Isolasi dan Karakterisasi Bakteri Asam Laktat Pada Terong (Solanum melongena L.) Busuk sebagai Materi Penyusun Buku Nonteks (Pokok Bahasan Bakteri di SMA)

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/


giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

aj.ca.c.id
.
j
e
n e
liibli.bu.un
i
g

i
//d ig
p://d

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:

/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d

/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i

idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u

b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b

i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n

u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e

ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id

a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

je.ajKARAKTERISASI
je.aj.ASAM
je.aj.ac.

ISOLASI DAN
BAKTERI
ac.
ac. LAKTAT
.
e
e
e
n
n
n
u
u
u
.b.un
.unBUSUK SEBAGAI igiliibli.b.un
PADA
(Solanum melongena
igliibliTERONG
igliibli.bL.)
g
g
i
i
d
d
i
i
MATERI PENYUSUN
:p//://d
:p//://dBUKU NONTEKS
:p//:d
/dig
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
hht
hht BAKTERI DI SMA) hht
(POKOK BAHASAN

c.idid

c.idid

c.idid

A-PDF WORD TO PDF DEMO:
Purchase fromidwww.A-PDF.com to

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
i.d.n
ne
ne
.bu.n
.bu.n
idne
cai.b.u
u
u
u
b
b
b
a
i
i
i
c
SKRIPSI
.
l
l
l
j
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
ide
n
ngiegji.l
:p//:d
:p//:d
:p.b/u/:.d
/
/
/
u
b
/
/
/
i
p
p
p
l
t
t
t
i
t
t
t
i
hhtt
hhtt
hig
idg
hitlt
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
.cid.id satu syarat untuk menyelesaikan
ca.cid.id dan mencapai gelar j.aca.cid.id
casalah
ca.cid.id Diajukan guna memenuhi
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Sarjana Pendidikan
(S1) pada Program Studi
Pendidikan Biologi
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
Oleh
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt Sriwulandari
hhtt
Nidya Caesaria

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

PROGRAM
ca.cid.idSTUDI PENDIDIKAN jBIOLOGI
ca.cid.id
ca.cid.id
ajJURUSAN
a
a
.
.
.
j
j
.
.
.
e
e
e
PENDIDIKAN
MIPA
nej
nej
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
FAKULTAS
KEGURUAN
DAN
ILMU
PENDIDIKAN
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
UNIVERSITAS
JEMBER
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
2012

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

NIM 060210193110

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
i
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

h

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne nama Allah Yang Maha
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
Denganilib
menyebut
Pengasih
dan Maha Penyayang
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
serta
Nabi
Muhammad
SAW,
saya
mempersembahkan
skripsi
ini
dengan
segala
cinta
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

PERSEMBAHAN

dan kasih kepada :

id.id
d
1. Ayahanda Jasuli.adan
Anik Mulyani yang
panutan setiap
c.cid.iIbunda
.ac.cmenjadi

ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
e
e
e
j.
j.
n
nelangkahku,
nesegala
nej.
.budan
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
.
perbuatan
yang
memberikan
kasih
sayang,
restu,
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
dan pengorbanan baik
p
p maupun materi. Terimakasih
hthttmotivasi
hthttmoril
hthttp atas doa

h

dan dukungan yang tiada hentinya diberikan untukku hingga saat ini.

ca.cid.id
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
ej
i.d.n
nej
nej dan bimbingan dengan
.bu.n
.bu.n
idndan
cai.b.u
u
u
u
b
b
b
a
i
i
i
c
memberikan
ilmu
sabar
ikhlas.
.
l
l
l
j
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
ide
n
ngiegji.l
//:d
//:d
.b/u/:.d
:
:
:
/
/
/
u
b
/
/
/
i
p
p
p
l
t
t
t
i
t
t
t
i
p
p
H. Masyhuri dan dIbu
kasih
hhttsegala
h3.httBapak
hig
itltp Sumiyati yang memberikan
hSiti
/://idg
/
:
p
t
hthttp dan doa.
sayang, motivasi, dukungan
d.id telah memberiku
id
ca.cid.id
ca.ciyang
ca.cid.Hidayat
4. Adekku Yoga jRian
dan Alip Aprilianto
a
a
a
.
.
.
j
j
e
e
e
j.
ej.
nej.
nyang
netawa
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
motivasi,
canda
dan
suasana
persaudaraan
begitu
indah,
serta
kasih
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
yang utuh.
hthttp
hthttp
hthttsayang
.id.id
id
c.cid.sampai
2. Guru-guru sejakj.aTK
SMA dan dosen-dosen
tinggi, yang
j.ac cperguruan

