi
44
nedan
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ili
idgig3.2.1
idgigili
idgigili
d
Populasi Penelitian:/.....................................................
/:d
/:d
/:44
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
3.2.2 Sampel Penelitian
.......................................................
44
ca.cid.id
ca.ci .id
ca.ci .id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.
.
.
e
e
e
3.4 Variabel
dan Cara
nej
nej Penelitian, Definisi iliOperasional,
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
l
l
i
i
Pengukuran
............................................................................
45
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 45
hhtt
hhtt ......................................................
3.4.1 Variabel Penelitian
3.4.2
Definisi Operasional................................................... 46
id
ca.cid.id
a
.
j
e
e
ne
nej. .......................................................................
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
iibli.bu.uPenelitian
i
i
l
l
3.6igilAlur
50
i
i
idgigili
idgigili
ig
/:d
/:d
/:d
/
/
/
d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
tp ................................................
hthttp3.7 Penyajian dan Analisis
hthttp 50
hthtData
3.5
id
.c.id
. d
Teknik dan
Pengumpulan Data
49
j.acaInstrumen
j.ac........................
ac.i
3.7.1 Teknik Penyajian Data ................................................. 50
did ................................................................
d
d
d
3.7.2 Analisis
51
aj.ca.ci .Data
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
e
nPEMBAHASAN
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
BAB
4.
HASIL
DAN
.........................................................
53
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
d
/:d
//:d
//:d
:p//:4.1
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Deskripsi Karakteristik
Petugas Laboratorium ..............
hhtt
hhttp 53
hhttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
4.1.1 Karakteristik Petugas Berdasarkan Umur ..................... 53
.id
.id
4.1.2 Karakteristik
54
j.ac c.id Petugas Berdasarkan Pendidikan……….
j.ac c.id
ca.cid.id
a
.
j
a
a
e
e
e
ej.
nej.
nej.
nPelatihan................
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
4.1.3
Karakteristik
Petugas
Berdasarkan
55
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
4.1.4 Karakteristik Petugas
hthttp
hthttp 55
hthttpBerdasarkan Pengetahuan ..........
4.1.5 Karakteristik Petugas Berdasarkan Masa Kerja ............ 56
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
xvi
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
4.1.6nKarakteristik
Petugas Berdasarkan
Beban Kerja .......... 57
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.ue
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ili Karakteristik Petugas//Berdasarkan
idgig4.1.7
idgigili Tugas Rangkap .....://58
idgigili
d
d
/:d
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
:
t
t
t
hthttp
hthttpBerdasarkan Status Kepegawaian
hthttp 59
4.1.8 Karakteristik Petugas
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
4.2
Deskripsi Sarana Laboratorium ........................................ 60
4.3
aError
a.ac ............... 64
c Rate Hasil Pemeriksaan
Deskripsi
neje. j.a
neje. jDahak
c.id.id
c.id.id
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.un
.bu.un
.bu.n
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
il
idgigHubungan
idgigil Dengan Error Rate ......://67
idgigil
Karakteristik /Petugas
d
d
:p//:4.4
:p/:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhPetugas
hhttp 67
tt
4.4.1 Hubungan Umur
Dengan Error Rate ..............
4.4.2 Hubungan Pendidikan Petugas Dengan Error Rate ...... 68
c.idid
c.idid
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.une
.bu.une
.bu.n
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
Petugas
ili Hubungan Pengetahuan
idgig4.4.4
idgigili Dengan Error Rate ...://72
idgigili
d
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
tKerja
hthttp
hth.....
ttp Petugas Dengan Error Rate
ttp 73
4.4.5 Hubungan Masahh
aj.ac. Rate ......... 70
4.4.3nHubungan
ej.aj.ac. Pelatihan Petugas Dengan
nej.Error
4.4.6 Hubungan Beban Kerja Petugas Dengan Error Rate.... 75
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
4.4.8
Hubungan
Status
Kepegawaian
Dengan
Error
Rate
.....
