ANALISIS PROSES PEMBELAJARAN SISWA TUNANETRA DALAM MEMAHAMI SEGIEMPAT DI SLB TAMAN PENDIDIKAN DAN ASUHAN JEMBER DAN KAITANNYA DENGAN TINGKAT BERPIKIR GEOMETRI VAN HIELE
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ANALISIS PROSES PEMBELAJARAN SISWA TUNANETRA
DALAM MEMAHAMI SEGIEMPAT DI SLB TAMAN
PENDIDIKAN DAN ASUHAN JEMBER DAN
KAITANNYA DENGAN TINGKAT
BERPIKIR GEOMETRI
VAN HIELE
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
PROGRAM STUDIhPENDIDIKAN
MATEMATIKA
hthttp
hthttp
h
h
h
SKRIPSI
Oleh
YANTIN WIJAYANTI PUTRI
NIM 070210101008
JURUSAN PENDIDIKAN MIPA
FAKULTAS KEGURUAN DAN ILMU PENDIDIKAN
d.id
d
JEMBERj.ac.ci .id
aj.ca.ciUNIVERSITAS
.
j
a
.
e
e
j
n e
2011 ib.u.n
une
ib.u.un
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
idgiigl ilib
d
/
/
:
/
/
hthtp
ttp:
idgiigl ilib
d
/
/
:
/
/
hthtp
ttp:
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
i gilib
idigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
SISWA
id
ca.cid.id ANALISIS PROSES
ca.cidPEMBELAJARAN
ca.cid.id TUNANETRA
ca.cid.id
.
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
j. SLB TAMAN .une
n
DALAM
SEGIEMPAT
nej.
nej.
neDI
nej.
.bu.n
.buMEMAHAMI
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
.
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
idgigili
idgiPENDIDIKAN
idgigili JEMBER DAN ://didgigili
gili
DANpASUHAN
/:d
/:d
//:d
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
t
t
tp ://
p
hthttp
hthDENGAN
ttp
KAITANNYA
TINGKAT hthttp
h
BERPIKIR GEOMETRI
d
d
ac.ci .id VAN HIELE
ac.ci .id
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
SKRIPSI
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
sebagai tugas akhir dan
salah satu syarat
ili
idgigili
idgmemenuhi
idgigDiajukan
igili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
untuk
menyelesaikan
Program
Studi
Pendidikan
Matematika
(LV)
t
t
t
hthttp
htgelar
hthttp
ttp Sarjana Pendidikan
dan mencapai h
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
je.aj.ac
e
n
u
igliibli.b.un
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
je.aj.ac
e
n
u
igliibli.b.un
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
d
id.id PENDIDIKAN MATEMATIKA
PROGRAM
aj.ca.cSTUDI
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
MIPA
ne
ne
neJURUSAN PENDIDIKAN
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
FAKULTAS
KEGURUAN
DAN
ILMU
PENDIDIKAN
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
UNIVERSITAS
JEMBER
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
2011
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
je. j.a
e
n
u
n
.
giigliiblib.u
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
je. j.a
e
n
u
n
.
giigliiblib.u
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
Oleh
YANTIN WIJAYANTI PUTRI
c.id.idNIM 070210101008
c.id.id
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
ii gilib
idigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
Skripsi ini sayailipersembahkan
untuk:
b
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Ibu
saya
Probowati
dan
Bapak
saya
Subiyantoro,
terima
kasih
atas
segalanya
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
PERSEMBAHAN
baik doa, cinta, pengorbanan, kesabaran, dan semangat yang telah Ibu dan
.cid.id Semua itu tidak akan pernah
.id.id
Bapak berikan kepada
j.acsaya.
j.ac ctergantikan.
ca.cid.id
a
.
j
a
a
e
e
e
ej.
ej.
nWijayanto
ntelah
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
Adik saya
Anton
Putra,
terima
kasih
menemani
dan
memberi
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
dalam hidup saya, Le.hthttp
hkeceriaan
hthttp
h
Semua guru saya yang telah memberikan ilmu dan membimbing dengan penuh
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
Ringenggo,
Dewi,
Meli,
Indah,
Erwin,
terima
kasih
atas
genggaman
tangan
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hkalian
hhtt
htt selama ini.
kesabaran.
h
Sahabat-sahabat saya, Fitri, Fitri, Rezkie, Ike, mas Lutfi, DP, dan semua teman
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
Selamat
Kawan.
idgigili
idgigili
idgberjuang,
igili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
tsemangat
thttp Ariwibowo yang senantiasa
hthttp
hDimas
ttp
bijak dan sabar memberikanhh
serta
.idd
.idd
i
c .i
angkatan 2007, e
terima
telah memberi warna
perjalanan saya.
j.aj.cac.kasih
ej.aj.acdalam
dukungan kepada saya.
c.id.id
c.id.id
h
c.id.id
a c
a c
.aj.ac baru saya yang membuat
Rohman dan Kiki,
adik-adik
neje. j.asaya tidak pernah berhenti neje. j.a
neje
lib.u.un
lib.u.un
lib.u.un
i ilib
i ib
ilib
idgiigWahyono,
tersenyum,
Pak
dan Pak Rahman
//didgigyang
//didgigiljuga kepada Bu Piski,//d
: ://
: ://
: /
thtp
hthtp
hthtp
hsenantiasa
ttpkasih
ttpsiswa-siswa
ttp:/
memberi cahaya kepada
SMPLB-A, terima
atas
h
motivasinya.
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.
.
e
e
e
Almamater Fakultas
dan Ilmu Pendidikan
Jember tercinta
nej.
nejUniversitas
nejKeguruan
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
d
yang
/:kubanggakan.
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
iii gilib
idigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
MOTTO
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej. • • •
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
//:d
/
:
/
/
/
/
p
t
p
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
• • • .une
nej.
u
b
.
i
l
i
b
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
dAllah tidak akan merubah keadaan
d
“ . . . . . Sesungguhnya
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id suatu kaum
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
sehingga mereka
ne
nemerubah keadaan yang iada
nediri mereka sendiri...” ilib.bu.n
.bu.n
.bupada
u
u
u
b
b
.
i
i
l
l
i
i
i
i
( Q.S. Ar Ra’d
igil 11)
//digigil
//digigil
//digayat
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
: /d
hthtp
ttp:/
: /d
hthtp
ttp:/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
iv gilib
idigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
id.id berjudul “Analisis
ca.cid.id Menyatakan dengan sesungguhnya
ca.cid.id bahwa karya tulis ilmiah
ca.cyang
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ej.
nej.
nej.Siswa Tunanetra idalam
nMemahami
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
Proses
Pembelajaran
Segiempat
Di
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
SMPLB-A
Jember dan Kaitannya
p
p
hthttp Taman Pendidikan dan
hthttAsuhan
hthttp dengan
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
PERNYATAAN
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
u.n
ne tangan di bawah ini:ilib.bu.n
ne
.bbertanda
u
u
Saya yang
b
i
l
i
i
i
idgigil
idgigil
//:d
:p//:d
:pPutri
/
/
/
/
p
p
t
t
nama
:
Yantin
Wijayanti
t
t
hhtt
hhtt
NIM
: 070210101008
Tingkat Berpikir Geometri Van Hiele” adalah benar-benar hasil karya sendiri,
d
id.id
.cid.id
d
dan belum pernah
pada institusi j.ac.cid
aj.ca.ci .id kecuali jika disebutkan
aj.casumbernya
aj.ca.cdiajukan
.
.
.
j
j
j
a .i
.
e
e
e
e
j
n
n
n
n
e
e
e
e
.bu.un
.bu.un karya jiplakan. Saya bertanggung
manapun, serta
liibdan
liibli.bu.un
liibbukan
liibli.bu.un jawab atas keabsahan
i
i
i
i
i
i
l
l
g
g
g
g
i
i
i
i
//d ig
://d/dig
://d/dig
://d/dig
tp
kebenaran
p://d
hthtp
hthtp
ttp:/
ttp:/isinya sesuai dengan sikaphthilmiah
ttp:/ yang harus dijunjung tinggi.
h
Demikian pernyataan ini saya buat dengan sebenar-benarnya, tanpa adanya
.cid.id manapun serta bersedia.amendapat
ca.cid.id sanksi akademik j.aca.cid.id
capihak
ca.cid.id tekanan dan paksaan dari
a
a
.
