KÈJHUNG PAPARÈGHÂN DALAM SENI PERTUNJUKAN LUDRUK DI JEMBER
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
.id
.id
ac
nej.
b.u
gili
://di
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
.id
ac
nej.
b.u
gili
://di
http
.id
ac
nej.
b.u
gili
://di
http
ac
nej.
b.u
gili
://di
http
KÈJHUNG PAPARÈGHÂN
DALAM SENI PERTUNJUKAN LUDRUK DI JEMBER
SKRIPSI
Diajukan Guna Melengkapi Tugas Akhir dan Memenuhi Salah Satu Syarat
untuk Menyelesaikan Program Studi Pendidikan Bahasa dan Sastra Indonesia
dan Mencapai Gelar Sarjana Pendidikan (S1)
Oleh
Fitri Nura Murti
NIM 050210402195
PROGRAM STUDI PENDIDIKAN BAHASA DAN SASTRA INDONESIA
JURUSAN PENDIDIKAN BAHASA DAN SENI
FAKULTAS KEGURUAN DAN ILMU PENDIDIKAN
UNIVERSITAS JEMBER
2011
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
SKRIPSI
id.id
.
ca.cid.id
ca.cid.id
c
a
a
a
c
.
.
.
j
j
j
a
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
Diajukan
Guna
Melengkapi
Tugas
Akhir
dan
Memenuhi
Salah
Satu
Syarat
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
thttp
p Menyelesaikan Program h
hthttuntuk
Studi
Pendidikan Bahasa dan Sastra hIndonesia
h
KÈJHUNG PAPARÈGHÂN
DALAM SENI PERTUNJUKAN LUDRUK DI JEMBER
dan Mencapai Gelar Sarjana Pendidikan (S1)
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhttOleh
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
id.id Fitri Nura Murti
.
c
ca.cid.id
a
a
c
.
.
j
j
a
e
e
NIM 050210402195
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.
.
.
e
e
e
j
PROGRAM STUDI
BAHASAuDAN
nej
nejSASTRA INDONESIA
nePENDIDIKAN
.bu.n
.bu.n
.b.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
JURUSAN
PENDIDIKAN
BAHASA
DAN
SENI
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
d
:p//:d
:p//:d
:p//:DAN
/
/
/
/
/
/
p
p
p
FAKULTAS
KEGURUAN
ILMU
PENDIDIKAN
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
UNIVERSITAS
JEMBER
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
2011
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:id
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
:p/skripsi
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Dengan
mengucap
syukur
alhamdulillah
kehadirat
Allah
swt,
ini
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
PERSEMBAHAN
dipersembahkan kepada:
ca.cid.id 1.
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
2.
p
dd
id
ayahanda Sukamto .yang
memberikan petuah,
ac.ci .isenantiasa
.ac.c.idkasih sayang, beribu
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
e
e
e
ej.
nkebenaran
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
kisah pengalaman
hidup;
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp tercinta Sri Hartini yanghselalu
thttp memberikan perhatian, semangat,
hibunda
hthttp nasihat
h
d
.cid.id perguruan tinggi yang.atelah
ca.cid.idmemberiku ilmu dan j.aca.cid.id
aj.ca.ci .id 3. guru-guruku sejakeTK
aj.casampai
.
.
j
j
j
.
e
e
e
n
n
n
n
ej.
e
e
ej
u
u
u
u
n
n
n
n
.
.
.
.
u
u
u
u
b
b
b
b
.
.
.
.
i
i
i
i
membimbing
dalam
belajar;
idgiigl ilib
idgiigl ilib
idgiigl ilib
idgiigl ilib
d
d
d
/
/
/
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
:
thtp
4. halmamater
yang kubanggakan,http
Keguruan dan Ilmu
p
tp:
hthtp
ttpPendidikan
ttp:
htFakultas
h
serta do’a;
Universitas Jember.
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/
ii/:d
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Menghabiskan
waktu
dengan
orang-orang
positif,
membantu
diri
sendiri
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id (Jhon C. Maxwell) j.aca.cid.id
a
.
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
iii
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
MOTTO
menyelesaikan berbagai perkara dengan cara yang lebih baik.
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
Saya
yang
bertanda
tangan
di
bawah
ini:
t
t
hhtt
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
NIM
ca.cid.id
ca.cid.:id050210402195
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ej.
nej.
nsesungguhnya
nej.ilmiah berjudul Kějhung
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
menyatakan
dengan
bahwa
karya
tulis
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Paparěghân
di Jember, adalah benar-benar
hasil
p
p
hthttp dalam Seni Pertunjukan
hthttLudruk
hthttp
h
d
dd jiplakan. Saya bertanggungjawab
d
d
bukan
atas keabsahan j.ac.cid
aj.ca.ci .id institusi manapun, serta
aj.ca.ci .ikarya
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
a .i
.
e
e
e
e
j
n
n
n
n
e
e
e
e
n
n dijunjung tinggi. ilib.bu.un
bli.bu.uharus
iibli.bu.usesuai
dan kebenaran
dengan sikap ilmiah
liibli.bu.un
lisinya
liiyang
i
i
i
g
g
g
idgigili
i
i
i
g
g
d
d
d
ig
i
i
/
/
/
/
//:d
/
/
d
d
d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
tp
thtp
pernyataan ini saya
p
p:
hthtp
hthbuat
ttp: tekanan
ttDemikian
ttp: dengan sebenarnya, tanpahadanya
h
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id ternyata di kemudian hari
pernyataan
ini tdak benar.
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
//:d
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
t
t
p
hthttp
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
LEMBAR PERNYATAAN
nama
: Fitri Nura Murti
karya sendiri, kecuali jika disebutkan sumbernya, dan belum pernah diajukan pada
dan paksaan dari pihak manapun serta bersedia mendapat sanksi akademik jika
Jember,
d
2011
ca.ci .id
Yangj.amenyatakan,
e
n
ej.
u
n
.
u
b
.
i
idgiigl ilib
d
/
/
:
/
/
hthtp
ttp:
Fitri Nura Murti
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
iv
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
id
ca.c.id
NIM.
j.a050210402195
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne Paparěghân dalam ilSeni
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
Skripsi berjudul
Kějhung
Pertunjukan
Ludruk di Jember
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
telah
diuji
dan
disahkan
oleh
Fakultas
Keguruan
dan
Ilmu
Pendidikan
Universitas
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
: Senin .ac.cid
id
ca.cid.id hari
ca.cid.id
.
a
a
.
.
j
j
j
a
e
e
e
n
nej.
nej. 2011
nej.
.bu.n
.bu.Februari
.bu.n
u
u
u
b
b
b
tanggal
:
28
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
//:d
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
t
t
tempat
: Fakultas Keguruan dan
p
tp Pendidikan
hthttp
hthtIlmu
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
HALAMAN PENGESAHAN
Jember pada:
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
Ketua,
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne Sekretaris,
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
a
e
nej.
.bu.n
u
b
i
NIP 19600312108602001
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d.id
ca.cid.id
ca.ciSukatman,
Dr.
M.Pd.
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.196401231995121001ilib.bu.n
.bu.n
u
u
b
i
NIP
l
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
h
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Taufiq, S.S., M.Pd. hhtt
Drs. M. Rus Andianto,
hhtt M.Pd.
hhAkhmad
tt
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
.ci .id
Dr. Arju Muti’ah, jM.
.acPd
Anggota I,
NIP 197404192005011001
Tim Penguji
Anggota II,
NIP 195707131983031004
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
Mengesahkan,
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthKeguruan
Dekan Fakultas
dan Ilmu Pendidikanhthttp
ttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt Muchtar, S.H, M.Hum.
