GLA 5023 AMALAN KEHAKIMAN DAN GUAMAN SYARIE

  Course Code / GLA 5023 Course Name

AMALAN KEHAKIMAN DAN GUAMAN SYARIE

  Status / Level MAJOR / POST GRADUATE DIPLOMA Credit Hours

  3 CREDIT HOURS LECTURES: 2 HOURS X 14 sessions TUTORIALS : 1 HOUR X 14 sessions

  Methodology LECTURES AND TUTORIALS / DISCUSSIONS Coursework

  Evaluation [a] Assignment 10% 40% [b] Presentation 10% [b] Participation 10% [c] Mid semester examination 10% Final Examination

  60% Lecturers Zulkifli bin Hasan (1 Lecture + 2 Tutorial = 4 hours)

  LL.B (Hons) (UIAM), LL.B (Shariah) (Hons) (UIAM), MCL (UIAM), Advocate and Solicitor (Malaya), Syarie Counsel. Course Objectives Objektif program:-

  (a) mendedahkan pelajar dengan amalan kehakiman dan guaman syarie di mahkamah syariah di Malaysia; (b) melengkapkan para pelajar dengan pengetahuan mengenai aspek praktikal pengamal undang-undang sama ada hakim atau peguam syarie;

  (c) mempelajari etika-etika atau adab-adab seorang hakim dan peguam syarie dan kepentingannya untuk menegakkan institusi perundangan syarie di Malaysia; dan

  (d) mengetahui prosedur kemasukan peguam syarie di negeri-negeri di Malaysia dan pengaplikasian undang- undang syariah di setiap negeri. Course Synopsis Kursus ini bertujuan untuk membiasakan para pelajar dengan perkara-perkara praktikal dalam bidang kehakiman dan guaman syarie agar mereka mengamalkan undang-undang Islam dengan lebih teratur.

  Kursus ini dibahagikan kepada dua bahagian:- Bahagian Pertama meliputi amalan kehakiman yang terdiri dari peranan hakim, perlantikan hakim, tanggungjawab hakim termasuk etika-etika hakim syarie semasa di Mahkamah dan di luar Mahkamah. Subjek ini akan membuat perbandingan dengan prinsip kehakiman dan amalan terkini yag dipraktikkan di Malaysia.

  Bahagian Dua meliputi perbincangan tentang peranan peguam syarie sebagai pengamal undang-undang, syarat-syarat dan keperluan bagi kemasukan peguam syarie bagi tiap-tiap buah negeri di Malaysia, tanggungjawab peguam syarie dan etika- etikanya. Pelajar juga didedahkan dengan peranan peguam syarie khususnya kepada pelanggan dan umumnya kepada masyarakat. Kecuaian para peguam dan tindakan disiplin yang boleh dikenakan semasa menjalankan amalannya akan diperbincangkan dari sudut aspek undang-undang yang diguna pakai. Secara umumnya peranan kedua-dua aspek kehakiman dan guaman syarie ini di dalam institusi perundangan negara akan dibincangkan dengan mendalam secara teori dan amalan.

  General References Al-Mawardi, Abu Hassan b. Muhammad, Al-Ahkam al-Sultaniah Farid Sufian Shuaib, Tajul Aris Ahmad Bustami & Mohd Hisham Mohd Kamal. 2001. Administration of Islamic Law in Malaysia

  Text and Materials. MLJ

  Farid Sufian Shuaib. 2003. Powers and Jurisdiction of Syariah Courts in Malaysia. MLH. Imam Khassaf. 2004. Al-Qadhi (Islamic Legal and Judicial

  . Adam Publishers & Distributors

  System)

  Tan Yock Lin. 1991.The Law of Advocates and Solicitors in

  Singapore and West Malaysia. MLJ

  Jeffery Pinsler. 1982. Evidence, Advocacy and The Litigation

  Process . Butterworth.

  Madkur Muhammad Sallam, Tarikh al-Qada’ fi al-Islam Michael Hyam. 1990. Advocacy Skills. Blackstone Press Limited.

  Razali Nawawi, Machinery of Justice in Islam : A Comparative

  Study between The Kingdom of Saudi Arabia and Malaysia, Kuala Lumpur, 1990.

  Shiekh Mahmud Arnas, Tarikh al-Qada’ Akta/Enakmen Akta Pentadbiran Undang-undang Islam Wilayah Persekutuan 1993.

  Enakmen Pentadbiran Undang-undang Islam Selangor 2003. Perlembagaan Persekutuan Judges’ Code of Ethics 1994.

  Kod Etika Hakim Syarie. Kod Etika Peguam Syarie. Legal Profession (Practice and Etiquette) rules 1978 Legal Profession (Disciplinary Board) Procedure Rules 1994 Legal Profession (Professional Liability) Insurance Rules 1992 Administration of Islamic Law (Federal Territories) Act 1993 Peguam Syarie Rules 1991 Selangor.

  Learning Outcome Subjek ini akan mempersiapkan pelajar dengan ilmu teori dan praktikal amalan kehakiman dan guaman syarie. Para pelajar akan didedahkan dengan perlaksanaan prinsip kehakiman dan guaman syarie dalam fiqh Islam dan juga amalan yang dipraktikkan di Malaysia. Subjek ini amat penting untuk para pelajar memahami prinsip kehakiman dan guaman syarie dan dapat membantu agar diterima masuk sebagai peguam syarie, dilantik sebagai hakim syarie, pegawai pendakwa, pegawai penguatkuasa, pegawai sulh dan sebagainya.

  Minggu Topik Rujukan Minggu 1 PENGENALAN

  Kedudukan Undang-undang Islam dan Mahkamah Syariah di Malaysia. Kedudukan Undang-undang Islam Sebelum merdeka dan selepas merdeka. Penubuhan Mahkamah Syariah. Kedudukan Mahkamah Syariah dan Mahkamah Sivil di Malaysia. Bidangkuasa sivil dan jenayah Mahkamah Syariah di Malaysia. Bidang kuasa kehakiman mengikut tatacara kehakiman dan prinsip-prinsip bidang kuasa yang diwarisi (inherent jurisdiction).

  Al-Quran: Surah Al-Anbiya

  Minggu 2 Institusi Perundangan Syarie menurut Syariah. (21) :78-79

  Surah Yusuf (12): 22-29 Surah An-Nisaa (4): 105

  Hadith: Sunan Abu Dawud, Kitab Al-Aqdiyyah Muwatta Imam Malik, Kitab Al-Aqdiyyah p. 313 Ibn Qayyim al-Jauziah, Al Turuq al Hukumiyyah

  Pegawai Mahkamah

  (a) Qadhi/ Hakim (b) Pendaftar (c) Pegawai Pendakwa (d) Pegawai Sulh (e) Pegawai Penguatkuasa (f) Peguam Syarie

  Minggu 3 Bahagian A (Kehakiman Syarie) dan 4 Pengertian kehakiman, objektif kehakiman,

  kehakiman mengikut perspektif Quran dan Sunnah (Rujukan kepada ayat-ayat al- Quran dan hadis-hadis Rasullullah yang berkaitan dengan kehakiman).

  (a) Definisi Qadhi/ Hakim Sifat hakim sebagai penyelesai kepada pertelingkahan (perbincangan mengenai tajuk-tajuk ini dirujukkan kepada pesanan al-Quran, hadis-hadis Rasullullah dan para ulama’ fiqh seperti kadi Syuraih. (b) Kriteria perlantikan Kelayakan-kelayakan seorang hakim; Terdapat dua jenis : kelayakan dari segi ilmu dan kelayakan dari segi akhlak. Kelayakan dari segi ilmu termasuk pengetahuan mengenai ilmu-ilmu asas Kitab al- Ahkam al- seperti ilmu usul fiqh, ilmu tarikh fiqh ilmu Sultaniyah oleh al-Mawardi). fiqh, ilmu kaedah-kaedah fiqh dan ilmu mengenai siasah syar’iah (perbincangan mengenai tajuk ini akan menyentuh secara umum ilmu-ilmu tersebut. Mahasiswa akan diminta untuk menerangkan kandungan umum ilmu-ilmu tersebut).

  Kelayakan dari segi akhlak (perbincangan mengenai tajuk ini dirujukkan kepada tatasusila seorang hakim seperti warak, adil, sabar, bertimbangrasa dan lain-lain tatasusila yang disenaraikan oleh fuqaha’. Perlantikan hakim Mahkamah Syariah:- Hakim mahkamah rendah, Hakim Seksyen 41, 42, 43 dan 44 Mahkamah Tinggi, Hakim Mahkamah Akta Pentadbiran Undang- Rayuan Syariah. undang Islam Wilayah Persekutuan 1993.

  Kriteria perlantikan:- Akta Pentadbiran Undang- undang Islam Wilayah

• Kuasa Yang Dipertuan Agong atau Sultan. Persekutuan 1993.
• Berpengetahuan undang-undang syariah.
• Pengalaman Enakmen Pentadbiran - Kepakaran dalam perundangan Islam Undang-undang Islam -Syarat-syarat di dalam Enakmen Negeri- Selangor 2003. negeri di Malaysia Isu-isu berkaitan:- - Hakim wanita.
• Kemampuan untuk berijtihad - Had umur hakim.

  Minggu (a) Kedudukan Qadhi 5-6 -Hadith riwayat Buraidah-3 jenis hakim.

• Sistem Adversarial dan Inquisitorial.
• Sistem digunapakai di Mahkamah Syariah. Kedudukan dan kepentingan hakim dalam rangka pelaksanaan hukum syara’ suatu pemerintahan, sifat-sifat hakim mahkamah syara’ sebagai pewaris Rasullullah.

  (b) Fungsi qadhi

• keadilan
• mengikut prosedur mahkamah Surah An-Nisaa (4): 105 -Keputusan berlandaskan hukum syarak. (c) Tanggungjawab Qadhi -Menegakkan hukum Allah -Menyatakan kebenaran
• Menggalakkan orang lain mengikut hukum syarak.
• Sentiasa berusaha menambah ilmu pengetahuan.
• Perbincangan akan menyentuh mengenai isu status atau taraf dan peranan hakim mahkamah syara’. Hakim mahkamah syara’ hendaklah meningkatkan tarafnya dan taraf penghakiman agar ia mencapai taraf yang paling baik untuk menjadi bukti akan kejituan hukum syara’ yang boleh menolak segala anggapan rendah terhadap kemampuan hakim dan mahkamah syara’ dan dengan anggapan rendah ini melarat kepada anggapan negatif terhadap kejituan hukum Allah. (a) Tatasusila penghakiman dan cara-cara

  Minggu 7-8 menulis kehakiman (perbincangan

  mengenai tajuk ini akan menyentuh mengenai beberapa tatasusila seorang hakim sebagaimana yang dipesan Rasulullah antaranya alhukmu bi al-zahir atau penghakiman berdasarkan lahiriah), “ Tersalah lepas orang yang bersalah lebih baik daripada tersalah hukum ke atas orang yang tak bersalah “.

• Penghakiman wajib ditulis dan dalam menulis kehakiman semua hujah perlu diolah termasuk hujah yang dianggap sebagai terkuat dan boleh diterima dan keputusan penghakiman perlu dialas dengan hujah-hujah yang sahih.
• Pengetahuan hakim mengenai fakta kes dan percanggahan kepentingan (perbincangan mengenai tajuk ini menyentuh sejauhmana boleh atau sebaliknya mendengar kes dimana ia ada kaitan kepentingan dalam kes yang dibicarakan). (b) Etika dan adab qadhi
• Definisi etika dan adab. Judges’ Code of Ethics 1994
• Adab Hakim menurut syariah
• Adab di dalam Mahkamah Kod Etika Hakim Syarie -Adab di luar mahkamah.
• Salah laku hakim/ qadhi (c) Pemecatan dan Persaraan hakim. Akta Pentadbiran Undang- undang Islam (WP) 1993.

  Minggu 9 Bahagian B. (Peguam Syarie ) Definisi peguam syarie.

  Perbezaan peguam syarie dan peguambela dan peguamcara. Bidangkuasa peguam Syarie. Seksyen 50 (1) Enakmen

  Pentadbiran Undang-undang Islam Selangor 1989. Perlantikan peguam Syarie Seksyen 55 (1) Akta

  Pentadbiran Undang-undang Islam (WP) 1993. Syarat-syarat dan kriteria perlantikan Peguam Syarie Rules kemasukan peguam syarie bagi negeri- (Selangor) 1991, Peguam negeri di Malaysia. Syarie Rules (Wilayah

  Persekutuan) 1993. dan negeri-negeri seluruh Malaysia.

  Minggu Prosedur kemasukan peguam syarie negeri- Peguam Syarie Rules 10 negeri Wilayah Persekutuan dan Selangor (Selangor) 1991, Peguam

  serta negeri-negeri lain. Syarie Rules (Wilayah Persekutuan) 1993. dan negeri-negeri seluruh Malaysia. Perbezaan prosedur dan ketidakseragaman di antara negeri-negeri. Perbincangan mengenai usaha-usaha untuk menyeragamkan prosedur penerimaan masuk peguam syarie ke Mahkamah Syariah.

  Isu-isu berkaitan:- -Kemasukan Peguam Syarie bukan muslim.

• Penubuhan Majlis Peguam Syarie -Keperluan Syarie Legal Profession Act Minggu Peranan dan fungsi peguam syarie.

