Ragam konsumsi jenis bahan makanan dan kecukupan gizi keluarga petani miskin dan tidak miskin di Desa Pamotan, Kecamtan Dampit, Kabupaten Malang Propinsi Jawa Timur
RAGAM KB)NSUMSB JEMlS BAHWN MAKANAN DAN
KECUKUPAM Giza KEBUARGA PEVANI MISKIN DAN TIDAK M ~ S K ~ N
DB DESA PAMQTWN, KECAMATAN DAMPIT, KABUPATEN MALANG
PROPINS! JAWA TlMUR
J U R U S A N GIZl M A S Y A R A K A T D A N S U M B E R D A Y A
FAKULTAS PERTANlAN
1NSTITUT PERTANlAN BOGOR
%Bas
KELUWRGA
BINGKASAN
TITIN LARASATI.
Ragam Konsumsi J e n i s Bahan Makanan dan
Kecukupan G i z i Keluarga P e t a n i Hiskin dan Mdak Miskin d i
Desa Pamotan, Kecamatan Dampit, Kabupaten Xalzng, P r o p i n s i
Jawa Timur.
( d i baviah bimbingan DJITDIG 2OEDJITO).
Tujuan umum p e n e l i t i a n i n i adalah unt.& mengetahui hubungan pengeluaran gangan dengan raga2 >:ocsumsi j e n i s bahan
malranan, s e r t a pengaruhnya terhadap nutu 3enu makanan, t i n g k a t konsumsi e n e r g i , p r o t e i n , vitamin A d a n z a t b e s i k e l u a r ga p e t a n i .
Sedangkan tujuan khusus adalah untuk mengetahui
perbedaan pengeluaran pangan, ragam k o n s m s i j e n i s bahan mak a n a , mutu menu nakanan, t i n g k a t konsumsi e n e r g i , p r o t e i n ,
vitamin A dan z a t b e s i a n t a r a k e l u a r g a pe",i
t i d a k miskin
dan k e l u a r g a p e t a n i miskin.
P e n i l a i a n hubungan pengeluaran pa?gan dengan ragam
konsumsi j e n i s bahan makanan, s e r t a penga-ruhnya t e r h a d a p mut u menu nakanan, t i n & a t konsumsi energ5, p r o t e i n , vitamin A
dan z a t b e s i k e l u a r g a p e t a n i dengan menggunakan u j i k o r e l a s i ,
sedangkan untuk m e l i h a t perbedaan p e n g e l u a a n pangan, ragarn
konsumsi j e n i s bahan makanan, mutu menu m a a n a n , t i n g k a t kon-
s u m s i e n e r g i , p r o t e i n , vitamin A dan z a t b e s i digunakan u j i
t-Student.
Hasil p e n e l i t i a n menunjukkan bahwa r a t a - r a t a pengeluaran k e l u a r g a p e t a n i t i d a k miskin l e b i h b e s a r dibandingkan kel u a r g a p e t a n i miskin, y a i t u s e b e s a r R p 443.01 dan R p 184.50
p e r orang p e r h a r i .
P e r s e n t a s e pengeluaran untuk pangan
pada k e l u a r g a p e t a n i miskin l e b i h b e s a r daripada k e l u a r g a
p e t a n i t i d a k miskin, y a i t u s e b e s a r 72.77 persen dan 45.75
persen, ha1 i n i s e s u a i dengan hukum Engel bah'rra
semakin
t i n g g i pendapatan maka p e r s e n t a s e pengeluaran u t u k pangan
akan semakin k e c i l .
Ragam konsumsi j e n i s bahan inakanan k e l u a r s a p e t a n i tidak dipengaruhi s e c a r a n y a t a o l e h pengeluaran aangan.
Te-
t a p i ada perbedaan ragam konsumsi j e n i s bahan ~ d x a n a n , dimana pada k e l u a r g a p e t a n i t i d a k miskin l e b i h b e s a r diban
-
d i n g k e l u a r g a p e t a n i miskin, y a i t u s e b e s a r 6.65 dan 5.67.
Ragam konsumsi j e n i s bahan makznan k e l u a r g a p e t a n i t e r s e b u t
d i k a t e g o r i k a n k u a l i t a s sedang.
Mutu menu makanan k e l u a r g a p e t a n i miskin t i d a k dipengar u h i s e c a r a n y a t a o l e h pengeluaran pangan, sedmgkan
mutu
menu makanan k e l u a r g a p e t a n i t i d a k miskin d i p e n s m u h i secar a n y a t a o l e h pengeluaran pangan, dengan persazaan r e g r e s i
y = 7.264
- 3.348
x.
Hal i n i n e n u n j u l a n bahxa
t i n g e pengeluaran pangan maka
senakin
mutu menu makanan k e l u a r g a
p e t a n i t i d a k miskin &an menurun.
P e n e l i t i a n juga mengha-
s i l k a n bahwa mutu menu makan2n k e l u a r g a p e t a n i t i d a k dipen g a r u h i s e c a r a n y a t a o l e h ragam konsumsi j e n i s bahan makanan.
T e t a p i ada perbedaan mutu menu makanan., dimana pada k e l u a r g a
p e t a n i t i d a k miskin tampak l e b i h t i n g g i dibanding k e l u a r g a
p e t a n i miskin, y a i t u s e n i l a i NDpE % 5.82 dan 5.20.
Hutu me-
nu makanan k e l u a r g a p e t a n i t e r s e b u t d i k a t e g o r i k u l b e l u a baik.
Ti-ngkat konsumsi vitamin A dan z a t b e s i k e l u a r g a petan i tidal< miskin dan p e t a n i miskin t i d a k d i p e n g a r u h i s e c a r a
n y a t a o l e h pengeluaran pangan.
Tetapi t i n g k a t konsunsi
e n e r g i k e l u a r g a p e t a n i mis'kin dipengaruhi s e c a r a n y a t a o l e h
pengeluaran pangan, clengan persamaan r e g r e s i y = 0.405-0.292~.
iial i n i zenunjukkan bahwa semakin t i n g g i pengeluaran pangan
mala
t i n g k a t konsumsi enera$. k e l u a r g a p e t m i :!fis!un
mecwun.
akan
Sedangkan t i n g k a t konsumsi p r o t e i n k e l u a r s a p e t a n i
t i -. A- x miskin juga dipengaruhi s e c a r a n y a t a o l e h pengslusran
pacgan, dengan persamaan r e g r s e s i y
menunju%.!!an
z
1.176-0.512~.
Hal i n i
bah~vasemakin t i n g g i pengeluaran pangan naka
tinglkat konsurnsi p r o t e i n k e l u a r g a p e t a n i t i d a k mis!dn akan
meylrun.
S e c a r a keseluruhan t i n g k a t k o n s u n s i e n e r g i , prote-
i n , v i t a m i n A dan z a t b e s i k e l u a r g a p e t a n i t i d a k d i p e n g a r u h i
s e c s r a n y a t a o l e h ragan konsumsi j e n i s bahan makanaa,
Ada perbedaan yang n y a t a untuk t i n g k a t konsumsi ener-4,
p r o t e i n dan z a t b e s i a n t a r a k e l u a r g a pet&
p e t s i miskin,
t i d a k miskin dan
Sedangkan untuk t i n g k a t konsurnsi v i t a m i n A
Perbedaao t e r s e -
d i p e r o l e h t i d a k a d a perbedaan yang nyata.
b u t disebabkan o l e h j e n i s dan jumlah k o n s m s i nakanan sumb e r e n e r g i , p r o t e i n dan z a t b e s i pada k e l u a r g a pet&
mislrin r e l a t i f l e b i h banyak.
tid&
S e c a r a k e s e l u r u h a n tarnpak bah-
wa t i n g k a t konsumsi eneEgi, p r o t e i n , v i t a m i n A dan zat b e s i
pada kedua kelompok k e l u a r g a p e t a n i d i d a e r a h p e n e l i t i a n
belrlm mencukupi s t a n d a r kecukupan yang dianjurkan.
*
RBGAM KONSUMSI JENIS BAHAN MAKANAN D - a
KEGUKUPAN G I Z I KELUPBGA PETANI MISKIN DAN TIDAK MISKIN
D I DESA PAMOTAN, KECAMATAN DANPIT, KdSUPATEN MALANG
PROPINSI JB'#A TIMUR
oleh
TITIN LARASATI
KARYA IJAMIAH
sebagai s a l a h s a t u s y a r a t memperoleh g e l a r
Sarjana Pertanian
pada
F a k u l t a s Pertanian, I n s t i t u t Pertanian Bogor
JURUSAN G I Z I M-GYARAKAT DAN SUMBERDAYA RELUARGA
FAKULTAS PERTANIAN
INSTITUT PERTANIAN BOGOR
1986
RAGAM KB)NSUMSB JEMlS BAHWN MAKANAN DAN
KECUKUPAM Giza KEBUARGA PEVANI MISKIN DAN TIDAK M ~ S K ~ N
DB DESA PAMQTWN, KECAMATAN DAMPIT, KABUPATEN MALANG
PROPINS! JAWA TlMUR
J U R U S A N GIZl M A S Y A R A K A T D A N S U M B E R D A Y A
FAKULTAS PERTANlAN
1NSTITUT PERTANlAN BOGOR
%Bas
KELUWRGA
BINGKASAN
TITIN LARASATI.
Ragam Konsumsi J e n i s Bahan Makanan dan
Kecukupan G i z i Keluarga P e t a n i Hiskin dan Mdak Miskin d i
Desa Pamotan, Kecamatan Dampit, Kabupaten Xalzng, P r o p i n s i
Jawa Timur.
( d i baviah bimbingan DJITDIG 2OEDJITO).
Tujuan umum p e n e l i t i a n i n i adalah unt.& mengetahui hubungan pengeluaran gangan dengan raga2 >:ocsumsi j e n i s bahan
malranan, s e r t a pengaruhnya terhadap nutu 3enu makanan, t i n g k a t konsumsi e n e r g i , p r o t e i n , vitamin A d a n z a t b e s i k e l u a r ga p e t a n i .
Sedangkan tujuan khusus adalah untuk mengetahui
perbedaan pengeluaran pangan, ragam k o n s m s i j e n i s bahan mak a n a , mutu menu nakanan, t i n g k a t konsumsi e n e r g i , p r o t e i n ,
vitamin A dan z a t b e s i a n t a r a k e l u a r g a pe",i
t i d a k miskin
dan k e l u a r g a p e t a n i miskin.
P e n i l a i a n hubungan pengeluaran pa?gan dengan ragam
konsumsi j e n i s bahan makanan, s e r t a penga-ruhnya t e r h a d a p mut u menu nakanan, t i n & a t konsumsi energ5, p r o t e i n , vitamin A
dan z a t b e s i k e l u a r g a p e t a n i dengan menggunakan u j i k o r e l a s i ,
sedangkan untuk m e l i h a t perbedaan p e n g e l u a a n pangan, ragarn
konsumsi j e n i s bahan makanan, mutu menu m a a n a n , t i n g k a t kon-
s u m s i e n e r g i , p r o t e i n , vitamin A dan z a t b e s i digunakan u j i
t-Student.
Hasil p e n e l i t i a n menunjukkan bahwa r a t a - r a t a pengeluaran k e l u a r g a p e t a n i t i d a k miskin l e b i h b e s a r dibandingkan kel u a r g a p e t a n i miskin, y a i t u s e b e s a r R p 443.01 dan R p 184.50
p e r orang p e r h a r i .
P e r s e n t a s e pengeluaran untuk pangan
pada k e l u a r g a p e t a n i miskin l e b i h b e s a r daripada k e l u a r g a
p e t a n i t i d a k miskin, y a i t u s e b e s a r 72.77 persen dan 45.75
persen, ha1 i n i s e s u a i dengan hukum Engel bah'rra
semakin
t i n g g i pendapatan maka p e r s e n t a s e pengeluaran u t u k pangan
akan semakin k e c i l .
Ragam konsumsi j e n i s bahan inakanan k e l u a r s a p e t a n i tidak dipengaruhi s e c a r a n y a t a o l e h pengeluaran aangan.
Te-
t a p i ada perbedaan ragam konsumsi j e n i s bahan ~ d x a n a n , dimana pada k e l u a r g a p e t a n i t i d a k miskin l e b i h b e s a r diban
-
d i n g k e l u a r g a p e t a n i miskin, y a i t u s e b e s a r 6.65 dan 5.67.
Ragam konsumsi j e n i s bahan makznan k e l u a r g a p e t a n i t e r s e b u t
d i k a t e g o r i k a n k u a l i t a s sedang.
Mutu menu makanan k e l u a r g a p e t a n i miskin t i d a k dipengar u h i s e c a r a n y a t a o l e h pengeluaran pangan, sedmgkan
mutu
menu makanan k e l u a r g a p e t a n i t i d a k miskin d i p e n s m u h i secar a n y a t a o l e h pengeluaran pangan, dengan persazaan r e g r e s i
y = 7.264
- 3.348
x.
Hal i n i n e n u n j u l a n bahxa
t i n g e pengeluaran pangan maka
senakin
mutu menu makanan k e l u a r g a
p e t a n i t i d a k miskin &an menurun.
P e n e l i t i a n juga mengha-
s i l k a n bahwa mutu menu makan2n k e l u a r g a p e t a n i t i d a k dipen g a r u h i s e c a r a n y a t a o l e h ragam konsumsi j e n i s bahan makanan.
T e t a p i ada perbedaan mutu menu makanan., dimana pada k e l u a r g a
p e t a n i t i d a k miskin tampak l e b i h t i n g g i dibanding k e l u a r g a
p e t a n i miskin, y a i t u s e n i l a i NDpE % 5.82 dan 5.20.
Hutu me-
nu makanan k e l u a r g a p e t a n i t e r s e b u t d i k a t e g o r i k u l b e l u a baik.
Ti-ngkat konsumsi vitamin A dan z a t b e s i k e l u a r g a petan i tidal< miskin dan p e t a n i miskin t i d a k d i p e n g a r u h i s e c a r a
n y a t a o l e h pengeluaran pangan.
Tetapi t i n g k a t konsunsi
e n e r g i k e l u a r g a p e t a n i mis'kin dipengaruhi s e c a r a n y a t a o l e h
pengeluaran pangan, clengan persamaan r e g r e s i y = 0.405-0.292~.
iial i n i zenunjukkan bahwa semakin t i n g g i pengeluaran pangan
mala
t i n g k a t konsumsi enera$. k e l u a r g a p e t m i :!fis!un
mecwun.
akan
Sedangkan t i n g k a t konsumsi p r o t e i n k e l u a r s a p e t a n i
t i -. A- x miskin juga dipengaruhi s e c a r a n y a t a o l e h pengslusran
pacgan, dengan persamaan r e g r s e s i y
menunju%.!!an
z
1.176-0.512~.
Hal i n i
bah~vasemakin t i n g g i pengeluaran pangan naka
tinglkat konsurnsi p r o t e i n k e l u a r g a p e t a n i t i d a k mis!dn akan
meylrun.
S e c a r a keseluruhan t i n g k a t k o n s u n s i e n e r g i , prote-
i n , v i t a m i n A dan z a t b e s i k e l u a r g a p e t a n i t i d a k d i p e n g a r u h i
s e c s r a n y a t a o l e h ragan konsumsi j e n i s bahan makanaa,
Ada perbedaan yang n y a t a untuk t i n g k a t konsumsi ener-4,
p r o t e i n dan z a t b e s i a n t a r a k e l u a r g a pet&
p e t s i miskin,
t i d a k miskin dan
Sedangkan untuk t i n g k a t konsurnsi v i t a m i n A
Perbedaao t e r s e -
d i p e r o l e h t i d a k a d a perbedaan yang nyata.
b u t disebabkan o l e h j e n i s dan jumlah k o n s m s i nakanan sumb e r e n e r g i , p r o t e i n dan z a t b e s i pada k e l u a r g a pet&
mislrin r e l a t i f l e b i h banyak.
tid&
S e c a r a k e s e l u r u h a n tarnpak bah-
wa t i n g k a t konsumsi eneEgi, p r o t e i n , v i t a m i n A dan zat b e s i
pada kedua kelompok k e l u a r g a p e t a n i d i d a e r a h p e n e l i t i a n
belrlm mencukupi s t a n d a r kecukupan yang dianjurkan.
*
RBGAM KONSUMSI JENIS BAHAN MAKANAN D - a
KEGUKUPAN G I Z I KELUPBGA PETANI MISKIN DAN TIDAK MISKIN
D I DESA PAMOTAN, KECAMATAN DANPIT, KdSUPATEN MALANG
PROPINSI JB'#A TIMUR
oleh
TITIN LARASATI
KARYA IJAMIAH
sebagai s a l a h s a t u s y a r a t memperoleh g e l a r
Sarjana Pertanian
pada
F a k u l t a s Pertanian, I n s t i t u t Pertanian Bogor
JURUSAN G I Z I M-GYARAKAT DAN SUMBERDAYA RELUARGA
FAKULTAS PERTANIAN
INSTITUT PERTANIAN BOGOR
1986
KECUKUPAM Giza KEBUARGA PEVANI MISKIN DAN TIDAK M ~ S K ~ N
DB DESA PAMQTWN, KECAMATAN DAMPIT, KABUPATEN MALANG
PROPINS! JAWA TlMUR
J U R U S A N GIZl M A S Y A R A K A T D A N S U M B E R D A Y A
FAKULTAS PERTANlAN
1NSTITUT PERTANlAN BOGOR
%Bas
KELUWRGA
BINGKASAN
TITIN LARASATI.
Ragam Konsumsi J e n i s Bahan Makanan dan
Kecukupan G i z i Keluarga P e t a n i Hiskin dan Mdak Miskin d i
Desa Pamotan, Kecamatan Dampit, Kabupaten Xalzng, P r o p i n s i
Jawa Timur.
( d i baviah bimbingan DJITDIG 2OEDJITO).
Tujuan umum p e n e l i t i a n i n i adalah unt.& mengetahui hubungan pengeluaran gangan dengan raga2 >:ocsumsi j e n i s bahan
malranan, s e r t a pengaruhnya terhadap nutu 3enu makanan, t i n g k a t konsumsi e n e r g i , p r o t e i n , vitamin A d a n z a t b e s i k e l u a r ga p e t a n i .
Sedangkan tujuan khusus adalah untuk mengetahui
perbedaan pengeluaran pangan, ragam k o n s m s i j e n i s bahan mak a n a , mutu menu nakanan, t i n g k a t konsumsi e n e r g i , p r o t e i n ,
vitamin A dan z a t b e s i a n t a r a k e l u a r g a pe",i
t i d a k miskin
dan k e l u a r g a p e t a n i miskin.
P e n i l a i a n hubungan pengeluaran pa?gan dengan ragam
konsumsi j e n i s bahan makanan, s e r t a penga-ruhnya t e r h a d a p mut u menu nakanan, t i n & a t konsumsi energ5, p r o t e i n , vitamin A
dan z a t b e s i k e l u a r g a p e t a n i dengan menggunakan u j i k o r e l a s i ,
sedangkan untuk m e l i h a t perbedaan p e n g e l u a a n pangan, ragarn
konsumsi j e n i s bahan makanan, mutu menu m a a n a n , t i n g k a t kon-
s u m s i e n e r g i , p r o t e i n , vitamin A dan z a t b e s i digunakan u j i
t-Student.
Hasil p e n e l i t i a n menunjukkan bahwa r a t a - r a t a pengeluaran k e l u a r g a p e t a n i t i d a k miskin l e b i h b e s a r dibandingkan kel u a r g a p e t a n i miskin, y a i t u s e b e s a r R p 443.01 dan R p 184.50
p e r orang p e r h a r i .
P e r s e n t a s e pengeluaran untuk pangan
pada k e l u a r g a p e t a n i miskin l e b i h b e s a r daripada k e l u a r g a
p e t a n i t i d a k miskin, y a i t u s e b e s a r 72.77 persen dan 45.75
persen, ha1 i n i s e s u a i dengan hukum Engel bah'rra
semakin
t i n g g i pendapatan maka p e r s e n t a s e pengeluaran u t u k pangan
akan semakin k e c i l .
Ragam konsumsi j e n i s bahan inakanan k e l u a r s a p e t a n i tidak dipengaruhi s e c a r a n y a t a o l e h pengeluaran aangan.
Te-
t a p i ada perbedaan ragam konsumsi j e n i s bahan ~ d x a n a n , dimana pada k e l u a r g a p e t a n i t i d a k miskin l e b i h b e s a r diban
-
d i n g k e l u a r g a p e t a n i miskin, y a i t u s e b e s a r 6.65 dan 5.67.
Ragam konsumsi j e n i s bahan makznan k e l u a r g a p e t a n i t e r s e b u t
d i k a t e g o r i k a n k u a l i t a s sedang.
Mutu menu makanan k e l u a r g a p e t a n i miskin t i d a k dipengar u h i s e c a r a n y a t a o l e h pengeluaran pangan, sedmgkan
mutu
menu makanan k e l u a r g a p e t a n i t i d a k miskin d i p e n s m u h i secar a n y a t a o l e h pengeluaran pangan, dengan persazaan r e g r e s i
y = 7.264
- 3.348
x.
