J.D.I.H. - Dewan Perwakilan Rakyat
www.djpp.depkumham.go.id
UNDANG-UNDANG REPUBLIK INDONESIA
NOMOR 3 TAHUN 1948
DEPARTEMEN PERTAHANAN.
Perat uran t ent ang Susunan Kement erian Pert ahanan dan Angkat an Perang.
PRESIDEN REPUBLIK INDONESIA,
Menimbang :
Mengingat
:
bahwa at as dasar t ingkat an penyusunan negara dewasa ini dianggap
perlu mengadakan perat uran t ent ang organisasi Kement erian
Pert ahanan dan Angkat an Perang Republ ik Indonesia;
a.
b.
Keput usan Badan Pekerj a Komit e Nasional Pusat No. 95/ B. P. 3/ 47
U t anggal 19 Desember 1947 t ent ang mosi Baharoedin cs,
berhubung dengan pert ahanan mengenai reorganisasi dan
rasional isasi dal am Kement erian Pert ahanan dan Angkat an
Perang;
bunyi pasal 10, 20 ayat 1, 21 ayat 1, 30 ayat 2, pasal IV At uran
Peralihan Undangundang Dasar dan Maklumat Wakil Presiden
Republik Indonesia t ert anggal 16 Okt ober 1945 No. X;
Dengan perset uj uan Badan Pekerj a Komit e Nasional Pusat ;
MEMUTUSKAN:
Menet apkan perat uran sebagai berikut :
UNDANG-UNDANG TENTANG ORGANISASI KEMENTERIAN PERTAHANAN DAN ANGKATAN
PERANG.
Bab I.
Tent ang Kement erian Pert ahanan.
www.djpp.depkumham.go.id
Pasal 1.
1.
2.
Kement erian Pert ahanan berkewaj iban menyel enggarakan pert ahanan Negara
dalam art i yang sel uas-l uasnya.
Unt uk mel aksanakan kewaj iban t ersebut pada ayat 1, Kement erian Pert ahanan
menyel enggarakan Angkat an Perang Negara Republ ik Indonesia yang t erbent uk
dari Angkat an Darat , Angkat an Laut dan Angkat an Udara.
Pasal 2.
Ment eri Pert ahanan memimpin Kement erian Pert ahanan.
Pasal 3.
1.
2.
Unt uk mel ancarkan j alan pimpinan t ersebut dalam pasal 2, Ment eri Pert ahanan
dibant u ol eh :
a.
Kabinet Ment eri Pert ahanan;
b.
St af Angkat an Perang;
c.
St af Tat a-Usaha, t erdiri at as Bahagian Int endans, Bahagian Personal ia dan
Waj ib Tent ara (dienst pl icht ), Bahagian Int el l igence Service, Bahagian
Pendidikan dan Lat ihan, Bahagian Kesehat an dan Bahagian Perhubungan
dengan Masyarakat .
Kabinet Ment eri Pert ahanan t erbent uk dari :
a.
Sekret aris Jenderal ;
b.
Kepal a St af Angkat an Perang dengan 3 orang Anggaut anya;
c.
Kepal a-kepala Bahagian, t ersebut pada ayat 1, huruf c.
Pasal 4.
1.
2.
Kabinet Ment eri Pert ahanan bersidang dibawah pimpinan Ment eri Pert ahanan
unt uk memperembukkan segal a soal-soal pokok yang mengenai Angkat an Perang
seluruhnya.
Rencana sel anj ut nya at as soal -soal pokok yang t el ah diput uskan dal am Kabinet
Ment eri Pert ahanan diserahkan melaksanakannya kepada St af Angkat an Perang
dan Bahagian-bahagian sebagai t ersebut dal am pasal 3, ayat 1 huruf c.
Pasal 5.
1.
2.
Sekret aris Jenderal memegang pimpinan Sekret ariat Ment eri Pert ahanan dan
bert indak selaku Sekret aris dal am Kabinet Ment eri Pert ahanan.
Sekret aris Jenderal melakukan koordinasi ant ara Bahagian-bahagian t ersebut
www.djpp.depkumham.go.id
3.
dalam pasal 3, ayat 1 huruf c, dan menj adi perant ara administ rat ip ant ara
bahagian t ahadi dengan Ment eri Pert ahanan.
Pada Sekret aris Jenderal diperbant ukan Jawat an Tat aHukum, yang mengurus :
a.
perat uran-perat uran
Pemerint ah
yang
mengenai
Kement erian
Pert ahanan;
b.
Tat a-hukum Angkat an Perang;
c.
dan l ain-lain pekerj aan yang bersifat j uridis.
Pasal 6.
1.
2.
St af Angkat an Perang dipimpin ol eh seorang Kepala St af Angkat an Perang yang
dibant u ol eh 3 orang Anggaut a St af, t erdiri at as :
a.
Kepal a St af Angkat an Darat ;
b.
Kepal a St af Angkat an Laut ;
c.
Kepal a St ag Angkat an Udara.
Kepal a St af Angkat an Perang sel anj ut nya dibant u ol eh Sekret ariat St af Angkat an
Perang.
Pasal 7.
1.
St af Angkat an Perang memegang pimpinan organisasi Angkat an Perang.
2.
Supaya organisasi Angkat an Perang dapat berj al an dengan l ancar
St af
Angkat an Perang mengadakan perat uran-perat uran, rencana-rencana umum
unt uk sel uruh Angkat an Perang.
St af Angkat an Perang merencanakan segal a sesuat u yang mengenai st rat egie
Angkat an Perang.
Segal a sesuat u yang mengenai angkat annya, dikerj akan masing-masing oleh :
a.
St af Angkat an Darat ;
b.
St af Angkat an Laut ;
c.
St af Angkat an Udara.
St af Angkat an Perang bert anggung j awab kepada Ment eri Pert ahanan t ent ang
segal a sesuat u yang mengenai ayat 1, 2 dan 3.
3.
4.
5.
Pasal 8.
Sekret ariat St af Angkat an Perang mengurus segala sesuat u yang mengenai
administ rasi St af Angkat an Perang.
www.djpp.depkumham.go.id
Pasal 9.
1.
2.
3.
4.
Unt uk mel aksanakan t ugas kewaj ibannya, sebagai t ersebut dalam pasal 7, ayat
4 Kepal a St af Angkat an Darat dibant u oleh :
a.
Sekret ariat Angkat an Darat ;
b.
St af umum Angkat an Darat ;
c.
St af Khusus Angkat an Darat .
Sekret aris Angkat an Darat mengurus segal a surat -menyurat Kepala St af
Angkat an Darat .
St af Umum Angkat an Darat mengurus segala sesuat u yang mengenai soal -soal
st rat egis organisat oris-t eknis Angkat an Darat .
St af Khusus Angkat an Darat membant u St af Umum Angkat an Darat dengan
mengurus segal a sesuat u yang mengenai bahagian-bahagian dalam Angkat an
Darat yang menol ong mengusahakan supaya gerakan Kesat uan-kesat uan
Angkat an Darat dapat bergerak dengan sel ancar-l ancarnya.
Pasal 10.
1.
2.
3.
4.
5.
St af Umum Angkat an Darat t erdiri at as :
a.
Bahagian Siasat Perang;
b.
Bahagian St af Umum I;
c.
Bahagian St af Umum II;
d.
Bahagian St af Umum III;
e.
Bahagian St af Umum IV.
Bahagian Siasat Perang Angkat an Darat membant u Kepala St af Angkat an Darat
menent ukan siasat perang Angkat an Darat ; Kepal a Bahagian ini merangkap
Kepal a St af Umum Angkat an Darat .
Bahagian St af Umum I ial ah Bahagian Penyelidikan Milit er, yang membant u
Kepal a St af
Angkat an Darat
dengan adpis-adpis yang menyerupai
kesimpul an-kesimpul an at as laporan-l aporan yang t erkumpul olehnya, mengenai
hanya pot ent ieel mil it er.
Bahagian St af Umum II ial ah Bahagian Operasi dan Lat ihan, yang membant u
Kepal a St af Angkat an Darat merencanakan operasi-operasi dan lat ihan-l at ihan
yang harus dil akukan oleh Angkat an
Darat .
a.
b.
Bahagian St af Umum III ial ah Bahagian Personil dan organisasi yang
membant u Kepala St af Angkat an Darat merencanakan dan menelit i
kesempurnaan organisasi Kesat uan-kesat uan Angkat an Darat sert a
memperl engkapinya dengan para Komandan dan St af nya.
St af Umum III ini mempunyai st at ist ik secukupnya perihal seluruh korps
opsir-opsir Angkat an Darat , dengan kemaj uan dan kemunduran nil ai
www.djpp.depkumham.go.id
6.
mereka sebagai opsir.
c.
