FAKTOR YANG MEMPENGARUHI PENINGKATAN HARGA BERAS DI JAWA TIMUR TAHUN 1990-2009

/://
:
p
t
p
t
hhtt

/://
:
p
t
p
t
hhtt
d
i
.
c
j.a


d
i
.
c
j.a

e
n
u
lib.

une

d
i
d
.
i
.
c

c
a
j.j.a
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e

n
un

i
g
i
d
/
/
:
p
t

n
u
.
ilib

g
i

d
/
tp:/

ht

ht

FAKTOR YANG MEMPENGARUHI PENINGKATAN
HARGA BERAS DI JAWA TIMUR TAHUN 1990-2009

d
i
d
.
i
.
c
c
a

j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
ilib
ilib
l

l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/

/
/
/
:
:
/
/
tp:
tp:
hhtttp
hhtttp
SKRIPSI

Oleh :
Muhammad Yudirul Haq
NIM. 050810101340

JURUSAN ILMU EKONOMI
FAKULTAS EKONOMI
UNIVERSITAS JEMBER

2010

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u

.
.
u
u
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i

g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
tp:
tp:

hhtttp
hhtttp

/://
:
p
t
p
t
hhtt

/://
:
p
t
p
t
hhtt

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
tp:
tp:
hhtttp
hhtttp

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
e
e
n
n
n
n
FAKTOR YANG MEMPENGARUHI
PENINGKATAN
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
i
i
bJAWA TIMUR TAHUN 1990-2009 iggililib
l
HARGA BERAS
DI
i
i
l
i
g
i
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
:
:
tp
tp
hhtttp
hhtttp
SKRIPSI

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.aGuna Memperoleh
e
Diajukan Sebagai Salahn
Satu
Syarat
e
n
n
n
u
u
.
.
u
u
Gelar Sarjana
Ekonomi
Pada
Fakultas
Ekonomi
.
.
b
b
ilibUniversitas Jember
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
tp:
tp:
hhtttp
hhtttp

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
aHaq
j
.
j
e
e
Muhammad
Yudirul
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
NIM.
050810101340
b
b
i
i
b
b
l
l
i
i
i
i
l
l
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
:
:
tp
tp
hhtttp
hhtttp

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

Oleh :

JURUSAN ILMU EKONOMI
FAKULTAS EKONOMI
UNIVERSITAS JEMBER
2010

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
2
/
/
/
/
:
:
/
/
tp:
tp:
hhtttp
hhtttp

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

/://
:
p
t
p
t
hhtt

/://
:
p
t
p
t
hhtt

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
SKRIPSI
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
ttp
tp:
tp: YANG MEMPENGARUHI PENINGKATAN
hhtttp
hhtFAKTOR
HARGA BERAS DI JAWA TIMUR TAHUN 1990-2009

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
i
i
b
b
l
l
i
i
i
i
l
l
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
:
:
Oleh :
tp
tp
hhtttp
hhtttp
Muhammad Yudirul Haq
NIM. 050810101340

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
tp:
tp:
hhtttp
hhtttp
Pembimbing

d
i
d
.
i
.
c
c
aRiniati, MP
j.ja
.
Dosen Pembimbing II ne
: Dra.
e
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
i
i
b
b
l
l
i
i
i
i
l
l
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
:
:
tp
tp
hhtttp
hhtttp
Dosen Pembimbing I

: Prof. Dr. Mohammad Saleh, M.Sc

JURUSAN ILMU EKONOMI
FAKULTAS EKONOMI
UNIVERSITAS JEMBER
2010

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
3
/
/
/
/
:
:
/
/
tp:
tp:
hhtttp
hhtttp

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

/://
:
p
t
p
t
hhtt

/://
:
p
t
p
t
hhtt

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
PERNYATAAN
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
Saya
yang
bertanda
tangan
di
bawah
ini:
:
:
p
t
p
t
t
tpNama
t
h
hhtttp
h
: Muhammad Yudirul Haq
NIM

: 050810101340

menyatakan dengan sesungguhnya bahwa skripsi yang berjudul: “Faktor Yang
d
d
i
i
d
d
.
.
i
i
.
.
c
c
Mempengaruhi
Peningkatan
Harga
Beras
Di
Jawa
Timur
Tahun 1990-2009” adalah
c
c
a
a
.
.
a
a
j
j
.
.
j
j
e
e
e
n
n
benar-benar hasil karya sendiri, kecuali
jika
dalam pengutipan substansi disebutkan
n
n
u
u
.
.
u
unne
u
.
.
b
b
i
i
bdiajukan pada institusi manapun, serta bukan karyaiggililib
l
i
sumbernya, dan belum pernah
i
l
i
g
i
g
i
i jawab atas keabsahan dan kebenaran isinya sesuai:/:dengan
d
d
/
/
d
d
jiplakan. Saya:bertanggung
/
/
/
/
/
:
p
p
t
t
p
t
t
t
t
t
sikaph
ilmiah
yang
harus
dijunjung
tinggi.
h
h tp
h
Demikian pernyataan ini saya buat dengan sebenarnya, tanpa adanya tekanan

dan paksaan dari pihak mana pun serta bersedia mendapatkan sanksi akademik jika
d
d
i
i
d
d
.
.
i
i
ternyata
di
kemudian
hari
pernyataan
ini
tidak
benar.
.
.
c
c
c
c
a
a
j.j.a
j.j.a
e
e
e
e
n
n
n
n
n
u
u
.
.
un
u
u
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
Jember, 16 November
2010
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
Yang Menyatakan,
tp:
tp:
hhtttp
hhtttp