Hal i n i n e n u n j u l a n bahxa
t i n g e pengeluaran pangan maka
senakin
mutu menu makanan k e l u a r g a
p e t a n i t i d a k miskin &an menurun.
P e n e l i t i a n juga mengha-
s i l k a n bahwa mutu menu makan2n k e l u a r g a p e t a n i t i d a k dipen g a r u h i s e c a r a n y a t a o l e h ragam konsumsi j e n i s bahan makanan.
T e t a p i ada perbedaan mutu menu makanan., dimana pada k e l u a r g a
p e t a n i t i d a k miskin tampak l e b i h t i n g g i dibanding k e l u a r g a
p e t a n i miskin, y a i t u s e n i l a i NDpE % 5.82 dan 5.20.
Hutu me-
nu makanan k e l u a r g a p e t a n i t e r s e b u t d i k a t e g o r i k u l b e l u a baik.
Ti-ngkat konsumsi vitamin A dan z a t b e s i k e l u a r g a petan i tidal< miskin dan p e t a n i miskin t i d a k d i p e n g a r u h i s e c a r a
n y a t a o l e h pengeluaran pangan.
Tetapi t i n g k a t konsunsi
e n e r g i k e l u a r g a p e t a n i mis'kin dipengaruhi s e c a r a n y a t a o l e h
pengeluaran pangan, clengan persamaan r e g r e s i y = 0.405-0.292~.
iial i n i zenunjukkan bahwa semakin t i n g g i pengeluaran pangan
mala
t i n g k a t konsumsi enera$. k e l u a r g a p e t m i :!fis!un
mecwun.
akan
Sedangkan t i n g k a t konsumsi p r o t e i n k e l u a r s a p e t a n i
t i -. A- x miskin juga dipengaruhi s e c a r a n y a t a o l e h pengslusran
pacgan, dengan persamaan r e g r s e s i y
menunju%.!!an
z
1.176-0.512~.
Hal i n i
bah~vasemakin t i n g g i pengeluaran pangan naka
tinglkat konsurnsi p r o t e i n k e l u a r g a p e t a n i t i d a k mis!dn akan
meylrun.
S e c a r a keseluruhan t i n g k a t k o n s u n s i e n e r g i , prote-
i n , v i t a m i n A dan z a t b e s i k e l u a r g a p e t a n i t i d a k d i p e n g a r u h i
s e c s r a n y a t a o l e h ragan konsumsi j e n i s bahan makanaa,
Ada perbedaan yang n y a t a untuk t i n g k a t konsumsi ener-4,
p r o t e i n dan z a t b e s i a n t a r a k e l u a r g a pet&
p e t s i miskin,
t i d a k miskin dan
Sedangkan untuk t i n g k a t konsurnsi v i t a m i n A
Perbedaao t e r s e -
d i p e r o l e h t i d a k a d a perbedaan yang nyata.
b u t disebabkan o l e h j e n i s dan jumlah k o n s m s i nakanan sumb e r e n e r g i , p r o t e i n dan z a t b e s i pada k e l u a r g a pet&
mislrin r e l a t i f l e b i h banyak.
tid&
S e c a r a k e s e l u r u h a n tarnpak bah-
wa t i n g k a t konsumsi eneEgi, p r o t e i n , v i t a m i n A dan zat b e s i
pada kedua kelompok k e l u a r g a p e t a n i d i d a e r a h p e n e l i t i a n
belrlm mencukupi s t a n d a r kecukupan yang dianjurkan.
*
RBGAM KONSUMSI JENIS BAHAN MAKANAN D - a
KEGUKUPAN G I Z I KELUPBGA PETANI MISKIN DAN TIDAK MISKIN
D I DESA PAMOTAN, KECAMATAN DANPIT, KdSUPATEN MALANG
PROPINSI JB'#A TIMUR
oleh
TITIN LARASATI
KARYA IJAMIAH
sebagai s a l a h s a t u s y a r a t memperoleh g e l a r
Sarjana Pertanian
pada
F a k u l t a s Pertanian, I n s t i t u t Pertanian Bogor
JURUSAN G I Z I M-GYARAKAT DAN SUMBERDAYA RELUARGA
FAKULTAS PERTANIAN
INSTITUT PERTANIAN BOGOR
1986
RAGAM KB)NSUMSB JEMlS BAHWN MAKANAN DAN
KECUKUPAM Giza KEBUARGA PEVANI MISKIN DAN TIDAK M ~ S K ~ N
DB DESA PAMQTWN, KECAMATAN DAMPIT, KABUPATEN MALANG
PROPINS! JAWA TlMUR
J U R U S A N GIZl M A S Y A R A K A T D A N S U M B E R D A Y A
FAKULTAS PERTANlAN
1NSTITUT PERTANlAN BOGOR
%Bas
KELUWRGA
BINGKASAN
TITIN LARASATI.