St af Umum III menganj urkan kepada Kepal a St af Angkat an Darat unt uk
set iap opsir Angkat an Darat , kenaikan pangkat , penurunan pangkat ,
pemberhent ian, penempat an dan pemindahan.
Bahagian St af Umum IV ial ah Bahagian Perbekalan dan pengangkut an, yang
membant u Kepal a St af Angkat an Darat merencanakan dan mengawasi
perl engkapan, persenj at aan, pemindahan, pengangkut an dan perhubungan
Angkat an Darat .
Pasal 11.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
St af Khusus Angkat an Darat t erdiri at as :
a.
Bahagian Topograf i;
b.
Bahagian Int endans;
c.
Bahagian Perhubungan dan Pengangkut an;
d.
Bahagian Pegawai;
e.
Inspekt orat Senj at a (Wapens);
f.
dan l ain-lain yang dirasa perl u.
Bahagian Topografi mengurus segal a sesuat u yang mengenai pembikinan
pet a-mil it er unt uk Angkat an Darat .
Bahagian Int endans membant u Kepala St af Angkat an Darat mengurus dan
menginpeksi keuangan, makanan, persenj at aan dan pakaian (uit rust ing)
Angkat an Darat .
Bahagian Perhubungan dan Pengangkut an membant u Kepala St af Angkat an
Darat mengurus :
a.
segala sesuat u yang mengenai perhubungan Angkat an Darat dengan
t el pon, t el egrap, radio dan lainl ain.
b.
segal a sesuat u yang mengenai pengangkut an Angkat an Darat .
a.
Bahagian
Pegawai
membant u
Kepal a
St af
Angkat an
Darat
memperl engkapi kesat uan-kesat uan Angkat an Darat dengan opsir-opsir
rendahan dan anggaut aanggaut a-rendahan Angkat an Darat .
b.
Bahagian ini mengurus kenaikan pangkat , penurunan pangkat ,
pemberhent ian, penempat an dan pemindahan opsir-opsir-rendahan dan
anggaut a-anggaut a-rendahan Angkat an Darat .
Inspekt orat Senj at a (Wapens) membant u Kepal a St af Angkat an Darat mengurus
segal a sesuat u yang mengenai Art ilerie, Kaval erie, dan Genie dengan mengawasi
kesempurnaan Komando-komando yang berada dal am t errit oria.
www.djpp.depkumham.go.id
Pasal 12.
1.
2.
3.
4.
Unt uk mel aksanakan t ugas-kewaj iban sebagai t ersebut dalam pasal 7, ayat 4,
Kepal a St af Angkat an Laut dibant u ol eh :
a.
Sekret ariat Angkat an Laut ;
b.
St af Umum Angkat an Laut ;
c.
St af Khusus Angkat an Laut ;
Sekret ariat Angkat an Laut mengurus segal a surat -menyurat Kepala St af
Angkat an Laut .
St af Umum Angkat an Laut mengurus segal a sesuat u yang mengenai soal -soal
st rat egis-organisat oris-t eknis Angkat an Laut .
St af Khusus Angkat an Laut membant u St af Umum Angkat an Laut dengan
mengurus segal a sesuat u yang mengenai bahagian-bahagian dalam Angkat an
Laut yang menolong mengusahakan supaya gerakan kesat uan-kesat uan Angkat an
Laut dapat berj al an dengan sel ancar-lancarnya.
Pasal 13.
1.
2.
3.
4.
5.
St af Umum Angkat an Laut t erdiri at as :
a.
Bahagian Siasat Perang;
b.
Bahagian St af Umum I;
c.
Bahagian St af Umum II;
d.
Bahagian St af Umum III;
e.
Bahagian St af Umum IV.
Bahagian Siasat Perang Angkat an Laut membant u Kepala St af Angkat an Laut
menent ukan siasat perang Angkat an Laut ; Kepal a Bahagian ini merangkap
Kepal a St af Umum Angkat an Laut .
Bahagian St af Umum I ialah Bahagian Penyel idikan Mil it er yang membant u
Kepal a St af
Angkat an
Laut
dengan adpis-adpis yang menyerupai
kesimpul an-kesimpul an at as laporan-l aporan yang t erkumpul olehnya, mengenai
hanya pot ent ieel mil it er.
Bahagian St af Umum II ialah Bahagian Operasi dan Lat ihan yang membant u
Kepal a St af Angkat an Laut merencanakan operasi-operasi dan lat ihan-l at ihan
yang harus dil akukan oleh Angkat an Laut .
a.
Bahagian St af Umum III ial ah Bahagian Personil dan Organisasi, yang
membant u Kepala St af Angkat an Laut merencanakan kesempurnaan
organisasi kesat uankesat uan Angkat an Laut , sert a memperl engkapinya
dengan para komandan dan st afnya.
b.
St af Umum III mempunyai st at ist ik secukupnya perihal sel uruh korps
opsir-opsir Angkat an Laut , dengan kemaj uan dan kemunduran nilai
mereka sebagai opsir.
www.djpp.depkumham.go.id
c.
6.
St af Umum III menganj urkan kepada Kepala St af Angkat an Laut unt uk
set iap opsir Angkat an Laut , kenaikan pangkat , penurunan pangkat ,
pemberhent ian, penempat an dan pemindahannya.
Bahagian St af Umum IV ial ah Bahagian Perbekal an dan Pengangkut an yang
membant u Kepal a St af Angkat an Laut merencanakan dan mengawasi
perkapal an, persenj at aan, pemindahan, perhubungan dan pengangkut an
Angkat an Laut .
Pasal 14.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
St af Khusus Angkat an Laut t erdiri at as :
a.
Bahagian Naut ica;
b.
Bahagian Int endans;
c.
Bahagian Perhubungan dan Pengangkut an;
d.
Bahagian Pegawai;
e.
Bahagian Mat erieel ;
f.
Bahagian Kesehat an;
g.
Komando Tent ara Laut .
Bahagian Naut ica mengurus segal a sesuat u yang mengenai navigasi, hydrograpi
dan ment eorologi.
Bahagian Int endans membant u Kepala St af Angkat an Laut mengurus dan
menginspeksi keuangan, makanan, persenj at aan dan pakaian (uit rust ing)
Angkat an Laut .
Bahagian Perhubungan dan Pengangkut an membant u Kepal a St af Angkat an Laut
mengurus :
a.
segala sesuat u yang mengenai perhubungan Angkat an Laut dengan
t el egrap, radio dan l ain-lain.
b.
segal a sesuat u yang mengenai pengangkut an Angkat an Laut .
a.
Bahagian Pegawai membant u Kepal a St af Angkat an Laut memperl engkapi
kesat uan-kesat uan Angkat an Laut dengan opsir-opsir-rendahan dan
anggaut aannggaut a-rendahan Angkat an Laut .
b.
Bahagian ini mengurus kenaikan pangkat , penurunan pangkat ,
pemberhent ian, penempat an dan pemindahan opsir-opsir-rendahan dan
anggaut a-anggaut a-rendahan Angkat an Laut .
Bahagian Mat erieel mambant u Kepala St af Angkat an Laut merencanakan dan
mengorganisir segala sesuat u yang mengenai permesinan, penat aran,
perbekal an, bahan-bakar sert a pemeriksaan (onderzoek, proeven) dan
pemeliharaan persenj at aan dan perkapal an Angkat an Laut .
Bahagian Kesehat an mengurus segala yang mengenai khusus dinas kesehat an di
kapal -kapal Angkat an Laut dengan t idak mengurangi hak Bahagian Kesehat an
dalam St af Tat a Usaha Kement erian Pert ahanan.
www.djpp.depkumham.go.id
8.
Komando Tent ara Laut membant u Kepal a St af Angkat an Laut mengorganisir dan
mengurus segal a sesuat u yang mengenai Tent ara Laut .
Pasal 15.
1.
2.
3.
4.
Unt uk mel aksanakan t ugas kewaj ibannya sebagai t ersebut dalam pasal 7, ayat
4, Kepala St af Angkat an Undara dibant u ol eh :
a.
Sekret ariat Angkat an Udara;
b.
St af Umum Angkat an Udara;
c.
St af Khusus Angkat an Udara.
Sekret ariat Angkat an Udara mengurus segala surat -menyurat Kepala St af
Angkat an Udara.
St af Umum Angkat an Udara mengurus segala sesuat u yang mengenai soal -soal
st rat egis-organisat oris-t eknis Angkat an Udara.
St af Khusus Angkat an Udara membant u St af Umum Angkat an Udara dengan
mengurus segal a sesuat u yang mengenai bahagian-bahagian dalam Angkat an
Udara yang mengusahakan supaya gerakan kesat uan-kesat uan Angkat an Udara
dapat berj al an dengan
sel ancar-l ancarnya.