h

h

5. Sdr. Ahmad Bisri yang selalu memberi bantuan, kasih, cinta dan senantiasa

id
id
ca.cid.id
a
.
j
.
.
.
e
e
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
satiap
langkahku;
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhttyang salalu
hhtt Mba’qiqi dan Nuril Afifah
h6.httArum Rahmatin, Ayu Novia,
. .id semangat dalam
. .id kesabaran serta kekuatan
memberi dukungan
j.acacberupa
j.acacdo’a,

h

senantiasa memberikan dorongan berupa doa, semangat serta canda tawa.

id

ca.cid.id
a
.
j
e
e
e
u.n
u.n
u.n
nej.
nej
nej
.
.
.
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
b
b
memberikan
idgigili semangat dan motivasi.
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp Fakultas
p
h8.thttAlmamaterku,
hthPendidikan
Program Studi
Biologi, Jurusan hMIPA,
ttp
7. Teman-teman jangkatanku
.a.ca.c.id 2006

id

.
dan teman-teman
j.a.cac.id kost yang selalu

h

Keguruan dan Ilmu Pendidikan Universitas Jember yang sangat aku cintai dan

.id

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

nej
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

c id
kujunjung tinggi.
ej.a.ac.

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
ii ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
e melainkan sebagai kabarb.u.n
ne
ne
ne
nitu
.bu.n
.bumenjadikan
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
Dan Allah tidak
pemberian bala bantuan
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
//:d
//:d
//:d
/agar
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
gembira
bagi
kemenanganmu,
dan
tentram
hatimu
karenanya.
Dan
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

MOTTO

kemenanganmu itu hanyalah dari Allah
(Terjemahan
ca.cid.id Surat Al- Isra’ Ayatj.36)*
ca.ci)d.id
a
a
.
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

.cid.id keyakinan, berjalan dengan
.id.id keikhlasan
“Berangkat dengan
j.acpenuh
j.ac cpenuh

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

e
e
n
ej.a
ej.a )
i.d.n
.
u
u
d
n
n
.
.
i
c
u
u
b
b
a
.
i
i
c
Istiqomah
dalam
menghadapi
cobaan”**
gijeig.lji.laib
idgiigl ilib
ide
n
d
d
/
/
u
n
/
/
.
:
:
/
/
u
b
/
/
.
i
ltp
hthtp
hiitg
itltipb:
idg
ttp:
d
h
/
/
:
/
hthtp
ttp:/
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
e
e
ne
ndan
nRepublik
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
)
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
*
Departemen
Agama
Indonesia.
2005.
Al-Qur’an
Terjemahannya.
Jakarta:
CV
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
PenerbitpJ-ART.
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
t
t
)
p
hhttp
ttp Skripsi 2012. http://www.beritamandiri.com/2011/
Berita
** h
httpMandiri. 2011. Contoh Kata-katahhMotto

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

11/contoh-kata-kata-motto-skripsi-terbaru.html.

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
iii ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

.cid.id PERNYATAAN
c
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
a
.
.
e
e
nej
nej
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgyang
idgig: il
igil bertanda tangan di bawah
Saya
ini
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
Nama : Nidya Caesaria Sriwulandari

