Perkembangan Cacing Pontoscolex corethrurus Pada Media Kultur Dengan Berbagai Jenis Bahan Organik dan Tekstur Tanah

47

Lampiran 1. Persentase Hidup P.corethrurus
Lampiran 1.1 Persentase Hidup P.corethrurus Tahap 1 (%)
Ulangan

Perlakuan

Total

Rataan

100
100
100
100
100
100
100
100
100

100
100
100

300
300
300
300
300
300
300
300
300
300
300
300

100.00
100.00
100.00

100.00
100.00
100.00
100.00
100.00
100.00
100.00
100.00
100.00

1200

1200

3600

100.00

100.00


I

II

III

T1B0
T1B1
T1B2
T1B3
T2B0
T2B1
T2B2
T2B3
T3B0
T3B1
T3B2
T3B3

100

100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100

100
100
100
100
100
100
100
100

100
100
100
100

Total

1200

Rataan

100.00

100.00

Lampiran 1.2 Persentase Hidup P.corethrurus Tahap 2 (%)
Ulangan

Perlakuan


Total

Rataan

100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100

300
300
300

300
300
300
300
300
300
300
300
300

100.00
100.00
100.00
100.00
100.00
100.00
100.00
100.00
100.00
100.00

100.00
100.00

1200

1200

3600

100.00

100.00

I

II

III

T1B0

T1B1
T1B2
T1B3
T2B0
T2B1
T2B2
T2B3
T3B0
T3B1
T3B2
T3B3

100
100
100
100
100
100
100
100

100
100
100
100

100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100

Total


1200

Rataan

100.00

100.00

Universitas Sumatera Utara

48

Lampiran 2. Perubahan Biomassa P. corethrurus
Lampiran 2.1 Biomassa Awal P. corethrurus Penelitian Tahap 1 (g)
Perlakuan
T1B0
T1B1
T1B2
T1B3
T2B0
T2B1
T2B2
T2B3
T3B0
T3B1
T3B2
T3B3
Total
Rataan

I

Ulangan
II

III

1.53
1.57
0.99
1.06
0.9
0.92
0.96
1.58
1.03
0.97
1.44
0.89
13.84
1.15

0.65
1.07
0.89
1.28
0.94
1.02
1.07
1.72
1.21
1.05
1.26
1.07
13.23
1.10

1.23
1.22
1.07
1.37
1.18
1.11
1.08
1.08
0.95
1.43
1.58
1.2
14.5
1.21

Total

Rataan

3.41
3.86
2.95
3.71
3.02
3.05
3.11
4.38
3.19
3.45
4.28
3.16
41.57

1.14
1.29
0.98
1.24
1.01
1.02
1.04
1.46
1.06
1.15
1.43
1.05
1.15

Lampiran 2.2 Daftar Sidik Ragam Perubahan Biomassa P. corethrurus
Penelitian Tahap 1
SK
Ulangan
Perlakuan
B
T
B*T
Galat
Total
KK

db
2
11
3
2
6
22
35

JK
0,07
0,88
0,15
0,01
0,72
1,09
2

KT
0,03
0,08
0,05
0,01
0,12
0,05

Fhit
0,68tn
1,63tn
1,00tn
0,12tn
2,44tn

F 5%
3,44
2,26
3,05
3,44
2,55

: 19%

Keterangan :
KK
tn
*

= Koefisien Keragaman
= Tidak nyata
= Nyata pada taraf 5%

Universitas Sumatera Utara

49

Lampiran 2.3 Biomassa Akhir P. corethrurus Penelitian Tahap 1 (g)
Perlakuan
T1B0
T1B1
T1B2
T1B3
T2B0
T2B1
T2B2
T2B3
T3B0
T3B1
T3B2
T3B3
Total
Rataan

