ISOLASI DAN KARAKTERISASI BAKTERI ASAM LAKTAT PADA BUAH NANAS (Ananas comusus) BUSUK SEBAGAI MATERI PENYUSUN BUKU NONTEKS (POKOK BAHASAN BAKTERI DI SMA)

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i

:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n

u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e

ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.

j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

A-PDF WORD TO PDF DEMO:

Purchase from www.A-PDF.com to

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id

a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a

a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b

b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/

:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp NANAS
hthttpKARAKTERISASI BAKTERI
hthttpASAM LAKTAT PADA hBUAH
ISOLASI DAN
(Ananas comusus) BUSUK SEBAGAI MATERI PENYUSUN

BUKU NONTEKS (POKOK BAHASAN BAKTERI DI SMA)

SKRIPSI

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j

.
e
e
e
e
j.
j.
n
nejDiajukan
nesatu
nedan
nej.
.bu.n
.busalah
.bu.n
.bu.n
guna
memenuhi
syarat
untuk
menyelesaikan
mencapai
gelar
Sarjana
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ili.id
ig ili
idgigili
idgigPendidikan
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
Pendidikan
(S1) pada Program
Studi
Biologi
/
/
/
:
:
:
d
/
/
/
i
c
//dig
/
/
/
.
p
p
p
t
t
t
a
je. j.ac
hthttp
hthttp
hthttp
e
n
u
n
.
u
b
idgiigliilib.
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/

Oleh
Arum Rahmatin Hasanah
NIM 060210193130

PROGRAM STUDI PENDIDIKAN BIOLOGI
JURUSAN PENDIDIKAN MIPA
FAKULTAS KEGURUAN DAN ILMU PENDIDIKAN
UNIVERSITAS JEMBER
c.idid 2012
c.idid

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

je.aj.ac.
e
n
u
igliibli.b.un
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

je.aj.ac.
e
n
u
igliibli.b.un
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

i

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
nePERSEMBAHAN ilib.bu.n
ne
.bu.n
u
u
b
i
l
i
i
i
ig il
idgigil
/:d
:p//:d
/
//dig
/
p
t
t
hhtt

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

Dengan menyebut nama Allah Yang Maha Pengasih dan Maha Penyayang serta Nabi

id.id dan kasih kepada :
Muhammad
SAW, saya mempersembahkan
ca.cid.id
ca.cid.id skripsi ini dengan segala
ca.ccinta
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
u.n
nej. 1. Ayahanda Dugel
nej.
nej. yang menjadi panutan
nej.
.bu.n
.bAriayanto,S.sos
.bu.n
.bu.n
dan Ibunda iBinti
Chosiah
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
setiap
perbuatan
dan
langkahku,
yang
memberikan
segala
kasih
sayang,
restu,
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
motivasi dan pengorbanan baik moril maupun materi. Terimakasih atas doa dan

did
d
d
untukku hingga saat
.cid.id
aj.ca.ci .diberikan
aj.ca.ci .iddukungan yang tiada hentinya
aj.caini.
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
nesampai SMA serta dosen-dosen
ne 2. Guru-guru sejak
ne perguruan tinggi, ilyang
ne
.buTK
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
//:d
:p//:d
:psabar
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
memberikan
ilmu
dan
bimbingan
dengan
dan
ikhlas.
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
3. Suami tercinta Moch. Musleh yang telah memberi semangat serta doa dan dukungan