Pasal 16.
1.
2.
3.
4.
5.
St af Umum Angkat an Udara t erdiri at as :
a.
Bahagian Siasat Perang;
b.
Bahagian St af Umum I;
c.
Bahagian St af Umum II;
d.
Bahagian St af Umum III;
e.
Bahagian St af Umum IV.
Bahagian Siasat Perang Angkat an Udara membant u Kepal a St af Angkat an Udara
menent ukan siasat perang Angkat an Udara; Kepala Bahagian ini merangkap
Kepal a St af Umum Angkat an Udara.
Bahagian St af Umum I ial ah Bahagian Penyelidikan Milit er, yang membant u
Kepal a St af Angkat an Udara dengan adpis-adpis yang menyerupai
kesimpul an-kesimpul an at as laporan-l aporan yang t erkumpul olehnya.
Bahagian St af Umum II ial ah Bahagian Operasi dan Lat ihan, yang membant u
Kepal a St af Angkat an Udara merencanakan operasi-operasi dan lat ihan-l at ihan
yang harus dil akukan oleh Angkat an Udara.
a.
Bahagian St af Umum III ial ah Bahagian Personil dan Organisasi yang
membant u Kepal a St af Angkat an Udara merencanakan kesempurnaan
organisasi kesat uan-kesat uan Angkat an Udara, sert a memperl engkapinya
dengan para komandan dan st afnya.
b.
St af Umum III ini mempunyai st at ist ik secukupnya perihal seluruh korps
www.djpp.depkumham.go.id
6.
opsir-opsir Angkat an Udara, dengan kemaj uan dan kemunduran nil ai
mereka sebagai opsir.
c.
St af Umum III menganj urkan kepada Kepal a St af Angkat an Udara unt uk
set iap opsir Angkat an Udara, kenaikan pangkat , penurunan pangkat ,
pemberhent ian, penempat an dan pemindahannya.
Bahagian St af Umum IV ial ah Bahagian Perbekal an dan Pengangkut an yang
membant u Kepal a St af Angkat an Udara merencanakan perlengkapan,
persenj at aan, pemindahan, perhubungan dan pengangkut an Angkat an Udara.
Pasal 17.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
St af Khusus Angkat an Udara t erdiri at as :
a.
Bahagian Int endans
b.
Bahagian Teknis;
c.
Bahagian Met eorol ogi;
d.
Bahagian Perhubungan dan Pengangkut an;
e.
Bahagian Pegawai;
f.
Komando Tent ara Payung;
g.
dan l ain-lain yang dirasa perl u.
Bahagian Int endans membant u Kepala St af Angkat an Udara mengurus dan
menginspeksi keuangan, makanan, persenj at aan dan pakaian (uit rust ing)
Angkat an Udara.
Bahagian Teknik membant u Kepal a St af Angkat an Udara merencanakan dan
mengorganisir segala sesuat u yang mengenai t eknik Angkat an Udara.
Bahagian Met eorol ogi membant u Kepal a St af Angkat an Udara dalam segal a
sesuat u yang mengenai keadaan udara.
Bahagian Perhubungan dan Pengangkut an membant u Kepala St af Angkat an
Udara mengurus segala sesuat u yang mengenai perhubungan dengan t el pon,
t elegrap, radio dan l ain-l ain, sert a pengangkut an Angkat an Udara.
a.
Bahagian
Pegawai
membant u
Kepala
St af
Angkat an
Udara
memperl engkapi
kesat uan-kesat uan
Angkat an
Udara
dengan
opsir-opsir-rendahan dan anggaut aanggut a-rendahan Angkat an Udara.
b.
Bahagian ini mengurus kenaikan pangkat , penurunan pangkat ,
pemberhent ian, penempat an dan pemindahan opsir-opsir-rendahan dan
anggaut a-anggaut a-rendah- an Angkat an Udara.
Komando Tent ara Payung membant u Kepala St af Angkat an Udara mengorganisir
dan mengurus segala sesuat u yang mengenai Tent ara Payung.
Pasal 18.
1.
Bahagian Int endans dari St af Tat a Usaha Kement erian Pert ahanan t erdiri at as :
www.djpp.depkumham.go.id
2.
3.
4.
a.
Jawat an Keuangan;
b.
Jawat an Perlengkapan;
c.
Jawat an Persenj at aan.
Jawat an Keuangan mengurus :
a.
penerimaan dan pengel uaran uang (Urusan Compt abilit eit );
b.
anggaran keuangan, kont role, regul arisasi dan pembukuan (Urusan
Budget );
c.
pemeriksaan kas-kas dan account ancy (Urusan Pengawasan).
Jawat an Perlengkapan mengurus :
a.
pengumpulan dan pembelian semua barang-barang kebut uhan Angkat an
Perang kecual i senj at a, baik dari dalam maupun dari l uar negeri;
b.
pembikinan
dalam
perusahaan-perusahaan
sendiri,
perusahaan-perusahaan Negara at au part ikel ir;
c.
penyerahan semua barang-barang it u kepada Angkat an Perang.
Jawat an Persenj at aan mengurus :
a.
pengumpul an dan pembelian semua senj at a-senj at a, bahagian-bahagian
dan bahan-bahan senj at a, baik dari dal am maupun dari luar negeri;
b.
pembikinan dan pemel iharaannya dal am perusahaanperusahaan sendiri,
perusahaan-perusahaan Negara at au part ikel ir;
c.
penyerahannya kepada Angkat an Perang.
Pasal 19.
1.
Bahagian Personal ia dan Waj ib-Tent ara (Dienst pl icht ) dari St af Tat a Usaha
t erdiri at as :
a.
Jawat an Personal ia;
b.
Jawat an Pengerahan Tenaga.
2.
Jawat an Personal ia mengurus :
a.
pengangkat an, pemberhent ian, kenaikan/ penurunan pangkat / t ingkat an
dan pemindahan;
b.
perl op, sakit ;
c.
gaj i, t unj angan, pensiun, dsb.
Jawat an Pengerahan Tenaga mengurus segal a sesuat u yang mengenai :
a.
waj ib-t ent ara (dienst plicht ).
b.
mobil isasi dan demobilisasi.
3.
Pasal 20.
Bahagian Int el ligence Service dari St af Tat a Usaha berkewaj iban mengumpulkan
ket erangan-ket erangan dan penget ahuan t ent ang segal a hal , baik yang t edapat di
www.djpp.depkumham.go.id
dalam maupun di l uar negeri yang bersangkut an dengan pert ahanan Negara dalam art i
yang luas, dengan j alan :
a.
menerima laporan-laporan himpunan dari Dewan Ment eri.
b.
menerima laporan-laporan himpunan dari St af Angkat an Perang;
c.
menerima l aporan-l aporan himpunan dari Mil it air At t ache di
Negara-negara sahabat ;
d.
mengirimkan Agen-agen penyelidik di dal am dan kel uar Negeri.
Pasal 21.
1.
2.
Bahagian Pendidikan dan Lat ihan dari St af Tat a Usaha mengurus segal a sesuat u
yang berkenaan dengan pendidikan dan l at ihan anggaut a-anggaut a Angkat an
Perang, rekrut en, dienst plicht igen, dengan mengemudikan:
a.
Sekol ah Milit er Tinggi;
b.
Akademi Mil it er;
c.
Depot Bat al yon;
d.
Pusat -pusat lat ihan unt uk opsir-cadangan, opsir-rendahan-cadangan.
Bahagian ini berdiri l angsung dibawah Ment eri Pert ahanan dengan ket ent uan
bahasa pengaj ar-pengaj arnya unt uk pel aj aran-pelaj aran mil it er-t eknis berada
l angsung dibawah pengawasan St af Angkat an Perang.
Pasal 22.
1.
2.
3.
Bahagian Kesehat an mengurus segala sesuat u yang mengenai kesehat an
Kement erian Pert ahanan sert a Angkat an Perangnya, dengan mengemudikan :
a.
magazim umum obat -obat an;
b.
l aborat ot ium kimiah;
c.
l aborat orium obat ;
d.
rumah-rumah sakit dan pol ikl inik-polikl inik Angkat an Perang;
e.
apot ik-apot ik Angkat an Perang.
Mengenai kesehat an khusus pada dinas laut Angkat an Laut , sebagai disebut
dalam pasal 14 ayat 7, Bahagian ini menyerahkan penglaksanaannya kepada
Bahagian Kesehat an Angkat an Laut , dengan mel akukan pengawasan at as
pelaksanaan t ersebut .
Mengenai kesehat an hewan dal am Bahagian Kesehat an ini diadakan Jawat an
Kesehat an Hewan.