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
M. Yudirul Haq
j
e
e
n
n
n
n
NIM
050810101340
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
i
i
b
b
l
l
i
i
i
i
l
l
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
:
:
tp
tp
hhtttp
hhtttp

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
4
/
/
/
/
:
:
/
/
tp:
tp:
hhtttp
hhtttp

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
TANDA
PERSETUJUAN
SKRIPSI
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
:
:
p
p
t
t
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
Judul h
Skripsi
: Faktor Yang Mempengaruhi Peningkatan h
Harga Beras Di
Jawa Timur Tahun 1990-2009

Nama
d
i
d
.
i
cc. Nim
a
.
a
j
.
eej
n
Fakultas
n
u

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

/://
:
p
t
p
t
hhtt

/://
:
p
t
p
t
hhtt

d
i
d
.
i
.
c
: 050810101340
c
a
.
a
j
.
j
e
e
n
: Ekonomi un
n
n
u
.
.
u
u
.
.
b
b
i
i
b
b dan Studi Pembangunan
l
l
i
i
Jurusan
: Ilmu
Ekonomi
i
i
l
l
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
d
d
Konsentrasi ://
: Ekonomi Agribisnis
/
/
/
:
/
/
:
:
p
tp
tp : 16 November 2010
Disetujui
hhtttp
hhtttTanggal
: M. Yudirul Haq

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a Pembimbing II
e
Pembimbing I
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
tp:
tp:
hhtttp
hhtttp
Prof. Dr. Mohammad Saleh, M.Sc
NIP 19560831 198403 1 002

Dra. Riniati, MP
NIP 19600430 198603 2 001

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
Mengetahui
.
.
b
b
i
i
b Ketua Jurusan
b
l
l
i
i
i
i
l
l
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
:
:
tp
tp
hhtttp
hhtttp

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
5
/
/
/
/
:
:
/
/
tp:
tp:
hhtttp
hhtttp
Dr. I Wayan Subagiarta, SE, M.Si
19600412 198702 1 001

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

/://
:
p
t
p
t
hhtt

/://
:
p
t
p
t
hhtt

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
PENGESAHAN
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
/
/
FAKTOR :
YANG
MEMPENGARUHI
PENINGKATAN HARGA BERAS
DId
d
d
/
/
/
/
:
/
/
tp:
tp: JAWA TIMUR TAHUN 1990-2009 hhtttp
hhtttp
Yang dipersiapkan dan disusun oleh:
Nama

: Muhammad Yudirul Haq

NIM

: 050810101340

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
Jurusan
: Ilmu Ekonomi e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
Telah dipertahankan di depan
panitia
penguji
pada
tanggal:
b
b
i
i
b
b
l
l
i
i
i
i
l
l
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i 1 Desember 2010
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
:
:
p
p
t
t
p
Dan dinyatakan
telah memenuhi syarat untuk diterima sebagai kelengkapan
t
t
tp guna
t
t
t
h
h
h
h
memperoleh Gelar Sarjana Ekonomi pada Fakultas Ekonomi Universitas Jember.
Susunan Panitia Penguji

d
i
d Sekretaris,
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
Prof. Dr. MurdijantoiPB,
SU
Dr.
Siti
Komariah,
M.Si
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
NIP. 19431129
197008
1
001
NIP.
19710610
200112
2
002
:
:
/
/
tp:
tp:
hhtttp
hhtttp
Ketua,

Anggota,

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
i
i
Mengetahui/
Menyetujui
b
b
l
l
i
i
i
i
l
l
i
i
g
g
i
i
Universitas
Jember
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
Fakultas
Ekonomi
/
/
:
:
tp
tp
Dekan,
hhtttp
hhtttp

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
6
/
/
/
/
:
:
/
/
tp:
tp:
hhtttp
hhtttp

Prof. Dr. Mohammad Saleh, M.Sc
NIP. 19560831 198403 1 002

Prof. Dr. Mohammad Saleh, M.Sc
NIP. 19560831 198403 1 002

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

/://
:
p
t
p
t
hhtt

/://
:
p
t
p
t
hhtt

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
PERSEMBAHAN
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
:
p
t
p
t
tttp
t
tp:
t
h
hhTidak
h
henti-hentinya aku ucapkan rasa syukurku padamu ya ALLAH atas
segala nikmat yang kau berikan sehingga aku dapat menyelesaikan karyaku ini,

d
d
i
i
skripsi ini kupersembahkan untuk :
d
d
.
.
i
i
.
.
c
c
c
c
a
a
.
.
a
a
j
j
.
.
j
j
e
e
e
e
n
n
n
n
n
u
.
Kedua orang tuaku ..... b.u
u
un
u
.
.
b
i
i
b
b
l
l
i
i
i
i
l
l
i
i
g
g
i
i
“RIYANTO dan SRI
RIWINDO”
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
:
:
Yang selalu
mendoakan dan menyanyangiku
p
p
t
t
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
Segala hormat, terima kasih, cinta dan sayang kuhaturkan pada beliau

Adik-adikku .....
d
d
i
i
d
d Rifatul Aziza kalian
.
.
i
i
.
.
c
c
c
c
a
a
Agus
Tartila,
Mukhlison
dan
Sofia
juga
keponakanku
tersayang
j.j.a
j.j.a
e
e
e
e
n
n
n
n
n
adalah semangat dan motivasiku .u
u
.
un
u
u
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
Sahabat
terbaikku
.....
/
/
:
:
p
p
t
t
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
Ayu Widya
h Oktaviana yang telah sabar membantuku menyelesaikanhstudi

Almamaterku tercinta .....
d
d
i
i
d
d
.
.
i
i
.
.
c
c
Ilmu
Ekonomi,
Fakultas
Ekonomi,
Universitas
Jember
c
c
a
a
.
.
a
a
j
j
.
.
j
j
e
e
e
e
n
n
n
n
n
u
u
.
.
u
un
u
.
.
b
b
i
i
b
b
l
l
i
i
i
i
l
l
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
:
:
tp
tp
hhtttp
hhtttp

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
7
/
/
/
/
:
:
/
/
tp:
tp:
hhtttp
hhtttp

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
e
e
n
un

/://
:
p
t
p
t
hhtt

/://
:
p
t
p
t
hhtt

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
MOTTO
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
:
:
p
p
t
t
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h kamu dan
Allahh
akan meninggikan derajat orang-orang yang beriman di antara
orang-orang yang diberi ilmu pengetahuan beberapa derajat

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
e
e
n
n
Malam itu panjang, maka jangan
pendekkan
dengan tidurmu dan siang itu
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
i
i
bkau menjadikannya gelap dengan dosa-dosamu.iggililib
l
i
i
l
begitu terang, maka janganlah
i
g
i
g
i
i (Yahya bin Muadz)
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
:
:
tp
tp
hhtttp
hhtttp
(Q.S. Al-Mujadalah : 11)

Bekerja dengan keras, tekun, penuh kesabaran, selalu berdoa, dan tidak pernah

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
ilimanusia,
Sebaik-baiknya rencana
b lebih baik lagi rencana Allah. Karena iggiliilib
l
i
i
g
i
g
i
i
d
d
/
/
manusia yang
membuat
rencana dan Allah lah yang menentukan hasilnya
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
tp:
tp:
(Ibuku Sri Riwindo)
hhtttp
hhtttp

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
i
i
b
b
l
l
i
i
i
i
l
l
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
:
:
tp
tp
hhtttp
hhtttp

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
8
/
/
/
/
:
:
/
/
tp:
tp:
hhtttp
hhtttp

meninggalkan sholat, adalah kunci kebahagiaan dunia dan akherat
(Bapakku Riyanto)

/://
:
p
t
p
t
hhtt

/://
:
p
t
p
t
hhtt
d
i
.
c
j.a

une

d
i
.
c
j.a

e
n
u
lib.

i
g
i
d
/
/
:
p
t

FAKTOR YANG MEMPENGARUHI PENINGKATA HARGA BERAS
DI JAWA TIMUR TAHUN 1990-2009

ht

g
i
d
/
tp:/

ht

Muhammad Yudirul Haq

Jurusan Ilmu Ekonomi dan Studi Pembangunan
Fakultas Ekonomi, Universitas Jember

Prof. Dr. Mohammad Saleh, M.Sc
Pembimbing I

Dra. Riniati, MP
Pembimbing II

ABSTRAKSI
Penelitian ini memiliki tujuan untuk mengetahui pengaruh, jumlah penduduk,
jumlah produksi beras, jumlah stok beras, dan jumlah impor beras, terhadap kenaikan
harga beras di Jawa Timur selama periode 1990-2009. Penelitian ini menggunakan
alat analisis regresi linear berganda, data yang digunakan dalam penelitian ini adalah
data sekunder dan berupa data time series yang diperoleh dari Badan Pusat Statistik,
Dinas Pertanian dan Tanaman Pangan, Badan Urusan Logistik, dan pencarian dari
berbagai situs internet.
Hasil analisis regresi linear berganda menunjukan bahwa secara serentak
jumlah penduduk, jumlah produksi beras, jumlah stok beras, dan jumlah impor beras,
mempengaruhi kenaikan harga beras di Jawa Timur dengan probabilitas Fhitung
0.000000 0.0000 < α 5% (0,05). Secara parsial jumlah penduduk berpengaruh
signifikan dan positif terhadap kenaikan harga beras dengan probabilitas 0.0000 < α
5% (0,05), kenaikan jumlah penduduk akan meningkatkan permintaan terhadap beras
sehingga membuat harga beras naik. Produksi beras berpengaruh signifikan dan
negatif terhadap kenaikan harga beras dengan probabilitas 0.0005 < α 5% (0,05),
penurunan produksi beras membuat pasokan beras di pasaran bekurang yang akan
mengakibatkan naiknya harga beras. Stok beras berpengaruh signifikan dan negatif
terhadap kenaikan harga beras dengan probabilitas 0.0002 < α 5% (0,05),
berkurangnya produksi beras membuat stok beras juga ikut berkurang sehingga
membuat langka beras di pasar yang akhinya terjadi kenaikan harga beras. Impor
beras berpengaruh positif dan signifikan terhadap kenaikan harga beras dengan
probabilitas 0.0001 < α 5% (0,05), impor beras akan membuat harga gabah merosot
tajam namun tidak membuat harga beras turun, banyaknya impor beras justru
membuat harga beras naik.
Kata kunci: harga beras, jumlah penduduk, jumlah produksi beras, jumlah stok
beras,dan jumlah impor beras.