11 Tanggungjawab kepada Pelanggan -untuk Legal Profession Act 1976.

  mewakili. Prinsip Cab rank rule yang Kod Etika Peguam Syarie. digunapakai oleh peguamcara dan peguambela. Prinsip kerahsiaan atau privilege communication yang perlu dijaga oleh peguam syarie.

  Tanggungjawab kepada masyarakat dan keadilan. Perbincangan akan merujuk kepada peranan peguam syarie dalam usaha untuk menegakkan keadilan walaupun mereka berhadapan dengan konflik tanggungjawab terhadap pelanggan dan dalam masa yang sama bertanggungjawab kepada keadilan.

  Peranan Peguam Syarie:-

• Mewakili pelanggan dengan penuh Surah Al-An’am:152 tanggungjawab. Mempunyai ilmu pengetahuan yang -

  Surah An-Nisa’:135 baik dalam undang-undang substantif dan prosedur dan berusaha untuk meningkatkannya. Jujur kepada pelanggan - Menjaga kerahsiaan. - Tidak melengahkan perbicaraan dan - menepati masa.

  Minggu Etika Peguam Syarie

  12 (a) Semasa di Mahkamah

• Tidak menyoal soalan yang menghina. Kod Etika Peguam Syarie -Tidak menyoal soalan tidak relevan.
• Menghormati mahkamah Legal Profession Act 1976.
• mengendalikan kes dengan penuh hemah dan adil. Legal Profession (Practice and
• tidak memakai jubah peguam semasa Etiquette) rules 1978 menjadi saksi.
• mempertahankan kredibliti profesion peguam syarie.
• tanggungjawab untuk mendedahkan fakta dan bukti kes.
• mengenakan bayaran yuran guaman secara adil.

  Kod Etika Peguam Syarie (b) Di luar mahkamah.

• tidak mewakili sekiranya ada “conflict of interest” atau “embarrassed”. Legal Profession Act 1976.
• tidak mewaili sekiranya sukar untuk mempertahankan kebebasan professional. Legal Profession (Practice and
• tidak mewakili sekiranya tidak dapat hadir Etiquette) rules 1978 di mahkamah
• tidak mewakili pelanggan peguam syarie lain tanpa kebenaran.
• sentiasa memelihara keperibadian
• tidak terlibat dengan apa saja aktiviti jenayah.
• peraturan pengiklanan

  Minggu Salah laku Peguam Syarie

13 Jenis salah laku:-

• Sabitan kes jenayah Rule 16 (2) (1) PSR

  (Selangor) 1991 and Rule 94 (3) (1) of LPA 1976.

• Kemungkiran akujanji Rule 94 (3) (2) of LPA 1976.
• Penipuan dan tidak amanah Rule 94 (3) (3) of LPA 1976 and Rule 16 (2) (b) PSR (Selangor) 1991.

• Melanggar Etika Peguam Syarie Rule 94 (d) of LPA 1976
• Diisytiharkan muflis Rule 94 (e) of LPA 1976

  Rule 16 (c) PSR (Selangor) 1991.

• melanggar mana akta atau enakmen Rule 94 (3) (11) of LPA 1976

  Rule 16 (i) PSR (Selangor) 1991. Tindakan sekiranya ada salah laku:- Rule 94 of LPA 1976 and

• Ditamatkan keanggotaan. Rule 19 of PSR ( Selangor) -Digantung sementara untuk beramal. 1991.
• amaran Legal Profession (Practice and
• denda atau tindakan yang difikirkan Etiquette) rules 1978 sesuai. Prosedur tindakan disiplin peguam sivil dan peguam syarie. Rule 93-103 of LPA 1976.

  Rule 16-18 of PSR ( Selangor) 1991.

  Minggu Contempt of court (Menghina Mahkamah)

  14

  (a) Civil Contempt

• tidak menurut arahan atau penghakiman mahkamah. MBF Holdings BHD V Houng (b) Criminal Contempt Hai Kong - komen sub judis
• mengeluarkan kenyataan yang

  Re TT Rajah

  menjejaskan kredibiliti mahkamah. Re Zainur Zakaria Mengeluarkan kata-kata tidak baik - semasa perbicaraan. (Contempt in the face of the Court) Re Kumaraendran

  Prosedur tindakan menghina mahkamah. Seksyen 229-230 of Selangor Syariah Civil Procedure Enactment (Amendment) 2003.

  Hukuman- Maksimum 6 bulan penjara atau Seksyen 229 of Selangor RM2,000.00. Syariah Civil Procedure

  Enactment (Amendment) 2003.