Drs.H. Imam
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
NIP 195407121980031005
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/
v/:d
:
/
/
p
t
hthttp
RINGKASAN
Kějhung Paparěghân dalam Seni Pertunjukan Ludruk di Jember; Fitri Nura
Murti; 050210402195; 2011; 220 halaman; Program Studi Pendidikan Bahasa dan
Sastra Indonesia; Jurusan Pendidikan Bahasa dan Seni Fakultas Keguruan dan Ilmu
Pendidikan Universitas Jember.
Kesenian merupakan salah satu unsur pokok kebudayaan yang di dalamnya
terdapat adat-istiadat (nilai ideal), aktivitas budaya dan juga peralatan fisik. Sebagai
penyangga kebudayaan nasional, kebudayaan daerah sangat berharga dan perlu
dilestarikan. Kèjhung merupakan salah satu tradisi lisan Madura sangat menarik
untuk diteliti karena memiliki struktur bunyi dan musikalisasi yang khas,
mengandung falsafal hidup, sehingga berpotensi sebagai media melestarikan nilainilai luhur bagi masyarakat pendukungnya,.
Permasalahan dalam penelitian ini dirumuskan: (1) bagaimanakah
pelaksanaan ngèjhung dalam pertunjukan ludruk di Jember? (2) bagaimanakah
struktur bunyi dan musikalisasi kèjhung dalam pertunjukan ludruk di Jember? (3)
bagaimanakah tema dan nilai moral kèjhung dalam pertunjukan ludruk di Jember?
dan (4) apakan fungsi kèjhung dalam pertunjukan ludruk di Jember?
Jenis penelitian yang digunakan adalah penelitian deskriptif kualitatif. Sumber
data dalam penelitian ini adalah acara opah gedhung, tari ngremo (pembuka), serta
barisan yang teritegrasi dalam pertunjukan ludruk saat pesta pernikahan masyarakat
etnis Madura di Jember. Data penelitian adalah kèjhung paparèghân serta teknik
pelaksanaan ngèjhung. Teknik pengumpulan data menggunakan teknik rekam,
observasi dan wawancara, sedangkan teknik analisis data menggunakan teknik
deskriptif-interpretatif. Lokasi penelitian dilakukan di Jember dengan pertimbangan
masih terjaganya enkulturasi budaya.
Hasil penelitian meliputi (1) pelaksanaan ngèjhung, (2) struktur bunyi dan
musikalisasi kèjhung, (3) tema dan nilai moral kèjhung, dan (4) fungsi kèjhung.
Berdasarkan hasil dan pembahasan dapat disimpulkan ngèjhung merupakan seni
melantunkan kèjhung paparèghân (parikan Madura) oleh 2 atau 3 orang panjhak
yang biasa digelar di tanèyan (halaman) tuan rumah pesta pernikahan, saat acara opah
gedhung, tari ngremo (pembuka), serta barisan yang teritegrasi dalam pertunjukan
Ludruk, digelar sebagai penghargaan dan hiburan dari tuan rumah bagi
gedhung/rerewang juga tamu untuk berbagi kebahagiaan dan mempererat hubungan
sosial. Pelantunan kèjhung memiliki ciri-ciri fonologis: (a) mengalun lamban, (b)
dilafalkan dengan nada variatif, bernada sedang, sewaktu-waktu bisa berubah menjadi
begitu tinggi melengking terkesan ditarik-tarik, dan (c) sesekali ada penekanan
kata/suku kata disertai perpanjangan bunyi vokal. Kèjhung berupa pantun,
menggunakan ragam bahasa sehari-hari dengan tingkat tutur enggi-enten. Secara
fonologi, rima tersusun dari permainan bunyi konsonan (aliterasi) dan vokal
(asonansi) yang menciptakan ritma dan metrum yang indah saat di-kèjhung-kan.
Terdapat paralelisme pada tataran sintaksis dan semantis, sehingga tercipta
.id
.id
ac
nej.
b.u
b.u
gili
://di
p
ac
nej.
http
gili
://di
.id
.id
ac
nej.
b.u
igili
vi
d
/
/
:
http
b.u
ac
nej.
http
gili
://di
keseimbangan poros sistagmatik dan paradigmatik. Ini didukung oleh adanya variasi
gaya bahasa (metafora, metonimi, persodifikasi, simile), pemilihan diksi yang tepat,
ungkapan-ungkapan serta bahasa kias yang merupakan simbolisasi pada sampiran.
Sampiran tidak hanya berfungsi sebagai pembayang, namun juga bermakna simbolik.
Dari kesastraannya, kèjhung mengangkat tema-tema universal (tema umum)
yakni ketuhanan, cinta, keadaan, dan kehidupan, sedangkan tema-tema khususnya
antara lain cinta kasih, kasih sayang, gelisah/ketakutan, kebahagiaan,
kedukaan/kesedihan, kesengsaraan hidup, ketuhanan, kritik sosial, tanggungjawab,
dan pengharapan. Kèjhung juga mengandung nilai-nilai moral mengenai kesetiaan
(hubungan muda-mudi dan kehidupan suami istri), tanggung jawab, kerukunan hidup,
sikap rendah diri, kesabaran, kesopanan/etika, dan sikap berserah diri (pasrah) kepada
ketentuan Tuhan YME. Kèjhung berfungsi sebagai media tunjuk ajar moral dan etika,
media (syiar/dakwah) keagamaan, dan kritik sosial.
Dalam pertunjukan ngèjhung, ditemukan tema-tema budaya yang
mencerminkan suasana budaya masyarakat etnis Madura di Jember, yaitu: (1) strategi
menata hubungan sosial impersonal melalui kesenian kejhung, (2) mempertahankan
status dalam masyarakat, (3) adanya konflik sosial menciptakan pola pertahanan
tradisional yang memanfaatkan magis proteksi, (4) etos kerja yang tinggi, (5)
penghargaan, dan (6) kesetaraan gender. Struktur bunyi kèjhung terbentuk dari pola
penambahan/perulangan serta penggantian struktur leksikal. Dari pembahasan tema
dan nilai, dapat ditemukan falsafah hidup etnis Madura yang berdasar nilai-nilai
agama Islam mengenai tanggung jawab terhadap Tuhan, keluarga, dan sesama;
kesetiaan; kerukunan hidup; sikap rendah diri; kesabaran; kesopanan/etika; dan sikap
berserah diri (pasrah) kepada ketentuan Tuhan YME. Dengan ditemukannya nilai
moral, maka dapat terlihat kearifan lokal (local genius) kultur tempatan etnis Madura
di Jember. Manfaat kèjhung dalam masyarakat ialah sebagai bentuk ekspresi estetis,
hiburan, pendukung ekonomi, pemelihara solidaritas dan media kritik sosial, serta
sarana pendidikan (pedagogical device) dan syiar agama yang bersifat filosofis dan
mengakar pada kepribadian masyarakat etnis Madura di Jember.
Saran yang dapat diberikan adalah: (1) diadakannya penelitian lebih lanjut,
karena mungkin terdapat pola atau informasi lain yang belum ditemukan peneliti.
Dalam penelitian ini, tidak ditemukan tema dan nilai tentang alam, juga fungsi
propaganda. Peneliti mencurigai adanya informasi yang terputus; (2) Hasil penelitian
ini dapat dijadikan temuan awal dari penelitian kèjhung untuk pengembangan dan
pembaharuan karakteristik dan khasanah sastra terutama sastra Madura; (3) Hasil
penelitian ini dapat dijadikan alternatif bahan pelajaran Bahasa Daerah Madura
tingkat Sekolah Dasar (SD) dan Sekolah Menengah Pertama (SMP) melalui
kompetensi dasar Melagukan Kèjhung, dari segi bentuk (struktur) maupun
kandungannya (pesan dan makna); (4) Pemerintah (dinas pariwisata) dapat
menjadikan seni ini sebagai aset budaya untuk pengembangan potensi daerah; (5)
Perlu adanya revitalisasi serta inovasi-inovasi baru, sehingga sesuai dengan
perkembangan zaman; (6)Kesenian kejhung dapat menjadi bahan mata kuliah
etnomusikologi di Perguruan Tinggi Seni.