.
j
j
j
e
e
e
e
u.n
nej.
nej.
nej.hari pernyataan ini tidak
nej.
.bu.n
.bbenar.
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
jika
ternyata
di
kemudian
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
d
Jember,
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id20 Oktober 2011
.
.
j
j
e
e
e
ne
nYang
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
menyatakan,
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
ej. Wijayanti Putri b.u.n
nej.
nYantin
.bu.n
u
u
b
i
i
l
l
i
i
b
idgigili
idgigili
NIM. 070210101008
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
v gilib
idigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
ANALISIS
PROSES PEMBELAJARAN
SISWA TUNANETRA
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
DALAM MEMAHAMI SEGIEMPAT DI SLB TAMAN
PENDIDIKAN
ca.cid.id DAN ASUHAN JEMBER
ca.cid.id DAN
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
n
DENGAN
nej.
nej.
nej.
.bu.KAITANNYA
.buTINGKAT
.bu.n
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
BERPIKIR:/GEOMETRI
/:d
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttpHIELE
hthttp
VAN
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
h
SKRIPSI
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
Oleh
YANTIN
WIJAYANTI PUTRI
ca.cid.idNIM 070210101008 j.aca.cid.id
a
.
j
e j.
e j.
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
n e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
t
hthtp
t
n e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
t
hthtp
t
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id Pembimbing
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
ej.
nej.
nS.Pd,
nej.Pembimbing I : Dr.ilHobri,
.buDosen
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
M.Pd
l
l
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Dosen Pembimbing
hthttp
hthttp
hthtIItp : Dr. Susanto, M.Pd
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
vi gilib
idigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
e
ANALISIS ibPROSES
TUNANETRA
ne
ne
ne PEMBELAJARAN
nSISWA
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil MEMAHAMI SEGIEMPAT
idgigil
DALAM
DI SLB TAMAN
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
tp
hhttp
hhttp PENDIDIKAN DAN
hhtASUHAN
JEMBER DAN
h
HALAMAN PENGAJUAN
KAITANNYA DENGAN TINGKAT
GEOMETRIac.id.id
.cid.id
caBERPIKIR
a
.
j
e j.
ej. j.ac
VAN HIELE
une
une
b.un
b.un
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
idgiigliilib.
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
d
d
SKRIPSI
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
il Penguji sebagai salah satu
idgigil
idgigil untuk dipertahankan di depan
idgigTim
Diajukan
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
persyaratan
untuk
menyelesaikan
Program
Pendidikan
Sarjana
hhtt
hhtt
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
Disetujui oleh
: .u.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
idgigiliPembimbing I
idgigili
idgigili
Dosen
Dosen Pembimbing
d
/:d
/:II
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt Dr. Hobri, S.Pd, M.Pd
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
Dr. Susanto, M.Pd
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
vii gilib
idigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
idgiigliilib.
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/
Jurusan Pendidikan Matematika dan Ilmu Pengetahuan Alam
dengan Program Studi Pendidikan Matematika pada
ca.cid.id
ca.cid.idKeguruan dan Ilmu Pendidikan
Fakultas
a
a
.
.
j
j
neej.
neej.
Universitas Jember
ib.u.un
ib.u.un
idgiigl ilib
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/
idgiigl ilib
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/
Oleh :
d
d
: Yantin Wijayanti Putri
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
NIM ib.u.n
: 070210101008
ne
ne
.bu.n
u
u
b
i
l
l
i
i
b
i
i
idgigil
idgigil
//:d
:p//:d
/
/
Tempat,
Tanggal Lahir
: :p
Jember,
20 Juli 1989
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
Nama
Jurusan/Program
: Pendidikan MIPA / Pend. Matematika
NIP. 19730506 199702 1 001
NIP. 19630616 198802 1 001
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id PENGESAHAN ej.aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt Memahami
hhttberjudul ”Analisis Proses Pembelajaran
hhtt
Skripsi
Siswa Tunanetra Dalam
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
Segiempat Di SMPLB-A Taman Pendidikan Dan Asuhan Jember Dan Kaitannya
Dengan Tingkat Berpikir Geometri
Van Hiele” telah diuji dan
disahkan pada :
ca.cid.id hari, tanggal : Senin, 31
ca.cid.id 2011
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
Oktober
.
e
e
e
e
j.
nej.
nejKeguruan
neUniversitas
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
tempat
:
Fakultas
dan
Ilmu
Pendidikan
Jember.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g li
g li
g li
g li
idigi
//:d
/
/
p
idigi
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
Ketua
Prof. Dr. Sunardi, M.Pd
.id
NIP. 19540501 198303
j.ac c.1id005
idigi
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
Tim Penguji :
c.idid
a c.
Sekretaris
neje. j.a
liibli.bu.un
i
g
i
://d/dig
hthtp
ttp:/
idigi
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
Dr. Susanto. M.Pd
.idd
NIP.19630616
1 001
j.ac c.i198802
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
e
j.a
n
e
u
n
.
u
b
idgiigliilib.
d
/
/
:
/
p
hthtAnggota
ttp:/ I
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
il
idgigDrs.Toto‟
idgigilS.Pd, M.Pd
Dr.
Bara S., M.Si ://didgigil
d
:p//:d
:p//:Hobri,
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
p://
NIP.19581209 198603
htht1p
hhNIP.
tt003
tt 19730506 199702 1 001 hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
Mengesahkan,
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ili Ilmu Pendidikan
idgigili Dekan Fakultas Keguruan
idgigili
idgigdan
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp Jember
Universitas
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
n
e Hum
nM.
ne Drs. H. Imam Muchtar,
.bu.n
S..uH.,
u
u
b
b
.
i
i
l
l
i
i
b
i
i
idgigil
idgigil 1 005
NIP. 19540712
198003
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
viii gilib
idigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
e
j.a
n
e
u
n
.
u
b
idgiigliilib.
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/ Anggota II
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
.id
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
ac
nej.
b.u
gili
://di
p
.id
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
.id
ac
nej.
b.u
gili
://di
http
h
.id
ac
nej.
b.u
gili
://di
http
b.u
gili
://di
http
RINGKASAN
Analisis Proses Pembelajaran Siswa Tunanetra Dalam Memahami Segiempat Di
SMPLB-A Taman Pendidikan Dan Asuhan Jember Dan Kaitannya Dengan
Tingkat Berpikir Geometri Van Hiele; Yantin Wijayanti Putri, 070210101008;
2011: 113 halaman; Jurusan Pendidikan MIPA, FKIP, Universitas Jember.
Pendidikan adalah suatu dasar yang mengawali segala macam bidang di
Indonesia. Seluruh warga negara Indonesia berhak mendapatkan pendidikan, tak
terkecuali bagi siswa-siswa berkebutuhan khusus. Dalam penelitian ini diambil
subjek siswa tunanetra. Di Indonesia telah banyak ditemui sekolah khusus bagi siswa
berkebutuhan khusus dan materi wajib yang diajarkan adalah matematika. Salah satu
yang akan dipelajari dalam matematika adalah geometri. Dua orang ahli merumuskan
teori belajar Van Hiele yang berkaitan dalam pembelajaran geometri. Sunardi (2002)
menyatakan bahwa tingkat berpikir siswa SLTP di Jember secara umum adalah
tingkat visualisasi, analisis, dan deduksi informal. Dalam penelitian ini hanya
digunakan tiga tingkat tersebut. Tujuan dari penelitian ini adalah untuk mengetahui
bagaimana proses pembelajaran siswa tunanetra, bagaimana proses berpikir siswa
tunanetra dalam memahami segiempat, serta bagaimana tingkat berpikir geometri
siswa tunanetra berdasarkan teori Van Hiele.