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

NIM : 060210193110
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
menyatakan dengan
sesungguhnya
bahwa karya tulis
yang
nej.
nej.
nej.berjudul :
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
ili Terong (Solanum melongena
idgigili
idg
idgigpada
idgigilL.)
igili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
“Isolasi
dan
Karakterisasi
Bakteri Asam
Laktat
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp

h

Busuk sebagai Materi Penyusun Buku Nonteks (Pokok Bahasan Bakteri di SMA)”

d
d adalah benar-benar hasil karya
d sendiri, kecuali jika disebutkan
dsumbernya dan belum
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
i.d.n
pernah disajikan
karya jiplakan. Saya
ne
ne
ne institusi manapun, ji.lserta
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.pada
idbukan
cai.b.u
u
u
u
u
b
b
b
b
a
i
i
i
i
c
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
ide
n
u/:.d
ngiegji.l isinya sesuai sikaptpilmiah
//:d
//:d
//:d
.b/kebenaran
:
:
:
bertanggung
jawab atas keabsahan dan
yang
/
/
/
/
u
b
/
/
/
/
i
p
p
l
t
t
i
t
t
t
i
p
p
p
l
g
t
t
h
hhttp
h
i
i
t
t
g
d
h
h
i
/
:/ /d
harus dijunjung tinggi.
hthtp
ttp:/
.cid.idbuat dengan sebenarnya,.atanpa
ca.cid.idadanya tekanan dan j.aca.cid.id
casaya
ca.cid.id Demikian pernyataan ini
a
a
.
.
j
j
j
e
e
e
e
n
paksaan dari pihak
sanksi
nej.
nej. akademik jika ternyata
nej. serta bersedia mendapat
nej.
.bdiu.n
.bu.n
.bumanapun
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
kemudian
hari
pernyataaan
ini
tidak
benar.
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

h

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
diggil
:p//:d
/
Jember, Juni 2012 ttp:p//://di
/
p
t
t
hhtt
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

Yang menyatakan

Nidya Caesaria Sriwulandari

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

je.aj.ac
e
n
u
n
.
giigliiblib.u
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
iv ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

NIM 060210193110
c.id.id

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

SKRIPSI

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
:p//:d
:pISOLASI
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
DAN
KARAKTERISASI
BAKTERI
ASAM
LAKTAT
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
PADA TERONG (Solanum melongena L.) BUSUK SEBAGAI

h

MATERI PENYUSUN BUKU NONTEKS (POKOK
id
BAKTERI DI SMA)
c.cid.id
.aBAHASAN
.ac.c.id

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
i.d.n
ne
.bu.n
idne
cai.b.u
u
u
b
b
a
i
i
c
.
l
l
j
i
i
i
idgigil
ide
n
ngiegji.l
:p//:d
:p.b/u/:.d
/
/
u
b
/
/
i
p
p
l
t
t
i
t
t
i
hhtt
hig
idg
hitlt
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
Oleh
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

jej.a
e
n
u
n
.
u
b
idgiigliilib.
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/

jej.a
e
n
u
n
.
u
b
idgiigliilib.
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/

Nidya Caesaria Sriwulandari
NIM 060210193110

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
p
hthttDosen
Pembimbing I

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
u.n
u.n
nej.
nej.
.
.
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
b
b
Pembimbing
idgigili
idgigi:li
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
h:thDr.
ttpHj. Dwi Wahyuni, M.Kes hthttp

h

Dosen Pembimbing II

: Prof. Dr. H. Joko Waluyo, M.Si

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
v ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
u.n
ne
ne
nedan karakterisasi bakteri
nelaktat pada terong (Solanum
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.basam
u
u
u
u
b
b
b
b
Skipsi berjudul
“Isolasi
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
il sebagai materi penyusun
il nonteks (pokok bahasan
idgbakteri
idgigil
idgigbusuk
idgigbuku
igil
//:d
//:d
//:d
//:d
melongena
l.)
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhttpPendidikan
ttp Fakultas Keguruan dan Ilmu
di h
SMA)”
http telah diuji dan disahkanhholeh

h

PENGESAHAN

Universitas Jember pada:

ca.cid.id Hari
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
:
Jum’at
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
li Juni 2012
idgigili
idgigili
Tanggal //digig: i22
/:d
//:d
/
d
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
:
t
t
p
tp Pendidikan
hthttp
hthtIlmu
Tempat
: Fakultas Keguruan dan