9

n
u
.
ilib

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
e
e
n
un

/://
:
p
t
p
t
hhtt

/://
:
p
t
p
t
hhtt

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
tp:
tp:
Muhammad Yudirul Haq
hhtttp
hhtttp
FACTOR AFFECTING THE INCREASE IN THE PRICE OF RICE
IN EAST JAVA 1990-2009

Departement of Economic and Development Studies
Faculty of Economic, Jember University

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a Dra. Riniati, MP
j
.
j
Prof. Dr. Mohammad Saleh, M.Sc e
e
n
n
n
n
u
First Advisor .u
Second Advisor
.
u
u
.
.
b
b
i
i
b
b
l
l
i
i
i
i
l
l
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
ABSTRACT
:
:
tp
tp
hhtttp
hhtttp
This study aims to determine the effect, population, total production of rice,
total stocks of rice, and the quantity of imports of rice, to increase the price of rice in
East Java during the period 1990-2009. This study by analysis of multiple linear
regression, the data used in this research are secondary data and the form of time
series of data obtained from the Central Statistical Office of the Department of
agriculture and food crops, National Agency for logistics, and searches of multiple
Web sites.
The result of multiple linear regression analysis showed that the population in
total set, total rice production, the quantity of rice stocks, and the quantity of
imported rice, which affect the prices of rice in East Java, with a probability 0.0000
0.000000 Fcount < 5% α (0.05). Part of the population has a significant and positive
impact on prices of rice with a probability of 0,0000 < α 5 percent (0.05), population
growth will increase demand for rice, which brings the price of rice. Rice production
has a significant and negative effect on the rising prices of rice with the probability of
0,0005 < 5% α (0.05), decline in rice production to make that the supply of rice in the
market bekurang which will lead to rising rice prices. Rice stocks has a significant
and negative effect on the increase in the price of rice with the probability of 0.0002
< 5% α (0.05), reduction in the production of rice that rice stocks also reduce to rice
rare akhinya market there is an increase in rice prices. imports da rice have a
significant positive effect of rising prices of rice with the probability of 0.0001 < α 5
percent (0.05), imports of rice will be dramatically reduced the price of grain, but do
it reduced the price of rice, the quantity of imported rice makes rice price rises.

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
tp:
tp:
hhtttp
hhtttp

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
i
i
b
b
l
l
i
i
i
i
l
l
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
:
:
tp
tp
hhtttp
hhtttp

Keywords: prices of rice, population, total rice production, the quantity of rice
d
d
i
i
d
d
.
.
stocks, and the quantity of the importedcrice.
i
i
.
.
c
c
c
a
a
j.j.a
j.j.a
e
e
e
e
n
n
n
n
n
u
u
.
.
u
un
u
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
10
/
/
/
/
:
:
/
/
tp:
tp:
hhtttp
hhtttp

/://
:
p
t
p
t
hhtt

/://
:
p
t
p
t
hhtt

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
KATA
PENGANTAR
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
: dan
p
rahmat
t
p
t
tttp
t
tppuji: bagi Allah SWT Tuhan Semesta Alam. Hanya hdengan
t
hhSegala
h

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

karunianya-Nyalah sehingga skripsi yang berjudul “Faktor Yang Mempengaruhi
Peningkatan Harga Beras Di Jawa Timur Tahun 1990-2009” dapat terselesaikan.

d
d
Keterbatasan dan kekurangan penulis menjadikan skripsi
ini jauh dari sempurna,
i
i
d
d
.
.
i
i
.
.
c
c
c sehingga membutuhkan kritik dan saran serta
c dari berbagai pihak agar
a
a
.
.
a
a
diskusi-diskusi
j
j
.
.
j
j
e
e
e
n
n
n
n
u
u
dapat memperbaiki kekurangan yang
ada
dalam
tulisan ini.
.
.
u
unne
u
.
.
b
b
i
i
b
b
l
l
i
i
i
i
l
l
i
i
g
g
Skripsi ini tidak
akan
mendapat terselesaikan tanpa bantuan dari berbagai
i
i
g
g
i
i maupun tidak langsung membantu penulis. Untuk
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
pihak yang
secara
langsung
itu,
:
:
p
p
t
t
p
t
t
t
t
t
h
h
htidaktpterhingga
dalamh
kesempatan ini penulis ingin mengucapkan terima kasih yang
kepada :

1.
d
i
d
.
i
.
cc
a
.
a
j
.
j
ee
n
n
u
2.

3. Bapak Dr. I Wayan Subagiarta, SE., M.Si selaku Ketua Jurusan Ilmu Ekonomi

d
i
d
.
i
.
c
4.
c
a
.
a
j
.
eej
n
n
u

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

d
i
d I yang bersedia
.
i
.
c
c
Universitas Jember dan juga selaku Dosen
Pembimbing
a
.j.a
j
e
e
n
n
meluangkan waktu untuk u
memberikan
bimbingan, saran, kritik, serta
n
n
u
.
.
u
u
.
.
b
b
ilibini dapat terselesaikan dengan baik;
ilib
l
l
i
i
pembelajaran sehingga
skripsi
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
Ibu Dra. :Riniati,
MP
selaku
Dosen
Pembimbing
II
yang
telah
bersedia
:
/
/
:
:
p
p
t
t
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
memberikan
h bimbingan, masukkan, dan saran yang berarti bagi penulisan
h skripsi;
Bapak Prof. Dr. Mohammad Saleh, M.Sc selaku Dekan Fakultas Ekonomi

5.

d
i
d
.
i
.
c
c
a kepada penulis selama studi di
j.ja
.
yang telah memberikan bimbingan n
dane
pengarahan
e
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
i
i
Fakultas Ekonomi Universitas
Jember;
b
b
l
l
i
i
i
i
l
l
i
i
g
g
i
i
g
g
iIbu dosen beserta Staf Karyawan di lingkungan:Fakultas
i
d
d
Seluruh Bapak
dan
/
/
d
d
/
/
/
/
:
/
/
:
:
ttp
tpUniversitas Jember serta Ruang Baca FakultashhtEkonomi
tp dan
Ekonomi
hhtttp
Perpustakaan Pusat;
Fakultas Ekonomi Universitas Jember;

Bapak Herman Cahyo Diartho, SE., MP selaku dosen pembimbing akademik

6. Kedua orang tuaku, Bapak Rianto dan Ibu Sri Riwindo, bapak dan ibu yang selalu

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
memberikan motivasi yang tak terhingga;
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
11
/
/
/
/
:
:
/
/
tp:
tp:
hhtttp
hhtttp
berdoa serta mengarahkan penulis untuk berusaha meraih keberhasilan serta

/://
:
p
t
p
t
hhtt

/://
:
p
t
p
t
hhtt

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un
7.
8.

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
Adik-adikku Agus Tartila,
Mukhlison
dan
Sofia
juga
keponakanku
tersayang
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
Rifatul Aziza, terima
kasih atas doa dan dukungannya;
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
Keluargaku
ttp
tpTry: yang
tp:di Banyuwangi Mbah karti, Bude Isminah (Alm), dan
hhtBude
hhtttp
selalu menjaga, menyanyangi dan mendoakanku tanpa henti;

9. Ayu Widya Oktaviana, terimakasih buat kesabaran, cinta, dan kasih sayangnya;

d
d
10. Keluarga baruku di Sidoarjo Bapak Suyanto dan Ibu
Yustiana,
Bagus, Ayu, Mas
i
i
d
d
.
.
i
i
.
.
c
c
c
c
a
a
.
.
a
a
Anto dan Mba Ani, Mas Heru dan Mba Vita
(Alm), Mas Wawan dan Mba Indah
j
j
.
.
j
j
e
e
e
n
n
n
n
u
u
serta Aurel dan Valdi, terima
kasih
banyak telah menjadikanku bagian dari
.
.
u
unne
u
.
.
b
b
i
i
b
b
l
l
i
i
i
i
l
l
i
i
g
keluarga besar ini;ig
i
g
g
i
i (Alm) dan Ummi Niti yang sudah menjagaku :selama
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
/
/
11. Keluarga
Bapak
Suryono
di
:
:
tp
tp
hhtttp
hhtttp
Jember;

12. Kakak-kakaku Sumber Alam blok C no.3, Bang Mega, Mas Toma, Mas Erik, dan

Kakung Saiq Terima kasih atas semangat dan dukungannya
selama ini;
d
d
i
i
d
d
.
.
i
i
.
.
cc 13. Sahabat terbaikku, Eko, Niko, Bagus, Heri,
cc dan Andry tanpa kalian aku
Krisna,
a
a
.
.
a
a
j
j
.
.
j
j
ee
e
e
n
n
tidak akan menjadi seperti ini; un
n
n
n
u
.
.
u
u
u
.
.
b
b
ilibDoni, Alex, Nuril, Tyo, Mukti, Eko, Emi, dan Niaiggiliilib
l
i
14. Teman-teman kosku,
Agus,
i
g
i
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
terima kasih
atas
kebersamaannya
selama
ini;
:
:
/
/
:
:
p
p
t
t
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
15. Teman-teman
senasib dan seperjuangan Jurusan Ilmu Ekonomi
h
hangkatan 2005
yang tidak dapat disebutkan satu-persatu.

16. Semua pihak yang telah membantu dalam penyelesaian skripsi ini yang tidak
d
d
i
i
d
d
.
.
i
i
.
.
c
c
dapat
disebutkan
satu-persatu.
c
c
a
a
.
.
amewakili apa yang ingin penulis
a
j
j
.
.
j
j
e
e
Sebenarnya
kata-kata
diatas
belum
cukup
e
e
n
n
n
n
n
u
u
.
.
u
un
u
.
.
b
b
i
i
sampaikan, namun yang ipasti
semua
yang
pernah
terjadi
memiliki
tempat
yang
b
b
l
l
i
i
i
l
l
i
i
g
g
i
i
g
g
i Akhir kata semoga skripsi ini bermanfaat atau setidaknya
i
d
d
khusus di hati/penulis.
/
/
d
d
/
/
/
:
:
/
/
:
:
p
tttp
tp sebuah pertanyaan baru bagi karya-karya penulisan
tp
untuk
hhmenimbulkan
hhtttberikutnya.

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

Jember, 16 November 2010

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a Penulis
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
12
/
/
/
/
:
:
/
/
tp:
tp:
hhtttp
hhtttp

/://
:
p
t
p
t
hhtt

/://
:
p
t
p
t
hhtt

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
tp:
tp:
hhtttp
hhtttp

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
i
i
b
b
l
l
i
i
i
i
l
l
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
:
:
tp
tp
hhtttp
hhtttp

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
tp:
tp:
hhtttp
hhtttp

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
i
i
b
b
l
l
i
i
i
i
l
l
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
:
:
tp
tp
hhtttp
hhtttp

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
13
/
/
/
/
:
:
/
/
tp:
tp:
hhtttp
hhtttp

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

/://
:
p
t
p
t
hhtt

/://
:
p
t
p
t
hhtt

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
DAFTAR
ISI
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
Halaman
/
/
/
/
:
:
/
/
: ...................................................................................
tp: i
tpSAMPUL
HALAMAN
hhtttp
hhtttp
HALAMAN JUDUL ......................................................................................

ii

HALAMAN PEMBIMBING ........................................................................
iii
d
d
i
i
d
d
.
.
i
i
HALAMAN PERNYATAAN ........................................................................
iv
.
.
c
c
c
c
a
a
.
.
j j.a
j j.a...................................... v
HALAMAN TANDA PERSETUJUAN e
SKRIPSI
e
e
e
n
n
n
n
n
u
u
.
.
u
un
u
.
.
HALAMAN PENGESAHAN
........................................................................
vi
b
b
i
i
b
b
l
l
i
i
i
i
l
l
i
i
g
g
i
i
g
g
i ....................................................................:/://d
HALAMAN PERSEMBAHAN
vii i
d
/
d
d
/
/
/
:
/
:
p
p
t
t
p
HALAMAN
MOTTO ....................................................................................
t
t
tp viii
t
t
t
h
h
h
h
ABSTRAKSI...................................................................................................
ix
ABSTRACT ....................................................................................................

x

d
d
KATA PENGANTAR ....................................................................................
xi
i
i
d
d
.
.
i
i
.
.
c
c
c DAFTAR ISI...................................................................................................
c
a
a
.
.
a
a
j
j
xiii
.
.
j
j
e
e
e
e
n
n
n
n
n
n
u
u
.
.
DAFTAR TABEL ..........................................................................................
xvi
u
u
u
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
DAFTAR GAMBARi......................................................................................
xvii
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
: ..................................................................................
: xviii
DAFTAR
LAMPIRAN
p
p
t
t
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h PENDAHULUAN ...........................................................................
h
BAB 1.
1

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

1.1

Latar Belakang .......................................................................

1.2

Rumusan Masalah..................................................................

1

7
d
i
d
.
i
.
c
c
a
1.3 Tujuan Penelitian ...................................................................
8
.
a
j
.
j
e
e
n
n
n
n
1.4 Manfaat Penelitian
.................................................................
8
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
i
i
b
b
l
i
i
l
BAB 2. LANDASANig
TEORI
.......................................................................
9igilili
i
g
g
i ........................................................................:/://d
i
d
/
d
d
/
/
/
:
2.1
Teori
Produksi
9
/
:
tpTeori Penawaran ....................................................................
tp 11
hhttt2.2p
hhtttp
2.2.1 Perubahan Penawaran .....................................................

14

15
d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
14
/
/
/
/
:
:
/
/
tp:
tp:
hhtttp
hhtttp
2.2.2 Penawaran Komoditas Pertanian (Beras) ........................

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
e
e
n
un

/://
:
p
t
p
t
hhtt

/://
:
p
t
p
t
hhtt

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
2.3 Teori Permintaan
...................................................................
17
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
2.3.1d
Perubahan
Permintaan.....................................................
18 i
i
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
: Macam-macam Permintaan.............................................
tp: 21
tp2.3.2
hhtttp
hhtttp
2.3.3 Elastisitas Permintaan .....................................................

22

2.4

Harga Komoditi ......................................................................

24

2.5

Penelitian Sebelumnya ...........................................................

2.6

Kerangka Konseptual ............................................................

28

2.7

Hipotesis ..................................................................................

29

d
25
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a........................................ 25
2.5.1 Penelitian Sri Nuryanti (2005)
j
.
j
e
e
n
n
n
n
u
u
2.5.2 Penelitian A..Husni
Malian, Sudi Mardianto,
.
u
u
.
.
b
b
i
i
b
b
l
l
i
i
i
i
l
l
i
i
g
dan
Mewa
Ariani (2004) .................................................
26ig
i
g
g
i
i Andi Irawan (2001) .......................................:/://d
d
/
d
d
/
/
/
:
/
2.5.3
Penelitian
27
:
tp
tp
hhtttp
hhtttp

