Akilli Tahta Kullaniminin Geometri Basar
Akıllı Tahta Kullanımının Geometri Başarısındaki Etkisi
Özet:
Son yıllarda tüm dünyada popüler olan ve ülkemizde de ilgi görmeye başlayan teknolojik araçlardan biri “akıllı
tahtadır”. Ülkemizde Fatih Projesi kapsamında kullanılmaya başlayan akıllı tahtanın temel özelliği, bilgisayar ve projeksiyon
bağlantısı ile çalışan etkileşimli bir yazı tahtası olmasıdır. Tahta ekranının interaktif özellikli dokunmaya duyarlı bir yapıya
sahip olması önemlidir. Çalışmanın amacı, bu interaktif tahtaların ortaöğretim matematik derslerinde kullanımının geometri
öğrenimine olan etkisini ortaya koymaktır. Bununla birlikte geometri öğretiminde akıllı tahta kullanan sınıfların, geometri
başarısını ölçmek ve kullanmayan sınıflarla mukayese etmektir. Araştırma, deneysel bir çalışma olup, ön test – son test
kontrol gruplu desen kullanılmıştır. Deney grubunda interaktif tahta kullanarak geometri dersinin açılar konusunun öğretimi
gerçekleştirilirken, kontrol grubunda ise geleneksel yöntemlerle açılar öğretimi yapılmıştır. Veri toplama aracı olarak
problem çözme testi kullanılmıştır.
1.GİRİŞ:
Eğitim, bireyde davranış değişikliği meydana getirme süreci, öğretim ise bu davranış değişiklinin okulda
planlı ve programlı olarak yapılması sürecidir.(Demirel,2004,s9) Öğretimin etkili biçimde gerçekleştirilebilmesi
için geçmişten günümüze kadar çeşitli gelişmeler yaşanmıştır.
Bilgi çağına geçtiğimiz bu dönemlerde meydana gelen teknolojik gelişmeler her alanı olduğu gibi eğitimi
de etkiledi ve eğitim materyallerinde çeşitli yenilikler, kolaylıklar ortaya çıktı. Zaman içinde kara tahtaların yerini
beyaz tahtalar aldı. Kişisel gelişim alanında ortaya çıkan ‘Yaşam Boyu Öğrenme’ kavramının yaygınlaşmasıyla
‘Sürekli Öğretim’ karşımıza çıktı. Böylece öğretim anlayışımız da klasik öğretimden teknoloji destekli öğretime
doğru kaymış oldu.
Akıllı Tahtanın Ortaya Çıkışı ve Kullanımı:
Zamanla yarış içerisinde olduğumuz bu dönemde bilgiyi etkin ve kalıcı kılmak esas olan bir eğitim
anlayışı içine girildi. Yapılan bir araştırmaya göre, insanlar okuduklarının %10’unu, duyduklarının % 20’sini,
gördüklerinin % 30’unu, hem görüp hem işittiklerinin %50’sini, hem dokunup hem işitip hem görüp hem de
söylediklerinin %90’ını hatırladıkları görüldü. Bu yüzden etkin öğretim araç ve gereçlerinden yararlanmak
gerekliliği ortaya çıktı. Bu ise, görsel ve işitsel materyaller kullanılarak sağlanmaya çalışıldı. Yani, sınıf içerisinde
çok ortamlı öğrenme durumlarının düzenlenmesi gerektiği görüldü.
Akıllı tahtalar, ses ve animasyonlarla desteklenmiş görsel materyal sunmamızı sağlayarak daha etkili ve
kalıcı öğrenme-hatırlama ortamları sağlamaktadır. Öğrenmenin görerek ve işiterek daha kalıcı olduğu
düşünülürse akıllı tahtaların ne kadar önemli bir araç olduğu ortaya çıkmaktadır.(Ekici,2008)
Tahta ekranının interaktif özellikli dokunmaya duyarlı bir yapıya sahip olması, öğrenci ve öğretmene
ekranda yapılanlara müdahale edebilme, yapılanlar üzerinde değişiklik yapabilme ve yapılanları kaydedebilme
olanağı vermektedir. Bu tahtalar, ses klipleri, video ve animasyon gösterimleri, renkler, görüntüler, perdeleme ve
büyütme küçültme gibi vurgulama imkânları ile dersleri daha görsel ve daha canlı hale getirmeyi mümkün kılar.