ca.cid.idyang sangat berarti bagiku.
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
j.
n
nej. 4. Keluarga besarku
nej. dan Kediri, terimakasih
nedoa
nej.
.bu.n
.bu.n
.buatas
.bu.n
u
u
u
u
di
Jember
dan
dukungannya.
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili.id
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
d
/
/
/
i
c
//dig
/
/
/
.
p
p
p
t
t
t
a
5. Teman-temanku
angkatanku
2006
khususnya
Nidya
Caesaria,
Nuril
Afifah,
Ika
je. j.ac
hthttp
hthttp
hthttp
e
n
u
.un
igliibli.bsenantiasa
Ernawati, Ulfatul Hefniyah, yangdsalalu
memberikan dorongan berupa doa
g
i
i
/://d
/
:
p
t
d
d
d
d
tawa
di kampus.
iselama
cath.citdt.p
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .iddan semangat serta canda
ajh
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
.
e
e
e
e
u.n
ne
ne 6. Almamaterku, iProgram
neStudi Pendidikan Biologi,
ne MIPA, Fakultas Keguruan
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.Jurusan
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
b
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
/:d
:p//:d
:p/Pendidikan
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
t
t
danhIlmu
Universitas
Jember
yang
sangat
aku
cintai
dan
kujunjung
t
thtp
t
hhtt tinggi.
hhtt
tt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ii

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
MOTTO
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

“Hai orang-orang yang beriman, Jadikanlah sabar dan shalatmu Sebagai penolongmu,

id.id
id.id yang sabar” (TerjemahanaSurat
id.idAl- Baqarah:153)*)
sesungguhnya
Allah beserta orang-orang
.
.
.
c
c
c
ca.cid.id
a
a
a
c
c
c
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

dengan penuh keikhlasan
id
ca.cid.berjalan
ca.cid.id dengan penuh keyakinan,
ca.cid.id
a
a“Berangkat
a
.
.
.
j
j
j
.
.
.
e
e
e
j
)
ej
ncobaan”**
neIstiqomah
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
dalam menghadapi
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
//dig
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili.id
/:d
/
:
/
/
p
t
aj.cac.id
.
j
hthttp
e
n e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
p
t
t
d
d
i
t
.
ajh.cahct.id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
d
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:dan
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
tp
t
t
*) DepartemenhAgama
Republik
Indonesia.
2005.
Al-Qur’an
Terjemahannya.
Jakarta:
CV
Penerbit
J-ART.
t
t
t
hhtt
hhtt
htt 2011. Contoh Kata-kata Motto
Skripsi 2012. http://www.beritamandiri.com/2011/
**) Berita Mandiri.
11/contoh-kata-kata-motto-skripsi-terbaru.html.

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

iii

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
PERNYATAAN lib.u.n
u
u
b
i
l
i
i
b
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

Nama : Arum Rahmatin
ca.cid.id
ca.cid.idHasanah
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
NIM i:li060210193130
u
u
u
b
b
b
i
i
l
l
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
:p//:d
:
/
/
//dig
/
/
p
menyatakanhtdengan
sesungguhnya
bahwa
karya
tulis
tp
t
hthttp yang berjudul :
htt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

Saya yang bertanda tangan di bawah ini :

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

“isolasi dan karakterisasi bakteri asam laktat pada buah nanas (Ananas comusus) busuk
sebagai
materi penyusun buku nonteks
bahasan bakteri di SMA)”
adalah benar-benar
.cid.id(pokoksumbernya
.cid.ikarya
.cid.pernah
d
d
i
c
c
c
ca.cid.id
a
a
a
a
hasil
sendiri,
kecuali
jika
disebutkan
dan
belum
disajikan
pada
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
.
.
.
.
e
e
e
e
j
j
nekarya
neinstitusi
nej jawab atas keabsahanilidan
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
manapun, serta
bukan
jiplakan. Saya bertanggung
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
l
idgigisikap
ig il
idgigil tinggi.
idgigil
/:d
/:d
kebenaran isinya
ilmiah yang haruspdijunjung
:p/sesuai
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
t
t
t
t
t
t
t paksaan
hhtt
hhtdan
Demikian pernyataan
ini saya buat denganhsebenarnya,
tanpa adanya tekanan
htt
dari pihak manapun serta bersedia mendapat sanksi akademik jika ternyata di kemudian hari

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
pernyataaan
ini
tidak
benar.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili.id
/:d
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
//dig
/
/
p
p
t
t
aj.cac.id
.
j
hthttp
hthttp
e
n e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
p
t
t
d
d
d
i
i
t
.
.
aj.cac.id
ajh.cahct.id
aj.ca.ci .id
.
.
.
Jember, Junie2012
j
j
j
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
Yang
il
ig il
idgigil
idgigmenyatakan
/:d
:p//:d
:p//:d
/
/
//dig
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idg
Arum
Rahmatin
Hasanah
igili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttpNIM 060210193130