78
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 4.5 Hubungan Sarana Laboratorium
hhtt
Dengan Error Rateh......
htt 79
.idd
.idd
c i
.i ............ 77
4.4.7 Hubungan
j.aj.cacRate
ej.aj.ac. Tugas Rangkap DenganeError
4.5.1 Hubungan Ketersediaan Reagen Dengan Error Rate ... 79
.id
ca.cid.id
a
.
j
e
ne
nej.
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
Error Rate........... 82
ili Hubungan Jenis Mikroskop
ili
idgig4.5.3
idgigili
idgigDengan
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp 83
p
hthttp
hthttMikroskop
4.5.4 Hubungan Kondisi
Dengan Error Rateh......
.id
id ........... 81
c id
4.5.2 Hubungan
.aj.cac.Rate
ej.aj.ac. Kualitas Reagen DenganejError
BAB 5. KESIMPULAN DAN SARAN ......................................................... 85
.id
ca.cid.id
a
.
j
.
e
ej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
un.....................................................................................
u
u
bli.bu.n
b
b
i
i
l
l
i
i
5.2 igiliSaran
86
i
i
idgigil
idgigil
digi
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt 86
hhKesehatan
5.2.1 Saran Bagi Dinas
dan PRM .........................
tt
5.1
.id
c .id
c id
Kesimpulan
85
ej.a.ac...........................................................................
ej.a.ac.
5.2.2 Saran Bagi PRM............................................................ 86
id
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
e
e
n
nej. Bagi Peneliti Selanjutnya
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu....................................
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
5.2.4
Saran
86
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp PUSTAKA .....................................................................................
hthttp 88
hthttp
DAFTAR
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
LAMPIRAN .................................................................................................... 91
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
id
.c.idPetugas Laboratorium.................................
.
5.2.3 Saran
86
j.acaBagi
j.acac.id
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
HUBUNGAN KARAKTERISTIK PETUGAS DAN SARANA LABORATORIUM
DENGAN HASIL PEMERIKSAAN DAHAK TUBERKULOSIS DI PUSKESMAS
RUJUKAN MIKROSKOPIS (PRM) KABUPATEN JEMBER TAHUN 2009
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
SKRIPSI ilib.bu.n
u
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
Oleh :
Andika Ganesha Putri
NIM 062110101071
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
BAGIAN EPIDEMIOLOGI
DAN BIOSTATISTIKA
nej.
nej.KEPENDUDUKAN ilib.bu.n
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
ili
idgigili FAKULTAS KESEHATAN
idgigMASYARAKAT
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
UNIVERSITAS
hthttp
hthttp JEMBER
hthttp
2010
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
HUBUNGAN
KARAKTERISTIK PETUGAS
DAN SARANA LABORATORIUM
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
DENGAN HASIL PEMERIKSAAN DAHAK TUBERKULOSIS DI PUSKESMAS
RUJUKAN MIKROSKOPIS
.id (PRM) KABUPATEN JEMBER
.id TAHUN 2009
aj.cac.id
.
j
e
n e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
p
t
t
t
hht
aj.cac.id
.
j
e
n e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
p
t
t
t
hht
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
Oleh
: idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
Andika
Putri
hthttp
hthGanesha
ttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
BAGIAN EPIDEMIOLOGI
DAN BIOSTATISTIKA
nej.
nej.
nej.KEPENDUDUKAN ilib.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
ili
idgigili FAKULTAS KESEHATAN
idgigili
idgigMASYARAKAT
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
UNIVERSITAS
hthttp
hthttp
hthttp JEMBER
SKRIPSI
NIM 062110101071
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
2010
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt ii
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
HUBUNGAN KARAKTERISTIK
DAN SARANA.iLABORATORIUM
ca.cid.id PETUGAS
cacd.idDI PUSKESMAS
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
DENGAN HASIL n
PEMERIKSAAN
DAHAK
TUBERKULOSIS
e
e
ej.
nej.
nJEMBER
nej.
.bu.ue
.bu.n
.bu.n
u
u
RUJUKAN
(PRM)
KABUPATEN
TAHUN
2009
b
b
i
i
l
l
ilibMIKROSKOPIS
i
i
i
i
i
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
SKRIPSI
diajukan guna melengkapi tugas akhir dan memenuhi salah satu syarat untuk menyelesaikan
program strata satu pada Fakultas Kesehatan Masyarakat dan mencapai gelar
d
.id
ac.ci .idKesehatan Masyarakat (S.KM)
j.Sarjana
j.ac c.id
e
j.a
n
e
u
n
.
u
b
idgiigliilib.