Pasal 23.
1.
Bahagian Perhubungan dengan Masyarakat menyel enggarakan segal a sesuat u
yang perlu unt uk mempererat perhubungan Angkat an Perang dengan Rakyat ,
www.djpp.depkumham.go.id
2.
3.
supaya t ercapai sal ing mengert i ant ara Rakyat sehingga kedesa-desa dengan
Anggaut a-anggaut a Angkat an Perang.
Bahagian ini
mengadakan penerangan-penerangan,
kursus-kursus dan
rencana-rencana unt uk masyarakat , sehingga kedesa-desa, supaya t ercapai
suat u Pert ahanan Rakyat yang t erat ur.
Bahagian ini berdiri l angsung dibawah Ment eri Pert ahanan dengan ket ent uan,
bahwa dal am t iap-t iap t errit orium, badan yang dit ent ukan unt uk Perhubungan
dengan Masyarakat it u, berada di bawah pimpinan Komando Territ orial .
Pasal 24.
Kepal a t iap-t iap Bahagian dari St af Tat a Usaha Kement erian Pert ahanan,
sebagai t ersebut dal am pasal 18, 19, 20, 21, 22 dan 23 bert anggung j awab l angsung
kepada Ment eri Pert ahanan.
Pasal 25.
1.
2.
Pada St af Angkat an Perang sel anj ut nya diperbant ukan Markas Besar Polisi
Milit er yang memegang pimpinan at as:
a.
kesat uan-kesat uan Pol isi Mil it er yang berada di bawah perint ah
Komandan Territ orial.
b.
kesat uan-kesat uan Pol isi Mil it er yang diperbant ukan pada St af Angkat an
Perang.
Markas Besar Pol isi Milit er membant u St af Angkat an Perang menj amin
keamanan dikalangan Angkat an Perang dan menj aga supaya disiplin Angkat an
Perang dij al ankan dengan semest inya.
Bab II.
Tent ang Hubungan.
Pasal 26.
1.
2.
Segal a keput usan St af Angkat an Perang yang berupa anj uran-anj uran, baik
administ rat ip maupun st rat egisorganisat oris-t eknis yang mengenai Angkat an
Perang, disampaikan oleh St af Angkat an Perang kepada Ment eri Pert ahanan
supaya disahkan at au unt uk diperundingkan lebih l anj ut .
Sebel um keput usan-keput usan St af Angkat an Perang t ersebut dal am ayat 1
mendapat pengesahan dari Ment eri Pert ahanan, keput usan-keput usan it u t idak
boleh dij al ankan ol eh St af Angkat an Perang.
www.djpp.depkumham.go.id
Pasal 27.
Pengl aksanaan t iap-t iap keput usan, sebagai dimaksud dalam pasal 4 ayat 1 dan
pasal 26 yang diserahkan kepada St af Angkat an Perang unt uk mel akukannya, oleh St af
Angkat an Perang harus dipert anggung-j awabkan kepada Ment eri Pert ahanan.
Pasal 28.
1.
2.
3.
Perint ah unt uk segala sesuat u yang mengenai seluruh Angkat an Perang
disampaikan oleh Kepal a St af Angkat an Perang secara langsung.
Penyerahan pengl aksanaan sebagai t ersebut dalam pasal 7 ayat 4, yang
mengenai sesuat u Angkat an, diperint ahkan ol eh Kepal a St af Angkat an Perang
kepada St af Angkat an it u.
Kepal a St af Angkat an bert anggung-j awab kepada Kepala St af Angkat an Perang
at as segala sesuat u yang mengenai Angkat annya.
Pasal 29.
1.
2.
3.
Wakt u ada peperangan, Panglima Besar Angkat an Perang diangkat ol eh Presiden
at as pencal onan Ment eri Pert ahanan, sesudah mendengar anj uran-anj uran dari
St af Angkat an Perang.
Calon it u, sebel um menerima pengangkat annya sebagai Pangl ima Besar
Angkat an Perang, dapat memaj ukan syarat syarat st rat egis-organisat oris-t eknis
unt uk pimpinan yang akan dij alankannya.
Jika syarat -syarat it u t idak mungkin dipenuhi ol eh Negara, Ment eri Pert ahanan
memaj ukan cal on yang l ain.
Pasal 30.
Pangl ima Besar, Angkat an Perang menerima pet unj uk dan perint ah dari Ment eri
Pert ahanan yang mengenai soal -soal pokok, st rat egi yang sebel umnya diperembukkan
ol eh Ment eri Pert ahanan dengan St af Angkat an Perang.
Pasal 31.
1.
2.
Pangl ima Besar Angkat an Perang, dal am melakukan kewaj ibannya berkuasa at as
seluruh Kesat uan-kesat uan Perang (combat unit s) dari ket iga-t iga Angkat an,
yang pengerahannya t el ah diperint ahkan oleh Ment eri Pert ahanan.
Pangl ima Besar Angkat an Perang mengepal ai Markas Besar Angkat an Perang
Mobil e (bergerak) dengan dibant u seperl unya ol eh St af-st af Umum ket iga-t iga
Angkat an.
www.djpp.depkumham.go.id
3.
Perl engkapan sert a Pelayanan (Supplying) dil akukan ol eh St af -st af Khusus
ket iga-t iga Angkat an, dengan ket ent uan bahasa pada t iap-t iap Komando
Territ orial dit empat kan oleh Panglima Besar Angkat an Perang Opsir-opsir
Penghubung.
Pasal 32.
Pangl ima Besar Angkat an Perang bert anggung-j awab sepenuhnya at as pimpinan
perangnya kepada Ment eri Pert ahanan.
Bab III.
Tent ang Angkat an Perang.
Pasal 33.
1.
2.
3.
Angkat an Darat t erbent uk oleh :
a.
Barisan Inf ant eri;
b.
Barisan Art il eri;
c.
Barisan Kavaleri;
d.
Barisan Genie.
Angkat an Darat t erbagi at as Komando-komando Terit orial yang mempunyai
kesat uan-kesat uan yang administ rat ip dan t ehnis dibawah komandannya dal am
suat u daerah yang t ert ent u
Seorang Komandan Territ orial memimpin segala kesat uankesat uan Angkat an
Darat yang berada dal am Territ oriumnya, dengan bert anggung j awab kepada
Kepal a St af Angkat an Darat at as segal a sesuat u yang mengenai Angkat an Darat
dalam Territ orium it u.
Pasal 34.
1.
2.
3.
4.
Angkat an Laut t erbent uk ol eh :
a.
Armada;
b.
Tent ara Laut .
Angkat an Laut dibagi at as Komando-komando Dist rik yang mempunyai
kesat uan-kesat uan, yang administ rat ip dan t eknis berada di bawah
komandonya, dal am suat u daerah yang t ert ent u.
Sesuat u Dist rik Angkat an Laut meliput i beberapa Pangkal an sert a beberapa
Lingkungan-Pert ahanan.
Seorang Komandan Dist rik Angkat an Laut memimpin segala kesat uan-kesat uan
yang berada dalam Dist riknya, dengan bert anggung j awab kepada Kepal a St af
Angkat an Laut at as segal a sesuat u yang mengenai Angkat an Laut dalam Dist rik
it u.
www.djpp.depkumham.go.id
Pasal 35.
1.
2.
3.
4.
Angkat an Udara t erbent uk ol eh :
a.
Pasukan-pasukan Udara;
b.
Komando Tent ara Payung;
c.
Pasukan-pasukan Pert ahanan Pangkal an.
Angkat an Udara dibagi at as Komando-komando Dist rik yang mempunyai
kesat uan-kesat uan, yang administ rat ip dan t eknis berada di bawah
komandonya, dal am suat u daerah yang t ert ent u.
Sesuat u Dist rik Angkat an Udara mel iput i beberapa pangkalan.
Seorang Komandan Dist rik Angkat an Udara memimpim segala kesat uan-kesat uan
yang berada dalam dist riknya, dengan bert anggung-j awab kepada Kepal a St af
Angkat an Udara at as segala sesuat u yang mengenai Angkat an Udara dal am
dist rik it u.
Pasal 36.
Segal a sesuat u yang diperl ukan unt uk mengat ur dan menyel enggarakan segal a
hal-hal yang dit et apkan dal am Undang-undang ini, dilakukan dengan Perat uran
Pemerint ah.
Pasal 37.
Undang-undang ini mulai berl aku pada hari diumumkan.
Dit et apkan di Yogyakart a
pada t anggal 5 Maret 1948.
PRESIDEN REPUBLIK INDONESIA,
SOEKARNO.
Ment eri Pert ahanan
ad int erim,
MOHAMMAD HATTA.
Diumumkan
pada t anggal 6 Maret 1948.
Sekret aris Negara,
A. G. PRINGGODIGDO.
UNDANG-UNDANG REPUBLIK INDONESIA
NOMOR 3 TAHUN 1948
DEPARTEMEN PERTAHANAN.
Perat uran t ent ang Susunan Kement erian Pert ahanan dan Angkat an Perang.
PRESIDEN REPUBLIK INDONESIA,
Menimbang :
Mengingat
:
bahwa at as dasar t ingkat an penyusunan negara dewasa ini dianggap
perlu mengadakan perat uran t ent ang organisasi Kement erian
Pert ahanan dan Angkat an Perang Republ ik Indonesia;
a.
b.
Keput usan Badan Pekerj a Komit e Nasional Pusat No. 95/ B. P. 3/ 47
U t anggal 19 Desember 1947 t ent ang mosi Baharoedin cs,
berhubung dengan pert ahanan mengenai reorganisasi dan
rasional isasi dal am Kement erian Pert ahanan dan Angkat an
Perang;
bunyi pasal 10, 20 ayat 1, 21 ayat 1, 30 ayat 2, pasal IV At uran
Peralihan Undangundang Dasar dan Maklumat Wakil Presiden
Republik Indonesia t ert anggal 16 Okt ober 1945 No. X;
Dengan perset uj uan Badan Pekerj a Komit e Nasional Pusat ;
MEMUTUSKAN:
Menet apkan perat uran sebagai berikut :
UNDANG-UNDANG TENTANG ORGANISASI KEMENTERIAN PERTAHANAN DAN ANGKATAN
PERANG.
Bab I.
Tent ang Kement erian Pert ahanan.
www.djpp.depkumham.go.id
Pasal 1.
1.
2.
Kement erian Pert ahanan berkewaj iban menyel enggarakan pert ahanan Negara
dalam art i yang sel uas-l uasnya.
Unt uk mel aksanakan kewaj iban t ersebut pada ayat 1, Kement erian Pert ahanan
menyel enggarakan Angkat an Perang Negara Republ ik Indonesia yang t erbent uk
dari Angkat an Darat , Angkat an Laut dan Angkat an Udara.
Pasal 2.
Ment eri Pert ahanan memimpin Kement erian Pert ahanan.
Pasal 3.
1.
2.
Unt uk mel ancarkan j alan pimpinan t ersebut dalam pasal 2, Ment eri Pert ahanan
dibant u ol eh :
a.
Kabinet Ment eri Pert ahanan;
b.
St af Angkat an Perang;
c.
St af Tat a-Usaha, t erdiri at as Bahagian Int endans, Bahagian Personal ia dan
Waj ib Tent ara (dienst pl icht ), Bahagian Int el l igence Service, Bahagian
Pendidikan dan Lat ihan, Bahagian Kesehat an dan Bahagian Perhubungan
dengan Masyarakat .
Kabinet Ment eri Pert ahanan t erbent uk dari :
a.
Sekret aris Jenderal ;
b.
Kepal a St af Angkat an Perang dengan 3 orang Anggaut anya;
c.
Kepal a-kepala Bahagian, t ersebut pada ayat 1, huruf c.
Pasal 4.
1.
2.
Kabinet Ment eri Pert ahanan bersidang dibawah pimpinan Ment eri Pert ahanan
unt uk memperembukkan segal a soal-soal pokok yang mengenai Angkat an Perang
seluruhnya.
Rencana sel anj ut nya at as soal -soal pokok yang t el ah diput uskan dal am Kabinet
Ment eri Pert ahanan diserahkan melaksanakannya kepada St af Angkat an Perang
dan Bahagian-bahagian sebagai t ersebut dal am pasal 3, ayat 1 huruf c.
Pasal 5.
1.
2.
Sekret aris Jenderal memegang pimpinan Sekret ariat Ment eri Pert ahanan dan
bert indak selaku Sekret aris dal am Kabinet Ment eri Pert ahanan.
Sekret aris Jenderal melakukan koordinasi ant ara Bahagian-bahagian t ersebut
www.djpp.depkumham.go.id
3.
dalam pasal 3, ayat 1 huruf c, dan menj adi perant ara administ rat ip ant ara
bahagian t ahadi dengan Ment eri Pert ahanan.
Pada Sekret aris Jenderal diperbant ukan Jawat an Tat aHukum, yang mengurus :
a.
perat uran-perat uran
Pemerint ah
yang
mengenai
Kement erian
Pert ahanan;
b.
Tat a-hukum Angkat an Perang;
c.
dan l ain-lain pekerj aan yang bersifat j uridis.
Pasal 6.
1.
2.
St af Angkat an Perang dipimpin ol eh seorang Kepala St af Angkat an Perang yang
dibant u ol eh 3 orang Anggaut a St af, t erdiri at as :
a.
Kepal a St af Angkat an Darat ;
b.
Kepal a St af Angkat an Laut ;
c.
Kepal a St ag Angkat an Udara.
Kepal a St af Angkat an Perang sel anj ut nya dibant u ol eh Sekret ariat St af Angkat an
Perang.
Pasal 7.
1.
St af Angkat an Perang memegang pimpinan organisasi Angkat an Perang.
2.
Supaya organisasi Angkat an Perang dapat berj al an dengan l ancar
St af
Angkat an Perang mengadakan perat uran-perat uran, rencana-rencana umum
unt uk sel uruh Angkat an Perang.
St af Angkat an Perang merencanakan segal a sesuat u yang mengenai st rat egie
Angkat an Perang.
Segal a sesuat u yang mengenai angkat annya, dikerj akan masing-masing oleh :
a.
St af Angkat an Darat ;
b.
St af Angkat an Laut ;
c.
St af Angkat an Udara.
St af Angkat an Perang bert anggung j awab kepada Ment eri Pert ahanan t ent ang
segal a sesuat u yang mengenai ayat 1, 2 dan 3.
3.
4.
5.
Pasal 8.
Sekret ariat St af Angkat an Perang mengurus segala sesuat u yang mengenai
administ rasi St af Angkat an Perang.
www.djpp.depkumham.go.id
Pasal 9.
1.
2.
3.
4.
Unt uk mel aksanakan t ugas kewaj ibannya, sebagai t ersebut dalam pasal 7, ayat
4 Kepal a St af Angkat an Darat dibant u oleh :
a.
Sekret ariat Angkat an Darat ;
b.
St af umum Angkat an Darat ;
c.
St af Khusus Angkat an Darat .
Sekret aris Angkat an Darat mengurus segal a surat -menyurat Kepala St af
Angkat an Darat .
St af Umum Angkat an Darat mengurus segala sesuat u yang mengenai soal -soal
st rat egis organisat oris-t eknis Angkat an Darat .
St af Khusus Angkat an Darat membant u St af Umum Angkat an Darat dengan
mengurus segal a sesuat u yang mengenai bahagian-bahagian dalam Angkat an
Darat yang menol ong mengusahakan supaya gerakan Kesat uan-kesat uan
Angkat an Darat dapat bergerak dengan sel ancar-l ancarnya.
Pasal 10.
1.
2.
3.
4.
5.
St af Umum Angkat an Darat t erdiri at as :
a.
Bahagian Siasat Perang;
b.
Bahagian St af Umum I;
c.
Bahagian St af Umum II;
d.
Bahagian St af Umum III;
e.
Bahagian St af Umum IV.
Bahagian Siasat Perang Angkat an Darat membant u Kepala St af Angkat an Darat
menent ukan siasat perang Angkat an Darat ; Kepal a Bahagian ini merangkap
Kepal a St af Umum Angkat an Darat .
Bahagian St af Umum I ial ah Bahagian Penyelidikan Milit er, yang membant u
Kepal a St af
Angkat an Darat
dengan adpis-adpis yang menyerupai
kesimpul an-kesimpul an at as laporan-l aporan yang t erkumpul olehnya, mengenai
hanya pot ent ieel mil it er.
Bahagian St af Umum II ial ah Bahagian Operasi dan Lat ihan, yang membant u
Kepal a St af Angkat an Darat merencanakan operasi-operasi dan lat ihan-l at ihan
yang harus dil akukan oleh Angkat an
Darat .
a.
b.
Bahagian St af Umum III ial ah Bahagian Personil dan organisasi yang
membant u Kepala St af Angkat an Darat merencanakan dan menelit i
kesempurnaan organisasi Kesat uan-kesat uan Angkat an Darat sert a
memperl engkapinya dengan para Komandan dan St af nya.
St af Umum III ini mempunyai st at ist ik secukupnya perihal seluruh korps
opsir-opsir Angkat an Darat , dengan kemaj uan dan kemunduran nil ai
www.djpp.depkumham.go.id
6.
mereka sebagai opsir.
c.
