Menak nu Salingkuh jeung Pipirakan Kungsi Nungtun Rajapati.
o Selasa o
4
5
6
20
21
o Mar
8Apr
Rabu
7
22
OMei
.
8
23
0
Kamis
9
OJun
10
24
Jumat
11
25
OJul
o Sabtu
12
26
13
27
0 Ags OSep
28
OOkt
Menaknu Salingkuhjeung Pipirakan
KungsiNungtunRajapati
Saperti nu diungkabkeun ku Prof. Dr. Hj. Nina Lubis
Minggu pengker dipedar ngeunaan perseliran di kalangai1 menak baheula. Tah, aya akibat sejenna oge tina perseliran b~hnu ngabalukarkeun paburantakna rumah tangga. Aya oge garvva padmi atawa selir anu ngarasa dikaniaya kll
carogena, teu rido dipangduakeun manah, sumawonna ka wan oja anu jumlahna leu\'Vihti dua saperti selir-selir.
Caturkeunjaman kapungkur, ceuk anu diungkabkeun dina Wawacan Ca1;OSMunada, kitulah taun 1840 kira-kira,
aya hiji Jaksa di Bandm'6' anu loba istl;na.lstri anu pangsepuhna ngarasa diteungteuingananjeung diculjeunkeun
sabab Juragan Jaksa leuwih betah ngotok ngowo di istrina anu panganomna.
ri Juragan Jaksa, kaeaturkeun
ngadalangan n~apati nu tumiba ka
sisten Residen Nagel taun 1842,
alesana eta juragan .Jaksa nyeti hate 1m
sikep '1\lan Asistl~n Residcn. Keur
saheulaanan mah Jaksa Bandung bisa
nyurnputkeun
dosana. Tapi Bupati
Handung en~~al rnarcntahkcun ka sakabch .Jaksa ,;; Pl1Iangan pikc'.::1nyuslld
kasus rajapati anu ngageunjleungkeun iell.
Salahsaurang di antarana nyaeta ,Jaksa
Purwakarta. Herkah telikna anu ngajalankcun par(~ntah..Jaksa I'IInvakm1a bisa
ngal1lbeu kana pitapak anu boga dosa.
Berkah bantllan Bllpati Handling, .Jaksa
Bandllng uitugaskelln ka Lirnbangan nguI1IShaI1a banda titin~al Asistcn RC5iden
Nagel, Jaksa Purwakarta ngal('lang ingoningon jcung raja.,aya :\egel. Ku jalan kiiu,
.Jaksa Purwakarta leuwih hebas ngalaksanakeun panalungtikanana.
Sasaran
.Jaksa l'urwakal1a t('h. istrina .Jaksa
Handling anu kanyenyerian jcung ngarasa
tllgenah.
Disapirakeun jcung antepkeun ku
caroge. ngarasa diapilainkeun. Istri anu
ngarasa kasepian tch teu tahan delli
hantern dirungrlll1l ku .Jaksa l'urwaka11a
tepi ka ahirna mah pangrungrul1l
dibageakeun ku katr(~na manah, tepi ka
Ai
kajadian'salingkuhti carogc. Awahing k11
Lxlan ku Pa .Jaksa, istri .Jaksa Handling anll
laniung giung ku pangmngnnn
tell wasa
ngabendung guuhna asmara, rasi;lh carogc
anu gens ngalakllkeun rajapati ka Negel
oge dibllclalkelln
sakalian
ka .Jaksa
Bandnng. Ku jalan kitll kasus rajapati nu
tumiba ka A.~istcn Rcsiclen teh kabongkar.
Lamun Menak Pipirakan
Hiasana lanulI1 juragan pamcgct geus
tell suka ka garwana, tanpa ngajakan baclami heula, tanpa naroskeun heula naha silk"
atawa hcnteulanulIl elipirak. tanpa prose's.
ganva anll tanpa dosa teh langsung dipirak.
Kalungguhan istri katingal kacida
hengkcrna, teu walakaya. Ad panyubabna
R.A. Syo.rifilh surCllg IlI'1)(lti J\'irlluCllllku.,'l.fllah
mah bisa rupa-rupa.
Contona Bllpati
\\'irahadiningrat.
kll luntaran palay nikah
deui tapi gan\'a tdep kuelu l)pat salu~'n
jenng hllknm [slam. kapaksa gar\\'a Iclltik
dipirak. Istlina ami dipirak diruruba ku
haI1a banda jeung mas picis. Tenls dijnrung l1l11nggah haji ka Tamah slid. dibere
hadiah bumijcnng s;~jabana anll sakira bisa
ngalelcjar manah nil lara. Terus conto
sl'jl'nna. Raden A\"II Rajaningl'at
plltri
Bllpati Bandllng Wiranataklldumah
111
dipir!lk kll cal'ngena. Radc'n :\nggadiredja
putra Bupati l'ar;lkanl1luncang.
waktll
carogella dialihtugaskcun
jadi Wadana
i\\;\ialava ku lantaran dipitcnah. Tapi putri
\l
Bllpati anll rarandaan tch ahirna ditikah kll
Raden Kel1akllsumah Mantri Kabupaten.