BAB 3. METODE PENELITIAN ...............................................................
30
d
d
i
i
d
d
.
.
i
i
.
.
cc
cc ................................ 30
3.1 Jenis Penelitian dan Daerah Penelitian
a
a
.
.
a
a
j
j
.
.
j
j
ee
e
e
n
n
n
3.2 Jenis dan Sumber Data
..........................................................
30
n
n
n
u
u
.
.
u
u
u
.
.
b
b
ilib...................................................................... 31iggiliilib
l
i
3.3 Metode g
Analisis
i
i
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
3.4 :Uji
Statistik
.............................................................................
32
:
/
/
:
:
p
t
p
t
tp3.4.1
t
t
hhtttp
h
Uji F (F-test)....................................................................
32
h

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

3.4.2 Uji Statistik t (t-test)........................................................

33

34
d
i
d
..i
c
3.5 Uji Ekonometrika ...................................................................
36
c
a
.
a
j
.
j
e
3.5.1 Uji Normalitas .................................................................
36
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
i
i
3.5.2 Uji Multikolinearitas
.......................................................
36
b
b
l
l
i
i
i
i
l
l
i
i
g
g
i
i
g
g
d
3.5.3
UjiiHeteroskedastisitas .................................................... //d
37 i
/
d
d
/
/
/
:
:
/
/
:
:
tp3.5.4 Uji Autokorelasi ..............................................................
tp 37
hhtttp
hhtttp
3.4.3 Uji Determinasi Berganda (Uji R2) .................................

3.6

Definisi Variabel Operasional ...............................................

38

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
15
/
/
/
/
:
:
/
/
tp:
tp:
hhtttp
hhtttp

/://
:
p
t
p
t
hhtt

/://
:
p
t
p
t
hhtt

d
d
i
i
d
d
.
.
i
i
.
.
c
c
c
c
a
a
j.j.a
j.j.a
e
e
e
e
n
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
un
BAB 4. HASIL DAN PEMBAHASAN
.......................................................
39
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
4.1 Gambaran
Umum Provinsi Jawa Timur ............................. /d
39 i
i
d
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
: Letak Geografis...............................................................
tp: 39
tp4.1.1
hhtttp
hhtttp

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

4.2

4.1.2 Karakteristik Sosio Demografi........................................

42

Hasil Penelitian .......................................................................

43

d
43
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
4.2.2 Penduduk .........................................................................
44
j
.
j
e
e
n
n
n
n
u
u
4.2.3 Produksi Beras
................................................................
45
.
.
u
u
.
.
b
b
i
i
b
b
l
l
i
i
i
i
l
l
i
i
g
4.2.4 Stok
Beras
.......................................................................
47ig
i
g
g
i
i Beras.....................................................................:/://d
d
/
d
d
/
/
/
:
/
4.2.5
Impor
48
:
tp 49
tpAnalisis Data ...........................................................................
hhtttp
hhttt4.3p
4.2.1 Harga Beras .....................................................................

4.3.1 Analisis Regresi Linear Berganda ...............................

50

52
d
i
d
.
i
.
cc (F-test) .............. 52
A. Uji Koefisien Regresi Secara
Serentak
a
.
a
j
.
j
e
e
n
n
B. Uji Koefisien Regresi
Secara
Parsial (t-test) ...................
52
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
iliDeterminasi
b (Uji R )....................................... 54iggiliilib
l
i
C. Koefisien
i
g
i
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
4.3.3 :Uji
Ekonometrika
...................................................................
54
:
/
/
tpA.: Uji Normalitas .................................................................
tp: 54
hhtttp
hhtttp
4.3.2 Uji Statistik ....................................................................

2

B.

Uji Multikolinearitas .......................................................

55

C. Uji Heteroskedastisitas ....................................................
56
d
d
i
i
d
d
..i
..i
c
c
D. Uji Autokorelasi ..............................................................
57
c
c
a
a
.
.
a
a
j
j
.
.
j
e
eej
4.4 Pembahasan ............................................................................
58
e
n
n
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
u
.
.
b
b
i
i
BAB 5. KESIMPULAN iDAN
bSARAN ....................................................... 63iggililib
l
i
l
i
g
i
g
i .............................................................................:/://d
d
5.1 Kesimpulan
63 i
/
d
d
/
/
/
:
/
:
tpSaran .......................................................................................
tp 64
hhttt5.2p
hhtttp
DAFTAR PUSTAKA .....................................................................................
66

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

LAMPIRAN ....................................................................................................

69

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
16
/
/
/
/
:
:
/
/
tp:
tp:
hhtttp
hhtttp

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

/://
:
p
t
p
t
hhtt

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
DAFTAR
TABEL
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
:
Tabel ttp
Halaman
tp
hhtttp
hhttp:
1.1
Produksi Beras di Indonesia Tahun 1990-2009 ...................................
4

1.2
d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
4.1
e
e
n
n
u

Produksi, Impor, ekspor, dan tingkat Swasembada dan

d
i
d
.
i
5
.
c
c
a
.
j j.a ..................................... 44
Harga beras di Jawa Timur Tahun e
1990-2009
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
4.2
Jumlah Penduduk dan
Pertumbuhan
Penduduk
b
b
i
i
b
b
l
l
i
i
i
i
l
l
i
i
g
g
i
i
g
g
i 1990-2009 .........................................................:/://d
di Jawa Timur
Tahun
45 i
d
/
d
d
/
/
/
:
/
:
4.3
tttp
tp
tpPanen, Produktivitas, dan Produksi Beras
hhtttp
hhLuas
Ketergantungan Impor : rataan 4 periode 1995-2005 ..........................