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

iv

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ig ili
/:d
//dig

idgigili
d
/
/
:
/
/
hthtp
ttp:

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

SKRIPSI

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

idgigili
d
/
/
:
/
/
hthtp
ttp:

idgigili
d
/
/
:
/
/
hthtp
ttp:

ISOLASI DAN KARAKTERISASI BAKTERI ASAM LAKTAT PADA
NANAS (Ananas comusus) BUSUK SEBAGAI MATERI PENYUSUN BUKU
d
d
d
d
i
.
NONTEKS
aj.ca.ci .id(POKOK BAHASAN
aj.cac.id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
un e
un e
un e
un e
ilib.b.un BAKTERI DI SMA)
ilib.b.un
ilib.b.un
ilib.b.un

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili.id
/:d
/
:
/
/
p
t
aj.cac.id
.
j
hthttp
e
n e
Oleh
liibli.bu.un
i
g
i
d
:p//:Rahmatin
/dig
Arum
Hasanah
/
p
t
t
d
i
t
.
hchct.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
a
.
.
e
e
nej NIM 070210193063
nej
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
Pembimbing
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

: Prof. Dr. H. Joko Waluyo, M.Si
.cid
.cid.idDosen Pembimbing Anggota
c
c
ca.cid.id
.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
//dig
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

Dosen Pembimbing Utama

: Dr. Hj. Dwi Wahyuni, M.Kes

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

v

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
PENGESAHAN lib.u.n
u
u
b
i
l
i
i
b
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

idgigilib
d
/
/
:
://
hthtp
t:tpJum’at

idgigilib
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

Skipsi berjudul “Isolasi dan Karakterisasi Bakteri Asam Laktat Pada Buah Nanas (Ananas
comusus)
Busuk Sebagai Materi Penyusun
Buku Nonteks (Pokok Bahasan
Bakteri di SMA)”
id.idiuji
id.idKeguruan
id.id Universitas
.
.
.
d
c
c
c
ca.cid.id
a
a
a
a
telah
dan
disahkan
oleh
Fakultas
dan
Ilmu
Pendidikan
Jember
c
c
c
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
uneej.
uneej.
uneej.
uneej.
ilib. .un pada:
ilib. .un
ilib. .un
ilib. .un

idgigilib
/:d
//

Hari
Tanggal

ca.cid.id
aTempat
.
j
.
e
nej
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

idgigilib
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/

: 22 Juni 2012

.id

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
TimhPenguji
htt

c c.idIlmu Pendidikan
: Fakultas Keguruan
ej.aj.adan

ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

Ketua

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

Sekretaris

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
p Si
hthttM.
Dra. Pujiastuti,

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili.id
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
d
/
/
i
c
/
/
.
p
p
t
t
a
c H. Joko Waluyo,
je. j.aDr.
hthttp
hthM.Si
ttp
e
Prof.
n
u
n
.
u
b
NIP. 19610222 198702 2 001
idgiigliilib. NIP. 195710281985031001
d
/
/
:
://
itdt.p
.cid.id
hctht.cp
d
i
ca.cid.id
c
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
.
.
.
.
e
e
e
e
nej
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil Anggota II
/:d
Anggota
:p//:d
:p/I/:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
j. Hj. Dwi Wahyuni, M.Kes
nej.
neDr.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
ig ili
NIP. 196003091987022002
/:d
/:d
/
:
/
/
//dig
p
t
hthttp

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
n
ej.
Dr. Iis.
SP., MP
nej.
nAsyiah,
.bu.n
.buNur
u
u
b
b
.
i
i
l
l
i
i
li
idgigi197306014
NIP
2200801 2 008//digigili
/:d
/
: /d
:
/
/
p
t
hthtp
hthttp
ttp:/

Mengesahkan,

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
d
aj.ca.ci .idKeguruan dan Ilmu Pendidikan
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
Dekan
Fakultas
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