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/
e
j.a
n
e
u
n
.
u
b
idgiigliilib.
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/
Oleh :
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
did
Ganesha Putri j.ac.cid
.id
aj.ca.ci .Andika
.
j
a
.
e
e
j
n
n
e
e
NIM 062110101071
liibli.bu.un
liibli.bu.un
i
i
g
g
i
i
://d/dig
://d/dig
hthtp
hthtp
ttp:/
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
BAGIAN EPIDEMIOLOGI
DAN BIOSTATISTIKA
nej.
nej.
nej.KEPENDUDUKAN ilib.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
ili
idgigili FAKULTAS KESEHATAN
idgigili
idgigMASYARAKAT
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
UNIVERSITAS
JEMBER
hthttp
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
2010
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhttiii
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
RINGKASAN
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
Hubungan Karakteristik Petugas dan Sarana Laboratorium dengan Hasil
d.id
d
d
d
aj.ca.ciMikroskopis
aj.ca.ci .id Pemeriksaan Dahak eTuberkulosis
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id di Puskesmas Rujukan
.
.
.
.
j
j
j
j
(PRM)
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
gigil Tahun 2009; Andika//Ganesha
il
Kabupaten
idgigil Putri; 062110101071;:/2010;
ig il
idgig85
idJember
/:d
/:d
:p:d
:p//:d
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhtt
hhttKesehatan
hhtt Bagian Epidemiologi dan Biostatistika
halaman;
Kependudukan Fakultas
Masyarakat Universitas Jember.
Penyakit tuberkulosis masih menjadi masalah kesehatan di Indonesia. WHO
memperkirakan setiap tahun terjadi 539.000 kasus baru TBC dan 101.000 kematian
karena TBC. Salah satu permasalahan yang masih dijumpai dalam pelaksanaan
program P2TB paru adalah mutu pemeriksaan dahak yang belum terjamin
sepenuhnya secara merata sehingga hal ini dapat berpengaruh terhadap hasil
pemeriksaan dahak tuberkulosis. Berdasarkan data Dinas Kesehatan Kabupaten
Jember tahun 2009, didapatkan data angka kesalahan laboratorium (error rate)
Kabupaten Jember pada tribulan I tahun 2009 sebesar 5,30% dan pada tribulan III
tahun 2009 angka error rate kabupaten Jember semakin tinggi yaitu 7,86%.
Meskipun pada tribulan IV tahun 2009 angka error rate Kabupaten Jember mulai
menurun yaitu 5,15% tetapi masih menunjukkan angka error rate yang masih tinggi.
Bertolak dari keadaan tersebut, penelitian ini bertujuan untuk menganalisis hubungan
karakteristik petugas dan sarana laboratorium dengan hasil pemeriksaan dahak
tuberkulosis di Puskesmas Rujukan Mikroskopis Kabupaten Jember tahun
2009.Penelitian ini merupakan penelitian analitik observasional dengan menggunakan
rancangan cross sectional. Populasi pada penelitian ini adalah seluruh petugas
laboratorium tuberkulosis di PRM Kabupaten Jember sebanyak 16 petugas
laboratorium. Cara pengambilan sampel dengan total sampling. Data yang diperoleh,
diolah, dan dianalisis dengan menggunakan uji parameter. Hasil penelitian ini
menunjukkan ada hubungan antara karakteristik petugas laboratorium yang meliputi
umur, latar belakang pendidikan dan pengetahuan dengan error rate hasil
pemeriksaan dahak tuberkulosis di PRM Kabupaten Jember Tahun 2009. Sedangkan
sarana laboratorium yang meliputi mikroskop dan reagen ziehl neelsen tidak
menunjukkan hubungan yang signifikan dengan error rate hasil pemeriksaan dahak
tuberkulosis di PRM Kabupaten Jember Tahun 2009.