Efendi (dalam Susanto, 2010) menuliskan jenjang kelainan ditinjau dari
ketajaman untuk melihat bayangan benda sebagai siswa normal, siswa low vision,
dan siswa tunanetra total. Karena kehilangan penglihatannya, siswa tunanetra
cenderung memaksimalkan indra pendengaran dan peraba dalam pembelajaran, oleh
karena itu siswa menggunakan huruf Braille dalam pembelajaran. Van Hiele
membagi tingkat berpikir siswa menjadi lima tingkat yang dalam penelitian ini
digunakan tiga yaitu visualisasi, analisis, dan deduksi informal yang dalam masingmasing tingkat juga memiliki deskriptor-deskriptor tersendiri. Van Hiele juga
merumuskan lima tahap belajar geometri siswa yaitu informasi, orientasi berarah,
ix
ac
nej.
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
penegasan, orientasi bebas, dan integrasi. Salah satu materi yang dipelajari dalam
geometri SMP adalah segiempat konveks.
Daerah penelitian di SMPLB-A TPA Jember dengan dua siswa kelas VII
sebagai subjek penelitian. Penelitian ini termasuk penelitian deskriptif dengan
pendekatan kualitatif. Penelitian dilakukan dengan tahap-tahap yang pertama adalah
persiapan penelitian, kegiatan eksplorasi (pengumpulan data),
analisis data, dan
penyusunan laporan. Metode pengumpulan data dengan observasi, tes, dan
wawancara. Setelah mendapatkan data-data yang diperlukan, kemudian data tersebut
dianalisis.
Setelah melakukan penelitian dan menganalisis data, untuk proses
pembelajaran kaitannya dengan tahap belajar geometri Van Hiele, guru telah
menggunakan tahap pertama, kedua, ketiga, dan kelima. Dalam tiga tes awal
diperoleh hasil bahwa LV memenuhi enam deskriptor Van Hiele dari tujuh deskriptor
Van Hiele pada tingkat 0 dan 1 deskriptor pada tingkat 1 sehingga LV dapat
diklasifikasikan dalam tingkat visualisasi. Dalam tes tingkat perkembangan berpikir
geometri siswa yang berbentuk soal pilihan ganda, LV terklasifikasi dalam tingkat
pra visualisasi, sehingga diberikan tes tambahan kepada LV dan ternyata LV
terklasifikasi dalam tingkat pravisualisasi. Dalam tiga tes pertama, TT memenuhi tiga
deskriptor Van Hiele dari tujuh deskriptor tingkat 0 dan satu deskriptor tingkat 1
sehingga TT dapat diklasifikasikan dalam tingkat pra visualisasi. Dalam tes tingkat
perkembangan geometri, TT terklasifikasi dalam tingkat pra visualisasi.
Dari hasil analisis tampak bahwa dalam melaksanakan pembelajaran di kelas,
guru menyesuaikan dengan tahap belajar geometri Van Hiele kecuali tahap orientasi
bebas. Proses berpikir siswa low vision memenuhi 6 deskriptor dari 7 deskriptor
tingkat 0 dan siswa tunanetra total memenuhi 3 deskriptor dari 7 deskriptor tingkat 0.
Siswa SMPLB-A Jember tingkat berpikir geometrinya masih berada pada tahap pra
visualisasi.
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
x gilib
idigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id PRAKATA
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Puji
syukur
ke
hadirat
Allah
Swt.
Atas
segala
rahmat
dan
karunia-Nya
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
h
.cid.idAsuhan Jember dan .ac.cid.id
ca.cid.id Dalam Memahami Segiempat
ca.cid.idDi SLB Taman Pendidikan
cadan
a
a
a
.
.
.
j
j
j
jej.a
e
e
e
e
j.
j.
j.
n
n
n
n
e
e
e
u
u
u
u
n
n
n
n
.
.
.
.
u
u
u
u
b
b
b
b
Kaitannya Dengan
Berpikir GeometrigVan
dapat terselesaikan. g
.
.
igliilib.
idgiigliilib.
idgiigliilibTingkat
idiigliilibHiele”
idSkripsi
d
d
d
i
/
/
/
//:d
/
/
/
:
:
:
/
// satu
:// menyelesaikan pendidikan
thtp
thtp
ini hdisusun
satu
syarat
p //
hthtp
ttp:/ untuk memenuhi salah h
ttp
ttp:strata
h
sehingga skripsi yang berjudul “Analisis Proses Pembelajaran Siswa Tunanetra
(S1) pada Jurusan Pendidikan MIPA Fakultas Keguruan dan Ilmu Pendidikan
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id Universitas Jember. ej.aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne ini tidak lepas dariilbantuan
neberbagai pihak. Oleh karena
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
Penyusunan
skripsi
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
itu,hdisampaikan
terimakasih kepada:hhttp
p
hhttp
http
1. Dekan FKIP Universitas Jember;
ca.cid.id 2.
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
3.
i
idgigili
//:d
p //
4.
d
d
ca.cid.id
a
.
j
a
a
.
e
e
e
n
ej.
nej.
nUniversitas
nejPendidikan
.bu.n
.bu.n
.bu.Studi
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
Ketua Program
Matematika
FKIP
Jember;
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp Pembimbing Skripsi yanghthtelah
hthdan
hDosen
ttp perhatian
ttp meluangkan waktu, pikiran,
.i
.i id FKIP Universitas Jember;
Ketua Jurusan Pendidikan
j.ac c.id
j.ac c.MIPA
h
7. rekan-rekan kerjaku terima kasih telah memberikan dorongan/semangat dan
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
8.
idgigili
//:d
p //
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
h
dalam penulisan skripsi ini;
d
id.id telah membimbing danacmemberikan
.cid.id
.cid.id
ilmu selama j.ac
aj.ca.ci .id 5. Bapak dan Ibu Dosen
aj.ca.cyang
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
e
e
e
e
nej
nej
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
penulis
menjadi
mahasiswa;
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p SMPLB-A TPA Jember;hhttp
p
6. hKepala
hhttguru
http SMPLB-A TPA Jember dan
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
h
id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
e
ej.
nej.
nej.
ntidak
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
semua pihak
yang
dapat
disebutkan
satu
per
satu.
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp pihak diharapkan demi kemajuan
p
hthttSegala
hthttp skripsi
kritik dan saran dari h
semua
. .id
meluangkan waktu untuk
selama ini;
j.acacmembantu
h
ini. Semoga skripsi ini dapat bermanfaat.
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .idOktober 2011
Jember,
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
Penulis
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
xi gilib
idigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
Halaman
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
HALAMAN
SAMPUL .......................................................................................
i
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
DAFTAR ISI
ii
id.id HALAMAN JUDUL ..........................................................................................
id.id
id.id
.
.
.
c
c
c
ca.cid.id
a
a
a
a
c
c
c
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
e
e
e
HALAMAN PERSEMBAHAN
........................................................................
iiiuneej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.b.un
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
l
l
l
l
g
g
g
g
i
i
i
i
i
i
i
i
g
g
g
g
d
d
d
d
MOTTO
..............................................................................................................
iv
i
i
i
i
//
:// d
:// d
:// d
thtp
thtp
thtp
p://d
tp://
tp://
tp://
h
h
h
t
t
t
PERNYATAAN ..................................................................................................
v
HALAMAN PEMBIMBINGAN
.......................................................................
vi
.cid.id
.cid.id
.cid.id
ca.cid.id
c
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
.
.
.
.
e
e
e
e
HALAMAN PENGAJUAN
viiunnej
nej
nej ...............................................................................
nej
.b.u
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
l
l
l
l
g
g
g
g
i
i
i
i
i
i
i
i
PENGESAHAN
//d ig
://ddig viii
://ddig ..................................................................................................