Drs. H. Imam Muchtar, SH., M.Hum.
d.id
d
198003 1 005 j.ac.ci .id
ac.ci19540712
j.NIP.

e
j.a
n
e
u
n
.
u
b
idgiigliilib.
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/

e
j.a
n
e
u
n
.
u
b
idgiigliilib.
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

vi

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
RINGKASAN lib.u.n
u
u
b
i
l
i
i
b
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

hthtp
ttp:/

hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

Isolasi Dan Karakterisasi Bakteri Asam Laktat Pada Buah Nanas (Ananas comusus)
Busuk
materi penyusun buku
nonteks (Pokok Bahasan Bakteri
di SMA); Arum
id.id sebagai
id.id103
id.idPendidikan
.
.
.
c
c
c
ca.cid.id
a
a
a
a
Rahmatin
Hasanah;
060210193130;
halaman;
Program
Studi
Biologi,
c
c
c
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
.
e
e
e
e
j.
ej.
neJurusan
nejdan
nFakultas
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
Pendidikan Matematika
Ilmu Pengetahuanilib
Alam,
Keguruan dan ilIlmu
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
i
i
g ili
g ili
g ili
Pendidikan Universitas
/d/idgigili
://d/idigJember.
://d/idig
://d/idig

:/

hthtp
ttp:/

Bakteri asam laktat banyak yang bermanfaat terutama pada kesehatan manusia.
Akhir-akhir ini makin banyak minat untuk memanfaatkan bakteri asam laktat untuk produksi
asam laktat yang kemudian diaplikasikan pada produk-produk farmasi, kosmetik, dan plastik
yang dapat didegradasi. Berdasarkan alasan di atas perlu diisolasi dan dipelajari bakteri asam
laktat yang mempunyai potensi untuk dimanfaatkan pada keperluan di atas sehingga dapat
menambah wawasan bagi masyarakat luas dan juga menjadi bahan pengembangan materi
bagi pelajar. Mengingat masih banyak sumber-sumber baru d
penghasil asam laktat yang belum

ac.ci .id

j. j.a dan karakterisasi bakteri asam
diketahui, maka perlu dilakukan penelitian tentang
neisolasi
.une
ilibib.u

ig il
laktat pada buah busuk sebagai materi :penyusun
//d
//dig buku nonteks bakteri di SMA .
hthtp
ttp:

Tujuan penelitian ini adalah untuk mengisolasi bakteri asam laktat dari buah busuk,
mengkarakterisasi jenis bakteri asam laktat hasil isolasi dari buah busuk, untuk mengetahui
jumlah koloni bakteri asam yang terbanyak, mengetahui potensi isolasi dan karakterisasi
bakteri asam laktat pada buah busuk sebagai materi penyusun buku nonteks bakteri di SMA,
serta mengembangkan materi pokok bahasan bakteri di SMA. Penelitian dilakukan pada
bulan Februari 2012 sampai dengan bulan April 2012 di Sub Laboratorium Mikrobiologi
Program Studi Pendidikan Biologi, Jurusan Pendidikan MIPA, Fakultas Keguruan dan Ilmu
Pendidikan Universitas Jember. Dalam penelitian ini ada dua tahap perlakuan yaitu tahap
isolasi bakteri dan tahap karakterisasi bakteri. Tahapan karakterisasi bakteri sendiri masih
dibagi lagi menjadi lima tahapan lagi yaitu uji motilitas, pewarnaan gram, uji katalase,
produksi amonia dari arginin, dan kemampuan memproduksi asam.
Berdasarkan hasil penelitian dan analisis data yang diperoleh dapat disimpulkan
Isolasi bakteri asam laktat dari buah nanas busuk terdapat 12 isolat bakteri pada medium
MRS yang diduga sebagai bakteri penghasil asam. Dari hasil pemurnian pada medium MRS
yang digoreskan secara kuadran pertumbuhan bakteri diketahui 4 isolat bakteri yang dapat
tumbuh, 2 isolat bakteri yang dapat tumbuh dengan baik, dan 6 isolat bakteri yang dapat
tumbuh dengan sangat baik. Karakterisasi bakteri asam laktat dari buah nanas busuk di
dapatkan 1 isolat bakteri genus lactobacillus pada isolat bakteri B11 dan digolongkan dalam

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

vii

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

Lactobacillus Homofermentatif karena hanya mampu memfermentasikan glukosa menjadi
asam laktat sebagai produk utamanya. Isolasi Dan Karakterisasi Bakteri Asam Laktat Pada
Buah Nanas (Ananas comusus) Busuk layak digunakan sebagai materi penyusun buku
nonteks, tepatnya pada bahasan Bakteri di dalam pengembangan bahan ajar pada materi
bakteri di SMA (Sekolah Menengah Atas) kelas X (sepuluh) semester 1 (gasal) dengan sub
pokok bahasan “Morfologi dan Peranan Bakteri dalam Kehidupan Manusia”.

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili.id
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
aj.cac.id
.
j
hthttp
hthttp
e
n e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
p
t
t
d
d
i
t
.
ajh.cahct.id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

viii

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
PRAKATA lib.u.n
u
u
b
i
l
i
i
b
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

Puji syukur kehadirat Allah SWT atas segala rahmat dan karunia-Nya sehingga

penulis
Bakteri Asam
id berjudul “Isolasi Danj.Karakterisasi
ca.cid.id dapat menyelesaikan skripsi
ca.cidyang
ca.cid.id
ca.cid.id
.
a
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
j.
u.n
neLaktat
nej. Comusus) Busuk Sebagai
nej. Penyusun Buku Nonteks
nej.
.bu.n
.b
.bu.n
.bu.n
Pada Buah Nanas
(Ananas
Materi
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
d
/:d
/:Bakteri
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
(Pokok Bahasan
Di
Sma)”.
Skripsi
ini
disusun
guna
memenuhi
salah
satu
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp syarat
untuk menyelesaikan dan mencapai gelar Sarjana Pendidikan (S1) pada Program Studi

ca.cid.id Matematika dan Ilmu jPengetahuan
ca.cid.id Biologi, Jurusan Pendidikan
ca.cid.id Alam, Fakultas j.aca.cid.id
a
aPendidikan
a
.
.
.
j
j
.
.
.
e
e
e
e
j
j
n
n
n
n
eUniversitas
eKeguruan
ej
ej.
u
u
u
u
n
n
n
n
.
.
.
.
dan
Ilmu
Pendidikan
Jember.
u
u
u
u
b
b
b
b
.
.
.
.
i
i
i
i
idgiigl ilib
igil ilib
idgiigl ilib
idgiigl ilib
d
d
d
/
/:d
/
/
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
: penulis
Penyusun
thtp
hthtp
hthtp
ttp:skripsi ini tidak lepas darihbantuan
ttp: berbagai pihak, oleh karena
ttpitu
ingin menyampaikan ucapan terimakasih kepada:

.cid.id
1.
selaku Dekan Fakultas
Keguruan dan Ilmu
id Imam Muchtar, SH,j.acaM.Hum.,
ca.cid.Drs.
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
nej. Pendidikan Universitas
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
Jember;
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili.id
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
d
/
/
/
i
c
//dig
/
/
/
.
p
p
p
t
t
t
a
2. Dra. Sri
Astutik,
M.Si.,
selaku
Ketua
Program
Studi
Pendidikan
Matematika
dan
Ilmu
je. j.ac
hthttp
hthttp
hthttp
e
n
u
.unPendidikan Universitas Jember;
igliibli.bIlmu
Pengetahuan Alam, Fakultas Keguruan
dan
g
i
d
i
//://d
tht.p
d.Drs.
dt.:p
i
i
.
h
t
d
d
3.
Suratno,
M.Si.,
selaku
Ketua
Program
Studi Pendidikan.a
Biologi,
i
i
c
c
ca.cid.id Fakultas Keguruan j.aca.cid.id
aj.ac
aj.ac
.
.
j
j
j
.
e
e
e
e
n
n
n
n
ej.
e dan Ilmu Pendidikanb.Universitas
e
ej
u
u
u
u
n
n
n
n
.
.
.
u
u
u
u
b
b
b
Jember;
.
.
.
.
i
i
i
i
idgiigl ilib
igil ilib
idgiigl ilib
idgiigl ilib
d
d
d
/
/:d
/
/
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p :
tp
4. Dr. Hj.httDwi
tp: H. Joko
hthtp
tDr.
ttp: Pembimbing I dan Prof.
http Wahyuni, M.Kes., selakuhthDosen
Waluyo, M.Si, selaku Dosen Pembimbing II yang telah membimbing, mengarahkan

id.id akhir penelitian
.cid.id dan pikiran sejak awal
id mengorbankan waktu,
catenaga
ca.cid.serta
ca.cid.id
ca.chingga
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
nej. ini;
nej. maupun saat penulisan
nej.
nej.
.bu.skripsi
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp selaku teknisi Laboratorium
5. BapakhTamyis
hthttp Fakultas
hthttpProgram Studi Pendidikan Biologi,
Keguruan dan Ilmu Pendidikan Universitas Jember;

did
.cid.iddoa dan dukungannya; .ac.cid.id
ca.cid.id
besarku terimakasih
aj.caatas
aj.6.ca.ci .Keluarga
a
.
.
.
j
j
j
j
a
.
.
e
e
e
e
ne Program Studi Pendidikan
ne 7. Teman-teman angkatan
nej
nej Fakultas Keguruanilidan
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
2006
Biologi,
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Ilmu Pendidikan
hhttp Universitas Jember; hhttp
hhttp
8. Semua pihak yang tidak dapat penulis sebutkan satu persatu.

.cid.id dan saran dari semua .apihak
cakritik
ca.cid.idPenulis menerima segala
ca.cid.iddemi kesempurnaan j.aca.cid.id
a
a
.
.
j
j
j
e
e
e
e
j.
u.n
neberharap
nej.skripsi ini. Akhirnyailipenulis
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bini
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
l
l
l
semoga
skripsi
bermanfaat
bagi
penulis
pada
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
thttpbagi semua mahasiswa sertahsemua
thttpumumnya.
thttp pihak yang bersangkutanhpada
khususnyahdan

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

d
ca.cid.id Juni 2012
aj.ca.ci .id
aj.Jember,
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
Penulis hhtt
hhtt
ix

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
DAFTAR ISI lib.u.n
u
u
b
i
l
i
i
b
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt Halaman

hhtt

hhtt

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

HALAMAN SAMPUL ................................................................................
i
HALAMAN
PERSEMBAHAN
.................................................................
ii
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
HALAMAN
MOTTO
.................................................................................
iii
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
j.
j.
neHALAMAN
ne....................................................................
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
PERNYATAAN
iv
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
ili
ig ili
idgigPEMBIMBING
idgigili
HALAMAN DOSEN
.......................................................
v://d/idgigil
/:d
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
tp
hthPENGESAHAN
hthttp
hthtvi
ttp
HALAMAN
.....................................................................
RINGKASAN ..............................................................................................
vii
PRAKATA
ix
.cid.id
.cid.id ISI...................................................................................................
.cid.id
c
c
c
ca.cid.id
a
a
a
a
DAFTAR
................................................................................................
xi
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
.
.
.
.
e
e
e
e
j
nej
neDAFTAR
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
TABEL .......................................................................................
xiv
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
il
idgig...................................................................................
ig il
idgigil
idgigil
/:d
DAFTAR GAMBAR
xv
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtxvi
DAFTAR LAMPIRAN
...............................................................................
BAB 1. PENDAHULUAN ..........................................................................
1
1.1
Latar
Belakang
.......................................................................
1
id.id
id.id
id.id
.
.
.
c
c
c
ca.cid.id
a
a
a
a
c
c
c
.
.
.
.
1.2
Rumusan
Masalah
.................................................................
3
j
j
j
j
a
a
a
e
e
e
e
j.
nej.
ne....................................................................
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
1.3
Batasan
Masalah
3
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgiPenelitian
idgigili.id
idgigili
gili
/:d
/:d
/:d
1.4 Tujuan
...................................................................
4//d
/
/
:
:
:
d
/
/
/
i
c
//dig
/
/
/
.
p
p
p
:
t
t
t
a
je. j.ac
hthManfaat
hthttp
hthttp4
ttp
e
1.5
Penelitian .................................................................
n
u
n
.
u
b
BAB 2. TINJAUAN PUSTAKA ................................................................
5
idgiigliilib.
d
/
/
:
/
/
p
2.1
Isolasi
Bakteri
.........................................................................
5
:
t
t dt.p
d
d
d
id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id 2.2 Karakterisasi Bakteri
ajh.cah.cit............................................................
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
6
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne .............................................................
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
2.3 Bakteri Asam
Laktat
7
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil Bakteri Asam Laktat:/........................................
idgigil
/:d
/:d
2.3.1
Isolasi
8://:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhttp
hh2.3.2
hhttpLaktat ...................................
tt Karakteristik Bakteri Asam
8
2.3.3 Habitat Bakteri Asam Laktat ......................................
10
2.3.4 Peranan Bakteri.iAsam
.....................................
11
cacd.idAsamLaktat
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
2.3.5
Kelompok
Bakteri
Laktat
yang
Sering
e
e
e
e
j.
ne.....................................................................
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
Ditemukan
12
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili ...........................................................................
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
2.4 Lactobacillus
14tp://:d
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
t
t
thttp Busuk .............................................................................
h15thttp
hthttp
2.5hBuah
2.5.1 Buah Busuk secara Umum ........................................... 15
2.5.2 Buah Nanas ...................................................................
.cid.id
.cid.id
.cid.id 16
c
c
ca.cid.id
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
2.6
Buku
Suplemen/Buku
Nonteks
..............................................
18
.
.
.
.
e
e
e
e
nej
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
2.7
Pokok
Bahasan
Bakteri
di
SMA
............................................
20
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
2.8 Hipotesis
...................................................................................
25ttp://:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt PENELITIAN ..............................................................
h26http
hhtt
BAB 3. METODE
3.1 Jenis Penelitian ........................................................................ 26
Penelitian
...............................................
d
ca.cid.id
ca.ci .id 3.2 Tempat dan Waktu
ca.cid.id
ca.cid.id 26
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
3.3 Variabel Penelitian
26
e
e
e
e
ej..................................................................
nPenelitian
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
3.4
Alat
dan
Bahan
.....................................................
27
i
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
3.4.1
Alat
Penelitian
................................................................
27
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
hth3.4.2
h27thttp
hthttp
ttp Bahan Penelitian .............................................................
3.5 Definisi Operasional ............................................................... 27
d
d 3.6 Prosedur Penelitian c................................................................
d
d
28
aj.a.ci .idBusuk .............................................
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id 28
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
3.6.1
Karakterisasi
Nanas
ne .................................................................
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
3.6.2
Sterilisasi
Alat
28
i
i
i
i
i
i
i
i
ig il
d/idgigil Bakteri Asam Laktat p...........................................
diggil
/:d
/digigil
29ttp:p//://di
//dig
tp:p//:/Isolasi
t3.6.3
tt :p/://d

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

hhtt
x

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
neBakteri Asam Laktat .................................
3.6.4 Karakterisasi
29
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
il
idgigil
idgigProduk
3.6.5
Uji
.......................................................................
31 ://d/idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
h31thtp
hh3.6.6
ttp:/
tt Analisis Hasil ..................................................................