.id
.id
ac
nej.
b.u
b.u
gili
://di
p
ac
nej.
http
gili
://di
.id
.id
ac
nej.
b.u
igili
vii
d
/
/
:
http
b.u
ac
nej.
http
gili
://di
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne kepada Allah swt ilyang
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
Syukurilib
alhamdulillah
tiada terkira terpanjatkan
b
b
b
i
i
i
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
melimpahkan
segala
rahmat
dan
karunia-Nya,
sehingga
skripsi
yang
berjudul
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
kepada junjungan.nabi
id
id Muhammad saw. j.aca.cid.id
ca.cid.id Salawat dan salam senantiasa
ca.cid.tercurah
ca.cid.besar
a
a
a
.
.
j
j
j
e
e
e
e
ej. memenuhi salah bsatu
ej. untuk menyelesaikan
nej.
nuntuk
nsyarat
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
Skripsi
ini
disusun
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp studi Pendidikan Bahasa
pendidikan
p
hthttp strata satu (S1) pada hprogram
hthttpdan Sastra
h
d
d
d
.cid.itidak
d mungkin dapat diselesaikan
Penyusunan skripsi
aj.ca.ci .id
aj.caini
aj.ca.ci .idtanpa dukungan dan ej.aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
u.n
ne
ne
neberharga dari berbagai
ne Oleh karena itu, penulis
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.pihak.
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
bantuan
yang
sangat
l
l
l
l
i
i
i
i
b
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
menyampaikan
terima
kasih
kepada:
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
d
d
ca.cid.id
a
.
j
a
a
e
e
e
nej.
nej.
nej. Jember;
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
Pendidikan
Universitas
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttpSeni FKIP
thttSukatman,
p
M. Pd., selaku Ketua
hthttpJurusan Pendidikan Bahasahdan
hDr.
h
d
d
ca.cid.id
a
.
j
.
.
.
e
e
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
penulisan
skripsi;
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
4. hDrs.
hhtt Bahasa
htt Ketua Program Studi Pendidikan
htt Arief Riejadi, M.Si., M.Pd.,hselaku
h
Kějhung Paparěghân dalam Seni Pertunjukan Ludruk di Jember dapat terselesaikan.
Indonesia Fakultas Keguruan dan Ilmu Pendidikan Universitas Jember.
1. Dr. Ir. Sutikto, M. Sc., selaku Rektor Universitas Jember;
ca.cid.id 2.
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
3.
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
PRAKATA
ca.cid.id 5.
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
6.
i
c.ci .idM. Hum., selaku Dekan jFakultas
Drs. Imam Muchtar,j.aS.H.,
.ac.c.id Keguruan dan Ilmu
Universitas Jember sekaligus dosen pembimbing II yang bersedia meluangkan
.ci .id
.i
waktu untuk membimbing
selama proses
j.acaberharga
j.acac.id dan memberi saran yang
dan Sastra Indonesia FKIP Universitas Jember;
id
ca.cid.id
a
.
j
e
e
e
j.
n
nej.
nej. penyusunan skripsi ini;
nepengarahan
.bu.n
.bu.n
.buselama
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
banyak memberikan
dan
bimbingan
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttpM. Tauhed Supratman, M.hthPd,
hDrs.
hthttpPendidikan
ttp selaku Ketua Program Studi
id
ca.c.id
Drs. Mujiman Rus j.Andianto,
I yang telah
aca.c.id M. Pd., selaku Dosen
j.aPembimbing
h
Bahasa dan Sastra Indonesia FKIP Universitas Madura yang sangat membantu
id
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
7.
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
.
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
seluruh idosen
Program
Studi
Pendidikan
Bahasa
dan
Sastra
Indonesia
FKIP
i
i
i
g l
idgigil
idgigil
digi
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hUniversitas
Jember yang banyakhberperan
dalam masa studi saya;hhtt
htt
htt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
viii
:
/
/
p
t
hthttp
h
id
c. id
c. id
dalam pengadaan referensi
ej.a.ac. demi penyusunan skripsi;
ej.a.ac.
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id satu;
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
u.n
ne
ne
neCi tersayang yang selalu
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bmemberikan
u
u
u
u
9. Pak Ato dan
Mama
doa keberhasilanilib
dan
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
keselamatanku;
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
ca.cid.id dalam setiap keputusanku;
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ej. Nur Santi Indriani yang
nej.
nej. Nur Setya Kurniawan
ndan
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
11.
dua
saudara
kandungku,
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
thttppenat;
memberi kesejukan dihkala
p
hsenantiasa
hthttp
h
ca.cid.id
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
j
nej
nej keluarga besar angkatan
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
Asmirawati
dan
seluruh
2005
IMABINA
yang
telah
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
:p//:d
:p//:d
:paneka
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
memberikan
motivasi
dan
saran
serta
warna
persahabatan;
hhtt
hhtt
hhtt
h
.cid.idFarid, Om Oong, Om Jibon,
id Atim dan teman- j.aca.cid.id
ca.cid.Om
caOm
ca.cid.id 14. sahabat-sahabat tuaku,
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.
e
e
e
e
nej.
nejper
nej.tidak dapat saya sebutkan
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
teman
bermusik
yang
satu
satu.
Terima
kasih
atas
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp wawasan, pandangan, pengalaman,
p
pertimbangan tentang
hthkebijaksanaan
hthttp
hberibu
ttp
h
d
id.id
ca.cid.id
ca.cid.idini.
dalam penyelesaianj.a
skripsi
aj.ca.ci .id 15. seluruh pihak yangeturut
a
aj.ca.cberperan
.
.
.
j
j
j
.
.
e
e
e
n
u.n
nej
nej itu, kritik dan saran ilyang
ne belum sempurna. Oleh
ne
.bu.n
.bu.n
.bkarena
.bumasih
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
Skripsi
ini
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p penyempurnaan skripsi
p
membangun
tp Harapan
hhtini.
hhttbagi
hhttp akan sangat bermanfaat
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
8. keluarga besar komunitas ludruk Jember, yang tidak dapat saya sebutkan satu per
10. Verdian Agustinus Sianipar, yang selalu memberikan dukungan dan perhatian
12. sahabatku yang baik Wahyu Indah Kumala Sari, sahabatku yang cerdas Ika Yulia,
.idid Nawangsih, sahabat .tidurku
.id
sahabatku yang lembut
j.ac c.Dwi
j ac c.id yang lucu Herlina
13. Kanis Ehak Wain, S.Sos, motivator dan inspirasiku dalam belajar;
hidup dan pendewasaan;
penulis semoga skripsi ini banyak memberikan manfaat bagi para pembaca.
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
ix
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
Jember, Februari 2011
Penulis
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
HALAMAN
JUDUL
...................................................................................
i
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
iii
ca.cid.id HALAMAN MOTTO j.................................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
HALAMAN
PERNYATAAN
.....................................................................
iv
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
HALAMAN
p
hthttp PENGESAHAN .....................................................................
hthttp
hthttp v
h
d
d
d
d
viii
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id PRAKATA ..................................................................................................
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
DAFTAR
ISI
...............................................................................................
x
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
DAFTAR
hhttp xiii
hhttp LAMPIRAN ...............................................................................
hhttp
h
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id DAFTAR GAMBAR...................................................................................
xv
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
BAB
1
PENDAHULUAN............................................................................