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id Tim Penguji
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
i.d.n
ne
ne
.bu.n
.bu.n
idne
cai.b.u
u
u
u
b
b
b
a
i
i
i
c
.
l
l
l
j
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
ide
Ketua
Sekretaris
n
ngiegji.l
:p//:d
:p//:d
:p.b/u/:.d
/
/
/
u
b
/
/
/
i
p
p
p
l
t
t
t
i
t
t
t
i
hhtt
hhtt
hig
idg
hitlt
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
Dra. Pujiastuti, M. Sineej.
Prof.
Dr.
e
e
j. H. Joko Waluyo, M.Si.une
n
nej.
ne195710281985031001
nej.
.buNIP.
.bu.un
.bu.n
u
u
u
b
b
b
b
.
.
i
i
i
i
l
l
l
l
NIP.
196102221987022001
i
i
i
i
b
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

h

h

h

d
d
Anggota
II
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

h

ca.ci .id
ca.cid.id
ca.ci .id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
Mengesahkan,
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
Dekan Fakultas Keguruan
dan Ilmu Pendidikan

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
il M.Hum.
idgigil
idgigSH.,
Drs. H. Imam Muchtar,
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt198003 1 005
NIP. 19540712

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
vi ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
Anggota I

Dr. Hj. Dwi Wahyuni, M.Kes
NIP. 196003091987022002 d

Dr. Jekti Prihatin, M. Si
NIP. 196510091991032001
d

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

RINGKASAN

Isolasi dan Karakterisasi Bakteri Asam Laktat Pada Terong (Solanum
melongena L.) Busuk sebagai Materi Penyusun Buku Nonteks (Pokok Bahasan
Bakteri di SMA); Nidya Caesaria Sriwulandari; 060210193110; 113 halaman;
Program Studi Pendidikan Biologi, Jurusan Pendidikan Matematika dan Ilmu
Pengetahuan Alam, Fakultas Keguruan dan Ilmu Pendidikan Universitas Jember.
Bakteri asam laktat banyak yang bermanfaat terutama pada kesehatan
manusia. Akhir-akhir ini makin banyak minat untuk memanfaatkan bakteri asam
laktat untuk produksi asam laktat yang kemudian diaplikasikan pada produk-produk
farmasi, kosmetik, dan plastik yang dapat didegradasi.
id Berdasarkan alasan di atas

.ac.c.id

jej.a yang mempunyai potensi untuk
perlu diisolasi dan dipelajari bakteri asam
nlaktat
.une
iliblib.u

igigi sehingga dapat menambah wawasan bagi
dimanfaatkan pada keperluan
//datas
p:/di/d
httttp:

masyarakat luas dan jugah menjadi bahan pengembangan materi bagi pelajar.
Mengingat masih banyak sumber-sumber baru penghasil asam laktat yang belum
diketahui, maka perlu dilakukan penelitian tentang isolasi dan karakterisasi bakteri
asam laktat pada buah busuk sebagai pengembangan materi bakteri di SMA .
Tujuan penelitian ini adalah untuk mengisolasi bakteri asam laktat dari terong
busuk, mengkarakterisasi jenis bakteri asam laktat hasil isolasi dari terong busuk,
untuk mengetahui jumlah koloni bakteri asam yang terbanyak, mengetahui potensi
isolasi dan karakterisasi bakteri asam laktat pada terong busuk sebagai materi
penyusun buku nonteks bakteri di SMA, serta mengembangkan materi pokok bahasan
bakteri di SMA. Penelitian dilakukan pada bulan Februari 2012 sampai dengan bulan
April 2012 di Sub Laboratorium Mikrobiologi Program Studi Pendidikan Biologi,
Jurusan Pendidikan MIPA, Fakultas Keguruan dan Ilmu Pendidikan Universitas
Jember. Dalam penelitian ini ada dua tahap perlakuan yaitu tahap isolasi bakteri dan
tahap karakterisasi bakteri. Tahapan karakterisasi bakteri sendiri masih dibagi lagi
menjadi lima tahapan lagi yaitu uji motilitas, pewarnaan gram, uji katalase, produksi
amonia dari arginin, dan kemampuan memproduksi asam.