I

Ulangan
II

III

1.71
3.17
3.41
2.39
0.98
3.51
3.2
1.59
1.4
1.16
2.95
1.05
26.52
2.21

1.42
3.51
3.68
2.89
1.65
2.03
3.22
1.88
1.3
1.52
3.7
1.26
28.06
2.34

1.74
2.88
4.27
2.72
1.66
2.55
4.22
1.36
1.55
2.23
3.38
1.32
29.88
2.49

Total

Rataan

4.87
9.56
11.36
8
4.29
8.09
10.64
4.83
4.25
4.91
10.03
3.63
84.46

1.62
3.19
3.79
2.67
1.43
2.70
3.55
1.61
1.42
1.64
3.34
1.21
2.35

Universitas Sumatera Utara

50

Lampiran 2.4 Perubahan Biomassa P. corethrurus Penelitian Tahap 1 (g)
Ulangan

Perlakuan

Total

Rataan

0.51

1.46

0.49

2.44

1.66

5.7

1.90

2.42

2.79

3.2

8.41

2.80

T1B3

1.33

1.61

1.35

4.29

1.43

T2B0

0.08

0.71

0.48

1.27

0.42

T2B1

2.59

1.01

1.44

5.04

1.68

T2B2

2.24

2.15

3.14

7.53

2.51

T2B3

0.01

0.16

0.28

0.45

0.15

T3B0

0.37

0.09

0.6

1.06

0.35

T3B1

0.19

0.47

0.8

1.46

0.49

T3B2

1.51

2.44

1.8

5.75

1.92

T3B3

0.16

0.19

0.12

0.47

0.16

Total

12.68

14.83

15.38

42.89

Rataan

1.06

1.24

1.28

I

II

III

T1B0

0.18

0.77

T1B1

1.6

T1B2

1.19

Lampiran 2.5 Daftar Sidik Ragam Perubahan Biomassa P. corethrurus
Penelitian Tahap 1
SK
Ulangan
Perlakuan
B
T
B*T
Galat
Total
KK

db
2
11
3
2
6
22
35

JK
0.34
30.30
22.32
5.15
2.83
3.57
34

KT
0.17
2.75
7.44
2.58
0.47
0.16

Fhit
1.04tn
16.96*
45.80*
15.86*
2.90*

F 5%
3.44
2.26
3.05
3.44
2.55

: 34%

Keterangan :
KK
tn
*

= Koefisien Keragaman
= Tidak nyata
= Nyata pada taraf 5%

Universitas Sumatera Utara

51

Lampiran 2.6 Biomassa Awal P. corethrurus Penelitian Tahap 2 (g)
Perlakuan
T1B0
T1B1
T1B2
T1B3
T2B0
T2B1
T2B2
T2B3
T3B0
T3B1
T3B2
T3B3
Total
Rataan

I

Ulangan
II

III

1.74
1.9
1.88
1.99
1.23
1.92
1.71
1.96
1.68
1.48
1.43
1.45
20.37
1.70

1.86
1.63
2.21
2.22
1.38
1.81
1.6
1.94
1.61
1.46
1.85
1.34
20.91
1.74

1.75
1.71
1.61
1.86
1.66
1.39
1.48
2.06
1.76
1.8
1.49
1.69
20.26
1.69

Total

Rataan

5.35
5.24
5.7
6.07
4.27
5.12
4.79
5.96
5.05
4.74
4.77
4.48
61.54

1.78
1.75
1.90
2.02
1.42
1.71
1.60
1.99
1.68
1.58
1.59
1.49
1.71

Lampiran 2.7 Daftar Sidik Ragam Perubahan Biomassa P. corethrurus
Penelitian Tahap 1
SK
Ulangan
Perlakuan
B
T
B*T
Galat
Total
KK

db
2
11
3
2
6
22
35

JK
0,02
1,17
0,21
0,26
0,49
0,81
2

KT
0,01
0,11
0,07
0,13
0,08
0,04

Fhit
0,27tn
2,89tn
1,88tn
3,25tn
2,21tn

F 5%
3,44
2,26
3,05
3,44
2,55

: 11%

Keterangan :
KK
tn
*

= Koefisien Keragaman
= Tidak nyata
= Nyata pada taraf 5%

Universitas Sumatera Utara

52

Lampiran 2.8 Biomassa Akhir P. corethrurus Penelitian Tahap 2 (g)
Perlakuan
T1B0
T1B1
T1B2
T1B3
T2B0
T2B1
T2B2
T2B3
T3B0
T3B1
T3B2
T3B3
Total
Rataan