://ddig
p://d
tp://
tp://
tp://
hthtp
hthtp
hthtp
t
t
t
DAFTAR ISI ....................................................................................................... xii
xiv
id.id
id.id
id.id DAFTAR GAMBAR ..........................................................................................
.
.
.
ca.cid.id
c
c
c
a
a
a
a
c
c
c
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
.
e
e
e
e
DAFTAR LAMPIRAN
xvi
nej.
nej.
nej......................................................................................
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili 1
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
BAB 1.
PENDAHULUAN
.................................................................................
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
1.1 Latar Belakang ........................................................................................
1
3
.c.id
.c.id
ca.cid.id
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
1.3 Batasan Masalah
nej
nej
nej......................................................................................
.b3u.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
il
idgigil 4
idgigil
idgigPenelitian
1.4 pTujuan
....................................................................................
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
1.5
Manfaat Penelitian ..................................................................................
4
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
h
h
1.2 Rumusan Masalah ...................................................................................
id
id
BAB 2. TINJAUAN PUSTAKA
........................................................................
6
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
j.
2.1 Deskripsi Siswa
.....................................................................
nej.
nej.
neTunanetra
nej.
.bu.n
.bu.n
.b6u.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
idgVan
idgigili
idgigil10
idgigili
igili Hiele ........................................................................................
/:d
/:d
/:d
/
//:d
/
/
2.2tpTeori
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
h
2.1.1 Tingkat Berpikir Geometri Van Hiele .............................................
10
h
h
2.1.2 Kegiatan Pembelajaran
Geometri ...................................................
.id
.id
12
d
d
i
i
c
ca.cid.id
c
.
.
a
a
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
j
2.1.3 Deskriptor
Van Hiele .....................................................
16
nej
nej
neTingkatan
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
il
idgigPembelajaran
idgigil19
idgigil
/:d
2.3tpMateri
Segiempat
:p//:d
:p//:d
:p/...........................................................
/
/
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
BAB 3. METODE PENELITIAN ..................................................................... 28
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
xii gilib
idigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
3.1 Pendekatan dan Jenis Penelitian ...........................................................
28
28
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
nej
nej Penelitian ...............................................................
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
3.3 Daerahilidan
Subjek
29
i
i
l
l
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
3.4
Prosedur
Penelitian
................................................................................
29
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
idid
id
3.2 Definisi Operasional
.ac.c................................................................................
.ac.c.id
3.5 Metode Pengumpulan Data ...................................................................
30
33
ca.cid.id 3.6 Analisis Data ...........................................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ej.
nej.
nPEMBAHASAN
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
BAB
4.
HASIL
DAN
..............................................................
36
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
4.1
Pembelajaran Siswa
Dalam Upaya Memahami
p
p
hthttProses
hthTunanetra
hthttp
ttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
Segiempat ................................................................................................
h
h
36
ca.cid.id
46
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
ej
nej
nej Segiempat ............ ilib46
.bu.n
.bu.n
u
unProses
u
bli.bu.n
b
i
i
4.2.1 gAnalisis
Berpikir LV dalam
Memahami
l
l
i
i
i
i
idgigil
idigi
idgigil
//:d
//:d
//:d
:
:4.2.2
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
80
hh............
hhttp Analisis Proses BerpikirhhTT
ttp
ttpdalam Memahami Segiempat
d
.idd
4.2 Proses Berpikirj.Siswa
.....
ac.ci .idTunanetra Dalam Memahami
j.ac c.iSegiempat
h
4.3 Tingkat Berpikir Geometri Siswa Tunanetra Berdasarkan Teori
d
d
ca.cid.id
a
.
j
a
a
e
e
j.
neej.
nej.
ne..................................
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
liibli.bu.unTes Tingkat Berpikir Geometri
4.3.1igAnalisis
LV
104
i
i
i
idgigili
idgigili
ig
/:d
/:d
/:d
/
/
/
d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p Analisis Tes Tingkat Berpikir
106
hthttp
hthttp Geometri TT ...................................
hthtt4.3.2
.i
.i
Van Hiele .................................................................................................
103
j.ac c.id
j.ac c.id
h
BAB 5. KESIMPULAN DAN SARAN .............................................................. 108
d
d
ca.cid.id
a
.
j
.
.
.
e
e
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
5.2 Saran
........................................................................................................
110
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
DAFTAR
111
hhtt
hhtt
hhtt PUSTAKA .........................................................................................
.i
.i
5.1 Kesimpulan .............................................................................................
108
j.acac.id
j.acac.id
h
LAMPIRAN-LAMPIRAN ................................................................................ 114
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
xiii gilib
idigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
DAFTAR GAMBAR
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
Halaman
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
gigil
idgigil 7
idgigil
idKomposisi
idgSusanto,
igil
//:d
//:d
//:d
//:d
Gambar
2.1
huruf braille (sumber:
2010) .............................
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
Gambar 2.2 Jajar genjang ....................................................................................... 18
h
Gambar 2.3 Pembentukan jajar
genjang ................................................................
18
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
Gambar 2.4 Persegi
panjang
19
nej.
nej. ..................................................................................
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
gigili
idgigili
idPembentukan
idgigili
idgigil19
d
/:d
/:............................................................
/:d
//:d
/
/
/
Gambar
2.5
persegi panjang
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp
h
persegi
20
.cid.id Gambar 2.7 Pembentukan
.cid.id ..........................................................................
.cid.id
ca.cid.id
c
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
.
.
.
.
e
e
e
e
n
Gambar 2.8 Belah
21
nej
nej
nej ......................................................................................
nej
.bu.n
.bu.n
.buketupat
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
Gambar
2.9
Pembentukan belah ketupat
................................................................
21
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
............................................................
22
.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
calayang-layang
ca.cid.id Gambar 2.11 Pembentukan
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
j.
Gambar 2.12 Trapesium
23
nej.
nej.
ne.........................................................................................
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
Gambar
2.13
Trapesium
sama
kaki
........................................................................
23
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp
h
d Gambar 2.15 Skema segiempat
d
d
d ..............................................................................
25
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
Gambar 4.1 Materi
yang telah diubahibdalam
ne
nehuruf Braille ................ilib34
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.matematika
u
u
u
u
b
b
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
Gambar
4.2
Reglet
dan
Stilus
.................................................................................
35
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
.............. 36
id
ca.cid.idpersegi panjang, persegi,j.jajar
ca.cid.id Gambar 4.4 Media tiga jdimensi
ca.cid.id
ca.cid.genjang
a
a
a
a
.
.
.
j
j
e
e
e
e
u.n
u.n
nej.
nej.
nej. alat bantu menggambar
nej.
.bsebagai
.bu.n
.bu.n
.b...............................................
Gambar 4.5 Rider
37
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
Gambar
4.6
Guru
membantu
siswa
memasang
reglet
............................................
37
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp
h
d
d
d
media ke mata ..................................
42
id
ca.cid.mendekatkan
ajkiri)
aj.ca.ci .id Gambar 4.8 LV (sebelah
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
.
e
e
e
e
u.n
ne
ne
ne TT meraba media il....................................................
ne
.bmembantu
.bu.n
.bu.n
.bu.n
Gambar 4.9 Guru
42
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
Gambar
4.10
LV
meraba
media
dan
mendekatkan
ke
mata
..................................
55
t
t
t
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
Gambar 2.6 Persegi ................................................................................................ 20
Gambar 2.10 Layang-layang .................................................................................. 22
Gambar 2.14 Trapesium siku-siku ......................................................................... 24
Gambar 4.3 Mesin ketik Braille ............................................................................. 35
Gambar 4.7 Kegiatan belajar mengajar di kelas .................................................... 41
Gambar 4.11 LV mengidentifikasi bangun datar ................................................... 71
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
xiv gilib
idigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
Gambar 4.12 TT mengidentifikasi bangun layang-layang ..................................... 93
d
d
d
d
99
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id Gambar 4.13 TT mengidentifikasi
aj.ca.ci .id bangun datar ...................................................