vii

h

Berdasarkan hasil penelitian dan analisis data yang diperoleh dapat
disimpulkan pada isolat S4.4 bakteri sudah dapat dihitung dengan jumlah 12 sehingga
isolat ini kemudian di murnikan untuk uji selanjutnya. Dari hasil pemurnian pada
medium MRS yang digoreskan secara kuadran pertumbuhan bakteri diketahui 2 isolat
bakteri yang dapat tumbuh, 4 isolat bakteri yang dapat tumbuh dengan baik, dan 6
isolat bakteri yang dapat tumbuh dengan sangat baik. Karakterisasi bakteri asam
laktat dari sayur kubis busuk di dapatkan 1 isolat bakteri genus Lactobacillus pada
isolat bakteri S4.10 dan digolongkan dalam Lactobacillus Homofermentatif karena
hanya mampu memfermentasikan glukosa menjadi asam laktat sebagai produk
utamanya. Isolasi dan Karakterisasi Bakteri Asam Laktat pada Terong (Solanum

.id

c .id penyusun buku nonteks,
melongena L.) Busuk layak digunakan sebagai
ej.aj.acmateri

ne
.bu.n
upengembangan
b
i
l
i
i
tepatnya pada bahasan Bakteri d
diigdalam
bahan ajar pada materi
l
i
/://dig
/
:
p
t
bakteri di SMA (SekolahhtMenengah
Atas) kelas X (sepuluh) semester 1 (gasal)
http

dengan sub pokok bahasan “Morfologi dan Peranan Bakteri dalam Kehidupan
Manusia”.

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
viii ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
neAllah SWT atas segala
ne dan karunia-Nya sehingga
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
Puji syukur kehadirat
rahmat
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
penulis
dapat
menyelesaikan
skripsi
yang
berjudul
“ISOLASI
DAN
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp

h

PRAKATA

KARAKTERISASI BAKTERI ASAM LAKTAT PADA TERONG (Solanum

.cid.id
MATERI PENYUSUN
ca.cid.id melongena L.) BUSUK
caSEBAGAI
ca.cid.idBUKU NONTEKS j.aca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
j.
nej.
neBAKTERI
neinij. disusun guna memenuhi
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
(POKOK
BAHASAN
DI
SMA)”.
Skripsi
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
salah
(S1)
p
p mencapai gelar Sarjana hPendidikan
hthsatu
hthttdan
ttp syarat untuk menyelesaikan
pada Program Studi Pendidikan Biologi, Jurusan Pendidikan Matematika dan Ilmu

d
d
d.id
id
dan Ilmu Pendidikan
Jember.
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id Pengetahuan Alam, Fakultas
aj.ca.ciKeguruan
aj.ca.Universitas
c.id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
i.d.n
u.n
dne
ne
ne
ne ini tidak lepas dari bantuan
.bu.n
.bu.n
.bskripsi
iberbagai
cai.b.u
u
u
u
u
b
b
b
b
a
i
i
i
i
c
Penyusun
pihak,
oleh
karena
itu
.
l
l
l
l
j
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
ide
n
ngiegji.l
//:d
//:d
//:d
.b/u/:.d
:
:
:
/
/
/
/
u
b
/
/
/
/
i
p
p
p
l
t
t
t
i
t
t
t
i
p
p menyampaikan ucapan
penulis
kepada:
hhttp
hhttingin
hiterimakasih
idg
g
hitltp
/:d
/
:
/
/
p
t
thttpM.Hum., selaku Dekan Fakultas Keguruan dan Ilmu
1. Drs. Imam Muchtar, h
SH,
id.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cJember;
ca.cid.id
Pendidikan Universitas
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
j.
n
ej.
nej.
nePendidikan
nM.Si.,
nej.
.bu.n
.buStudi
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
2.
Dra.
Sri
Astutik,
selaku
Ketua
Program
Matematika
dan
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttpUniversitas
hthttpKeguruan dan Ilmu Pendidikan
hthIlmu
ttp Pengetahuan Alam, Fakultas

h

h

Jember;

d
d
d
ca.cid.id Ketua Program Studi Pendidikan
aj.ca.ci .id 3. Drs. Suratno, M.Si.,
aj.ca.ci .id Biologi, Fakultas ej.aj.ca.ci .id
aj.selaku
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
ne
ne
nePendidikan UniversitasiliJember;
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.Ilmu
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
l
l
l
Keguruan
dan
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p Dr. H.
p
4. hh
Dr.
hhttProf.
ttp Dosen Pembimbing I dan
ttpHj. Dwi Wahyuni, M.Kes.,hhselaku