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt x
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
Hubungan Karakteristik Petugas dan Sarana Laboratorium dengan Hasil
Pemeriksaan Dahak Tuberkulosis
di Puskesmas Rujukan Mikroskopis
(PRM)
id.2009
id.idCharacteristics
.
.
d
i
c
c
a
a
The
Relation
Between
The
Of
Kabupaten Jember Tahun
(
ej. .ac
ej. .ac
ca.cid.id
a
.
j
e
nej Laboratory Tools WithilibResult
neOfj Sputum Checkup From
nej.
Laboratory Officers
and
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
ili
idgInigReference
idgigili In Jember Regency In://2009)
idgigili
Tuberculosis
Public Healthcares
Microscopic
d
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
Andika Ganesha Putri
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
u.n
ne
ne
ne
.bu.Epidemiology
.bDemography,
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
Department
of
and
Biostatistics
Public
Health
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
Faculty, Jember
University
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id ABSTRACT
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp every
Tuberculosis
still becomes problemhth
oftthealth
in Indonesia. WHO predicts
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
year contain 539.000 new tuberculosis case and 101.000 mortality because of
tuberculosis. One of problem
program
.cid.idwhich is still seen in doing
.cid.id P2TB lung is
ca.cid.id
c
c
a
a
a
.
.
.
quality sputum checkup
that
have
not
been
guaranteed
so
much
and
spread
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
ej case is able to influence
ej of sputum checkupb.u.n
nej
nthis
nresult
.bu.n
.bu.n
u
u
u
everywhere so
that
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
i
i
i
il on data of Dinkes Jember
idgrate
idgigBased
idgigiinl 2009, it is obtained error
igil
tuberculosis.
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhJember
hhtt of 2009 up to 5,30% andhhintt the third
tt
data
Regency in the first quarter
quarter of 2009 error rate data Jember Regency higher up to 7,80%. Although in
forth error rate data Jember
d.idRegency begin low 5,15% cbut
.cid.idit still shows high
ca.cion
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
error rate number.nBased
that
condition,
this
research
purpose
to
analyze
a
e
e
e
ej.
ncharacteristics
nej.
nej. and laboratory tools
.buthe
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
relation between
of
laboratory
officer
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
gigili
idof
idgigili
idgigili in reference public healthcares
/:d
/:d
/:d
/
/
/
with tresult
sputum checkup from tuberculosis
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
hthttp in Jember Regency inht2010.
ttp
http This research is analytichthobservation
microscopic
research by using cross sectional design. The population in this research are all
laboratory officers tuberculosis
.cid.id in reference public healthcares
.cid.id microscopic in
c
ca.cid.id
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Jember Regency namely
16
laboratory
officers.
The
way
in
taking
sample
with
a
a
.
.
.
e
e
e
nej is obtained, processed,
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
total sampling.
The
data
and
analyzed
by
using
parameter
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
test.ttResult
of this research shows tthere
is
relation between characteristics
of
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hhtt officers involve age, educational
hhtt
hhtt
laboratory
background, and knowledge
with
error rate result of sputum checkup from tuberculosis in reference public
healthcares microscopic in.iJember
Regency in 2010. Whereas,
cacd.id
ca.cid.id
ca.cid.id laboratory tools
a
a
a
.
.
.
j
j
j
involve microscopenand
show significant relation neej.
e j.ziehl neelsen reagent do.unot
e
n
nej. in reference public
u
b
.une of sputum checkup
.
i
with error igrate
tuberculosis
liibli.buresult
liibli.bu.un
l
i
i
i
b
i
l
g
g
i
i
i
/d ig
/d ig
/d ig
healthcares
ttp:/://din Jember Regency in 2010.
ttp:/://d
ttp:/://d
hhttp
hhttp
hhttp
d officers and laboratory tools
d Keyword: error rate, laboratory
d
din reference public
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id healthcares microscopic
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ix
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp ISI
DAFTAR
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
HALAMAN SAMPUL
i
ne...................................................................................
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgJUDUL
ig il
idgigil
ig il
igil
/:d
HALAMAN
......................................................................................
ii/dig
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
HALAMAN PERSEMBAHAN .................................................................... iv
HALAMAN MOTTO ....................................................................................
v
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
HALAMAN PERNYATAAN
vi
nej.
nej. ........................................................................
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgPEMBIMBINGAN
idgigili
idgigili
d
igili
/:d
/:d
/:d
/:vii
/
/
/
HALAMAN
...................................................................
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
HALAMAN PENGESAHAN ........................................................................ viii
ix
.cid.id ABSTRACT ....................................................................................................
.cid.id
.cid.id
ca.cid.id
c
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
.
.
.
.
e
e
e
e
RINGKASAN .................................................................................................
x
nej
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
d
/:d
KATApPENGANTAR
....................................................................................
:p//:xi
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
DAFTAR
ISI ...................................................................................................
xiii
xvii
id.id
id.id
id.id DAFTAR TABEL ..........................................................................................
.
.
.
c
ca.cid.id
c
c
a
a
a
a
c
c
c
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
e
e
e
e
DAFTAR GAMBAR
xviii
ej.
n......................................................................................
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
ig ili
d
DAFTAR
LAMPIRAN
..................................................................................
/:d
/:xix
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
DAFTAR
ARTI LAMBANG DAN SINGKATAN
.....................................
xx
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
BAB 1. PENDAHULUAN ...........................................................................
1
d
d
ca.ci .id
ca.cid.id
ca.ci .id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.
.
.
e
e
e
1.1 Latar
Belakang
.......................................................................
1
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
il
idgigRumusan
idgigil
Masalah..................................................................
5/idgigil
/:d
:p/1.2
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 1.3 Tujuan .....................................................................................
hhtt 6
hhtt
1.3.1
Tujuan Umum ............................................................ 6
1.4.2
Manfaat Praktis .......................................................... 7
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
1.3.2neTujuan
6
. Khusus ...........................................................
e
e
nej.
nej.
.bu.unej
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ili
idgigManfaat
idgigili
1.4
Penelitian .................................................................
7 idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
tp
hthttp
hthttp 7
htht.........................................................
1.4.1 Manfaat Teoritis
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
xiii
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
xiv
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
8
BAB 2. TINJAUAN
PUSTAKA....................................................................
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ili
ig ili
idgigPenyakit
idgigili
2.1
TBC ........................................................................
8 idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hth..........................................................
hthttp 8
ttp
2.1.1 Pengertian TBC
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
2.1.2
Patogenesis dan Patologi Tuberkulosis ...................... 9
c.idid
c.idid
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.un
.bu.un
.bu.n
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
il
idgig2.1.4
idgigil
idgigil
Riwayat Terjadinya//Tuberkulosis
.............................. //11
:p//:d
:p:d
:p:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhTuberkulosis
hhtt 11
tt
2.1.5 Gejala Penyakit
....................................
a c.
je.aj.ac.Penularan TBC ...............................................
2.1.3neRisiko
10
neje. j.a
2.1.6
Diagnosis Tuberkulosis................................................ 12
c.idid
c.idid
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.une
.bu.une
.bu.n
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
Klasifikasi Penyakit/dan
ili
ili Pasien ......................... //14
idgig2.1.8
idgigTipe
idgigili
d
d
/:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
:
t
t
t
hthttp
hthPencegahan
hthttp 17
ttp
2.1.9 Pengobatan dan
TBC .............................
a c.
j.aj.ac. Penunjang....................................................
2.1.7neDiagnosa
12
nej. j.a
2.1.10 Program DOTS .......................................................... 17
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
2.2.1
Peran
dan
Fungsi
PRM
...............................................
18
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 18
hhtt
hhtt Jawab PRM..............................
2.2.2 Tugas dan Tanggung
.idd
.idd
2.2
c c.i
aj.cac.i
Puskesmas
Mikroskopis (PRM)
18
ej.aj.aRujukan
ej............................
2.3
Laboratorium Tuberkulosis ................................................. 19
.id
ca.cid.id
a
.
j
e
ne
nej.
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
Pemantapan Mutu Laboratorium
ili
idgig2.3.2
idgigili
idgigili Tuberkulosis..........://19
d
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
tp
hthttp
hthttp 20
hthtLaboratorium
2.3.3 Keamanan Kerja
..................................
.id
2.3.1
id
aj.cac.id
Tuberkulosis
19
j.aj.cac.Laboratorium
eSarana
ej............................
2.3.4
Pengelolaan Limbah Laboratorium Tuberkulosis ...... 21
.id
ca.cid.id
a
.
j
.
e
ej
ej
nMaksud
nej
n..............................
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
2.4.1
dan
Prinsip
Cross
Check
22
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt 22
hhtt Sampel Sediaan............................
2.4.2 Cara Pengambilan
2.4
.id
cac.id
c .id
Uji Silang
Dahak (Cross Check)
22
ej.a.Pemeriksaan
ej.a.ac....................
2.4.3
Cara Menghitung Hasil Cross Check ......................... 23
2.4.4
.c.id Cross Check ........................................
.
Alur
24
j.acaRujukan
j.acac.id
2.5.2
Standar Error Rate ..................................................... 25
id
ca.cid.id
a
.
j
e
e
ne
nej................................................................................
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
iibli.bu.uRate
i
i
l
l
2.5igilError
25
i
i
idgigili
idgigili
ig
/:d
/:d
/:d
/
/
/
d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp....................................................
2.5.1 Definisi ErrorhRate
hthttp
hthttp 25
id
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
xv
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
2.6 Faktor
Rateee
e
e
j. Pemeriksaan
ej. Mempengaruhi Error
nyang
n Hasil
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ili
idgigDahak
idgigili
idgigili
Tuberkulosis .............................................................
d
/:d
/:d
/:26
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp 26
2.6.1 Spesimen ....................................................................
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
2.6.2
Sarana Laboratorium .................................................. 30
c.idid
c.idid
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.un
.bu.un
.bu.n
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
l
il
idgigKerangka
idgigi.........................................
idgigil
Konseptual Penelitian
d
/:d
:p/2.7
:p//:d
:p//:42
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h tt
hhtt
hhtt
44
BABh3. METODE PENELITIAN.................................................................
a.ac.
je.aj.ac.
2.6.3neKarakteristik
Petugas Laboratorium
36
neje. j..........................
3.1
Jenis Penelitian
44
id ......................................................................
id
3.3
Lokasi dan Waktu
45
d Penelitian ...............................................
d
ca.c.id
ca.c.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
j. Sampel Penelitian ..........................................
3.2 Populasi
44
nedan
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ili
idgig3.2.1
idgigili
idgigili
d
Populasi Penelitian:/.....................................................
/:d
/:d
/:44
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
3.2.2 Sampel Penelitian
.......................................................
44
ca.cid.id
ca.ci .id
ca.ci .id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.
.
.
e
e
e
3.4 Variabel
dan Cara
nej
nej Penelitian, Definisi iliOperasional,
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
l
l
i
i
Pengukuran
............................................................................
45
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 45
hhtt
hhtt ......................................................
3.4.1 Variabel Penelitian
3.4.2
Definisi Operasional................................................... 46
id
ca.cid.id
a
.
j
e
e
ne
nej. .......................................................................
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
iibli.bu.uPenelitian
i
i
l
l
3.6igilAlur
50
i
i
idgigili
idgigili
ig
/:d
/:d
/:d
/
/
/
d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
tp ................................................
hthttp3.7 Penyajian dan Analisis
hthttp 50
hthtData
3.5
id
.c.id
. d
Teknik dan
Pengumpulan Data
49
j.acaInstrumen
j.ac........................
ac.i
3.7.1 Teknik Penyajian Data ................................................. 50
did ................................................................
d
d
d
3.7.2 Analisis
51
aj.ca.ci .Data
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
e
nPEMBAHASAN
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
BAB
4.
HASIL
DAN
.........................................................
53
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
d
/:d
//:d
//:d
:p//:4.1
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Deskripsi Karakteristik
Petugas Laboratorium ..............
hhtt
hhttp 53
hhttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
4.1.1 Karakteristik Petugas Berdasarkan Umur ..................... 53
.id
.id
4.1.2 Karakteristik
54
j.ac c.id Petugas Berdasarkan Pendidikan……….
j.ac c.id
ca.cid.id
a
.
j
a
a
e
e
e
ej.
nej.
nej.
nPelatihan................
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
4.1.3
Karakteristik
Petugas
Berdasarkan
55
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
4.1.4 Karakteristik Petugas
hthttp
hthttp 55
hthttpBerdasarkan Pengetahuan ..........
4.1.5 Karakteristik Petugas Berdasarkan Masa Kerja ............ 56
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
xvi
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
4.1.6nKarakteristik
Petugas Berdasarkan
Beban Kerja .......... 57
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.ue
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ili Karakteristik Petugas//Berdasarkan
idgig4.1.7
idgigili Tugas Rangkap .....://58
idgigili
d
d
/:d
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
:
t
t
t
hthttp
hthttpBerdasarkan Status Kepegawaian
hthttp 59
4.1.8 Karakteristik Petugas
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
4.2
Deskripsi Sarana Laboratorium ........................................ 60
4.3
aError
a.ac ............... 64
c Rate Hasil Pemeriksaan
Deskripsi
neje. j.a
neje. jDahak
c.id.id
c.id.id
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.un
.bu.un
.bu.n
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
il
idgigHubungan
idgigil Dengan Error Rate ......://67
idgigil
Karakteristik /Petugas
d
d
:p//:4.4
:p/:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhPetugas
hhttp 67
tt
4.4.1 Hubungan Umur
Dengan Error Rate ..............
4.4.2 Hubungan Pendidikan Petugas Dengan Error Rate ...... 68
c.idid
c.idid
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.une
.bu.une
.bu.n
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
Petugas
ili Hubungan Pengetahuan
idgig4.4.4
idgigili Dengan Error Rate ...://72
idgigili
d
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
tKerja
hthttp
hth.....
ttp Petugas Dengan Error Rate
ttp 73
4.4.5 Hubungan Masahh
aj.ac. Rate ......... 70
4.4.3nHubungan
ej.aj.ac. Pelatihan Petugas Dengan
nej.Error
4.4.6 Hubungan Beban Kerja Petugas Dengan Error Rate.... 75
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
4.4.8
Hubungan
Status
Kepegawaian
Dengan
Error
Rate
.....
78
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 4.5 Hubungan Sarana Laboratorium
hhtt
Dengan Error Rateh......
htt 79
.idd
.idd
c i
.i ............ 77
4.4.7 Hubungan
j.aj.cacRate
ej.aj.ac. Tugas Rangkap DenganeError
4.5.1 Hubungan Ketersediaan Reagen Dengan Error Rate ... 79
.id
ca.cid.id
a
.
j
e
ne
nej.
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
Error Rate........... 82
ili Hubungan Jenis Mikroskop
ili
idgig4.5.3
idgigili
idgigDengan
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp 83
p
hthttp
hthttMikroskop
4.5.4 Hubungan Kondisi
Dengan Error Rateh......
.id
id ........... 81
c id
4.5.2 Hubungan
.aj.cac.Rate
ej.aj.ac. Kualitas Reagen DenganejError
BAB 5. KESIMPULAN DAN SARAN ......................................................... 85
.id
ca.cid.id
a
.
j
.
e
ej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
un.....................................................................................
u
u
bli.bu.n
b
b
i
i
l
l
i
i
5.2 igiliSaran
86
i
i
idgigil
idgigil
digi
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt 86
hhKesehatan
5.2.1 Saran Bagi Dinas
dan PRM .........................
tt
5.1
.id
c .id
c id
Kesimpulan
85
ej.a.ac...........................................................................
ej.a.ac.
5.2.2 Saran Bagi PRM............................................................ 86
id
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
e
e
n
nej. Bagi Peneliti Selanjutnya
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu....................................
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
5.2.4
Saran
86
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp PUSTAKA .....................................................................................
hthttp 88
hthttp
DAFTAR
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
LAMPIRAN .................................................................................................... 91
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
id
.c.idPetugas Laboratorium.................................
.
5.2.3 Saran
86
j.acaBagi
j.acac.id
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig