ANALISIS PENGARUH KUAT ARUS TERHADAP SIFAT MEKANIK PADA PENGELASAN DISSIMILAR ANTARA STAINLESS STEEL AISI 316L DAN BAJA KARBON RENDAH ST 37 DENGAN PENGELASAN GTAW (GAS TUNGSTEN ARC WELDING)

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u

b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i

l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u

b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.

.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id

.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.

j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d

aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t

t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/

/
p

ANALISIS PENGARUH KUAT ARUS TERHADAP SIFAT
MEKANIK PADA PENGELASAN DISSIMILAR ANTARA
STAINLESS STEEL AISI 316L DAN BAJA KARBON RENDAH
ST 37 DENGAN PENGELASAN GTAW
(GAS TUNGSTEN ARC WELDING)
SKRIPSI
Diajukan guna melengkapi tugas akhir dan memenuhi salah satu syarat untuk
.id.id
.cid.id sarjana teknik
menyelesaikan studi
Teknik dan mencapai
j.acadicFakultas
j.acagelar

e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

Oleh :
DONNAX CARNEOLLA HARSONO
NIM. 071910101017

JURUSAN
idTEKNIK MESIN STRATA SATU
id

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

aj.ca.c.id
aj.ca.c.id
.
.
j
j
e
e
FAKULTAS TEKNIK
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgJEMBER
igil
UNIVERSITAS
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
2011

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
i
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
PERSEMBAHAN
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

Alhamdullilah, terucapkan
tugas
.cid.id
.cid.id sebagai rasa syukur dengan
.cid.terselesaikannya
d
i
ca.cid.id
c
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
.
.
.
.
e
e
e
e
j
akhir ini. Dengan.un
menyebut
nama allah SWT .Yang
Pengasih lagi Maha
u.n
nej
nej
nej
neMaha
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
b
i
i
i
i
gigil
idsebagai
idgigil
idgigil shalawat pada Nabi Muhammad
idgigil SAW, kupersembahkan:/ini
/:d
Penyayang
serta
//:d
//:d
//:d
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhttp
hhttp
h ttp
rasa cinta
kasih dan sayangku kepada:h

h

1. Ayahanda Suharsono
.iddan Ibunda Endang Lestari tercinta
.id atas jerih payah,

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

cac.id
cac.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
j.
kasih sayang,
nasehat dan .doa
ej. senantiasa mengiringi
u.n
nedorongan,
nyang
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
idgigili dalam menggapai cita-citaku.
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
perjalananku
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
2. Kakakku tercinta Enggrit Purviani Lestari Harsono, adikku tercinta Steffi

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
aj.cac.id
aj.cac.id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
e guru yang telah memberi
3. Seluruh dosen
ne
ndan
nepengetahuan.
.bu.n
.bu.n
.bu.ilmu
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
gigil
idgigil
idgigil
imembantu
//:d
//:d
//:d
4.tp:Sahabat-sahabatku
yang selalutpsetia
dan memberikutp
semangat.
d
:
:
/
/
/
/
/
/
t
t
t
hhttp
hhttp
hhttp

h

h

Morinda Harsono yang
d
.id selalu menemani dan mengisi.ihari-hariku.

5. Almamater yang kubanggakan, Universitas Jember.

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
ii ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
MOTTO
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
Apa yang b
kita
lakukan
kita
ne
ne hari ini adalah apailyang
neperbuat dimasa depan ilib.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
i
i
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

h

d.id
yang lebih
.cid.id yang memberikan manusia
ca.cid.id Ilmu adalah karunia sang
caKuasa
ca.cikehidupan
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
ej. yang kita lihat, dengarbdan
nej.
napa
nej. ilmu bukan hanya datang
nej.
.bu.n
.bu
.bu.n
.bu.n
baik, ilmu datang
dari
baca,
u
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
dari
dimana
kita
duduk
dan
belajar,
karena
sesungguhnya
Allah
memberikan
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp kita

h

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
//:d
//:d
/pernah
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
Jangan
menyerah
menjalani
hidup
ini,
karena
Allah
akan
memberikan
t
t
t
t
t
t
p
hhttp jalan
hhttp
hhttp

h

ilmu dari dimana segi kehidupan itu ada.

kepada setiap manusia yang mau berdoa berusaha

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
iii ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
PERNYATAAN
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
NIM
:
071910101017
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt “Analisis
hhttMenyatakan dengan sesungguhnya
hhtt bahwa karya tulis yang berjudul

h

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

Saya yang bertanda tangan dibawah ini:

.id

.aj.cac.id Harsono
Nama : Donnax
ejCarneolla

Pengaruh Kuat Arus Terhadap Sifat Mekanik pada Pengelasan Dissimilar antara

id Karbon Rendah ST 37
ca.cid.id Stainless Steel AISI 316L
ca.cid.Baja
ca.cid.id Pengelasan GTAW j.aca.cid.id
a
a
a
.
.
.
dan
dengan
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
li Welding)” adalah benar-benar
li
(Gas Tungsten
idgigili
idgigiArc
idgigili hasil karya sendiri, kecuali
idgigijika
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp diajukan pada institusi hmanapun,
thttp
p
hthttp sumbernya dan belum hpernah
disebutkan
serta

h

bukan karya jiplakan. Saya bertanggung jawab atas keabsahan dan kebenaran isinya

d
d
d
.cid.id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id sesuai dengan sikap ilmiah
aj.cayang
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
harus
dijunjung
tinggi.
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
gigil
Demikian
dengan
idtekanan
idgigil
idgigil pernyataan ini saya buat
idgigil sebenarnya, tanpa adanya
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
ttp
ttp
http bersedia mendapat sanksihhakademik
danhh
paksaan
dari pihak manapun hserta
jika

h

ternyata dikemudian hari pernyataan ini tidak benar.

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
Jember, 13 Juni 2011

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigilDonnax Carneolla Harsono
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
071910101017hhtt
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
iv ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
SKRIPSI
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
ANALISIS
PENGARUH
KUAT
ARUS
TERHADAP
SIFAT
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

h

MEKANIK PADA PENGELASAN DISSIMILAR ANTARA
STAINLESS STEEL .AISI
316L DAN BAJA KARBON
RENDAH
ca.cid.id
cacid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.
e
e
e
e
ST
37
PENGELASAN
nej.
nejDENGAN
nej.GTAW
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili (GAS TUNGSTEN
idgigiliWELDING)
idgigili
ARC
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
Oleh
:
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
DONNAX CARNEOLLA
idgigiliHARSONO
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
NIM.
hth071910101017
hthttp
ttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
Pembimbingb.un
nej.
nej.
.bu.n
u
u
b
.
i
i
l
l
i
i
b
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp : Sumarji,S.T.,M.T.
Dosen Pembimbing Utama

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

Dosen Pembimbing
.idd Anggota : Ir. F.X. Kristianta,M.Eng.
.idd

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

je.aj.cac.i
e
n
liibli.bu.un
i
g
i
://d/dig
hthtp
ttp:/

je.aj.cac.i
e
n
liibli.bu.un
i
g
i
://d/dig
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
v ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
PENGESAHAN
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

Skripsi berjudul Analisis Pengaruh Kuat Arus Terhadap

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

Sifat Mekanik pada

d
dd
id.id
ca.cid.id
aj.ca.ci .id Pengelasan Dissimilarejantara
aj.ca.ci .iStainless
aj.ca.cBaja
.
.
.
Steel AISI 316L
dan
Karbon Rendah ST ej.a
j
j
.
e
e
nej
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
37
dengan
Pengelasan
GTAW
(Gas
Tungsten
Arc
Welding)
telah
diuji
dan
disahkan
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhttp
hhFakultas
hhttppada:
ttp Teknik Universitas Jember
oleh
Hari

: Selasa

: 21 Juni 2011
ca.cid.id Tanggal
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.
e
e
e
Tempat
: Fakultas
Universitas Jember.
nej.
nejTeknik
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
//:d
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
t
t
thttpPenguji,
p
hthttp
hTim

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

Ketua

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

h

Sekretaris

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

Sumarji,S.T.,M.T.
NIP. 19680202 199702
c.idi1d001

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

Ir. F.X. Kristianta,M.Eng.
NIP.c19650120
200112 1 001
.id.id

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

je.aj.ac.
e
n
u
.b.un
igliibliAnggota
I
g
i
d
i
/://d
/
:
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
a
c
.
.
j
j
a
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
Anggota II diggili
idgigili
/:d
/
:p//://di
:
/
/
p
t
t
hthtp
hthttp
t

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
Mahros
Darsin,
S.T.,M.Sc.
Hary
S.T.,M.T.
idgigil
idgigil
idgiSutjahjono,
gil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
NIP
19700322
199501
1 001
NIP
19681205
199702
1
002
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id Mengesahkan
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
Dekan, lib.u.n
u
u
b
i
l
i
i
b
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

did
.cid.id
aj.ca.ci .Ir.
Widyono Hadi, M.T. ej.a.c
.
j
a
e
n
nej
ne NIP 19610414 198902
.bu.n
.b1u.001
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
vi ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
RINGKASAN
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d.id Terhadap Sifat Mekanik
.cid.id Analisis Pengaruh Kuat
.ciArus
.cid.id pada Pengelasan .ac.cid.id
c
c
c
a
a
a
.
.
.
jej.a
jej.a Steel AISI 316L dannBaja
jej.aKarbon Rendah ST 37 nejej.a
e
e
e
Dissimilar antara.uStainless
n
n
u
u
n
n
n
.
.
u
u
u
b
b
b
.
.
.
i
i
i
l ilib
l ilib
l ilib
liibli.bu.un
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
d/dig
/d/dig
dengan
GTAW (Gas Tungsten
//d ig
:/Pengelasan
://d/dig Arc Welding); Donnax
://Carneolla
p://d
hthtp
hthtp
hthtp
ttp:/
ttp:/
ttp:/
Harsono, 071910101017; 2011: 106 halaman; Jurusan Teknik Mesin Fakultas Teknik

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

h

Universitas Jember.
DMW (Dissimilar Metal Welding) adalah suatu proses pengelasan antara dua
logam yang memiliki sifat mekanik, komposisi serta properties yang berbeda. DMW
ini sering dipakai ketika dibutuhkan perbedaan sifat mekanik atau sifat lainnya dalam
aplikasi.
Pada penelitian ini sumber panas yang digunakan yaitu Gas Tungsten Arc
Welding (GTAW) dengan variasi kuat arus, dengan metode pengambilan data
dilakukan secara eksperimental dari sampel bahan hasil pengelasan 100 A, 120 A,
140 A, antara baja karbon rendah ST 37 dan SS 316L dengan filler metal TGS 309.
Pengujian hasil cacat pengelasan berupa porositas dan retak dilakukan dengan
pengujian radiografi dan penetrant, untuk pengamatan struktur mikro daerah HAZ
las, dilakukan menggunakan optical microscope. Pengujian kekerasan dilakukan
dengan metode vickers.
Pada pengelasan dengan variasi kuat arus 100 A dan 120 A terdapat porositas
pada bagian dalam daerah lasan. Porositas terjadi karena adanya gas H2O(g) yang
tidak dapat berdifusi keluar dari logam padat pada saat proses pengelasan. Pada
daerah untuk titik pengujian 4 (SS 316L VS Weldment), daerah yang memiliki
kekerasan paling tinggi terdapat pada pengelasan dengan variasi kuat arus 140 A, hal
ini disebabkan akibat terjadinya sensitisasi pada temperature 450o-600oC, input panas
yang besar serta kecepatan pengelasan yang sama dengan variasi kuat arus 100 A dan
120 A akan menimbulkan masukan panas yang besar sehingga akan terjadi
pendinginan lambat yang dapat menimbulkan terbentuknya karbida chrome,
sensitisasi pada pada pengelasan SS mengakibatkan peningkatan kekerasan.

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
vii ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

Dari hasil seluruh pengujian yang dilakukan dalam penelitian ini, variasi kuat
arus 120 A merupakan kuat arus yang tepat digunakan untuk pengelasan dissimilar
antara stainless steel 316L dan baja karbon rendah ST 37 dengan tebal 6 mm. Hal ini
dikarenakan sedikitnya porositas hasil pengelasan, input panas yang sesuai sehingga
menghasilkan ukuran butir yang halus namun tidak mengakibatkan presipitas karbida
chrome yang tinggi akibat pendinginan lambat, daerah HAZ yang tidak terlalu lebar
dan hasil pengujian tarik yang menunjukan nilai UTS paling tinggi.

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
viii ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
SUMMARY
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d Welding between of AISIc316L
d Stainless Steel and Low cCarbon
d Steel ST 37 with
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.a.ci .id
aj.a.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
GTAW (Gas Tungsten
Carneolla
ne
ne
ne Arc Welding); Donnax
ne Harsono, 071910101017;
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
2011:ttp106
pages;
Department of Mechanical
Engineering Faculty of
Engineering,
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp

h

.cid.id Welding) is a welding.acprocess
.cid.id between the two .ac.cid.id
DMW (Dissimilar
ca.cid.id
caMetal
a
a
.
.
j
j
j
jej.a
a
e
e
e
e
j.
j.
j.
n
n
n
n
e
e
e
u
u
u
u
n
n
n
n
.
.
.
.
metals
that
have
mechanical
properties,
composition
and
different
properties.
DMW
u
u
u
u
b
b
b
b
idgiigliilib.
idgiigliilib.
idgiigliilib.
idgiigliilib.
d
d
d
/
/
/
//:d
/
/
/
:
:
:
/
//
:// when it takes the difference
is often
thtp
p //
hthtp
hthtp
ttpused
ttpof:/ mechanical properties orhother
ttp:properties

h

Analysis of Effect of Current on the Mechanical Properties in Dissimilar

University of Jember.

in the application.

d
d
d.id used is Gas Tungsten Arc
d.id
In this study the heat
(GTAW) with
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.cisource
aj.ca.ciWelding
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
u.n
ne
ne
ne with the method of data
ne conducted experimental
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bcollection
u
u
u
u
strong variations
in
flow,
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
welding
results
from
the
sample
material
100
A,
120
A,
140
A,
between
a
low
t
t
t
p
hhttp carbon
hhttp
hhttp
steel ST 37 and SS 316L filler metal with TGS 309. Testing results of welding

ca.cid.idand penetrant testing, j.aca.cid.id
ca.cid.idand cracks is done by radiografi
ca.cid.id defects in the form of porosity
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
j.
j.
nej.
neregion,
nemicrostructure
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
for
observation
of
the
of
weld
HAZ
performed
using
an
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttthe
electric
microscope. Tests performedhby
p method of Vickers hardness.
p
hthttp
hthttp

h

In welding with strong variations in stream 100 A and 120 A there is porosity

d
d
d
d.id
due to gas H2O (g)j.which
aj.ca.ci .id in the inner area of theeweld.
aj.ca.ci .idcan not diffuse out of ej.aj.ca.ci .id
aj.ca.ciPorosity
.
.
j
j
e
e
n
e
u.n
ne
ne for point 4 (VS 316L
nwelding
ne
.bu.n
.bu.n
.bof
.buthe
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
solid
metal
during
process.
In
the
area
testing
SS
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
weldment),
regions
which
have
the
highest
hardness
found
in
welding
with
p
hhttp strong
hhttp
hhttp

h

variations in stream 140 A, this is caused due to the occurrence of sensitization at

ca.cid.iad large heat input and welding
ca.cid.id temperatures of 450o-600°C,
ca.cid.idspeed of with strong j.aca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej. heat input so that itiliwill
nej.A and 120 A will cause
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bua.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
variations
in
stream
100
large
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
p
p
happen
cooling that can leadhtothtthe
tp formation of chrome carbide,
hthttslowly
hthttsensitization

h

on the weld SS lead to increased violence.

d.idtests performed in this study,
d
d
d
From the results
aj.ofca.ciall
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .idvariations in current ej.aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
nedissimilar welding between
necurrent is appropriatelyilused
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
strength
120
A
strong
for
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
stainless
hhttpsteel and 316L low carbonhsteel
hhisttpbecause the
httpST 37 with 6 mm thick. this

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

h

h

least porosity of the welding results, the appropriate heat input resulting in a fine

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
ix ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ili not result in a high chrome
idgigdid
idgicarbide
idgigili
idgigili
gili presipitas due to slow
grain size
but
cooling,
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp

h

the HAZ is not too wide and tensile test results that show the highest value of UTS.

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
x ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
PRAKATA
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

dan hidayat-Nya, sehingga
penulis dapat
d
d yang telah melimpahkanc.id.rahmat
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ac id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
menyelesaikan ib
dan
menyusun
skripsi ini tanpa
ne
ne
ne
ne halangan suatu apapun.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.buadanya
u
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
Penyusunan
Skripsi ini disusun tuntuk
memenuhi salah satu ttsyarat
untuk
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp

h

ca.cid.id Teknik, Universitas Jember.
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ej.tidak terlepas dari bantuan
u.n
Penyusun
nej.
nej. bahwa penulisan laporan
nini
nej.
.bu.n
.bmenyadari
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
dan
saran
dari
berbagai
pihak,
oleh
karena
itu
penyusun
mengucapkan
terima
kasih
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
aj.ac
aj.ac
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
npembimbing
Ir.F.X.Kristianta,M.Eng.
selaku dosen
2 yang ltelah
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
meluangkan
waktu dan tpikiran
serta perhatiannya gunattpmemberikan
/
/
/
p
p
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

h

ca.cid.id
a
a
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
e
e
e
j.
u.n
nej.
nej.
nepenguji.
.bu.n
.bu.n
.bdosen
selaku
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
d
/:d
/:selaku
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
3.
Bapak
Andi
Sanata,S.T.,
M.T.
dosen
pembimbing
akademik.
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
aj.ac
aj.ac
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
(Persero)
Pasuruan.
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
6.
Kedua
orang
tuaku
dan
kedua
saudaraku,
kakakku
tercinta
t
t
t
t
t
t
hhtt Enggrit
hhtt
hhtt

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

Puji dan syukur yang tak terhingga, penulis panjatkan kehadirat Allah SWT.

menyelesaikan pendidikan strata satu (S1) pada jurusan Teknik Mesin, Fakultas

kepada:

1. Bapak Sumarji,S.T.,M.T.
selaku dosen pembimbing
1 dan Bapak
c.id.id
c.id.id

bimbingan dan pengarahan demi terselesaikannya skripsi ini.

2. Bapak Hary Sutjahjono,S.T.,M.T.
dan Bapak Mahros
c.id.id Darsin,S.T.,M.Sc.
c.id.id

4. Bapak Sumarji,S.T.,M.T. selaku ketua Jurusan Teknik Mesin.

d.id Boma Bisma Indra
5. Bapak Heri Purwantoro
c.id.id selaku pembimbing dic.iPT

Purviani Lestari Harsono, adikku tercinta Steffi Morinda Harsono yang

id.id mengisi hari-hariku.
selalu menemani
ac.dan

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
c
.
.
.
j
j
j
a
e
e
e
n
nej.
nej. saran dan masukan.
nej.
.bu.teman-teman
.bu.n
.bu.n
7. Seluruh
yang
senantiasa
memberikan
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
8.
Sri
yang
telah
memberiku
semangat,
memberi
keceriaan
serta
menemani
hthttp
hthttp
hthttp

h

hari-hariku.

id
9. Teman seperjuanganku
c.cid.idNovan Adi, Dimas
.ac.c.id Ardika Eka, Hendra.aIrfan,

ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
Surya
D.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
10.
Dan
semua
pihak
yang
tidak
tersebutkan,
yang
membantuku
dan
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

h

mendukungku sehingga skripsi ini dapat terselesaikan

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
xi ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili dari penulis, bagi para :pembaca
idgigilidan yang menggunakan:/laporan
idgigiliini
Demikian
/:d
/:d
/:d
/
/
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

h

d
id.id
aj.ca.ci .id
aj.ca.cJember,
Juni 2011
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

penulis berharap ini dapat bermanfaat bagi semua pihak yang menggunakannya.

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

Penulis

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
xii ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili ISI
d
/:d
/:DAFTAR
DAFTAR ISI
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
Halaman
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigi il
idgigil
idgiJUDUL
idgigil
gil
HALAMAN
.......................................................................................
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
HALAMAN
PERSEMBAHAN .....................................................................
ii

HALAMAN MOTTO .....................................................................................
iii
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
HALAMAN PERNYATAAN
.........................................................................
iv .une
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
idgigili
idgiPEMBIMBINGAN
idgigili
idgigv ili
gili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
HALAMAN
....................................................................
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp
HALAMAN PENGESAHAN .........................................................................

vi

vii
.cid.id RINGKASAN ...................................................................................................
.cid.id
.cid.id
ca.cid.id
c
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
.
.
.
.
e
e
e
e
SUMMARY ........................................................................................................
ix .un
nej
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
i
i
i
i
idgigxiil
idgigil
idg.......................................................................................................
idgigil
igil
//:d
//:d
//:d
//:d
PRAKATA
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
DAFTAR ISI .................................................................................................... xiii

h

h

h

xvi
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id DAFTAR GAMBAR .......................................................................................
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
DAFTAR TABEL
...........................................................................................
xviii
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
//:d
//:d
:
:
:
BABtt1.
PENDAHULUAN
..............................................................................
1
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
p
hthttp
hthttp
hhttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

4
d
aj.ca.ci .id
aj.cac.
aj.cac.
.
.
.
j
j
j
e
e
e
1.3 Tujuanibdan
Manfaat
Penelitian ..........................................................
4ib.u.n
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
i
l
l
l
i
i
i
b
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
1.3.1 Tujuan .................................................................................
4
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

h

1.4 Batasan Masalahc................................................................................
5
.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
a
e
e
e
e
BAB 2. TINJAUAN
PUSTAKA
.....................................................................
6ib.u.n
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
d
/:Pengelasan
/:d
/:d
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
2.1
.........................................................................................
6
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

1.1 Latar Belakang ...................................................................................

1

1.2 Rumusan Masalah.i..............................................................................
did
.idid

1.3.2 Manfaat ................................................................................

2.2 DMW (Dissimilar Metal Welding) .....................................................

5

6

2.3 Stainless Steel .....................................................................................
c.id.id
c.id.id

d
8
aj.ac
aj.ca.ci .id
aj.ac
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
nRendah
.bu.n
.bu.n
.bu.n
2.4 Baja Karbon
...........................................................................
13
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
d
:p//:Teknik
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
2.5
Pengelasan
GTAW
................................................................
14
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
xiii ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

2.5.1 Memilih Sumber Daya GTAW ............................................

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

15

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idg2.5.2
idgigili
idgig16ili
igili Sistem Las GTAW ...............................................................
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

2.5.3 Memilih Elektroda Tungsten................................................

17

18
.c.id
.c.id
ca.cid.id
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
2.7 Metide Pengujian
18 .unnej
nej Tarik .......................................................................
nej
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
liiblib.u
l
l
i
i
i
i
i
gig21
gigil Radiografi...........................................................................
gigil
i
i
i
d
d
d
/
/
/
2.8
Pengujian
/
/
/
: /d
: /d
: /d
hthtp
hthtp
hthtp
ttp:/
ttp:/
ttp:/
2.9 Pengujian Penetrant ............................................................................. 23

h

h

2.6 Metode Pengujian Kekerasan
dengan Metode Vickers
id
id .....................

BAB 3. METODE PENELITIAN
...................................................................
25
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
3.1 Tempat .dan
25 .une
ej. Penelitian.............................................................
u.n
nej.
nWaktu
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
b
i
idgigili
idgigilDan
idgigili
idgig25ili
d
/:Bahan
/:d
/:d
//:d
/
/
/
3.2
Alat...................................................................................
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp
3.2.1 Bahan ...................................................................................

25

h

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

25
d
d
i
i
ca.cid.id
c
c
.
.
a
a
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
n
3.3 Persiapan
26 .un
nej
nej ............................................................................
nej
.bu.Penelitian
.bu.n
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
i
i
i
idgig27il
idgigilPengelasan ...............................................................................
idgigil
d
3.4
:p//:d
:p//:Proses
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
3.5 Pengujian ............................................................................................ 28

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

28
ca.cid.id
cac.i
cac.i
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
3.5.2
29b.un
nej.
nej.
nej. Penetrant..............................................................
.bu.n
.buPengujian
u
u
u
b
b
.
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
3.5.3
Pengujian
Tarik
....................................................................
30
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

h

33
d
aj.ca.ci .id
aj.cac.
aj.cac.
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
3.6 Variabel
35
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.buPenelitian..............................................................................
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
3.6.1 Variabel Bebas .....................................................................
35
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

3.2.2 Alat .......................................................................................
.id
.id

h

3.5.1 Pengujian.iRadiografi
............................................................
dd
.idd

3.5.4 Uji Struktur Mikro ...............................................................

32

3.5.5 Pengujian.iKekerasan
............................................................
did
.idid

3.6.2 Variabel Terikat ...................................................................

35

3.6.3 VariabelcTerkendali
..............................................................
.idid
c.idid

35
ca.cid.id
.
.
a
a
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
e
e
e
ej.
u.n
3.7 Analisis
35
nej.
nej.
n.......................................................................................
.bData
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
d
/:Diagram
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
3.8
Alir
Penelitian
......................................................................
36
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

BAB 4. HASIL DAN PEMBAHASAN ..........................................................

h

37

4.1 Hasil Pengujian Radiografi
................................................................
c.id.id
c.id.id

d
37
aj.ac
aj.ca.ci .id
aj.ac
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne Cairan Penetrant .......................................................
.bu.n
.bu.n
.bu.n
4.2 HasilliPengujian
39
u
u
u
b
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
d
:p//:Hasil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
4.3
Pengamatan
Struktur
Mikro
......................................................
41
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
xiv ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

4.4 Hasil Pengujian Kekerasan Vickers....................................................

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

46

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ili
idgigPengujian
idgigili
idgig49ili
d
4.5://Hasil
Tarik .........................................................................
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

BAB 5. PENUTUP ..................