Ragam Konsumsi J e n i s Bahan Makanan dan
Kecukupan G i z i Keluarga P e t a n i Hiskin dan Mdak Miskin d i
Desa Pamotan, Kecamatan Dampit, Kabupaten Xalzng, P r o p i n s i
Jawa Timur.
( d i baviah bimbingan DJITDIG 2OEDJITO).
Tujuan umum p e n e l i t i a n i n i adalah unt.& mengetahui hubungan pengeluaran gangan dengan raga2 >:ocsumsi j e n i s bahan
malranan, s e r t a pengaruhnya terhadap nutu 3enu makanan, t i n g k a t konsumsi e n e r g i , p r o t e i n , vitamin A d a n z a t b e s i k e l u a r ga p e t a n i .
Sedangkan tujuan khusus adalah untuk mengetahui
perbedaan pengeluaran pangan, ragam k o n s m s i j e n i s bahan mak a n a , mutu menu nakanan, t i n g k a t konsumsi e n e r g i , p r o t e i n ,
vitamin A dan z a t b e s i a n t a r a k e l u a r g a pe",i
t i d a k miskin
dan k e l u a r g a p e t a n i miskin.
P e n i l a i a n hubungan pengeluaran pa?gan dengan ragam
konsumsi j e n i s bahan makanan, s e r t a penga-ruhnya t e r h a d a p mut u menu nakanan, t i n & a t konsumsi energ5, p r o t e i n , vitamin A
dan z a t b e s i k e l u a r g a p e t a n i dengan menggunakan u j i k o r e l a s i ,
sedangkan untuk m e l i h a t perbedaan p e n g e l u a a n pangan, ragarn
konsumsi j e n i s bahan makanan, mutu menu m a a n a n , t i n g k a t kon-
s u m s i e n e r g i , p r o t e i n , vitamin A dan z a t b e s i digunakan u j i
t-Student.
Hasil p e n e l i t i a n menunjukkan bahwa r a t a - r a t a pengeluaran k e l u a r g a p e t a n i t i d a k miskin l e b i h b e s a r dibandingkan kel u a r g a p e t a n i miskin, y a i t u s e b e s a r R p 443.01 dan R p 184.50
p e r orang p e r h a r i .
P e r s e n t a s e pengeluaran untuk pangan
pada k e l u a r g a p e t a n i miskin l e b i h b e s a r daripada k e l u a r g a
p e t a n i t i d a k miskin, y a i t u s e b e s a r 72.77 persen dan 45.75
persen, ha1 i n i s e s u a i dengan hukum Engel bah'rra
semakin
t i n g g i pendapatan maka p e r s e n t a s e pengeluaran u t u k pangan
akan semakin k e c i l .
Ragam konsumsi j e n i s bahan inakanan k e l u a r s a p e t a n i tidak dipengaruhi s e c a r a n y a t a o l e h pengeluaran aangan.
Te-
t a p i ada perbedaan ragam konsumsi j e n i s bahan ~ d x a n a n , dimana pada k e l u a r g a p e t a n i t i d a k miskin l e b i h b e s a r diban
-
d i n g k e l u a r g a p e t a n i miskin, y a i t u s e b e s a r 6.65 dan 5.67.
Ragam konsumsi j e n i s bahan makznan k e l u a r g a p e t a n i t e r s e b u t
d i k a t e g o r i k a n k u a l i t a s sedang.
Mutu menu makanan k e l u a r g a p e t a n i miskin t i d a k dipengar u h i s e c a r a n y a t a o l e h pengeluaran pangan, sedmgkan
mutu
menu makanan k e l u a r g a p e t a n i t i d a k miskin d i p e n s m u h i secar a n y a t a o l e h pengeluaran pangan, dengan persazaan r e g r e s i
y = 7.264
- 3.348
x.