Yapılan bir hatanın ya da ortak kavramsal yanılgıların anında görülmesi ve tahtanın bunların düzeltilmesi için
geriye dönme fırsatı vermesi, belki de akıllı tahtanın en önemli getirisi olarak düşünülebilir. Akıllı tahta için;
öğretmen tarafından uzun bir zaman diliminde kullanıldığında, öğretmen ve öğrenciler arasındaki etkileşimde ara
bulucu benzetmesi yapılmaktadır (Lewin, Somekh & Steadman, 2008).
İnteraktif tahta veya elektronik tahta olarak isimlendirilen akıllı tahta son yıllarda eğitimcilerin oldukça
dikkatini çekmeyi başarmıştır. Birçok ülkenin (İngiltere, Amerika, Avustralya) bütçelerinde akıllı tahtaya büyük
oranlarda yatırım yaptıkları belirlenmiştir. Akıllı tahta uygulamasına ilk geçen ülke İngiltere’dir. İngiltere’de 2008
yılında yapılan bir araştırmada ilköğretimlerin tamamının ve orta dereceli okulların da % 98’inin akıllı tahtayı
kullandığı tespit edilmiştir (Lai, 2010; Holmes, 2009; Torff veTirotta, 2010).
Geometri Öğretiminde Akıllı Tahta:
Sınıflara göre matematik öğretiminin amacı, öğrencilerin düzeylerine uygun gerekli matematik bilgi ve
becerini kazandırmak; bunların kullanıldığı yer ve durumları tanıtmak; kazanılan bilgi ve becerilere uygun
ortamlar hazırlamaktır.(Altun,1998)
Pierre van Hiele’nin belirlediği geometrik düşünme modeline göre öğrenciler geometride düşünme
yapıları ardışık beş düzeyden geçer. Eğer öğrenciye sunulan geometri, içinde bulunulan düzeyin üzerindeyse
etkili öğretimin olması beklenemez. Fakat, öğrenciler hazır bulundukları düşünce seviyesinde olmalarına rağmen
başarısız oluyorsa bunun birinci nedeni, sınıf uygulamalarında görsellik kullanılmamasıdır.(Duatepe ve
Ersoy,2002)
Geometri öğretiminin en etkili biçimde olması için öğretmenler tahtada hassas çizimler yapmalıdır. Kırk
dakika ile sınırlı olan ders saatleri içinde dersten en yüksek verimi alabilmek de öğretmenin en büyük
sorumluluklarından biridir. Dersi zengin içeriklerle işleyebilmek için teknolojinin tüm imkânlarından
yararlanabilmemiz gereklidir. Bugün teknolojinin geldiği son nokta olan akıllı tahta uygulamasıyla bu saydığımız
problemleri çok kolay bir şekilde aşabiliriz.
Sonuç olarak, öğretimin kalitesini arttırmak için sahip olduğumuz tüm imkânları kullanmalı ve modern
eğitim öğretim faaliyetleri alanında bunlardan yararlanmalıyız.
2.AMAÇ:
Bu çalışmada amaç, ülkemizde yeni kullanılmaya başlayan akıllı tahtanın geometri öğretmenleri
tarafından nasıl, hangi amaçla kullanıldığını belirlemek; karşılaştırmak, bu teknolojinin sınıf ortamı içerisindeki
olumlu ya da olumsuz etkilerini gözlemlemek ve öğrencilerin geometri başarısı üzerindeki etkisini ortaya
koymaktır.
HİPOTEZ:
Akıllı tahta ile öğretimin 9. Sınıfta açılar konusundaki kazanımlarda etkililiği var mıdır?
SAYILTILAR:
Örneklemi oluşturan 9. Sınıf öğrencilerinin zekâ düzeyleri normal dağılım göstermektedir.
Öğrenciler soruları önemli görerek çözmüşlerdir.
Deney ve kontrol grubu öğrencileri arasında başlangıçta anlamlı bir farklılık yoktur.