St af Umum III menganj urkan kepada Kepal a St af Angkat an Darat unt uk
set iap opsir Angkat an Darat , kenaikan pangkat , penurunan pangkat ,
pemberhent ian, penempat an dan pemindahan.
Bahagian St af Umum IV ial ah Bahagian Perbekalan dan pengangkut an, yang
membant u Kepal a St af Angkat an Darat merencanakan dan mengawasi
perl engkapan, persenj at aan, pemindahan, pengangkut an dan perhubungan
Angkat an Darat .
Pasal 11.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
St af Khusus Angkat an Darat t erdiri at as :
a.
Bahagian Topograf i;
b.
Bahagian Int endans;
c.
Bahagian Perhubungan dan Pengangkut an;
d.
Bahagian Pegawai;
e.
Inspekt orat Senj at a (Wapens);
f.
dan l ain-lain yang dirasa perl u.
Bahagian Topografi mengurus segal a sesuat u yang mengenai pembikinan
pet a-mil it er unt uk Angkat an Darat .
Bahagian Int endans membant u Kepala St af Angkat an Darat mengurus dan
menginpeksi keuangan, makanan, persenj at aan dan pakaian (uit rust ing)
Angkat an Darat .
Bahagian Perhubungan dan Pengangkut an membant u Kepala St af Angkat an
Darat mengurus :
a.
segala sesuat u yang mengenai perhubungan Angkat an Darat dengan
t el pon, t el egrap, radio dan lainl ain.
b.
segal a sesuat u yang mengenai pengangkut an Angkat an Darat .
a.
Bahagian
Pegawai
membant u
Kepal a
St af
Angkat an
Darat
memperl engkapi kesat uan-kesat uan Angkat an Darat dengan opsir-opsir
rendahan dan anggaut aanggaut a-rendahan Angkat an Darat .
b.
Bahagian ini mengurus kenaikan pangkat , penurunan pangkat ,
pemberhent ian, penempat an dan pemindahan opsir-opsir-rendahan dan
anggaut a-anggaut a-rendahan Angkat an Darat .
Inspekt orat Senj at a (Wapens) membant u Kepal a St af Angkat an Darat mengurus
segal a sesuat u yang mengenai Art ilerie, Kaval erie, dan Genie dengan mengawasi
kesempurnaan Komando-komando yang berada dal am t errit oria.
www.djpp.depkumham.go.id
Pasal 12.
1.
2.
3.
4.
Unt uk mel aksanakan t ugas-kewaj iban sebagai t ersebut dalam pasal 7, ayat 4,
Kepal a St af Angkat an Laut dibant u ol eh :
a.
Sekret ariat Angkat an Laut ;
b.
St af Umum Angkat an Laut ;
c.
St af Khusus Angkat an Laut ;
Sekret ariat Angkat an Laut mengurus segal a surat -menyurat Kepala St af
Angkat an Laut .
St af Umum Angkat an Laut mengurus segal a sesuat u yang mengenai soal -soal
st rat egis-organisat oris-t eknis Angkat an Laut .
St af Khusus Angkat an Laut membant u St af Umum Angkat an Laut dengan
mengurus segal a sesuat u yang mengenai bahagian-bahagian dalam Angkat an
Laut yang menolong mengusahakan supaya gerakan kesat uan-kesat uan Angkat an
Laut dapat berj al an dengan sel ancar-lancarnya.
Pasal 13.
1.
2.
3.
4.
5.
St af Umum Angkat an Laut t erdiri at as :
a.
Bahagian Siasat Perang;
b.
Bahagian St af Umum I;
c.
Bahagian St af Umum II;
d.
Bahagian St af Umum III;
e.
Bahagian St af Umum IV.
Bahagian Siasat Perang Angkat an Laut membant u Kepala St af Angkat an Laut
menent ukan siasat perang Angkat an Laut ; Kepal a Bahagian ini merangkap
Kepal a St af Umum Angkat an Laut .
Bahagian St af Umum I ialah Bahagian Penyel idikan Mil it er yang membant u
Kepal a St af
Angkat an
Laut
dengan adpis-adpis yang menyerupai
kesimpul an-kesimpul an at as laporan-l aporan yang t erkumpul olehnya, mengenai
hanya pot ent ieel mil it er.
Bahagian St af Umum II ialah Bahagian Operasi dan Lat ihan yang membant u
Kepal a St af Angkat an Laut merencanakan operasi-operasi dan lat ihan-l at ihan
yang harus dil akukan oleh Angkat an Laut .
a.
Bahagian St af Umum III ial ah Bahagian Personil dan Organisasi, yang
membant u Kepala St af Angkat an Laut merencanakan kesempurnaan
organisasi kesat uankesat uan Angkat an Laut , sert a memperl engkapinya
dengan para komandan dan st afnya.
b.
St af Umum III mempunyai st at ist ik secukupnya perihal sel uruh korps
opsir-opsir Angkat an Laut , dengan kemaj uan dan kemunduran nilai
mereka sebagai opsir.
www.djpp.depkumham.go.id
c.
6.
St af Umum III menganj urkan kepada Kepala St af Angkat an Laut unt uk
set iap opsir Angkat an Laut , kenaikan pangkat , penurunan pangkat ,
pemberhent ian, penempat an dan pemindahannya.
Bahagian St af Umum IV ial ah Bahagian Perbekal an dan Pengangkut an yang
membant u Kepal a St af Angkat an Laut merencanakan dan mengawasi
perkapal an, persenj at aan, pemindahan, perhubungan dan pengangkut an
Angkat an Laut .
Pasal 14.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
St af Khusus Angkat an Laut t erdiri at as :
a.
Bahagian Naut ica;
b.
Bahagian Int endans;
c.
Bahagian Perhubungan dan Pengangkut an;
d.
Bahagian Pegawai;
e.
Bahagian Mat erieel ;
f.
Bahagian Kesehat an;
g.
Komando Tent ara Laut .
Bahagian Naut ica mengurus segal a sesuat u yang mengenai navigasi, hydrograpi
dan ment eorologi.
Bahagian Int endans membant u Kepala St af Angkat an Laut mengurus dan
menginspeksi keuangan, makanan, persenj at aan dan pakaian (uit rust ing)
Angkat an Laut .
Bahagian Perhubungan dan Pengangkut an membant u Kepal a St af Angkat an Laut
mengurus :
a.
segala sesuat u yang mengenai perhubungan Angkat an Laut dengan
t el egrap, radio dan l ain-lain.
b.
segal a sesuat u yang mengenai pengangkut an Angkat an Laut .
a.
Bahagian Pegawai membant u Kepal a St af Angkat an Laut memperl engkapi
kesat uan-kesat uan Angkat an Laut dengan opsir-opsir-rendahan dan
anggaut aannggaut a-rendahan Angkat an Laut .
b.
Bahagian ini mengurus kenaikan pangkat , penurunan pangkat ,
pemberhent ian, penempat an dan pemindahan opsir-opsir-rendahan dan
anggaut a-anggaut a-rendahan Angkat an Laut .
Bahagian Mat erieel mambant u Kepala St af Angkat an Laut merencanakan dan
mengorganisir segala sesuat u yang mengenai permesinan, penat aran,
perbekal an, bahan-bakar sert a pemeriksaan (onderzoek, proeven) dan
pemeliharaan persenj at aan dan perkapal an Angkat an Laut .
Bahagian Kesehat an mengurus segala yang mengenai khusus dinas kesehat an di
kapal -kapal Angkat an Laut dengan t idak mengurangi hak Bahagian Kesehat an
dalam St af Tat a Usaha Kement erian Pert ahanan.
www.djpp.depkumham.go.id
8.
Komando Tent ara Laut membant u Kepal a St af Angkat an Laut mengorganisir dan
mengurus segal a sesuat u yang mengenai Tent ara Laut .
Pasal 15.
1.
2.
3.
4.
Unt uk mel aksanakan t ugas kewaj ibannya sebagai t ersebut dalam pasal 7, ayat
4, Kepala St af Angkat an Undara dibant u ol eh :
a.
Sekret ariat Angkat an Udara;
b.
St af Umum Angkat an Udara;
c.
St af Khusus Angkat an Udara.
Sekret ariat Angkat an Udara mengurus segala surat -menyurat Kepala St af
Angkat an Udara.
St af Umum Angkat an Udara mengurus segala sesuat u yang mengenai soal -soal
st rat egis-organisat oris-t eknis Angkat an Udara.
St af Khusus Angkat an Udara membant u St af Umum Angkat an Udara dengan
mengurus segal a sesuat u yang mengenai bahagian-bahagian dalam Angkat an
Udara yang mengusahakan supaya gerakan kesat uan-kesat uan Angkat an Udara
dapat berj al an dengan
sel ancar-l ancarnya.