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
Gambar 4.14 LV
menyelesaikan
soal ....................................................
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ANALISIS PROSES PEMBELAJARAN SISWA TUNANETRA
DALAM MEMAHAMI SEGIEMPAT DI SLB TAMAN
PENDIDIKAN DAN ASUHAN JEMBER DAN
KAITANNYA DENGAN TINGKAT
BERPIKIR GEOMETRI
VAN HIELE
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
PROGRAM STUDIhPENDIDIKAN
MATEMATIKA
hthttp
hthttp
h
h
h
SKRIPSI
Oleh
YANTIN WIJAYANTI PUTRI
NIM 070210101008
JURUSAN PENDIDIKAN MIPA
FAKULTAS KEGURUAN DAN ILMU PENDIDIKAN
d.id
d
JEMBERj.ac.ci .id
aj.ca.ciUNIVERSITAS
.
j
a
.
e
e
j
n e
2011 ib.u.n
une
ib.u.un
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
idgiigl ilib
d
/
/
:
/
/
hthtp
ttp:
idgiigl ilib
d
/
/
:
/
/
hthtp
ttp:
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
i gilib
idigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
SISWA
id
ca.cid.id ANALISIS PROSES
ca.cidPEMBELAJARAN
ca.cid.id TUNANETRA
ca.cid.id
.
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
j. SLB TAMAN .une
n
DALAM
SEGIEMPAT
nej.
nej.
neDI
nej.
.bu.n
.buMEMAHAMI
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
.
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
idgigili
idgiPENDIDIKAN
idgigili JEMBER DAN ://didgigili
gili
DANpASUHAN
/:d
/:d
//:d
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
t
t
tp ://
p
hthttp
hthDENGAN
ttp
KAITANNYA
TINGKAT hthttp
h
BERPIKIR GEOMETRI
d
d
ac.ci .id VAN HIELE
ac.ci .id
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
SKRIPSI
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
sebagai tugas akhir dan
salah satu syarat
ili
idgigili
idgmemenuhi
idgigDiajukan
igili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
untuk
menyelesaikan
Program
Studi
Pendidikan
Matematika
(LV)
t
t
t
hthttp
htgelar
hthttp
ttp Sarjana Pendidikan
dan mencapai h
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
je.aj.ac
e
n
u
igliibli.b.un
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
je.aj.ac
e
n
u
igliibli.b.un
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
d
id.id PENDIDIKAN MATEMATIKA
PROGRAM
aj.ca.cSTUDI
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
MIPA
ne
ne
neJURUSAN PENDIDIKAN
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
FAKULTAS
KEGURUAN
DAN
ILMU
PENDIDIKAN
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
UNIVERSITAS
JEMBER
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
2011
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
je. j.a
e
n
u
n
.
giigliiblib.u
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
je. j.a
e
n
u
n
.
giigliiblib.u
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
Oleh
YANTIN WIJAYANTI PUTRI
c.id.idNIM 070210101008
c.id.id
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
ii gilib
idigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
Skripsi ini sayailipersembahkan
untuk:
b
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Ibu
saya
Probowati
dan
Bapak
saya
Subiyantoro,
terima
kasih
atas
segalanya
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
PERSEMBAHAN
baik doa, cinta, pengorbanan, kesabaran, dan semangat yang telah Ibu dan
.cid.id Semua itu tidak akan pernah
.id.id
Bapak berikan kepada
j.acsaya.
j.ac ctergantikan.
ca.cid.id
a
.
j
a
a
e
e
e
ej.
ej.
nWijayanto
ntelah
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
Adik saya
Anton
Putra,
terima
kasih
menemani
dan
memberi
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
dalam hidup saya, Le.hthttp
hkeceriaan
hthttp
h
Semua guru saya yang telah memberikan ilmu dan membimbing dengan penuh
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
Ringenggo,
Dewi,
Meli,
Indah,
Erwin,
terima
kasih
atas
genggaman
tangan
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hkalian
hhtt
htt selama ini.
kesabaran.
h
Sahabat-sahabat saya, Fitri, Fitri, Rezkie, Ike, mas Lutfi, DP, dan semua teman
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
Selamat
Kawan.
idgigili
idgigili
idgberjuang,
igili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
tsemangat
thttp Ariwibowo yang senantiasa
hthttp
hDimas
ttp
bijak dan sabar memberikanhh
serta
.idd
.idd
i
c .i
angkatan 2007, e
terima
telah memberi warna
perjalanan saya.
j.aj.cac.kasih
ej.aj.acdalam
dukungan kepada saya.
c.id.id
c.id.id
h
c.id.id
a c
a c
.aj.ac baru saya yang membuat
Rohman dan Kiki,
adik-adik
neje. j.asaya tidak pernah berhenti neje. j.a
neje
lib.u.un
lib.u.un
lib.u.un
i ilib
i ib
ilib
idgiigWahyono,
tersenyum,
Pak
dan Pak Rahman
//didgigyang
//didgigiljuga kepada Bu Piski,//d
: ://
: ://
: /
thtp
hthtp
hthtp
hsenantiasa
ttpkasih
ttpsiswa-siswa
ttp:/
memberi cahaya kepada
SMPLB-A, terima
atas
h
motivasinya.
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.
.
e
e
e
Almamater Fakultas
dan Ilmu Pendidikan
Jember tercinta
nej.
nejUniversitas
nejKeguruan
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
d
yang
/:kubanggakan.
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
iii gilib
idigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
MOTTO
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej. • • •
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
//:d
/
:
/
/
/
/
p
t
p
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
• • • .une
nej.
u
b
.
i
l
i
b
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
dAllah tidak akan merubah keadaan
d
“ . . . . . Sesungguhnya
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id suatu kaum
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
sehingga mereka
ne
nemerubah keadaan yang iada
nediri mereka sendiri...” ilib.bu.n
.bu.n
.bupada
u
u
u
b
b
.
i
i
l
l
i
i
i
i
( Q.S. Ar Ra’d
igil 11)
//digigil
//digigil
//digayat
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
: /d
hthtp
ttp:/
: /d
hthtp
ttp:/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
iv gilib
idigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
id.id berjudul “Analisis
ca.cid.id Menyatakan dengan sesungguhnya
ca.cid.id bahwa karya tulis ilmiah
ca.cyang
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ej.
nej.
nej.Siswa Tunanetra idalam
nMemahami
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
Proses
Pembelajaran
Segiempat
Di
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
SMPLB-A
Jember dan Kaitannya
p
p
hthttp Taman Pendidikan dan
hthttAsuhan
hthttp dengan
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
PERNYATAAN
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
u.n
ne tangan di bawah ini:ilib.bu.n
ne
.bbertanda
u
u
Saya yang
b
i
l
i
i
i
idgigil
idgigil
//:d
:p//:d
:pPutri
/
/
/
/
p
p
t
t
nama
:
Yantin
Wijayanti
t
t
hhtt
hhtt
NIM
: 070210101008
Tingkat Berpikir Geometri Van Hiele” adalah benar-benar hasil karya sendiri,
d
id.id
.cid.id
d
dan belum pernah
pada institusi j.ac.cid
aj.ca.ci .id kecuali jika disebutkan
aj.casumbernya
aj.ca.cdiajukan
.
.
.
j
j
j
a .i
.
e
e
e
e
j
n
n
n
n
e
e
e
e
.bu.un
.bu.un karya jiplakan. Saya bertanggung
manapun, serta
liibdan
liibli.bu.un
liibbukan
liibli.bu.un jawab atas keabsahan
i
i
i
i
i
i
l
l
g
g
g
g
i
i
i
i
//d ig
://d/dig
://d/dig
://d/dig
tp
kebenaran
p://d
hthtp
hthtp
ttp:/
ttp:/isinya sesuai dengan sikaphthilmiah
ttp:/ yang harus dijunjung tinggi.
h
Demikian pernyataan ini saya buat dengan sebenar-benarnya, tanpa adanya
.cid.id manapun serta bersedia.amendapat
ca.cid.id sanksi akademik j.aca.cid.id
capihak
ca.cid.id tekanan dan paksaan dari
a
a
.