h

Joko Waluyo, M.Si, selaku Dosen Pembimbing II yang telah membimbing,

.cid.id sejak awal hingga .ac.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
capikiran
mengarahkan
serta
mengorbankan
waktu,
tenaga
dan
a
a
a
.
.
.
j
j
jej.a
j
e
e
e
e
j.
j.
j.
n
n
n
n
e
e
e
u
u
u
u
n
n
n
n
.
.
.
.
u
u
u
u
b
b
b
b
.
akhir penelitian
skripsi
idgiigliilib. maupun saat penulisan
idgiigliilib.
idgiigliilib.
idgiigliilibini;
d
d
d
/
/
/
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
tp
p //
hthtp
hthtp
5. hth
Bapak
Program Studi Pendidikan
ttp:/ Biologi,
ttp:/
ttp:/ Tamyis selaku teknisi Laboratorium

h

Fakultas Keguruan dan Ilmu Pendidikan Universitas Jember;

d
d
d
d
aj.ca.ci .id atas doa dan dukungannya;
aj.ca.ci .id 6. Keluarga besarkueterimakasih
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
7.
Teman-teman
angkatan
2006
Program
Studi
Pendidikan
Biologi,
Fakultas
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhKeguruan
hhttp
ttp
dan Ilmu PendidikanhUniversitas
Jember;
http

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
ix ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d.id
Penulis menerima
kritik dan saran .adari
ca.cid.idsemua pihak demi j.aca.cid.id
aj.ca.ci .id
aj.ca.cisegala
.
.
j
j
j
.
e
e
e
e
n
n
n
n
ej.
e
eini. Akhirnya penulis berharap
ej
u
u
u
u
n
n
n
n
.
.
.
.
u
u
u
u
b
b
b
b
kesempurnaan
skripsi
semoga
skripsi
ini
bermanfaat
.
.
.
.
i
i
i
i
idgiigl ilib
idgiigl ilib
idgiigl ilib
idgiigl ilib
d
d
d
/
/
/
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
bagi
mahasiswa serta semua
yang
thtp
p
tp: pada khususnya dan hbagi
hthtp
hthtp
ttppihak
tpenulis
ttpsemua

h

8. Semua pihak yang tidak dapat penulis sebutkan satu persatu.

bersangkutan pada umumnya.

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
Jember,
Juni
2012
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
//:d
/
:
/
/
/
/
p
t
p
hthttp

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej. Penulis
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
i.d.n
ne
.bu.n
idne
cai.b.u
u
u
b
b
a
i
i
c
.
l
l
j
i
i
i
idgigil
ide
n
ngiegji.l
:p//:d
:p.b/u/:.d
/
/
u
b
/
/
i
p
p
l
t
t
i
t
t
i
hhtt
hig
idg
hitlt
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
x ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
Halaman
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
HALAMAN
SAMPUL
...............................................................................
i
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp

h

DAFTAR ISI

HALAMAN PERSEMBAHAN ................................................................

ii

iii
ca.cid.id HALAMAN MOTTOj.................................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
HALAMAN
PERNYATAAN
....................................................................
iv
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
HALAMAN
v
p
p
hthttp DOSEN PEMBIMBING
hthtt......................................................
hthttp
HALAMAN PENGESAHAN ....................................................................

vi

d
d
d
d
vii
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id RINGKASAN .............................................................................................
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
i.d.n
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
idne
cai.b.u
u
u
u
u
b
b
b
b
a
i
i
i
i
c
PRAKATA
..................................................................................................
ix
.
l
l
l
l
j
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
ide
n
ngiegji.l
//:d
//:d
//:d
.b/u/:.d
:
:
:
/
/
/
/
u
b
/
/
/
/
i
p
p
p
l
t
t
t
i
t
t
t
i
p
DAFTAR
xi
hhttp
hhttp ISI ...............................................................................................
hig
idg
hitltp
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
DAFTAR TABEL ......................................................................................
xiv
d
d
d
ca.cid.id
ca.ci .id
ca.ci .id
ca.ci .id DAFTAR GAMBAR ..................................................................................
xv
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.
e
e
e
e
nej.
nej.
nej..............................................................................
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
DAFTAR
LAMPIRAN
xvi
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

BAB 1. PENDAHULUAN .........................................................................

h

h

h

1

id
id
ca.cid.id
1
a
.
j
.
.
.
e
e
e
n ej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
liibli.bu.un Masalah ................................................................
1.2igRumusan
4
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
dig
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
4
hhtt
hhtt
hhtt 1.3 Batasan Masalah ...................................................................
.
. d
1.1 Latar Belakang
j.acac.id
j.acac.i......................................................................