Pasal 16.
1.
2.
3.
4.
5.
St af Umum Angkat an Udara t erdiri at as :
a.
Bahagian Siasat Perang;
b.
Bahagian St af Umum I;
c.
Bahagian St af Umum II;
d.
Bahagian St af Umum III;
e.
Bahagian St af Umum IV.
Bahagian Siasat Perang Angkat an Udara membant u Kepal a St af Angkat an Udara
menent ukan siasat perang Angkat an Udara; Kepala Bahagian ini merangkap
Kepal a St af Umum Angkat an Udara.
Bahagian St af Umum I ial ah Bahagian Penyelidikan Milit er, yang membant u
Kepal a St af Angkat an Udara dengan adpis-adpis yang menyerupai
kesimpul an-kesimpul an at as laporan-l aporan yang t erkumpul olehnya.
Bahagian St af Umum II ial ah Bahagian Operasi dan Lat ihan, yang membant u
Kepal a St af Angkat an Udara merencanakan operasi-operasi dan lat ihan-l at ihan
yang harus dil akukan oleh Angkat an Udara.
a.
Bahagian St af Umum III ial ah Bahagian Personil dan Organisasi yang
membant u Kepal a St af Angkat an Udara merencanakan kesempurnaan
organisasi kesat uan-kesat uan Angkat an Udara, sert a memperl engkapinya
dengan para komandan dan st afnya.
b.
St af Umum III ini mempunyai st at ist ik secukupnya perihal seluruh korps
www.djpp.depkumham.go.id
6.
opsir-opsir Angkat an Udara, dengan kemaj uan dan kemunduran nil ai
mereka sebagai opsir.
c.
St af Umum III menganj urkan kepada Kepal a St af Angkat an Udara unt uk
set iap opsir Angkat an Udara, kenaikan pangkat , penurunan pangkat ,
pemberhent ian, penempat an dan pemindahannya.
Bahagian St af Umum IV ial ah Bahagian Perbekal an dan Pengangkut an yang
membant u Kepal a St af Angkat an Udara merencanakan perlengkapan,
persenj at aan, pemindahan, perhubungan dan pengangkut an Angkat an Udara.
Pasal 17.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
St af Khusus Angkat an Udara t erdiri at as :
a.
Bahagian Int endans
b.
Bahagian Teknis;
c.
Bahagian Met eorol ogi;
d.
Bahagian Perhubungan dan Pengangkut an;
e.
Bahagian Pegawai;
f.
Komando Tent ara Payung;
g.
dan l ain-lain yang dirasa perl u.
Bahagian Int endans membant u Kepala St af Angkat an Udara mengurus dan
menginspeksi keuangan, makanan, persenj at aan dan pakaian (uit rust ing)
Angkat an Udara.
Bahagian Teknik membant u Kepal a St af Angkat an Udara merencanakan dan
mengorganisir segala sesuat u yang mengenai t eknik Angkat an Udara.
Bahagian Met eorol ogi membant u Kepal a St af Angkat an Udara dalam segal a
sesuat u yang mengenai keadaan udara.
Bahagian Perhubungan dan Pengangkut an membant u Kepala St af Angkat an
Udara mengurus segala sesuat u yang mengenai perhubungan dengan t el pon,
t elegrap, radio dan l ain-l ain, sert a pengangkut an Angkat an Udara.
a.
Bahagian
Pegawai
membant u
Kepala
St af
Angkat an
Udara
memperl engkapi
kesat uan-kesat uan
Angkat an
Udara
dengan
opsir-opsir-rendahan dan anggaut aanggut a-rendahan Angkat an Udara.
b.
Bahagian ini mengurus kenaikan pangkat , penurunan pangkat ,
pemberhent ian, penempat an dan pemindahan opsir-opsir-rendahan dan
anggaut a-anggaut a-rendah- an Angkat an Udara.
Komando Tent ara Payung membant u Kepala St af Angkat an Udara mengorganisir
dan mengurus segala sesuat u yang mengenai Tent ara Payung.
Pasal 18.
1.
Bahagian Int endans dari St af Tat a Usaha Kement erian Pert ahanan t erdiri at as :
www.djpp.depkumham.go.id
2.
3.
4.
a.
Jawat an Keuangan;
b.
Jawat an Perlengkapan;
c.
Jawat an Persenj at aan.
Jawat an Keuangan mengurus :
a.
penerimaan dan pengel uaran uang (Urusan Compt abilit eit );
b.
anggaran keuangan, kont role, regul arisasi dan pembukuan (Urusan
Budget );
c.
pemeriksaan kas-kas dan account ancy (Urusan Pengawasan).
Jawat an Perlengkapan mengurus :
a.
pengumpulan dan pembelian semua barang-barang kebut uhan Angkat an
Perang kecual i senj at a, baik dari dalam maupun dari l uar negeri;
b.
pembikinan
dalam
perusahaan-perusahaan
sendiri,
perusahaan-perusahaan Negara at au part ikel ir;
c.
penyerahan semua barang-barang it u kepada Angkat an Perang.
Jawat an Persenj at aan mengurus :
a.
pengumpul an dan pembelian semua senj at a-senj at a, bahagian-bahagian
dan bahan-bahan senj at a, baik dari dal am maupun dari luar negeri;
b.
pembikinan dan pemel iharaannya dal am perusahaanperusahaan sendiri,
perusahaan-perusahaan Negara at au part ikel ir;
c.
penyerahannya kepada Angkat an Perang.
Pasal 19.
1.
Bahagian Personal ia dan Waj ib-Tent ara (Dienst pl icht ) dari St af Tat a Usaha
t erdiri at as :
a.
Jawat an Personal ia;
b.
Jawat an Pengerahan Tenaga.
2.
Jawat an Personal ia mengurus :
a.
pengangkat an, pemberhent ian, kenaikan/ penurunan pangkat / t ingkat an
dan pemindahan;
b.
perl op, sakit ;
c.
gaj i, t unj angan, pensiun, dsb.
Jawat an Pengerahan Tenaga mengurus segal a sesuat u yang mengenai :
a.
waj ib-t ent ara (dienst plicht ).
b.
mobil isasi dan demobilisasi.
3.
Pasal 20.
Bahagian Int el ligence Service dari St af Tat a Usaha berkewaj iban mengumpulkan
ket erangan-ket erangan dan penget ahuan t ent ang segal a hal , baik yang t edapat di
www.djpp.depkumham.go.id
dalam maupun di l uar negeri yang bersangkut an dengan pert ahanan Negara dalam art i
yang luas, dengan j alan :
a.
menerima laporan-laporan himpunan dari Dewan Ment eri.
b.
menerima laporan-laporan himpunan dari St af Angkat an Perang;
c.
menerima l aporan-l aporan himpunan dari Mil it air At t ache di
Negara-negara sahabat ;
d.
mengirimkan Agen-agen penyelidik di dal am dan kel uar Negeri.
Pasal 21.
1.
2.
Bahagian Pendidikan dan Lat ihan dari St af Tat a Usaha mengurus segal a sesuat u
yang berkenaan dengan pendidikan dan l at ihan anggaut a-anggaut a Angkat an
Perang, rekrut en, dienst plicht igen, dengan mengemudikan:
a.
Sekol ah Milit er Tinggi;
b.
Akademi Mil it er;
c.
Depot Bat al yon;
d.
Pusat -pusat lat ihan unt uk opsir-cadangan, opsir-rendahan-cadangan.
Bahagian ini berdiri l angsung dibawah Ment eri Pert ahanan dengan ket ent uan
bahasa pengaj ar-pengaj arnya unt uk pel aj aran-pelaj aran mil it er-t eknis berada
l angsung dibawah pengawasan St af Angkat an Perang.
Pasal 22.
1.
2.
3.
Bahagian Kesehat an mengurus segala sesuat u yang mengenai kesehat an
Kement erian Pert ahanan sert a Angkat an Perangnya, dengan mengemudikan :
a.
magazim umum obat -obat an;
b.
l aborat ot ium kimiah;
c.
l aborat orium obat ;
d.
rumah-rumah sakit dan pol ikl inik-polikl inik Angkat an Perang;
e.
apot ik-apot ik Angkat an Perang.
Mengenai kesehat an khusus pada dinas laut Angkat an Laut , sebagai disebut
dalam pasal 14 ayat 7, Bahagian ini menyerahkan penglaksanaannya kepada
Bahagian Kesehat an Angkat an Laut , dengan mel akukan pengawasan at as
pelaksanaan t ersebut .
Mengenai kesehat an hewan dal am Bahagian Kesehat an ini diadakan Jawat an
Kesehat an Hewan.
Pasal 23.
1.
Bahagian Perhubungan dengan Masyarakat menyel enggarakan segal a sesuat u
yang perlu unt uk mempererat perhubungan Angkat an Perang dengan Rakyat ,
www.djpp.depkumham.go.id
2.
3.
supaya t ercapai sal ing mengert i ant ara Rakyat sehingga kedesa-desa dengan
Anggaut a-anggaut a Angkat an Perang.
Bahagian ini
mengadakan penerangan-penerangan,
kursus-kursus dan
rencana-rencana unt uk masyarakat , sehingga kedesa-desa, supaya t ercapai
suat u Pert ahanan Rakyat yang t erat ur.
Bahagian ini berdiri l angsung dibawah Ment eri Pert ahanan dengan ket ent uan,
bahwa dal am t iap-t iap t errit orium, badan yang dit ent ukan unt uk Perhubungan
dengan Masyarakat it u, berada di bawah pimpinan Komando Territ orial .
Pasal 24.
Kepal a t iap-t iap Bahagian dari St af Tat a Usaha Kement erian Pert ahanan,
sebagai t ersebut dal am pasal 18, 19, 20, 21, 22 dan 23 bert anggung j awab l angsung
kepada Ment eri Pert ahanan.
Pasal 25.
1.
2.
Pada St af Angkat an Perang sel anj ut nya diperbant ukan Markas Besar Polisi
Milit er yang memegang pimpinan at as:
a.
kesat uan-kesat uan Pol isi Mil it er yang berada di bawah perint ah
Komandan Territ orial.
b.
kesat uan-kesat uan Pol isi Mil it er yang diperbant ukan pada St af Angkat an
Perang.
Markas Besar Pol isi Milit er membant u St af Angkat an Perang menj amin
keamanan dikalangan Angkat an Perang dan menj aga supaya disiplin Angkat an
Perang dij al ankan dengan semest inya.
Bab II.
Tent ang Hubungan.
Pasal 26.
1.
2.
Segal a keput usan St af Angkat an Perang yang berupa anj uran-anj uran, baik
administ rat ip maupun st rat egisorganisat oris-t eknis yang mengenai Angkat an
Perang, disampaikan oleh St af Angkat an Perang kepada Ment eri Pert ahanan
supaya disahkan at au unt uk diperundingkan lebih l anj ut .
Sebel um keput usan-keput usan St af Angkat an Perang t ersebut dal am ayat 1
mendapat pengesahan dari Ment eri Pert ahanan, keput usan-keput usan it u t idak
boleh dij al ankan ol eh St af Angkat an Perang.
www.djpp.depkumham.go.id
Pasal 27.
Pengl aksanaan t iap-t iap keput usan, sebagai dimaksud dalam pasal 4 ayat 1 dan
pasal 26 yang diserahkan kepada St af Angkat an Perang unt uk mel akukannya, oleh St af
Angkat an Perang harus dipert anggung-j awabkan kepada Ment eri Pert ahanan.
Pasal 28.
1.
2.
3.
Perint ah unt uk segala sesuat u yang mengenai seluruh Angkat an Perang
disampaikan oleh Kepal a St af Angkat an Perang secara langsung.
Penyerahan pengl aksanaan sebagai t ersebut dalam pasal 7 ayat 4, yang
mengenai sesuat u Angkat an, diperint ahkan ol eh Kepal a St af Angkat an Perang
kepada St af Angkat an it u.
Kepal a St af Angkat an bert anggung-j awab kepada Kepala St af Angkat an Perang
at as segala sesuat u yang mengenai Angkat annya.
Pasal 29.
1.
2.
3.
Wakt u ada peperangan, Panglima Besar Angkat an Perang diangkat ol eh Presiden
at as pencal onan Ment eri Pert ahanan, sesudah mendengar anj uran-anj uran dari
St af Angkat an Perang.
Calon it u, sebel um menerima pengangkat annya sebagai Pangl ima Besar
Angkat an Perang, dapat memaj ukan syarat syarat st rat egis-organisat oris-t eknis
unt uk pimpinan yang akan dij alankannya.
Jika syarat -syarat it u t idak mungkin dipenuhi ol eh Negara, Ment eri Pert ahanan
memaj ukan cal on yang l ain.
Pasal 30.
Pangl ima Besar, Angkat an Perang menerima pet unj uk dan perint ah dari Ment eri
Pert ahanan yang mengenai soal -soal pokok, st rat egi yang sebel umnya diperembukkan
ol eh Ment eri Pert ahanan dengan St af Angkat an Perang.
Pasal 31.
1.
2.
Pangl ima Besar Angkat an Perang, dal am melakukan kewaj ibannya berkuasa at as
seluruh Kesat uan-kesat uan Perang (combat unit s) dari ket iga-t iga Angkat an,
yang pengerahannya t el ah diperint ahkan oleh Ment eri Pert ahanan.
Pangl ima Besar Angkat an Perang mengepal ai Markas Besar Angkat an Perang
Mobil e (bergerak) dengan dibant u seperl unya ol eh St af-st af Umum ket iga-t iga
Angkat an.
www.djpp.depkumham.go.id
3.
Perl engkapan sert a Pelayanan (Supplying) dil akukan ol eh St af -st af Khusus
ket iga-t iga Angkat an, dengan ket ent uan bahasa pada t iap-t iap Komando
Territ orial dit empat kan oleh Panglima Besar Angkat an Perang Opsir-opsir
Penghubung.
Pasal 32.
Pangl ima Besar Angkat an Perang bert anggung-j awab sepenuhnya at as pimpinan
perangnya kepada Ment eri Pert ahanan.
Bab III.
Tent ang Angkat an Perang.
Pasal 33.
1.
2.
3.
Angkat an Darat t erbent uk oleh :
a.
Barisan Inf ant eri;
b.
Barisan Art il eri;
c.
Barisan Kavaleri;
d.
Barisan Genie.
Angkat an Darat t erbagi at as Komando-komando Terit orial yang mempunyai
kesat uan-kesat uan yang administ rat ip dan t ehnis dibawah komandannya dal am
suat u daerah yang t ert ent u
Seorang Komandan Territ orial memimpin segala kesat uankesat uan Angkat an
Darat yang berada dal am Territ oriumnya, dengan bert anggung j awab kepada
Kepal a St af Angkat an Darat at as segal a sesuat u yang mengenai Angkat an Darat
dalam Territ orium it u.
Pasal 34.
1.
2.
3.
4.
Angkat an Laut t erbent uk ol eh :
a.
Armada;
b.
Tent ara Laut .
Angkat an Laut dibagi at as Komando-komando Dist rik yang mempunyai
kesat uan-kesat uan, yang administ rat ip dan t eknis berada di bawah
komandonya, dal am suat u daerah yang t ert ent u.
Sesuat u Dist rik Angkat an Laut meliput i beberapa Pangkal an sert a beberapa
Lingkungan-Pert ahanan.
Seorang Komandan Dist rik Angkat an Laut memimpin segala kesat uan-kesat uan
yang berada dalam Dist riknya, dengan bert anggung j awab kepada Kepal a St af
Angkat an Laut at as segal a sesuat u yang mengenai Angkat an Laut dalam Dist rik
it u.
www.djpp.depkumham.go.id
Pasal 35.
1.
2.
3.
4.
Angkat an Udara t erbent uk ol eh :
a.
Pasukan-pasukan Udara;
b.
Komando Tent ara Payung;
c.
Pasukan-pasukan Pert ahanan Pangkal an.
Angkat an Udara dibagi at as Komando-komando Dist rik yang mempunyai
kesat uan-kesat uan, yang administ rat ip dan t eknis berada di bawah
komandonya, dal am suat u daerah yang t ert ent u.
Sesuat u Dist rik Angkat an Udara mel iput i beberapa pangkalan.
Seorang Komandan Dist rik Angkat an Udara memimpim segala kesat uan-kesat uan
yang berada dalam dist riknya, dengan bert anggung-j awab kepada Kepal a St af
Angkat an Udara at as segala sesuat u yang mengenai Angkat an Udara dal am
dist rik it u.
Pasal 36.
Segal a sesuat u yang diperl ukan unt uk mengat ur dan menyel enggarakan segal a
hal-hal yang dit et apkan dal am Undang-undang ini, dilakukan dengan Perat uran
Pemerint ah.
Pasal 37.
Undang-undang ini mulai berl aku pada hari diumumkan.
Dit et apkan di Yogyakart a
pada t anggal 5 Maret 1948.
PRESIDEN REPUBLIK INDONESIA,
SOEKARNO.
Ment eri Pert ahanan
ad int erim,
MOHAMMAD HATTA.
Diumumkan
pada t anggal 6 Maret 1948.
Sekret aris Negara,
A. G. PRINGGODIGDO.