SINIRLILIKLAR:
Ankara ili, Çankaya ilçesi, Bahçelievler Cumhuriyet Anadolu Öğretmen Lisesi ve Ayrancı Aysel
Yücetürk Anadolu Lisesi 9. Sınıf öğrencileri ile sınırlıdır.
Araştırma 2012-2013 yılı 2. Kanaat dönemi ile sınırlıdır.
Konu olarak ‘Açılar’ ile sınırlıdır.
Araştırmada örneklem sayısı 40 ile sınırlıdır.
Araştırmada kullanılan başarı testi 16 soru ile sınırlıdır.
3.YÖNTEM:
Çalışma grubunu, Ankara ilindeki ortaöğretim devlet kurumları olan Ayrancı Aysel Yücetürk Lisesi 9.
Sınıf öğrencileri ve Bahçelievler Cumhuriyet Anadolu Öğretmen Lisesi 9. sınıf öğrencilerinden seçilen 40 öğrenci
oluşturmaktadır. Araştırmada, deney ve kontrol gruplu deneysel desen kullanılmıştır.
Deney grubunu 20 kişi oluşturmaktadır. Bu gruba, ‘Açılar’ konusu akıllı tahta kullanılarak anlatılmıştır.
Kontrol grubunu da 20 kişi oluşturmaktadır. Bu gruba da aynı konu düz anlatım yöntemi kullanılarak
anlatılmıştır. Çalışma bizzat araştırmacılar tarafından yapılmıştır. Bu araştırmada bağımsız değişken, ‘akıllı tahta
kullanımı ‘ alınırken, bağımlı değişken ise; ‘9. Sınıfta açılar konusundaki kazanımların etkililiği’ alınmıştır.
Öğrencilerin başarılarının başlangıçta normal dağılıma sahip olabilmeleri için, geometri dersinde son
uygulanan yazılı notlarına bakılmış ve karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırma sonucu 2 homojen grup ortaya
çıkarılmış, birisi deney grubu diğeri kontrol grubu olarak belirlenmiştir. Daha sonra deney ve gözlem gruplarına
uygulanan yöntemlerin sonuçlarına bağlı olarak başarılarını ölçmek için ÖSYM tarafından geçerliği ve
güvenilirliği kanıtlanmış olan sorulardan 16 tane seçilerek başarı testi oluşturulmuştur. Bu test her iki gruba da
uygulanmıştır.
Böylelikle, geometri öğretiminde, interaktif tahta kullanılarak yapılan etkileşimli eğitim ile geleneksel
öğretim yöntemleri karşılaştırılmıştır. Ayrıca öğretmenin etkisi “karıştırıcı değişken” olarak kontrol altına
alınmıştır.
Elde edilen verilerin analizinde nicel araştırma veri analiz yöntemlerinden yararlanılmıştır.
3.1.Veri Toplama Araçları:
Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen 16 maddelik akademik başarı testi
uygulanacaktır. Testin konusu, öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeyine uygun olarak seçilmiştir. Öğrencilerin ders notları,
ödevleri, yazılı notları da ayrıca incelenecektir
Uygulama Adımları:
1)
2)
3)
4)
Çalışma gruplarının oluşturulması
Başarı testi uygulama
Verileri toplama
Verileri analiz etme
Deney ve Gözlemler:
Öğrencilere başarı testi uygulama, dersi gözlemleme, akıllı tahta kullanan ve kullanmayan
öğretmenlerin görüşlerini alma.
Aşağıda öğrencilere uygulanacak başarı testi verilmiştir:
ÜÇGENDE AÇILAR TESTİ
YANITLAR
1-C 2-D 3-C 4-E 5-D 6-A 7-D 8- A 9-B
10-E
11-A 12-A 13-D 14-B 15-C 16-E
Bulgular:
Yukarıda verilen ‘Üçgende Açı’ konusuyla ilgili olan bu test akıllı tahta kullanmayan Bahçelievler
Cumhuriyet Anadolu Öğretmen Lisesi ve akıllı tahta kullanan Ayrancı Aysel Yücetürk Lisesi
öğrencilerine uygulanmıştır. Toplamda 40 öğrenciye uygulanan bu testin kontrol grubu Cumhuriyet
Lisesi (20 kişi) öğrencilerinin testte aldıkları puanlar aşağıdaki gibidir:
Tablo 1. Akıllı tahta kullanmayan Cumhuriyet Anadolu Öğretmen Lisesi öğrencilerinin
test puanları
Öğrenci Puanı
14
13
12
11
10
9
8
7
Frekans
2
0
0
5
8
0
3
2
Yığılmalı Frekans
2
2
2
7
15
15
18
20
Tablo 1. de Cumhuriyet Anadolu Öğretmen Lisesi öğrencilerinin başarı testindeki aldıkları
puanlar verilmiştir. 16 maddelik olan bu test için her doğru yanıt için 1 puan ve boş ya da yanlış yanıt
için 0 puan verilmiştir.