.
j
j
j
e
e
e
e
u.n
nej.
nej.
nej.hari pernyataan ini tidak
nej.
.bu.n
.bbenar.
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
jika
ternyata
di
kemudian
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
d
Jember,
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id20 Oktober 2011
.
.
j
j
e
e
e
ne
nYang
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
menyatakan,
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
ej. Wijayanti Putri b.u.n
nej.
nYantin
.bu.n
u
u
b
i
i
l
l
i
i
b
idgigili
idgigili
NIM. 070210101008
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
v gilib
idigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
ANALISIS
PROSES PEMBELAJARAN
SISWA TUNANETRA
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
DALAM MEMAHAMI SEGIEMPAT DI SLB TAMAN
PENDIDIKAN
ca.cid.id DAN ASUHAN JEMBER
ca.cid.id DAN
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
n
DENGAN
nej.
nej.
nej.
.bu.KAITANNYA
.buTINGKAT
.bu.n
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
BERPIKIR:/GEOMETRI
/:d
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttpHIELE
hthttp
VAN
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
h
SKRIPSI
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
Oleh
YANTIN
WIJAYANTI PUTRI
ca.cid.idNIM 070210101008 j.aca.cid.id
a
.
j
e j.
e j.
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
n e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
t
hthtp
t
n e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
t
hthtp
t
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id Pembimbing
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
ej.
nej.
nS.Pd,
nej.Pembimbing I : Dr.ilHobri,
.buDosen
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
M.Pd
l
l
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Dosen Pembimbing
hthttp
hthttp
hthtIItp : Dr. Susanto, M.Pd
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
vi gilib
idigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
e
ANALISIS ibPROSES
TUNANETRA
ne
ne
ne PEMBELAJARAN
nSISWA
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil MEMAHAMI SEGIEMPAT
idgigil
DALAM
DI SLB TAMAN
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
tp
hhttp
hhttp PENDIDIKAN DAN
hhtASUHAN
JEMBER DAN
h
HALAMAN PENGAJUAN
KAITANNYA DENGAN TINGKAT
GEOMETRIac.id.id
.cid.id
caBERPIKIR
a
.
j
e j.
ej. j.ac
VAN HIELE
une
une
b.un
b.un
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
idgiigliilib.
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
d
d
SKRIPSI
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
il Penguji sebagai salah satu
idgigil
idgigil untuk dipertahankan di depan
idgigTim
Diajukan
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
persyaratan
untuk
menyelesaikan
Program
Pendidikan
Sarjana
hhtt
hhtt
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
Disetujui oleh
: .u.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
idgigiliPembimbing I
idgigili
idgigili
Dosen
Dosen Pembimbing
d
/:d
/:II
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt Dr. Hobri, S.Pd, M.Pd
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
Dr. Susanto, M.Pd
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
vii gilib
idigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
idgiigliilib.
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/
Jurusan Pendidikan Matematika dan Ilmu Pengetahuan Alam
dengan Program Studi Pendidikan Matematika pada
ca.cid.id
ca.cid.idKeguruan dan Ilmu Pendidikan
Fakultas
a
a
.
.
j
j
neej.
neej.
Universitas Jember
ib.u.un
ib.u.un
idgiigl ilib
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/
idgiigl ilib
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/
Oleh :
d
d
: Yantin Wijayanti Putri
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
NIM ib.u.n
: 070210101008
ne
ne
.bu.n
u
u
b
i
l
l
i
i
b
i
i
idgigil
idgigil
//:d
:p//:d
/
/
Tempat,
Tanggal Lahir
: :p
Jember,
20 Juli 1989
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
Nama
Jurusan/Program
: Pendidikan MIPA / Pend. Matematika
NIP. 19730506 199702 1 001
NIP. 19630616 198802 1 001
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id PENGESAHAN ej.aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt Memahami
hhttberjudul ”Analisis Proses Pembelajaran
hhtt
Skripsi
Siswa Tunanetra Dalam
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
Segiempat Di SMPLB-A Taman Pendidikan Dan Asuhan Jember Dan Kaitannya
Dengan Tingkat Berpikir Geometri
Van Hiele” telah diuji dan
disahkan pada :
ca.cid.id hari, tanggal : Senin, 31
ca.cid.id 2011
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
Oktober
.
e
e
e
e
j.
nej.
nejKeguruan
neUniversitas
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
tempat
:
Fakultas
dan
Ilmu
Pendidikan
Jember.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g li
g li
g li
g li
idigi
//:d
/
/
p
idigi
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
Ketua
Prof. Dr. Sunardi, M.Pd
.id
NIP. 19540501 198303
j.ac c.1id005
idigi
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
Tim Penguji :
c.idid
a c.
Sekretaris
neje. j.a
liibli.bu.un
i
g
i
://d/dig
hthtp
ttp:/
idigi
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
Dr. Susanto. M.Pd
.idd
NIP.19630616
1 001
j.ac c.i198802
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
e
j.a
n
e
u
n
.
u
b
idgiigliilib.
d
/
/
:
/
p
hthtAnggota
ttp:/ I
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
il
idgigDrs.Toto‟
idgigilS.Pd, M.Pd
Dr.
Bara S., M.Si ://didgigil
d
:p//:d
:p//:Hobri,
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
p://
NIP.19581209 198603
htht1p
hhNIP.
tt003
tt 19730506 199702 1 001 hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
Mengesahkan,
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ili Ilmu Pendidikan
idgigili Dekan Fakultas Keguruan
idgigili
idgigdan
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp Jember
Universitas
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
n
e Hum
nM.
ne Drs. H. Imam Muchtar,
.bu.n
S..uH.,
u
u
b
b
.
i
i
l
l
i
i
b
i
i
idgigil
idgigil 1 005
NIP. 19540712
198003
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
viii gilib
idigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
e
j.a
n
e
u
n
.
u
b
idgiigliilib.
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/ Anggota II
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
.id
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
ac
nej.
b.u
gili
://di
p
.id
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
.id
ac
nej.
b.u
gili
://di
http
h
.id
ac
nej.
b.u
gili
://di
http
b.u
gili
://di
http
RINGKASAN
Analisis Proses Pembelajaran Siswa Tunanetra Dalam Memahami Segiempat Di
SMPLB-A Taman Pendidikan Dan Asuhan Jember Dan Kaitannya Dengan
Tingkat Berpikir Geometri Van Hiele; Yantin Wijayanti Putri, 070210101008;
2011: 113 halaman; Jurusan Pendidikan MIPA, FKIP, Universitas Jember.
Pendidikan adalah suatu dasar yang mengawali segala macam bidang di
Indonesia. Seluruh warga negara Indonesia berhak mendapatkan pendidikan, tak
terkecuali bagi siswa-siswa berkebutuhan khusus. Dalam penelitian ini diambil
subjek siswa tunanetra. Di Indonesia telah banyak ditemui sekolah khusus bagi siswa
berkebutuhan khusus dan materi wajib yang diajarkan adalah matematika. Salah satu
yang akan dipelajari dalam matematika adalah geometri. Dua orang ahli merumuskan
teori belajar Van Hiele yang berkaitan dalam pembelajaran geometri. Sunardi (2002)
menyatakan bahwa tingkat berpikir siswa SLTP di Jember secara umum adalah
tingkat visualisasi, analisis, dan deduksi informal. Dalam penelitian ini hanya
digunakan tiga tingkat tersebut. Tujuan dari penelitian ini adalah untuk mengetahui
bagaimana proses pembelajaran siswa tunanetra, bagaimana proses berpikir siswa
tunanetra dalam memahami segiempat, serta bagaimana tingkat berpikir geometri
siswa tunanetra berdasarkan teori Van Hiele.
Efendi (dalam Susanto, 2010) menuliskan jenjang kelainan ditinjau dari
ketajaman untuk melihat bayangan benda sebagai siswa normal, siswa low vision,
dan siswa tunanetra total. Karena kehilangan penglihatannya, siswa tunanetra
cenderung memaksimalkan indra pendengaran dan peraba dalam pembelajaran, oleh
karena itu siswa menggunakan huruf Braille dalam pembelajaran. Van Hiele
membagi tingkat berpikir siswa menjadi lima tingkat yang dalam penelitian ini
digunakan tiga yaitu visualisasi, analisis, dan deduksi informal yang dalam masingmasing tingkat juga memiliki deskriptor-deskriptor tersendiri. Van Hiele juga
merumuskan lima tahap belajar geometri siswa yaitu informasi, orientasi berarah,
ix
ac
nej.
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
penegasan, orientasi bebas, dan integrasi. Salah satu materi yang dipelajari dalam
geometri SMP adalah segiempat konveks.
Daerah penelitian di SMPLB-A TPA Jember dengan dua siswa kelas VII
sebagai subjek penelitian. Penelitian ini termasuk penelitian deskriptif dengan
pendekatan kualitatif. Penelitian dilakukan dengan tahap-tahap yang pertama adalah
persiapan penelitian, kegiatan eksplorasi (pengumpulan data),
analisis data, dan
penyusunan laporan. Metode pengumpulan data dengan observasi, tes, dan
wawancara. Setelah mendapatkan data-data yang diperlukan, kemudian data tersebut
dianalisis.
Setelah melakukan penelitian dan menganalisis data, untuk proses
pembelajaran kaitannya dengan tahap belajar geometri Van Hiele, guru telah
menggunakan tahap pertama, kedua, ketiga, dan kelima. Dalam tiga tes awal
diperoleh hasil bahwa LV memenuhi enam deskriptor Van Hiele dari tujuh deskriptor
Van Hiele pada tingkat 0 dan 1 deskriptor pada tingkat 1 sehingga LV dapat
diklasifikasikan dalam tingkat visualisasi. Dalam tes tingkat perkembangan berpikir
geometri siswa yang berbentuk soal pilihan ganda, LV terklasifikasi dalam tingkat
pra visualisasi, sehingga diberikan tes tambahan kepada LV dan ternyata LV
terklasifikasi dalam tingkat pravisualisasi. Dalam tiga tes pertama, TT memenuhi tiga
deskriptor Van Hiele dari tujuh deskriptor tingkat 0 dan satu deskriptor tingkat 1
sehingga TT dapat diklasifikasikan dalam tingkat pra visualisasi. Dalam tes tingkat
perkembangan geometri, TT terklasifikasi dalam tingkat pra visualisasi.
Dari hasil analisis tampak bahwa dalam melaksanakan pembelajaran di kelas,
guru menyesuaikan dengan tahap belajar geometri Van Hiele kecuali tahap orientasi
bebas. Proses berpikir siswa low vision memenuhi 6 deskriptor dari 7 deskriptor
tingkat 0 dan siswa tunanetra total memenuhi 3 deskriptor dari 7 deskriptor tingkat 0.
Siswa SMPLB-A Jember tingkat berpikir geometrinya masih berada pada tahap pra
visualisasi.
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
x gilib
idigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id PRAKATA
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Puji
syukur
ke
hadirat
Allah
Swt.
Atas
segala
rahmat
dan
karunia-Nya
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
h
.cid.idAsuhan Jember dan .ac.cid.id
ca.cid.id Dalam Memahami Segiempat
ca.cid.idDi SLB Taman Pendidikan
cadan
a
a
a
.
.
.
j
j
j
jej.a
e
e
e
e
j.
j.
j.
n
n
n
n
e
e
e
u
u
u
u
n
n
n
n
.
.
.
.
u
u
u
u
b
b
b
b
Kaitannya Dengan
Berpikir GeometrigVan
dapat terselesaikan. g
.
.
igliilib.
idgiigliilib.
idgiigliilibTingkat
idiigliilibHiele”
idSkripsi
d
d
d
i
/
/
/
//:d
/
/
/
:
:
:
/
// satu
:// menyelesaikan pendidikan
thtp
thtp
ini hdisusun
satu
syarat
p //
hthtp
ttp:/ untuk memenuhi salah h
ttp
ttp:strata
h
sehingga skripsi yang berjudul “Analisis Proses Pembelajaran Siswa Tunanetra
(S1) pada Jurusan Pendidikan MIPA Fakultas Keguruan dan Ilmu Pendidikan
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id Universitas Jember. ej.aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne ini tidak lepas dariilbantuan
neberbagai pihak. Oleh karena
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
Penyusunan
skripsi
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
itu,hdisampaikan
terimakasih kepada:hhttp
p
hhttp
http
1. Dekan FKIP Universitas Jember;
ca.cid.id 2.
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
3.
i
idgigili
//:d
p //
4.
d
d
ca.cid.id
a
.
j
a
a
.
e
e
e
n
ej.
nej.
nUniversitas
nejPendidikan
.bu.n
.bu.n
.bu.Studi
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
Ketua Program
Matematika
FKIP
Jember;
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp Pembimbing Skripsi yanghthtelah
hthdan
hDosen
ttp perhatian
ttp meluangkan waktu, pikiran,
.i
.i id FKIP Universitas Jember;
Ketua Jurusan Pendidikan
j.ac c.id
j.ac c.MIPA
h
7. rekan-rekan kerjaku terima kasih telah memberikan dorongan/semangat dan
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
8.
idgigili
//:d
p //
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
h
dalam penulisan skripsi ini;
d
id.id telah membimbing danacmemberikan
.cid.id
.cid.id
ilmu selama j.ac
aj.ca.ci .id 5. Bapak dan Ibu Dosen
aj.ca.cyang
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
e
e
e
e
nej
nej
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
penulis
menjadi
mahasiswa;
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p SMPLB-A TPA Jember;hhttp
p
6. hKepala
hhttguru
http SMPLB-A TPA Jember dan
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
h
id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
e
ej.
nej.
nej.
ntidak
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
semua pihak
yang
dapat
disebutkan
satu
per
satu.
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp pihak diharapkan demi kemajuan
p
hthttSegala
hthttp skripsi
kritik dan saran dari h
semua
. .id
meluangkan waktu untuk
selama ini;
j.acacmembantu
h
ini. Semoga skripsi ini dapat bermanfaat.
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .idOktober 2011
Jember,
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
Penulis
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
xi gilib
idigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
Halaman
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
HALAMAN
SAMPUL .......................................................................................
i
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
DAFTAR ISI
ii
id.id HALAMAN JUDUL ..........................................................................................
id.id
id.id
.
.
.
c
c
c
ca.cid.id
a
a
a
a
c
c
c
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
e
e
e
HALAMAN PERSEMBAHAN
........................................................................
iiiuneej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.b.un
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
l
l
l
l
g
g
g
g
i
i
i
i
i
i
i
i
g
g
g
g
d
d
d
d
MOTTO
..............................................................................................................
iv
i
i
i
i
//
:// d
:// d
:// d
thtp
thtp
thtp
p://d
tp://
tp://
tp://
h
h
h
t
t
t
PERNYATAAN ..................................................................................................
v
HALAMAN PEMBIMBINGAN
.......................................................................
vi
.cid.id
.cid.id
.cid.id
ca.cid.id
c
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
.
.
.
.
e
e
e
e
HALAMAN PENGAJUAN
viiunnej
nej
nej ...............................................................................
nej
.b.u
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
l
l
l
l
g
g
g
g
i
i
i
i
i
i
i
i
PENGESAHAN
//d ig
://ddig viii
://ddig ..................................................................................................
://ddig
p://d
tp://
tp://
tp://
hthtp
hthtp
hthtp
t
t
t
DAFTAR ISI ....................................................................................................... xii
xiv
id.id
id.id
id.id DAFTAR GAMBAR ..........................................................................................