Hal i n i n e n u n j u l a n bahxa
t i n g e pengeluaran pangan maka
senakin
mutu menu makanan k e l u a r g a
p e t a n i t i d a k miskin &an menurun.
P e n e l i t i a n juga mengha-
s i l k a n bahwa mutu menu makan2n k e l u a r g a p e t a n i t i d a k dipen g a r u h i s e c a r a n y a t a o l e h ragam konsumsi j e n i s bahan makanan.
T e t a p i ada perbedaan mutu menu makanan., dimana pada k e l u a r g a
p e t a n i t i d a k miskin tampak l e b i h t i n g g i dibanding k e l u a r g a
p e t a n i miskin, y a i t u s e n i l a i NDpE % 5.82 dan 5.20.
Hutu me-
nu makanan k e l u a r g a p e t a n i t e r s e b u t d i k a t e g o r i k u l b e l u a baik.
Ti-ngkat konsumsi vitamin A dan z a t b e s i k e l u a r g a petan i tidal< miskin dan p e t a n i miskin t i d a k d i p e n g a r u h i s e c a r a
n y a t a o l e h pengeluaran pangan.
Tetapi t i n g k a t konsunsi
e n e r g i k e l u a r g a p e t a n i mis'kin dipengaruhi s e c a r a n y a t a o l e h
pengeluaran pangan, clengan persamaan r e g r e s i y = 0.405-0.292~.
iial i n i zenunjukkan bahwa semakin t i n g g i pengeluaran pangan
mala
t i n g k a t konsumsi enera$. k e l u a r g a p e t m i :!fis!un
mecwun.
akan
Sedangkan t i n g k a t konsumsi p r o t e i n k e l u a r s a p e t a n i
t i -. A- x miskin juga dipengaruhi s e c a r a n y a t a o l e h pengslusran
pacgan, dengan persamaan r e g r s e s i y
menunju%.!!an
z
1.176-0.512~.
Hal i n i
bah~vasemakin t i n g g i pengeluaran pangan naka
tinglkat konsurnsi p r o t e i n k e l u a r g a p e t a n i t i d a k mis!dn akan
meylrun.
S e c a r a keseluruhan t i n g k a t k o n s u n s i e n e r g i , prote-
i n , v i t a m i n A dan z a t b e s i k e l u a r g a p e t a n i t i d a k d i p e n g a r u h i
s e c s r a n y a t a o l e h ragan konsumsi j e n i s bahan makanaa,
Ada perbedaan yang n y a t a untuk t i n g k a t konsumsi ener-4,
p r o t e i n dan z a t b e s i a n t a r a k e l u a r g a pet&
p e t s i miskin,
t i d a k miskin dan
Sedangkan untuk t i n g k a t konsurnsi v i t a m i n A
Perbedaao t e r s e -
d i p e r o l e h t i d a k a d a perbedaan yang nyata.
b u t disebabkan o l e h j e n i s dan jumlah k o n s m s i nakanan sumb e r e n e r g i , p r o t e i n dan z a t b e s i pada k e l u a r g a pet&
mislrin r e l a t i f l e b i h banyak.
tid&
S e c a r a k e s e l u r u h a n tarnpak bah-
wa t i n g k a t konsumsi eneEgi, p r o t e i n , v i t a m i n A dan zat b e s i
pada kedua kelompok k e l u a r g a p e t a n i d i d a e r a h p e n e l i t i a n
belrlm mencukupi s t a n d a r kecukupan yang dianjurkan.
*
RBGAM KONSUMSI JENIS BAHAN MAKANAN D - a
KEGUKUPAN G I Z I KELUPBGA PETANI MISKIN DAN TIDAK MISKIN
D I DESA PAMOTAN, KECAMATAN DANPIT, KdSUPATEN MALANG
PROPINSI JB'#A TIMUR
oleh
TITIN LARASATI
KARYA IJAMIAH
sebagai s a l a h s a t u s y a r a t memperoleh g e l a r
Sarjana Pertanian
pada
F a k u l t a s Pertanian, I n s t i t u t Pertanian Bogor
JURUSAN G I Z I M-GYARAKAT DAN SUMBERDAYA RELUARGA
FAKULTAS PERTANIAN
INSTITUT PERTANIAN BOGOR
1986