20 öğrenciden hiç kimse tam puan alamamıştır. Ayrıca 7 puanın altında puan alan olmamıştır.
Buna göre bu grubun,
Mod=10
Medyan=10
Ortalama=10.50
Ranj=7
olup simetrik bir dağılım göstermektedir.
Akıllı tahta kullanmayan bu grubun öğretmeniyle yapılan görüşmede de şunlar kaydedilmiştir:
Öğretmene göre:
“Akıllı tahta öğrencinin dikkatini dağıtmakta ve derse olan ilgisini ders dışındaki başka şeylere
yöneltmektedir.
Akıllı tahta başlarda öğrencilerimin derse olan tutumunu, ilgisini arttırsa da ilerleyen günlerde
öğrencilerde gözlemlediğim bu dersin ‘teknoloji ve oyun dersi’ gibi algılamarı oldu. Hatta akıllı
tahtayı kullanmadan önce dersimi dikkatle dinleyen öğrencilerimin bile başarılarının düştüğünü ve
dersteki dikkatlerinin dağıldığını fark ettim. Tabii bu durum öğrenciden öğrenciye değişmekte. Kimi
öğrencim de bu derse olan tutumunu tamamen iyi yönde değiştirdi ve sorduğum sorulara cevap
vermeye başladı.
Ancak genel itibariyle bu uygulamanın etkili olmadığını düşünüyorum ve derslerimde çok
gerekmedikçe akıllı tahtayı kullanmıyorum.”
Akıllı tahta kullanan Ayrancı Aysel Yücetürk Lisesi öğrencilerinin ‘Üçgende Açılar’ testinden
aldıkları puanlar Tablo 2. de verilmiştir:
Tablo 2. Akıllı tahta kullanan Ayrancı Aysel Yücetürk Lisesi öğrencilerinin test puanları
Öğrenci Puanı
Frekans
16
15
14
13
12
11
10
9
1
3
3
2
7
2
0
2
Yığılmalı Frekans
1
4
7
9
16
18
18
20
Çalışma grubunda 20 öğrenciden 1 kişi tam puan almıştır. 9 puanın altına düşen olmamıştır. Bu
grubun mod, medyan ve aritmetik ortalama değerleri ise şöyledir:
Mod=12
Medyan=12
Ortalama=12.65
Ranj=7
Bu değerlere bakıldığında akıllı tahta kullanan grubun başarı dağılımı da normal dağılım
göstermektedir.
Akıllı tahta kullanan grubun öğretmeninin akıllı tahta için söyledikleri şöyledir:
“Başlangıçta teknolojiden çok uzak birisi olarak zorlanacağımı, yapamayacağımı düşünsem de;
öğrenip derslerimde uygulamaya başladıktan sonra hem bende hem de öğrencilerimde derse olan ilgi
ve heyecan kesinlikle arttı. Dersi birlikte işliyoruz, birlikte soru çözüyor, birlikte öğreniyoruz. Eskiden
ben tahtaya soru yazardım, çözerdim, daha sonra öğrencilere çözdürürdüm. Şimdi öğrencilerin de soru
sormaları, anlamadıklarını belirtmeleri; anladıklarında da bunu göstermeleri benim için çok çok
önemli.
Yaptığım sınavlarda da bunun etkisini gerçekten görüyorum. Geometrideki konular için çok uygun
olan bu teknoloji sayesinde öğrenciler şekilleri, cisimleri zihinlerinde daha iyi resmedebiliyorlar.
Böyle olunca da ezbere çözümler yerine, şekle yorumunu katarak soru çözüyor.