.
.
.
ca.cid.id
c
c
c
a
a
a
a
c
c
c
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
.
e
e
e
e
DAFTAR LAMPIRAN
xvi
nej.
nej.
nej......................................................................................
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili 1
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
BAB 1.
PENDAHULUAN
.................................................................................
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
1.1 Latar Belakang ........................................................................................
1
3
.c.id
.c.id
ca.cid.id
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
1.3 Batasan Masalah
nej
nej
nej......................................................................................
.b3u.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
il
idgigil 4
idgigil
idgigPenelitian
1.4 pTujuan
....................................................................................
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
1.5
Manfaat Penelitian ..................................................................................
4
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
h
h
1.2 Rumusan Masalah ...................................................................................
id
id
BAB 2. TINJAUAN PUSTAKA
........................................................................
6
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
j.
2.1 Deskripsi Siswa
.....................................................................
nej.
nej.
neTunanetra
nej.
.bu.n
.bu.n
.b6u.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
idgVan
idgigili
idgigil10
idgigili
igili Hiele ........................................................................................
/:d
/:d
/:d
/
//:d
/
/
2.2tpTeori
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
h
2.1.1 Tingkat Berpikir Geometri Van Hiele .............................................
10
h
h
2.1.2 Kegiatan Pembelajaran
Geometri ...................................................
.id
.id
12
d
d
i
i
c
ca.cid.id
c
.
.
a
a
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
j
2.1.3 Deskriptor
Van Hiele .....................................................
16
nej
nej
neTingkatan
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
il
idgigPembelajaran
idgigil19
idgigil
/:d
2.3tpMateri
Segiempat
:p//:d
:p//:d
:p/...........................................................
/
/
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
BAB 3. METODE PENELITIAN ..................................................................... 28
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
xii gilib
idigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
3.1 Pendekatan dan Jenis Penelitian ...........................................................
28
28
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
nej
nej Penelitian ...............................................................
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
3.3 Daerahilidan
Subjek
29
i
i
l
l
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
3.4
Prosedur
Penelitian
................................................................................
29
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
idid
id
3.2 Definisi Operasional
.ac.c................................................................................
.ac.c.id
3.5 Metode Pengumpulan Data ...................................................................
30
33
ca.cid.id 3.6 Analisis Data ...........................................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ej.
nej.
nPEMBAHASAN
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
BAB
4.
HASIL
DAN
..............................................................
36
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
4.1
Pembelajaran Siswa
Dalam Upaya Memahami
p
p
hthttProses
hthTunanetra
hthttp
ttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
Segiempat ................................................................................................
h
h
36
ca.cid.id
46
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
ej
nej
nej Segiempat ............ ilib46
.bu.n
.bu.n
u
unProses
u
bli.bu.n
b
i
i
4.2.1 gAnalisis
Berpikir LV dalam
Memahami
l
l
i
i
i
i
idgigil
idigi
idgigil
//:d
//:d
//:d
:
:4.2.2
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
80
hh............
hhttp Analisis Proses BerpikirhhTT
ttp
ttpdalam Memahami Segiempat
d
.idd
4.2 Proses Berpikirj.Siswa
.....
ac.ci .idTunanetra Dalam Memahami
j.ac c.iSegiempat
h
4.3 Tingkat Berpikir Geometri Siswa Tunanetra Berdasarkan Teori
d
d
ca.cid.id
a
.
j
a
a
e
e
j.
neej.
nej.
ne..................................
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
liibli.bu.unTes Tingkat Berpikir Geometri
4.3.1igAnalisis
LV
104
i
i
i
idgigili
idgigili
ig
/:d
/:d
/:d
/
/
/
d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p Analisis Tes Tingkat Berpikir
106
hthttp
hthttp Geometri TT ...................................
hthtt4.3.2
.i
.i
Van Hiele .................................................................................................
103
j.ac c.id
j.ac c.id
h
BAB 5. KESIMPULAN DAN SARAN .............................................................. 108
d
d
ca.cid.id
a
.
j
.
.
.
e
e
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
5.2 Saran
........................................................................................................
110
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
DAFTAR
111
hhtt
hhtt
hhtt PUSTAKA .........................................................................................
.i
.i
5.1 Kesimpulan .............................................................................................
108
j.acac.id
j.acac.id
h
LAMPIRAN-LAMPIRAN ................................................................................ 114
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
xiii gilib
idigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
DAFTAR GAMBAR
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
Halaman
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
gigil
idgigil 7
idgigil
idKomposisi
idgSusanto,
igil
//:d
//:d
//:d
//:d
Gambar
2.1
huruf braille (sumber:
2010) .............................
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
Gambar 2.2 Jajar genjang ....................................................................................... 18
h
Gambar 2.3 Pembentukan jajar
genjang ................................................................
18
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
Gambar 2.4 Persegi
panjang
19
nej.
nej. ..................................................................................
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
gigili
idgigili
idPembentukan
idgigili
idgigil19
d
/:d
/:............................................................
/:d
//:d
/
/
/
Gambar
2.5
persegi panjang
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp
h
persegi
20
.cid.id Gambar 2.7 Pembentukan
.cid.id ..........................................................................
.cid.id
ca.cid.id
c
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
.
.
.
.
e
e
e
e
n
Gambar 2.8 Belah
21
nej
nej
nej ......................................................................................
nej
.bu.n
.bu.n
.buketupat
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
Gambar
2.9
Pembentukan belah ketupat
................................................................
21
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
............................................................
22
.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
calayang-layang
ca.cid.id Gambar 2.11 Pembentukan
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
j.
Gambar 2.12 Trapesium
23
nej.
nej.
ne.........................................................................................
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
Gambar
2.13
Trapesium
sama
kaki
........................................................................
23
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp
h
d Gambar 2.15 Skema segiempat
d
d
d ..............................................................................
25
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
Gambar 4.1 Materi
yang telah diubahibdalam
ne
nehuruf Braille ................ilib34
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.matematika
u
u
u
u
b
b
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
Gambar
4.2
Reglet
dan
Stilus
.................................................................................
35
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
.............. 36
id
ca.cid.idpersegi panjang, persegi,j.jajar
ca.cid.id Gambar 4.4 Media tiga jdimensi
ca.cid.id
ca.cid.genjang
a
a
a
a
.
.
.
j
j
e
e
e
e
u.n
u.n
nej.
nej.
nej. alat bantu menggambar
nej.
.bsebagai
.bu.n
.bu.n
.b...............................................
Gambar 4.5 Rider
37
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
Gambar
4.6
Guru
membantu
siswa
memasang
reglet
............................................
37
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp
h
d
d
d
media ke mata ..................................
42
id
ca.cid.mendekatkan
ajkiri)
aj.ca.ci .id Gambar 4.8 LV (sebelah
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
.
e
e
e
e
u.n
ne
ne
ne TT meraba media il....................................................
ne
.bmembantu
.bu.n
.bu.n
.bu.n
Gambar 4.9 Guru
42
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
Gambar
4.10
LV
meraba
media
dan
mendekatkan
ke
mata
..................................
55
t
t
t
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
Gambar 2.6 Persegi ................................................................................................ 20
Gambar 2.10 Layang-layang .................................................................................. 22
Gambar 2.14 Trapesium siku-siku ......................................................................... 24
Gambar 4.3 Mesin ketik Braille ............................................................................. 35
Gambar 4.7 Kegiatan belajar mengajar di kelas .................................................... 41
Gambar 4.11 LV mengidentifikasi bangun datar ................................................... 71
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
xiv gilib
idigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
Gambar 4.12 TT mengidentifikasi bangun layang-layang ..................................... 93
d
d
d
d
99
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id Gambar 4.13 TT mengidentifikasi
aj.ca.ci .id bangun datar ...................................................
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
Gambar 4.14 LV
menyelesaikan
soal ....................................................