1.4 Tujuan Penelitian ..................................................................

4

ca.cid.id ................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
1.5
Manfaat
Penelitian
5
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
u.n
u.n
u.n
nej.
nej.
nej.
nej.
.
.bu.n
.
.
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
b
b
BAB 2. TINJAUAN
idgigili PUSTAKA ................................................................
idgigili
idgigi6li
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp2.1 Isolasi Bakteri ........................................................................
hthttp
hthttp
6
2.2 Karakterisasi Bakteri ...........................................................

h

h

7

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
d
id.id
aj.ca.cLaktat
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
2.3 Bakteri e
Asam
............................................................
8
.
.
.
j
j
j
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
2.3.1
Isolasi
Bakteri
Asam
Laktat
.......................................
8
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt 9
hhtt Asam Laktat ...........................
2.3.2 Karakteristik Bakteri

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
xi ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

2.3.3 Habitat Bakteri Asam Laktat .....................................

11

12
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
n
nej
nej
nej Sering
.bu.n
.buKelompok
.bu.n
u
u
u
b
b
b
2.3.5
Bakteri
Asam
Laktat
yang
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Ditemukan
....................................................................
13
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

id.id Asam Laktat ....................................
id
2.3.4 Peranan
.ac.cBakteri
.ac.c.id

2.4 Lactobacillus ...........................................................................

15

id
.cid.id
2.5 Sayur Busuk
.ac...........................................................................
.ac.c.id

16
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
e
e
e
n
nej.Busuk secara Umumili.........................................
nej.
nej.
.buSayur
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
.
2.5.1
16
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp 2.5.2 Terong ...........................................................................
hthttp
hthttp 17
2.6 Buku Suplemen/Buku Nonteks .............................................

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

h

21

ca.cid.id
23
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
n ej
i.d.n
nej
.bu.n
idnej
cai.b.u
u
u
b
b
a
i
i
c
2.8ig
Hipotesis
28
.
l
liibli.bu.un..................................................................................
l
j
i
i
i
i
idgigil
ide
n
ig
ngiegji.l
//:d
//:d
.b/u/:.d
d
:
:
:
/
/
/
u
b
/
/
/
i
p
p
p
l
t
t
t
i
t
t
t
i
BAB
hhttp 29
hh3.ttpMETODE PENELITIAN
h.............................................................
idg
hitltp
ig
/:d
/
:
/
/
p
t
tp
htht.......................................................................
3.1 Jenis Penelitian
29
d
d
d
ca.cid.id
ca.ci .id
ca.ci .id Penelitian ..............................................
ca.ci .id
3.2 Tempat dan
Waktu
29
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ej.
nej.
nej.
nPenelitian
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
3.3
Variabel
................................................................
29
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp 29
hthttp
hthttp 3.3.1 Variabel Bebas ...............................................................

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

h

.idid
.id
2.7 Pokok Bahasan
di SMA ...........................................
j.ac c.Bakteri
j.ac c.id

3.3.2 Variabel Terikat .............................................................

h

h

29

id
id
ca.cid.id
29
a
.
j
.
.
.
e
e
e
ej
u.n
nej
nej
.bu.n
.bu.n
u
u
unBahan
b
b
i
i
l
l
liibli.b
3.4ig
Alat
dan
Penelitian ....................................................
30
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
dig
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
3.4.1 Alat Penelitian ...............................................................
hhtt 30
hhtt
hhtt
.
. .id ............................................................
3.3.3 Variabel
j.acac.id
j.acacKendali

3.4.2 Bahan Penelitian ............................................................

30

ca.cid.id ..............................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
3.5 Definisi Operasional
30
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
u.n
u.n
u.n
nej.
nej.
nej.
.
.
.
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
b
b
3.6ig
Prosedur
Penelitia ..................................................................
31
idgigili
idgigili
igili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp 3.6.1 Karakterisasi Sayur
hthttp 31
hthBusuk
ttp .............................................
3.6.2 Sterilisasi Alat ................................................................

h

h

31

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
d
ca.cid.id Asam Laktat ...........................................
aj.Bakteri
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
3.6.3 Isolasi
31
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
3.6.4
Karakterisasi
Bakteri
Asam
Laktat
................................
32
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt 34
hhtt
3.6.5 Analisis Hasil .................................................................

