Identifikasi Perubahan Tata Guna Lahan Wilayah Perkotaan dan Dampaknya terhadap Permintaan Lahan di Wilayah Subperkotaan di Kabupaten Jembe

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://


j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l

://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e

n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:

p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n

u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p

htthttp:

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.

n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:

p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n

u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi

p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n

u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
e
e
n
n
b.u un
b.u un
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
d
d
/
/
/
/
IDENTIFIKASI
PERUBAHAN
:
:
/
/
htthpttp:/
htthpttp:/

.id
.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
e
e
n
n
u
b.u un
ilgibil.ib.un
igdiilgi ilib.
igdGUNA
d
d
/
/
i
/
/
TATA
LAHAN
:
:
/
/
htthpttp:/
htthpttp:/

://d
htthpttp:

WILAYAH PERKOTAAN DAN DAMPAKNYA

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
.id
.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
e
e
e
n
n
n
u
u
u
. .un
LAHAN
lib. .un
libPERMINTAAN
lib. .un TERHADAP
d/i/gdiigilib
d/i/gdiigilib
d/i/gdiigilib
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
htthttp:
htthttp:
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

://d
htthpttp:

DI WILAYAH SUBPERKOTAAN
d
DI KABUPATEN
ac.i .id JEMBER
nej. j.ac
.u ne
giilgibilib.u
i
d
/
/
: d
htthpttp://

(THE IDENTIFICATION OF THE CHANGE OF LAND USE IN URBAN

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

.id
c.id id
c.id id
j.eajc.ac.id
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac. TO LAND DEMAND
eAREAS
n
n
n
AND
THE
EFFECT
u
u
u
.
.
.
n
giliblib.u
giliblib.u
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
:/p/d:/i/digi
:/p/d:/i/digi
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h hREGENCY)
h htt
h htt
tt
IN SUBURBAN
OF JEMBER

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

TESIS
.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

Oleh
c.id id
c.id id
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
n
n
u
u
.
.
ilib b.u
ilgibilib.uKurniawati
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdNely
i
/
/
:
:
p
p
t
t
hthttp
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
c.id id
c.id id
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
n
n
n
u
u
u
.
.
.
giliblib.u
gilibilib.u
giliblib.u
PROGRAM
ILMU tEKONOMI
:/p/d:/i/digi
:/p/d:/i/digSTUDI
:/p/d:/i/digi
p
p
p
t
t
t
t
t
h htt
h htt
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
JEMBER
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

NIM 070820201007

PROGRAM MAGISTER
.id

c.id
j.ac EKONOMI
FAKULTAS
une ej.a
b. un
igili ilib.

pt:t/p/d://dig
httUNIVERSITAS
h

2010

IDENTIFIKASI PERUBAHAN TATA GUNA LAHAN
WILAYAH PERKOTAAN DAN DAMPAKNYA
TERHADAP PERMINTAAN LAHAN
DI WILAYAH SUBPERKOTAAN
DI KABUPATEN JEMBER
(THE IDENTIFICATION OF THE CHANGE OF LAND USE IN URBAN
AREAS AND THE EFFECT TO LAND DEMAND
IN SUBURBAN OF JEMBER REGENCY)

TESIS

Tesis diserahkan kepada Program Pascasarjana Universitas Jember untuk
memenuhi salah satu syarat memperoleh gelar Magister Ilmu Ekonomi
Oleh
Nely Kurniawati
NIM 070820201007

Pembimbing
Dosen Pembimbing Utama

: Prof. Dr. Murdijanto Purbangkoro, SU

Dosen Pembimbing Anggota : Drs. Sunlip Wibisono, M.Kes

PROGRAM STUDI ILMU EKONOMI
PROGRAM MAGISTER
FAKULTAS EKONOMI
UNIVERSITAS JEMBER
2010

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id.id

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

://d
htthpttp:

.id
j.ac c.id

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

a
nej. j.ac
PERSEMBAHAN
ib.u.une

il b
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

Tesis ini saya persembahkan untuk :
.id
j.ac c.id

.id
j.ac c.id

a
ne ej.a
nuenej.a
1. DienulilibIslam,
.ubn.uenej.sebagai pedoman
.
libil.iub.un
libil.iubhidupku;
i
i
i
g
g
g
l
i
i
i
i
://d dig
://d dig
pt:t/p/d://dig
htthpttp:// teladan hidupku;htthpttp://
2.htthMuhammad
S.A.W, sebagai

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

3. Ayahanda Suroto
dan Ibunda Sriyati,.idyang telah memberikan
kasih sayang,
.id
.id

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

4. Kakak-kakakku
Mas Din, Mas
.id
.id Ikhwan, Mas
.id
.id tersayang beserta .akeluarga,
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j ejc.ac.id
j.eajc.ac.id
e
e
e
e
n
n
n
n
u
u
u
u
.b.un
.b.un
n
b. un
ilibsayangnya.
ilib.ib.umemberikan
ilibMas
i
i
Imam,
Bambang, yang
telah
kasih
Terima//dkasih
igiilgi ilib.
//dig igil
//dig igil
//dig igil

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

.id iJember,
5. Adikku Sallum
yang selalu
terima j.aca.icd.id
d
cdi
c.id idsabar menemaniku
c.idAzhardanu,
id
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
ne ej.
n
n
n
u
u
u
.
.
.
libil.iub.un
libilib.u
libilib.u
libilib.u
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
d g
d kita
d manis
d atas
kasih
semuanya. Pahit
perjuangan telah
g lewati.”Jadilahp:pelangi
g
g
t //://di
tp://://di
tp://://di
tp://://di

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
ca.icd.idmenemani dalamj.amasa-masa
ca.icd.id
6. Adikku Lista
Dewi, yang
tegang nej.ajc.a.icd.id
enej.ac.
enj.eajikut
enj.eaj.Septyana
.
n
n
n
u
u
u
.
.
.
b.u une
b u
b u
b u
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
d
d
d
d
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
menghadapi
ujian
akhir.
Jazakillah
khairan
katsir;
httptp://
httptp://
httptp://
httptp://

ac .id
ac .id
nuenj.ej.ac
nuenj.ej.ac
u
u
.
.
b
b
bimbingan
serta
gili lib.
gili lib. dengan penuh//dkesabaran
:p:/i/digi
:/p/d:/i/digi
p
p
t
t
t
t
h
h htt
htt lelah;
putra-putrinya, tanpa kenal

atas kesabaran kalian;

hthttp

hthttp

hthttp

: d
htthpttp://

: d
htthpttp://

: d
htthpttp://

: d
htthpttp://

.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
e
e
n
n
b.u un
b.u un
pengorbanan
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.yang luar biasa://duntuk
d
/
/
:
/
/
htthpttp:/
htthpttp:/

yang selalu memancarkan beraneka ragam warna yang indah”;

ht

ht

ht

ht

hthttp

://d
htthpttp:

://d
htthpttp:

://d
htthpttp:

://d
htthpttp:

7. Keluarga besar ”Pe-Ka-Se” Jember, saatnya memperbaiki persiapan.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/
.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:
c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp
c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

.id

.id

.id

.id

id
ajc.ac.Tahzanu
ajc.ac.id
.ajc.ac.idperadaban yang
persiapan,
cemerlang.
La
Wala.unenj.eajc.ac.id
nuenj.e
nuenj.eberkilau
nuenjrajut
e
u
u
u
.
.
.
b u
b
b
b
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
d
d
d
d
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
/
/
/
/
pttp:/
Innallaha Ma’ana;
htthpttp:/
htthpttp:/
htthpttp:/
htthTakhafu,

://d
htthpttp:

8. Pahlawan-pahlawan tarbiyahku, Jazakillah Khairan Katsir atas tarbiyahnya

.id
.id
.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
e
e
e
n
n
n
u
u
u
lib. .un
lib. .un
lib. .un
d/i/gdiigilib
d/i/gdiigilib
d/i/gdiigilib
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
htthttp: yang
htthttp: ikatan adalah ikatan
htthtada
tp: di hatiku, seindah-indah
selalu

://d
htthpttp:

dilandasi dengand tali iman dan islam yang
mampu membelakangi
ikatan yang
d
d
c.id id
ajc.a.ic.id
ajc.a.ic.id
ajc.a.ic.id
.
.
.
j
j
j
enj.eaj.ac.
e
e
e
n
n
n
n
e
e
e
u
u
u
u
.
.
.
.
n
n
n
lain. gJazakillah
Khairan Katsir
biasa;
.u
ilib b.u
ilib b
ilibatas
ilib b.u
b.u ukhuwah yangdiluar
/d:/i/gdigili
/://gdigili
/d:/i/gdigili
/d:/i/digili
/
/
/
/
:
:
:
:
p
p
p
p
t
t
t
t
hthttp
hthperjuangan
ttp
ttp
ttp
10.hth”The
Big Family ofhthGamatech”,
lanjutkan
untuk menjadikan

://d
htthpttp:

d
ac.i .id

j. ac
selamalibini;
.un.uenej.
gi lib
://di digi

pttp://
9.htthUkhti-ukhti
yang

Gamatech lebih
baik;
c.id d

c.id id
c.id id
c.id id
i
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
n
n
n
n
u
u
u
u
.
.
.
.
11. Almamater
Magister
Jember. digilgibilib.u
iliblib.u
gUniversitas
giliblib.u Ilmu Ekonomi
giliblib.u Program Studi
:// di
:/p/d:/i/digi
:/p/d:/i/digi
:/p/d:/i/digi
p
p
p
t
t
t
t
t
t
htthpttp://
h htt
h htt
h htt