Tapi aya oge pangalaman tragis garwa
padmi anu kanyerian rnanalma ngagugah
rasa prihatin masarakat.
"'aktll Dalern
l3anelnng Wil'anatakllsumah
\' uinggal 2R
Maret 1924 sacara sapihak mirak Svalifah
ganva padrnina allllncmbe tilu sasih babar.
ngais orok bad nnnin dua plltra nu sanc$na, cia tilu putrana ti panga\\lllaan teh banjil' cisoca ngantun pendo!'o kabupat.?11
ll1ulih ka lembur karuhun di Bukiting.~i.
KangjcI~:; lJalcm mah harita nuju ka Tanah
Suci i\lekah.
Tanggal 17 A.priJ taull 1924. guru
Mangle No. 2267
---
48
Kliping HumasUnpad 2010
-
-
--
--
Nawawi, mertua Kangjeng Dalem nampi
telegram ti Dalem Bandllng. Jigana. bae
telegram dikintun tina kapal di satengahing
jalan antara Colombo Aden.
Dina eta telegram, Wiranatakusumah
nyebatkeun yen Syarifah (garwa padmi
tea), teu Imdu sina mulih deui ka Bandung
sabab henteu bisa nyaJuyukeun diri jeung
kahirupan kabupaten tepi k1\ sering nimbulkeun pacogregan. Pipirakan anu dilaksanakeun ngan sapihak teh tetela matak
guyur salelembur matak ear sanagara, lain
bohong. Kolompok nu anti Wiranatakusumah nyerang tindakan Bupati anu
diangap sawenang-wenang. Suratkabar
Soerapati ngaberitakeun ayanagempungan
anu nyawalakeun masalah kabiasaan lalaki
nalak pamajikanana sacara sawcnangwcnang. Dina terbitan saterusna Dalem
Bandung dijejeleh sabab kakam mulih ti
Mekah geus nikah deui. Malah Kiy.u Haji
Agus Salim tokoh nasional anu mashur,
sacara panjang lebar nyerat artike1 anu
cusina ngabela SYaJifah,wanoja anu samisami jeung KH Agus Salim terahing menak
MiI.
4
5
6
20
21
o Mar
8Apr
Rabu
7
22
OMei
.
8
23
0
Kamis
9
OJun
10
24
Jumat
11
25
OJul
o Sabtu
12
26
13
27
0 Ags OSep
28
OOkt
Menaknu Salingkuhjeung Pipirakan
KungsiNungtunRajapati
Saperti nu diungkabkeun ku Prof. Dr. Hj. Nina Lubis
Minggu pengker dipedar ngeunaan perseliran di kalangai1 menak baheula. Tah, aya akibat sejenna oge tina perseliran b~hnu ngabalukarkeun paburantakna rumah tangga. Aya oge garvva padmi atawa selir anu ngarasa dikaniaya kll
carogena, teu rido dipangduakeun manah, sumawonna ka wan oja anu jumlahna leu\'Vihti dua saperti selir-selir.
Caturkeunjaman kapungkur, ceuk anu diungkabkeun dina Wawacan Ca1;OSMunada, kitulah taun 1840 kira-kira,
aya hiji Jaksa di Bandm'6' anu loba istl;na.lstri anu pangsepuhna ngarasa diteungteuingananjeung diculjeunkeun
sabab Juragan Jaksa leuwih betah ngotok ngowo di istrina anu panganomna.
ri Juragan Jaksa, kaeaturkeun
ngadalangan n~apati nu tumiba ka
sisten Residen Nagel taun 1842,
alesana eta juragan .Jaksa nyeti hate 1m
sikep '1\lan Asistl~n Residcn. Keur
saheulaanan mah Jaksa Bandung bisa
nyurnputkeun
dosana. Tapi Bupati
Handung en~~al rnarcntahkcun ka sakabch .Jaksa ,;; Pl1Iangan pikc'.::1nyuslld
kasus rajapati anu ngageunjleungkeun iell.
Salahsaurang di antarana nyaeta ,Jaksa
Purwakarta. Herkah telikna anu ngajalankcun par(~ntah..Jaksa I'IInvakm1a bisa
ngal1lbeu kana pitapak anu boga dosa.
Berkah bantllan Bllpati Handling, .Jaksa
Bandllng uitugaskelln ka Lirnbangan nguI1IShaI1a banda titin~al Asistcn RC5iden
Nagel, Jaksa Purwakarta ngal('lang ingoningon jcung raja.,aya :\egel. Ku jalan kiiu,
.Jaksa Purwakarta leuwih hebas ngalaksanakeun panalungtikanana.
Sasaran
.Jaksa l'urwakal1a t('h. istrina .Jaksa
Handling anu kanyenyerian jcung ngarasa
tllgenah.
Disapirakeun jcung antepkeun ku
caroge. ngarasa diapilainkeun. Istri anu
ngarasa kasepian tch teu tahan delli
hantern dirungrlll1l ku .Jaksa l'urwaka11a
tepi ka ahirna mah pangrungrul1l
dibageakeun ku katr(~na manah, tepi ka
Ai
kajadian'salingkuhti carogc. Awahing k11
Lxlan ku Pa .Jaksa, istri .Jaksa Handling anll
laniung giung ku pangmngnnn
tell wasa
ngabendung guuhna asmara, rasi;lh carogc
anu gens ngalakllkeun rajapati ka Negel
oge dibllclalkelln
sakalian
ka .Jaksa
Bandnng. Ku jalan kitll kasus rajapati nu
tumiba ka A.~istcn Rcsiclen teh kabongkar.
Lamun Menak Pipirakan
Hiasana lanulI1 juragan pamcgct geus
tell suka ka garwana, tanpa ngajakan baclami heula, tanpa naroskeun heula naha silk"
atawa hcnteulanulIl elipirak. tanpa prose's.
ganva anll tanpa dosa teh langsung dipirak.
Kalungguhan istri katingal kacida
hengkcrna, teu walakaya. Ad panyubabna
R.A. Syo.rifilh surCllg IlI'1)(lti J\'irlluCllllku.,'l.fllah
mah bisa rupa-rupa.
Contona Bllpati
\\'irahadiningrat.
kll luntaran palay nikah
deui tapi gan\'a tdep kuelu l)pat salu~'n
jenng hllknm [slam. kapaksa gar\\'a Iclltik
dipirak. Istlina ami dipirak diruruba ku
haI1a banda jeung mas picis. Tenls dijnrung l1l11nggah haji ka Tamah slid. dibere
hadiah bumijcnng s;~jabana anll sakira bisa
ngalelcjar manah nil lara. Terus conto
sl'jl'nna. Raden A\"II Rajaningl'at
plltri
Bllpati Bandllng Wiranataklldumah
111
dipir!lk kll cal'ngena. Radc'n :\nggadiredja
putra Bupati l'ar;lkanl1luncang.
waktll
carogella dialihtugaskcun
jadi Wadana
i\\;\ialava ku lantaran dipitcnah. Tapi putri
\l
Bllpati anll rarandaan tch ahirna ditikah kll
Raden Kel1akllsumah Mantri Kabupaten.
Tapi aya oge pangalaman tragis garwa
padmi anu kanyerian rnanalma ngagugah
rasa prihatin masarakat.
"'aktll Dalern
l3anelnng Wil'anatakllsumah
\' uinggal 2R
Maret 1924 sacara sapihak mirak Svalifah
ganva padrnina allllncmbe tilu sasih babar.
ngais orok bad nnnin dua plltra nu sanc$na, cia tilu putrana ti panga\\lllaan teh banjil' cisoca ngantun pendo!'o kabupat.?11
ll1ulih ka lembur karuhun di Bukiting.~i.
KangjcI~:; lJalcm mah harita nuju ka Tanah
Suci i\lekah.
Tanggal 17 A.priJ taull 1924. guru
Mangle No. 2267
---
48
Kliping HumasUnpad 2010
-
-
--
--
Nawawi, mertua Kangjeng Dalem nampi
telegram ti Dalem Bandllng. Jigana. bae
telegram dikintun tina kapal di satengahing
jalan antara Colombo Aden.
Dina eta telegram, Wiranatakusumah
nyebatkeun yen Syarifah (garwa padmi
tea), teu Imdu sina mulih deui ka Bandung
sabab henteu bisa nyaJuyukeun diri jeung
kahirupan kabupaten tepi k1\ sering nimbulkeun pacogregan. Pipirakan anu dilaksanakeun ngan sapihak teh tetela matak
guyur salelembur matak ear sanagara, lain
bohong. Kolompok nu anti Wiranatakusumah nyerang tindakan Bupati anu
diangap sawenang-wenang. Suratkabar
Soerapati ngaberitakeun ayanagempungan
anu nyawalakeun masalah kabiasaan lalaki
nalak pamajikanana sacara sawcnangwcnang. Dina terbitan saterusna Dalem
Bandung dijejeleh sabab kakam mulih ti
Mekah geus nikah deui. Malah Kiy.u Haji
Agus Salim tokoh nasional anu mashur,
sacara panjang lebar nyerat artike1 anu
cusina ngabela SYaJifah,wanoja anu samisami jeung KH Agus Salim terahing menak
MiI.