4.4

d
4.5
i
d
.
i
.
c
c 4.6
a
.
a
j
.
j
e
4.7
unne

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

/://
:
p
t
p
t
hhtt

di Jawa Timur Tahun 1990-2009 .........................................................

46

Stok Beras di Jawa Timur Tahun 19902009 ........................................

48

d
49
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
Hasil Perhitungan Analisis Regresie
Linear
Berganda ..........................
50
.
j
e
n
n
n
n
u
u
.
.
Hasil Perhitungan Uji tb
.........................................................................
53
u
u
.
.
b
ilNormalitas
b ........................................................ 55iggiliilib
l
i
i
i
g
4.8
Hasil Perhitungan
Uji
i
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
: Multikolinearitas.....................................................
4.9
tttp
tpPerhitungan
tp: 56
hhHasil
hhtttp
Impor Beras di Jawa Timur Tahun 199-2009 ......................................

4.10

Hasil Uji White Cross Term .................................................................

56

4.11

Hasil Uji White Cross Term setelah Transformasi Log .......................

57

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
i
i
b
b
l
l
i
i
i
i
l
l
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
:
:
tp
tp
hhtttp
hhtttp

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
17
/
/
/
/
:
:
/
/
tp:
tp:
hhtttp
hhtttp

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

/://
:
p
t
p
t
hhtt

/://
:
p
t
p
t
hhtt

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
DAFTAR
GAMBAR
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
Gambar
Halaman
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
:
:
p
p
t
t
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
2.1 hTahap-tahap Produksi .......................................................................
10
2.2

2.3
d
i
d
.
i
cc. 2.4
a
.
a
j
.
eej
n
2.5
n
u

Kurva Penawaran (Supply) ................................................................

12

15
d
i
d
.
i
cc.
Kurva Permintaan (Demand) .............................................................
18
a
.
a
j
.
j
e
e
n
n
Kurva Pergeseran Permintaan
............................................................
20
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
i
i
bdan Permintaan Individu ............................ 21iggililib
l
i
2.6
Kurva PermintaaniPasar
l
i
g
i
g
i
i .........................................................................:/://d
d
/
d
d
2.7
Harga:Keseimbangan
25
/
/
/
/
:
p
p
t
t
p
t
t
t
t
t
2.8 h
Kerangka
Pemikiran
Penelitian..........................................................
h
h tp 28
h
4.1

Kurva Perubahan Penawaran .............................................................

Uji Autokorelasi ..............................................................................

58

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
tp:
tp:
hhtttp
hhtttp

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
i
i
b
b
l
l
i
i
i
i
l
l
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
:
:
tp
tp
hhtttp
hhtttp

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
18
/
/
/
/
:
:
/
/
tp:
tp:
hhtttp
hhtttp

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

/://
:
p
t
p
t
hhtt

/://
:
p
t
p
t
hhtt

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
DAFTAR
LAMPIRAN
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
:
Lampiran
Halaman
tp
tp:
hhtttp
hhtttp
Lampiran 1 Harga Beras, Jumlah Penduduk, Produksi Beras, Stok Beras,

d
d
dan Impor Beras dalam Tahunan ................................................
70
i
i
d
d
.
.
i
i
.
.
c
c
c Lampiran 2 Harga Beras, Jumlah Penduduk,
cBeras, Stok Beras,
a
a
.
.
a
a
Produksi
j
j
.
.
j
j
e
e
e
n
n
n
n
u
u
dan Impor Beras dalam
Triwulan
...............................................
71
.
.
u
unne
u
.
.
b
b
i
i
b
b
l
l
i
i
i
i
l
l
i
i
g
g
Lampiran 3 Harga Beras,
Log
Jumlah Penduduk, Log Produksi Beras,
i
i
g
g
i
i dan Log Impor Beras........................................:/://d
d
/
d
d
/
/
/
:
/
Log
Stok
Beras,
75
:
p
p
t
t
p
t
t
t
t
t
h
h
h tp 79
h 4 Analisis Regresi Linear Berganda...............................................
Lampiran
Lampiran 5 Hasil Perhitungan Uji t ................................................................

80

Lampiran 6 Hasil Perhitungan Uji Normalitas ...............................................
81
d
d
i
i
d
d
.
.
i
i
.
.
cc Lampiran 7 Hasil Perhitungan Multikolinearitas
cc
...........................................
82
a
a
.
.
a
a
j
j
.
.
j
j
e
e
e
n
n
Lampiran 8 Hasil Uji White Cross u
Term
........................................................
83
n
n
u
.
.
unne
u
u
.
.
b
b
iCross
b Term ........................................................ 84iggiliilib
l
i
i
Lampiran 9 Hasil Uji White
l
i
g
i
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
tp:
tp:
hhtttp
hhtttp

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
.
a
j
.
j
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
i
i
b
b
l
l
i
i
i
i
l
l
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
:
:
tp
tp
hhtttp
hhtttp

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
un

d
i
d
.
i
.
c
c
a
j.j.a
e
e
n
n
n
n
u
u
.
.
u
u
.
.
b
b
ilib
ilib
l
l
i
i
i
i
g
g
i
i
g
g
i
i
d
d
/
/
d
d
19
/
/
/
/
:
:
/
/
tp:
tp:
hhtttp
hhtttp