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

MOTTO

֠
ִ
ִ
() ִ

+%
!"#$% &
: 57ִ8 9
1 2
34
 -./ִ0
2
340> C!E F
@
A B
2
0 => ;<
;<
:
J
&
()
Bִ=
=G(H +I
L
57
MN=֠
AMN
O P
L
K0>
7T
ִU
ִ
S>
34 Q R
Y Z\
W 40M 5V 4
P
֠Q
Dan bersabarlah kamu bersama-sama dengan orang-orang yang menyeru
Tuhannya di pagi dan senja hari dengan mengharap keridhaan-Nya; dan janganlah
kedua matamu berpaling dari mereka (karena) mengharapkan perhiasan dunia ini;
dan janganlah kamu mengikuti orang yang hatinya telah Kami lalaikan dari
mengingati Kami, serta menuruti hawa nafsunya dan adalah keadaannya itu
melewati batas.
(Al-Kahfi : 28)*)

:

a
A
b `L
֠
C!bQ
dYA
:
Yi\ C%bh
ִ
֠ P

GE
]^_
 dYA=> 1+c
e+7f=g

Hai orang-orang mukmin, jika kamu menolong agama Allah, niscaya Dia akan
menolongmu dan meneguhkan kedudukanmu.
(Al-Muhammad:7)*)

C!bQC4bQ R P aj+k
\1

4l

h=> ;<

jm :

4bQ R

=M

4lf

Y o +Z\
Karena itu, ingatlah kamu kepadaKu niscaya Aku ingat pula kepadamu.
(Al Baqarah:152)*)

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

PERNYATAAN

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

Saya yang bertanda
tangan di bawah
ini :
.id
.id

ac .id
ac .id
nuenj.ej.ac
nuenj.ej.ac
u
u
.
.
b
b
gili lib.
gili lib. Nama : Nely /Kurniawati
:p/d:/i/digi
:/p/d:/i/digi
p
p
t
t
t
t
h
h htt
htt
NIM : 070820201007

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

Menyatakan dengan
tesis yang berjudul:
Identifikasi
d
d
d sesungguhnya bahwa
ac.i .id
ac.i .id
ac.i .id

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
j.ej.ac
j.ej.ac
j.ej.ac
e
e
e
e
n
n
n
n
u
u
u
u
. un
lib. .un
libil.ib.un
lib. .un
Perubahan
Perkotaan//didan
terhadap
giilgibilib.Dampaknya
d/i/gdiigilib
d/i/gdiigWilayah
d/i/gdiigilibTata Guna Lahan
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
d
/
p
p
p
p
/
htthttp:
htthttp:
htthttp:
htthttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

.id id
benar hasil karya
sendiri,
kecuali jika
pengutipan substansi
c.id id disebutkan j.aca.icd.id
cdalam
c.id
id
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
ne ej.
n
n
n
u
u
u
.
.
.
libil.iub.un
libilib.u
libilib.u
libilib.u
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
dkarya
dmanapun,
ddiajukan
d g dan belum pernah
sumbernya,
pada institusi
serta bukan
g
g
g
tp://://di
tp://://di
tp://://di
tp://://di

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

d.id
c.id id
ac.itinggi.
dengan sikap nilmiah
ej.aj.ac.yang harus dijunjung
nej. j.ac

Permintaan Lahan di Wilayah Subperkotaan di Kabupaten Jember adalah benar-

hthttp

hthttp

hthttp

hthttp

jiplakan. Saya bertanggung jawab atas keabsahan dan kebenaran isinya sesuai
b.u une
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
Demikian
htthpttp://

b.u une
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
pernyataan
ini
saya buat
htthpttp://

c.id id
c.id id
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
n
n
u
u
.
.
ilib ib.u
giilgibilib.u
//d:/i/gdigil
:adanya
:/p/d:/i/dsebenarnya,
dengan
tanpa
p
p
t
t
t
t
h http
h htt

://d
htthpttp:

://d
htthpttp:

://d
htthpttp:

tekanan dan paksaan dari pihak manapun serta bersedia mendapat sanksi
.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id

.id

.id

d
j.acac.id
j.acpernyataan
j.acac.id di kemudian hari
ac.i
akademik jika
ternyata
ini tidak
benar.
.unenej.
.unenej.
.unenej.

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

://d
htthpttp:

b u
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

b u
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

b u
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id Juli 2010
e
e
n
n
Jember,
u
u
lib. .un
lib. .un
d/i/gdiigilib
d/i/gdiigilib
/
/
/
/
:
:
p
p
htthttp:
htthttp:
Yang menyatakan,

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
i
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
n
n
u
u
.
.
giliblib.u
gilibNIM
lib.u 070820201007
:/p/d:/i/digi
:/p/d:/i/digi
p
p
t
t
t
t
h htt
h htt

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

Nelyc.Kurniawati
id d

LEMBAR PERSETUJUAN

Judul Tesis

: Identifikasi Perubahan Tata Guna Lahan Wilayah
Perkotaan dan Dampaknya terhadap Permintaan Lahan di
Wilayah Subperkotaan di Kabupaten Jember

Nama

: Nely Kurniawati, S.E

NIM

: 070820201007

Konsentrasi

: Perencanaan Pembangunan Daerah

Tanggal Persetujuan : 21 Juli 2010

Menyetujui,
Pembimbing Utama

Pembimbing Anggota

Prof. Dr. Murdijanto Purbangkoro,SU

Drs. Sunlip Wibisono, M.Kes

NIP 194311291970081001

NIP 195812061986031003

Mengetahui,
Ketua Program Studi Ilmu Ekonomi
Program Pascasarjana
Universitas Jember

Dr. Rafael Purtomo Somaji,M.Si
NIP 195810241988031001

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
e
e
n
n
b.u un
b.u un
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
:/
htthpPERUBAHAN
htthpttpIDENTIFIKASI
ttp:/

.id
.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
e
e
n
n
b.u un
b.u un
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
htthpttp:/
htthpttp:/ GUNA LAHAN
TATA

://d
htthpttp:

TESIS

WILAYAH
PERKOTAAN
DAN DAMPAKNYA
c.id.id
c.id.id
c.id.id

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

ej.aj.ac
ej.aj.ac
ej.aj.ac
bl.iubn.une
bl.iubn.une
bl.iubn.une
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
i
TERHADAP
://diLAHAN
://di digPERMINTAAN
://di digi
digi
htthpttp://
htthpttp://
htthpttp://

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

DI WILAYAH SUBPERKOTAAN

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

://d
htthpttp:

://d
htthpttp:

g lib
://di digi
htthpttp://

g lib
://di digi
htthpttp://

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
b u
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
htthpttp:/
htthpttp:/NIM 070820201007

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
c.id id
c.id id
c.id id
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
n
n
n
n
u
u
u
u
.
.
.
.
ilib b.u
ilib b.u
ilib b.u
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdigili
/
/
/
/
:
:
:
:
p
p
p
p
t
t
t
t
thttp
p
hthttp SU
hthttUtama
hthttp Dosen Pembimbing
: Prof. Dr. hMurdijanto
Purbangkoro,

://d
htthpttp:

c.id id

c.id id

a .
a .
nej.ej.ac
nej.ej.ac
DI KABUPATEN
JEMBER
li ib.u.un
li ib.u.un

Oleh
.id d

j.acac.i
Nely
Kurniawati
.unenej.

Pembimbing

Dosen Pembimbing
Anggota: Drs.
Sunlip Wibisono, M.Kes
c.id id
c.id id
c.id id

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

j.a ac.
.ubn.uenej.
b
i
l
i
g li
://di digi
htthpttp://

j.a ac.
.ubn.uenej.
b
i
l
i
g li
://di digi
htthpttp://

j.a ac.
.ubn.uenej.
b
i
l
i
g li
://di digi
htthpttp://

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

PENGESAHAN
Tesis berjudul Identifikasi Perubahan Tata Guna Lahan Wilayah Perkotaan dan
Dampaknya terhadap Permintaan Lahan di Wilayah Subperkotaan di Kabupaten
Jember telah diuji dan disahkan oleh Program Studi Ilmu Ekonomi Pascasarjana
Universitas Jember pada:
Hari

: Rabu

Tanggal

: 21 Juli 2010

Tempat

: Pascasarjana Universitas Jember

Tim Penguji
Ketua,

Dr. Moehammad Fathorrozi, SE.,M.Si
NIP 1963061419990021001

Anggota I,

Anggota II,

Prof. Dr. Murdijanto Purbangkoro,SU

Drs. Sunlip Wibisono, M.Kes

NIP 194311291970081001

NIP 195812061986031003

Mengesahkan
Dekan Fakultas Ekonomi,

Prof. Dr. H. Moh. Saleh, M.Sc
NIP. 195608311984031002

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

://d
htthpttp:

RINGKASAN

Identifikasi Perubahan Tata Guna Lahan Wilayah Perkotaan dan
Dampaknya terhadap Permintaan Lahan di Wilayah Subperkotaan di
Kabupaten Jember; Nely Kurniawati; 070820201007; 2010: 99 halaman;
Program Studi Ilmu Ekonomi Program Pascasarjana Universitas Jember.

Kemajuan pesat pembangunan Kabupaten Jember dalam bidang ekonomi
membawa perkembangan lebih positif, tetapi kemajuan yang demikian pesat tidak
didukung oleh perencanaan kota yang tetap mempertahankan peruntukan
lahannya. Lahan di Kabupaten Jember yang semakin berkurang untuk ruang
publik lebih didominasi oleh aktivitas perdagangan dan jasa dibandingkan untuk
ruang publik dan hunian para warganya. Rencana Tata Ruang Wilayah (RTRW)
2008 yang telah tersusun dinilai hanya sebatas legalisasi atas pelanggaran tata
ruang dalam artian perubahan tata ruang yang terjadi disesuaikan dengan RTRW
c.id

a

ej.
b.un

b
igili
d
/
/
:
mengalami
perubahan
http

gili

/di
ttp:/

h

.id

.id

.id

.id

c
c
j.asalah
j.ac Sumbersari sebagai
2008. Kecamatan
satu contoh.unkecamatan
kota yang.unej.ac
ej.a
.une
.une
b
igili
d
/
/
:
peruntukan
dari
http

daerah

b
igili
d
/
/
:
konservasi
http

dan hunian.

b
igili
d
/
/
:
ttp
hPerubahan

://d

http

pemanfaatan lahan yang terjadi di Kecamatan Sumbersari adalah perubahan
pemanfaatan lahan dari perumahan ke komersial. Dalam data Kecamatan
Sumbersari tahun 2007 telah terdata penambahan aktivitas komersial di
kecamatan ini telah mencapai 49 unit bangunan komersial.
Berdasarkan hal tersebut, maka penelitian ini mencoba menganalisa
perubahan guna lahan apa saja yang terjadi di Kecamatan Sumbersari Kabupaten
Jember dari tahun 2003 sampai 2007 serta menganalisis dampak perubahan
penggunaan lahan di Kecamatan Sumbersari terhadap permintaan lahan wilayah
subperkotaan di Kabupaten Jember. Faktor-faktor perubahan yang akan dianalisa
berupa jenis perubahan dan besaran perubahan, sedangkan faktor-faktor penyebab
permintaan lahan di wilayah subperkotaan yang akan dianalisa adalah
pertumbuhan ekonomi Kecamatan Sumbersari, jumlah sarana transportasi yang
.id

g

://di

http

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

.id

g

://di

http

une
ilib.

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

.id

g

://di

http

une
ilib.

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

.id

g

://di

http

une
ilib.

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

.id

j.ac

j.ac

j.ac

j.ac

j.ac

une
ilib.

g

://di

http

une
ilib.

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

:

http

melewati

Kecamatan

Sumbersari

dan

pendapatan

perkapita

masyarakat

Sumbersari. Metode penelitian yang digunakan adalah metode deskriptif. Jenis
perubahan pemanfaatan yang akan diteliti melihat jenis pemanfaatan lahan selama
dua periode yaitu periode I meliputi tahun 2004-2005 dan periode II meliputi
tahun 2006-2007. Metode analisis data yang dipakai menggunakan analisis regresi
linear berganda dengan disertai uji t, uji F dan uji asumsi klasik.
Dari hasil penelitian, maka didapatkan telah terjadi penetrasi lahan di
Kecamatan Sumbersari dari fungsi pemukiman berubah menjadi fungsi komersial
dan jasa. Sedangkan faktor penyebab permintaan lahan di wilayah subperkotaan
sebagai akibat perubahan tata guna lahan adalah faktor jumlah sarana transportasi
dan pendapatan perkapita. Faktor jumlah sarana transportasi ini banyak dipilih
oleh pelaku sebagai salah satu faktor yang lebih dominan sebagai penyebab
permintaan lahan di wilayah subperkotaan. Sedangkan faktor pertumbuhan
ekonomi tidak berpengaruh secara nyata dan signifikan dalam mempengaruhi
permintaan lahan di wilayah subperkotaan. Akibatnya terjadi fenomena urban
sprawl (perembetan fungsi kota). Dilihat dari struktur ekonomi, pengaruh urban
sprawl adalah terjadinya perubahan pola kegiatan ekonomi penduduk ke arah non
pertanian.
Dengan kondisi diatas, perlu segera disusun rencana tata ruang yang
mengatur perkembangan pemanfaatan ruang di wilayah studi yang lebih detail.
Juga perlu pengaturan pemberian ijin lokasi (insentif dan disinsentif), pengaturan
distribusi penduduk, pengelolaan wilayah pinggiran melalui sinkronisasi
kebijaksanaan, program dan kegiatan serta pengalihan sebagian pusat-pusat
kegiatan perkotaan ke wilayah pinggiran. Selain itu perlu untuk mensinergikan
pengembangan wilayah Kabupaten Jember secara keseluruhan.

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
c.id id
c.id id
c.id id
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
n
n
n
n
u
u
u
u
.
.
.
.
giliblib.u
giliblib.u
giliblib.u
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
:/p/d:/i/digi
:/p/d:/i/digi
:/p/d:/i/digi
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h htt segala
h htt penulis panjatkan hkehadirat
h htt Syukur Alhamdulillah
Allah SWT atas
htt

://d
htthpttp:

KATA PENGANTAR

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

rahmat dan karunia-Nya
sehingga penulis
dapat menyelesaikan
tesis ini yang
.id
.id
.id

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

Jember”. Tesisac.ini
disusun untuk ac.memenuhi
salah satu
id
id
.id
.id syarat untuk
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.ej.ac.id
j.ej.ac.id
e
e
e
e
n
n
n
n
u
u
u
u
n
.un (S2) pada program
ilib.ib.un
ilib.ib.ustudi
ilib.ibdua
ilib.ib.unpendidikan strata
menyelesaikan
Ilmu Ekonomi
//dig igil
//dig igil
//dig igil
//dig igil

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

Penyusunan
ini tidak terlepas
d
c.id id pihak, oleh j.aca.icd.id
c.id id dari bantuan berbagai
c.id iTesis
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
ne ej.
n
n
n
u
u
u
.
.
.
libil.iub.un
libilib.u
libilib.u
libilib.u
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
karena
/d ig
/d kepada:
/d igucapan terima kasih
/dituigpenulis menyampaikan
ig
ttp:/ ://d
ttp:/ ://d
ttp:/ ://d
ttp:/ ://d

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

d.id
d
c.id.id membimbing j.aca.icd.id
atelah
ac.ipembimbing
ac.i .idM.Kes selaku dosen
Sunlip Wibisono,
II yang
ne j.
nej. j.ac
nej. j.ac
nej. j.ac

.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
e
e
e
n
n
n
u
b.u un
b.u.un Guna LahangiliWilayah
Perubahan
Perkotaan igdan
ilgibil.ib.un
i digilib.
igdiilgi ilibTata
d
d
d
/
/
/
i
/
/
/
:
:
:
d
/
/
/
htthpttp:/
htthpttp:/
htthpttp:/
Permintaan
Lahan di Wilayah
Subperkotaan Di Kabupaten

ac .id
nuenj.ej.ac
u
.
b
i lib.
berjuduligil”Identifikasi
:/p/d://digi
p
t
t
h htt

Dampaknya terhadap

Universitas Jember.

h http

h http

h http

h http

: d
htthpttp://

: d
htthpttp://

: d
htthpttp://

: d
htthpttp://

1. Prof. Dr. Murdijanto Purbangkoro,SU selaku dosen pembimbing I dan Drs.
b.u une
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
htthpttp://

u e
ilib.ib.un

u e
ilib.ib.un

u e
ilib.ib.un

g igil
g l
il
/digdigterselesaikan
://di dlancar;
:/bisa
://di digi sehingga tesis ini
penulis
dengan
httptp://
httptp://
httptp://
ht

ht

ht

://d
htthpttp:

://d
htthpttp:

://d
htthpttp:

://d
htthpttp:

2. Prof. Dr. Haryono,SU selaku Direktur Pascasarjana Universitas Jember;
.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id

.id

.id

.id

ac .id Studi Ilmu ej.ajc.ac.id
ajc.ac.id Ketua JurusanejProgram
j.eajc.ac.id Somaji, M.Si
3. Dr. Rafael
nun.ej.ac
nuenj.selaku
nuenPurtomo
e
un e
u
u
u
.
.
.
b
b
b
ilgibil.ib.un
ilgi ilib.
ilgi ilib.
ilgi ilib.
g
g
g
g
i
i
i
i
d
d
d
d
:// di
:// di
:// di Universitas Jember;
pt:t/p/://di
Program Pascasarjana
htthpttp://
htthpttp://
htthpttp://
htthEkonomi

://d
htthpttp:

4. Kepala Badan Perencanaan Pembangunan Daerah Kabupaten Jember yang

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp: telah
yang

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
c.id id
c.i id
c.i id
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
n
n
n
n
u
u
u
u
.
.
.
.
6. Kepala
Pusat Statistik
Jember yang
b b.u
ilib b.u
ilib telah
iliKabupaten
ilibBadan
b.u menyediakandigdata
b.u
/://digili
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdigili
/
/
/
/
:
:
:
:
p
p
p
p
t
t
t
t
thttp
hthttp
hthttp
hthyang
ttp dibutuhkan olehhpenulis;

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

7. Kepala DinascPerhubungan
Kabupaten
data
.id
.id Jember yang telah.amenyediakan
.id
c.id id
j ejc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eaj.ac.id
enj.eaj.ac.
e
e
e
n
n
n
n
u
u
u
u
.
.
.
.
n
n
n
yang
dibutuhkan
oleh penulis;
ilib b.u
ilib b.u
ilib b.u
ilib b.u
/dig igili
/dig igili
/dig igili
/dig igili

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

d
ac.i .id

d
ac.i .id

d
ac.i .id

c
nej.ej.ac
nej.ej.apenulis
nej.ej.ac kemudahan bkepada
telah memberikan
untuk mendapatkan
data;
lib.u.un
li .u.un
lib.u.un
gi lib
://di digi

pttp://
5.htthKepala

Badan

gi lib
://di digi

htthpttp://
Pertanahan

Nasional

gi lib
://di digi

htthpttp://
Kabupaten

Jember

menyediakan data
yang dibutuhkan oleh
penulis;
d
d

p:/ //d

p:/ //d

p:/ //d

p:/ //d

htthttp:
htthttp:
htthttp:
htt ttp:
8. hKepala
Dinas Pekerjaan
Umum Kabupaten Jember
yang telah menyediakan

://d
htthpttp:

data yang dibutuhkan
oleh penulis; .ac.icd.id
id
.ac. c.id

j a
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l staf dan
9. Seluruh
://di digi
htthpttp://

.id
.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j ej.a
e
e
e
n
n
n
.u n
b.u un
b.u un
karyawan
Program
Universitas
Jember; ://digdiilgibilib.u
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib. Pascasarjana
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
/
htthpttp:/
htthpttp:/
htthpttp:/

://d
htthpttp:

://d
htthpttp:

10. Teman-teman Jurusan MEP angkatan 2007;

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

11. Semua pihak yang tidak dapat disebutkan satu per satu.
Penulis juga menerima segala kritik dan saran dari semua pihak demi
kesempurnaan tesis ini. Akhirnya penulis berharap, semoga tesis ini dapat
bermanfaat.

Jember, Juli 2010

Penulis

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
Halaman
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

://d
htthpttp:

DAFTAR ISI

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

c.id id
c.id id
c.id id …………………………………
HALAMAN JUDUL
…………………
ej.a.ac.
ej.a.ac.
ej.a.ac.

ii ej.ac.a.icd.id
j
j
j
n
n
n
e
e
e
un ej
u
u
u
ilgibil.ib.un
ilgibil.ib.un
ilgibil.ib.un
ilgibil.ib.un
g
g
g
g
i
i
i
i
d
d
d
d
HALAMAN
PERSEMBAHAN
...............................................................
iii
:// di
:// di
:// di
:// di
htthpttp://
htthpttp://
htthpttp://
htthpttp://

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

id
.id
.id
.id
HALAMAN nPERNYATAAN
...………………………………………...
v nej.eajc.a. c.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
e
e
e
n
n
u
u
u
u
libil.ib.un
lib. .un
lib. .un
ilgibil.ib.un
d/i/gdiigvi
d/i/gdiigilib
d/i/gd...………………………………………...
d/i/gdiigilib PERSETUJUAN
/
/
/
/
i
/
/
/
/
:
:
:
:
HALAMAN
p
p
p
p
htthttp:
htthttp:
htthttp:
htthttp:

://d
htthpttp:

HALAMAN MOTTO .....…………………………………………..........

HALAMAN PEMBIMBINGAN ……………………………………….
c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp
c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

iv

vii

c.id id
c.id id
c.id id
c.id id
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
HALAMAN
PENGESAHAN
.................................................................
viii.unenj.eaj.ac.
n
n
n
u
u
u
.
.
.
ilib b.u
ilib b.u
ilib b.u
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdigili
/
/
/
/
:
:
:
:
p
p
p
p
t
t
t
t
HALAMAN
RINGKASAN
ix
hthttp
hthttp
hthttp......................................................................
hthttp

KATA PENGANTAR …………………………………………………..

xi

.id
c.id id
c.id id
c.id id
j.acac.id
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
n
n
n
DAFTARilibISI
xiii
u
u
u
.
.
.
.ubn.ue…………………………………………………................
nej.
giliblib.u
giliblib.u
giliblib.u
g li
:/p/d:/i/digi
:/p/d:/i/digi
:/p/d:/i/digi
:/p/d:/i/digi
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h htt
h htt
h htt
h htt
DAFTAR
TABEL .....................................................................................
xvi

DAFTAR GAMBAR
................................................................................
id
id
id

://d
htthpttp:

://d
htthpttp:

xvii

.id
.
.
.
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
e
e
e
e
n
n
n
n
.u un
DAFTAR
.............................................................................
xviii
b.u un
b.u un
b.u un
bLAMPIRAN
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
d
d
d
d
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
/
/
/
/
:/
htthpttp:/
htthpttp:/
htthpttp:/
htthpttp
BAB
1.
PENDAHULUAN

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

1.1c.Latar
Belakang Masalah................................................
1
id
.id
.id
.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eaj.ac.id
e
e
e
e
n
n
n
n
u
u
u
u
lib. .un
lib. .un
lib. .un
lib. .un
d/i/gdiigi8lib
d/i/gdiigilib
d/i/gdiigilib …………………………………….
d/i/gdiigilib 1.2 Rumusanp:Masalah
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
htthttp:
htthttp:
htthttp:
htthttp:

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

d id
id id Tujuan Penelitian
8 j.ac.icd.id
d
c.i............
c.id i……………………..
c.1.3.1
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
ne ej.a
n
n
n
u
u
u
.
.
.
.u
libi8l.iub.un
libilib.u
libPenelitian
libilib.u
i
i
i
i
b
i
g
g
g
g
l
i
i
i
i
i
1.3.2
Manfaat
……………………..............
://d dig
://d dig
://d dig
://d dig
htthpttp://
htthpttp://
htthpttp://
htthpttp://

://d
htthpttp:

.id.id
c.id id
c.id id
Teori ………………………………….........
10 ej.ajc.a.icd.id
j.eajc.acLandasan
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
e2.1
n e
n
n
n
u
u
u
.
.
.
n
libil.iub.un
libilib.u
libilib.u
libilib.u
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
2.1.1 Teori
Ekonomi
://d dig10
://dRegional…….........
://dPertumbuhan
://d dig
dig
dig
htthpttp://
htthpttp://
htthpttp://
htthpttp://

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

1.3 Tujuan dan Manfaat Penelitian………..........................

BAB 2.

TINJAUAN PUSTAKA

2.1.2 Ekonomi Perkotaan……………...........................
.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

8

20

.id
.icd.id
.id
.icd.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.a….........
j.eajc.ac.idPemanfaatan Lahan
j.eajc.a2.1.3
Dampak
Perubahan
30
e
e
e
e
n
n
n
n
b.u un
b.u un
b.u un
b.u un
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
d
d
d
d
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
/
/
/
/
2.2
Tinjauan
Penelitian
Terdahulu………………….........
32
htthpttp:/
htthpttp:/
htthpttp:/
htthpttp:/

2.3 Kerangka Pemikiran......................................................

://d
htthpttp:

36

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

://d
htthpttp:

2.4. Hipotesis Penelitian .....................................................
BAB 3.

37

METODE PENELITIAN
3.1 Jenis Penelitian .................…………………………...

38

3.2 Objek Penelitian ......………………….………..........

39

3.3 Sumber Data dan Jenis Data………………...............

40

3.3.1 Sumber Data …………………………………....

40

3.3.2 Jenis Data ……………………………………..

41

3.4 Penentuan variabel Penelitian........................... ……..

41

3.5 Metode Pengumpulan Data...........................................

42

3.6 Metode Analisis Data....................................................

42

3.6.1. Analisis Perubahan Pemanfaatan Lahan…….....

42

3.6.2. Analisis Faktor yang Mempengaruhi

BAB 4.

Permintaan Lahan…...........................................

43

3.6.2.1. Analisis Kausal .....................................

43

3.6.2.1. Uji Statistik ...........................................

44

3.6.2.2. Uji Asumsi Klasik ................................

47

3.7. Definisi Operasional Variabel ....................................

50

HASIL DAN PEMBAHASAN
4.1 Gambaran Umum Kecamatan sumbersari ..................

52

4.1.1 Pertumbuhan Ekonomi Kecamatan Sumbersari.

52

4.1.2 Penggunaan Lahan di Kecamatan sumbersari .

53

4.1.3 Rencana Detail Tata Ruang Kota Jember
Tahun 2008-2028.............................................

55

4.1.4 Tinjauan terhadap evaluasi Rencana Detail
Tata Ruang Kota Jember .................................

64

4.2 Analisis Data...............................................................

68

4.2.1 Perubahan Penggunaan Lahan.........................

68

4.2.1.1 Jenis Perubahan .................................

69

4.2.1.2 Besaran Perubahan.............................

72

4.3 Analisis Kausal .........................................................

76

4.3.1 Analisis Statistik Deskriptif......... ...................

76

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

.id.id
c.id id
c.id id
c.id id
j.eajc.acPembahasan
enj.eaj.ac.
e4.4
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
..............................................................
83
n
n
n
n
u
u
u
u
.
.
.
.
n
ilib b.u
ilib b.u
ilib b.u
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdigili
/
/
/
/
:
:
:
:
p
p
p
p
t
t
t
t
4.4.1 Hasil
Dampak perubahan
lahan wilayah hthttp
hthtAnalisis
hthttp
hthttp
tp

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
c.id id
c.id id
c.id id
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac. subperkotaan……………………………………
n
n
n
n
u
u
u
u
83
.
.
.
.
giliblib.u
giliblib.u
giliblib.u
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
:/p/d:/i/digi
:/p/d:/i/digi
:/p/d:/i/digi
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h htt
h htt
h htt
h htt
4.4.2 Pengaruh
Pertumbuhan Ekonomi,
Sarana

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

Transportasi Dan Pendapatan
Perkapita .id
.id
.id
ac .id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
e
e
nuenj.ej.ac
n
n
u
u
u
.
.
.
n
n
b
b
b
u
u
Masyarakat
Terhadap
gili lib.
gili Sumbersari
gili lib.
lib.
:/p/d:/i/digi
:/p/d:/i/digi
:/p/d:/i/digi
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h htt
htt
htt

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

4.4.3.
96
.id
.id
.id
.id Relevansi Teori .....................................................
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
e
e
e
e
n
n
n
n
u
u
u
u
lib. .un
lib. .un
lib. .un
ilgibil.ib.unSARAN
BAB:/5.
d/i/gdiigilib
d/i/gdiigilib
d/i/gdDAN
d/i/gdiigilib KESIMPULAN
/
/
/
/
i
/
/
/
:
:
:
p
p
p
p
htthttp:
htthttp:
htthttp:
htthttp:

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

d id
5.2.c.iSaran
……………………………………………....
99 j.aca.icd.id
c.id id
c.id id
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
ne ej.
n
n
n
u
u
u
.
.
.
libil.iub.un
libilib.u
libilib.u
libilib.u
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
DAFTAR
://d dig
://d dig
://d dig
://d digPUSTAKA
htthpttp://
htthpttp://
htthpttp://
htthpttp://

://d
htthpttp:

perkotaan terhadap permintaan lahan di

Permintaan Lahan Diluar Kecamatan Kota.........

5.1. Kesimpulan ………………………………………..

89

98

LAMPIRAN

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.