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
xii ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

3.7 Alur Penelitian .......................................................................

35

d
d
d
d
.....................................................
36
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id BAB 4. HASIL DANePEMBAHASAN
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
n e
n
ne
ne
ne
.bu.n
.buPenelitian
.bu.n
u
u
u
b
b
b
4.1 Hasil
......................................................................
36ilibi.bu.un
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
4.1.1
Identifikasi
Terong
Busuk
..............................................
t
t
t
p
hhttp 36
hhttp
hhttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

4.1.2 Isolasi Bakteri Asam Laktat ..........................................

h

37

id
id
4.1.3 Karakterisasi
.ac.c.idBakteri Asam Laktat ................................
.ac.c.id

39
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
eej.
e
e
ej.
nBakteri
nej.
.bu.n
.bu.n
unData
u
u
bli.bu.n
b
b
i
i
i
4.2gAnalisis
Isolasi Dan Karakterisasi
Asam
Laktat
l
l
l
i
i
i
idigi
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp pada Sayur Terong (Solanum
hthttp melongena L.) Busuk sebagai
hthttp
Materi Penyusun Buku Nonteks...........................................

h

45

d
d
d
.cid.id
4.3 Pembahasan
47
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca...........................................................................
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
i.d.n
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
idne
cai.b.u
u
u
u
u
b
b
b
b
a
i
i
i
i
c
BAB
5.
PENUTUP
.....................................................................................
53
.
l
l
l
l
j
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
ide
n
ngiegji.l
//:d
//:d
//:d
.b/u/:.d
:
:
:
/
/
/
/
u
b
/
/
/
/
i
p
p
p
l
t
t
t
i
t
t
t
i
p
hhttp 53
hhttp5.1 Kesimpulan ............................................................................
hig
idg
hitltp
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
5.2 Saran ......................................................................................
53
d
d
d
ca.cid.id
ca.ci .id
ca.ci .id
ca.ci .id DAFTAR BACAAN ...................................................................................
55
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej. ........................................................................
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
LAMPIRAN-LAMPIRAN
60
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp

h

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
xiii ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
Halaman
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
d
d
//:d
//:d
//:Pertumbuhan
//:Media
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Tabel
4.1
Isolat
bakteri
pada
MRS
.............................
38
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp

h

DAFTAR TABEL

Tabel 4.2 Uji Motilitas Isolat Bakteri Asam Laktat .....................................

39

40
ca.cid.id Tabel 4.3 Hasil Uji Pewarnaan
ca.cid.idGram Isolat Bakteri Asamj.aLaktat
ca.cid.id...............
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
ej.
u.n
nej.
nIsolat
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.b.....................................
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
Tabel
4.4
Uji
Katalase
Bakteri
Asam
Laktat
42
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Tabel
43
p
tp Produksi Amonia dari Arginin
htht4.5
hthttpIsolat Bakteri Asam Laktat..........
hthttp

h

Tabel 4.6 Data Pengamatan Total Asam Laktat Isolat Bakteri Asam

d
d
d
d
Laktat ...........................................................................................
44
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
e
i.d.n
ne
ne
ne ahli buku nonteks pelajaran
.bu.n
.bu.n
.buvalidasi
idn.............................
cai.b.u
u
u
u
u
b
b
b
b
a
.
i
i
i
i
c
Tabel
4.7
Hasil
uji
46
.
l
l
l
l
j
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
ide
n
ngiegji.l
//:d
//:d
//:d
.b/u/:.d
:
:
:
/
/
/
/
u
b
/
/
/
/
i
p
p
p
l
t
t
t
i
t
t
t
i
p
hhttp
hhttp
hig
idg
hitltp
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp

h

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid