Hubungan antara peran Asosiasi Petani Cabai Kabupaten Jember dengan

100 sekedar diingatkan di tempat. Selain itu, Dinas Pertanian juga tidak segan untuk melakukan teguran bagi petani cabai yang secara sengaja membuang kemasan pestisida di lahan. Tabel 4.12 Jadwal pengawasan peta tetap Kecamatan Wuluhan Kabupaten Jember No. Hari Tempat 1. Senin Sub I Desa Ampel dan Tamansari 2. Selasa Sub II Desa Dukuh Dempok dan Glundengan 3. Rabu Sub III Desa Tanjungrejo dan Lojejer 4. Kamis Sub IV Desa Kesilir Sumber: Dinas Pertanian 2011.

4.6 Hubungan antara peran Asosiasi Petani Cabai Kabupaten Jember dengan

Perilaku Penggunaan Pestisida Sebagai Upaya Pencegahan Pencemaran Lingkungan Peran Asosiasi Petani Cabai Kecamatan Wuluhan Kabupaten Jember yang dijadikan parameter untuk mengukur sejauh mana upaya yang dilakukan untuk mencegah pencemaran lingkungan akibat pestisida, meliputi usaha atau upaya Asosiasi Petani Cabai Kecamatan Wuluhan Kabupaten Jember dalam melaksanakan penyuluhan tentang pestisida, pemberian keterampilan terkait dengan pelestarian dan peningkatan mutu lingkungan hidup. Peran Asosiasi Petani Cabai ini dikategorikan menjadi 3 yaitu baik, cukup, dan kurang. Peran Asosiasi Petani Cabai dinyatakan baik apabila petani cabai menyatakan bahwa setiap tahun Asosiasi Petani Cabai sering ataupun rutin melaksanakan tugas dan fungsinya terkait penyuluhan tentang pestisida, pemberian ketrampilan terkait dengan pelestarian dan peningkatan mutu lingkungan hidup, serta nilai yang diperoleh antara 11-15. Peran Asosiasi Petani Cabai dinyatakan cukup apabila petani cabai menyatakan bahwa setiap tahun Asosiasi Petani Cabai sedikitnya pernah melaksanakan tugas dan fungsinya terkait penyuluhan tentang pestisida, pemberian ketrampilan terkait dengan pelestarian dan peningkatan mutu lingkungan hidup, serta nilai yang diperoleh antara 6-10. Peran Asosiasi Petani Cabai dinyatakan http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id 101 kurang apabila petani cabai menyatakan bahwa setiap tahun Asosiasi Petani Cabai pernah melaksanakan tugas dan fungsinya terkait penyuluhan tentang pestisida, pemberian ketrampilan terkait dengan pelestarian dan peningkatan mutu lingkungan hidup, serta nilai yang diperoleh antara 0-5. Distribusi frekuensi peran Asosiasi Petani Cabai dalam upaya pencegahan pencemaran lingkungan menurut petani cabai di Kecamatan Wuluhan Kabupaten Jember dapat dilihat pada Tabel 4.13 sebagai berikut: Tabel 4.13 Distribusi frekuensi peran Asosiasi Petani Cabai Kecamatan Wuluhan Kabupaten Jember dalam upaya pencegahan pencemaran lingkungan No. Peran Asosiasi Petani Cabai Jumlah Persentase 1. Baik 8 11,8 2. Cukup 25 36,8 3. Kurang 35 51,5 Total 68 100,0 Sumber: Data Primer Terolah 2011. Hasil penelitian menunjukkan bahwa dari 68 petani cabai, sebanyak 35 petani cabai atau 51,5 petani cabai menyatakan peran Asosiasi Petani Cabai selama ini dalam upaya pencegahan pencemaran lingkungan berada dalam kategori kurang. Salah satu penyebab dari kurangnya peran Asosiasi Petani Cabai selama ini dalam upaya pencegahan pencemaran lingkungan adalah ketidaksesuaian antara program yang dilaksanakan dengan fungsi terbentuknya Asosiasi Petani Cabai ini. Program- program yang dijalankan baik dalam jangka pendek, menengah maupun jangka panjang, tidak sejalan dengan fungsi Asosiasi Petani Cabai yaitu meningkatkan pengetahuan dan keterampilan petani cabai untuk menerapkan teknologi tepat guna dan modern dari produksi sampai pemasaran dengan memperhatikan pelestarian dan peningkatan mutu lingkungan hidup Asosiasi Petani Cabai, 2007. Hubungan antara peran Asosiasi Petani Cabai Kabupaten Jember dengan perilaku penggunaan pestisida sebagai upaya pencegahan pencemaran lingkungan dapat diketahui dengan melakukan uji Asosiasi Asimetri Lambda Statistik L B dengan α sebesar 0,05. Hasil uji Asosiasi Asimetri Lambda Statistik L B menunjukkan p α, yaitu 0,212, sehingga H diterima dan dapat disimpulkan bahwa tidak ada hubungan http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id 102 yang signifikan antara peran Asosiasi Petani Cabai Kabupaten Jember dengan perilaku penggunaan pestisida sebagai upaya pencegahan pencemaran lingkungan, dapat dilihat pada Lampiran K. Berikut distribusi frekuensi hubungan antara peran Asosiasi Petani Cabai Kabupaten Jember dengan perilaku penggunaan pestisida sebagai upaya pencegahan pencemaran lingkungan dapat dilihat pada Tabel 4.14. Tabel 4.14 Distribusi frekuensi hubungan antara peran Asosiasi Petani Cabai Kabupaten Jember dengan perilaku penggunaan pestisida sebagai upaya pencegahan pencemaran lingkungan Perilaku Penggunaan Pestisida Baik Kurang Peran Asosiasi Petani Cabai Kabupaten Jember n N Jumlah Persentase Baik 8 11,8 1 1,5 9 13,3 Cukup 25 36,7 1 1,5 26 38,2 Kurang 17 25,0 16 23,5 33 48,5 Total 50 73,5 18 26,5 68 100,0 Sumber: Data Primer Terolah 2011. Hasil dalam tabulasi silang menunjukkan bahwa dari 68 petani cabai, 25 petani cabai atau 36,7 petani cabai menganggap bahwa Asosiasi Petani Cabai Kabupaten Jember memiliki peran yang cukup terhadap upaya pencegahan pencemaran lingkungan sehingga petani cabai bisa berperilaku baik. Namun, 17 petani cabai atau 25 petani cabai mampu menunjukkan bahwa mereka tetap bisa berperilaku baik terkait dengan penggunaan pestisida meskipun peran serta dari Asosiasi Petani Cabai Kabupaten Jember dikategorikan kurang. Ada beberapa faktor yang menyebabkan hasil penelitian ini tidak signifikan, antara lain ketidaksesuaian antara program yang dilaksanakan dengan fungsi terbentuknya Asosiasi Petani Cabai ini. Program-program yang dijalankan baik dalam jangka pendek, menengah maupun jangka panjang, tidak sejalan dengan fungsi Asosiasi Petani Cabai yaitu meningkatkan pengetahuan dan keterampilan petani cabai untuk menerapkan teknologi tepat guna dan modern dari produksi sampai pemasaran dengan memperhatikan pelestarian dan peningkatan mutu lingkungan hidup Asosiasi Petani Cabai, 2007. http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id 103 Selain itu, program yang dijalankan lebih mengarah pada kegiatan bisnis atau membuat kemitraan dengan perusahaan terkait, sehingga tidak ada program yang mengarah pada upaya pencegahan pencemaran lingkungan akibat pestisida. Hal ini dapat dibuktikan dari program Asosiasi Petani Cabai yang membantu menjembatani petani dalam memperoleh modal kerja dari perbankkan, melaksanakan program sertifikasi kepemilikan lahan petani, pengadaan sarana prasarana produksi, membantu petani dalam rangka penjualanpemasaran hasil produksi, pengembangan dan pemberdayaan Sumber Daya Manusia SDM petani, menciptakan agrobisnis secara kelompok, mengembangkan kemitraan dengan pihak ketiga, membantu petani untuk mencapai standarisasi mutu hasil produksi, dan menampung hasil produk petani untuk diproses menjadi bahan setengah jadijadi ke pasar bebas dengan pola kontrak kerja. Menurut Notoatmodjo 2003, hasil penelitian yang tidak signifikan dapat dipengaruhi oleh karakteristik pendukung dan karakteristik kebutuhan. Karakteristik pendukung ini adalah faktor predisposisi yang dalam penelitian ini meliputi pengetahuan dan sikap. Meskipun pengetahuan yang dimiliki tinggi dan bersikap positif terhadap upaya pencegahan pencemaran lingkungan, akan tetapi hal tersebut tidak dapat menjamin bahwa petani cabai akan berperilaku baik, apalagi peran dari pihak yang terkait masih kurang. Sedangkan karakteristik kebutuhan ini adalah motivasi, yang sangat dibutuhkan untuk membentuk perilaku penggunaan pestisida yang baik. Motivasi seorang petani cabai akan lebih kuat jika didukung oleh teman sebaya, orang yang dianggap penting, kelompok tani dan Dinas Pertanian, namun dalam hal ini peran dari Asosiasi Petani Cabai masih kurang sehingga perlu ditingkatkan. http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id http:digilib.unej.ac.id 104

BAB 5. KESIMPULAN DAN SARAN