I

Ulangan
II

III

1.14
2.6
2.39
2.49
0.87
1.89
1.28
1.12
0.95
0.85
1.12
0.95
17.65
1.47

1.41
2.34
3.04
2.44
0.94
1.38
1.32
1.68
1.18
0.87
1.31
1.2
19.11
1.59

1.35
1.64
1.45
3.31
0.86
1.47
1.35
1.7
0.99
1.29
1.17
1.39
17.97
1.50

Total

Rataan

3.9
6.58
6.88
8.24
2.67
4.74
3.95
4.5
3.12
3.01
3.6
3.54
54.73

1.30
2.19
2.29
2.75
0.89
1.58
1.32
1.50
1.04
1.00
1.20
1.18
1.52

Universitas Sumatera Utara

53

Lampiran 2.9 Perubahan Biomassa P. corethrurus Penelitian Tahap 2 (g)
Ulangan

Perlakuan

Total

Rataan

- 0.4

-1.45

- 0.48

+0.71

- 0.07

1.34

+0.45

+0.51

+0.83

- 0.16

+1.18

+0.39

T1B3

+0.5

+0.22

+1.45

+2.17

+0.72

T2B0

- 0.36

- 0.44

- 0.8

-1.6

- 0.53

T2B1

- 0.03

- 0.43

+0.08

-0.38

- 0.13

T2B2

- 0.43

- 0.28

- 0.13

- 0.84

- 0.28

T2B3

- 0.84

- 0.26

- 0.36

- 1.46

- 0.49

T3B0

- 0.73

- 0.43

- 0.77

-1.93

- 0.64

T3B1

- 0.63

- 0.59

- 0.51

-1.73

- 0.58

T3B2

- 0.31

- 0.54

- 0.32

- 1.17

- 0.39

T3B3

- 0.5

- 0.14

- 0.3

- 0.94

- 0.31

Total

- 2.72

- 1.8

- 2.29

- 6.81

Rataan

- 0.23

- 0.15

- 0.19

I

II

III

T1B0

- 0.6

- 0.45

T1B1

+0.7

T1B2

- 0.19

Lampiran 2.10 Daftar Sidik Ragam Perubahan Biomassa P. corethrurus
Penelitian Tahap 2
SK
Ulangan
Perlakuan
B
T
B*T
Galat
Total
KK

db
2
11
3
2
6
22
35

JK
0.04
0.79
0.16
0.20
0.43
1.93
3

KT
0.02
0.07
0.05
0.10
0.07
0.09

Fhit
0.21tn
0.82tn
0.60tn
1.13tn
0.82tn

F 5%
3.44
2.26
3.05
3.44
2.55

: 31%

Keterangan :
KK
tn
*

= Koefisien Keragaman
= Tidak nyata
= Nyata pada taraf 5%

Universitas Sumatera Utara

54

Lampiran 3. Jumlah Kokun P. corethrurus
Lampiran 3.1 Jumlah Kokun P. corethrurus Tahap 1
Ulangan

Perlakuan

Total

Rataan

0

0

0.00

1

3

8

2.67

3

14

1

18

6.00

T1B3

0

2

0

2

0.67

T2B0

0

0

0

0

0.00

T2B1

0

0

0

0

0.00

T2B2

0

0

0

0

0.00

T2B3

0

0

0

0

0.00

T3B0

0

0

0

0

0.00

T3B1

0

0

0

0

0.00

T3B2

0

0

3

3

1.00

T3B3

0

0

0

0

0.00

Total

7

17

7

31

Rataan

0.58

1.42

0.58

I

II

III

T1B0

0

0

T1B1

4

T1B2

0.86

Lampiran 3.2 Daftar Sidik Ragam Jumlah Kokun P. corethrurus Tahap 1
SK
Ulangan
Perlakuan
B
T
B*T
Galat
Total
KK

db
2
11
3
2
6
22
35

JK
0.18
8.74
2.33
3.74
2.66
5.29
14

KT
0.09
0.79
0.78
1.87
0.44
0.24

Fhit
0.37tn
3.31*
3.24*
7.78*
1.85tn

F 5%
3.44
2.26
3.05
3.44
2.55

: 50%

Keterangan :
KK
tn
*

= Koefisien Keragaman
= Tidak nyata
= Nyata pada taraf 5%

Universitas Sumatera Utara

55

Lampiran 3.3 Jumlah Kokun P. corethrurus Tahap 2
Ulangan

Perlakuan

Total

Rataan

0

0

0.00

0

0

0

0.00

0

2

0

2

0.67

T1B3

1

0

1

2

0.67

T2B0

0

0

0

0

0.00

T2B1

0

0

0

0

0.00

T2B2

0

0

0

0

0.00

T2B3

0

0

0

0

0.00

T3B0

0

0

0

0

0.00

T3B1

0

0

0

0

0.00

T3B2

0

0

0

0

0.00

T3B3

0

0

0

0

0.00

Total

1

2

1

4

Rataan

0.08

0.17

0.08

I

II

III

T1B0

0

0

T1B1

0

T1B2

0.11

Lampiran 3.4 Daftar Sidik Ragam Jumlah Kokun P. corethrurus Tahap 2
SK
Ulangan
Perlakuan
B
T
B*T
Galat
Total
KK

db
2
11
3
2
6
22
35

JK
0.01
0.50
0.10
0.20
0.20
0.67
1

KT
0.00
0.05
0.03
0.10
0.03
0.03

Fhit
0.12tn
1.49tn
1.10tn
3.25tn
1.10tn

F 5%
3.44
2.26
3.05
3.44
2.55

: 23%

Keterangan :
KK
tn
*

= Koefisien Keragaman
= Tidak nyata
= Nyata pada taraf 5%

Universitas Sumatera Utara

56

Lampiran 4. pH Media P.corethrurus
Lampiran 4. 1 pH Media P.corethrurus Tahap 1
Ulangan

Perlakuan

Total

Rataan

6.22
6.54
6.45
6.96
5.99
6.21
6.74
6.63
6.16
6.31
6.42
6.66

18.47
19.67
20.04
20.86
18.05
18.49
19.75
20.18
17.04
19.03
19.39
19.87

6.16
6.56
6.68
6.95
6.02
6.16
6.58
6.73
5.68
6.34
6.46
6.62

77.06

77.29

230.84

6.42

6.44

I

II

III

T1B0
T1B1
T1B2
T1B3
T2B0
T2B1
T2B2
T2B3
T3B0
T3B1
T3B2
T3B3

6.17
6.53
6.72
6.94
6.01
6.17
6.42
6.83
5.42
6.35
6.39
6.54

6.08
6.6
6.87
6.96
6.05
6.11
6.59
6.72
5.46
6.37
6.58
6.67

Total

76.49

Rataan

6.37

6.41

Lampiran 4. 2 pH Media P.corethrurus Tahap 2
Ulangan

Perlakuan

Total

Rataan

5.4
5.52
6.18
6.82
5.49
5.92
5.75
6.32
5.29
5.85
5.99
6.57

16.48
17.45
18.99
20.45
16.42
17.7
17.12
18.72
16.07
16.81
18.16
19.39

5.49
5.82
6.33
6.82
5.47
5.90
5.71
6.24
5.36
5.60
6.05
6.46

71.47

71.1

213.76

5.96

5.93

I

II

III

T1B0
T1B1
T1B2
T1B3
T2B0
T2B1
T2B2
T2B3
T3B0
T3B1
T3B2
T3B3

5.47
5.92
6.47
6.83
5.42
6.23
5.74
5.88
5.43
5.31
6.07
6.42

5.61
6.01
6.34
6.8
5.51
5.55
5.63
6.52
5.35
5.65
6.1
6.4

Total

71.19

Rataan

5.93

5.94

Universitas Sumatera Utara

57

Lampiran 5. Rasio C/N Media P.corethrurus
Lampiran 5. 1 Rasio C/N Media P.corethrurus Tahap 1
Ulangan

Perlakuan

Total

Rataan

4.66
4.97
6.50
7.11
5.25
5.67
4.65
4.04
2.29
3.05
3.22
5.71

14.52
16.53
22.06
20.54
13.73
13.28
12.18
11.45
7.45
7.72
8.85
15.47

4.84
5.51
7.35
6.85
4.58
4.43
4.06
3.82
2.48
2.57
2.95
5.16

55.64

57.13

163.78

4.64

4.76

I

II

III

T1B0
T1B1
T1B2
T1B3
T2B0
T2B1
T2B2
T2B3
T3B0
T3B1
T3B2
T3B3

5.11
5.46
5.28
6.73
4.25
4.04
3.63
3.66
2.94
2.76
2.55
4.59

4.75
6.09
10.28
6.69
4.23
3.58
3.89
3.76
2.21
1.91
3.08
5.17

Total

51.01

Rataan

4.25

4.55

Lampiran 5.2 Rasio C/N Media P.corethrurus Tahap 2
Ulangan

Perlakuan

Total

Rataan

5.62
6.39
7.09
7.38
1.21
4.05
5.26
5.45
1.53
3.22
3.52
6.06

12.75
19.20
24.10
21.67
3.25
10.51
13.58
14.52
4.07
8.75
10.75
16.62

4.25
6.40
8.03
7.22
1.08
3.50
4.53
4.84
1.36
2.92
3.58
5.54

51.52

56.79

159.75

4.29

4.73

I

II

III

T1B0
T1B1
T1B2
T1B3
T2B0
T2B1
T2B2
T2B3
T3B0
T3B1
T3B2
T3B3

4.13
6.52
6.44
7.13
1.63
3.70
4.95
3.88
2.07
3.05
3.70
4.25

3.00
6.29
10.57
7.16
0.41
2.76
3.36
5.19
0.47
2.47
3.52
6.31

Total

51.44

Rataan

4.29

4.44

Universitas Sumatera Utara

58

Lampiran 6. Persentase Bahan Organik Media P.corethrurus
Lampiran 6. 1 Persentase Bahan Organik Media P.corethrurus Tahap 1 (%)
Ulangan

Perlakuan

Total

Rataan

2.80
3.08
4.02
4.28
1.81
1.46
2.08
1.87
0.67
1.00
1.27
2.06

8.82
9.91
13.93
12.25
4.87
4.80
5.83
5.76
2.25
2.72
3.82
5.40

2.94
3.30
4.64
4.08
1.62
1.60
1.94
1.92
0.75
0.91
1.27
1.80

28.07

26.42

80.36

2.34

2.20

I

II

III

T1B0
T1B1
T1B2
T1B3
T2B0
T2B1
T2B2
T2B3
T3B0
T3B1
T3B2
T3B3

3.08
3.47
3.54
3.82
1.46
1.74
1.87
2.01
0.86
1.00
1.27
1.74

2.94
3.35
6.36
4.15
1.60
1.60
1.87
1.87
0.72
0.72
1.27
1.60

Total

25.87

Rataan

2.16

2.23

Lampiran 6.2 Persentase Bahan Organik Media P.corethrurus Tahap 2 (%)
Ulangan

Perlakuan

Total

Rataan

2.80
2.80
3.68
3.68
0.40
1.46
0.67
1.74
0.40
1.00
1.14
1.87

6.60
9.10
12.11
11.18
1.05
3.92
3.82
5.21
1.05
2.05
2.67
5.07

2.20
3.03
4.04
3.73
0.35
1.31
1.27
1.74
0.35
0.68
0.89
1.69

20.09

21.64

63.83

1.67

1.80

I

II

III

T1B0
T1B1
T1B2
T1B3
T2B0
T2B1
T2B2
T2B3
T3B0
T3B1
T3B2
T3B3

2.20
3.08
4.28
3.68
0.53
1.46
1.87
1.60
0.53
0.72
0.67
1.46

1.60
3.22
4.15
3.82
0.12
1.00
1.27
1.87
0.12
0.33
0.86
1.74

Total

22.10

Rataan

1.84

1.77

Universitas Sumatera Utara

59

Lampiran 7. Uji Korelasi Perubahan Biomassa dan Jumlah Kokun dengan
Nilai pH., Rasio C/N., Persentase Bahan Organik Pada
Penelitian Tahap 1
pH Tahap 1

C/N Tahap 1

% Bahan Organik
Tahap 1

Pearson Correlation

0.356

-0.074

0.465

Sig. (2-tailed)

0.033

0.670

0.004

N

36

36

36

Pearson Correlation

0.297

-0.260

0.663

Sig. (2-tailed)

0.079

0.126

0.000

N

36

36

36

Perubahan
Biomassa

Jumlah Kokun

Lampiran 8. Uji Korelasi Perubahan Biomassa dan Jumlah Kokun dengan
Nilai pH., Rasio C/N., Persentase Bahan Organik Pada
Penelitian Tahap 2

Perubahan Biomassa

Jumlah Kokun

pH Tahap 2

C/N

Pearson Correlation

0.611

0.733

0.762

Sig. (2-tailed)

0.000

0.000

0.000

N

36

36

36

Pearson Correlation

0.398

0.575

0.494

Sig. (2-tailed)

0.016

0.000

0.000

N

36

36

36

% Bahan Organik

Universitas Sumatera Utara

60

Lampiran 9.
Uji Regresi Perubahan Biomassa dan Jumlah Kokun
P.corethrurus Terhadap Nilai pH Media, Rasio C/N, dan Persentase Bahan
Organik Pada Penelitian Tahap 1
9.1 Perubahan Biomassa P.corethrurus
JK

db

KT

F

Sig.

Regresi

8.009

3

2.670

3.260

0.034

Residu

26.209

32

0.819

Total

34.218

35

9.2 Jumlah Kokun P.corethrurus
JK

db

KT

F

Sig.

Regresi

111.458

3

37.153

11.127

0.000

Residu

106.847

32

3.339

Total

218.306

35

9.3 Koefisien Regresi Perubahan Biomassa P.corethrurus
B

Sig.

R2

(Constant)

-1.717

0.582

0.234

pH (1)

0.378

0.458

C/N (1)

-0.042

0.651

%Bahan Organik (1)

0.302

0.048

9.4 Koefisien Regresi Jumlah Kokun P.corethrurus
B

Sig.

R2

(Constant)

3.988

0.526

0.511

pH (1)

-0.716

0.486

C/N (1)

-0.375

0.050

%Bahan Organik (1)

1.423

0.000

Universitas Sumatera Utara

61

Lampiran 10. Uji Regresi Perubahan Biomassa dan Jumlah Kokun
P.corethrurus Terhadap Nilai pH Media, Rasio C/N, dan Persentase Bahan
Organik Pada Penelitian Tahap 2
10.1 Perubahan Biomassa P.corethrurus (2)
JK

db

KT

F

Sig.

Regresi

5.713

3

1.904

16.927

0.000

Residu

3.600

32

0.112

Total

9.313

35

10.2 Jumlah Kokun P.corethrurus (2)
JK

db

KT

F

Sig.

Regresi

1.846

3

0.615

5.306

0.054

Residu

3.710

32

0.116

Total

5.556

35

10.3 Koefisien Regresi Perubahan Biomassa P.corethrurus
B

Sig.

R2

(Constant)

-1.983

0.037

0.613

pH (2)

0.215

0.214

C/N (2)

0.029

0.642

%Bahan Organik (2)

0.220

0.038

10.4 Koefisien Regresi Jumlah Kokun P.corethrurus
B

Sig.

R2

(Constant)

-0.348

0.708

0.322

pH (2)

-0.002

0.992

C/N (2)

0.118

0.067

%Bahan Organik (2)

-0.031

0.766

Universitas Sumatera Utara

62

Lampiran 11. Data Awal Komponen Media P.corethrurus
No

Komponen

C Organik
(%)

N-Total
(%)

Rasio
C/N

BO
(%)

1

Lempung Berpasir

1,81

0,39

4,64

3,11

Liat

0,65

0,28

2,32

1,12

2
3

Lempung Berliat

0,46

0,24

1,91

0,79

4

Kotoran Sapi

19,04

1,69

11,26

32,75

5

Kotoran Kambing

18,71

2,70

6,92

32,18

6

Serasah Daun Karet

22,21

0,34

65,32

38,20

.

Universitas Sumatera Utara

63

Lampiran 12. Denah Percobaan
T1B3

T2B0

T1B2

T2B0

T2B1

T3B3

T3B3

T1B2

T1B3

T3B0

T3B0

T3B2

T3B2

T1B1

T2B0

T2B3

T3B1

T1B1

T1B2

T1B3

T1B0

T1B1

T2B3

T2B2

T1B0

T2B2

T2B1

T3B1

T3B2

T3B0

T2B2

T3B3

T3B1

T2B1

T1B0

T2B3

N

Universitas Sumatera Utara

64

Lampiran 13. Foto Kegiatan Penelitian
Pra Penelitian

Universitas Sumatera Utara

65

Penelitian Tahap 1

Universitas Sumatera Utara

66

Penelitian Tahap 2

.

Universitas Sumatera Utara