1
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p Latar Belakang ..........................................................................
p
hthttp 1
hthttp
hthtt1.1
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
d
ca.cid.id
a
.
j
.
.
.
e
e
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
1.4 Manfaat
Penelitian
....................................................................
9
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 9
hhtt
hhtt1.5 Definisi operasional ...................................................................
h
ca.cid.id ..................................................................
ca.cid.id BAB 2 TINJAUAN PUSTAKA
ca.cid.id
ca.cid.id
11
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.dan
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
2.1
Folklor
Tradisi
Lisan
..........................................................
11
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p Kelisanan dalam TradisihthLisan
p
hthtt2.1.1
hthttp 12
ttp ..................................................
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
DAFTAR ISI
HALAMAN PERSEMBAHAN .................................................................. ii
RINGKASAN .............................................................................................. vi
DAFTAR TABEL ....................................................................................... xiv
1.2 Rumusan Masalah ..................................................................... 8
.i
.i
1.3 Tujuan penelitian.......................................................................
8
j.acac.id
j.acac.id
2.1.2 Fungsi Tradisi Lisan ................................................................. 13
.id
ca.cid.id
a
.
j
.
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
2.3dSeni
Pertunjukan
.......................................................................
14
i
i
i
g il
idgigil
idgigil
:p//://idig
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt2.3.1 Unsur Pertunjukan ....................................................................
hhtt 14
hhtt
.id
c id
c id
2.2 Sastra Lisan
14
.ac. Dikidungkan ................................................
ej.ayang
ej.a.ac.
h
2.3.2 Gamelan Madura ...................................................................... 16
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/
x/:d
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
n ej
ej
nej
n...............................
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
2.5 Kějhung
Paparěghân
sebagai Sastra
Lisan
20 ilibi.bu.un
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
2.5.1
Bentuk..........................................................................................
21
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
2.3.3 Ludruk..........................................................................................17
id
id
2.4 Kějhung Paparěghân
19
.ac.c.id sebagai Folklor........................................
.ac.c.id
2.5.2 Struktur Bunyi.............................................................................. 22
id
id
2.5.2.1 Rima..........................................................................................
23
.ac.c.id
.ac.c.id
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
.
e
e
e
nejGaya
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
2.5.2.2
Diksi
dan
Bahasa.............................................................
25
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p Ortografi Tedlock........................................................................
hthtt2.5.3
hthttp
hthttp 32
h
ca.cid.id
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
n
nej
nej
nej Nilai Moral .. 35 ilib.bu.n
.bu.n
.buEkspresi
u
u
u
b
b
.
i
i
2.7 Kějhung
Paparěghân
sebagai
Wahana
l
l
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
2.7.1
Manusia
dengan
Hubungannya
dengan
Tuhan............................
36
hhtt
hhtt
hhtt
h
d
d
ca.cid.id
a
.
j
a
a
e
e
e
ej.
nej.
nej.
nSebelumnya
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
2.8 Penelitian
..............................................................
43
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
h
d
d
ca.cid.id
a
.
j
.
.
.
e
e
e
n
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.Penelitian
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
3.2 Daerah
......................................................................
45
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 46
hhtt
hhtt3.3 Sasaran .......................................................................................
h
2.5.1 Tema............................................................................................ 33
.id
.id
2.6 Teori Nilai ..................................................................................
33
j.ac c.id
j.ac c.id
2.7.2 Manusia dengan Hubungannya dengan sesama........................... 37
.i
.i id
2.7.3 Manusia dengan
dengan alam...............................
42
j.ac c.id
j.ac c.Hubungannya
BAB 3 METODE PENELITIAN ............................................................... 45
i
i
3.1 Rancangan jPenelitian
45
.aca.c.id
.aca.c.id dan Jenis Penelitianj..............................
3.4 Data dan Sumber Data .............................................................. 46
id
ca.cid.id
a
.
j
e
e
e
n
nej.
nej
nej
.bu.Analisis
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
3.6 Teknik
Data
.................................................................
51
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p Triangulasi .................................................................................
hthtt3.7
hthttp 56
hthttp
id
.
.
3.5 Teknik Pengumpulan
49
j.a.cac.id Data .......................................................
j.a.cac.id
3.8 Instrumen Penelitian ................................................................. 58
d
d
d
d
aj.ca.ci .id ...................................................................
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
3.9 Prosedur Penelitian
58
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
p
tp
hh4ttHASIL
hhttp 59
hht........................................................
BAB
DAN PEMBAHASAN
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
h
h
4.1 Hasil................................................................................................59
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
xi
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
ca.cid.id
a
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
j
nej
neBunyi
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
4.1.2.1ilStruktur
Kèjhung.............................................................67
b
b
b
i
i
i
l
l
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
4.1.2.2
Musikalisasi
Kèjhung................................................................83
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
4.1.1 Pelaksanaan Ngèjhung .............................................................. 59
d
id.idMusikalisasi Kèjhung....................................67
4.1.2 Struktur Bunyi
ac.cdan
ac.ci .id
4.1.3 Tema dan Nilai Moral ..................................................................94
id
id
4.1.3.1 Tema Kèjhung............................................................................95
.ac.c.id
.ac.c.id
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
e
e
e
nej. Kèjhung.................................................................108
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
4.1.3.2
Nilai
Moral
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p Fungsi Kèjhung ...........................................................................118
hthtt4.1.4
hthttp
hthttp
h
ca.cid.id
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
j
n
nej
nej
.bu.n
.bu.n
u
une dan Musikalitas Kèjhung.....................................138
u
b
bli.bu.Stilistik
b
i
i
i
4.2.2 gAspek
l
l
l
i
i
i
i
i
idgigil
idigi
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
4.2.2.1
Aspek
Stilistik
Teks
Kèjhung....................................................139
hhtt
hhtt
hhtt
h
d
d
ca.cid.id
a
.
j
a
a
e
e
neej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
4.2.4igManfaat
l
l
liibli.bu.unKèjhung bagi Masyarakat...............................................173
i
i
i
idgigili
idgigili
ig
/:d
/:d
/:d
/
/
/
d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
h
d
d
ca.cid.id
a
.
j
.
.
.
e
e
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
5.2 Saran
...........................................................................................
181
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
h
4.2 Pembahasan ............................................................................... 125
.idid
.id
4.2.1 Suasana Budaya
........................................................
125
j.ac c.Ngèjhung
j.ac c.id
4.2.2.2 Musikalitas Kèjhung..................................................................153
.i
4.2.3 Pandanganj.Hidup
ac.ci .idEtnis Madura dalam Kèjhung..........................156
j.ac c.id
BAB 5 KESIMPULAN DAN SARAN ........................................................ 180
i
.i
5.1 Kesimpulan j.................................................................................
180
.aca.c.id
j.acac.id
DAFTAR PUSTAKA .................................................................................. 184
ca.cid.id
ca.cid.id DAFTAR ISTILAH ....................................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
187
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
LAMPIRAN-LAMPIRAN
..........................................................................
191
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp RIWAYAT HIDUP ....................................................................
hthttp 220
hthttp
DAFTAR
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
xii
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
Halaman
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
A.
Matrik
Penelitian......................................................................................
191
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
Wawancara..............................................................
194
ca.cid.id C. Instrumen Pedoman
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej. Data......................................................................
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
D.
Instrumen
Pengumpul
195
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
E. ht Instrumen
Pemandu Analisa Data............................................................
201
p
hthttp
hthttp
http
h
d
d
d
d
211
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id G. Sket Denah Pertunjukan...........................................................................
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne Gamelan....................................................................
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
H.
Denah
Penempatan
213
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
I.
Bagan
posisi
ngèjhung
dalam
pertunjukan
ludruk
pesta
pernikahan
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id J. Foto...........................................................................................................
215
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
.id
.id
ac
nej.
b.u
gili
://di
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
.id
ac
nej.
b.u
gili
://di
http
.id
ac
nej.
b.u
gili
://di
http
ac
nej.
b.u
gili
://di
http
KÈJHUNG PAPARÈGHÂN
DALAM SENI PERTUNJUKAN LUDRUK DI JEMBER
SKRIPSI
Diajukan Guna Melengkapi Tugas Akhir dan Memenuhi Salah Satu Syarat
untuk Menyelesaikan Program Studi Pendidikan Bahasa dan Sastra Indonesia
dan Mencapai Gelar Sarjana Pendidikan (S1)
Oleh
Fitri Nura Murti
NIM 050210402195
PROGRAM STUDI PENDIDIKAN BAHASA DAN SASTRA INDONESIA
JURUSAN PENDIDIKAN BAHASA DAN SENI
FAKULTAS KEGURUAN DAN ILMU PENDIDIKAN
UNIVERSITAS JEMBER
2011
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
SKRIPSI
id.id
.
ca.cid.id
ca.cid.id
c
a
a
a
c
.
.
.
j
j
j
a
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
Diajukan
Guna
Melengkapi
Tugas
Akhir
dan
Memenuhi
Salah
Satu
Syarat
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
thttp
p Menyelesaikan Program h
hthttuntuk
Studi
Pendidikan Bahasa dan Sastra hIndonesia
h
KÈJHUNG PAPARÈGHÂN
DALAM SENI PERTUNJUKAN LUDRUK DI JEMBER
dan Mencapai Gelar Sarjana Pendidikan (S1)
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhttOleh
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
id.id Fitri Nura Murti
.
c
ca.cid.id
a
a
c
.
.
j
j
a
e
e
NIM 050210402195
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.
.
.
e
e
e
j
PROGRAM STUDI
BAHASAuDAN
nej
nejSASTRA INDONESIA
nePENDIDIKAN
.bu.n
.bu.n
.b.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
JURUSAN
PENDIDIKAN
BAHASA
DAN
SENI
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
d
:p//:d
:p//:d
:p//:DAN
/
/
/
/
/
/
p
p
p
FAKULTAS
KEGURUAN
ILMU
PENDIDIKAN
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
UNIVERSITAS
JEMBER
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
2011
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:id
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
:p/skripsi
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Dengan
mengucap
syukur
alhamdulillah
kehadirat
Allah
swt,
ini
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
PERSEMBAHAN
dipersembahkan kepada:
ca.cid.id 1.
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
2.
p
dd
id
ayahanda Sukamto .yang
memberikan petuah,
ac.ci .isenantiasa
.ac.c.idkasih sayang, beribu
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
e
e
e
ej.
nkebenaran
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
kisah pengalaman
hidup;
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp tercinta Sri Hartini yanghselalu
thttp memberikan perhatian, semangat,
hibunda
hthttp nasihat
h
d
.cid.id perguruan tinggi yang.atelah
ca.cid.idmemberiku ilmu dan j.aca.cid.id
aj.ca.ci .id 3. guru-guruku sejakeTK
aj.casampai
.
.
j
j
j
.
e
e
e
n
n
n
n
ej.
e
e
ej
u
u
u
u
n
n
n
n
.
.
.
.
u
u
u
u
b
b
b
b
.
.
.
.
i
i
i
i
membimbing
dalam
belajar;
idgiigl ilib
idgiigl ilib
idgiigl ilib
idgiigl ilib
d
d
d
/
/
/
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
:
thtp
4. halmamater
yang kubanggakan,http
Keguruan dan Ilmu
p
tp:
hthtp
ttpPendidikan
ttp:
htFakultas
h
serta do’a;
Universitas Jember.
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/
ii/:d
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Menghabiskan
waktu
dengan
orang-orang
positif,
membantu
diri
sendiri
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id (Jhon C. Maxwell) j.aca.cid.id
a
.
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
iii
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
MOTTO
menyelesaikan berbagai perkara dengan cara yang lebih baik.
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
Saya
yang
bertanda
tangan
di
bawah
ini:
t
t
hhtt
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
NIM
ca.cid.id
ca.cid.:id050210402195
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ej.
nej.
nsesungguhnya
nej.ilmiah berjudul Kějhung
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
menyatakan
dengan
bahwa
karya
tulis
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Paparěghân
di Jember, adalah benar-benar
hasil
p
p
hthttp dalam Seni Pertunjukan
hthttLudruk
hthttp
h
d
dd jiplakan. Saya bertanggungjawab
d
d
bukan
atas keabsahan j.ac.cid
aj.ca.ci .id institusi manapun, serta
aj.ca.ci .ikarya
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
a .i
.
e
e
e
e
j
n
n
n
n
e
e
e
e
n
n dijunjung tinggi. ilib.bu.un
bli.bu.uharus
iibli.bu.usesuai
dan kebenaran
dengan sikap ilmiah
liibli.bu.un
lisinya
liiyang
i
i
i
g
g
g
idgigili
i
i
i
g
g
d
d
d
ig
i
i
/
/
/
/
//:d
/
/
d
d
d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
tp
thtp
pernyataan ini saya
p
p:
hthtp
hthbuat
ttp: tekanan
ttDemikian
ttp: dengan sebenarnya, tanpahadanya
h
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id ternyata di kemudian hari
pernyataan
ini tdak benar.
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
//:d
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
t
t
p
hthttp
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
LEMBAR PERNYATAAN
nama
: Fitri Nura Murti
karya sendiri, kecuali jika disebutkan sumbernya, dan belum pernah diajukan pada
dan paksaan dari pihak manapun serta bersedia mendapat sanksi akademik jika
Jember,
d
2011
ca.ci .id
Yangj.amenyatakan,
e
n
ej.
u
n
.
u
b
.
i
idgiigl ilib
d
/
/
:
/
/
hthtp
ttp:
Fitri Nura Murti
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
iv
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
id
ca.c.id
NIM.
j.a050210402195
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne Paparěghân dalam ilSeni
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
Skripsi berjudul
Kějhung
Pertunjukan
Ludruk di Jember
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
telah
diuji
dan
disahkan
oleh
Fakultas
Keguruan
dan
Ilmu
Pendidikan
Universitas
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
: Senin .ac.cid
id
ca.cid.id hari
ca.cid.id
.
a
a
.
.
j
j
j
a
e
e
e
n
nej.
nej. 2011
nej.
.bu.n
.bu.Februari
.bu.n
u
u
u
b
b
b
tanggal
:
28
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
//:d
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
t
t
tempat
: Fakultas Keguruan dan
p
tp Pendidikan
hthttp
hthtIlmu
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
HALAMAN PENGESAHAN
Jember pada:
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
Ketua,
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne Sekretaris,
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
a
e
nej.
.bu.n
u
b
i
NIP 19600312108602001
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d.id
ca.cid.id
ca.ciSukatman,
Dr.
M.Pd.
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.196401231995121001ilib.bu.n
.bu.n
u
u
b
i
NIP
l
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
h
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Taufiq, S.S., M.Pd. hhtt
Drs. M. Rus Andianto,
hhtt M.Pd.
hhAkhmad
tt
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
.ci .id
Dr. Arju Muti’ah, jM.
.acPd
Anggota I,
NIP 197404192005011001
Tim Penguji
Anggota II,
NIP 195707131983031004
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
Mengesahkan,
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthKeguruan
Dekan Fakultas
dan Ilmu Pendidikanhthttp
ttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt Muchtar, S.H, M.Hum.
Drs.H. Imam
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
NIP 195407121980031005
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/
v/:d
:
/
/
p
t
hthttp
RINGKASAN
Kějhung Paparěghân dalam Seni Pertunjukan Ludruk di Jember; Fitri Nura
Murti; 050210402195; 2011; 220 halaman; Program Studi Pendidikan Bahasa dan
Sastra Indonesia; Jurusan Pendidikan Bahasa dan Seni Fakultas Keguruan dan Ilmu
Pendidikan Universitas Jember.
Kesenian merupakan salah satu unsur pokok kebudayaan yang di dalamnya
terdapat adat-istiadat (nilai ideal), aktivitas budaya dan juga peralatan fisik. Sebagai
penyangga kebudayaan nasional, kebudayaan daerah sangat berharga dan perlu
dilestarikan. Kèjhung merupakan salah satu tradisi lisan Madura sangat menarik
untuk diteliti karena memiliki struktur bunyi dan musikalisasi yang khas,
mengandung falsafal hidup, sehingga berpotensi sebagai media melestarikan nilainilai luhur bagi masyarakat pendukungnya,.
Permasalahan dalam penelitian ini dirumuskan: (1) bagaimanakah
pelaksanaan ngèjhung dalam pertunjukan ludruk di Jember? (2) bagaimanakah
struktur bunyi dan musikalisasi kèjhung dalam pertunjukan ludruk di Jember? (3)
bagaimanakah tema dan nilai moral kèjhung dalam pertunjukan ludruk di Jember?
dan (4) apakan fungsi kèjhung dalam pertunjukan ludruk di Jember?
Jenis penelitian yang digunakan adalah penelitian deskriptif kualitatif. Sumber
data dalam penelitian ini adalah acara opah gedhung, tari ngremo (pembuka), serta
barisan yang teritegrasi dalam pertunjukan ludruk saat pesta pernikahan masyarakat
etnis Madura di Jember. Data penelitian adalah kèjhung paparèghân serta teknik
pelaksanaan ngèjhung. Teknik pengumpulan data menggunakan teknik rekam,
observasi dan wawancara, sedangkan teknik analisis data menggunakan teknik
deskriptif-interpretatif. Lokasi penelitian dilakukan di Jember dengan pertimbangan
masih terjaganya enkulturasi budaya.
Hasil penelitian meliputi (1) pelaksanaan ngèjhung, (2) struktur bunyi dan
musikalisasi kèjhung, (3) tema dan nilai moral kèjhung, dan (4) fungsi kèjhung.
Berdasarkan hasil dan pembahasan dapat disimpulkan ngèjhung merupakan seni
melantunkan kèjhung paparèghân (parikan Madura) oleh 2 atau 3 orang panjhak
yang biasa digelar di tanèyan (halaman) tuan rumah pesta pernikahan, saat acara opah
gedhung, tari ngremo (pembuka), serta barisan yang teritegrasi dalam pertunjukan
Ludruk, digelar sebagai penghargaan dan hiburan dari tuan rumah bagi
gedhung/rerewang juga tamu untuk berbagi kebahagiaan dan mempererat hubungan
sosial. Pelantunan kèjhung memiliki ciri-ciri fonologis: (a) mengalun lamban, (b)
dilafalkan dengan nada variatif, bernada sedang, sewaktu-waktu bisa berubah menjadi
begitu tinggi melengking terkesan ditarik-tarik, dan (c) sesekali ada penekanan
kata/suku kata disertai perpanjangan bunyi vokal. Kèjhung berupa pantun,
menggunakan ragam bahasa sehari-hari dengan tingkat tutur enggi-enten. Secara
fonologi, rima tersusun dari permainan bunyi konsonan (aliterasi) dan vokal
(asonansi) yang menciptakan ritma dan metrum yang indah saat di-kèjhung-kan.
Terdapat paralelisme pada tataran sintaksis dan semantis, sehingga tercipta
.id
.id
ac
nej.
b.u
b.u
gili
://di
p
ac
nej.
http
gili
://di
.id
.id
ac
nej.
b.u
igili
vi
d
/
/
:
http
b.u
ac
nej.
http
gili
://di
keseimbangan poros sistagmatik dan paradigmatik. Ini didukung oleh adanya variasi
gaya bahasa (metafora, metonimi, persodifikasi, simile), pemilihan diksi yang tepat,
ungkapan-ungkapan serta bahasa kias yang merupakan simbolisasi pada sampiran.
Sampiran tidak hanya berfungsi sebagai pembayang, namun juga bermakna simbolik.
Dari kesastraannya, kèjhung mengangkat tema-tema universal (tema umum)
yakni ketuhanan, cinta, keadaan, dan kehidupan, sedangkan tema-tema khususnya
antara lain cinta kasih, kasih sayang, gelisah/ketakutan, kebahagiaan,
kedukaan/kesedihan, kesengsaraan hidup, ketuhanan, kritik sosial, tanggungjawab,
dan pengharapan. Kèjhung juga mengandung nilai-nilai moral mengenai kesetiaan
(hubungan muda-mudi dan kehidupan suami istri), tanggung jawab, kerukunan hidup,
sikap rendah diri, kesabaran, kesopanan/etika, dan sikap berserah diri (pasrah) kepada
ketentuan Tuhan YME. Kèjhung berfungsi sebagai media tunjuk ajar moral dan etika,
media (syiar/dakwah) keagamaan, dan kritik sosial.
Dalam pertunjukan ngèjhung, ditemukan tema-tema budaya yang
mencerminkan suasana budaya masyarakat etnis Madura di Jember, yaitu: (1) strategi
menata hubungan sosial impersonal melalui kesenian kejhung, (2) mempertahankan
status dalam masyarakat, (3) adanya konflik sosial menciptakan pola pertahanan
tradisional yang memanfaatkan magis proteksi, (4) etos kerja yang tinggi, (5)
penghargaan, dan (6) kesetaraan gender. Struktur bunyi kèjhung terbentuk dari pola
penambahan/perulangan serta penggantian struktur leksikal. Dari pembahasan tema
dan nilai, dapat ditemukan falsafah hidup etnis Madura yang berdasar nilai-nilai
agama Islam mengenai tanggung jawab terhadap Tuhan, keluarga, dan sesama;
kesetiaan; kerukunan hidup; sikap rendah diri; kesabaran; kesopanan/etika; dan sikap
berserah diri (pasrah) kepada ketentuan Tuhan YME. Dengan ditemukannya nilai
moral, maka dapat terlihat kearifan lokal (local genius) kultur tempatan etnis Madura
di Jember. Manfaat kèjhung dalam masyarakat ialah sebagai bentuk ekspresi estetis,
hiburan, pendukung ekonomi, pemelihara solidaritas dan media kritik sosial, serta
sarana pendidikan (pedagogical device) dan syiar agama yang bersifat filosofis dan
mengakar pada kepribadian masyarakat etnis Madura di Jember.
Saran yang dapat diberikan adalah: (1) diadakannya penelitian lebih lanjut,
karena mungkin terdapat pola atau informasi lain yang belum ditemukan peneliti.
Dalam penelitian ini, tidak ditemukan tema dan nilai tentang alam, juga fungsi
propaganda. Peneliti mencurigai adanya informasi yang terputus; (2) Hasil penelitian
ini dapat dijadikan temuan awal dari penelitian kèjhung untuk pengembangan dan
pembaharuan karakteristik dan khasanah sastra terutama sastra Madura; (3) Hasil
penelitian ini dapat dijadikan alternatif bahan pelajaran Bahasa Daerah Madura
tingkat Sekolah Dasar (SD) dan Sekolah Menengah Pertama (SMP) melalui
kompetensi dasar Melagukan Kèjhung, dari segi bentuk (struktur) maupun
kandungannya (pesan dan makna); (4) Pemerintah (dinas pariwisata) dapat
menjadikan seni ini sebagai aset budaya untuk pengembangan potensi daerah; (5)
Perlu adanya revitalisasi serta inovasi-inovasi baru, sehingga sesuai dengan
perkembangan zaman; (6)Kesenian kejhung dapat menjadi bahan mata kuliah
etnomusikologi di Perguruan Tinggi Seni.
.id
.id
ac
nej.
b.u
b.u
gili
://di
p
ac
nej.
http
gili
://di
.id
.id
ac
nej.
b.u
igili
vii
d
/
/
:
http
b.u
ac
nej.
http
gili
://di
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne kepada Allah swt ilyang
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
Syukurilib
alhamdulillah
tiada terkira terpanjatkan
b
b
b
i
i
i
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
melimpahkan
segala
rahmat
dan
karunia-Nya,
sehingga
skripsi
yang
berjudul
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
kepada junjungan.nabi
id
id Muhammad saw. j.aca.cid.id
ca.cid.id Salawat dan salam senantiasa
ca.cid.tercurah
ca.cid.besar
a
a
a
.
.
j
j
j
e
e
e
e
ej. memenuhi salah bsatu
ej. untuk menyelesaikan
nej.
nuntuk
nsyarat
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
Skripsi
ini
disusun
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp studi Pendidikan Bahasa
pendidikan
p
hthttp strata satu (S1) pada hprogram
hthttpdan Sastra
h
d
d
d
.cid.itidak
d mungkin dapat diselesaikan
Penyusunan skripsi
aj.ca.ci .id
aj.caini
aj.ca.ci .idtanpa dukungan dan ej.aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
u.n
ne
ne
neberharga dari berbagai
ne Oleh karena itu, penulis
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.pihak.
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
bantuan
yang
sangat
l
l
l
l
i
i
i
i
b
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
menyampaikan
terima
kasih
kepada:
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
d
d
ca.cid.id
a
.
j
a
a
e
e
e
nej.
nej.
nej. Jember;
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
Pendidikan
Universitas
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttpSeni FKIP
thttSukatman,
p
M. Pd., selaku Ketua
hthttpJurusan Pendidikan Bahasahdan
hDr.
h
d
d
ca.cid.id
a
.
j
.
.
.
e
e
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
penulisan
skripsi;
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
4. hDrs.
hhtt Bahasa
htt Ketua Program Studi Pendidikan
htt Arief Riejadi, M.Si., M.Pd.,hselaku
h
Kějhung Paparěghân dalam Seni Pertunjukan Ludruk di Jember dapat terselesaikan.
Indonesia Fakultas Keguruan dan Ilmu Pendidikan Universitas Jember.
1. Dr. Ir. Sutikto, M. Sc., selaku Rektor Universitas Jember;
ca.cid.id 2.
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
3.
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
PRAKATA
ca.cid.id 5.
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
6.
i
c.ci .idM. Hum., selaku Dekan jFakultas
Drs. Imam Muchtar,j.aS.H.,
.ac.c.id Keguruan dan Ilmu
Universitas Jember sekaligus dosen pembimbing II yang bersedia meluangkan
.ci .id
.i
waktu untuk membimbing
selama proses
j.acaberharga
j.acac.id dan memberi saran yang
dan Sastra Indonesia FKIP Universitas Jember;
id
ca.cid.id
a
.
j
e
e
e
j.
n
nej.
nej. penyusunan skripsi ini;
nepengarahan
.bu.n
.bu.n
.buselama
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
banyak memberikan
dan
bimbingan
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttpM. Tauhed Supratman, M.hthPd,
hDrs.
hthttpPendidikan
ttp selaku Ketua Program Studi
id
ca.c.id
Drs. Mujiman Rus j.Andianto,
I yang telah
aca.c.id M. Pd., selaku Dosen
j.aPembimbing
h
Bahasa dan Sastra Indonesia FKIP Universitas Madura yang sangat membantu
id
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
7.
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
.
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
seluruh idosen
Program
Studi
Pendidikan
Bahasa
dan
Sastra
Indonesia
FKIP
i
i
i
g l
idgigil
idgigil
digi
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hUniversitas
Jember yang banyakhberperan
dalam masa studi saya;hhtt
htt
htt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
viii
:
/
/
p
t
hthttp
h
id
c. id
c. id
dalam pengadaan referensi
ej.a.ac. demi penyusunan skripsi;
ej.a.ac.
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id satu;
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
u.n
ne
ne
neCi tersayang yang selalu
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bmemberikan
u
u
u
u
9. Pak Ato dan
Mama
doa keberhasilanilib
dan
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
keselamatanku;
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
ca.cid.id dalam setiap keputusanku;
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ej. Nur Santi Indriani yang
nej.
nej. Nur Setya Kurniawan
ndan
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
11.
dua
saudara
kandungku,
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
thttppenat;
memberi kesejukan dihkala
p
hsenantiasa
hthttp
h
ca.cid.id
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
j
nej
nej keluarga besar angkatan
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
Asmirawati
dan
seluruh
2005
IMABINA
yang
telah
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
:p//:d
:p//:d
:paneka
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
memberikan
motivasi
dan
saran
serta
warna
persahabatan;
hhtt
hhtt
hhtt
h
.cid.idFarid, Om Oong, Om Jibon,
id Atim dan teman- j.aca.cid.id
ca.cid.Om
caOm
ca.cid.id 14. sahabat-sahabat tuaku,
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.
e
e
e
e
nej.
nejper
nej.tidak dapat saya sebutkan
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
teman
bermusik
yang
satu
satu.
Terima
kasih
atas
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp wawasan, pandangan, pengalaman,
p
pertimbangan tentang
hthkebijaksanaan
hthttp
hberibu
ttp
h
d
id.id
ca.cid.id
ca.cid.idini.
dalam penyelesaianj.a
skripsi
aj.ca.ci .id 15. seluruh pihak yangeturut
a
aj.ca.cberperan
.
.
.
j
j
j
.
.
e
e
e
n
u.n
nej
nej itu, kritik dan saran ilyang
ne belum sempurna. Oleh
ne
.bu.n
.bu.n
.bkarena
.bumasih
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
Skripsi
ini
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p penyempurnaan skripsi
p
membangun
tp Harapan
hhtini.
hhttbagi
hhttp akan sangat bermanfaat
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
8. keluarga besar komunitas ludruk Jember, yang tidak dapat saya sebutkan satu per
10. Verdian Agustinus Sianipar, yang selalu memberikan dukungan dan perhatian
12. sahabatku yang baik Wahyu Indah Kumala Sari, sahabatku yang cerdas Ika Yulia,
.idid Nawangsih, sahabat .tidurku
.id
sahabatku yang lembut
j.ac c.Dwi
j ac c.id yang lucu Herlina
13. Kanis Ehak Wain, S.Sos, motivator dan inspirasiku dalam belajar;
hidup dan pendewasaan;
penulis semoga skripsi ini banyak memberikan manfaat bagi para pembaca.
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
ix
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
Jember, Februari 2011
Penulis
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
HALAMAN
JUDUL
...................................................................................
i
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
iii
ca.cid.id HALAMAN MOTTO j.................................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
HALAMAN
PERNYATAAN
.....................................................................
iv
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
HALAMAN
p
hthttp PENGESAHAN .....................................................................
hthttp
hthttp v
h
d
d
d
d
viii
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id PRAKATA ..................................................................................................
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
DAFTAR
ISI
...............................................................................................
x
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
DAFTAR
hhttp xiii
hhttp LAMPIRAN ...............................................................................
hhttp
h
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id DAFTAR GAMBAR...................................................................................
xv
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
BAB
1
PENDAHULUAN............................................................................
1
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p Latar Belakang ..........................................................................
p
hthttp 1
hthttp
hthtt1.1
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
d
ca.cid.id
a
.
j
.
.
.
e
e
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
1.4 Manfaat
Penelitian
....................................................................
9
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 9
hhtt
hhtt1.5 Definisi operasional ...................................................................
h
ca.cid.id ..................................................................
ca.cid.id BAB 2 TINJAUAN PUSTAKA
ca.cid.id
ca.cid.id
11
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.dan
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
2.1
Folklor
Tradisi
Lisan
..........................................................
11
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p Kelisanan dalam TradisihthLisan
p
hthtt2.1.1
hthttp 12
ttp ..................................................
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
DAFTAR ISI
HALAMAN PERSEMBAHAN .................................................................. ii
RINGKASAN .............................................................................................. vi
DAFTAR TABEL ....................................................................................... xiv
1.2 Rumusan Masalah ..................................................................... 8
.i
.i
1.3 Tujuan penelitian.......................................................................
8
j.acac.id
j.acac.id
2.1.2 Fungsi Tradisi Lisan ................................................................. 13
.id
ca.cid.id
a
.
j
.
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
2.3dSeni
Pertunjukan
.......................................................................
14
i
i
i
g il
idgigil
idgigil
:p//://idig
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt2.3.1 Unsur Pertunjukan ....................................................................
hhtt 14
hhtt
.id
c id
c id
2.2 Sastra Lisan
14
.ac. Dikidungkan ................................................
ej.ayang
ej.a.ac.
h
2.3.2 Gamelan Madura ...................................................................... 16
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/
x/:d
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
n ej
ej
nej
n...............................
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
2.5 Kějhung
Paparěghân
sebagai Sastra
Lisan
20 ilibi.bu.un
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
2.5.1
Bentuk..........................................................................................
21
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
2.3.3 Ludruk..........................................................................................17
id
id
2.4 Kějhung Paparěghân
19
.ac.c.id sebagai Folklor........................................
.ac.c.id
2.5.2 Struktur Bunyi.............................................................................. 22
id
id
2.5.2.1 Rima..........................................................................................
23
.ac.c.id
.ac.c.id
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
.
e
e
e
nejGaya
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
2.5.2.2
Diksi
dan
Bahasa.............................................................
25
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p Ortografi Tedlock........................................................................
hthtt2.5.3
hthttp
hthttp 32
h
ca.cid.id
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
n
nej
nej
nej Nilai Moral .. 35 ilib.bu.n
.bu.n
.buEkspresi
u
u
u
b
b
.
i
i
2.7 Kějhung
Paparěghân
sebagai
Wahana
l
l
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
2.7.1
Manusia
dengan
Hubungannya
dengan
Tuhan............................
36
hhtt
hhtt
hhtt
h
d
d
ca.cid.id
a
.
j
a
a
e
e
e
ej.
nej.
nej.
nSebelumnya
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
2.8 Penelitian
..............................................................
43
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
h
d
d
ca.cid.id
a
.
j
.
.
.
e
e
e
n
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.Penelitian
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
3.2 Daerah
......................................................................
45
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 46
hhtt
hhtt3.3 Sasaran .......................................................................................
h
2.5.1 Tema............................................................................................ 33
.id
.id
2.6 Teori Nilai ..................................................................................
33
j.ac c.id
j.ac c.id
2.7.2 Manusia dengan Hubungannya dengan sesama........................... 37
.i
.i id
2.7.3 Manusia dengan
dengan alam...............................
42
j.ac c.id
j.ac c.Hubungannya
BAB 3 METODE PENELITIAN ............................................................... 45
i
i
3.1 Rancangan jPenelitian
45
.aca.c.id
.aca.c.id dan Jenis Penelitianj..............................
3.4 Data dan Sumber Data .............................................................. 46
id
ca.cid.id
a
.
j
e
e
e
n
nej.
nej
nej
.bu.Analisis
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
3.6 Teknik
Data
.................................................................
51
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p Triangulasi .................................................................................
hthtt3.7
hthttp 56
hthttp
id
.
.
3.5 Teknik Pengumpulan
49
j.a.cac.id Data .......................................................
j.a.cac.id
3.8 Instrumen Penelitian ................................................................. 58
d
d
d
d
aj.ca.ci .id ...................................................................
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
3.9 Prosedur Penelitian
58
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
p
tp
hh4ttHASIL
hhttp 59
hht........................................................
BAB
DAN PEMBAHASAN
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
h
h
4.1 Hasil................................................................................................59
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
xi
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
ca.cid.id
a
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
j
nej
neBunyi
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
4.1.2.1ilStruktur
Kèjhung.............................................................67
b
b
b
i
i
i
l
l
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
4.1.2.2
Musikalisasi
Kèjhung................................................................83
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
4.1.1 Pelaksanaan Ngèjhung .............................................................. 59
d
id.idMusikalisasi Kèjhung....................................67
4.1.2 Struktur Bunyi
ac.cdan
ac.ci .id
4.1.3 Tema dan Nilai Moral ..................................................................94
id
id
4.1.3.1 Tema Kèjhung............................................................................95
.ac.c.id
.ac.c.id
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
e
e
e
nej. Kèjhung.................................................................108
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
4.1.3.2
Nilai
Moral
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p Fungsi Kèjhung ...........................................................................118
hthtt4.1.4
hthttp
hthttp
h
ca.cid.id
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
j
n
nej
nej
.bu.n
.bu.n
u
une dan Musikalitas Kèjhung.....................................138
u
b
bli.bu.Stilistik
b
i
i
i
4.2.2 gAspek
l
l
l
i
i
i
i
i
idgigil
idigi
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
4.2.2.1
Aspek
Stilistik
Teks
Kèjhung....................................................139
hhtt
hhtt
hhtt
h
d
d
ca.cid.id
a
.
j
a
a
e
e
neej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
4.2.4igManfaat
l
l
liibli.bu.unKèjhung bagi Masyarakat...............................................173
i
i
i
idgigili
idgigili
ig
/:d
/:d
/:d
/
/
/
d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
h
d
d
ca.cid.id
a
.
j
.
.
.
e
e
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
5.2 Saran
...........................................................................................
181
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
h
4.2 Pembahasan ............................................................................... 125
.idid
.id
4.2.1 Suasana Budaya
........................................................
125
j.ac c.Ngèjhung
j.ac c.id
4.2.2.2 Musikalitas Kèjhung..................................................................153
.i
4.2.3 Pandanganj.Hidup
ac.ci .idEtnis Madura dalam Kèjhung..........................156
j.ac c.id
BAB 5 KESIMPULAN DAN SARAN ........................................................ 180
i
.i
5.1 Kesimpulan j.................................................................................
180
.aca.c.id
j.acac.id
DAFTAR PUSTAKA .................................................................................. 184
ca.cid.id
ca.cid.id DAFTAR ISTILAH ....................................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
187
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
LAMPIRAN-LAMPIRAN
..........................................................................
191
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp RIWAYAT HIDUP ....................................................................
hthttp 220
hthttp
DAFTAR
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
xii
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
Halaman
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
A.
Matrik
Penelitian......................................................................................
191
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
Wawancara..............................................................
194
ca.cid.id C. Instrumen Pedoman
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej. Data......................................................................
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
D.
Instrumen
Pengumpul
195
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
E. ht Instrumen
Pemandu Analisa Data............................................................
201
p
hthttp
hthttp
http
h
d
d
d
d
211
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id G. Sket Denah Pertunjukan...........................................................................
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne Gamelan....................................................................
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
H.
Denah
Penempatan
213
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
I.
Bagan
posisi
ngèjhung
dalam
pertunjukan
ludruk
pesta
pernikahan
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id J. Foto...........................................................................................................
215
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d