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

3.7 Alur Penelitian ........................................................................ 32
BABd4. HASIL DAN PEMBAHASAN
33
i .id 4.1 Hasil Penelitian .......................................................................
id.id ......................................................
id.id 33
.
.
.
c
c
c
ca.cid.id
a
a
a
a
c
c
c
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
e
e
e
e
j. Nanas Busuk ......................................
nej.
neBuah
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
4.1.1Karakterisasi
34
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
ig ili
idgigiliBakteri Asam Laktat ...........................................
idgigili
4.1.2
Isolasi
34 ://d/idgigil
/:d
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
thttp
hth4.1.3
hthLaktat
ttp Karakterisasi Bakteri Asam
ttp ................................. h36
4.2 Analisis Data Isolasi Dan Karakterisasi Bakteri Asam Laktat
pada Buah Nanas (Ananas
id.id Penyusun
.cid.id Comusus) Busuk sebagai
.cid.id
.Materi
c
c
c
ca.cid.id
a
a
a
a
Buku
Nonteks
..........................................................................
40
c
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
.
.
.
.
e
e
e
e
n
nej
nej
nej
nej
.bu.............................................................................
.bu.n
.bu.n
.bu.n
4.3 Pembahasan
42
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idg......................................................................................
ig il
idgigil
idgigil
igil
/:d
BAB 5. PENUTUP
48p://d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
:
t
t
t
t
t
t
hhKesimpulan
hhtt
h48
tt
5.1
.............................................................................
http
5.2 Saran ....................................................................................... 48
DAFTAR
id.id BACAAN ....................................................................................
id.id
id.id 50
.
.
.
c
c
c
ca.cid.id
a
a
a
a
c
c
c
.
.
.
.
LAMPIRAN-LAMPIRAN
.........................................................................
56
j
j
j
j
a
a
a
e j.
e j.
e j.
e j.

n e
liibli.bu.un
i
g
i
/:d
//dig

n e
liibli.bu.un
i
g
i
.cid.id
:p//:d
/dj.ig
c
/
p
t
a
t
t
a
hht uneej.
igliibli.b.un
g
i
d
i
//://d
tht.p
dt.:p
d
i
h
t
d
i
c
aj.ac
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

n e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
p
t
t
t
hht

xi

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

n e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
p
t
t
t
hht

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne DAFTAR TABELilib.bu.n
.bu.n
u
u
b
i
l
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
Halaman hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

Tabel 4.1 Pertumbuhan Isolat bakteri pada Media MRS ..............................
Tabel
Uji Motilitas Isolat Bakteri d
Laktat ......................................
id.id4.2
i .Asam
.
.
d
i
c
c
ca.cid.id
a
a
a
Tabel
4.3
Uji
Pewarnaan
Gram
Isolat
Bakteri
Asam
Laktat
.........................
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
e
e
e
j.
neTabel
nej. Asam Laktat .......................................
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
4.4 Uji KatalaseilIsolat
Bakteri
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
i
i
ig ili
idgigili dari Arginin Isolat Bakteri
idgiAsam
gili Laktat ..........
Tabel 4.5 Produksi
Amonia
/:d
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
//dig
/
/
p
p
t
t
p
tp Bakteri Asam
hthttPengamatan
hthtIsolat
Tabel 4.6 Data
Total Asam Laktat
Laktat ............................................................................................
Tabel
id 4.7 Hasil uji validasi ahli bukuidnonteks pelajaran ...............................
id

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
35
36
ca.cid.id
a
37
.
j
e
nej.
38 ilib.u.n
u
b
i
//d/idgigil
:39

hthtp
ttp:/
40
41

aj.ca.c.id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili.id
/:d
/
:
/
/
p
t
aj.cac.id
.
j
hthttp
e
n e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
p
t
t
d
d
i
t
.
ajh.cahct.id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

aj.ca.c.id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

aj.ca.c.id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

xii

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne DAFTAR GAMBAR
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
Halaman hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

2.1 Yakult hasil fermentasi bakteri asam laktat .............................................

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
11

d.id Nanas ..............................................................................................
2.2
16
ca.ciBuah
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
j. Nanas busuk ............................................................................................
ne4.1
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
33 ilib.u.n
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
4.2 Isolasi bakteri
asam
laktat
pada
nanas
busuk
..........................................
34
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili.id
/:d
/
:
/
/
p
t
aj.cac.id
.
j
hthttp
e
n e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
p
t
t
d
d
i
t
.
ajh.cahct.id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e