Bazı öğrencilerim için hala bir oyun gibi gelse de onlara yararlı olduğunu düşünüyorum. Zaten
oyun gibi düşünenler derste daha önce aktif olmayan ve dersimden başarısız olan, dersimi dinlemeyen
öğrencilerimdi. Oyun gibi düşünüp aslında onları bile dersime çekebiliyorum. Bu sayede onların da bir
şey öğreniyor olabileceği ihtimali beni sevindiriyor.
Tüm öğretmen arkadaşlarımla öğretmenler odasında tartışıyoruz, akıllı tahtayı kullanırken dikkat
etmemiz gerekenleri konuşuyoruz. Birbirimizden birçok şey öğreniyoruz. İletişimimizi arttırdı
diyebilirim.
Öğrencilerimin derse ilgisini, tutumunu arttıran bu aygıtı her öğretmene tavsiye ediyorum.”
4.YORUMLAR ve SONUÇ:
Öncelikle her iki grubunda geometri başarı düzeylerinin orta seviyede olduğu ve homojen
olduklarını belirleyerek bu araştırmaya başlandı. Deney ve kontrol gruplarını belirledikten sonra,
deney grubuna akılı tahta kullanılarak üçgenler konusu anlatılırken, diğer grupta geleneksel
yöntemlerden yararlanıldı.
Öğretimden sonra uygulanan başarı testinin sonuçlarına bakılarak bulgular elde edildi. Deney
grubunun ve kontrol grubunun da normal dağılım gösterdiği, fakat deney grubunun daha başarılı
olduğu tespit edildi. Sonuç olarak diyebiliriz ki; orta seviyede ve aynı geometri başarı düzeyine sahip
gruplarda, akıllı tahta ile yapılan geometri öğretiminin geleneksel yöntemle yapılan matematik
eğitimine göre daha etkili olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca deney grubundaki öğrencilerin daha aktif
olduğu ve geometri dersine karşı tutumlarının daha iyi olduğu görülmüştür. Akıllı tahta kullanımının
olduğu sınıflardaki öğrencilerin geometrik şekilleri daha farklı ve çeşitli biçimlerde görmelerinin de
geometrik kavramları daha iyi algıladıkları görülmüştür. Akıllı tahta, geometri derslerinde öğrencileri
daha iyi güdülemekte ve dersi sevdirmektedir.
Öğrencilerin geometri başarı düzeylerinin artırılması için, araştırmada elde edilen bulgular
doğrultusunda şunları söyleyebiliriz:
Öğrencileri güdüleyerek derse başlamak ve derse karşı dikkatlerini sürekli yüksek düzeyde
tutabilmek için sadece geleneksel yöntemlere başvurulmamalıdır.
Öğrencilerin daha fazla duyusuna hitap ederek öğrenme düzeylerini ve öğrenilenlerin
kalıcılık derecelerini arttırabiliriz.
Öğrencilerin aktif olarak çalışabileceği sınıf ortamları hazırlanmalı ve başarma duygusu
yaşatılmalıdır.
Geleneksel yaklaşımdan uzaklaşılarak, 2005 yılından itibaren uygulamaya koyulan
ilerlemeci eğitim yaklaşımına göre kendi bilgilerini üretebilecekleri eğitim ortamları
sunulmalıdır.
5.ÖNERİLER:
Her okulun sınıflarında mutlaka akıllı tahta olmalı ve öğrencilere tanıtılmalıdır.
Öğretmenler, akıllı tahta kullanarak öğrenci merkezli eğitime önem vermelidir.
Öğretmenler, dersin giriş etkinliklerinde dikkat çekmeyi başarabilmek için akıllı tahtadan
yararlanmalıdırlar.
Öğrencilerin bilgileri unutmamasını sağlamak için birden çok duyu organına hitap eden
görsel–işitsel araçlardan, öncelikle akıllı tahtalardan yararlanmalıdırlar.
Ayrıca aklımıza şu soru da gelebilir. Akıllı tahta mı, akıllı öğretmen mi? Okullara ve sınıflara her
türlü araç gereç, malzeme, fiziki donanım vs. getirebilirsiniz. Bu donanım malzemelerini öğrencinin
faydalanması için etkili ve verimli kullanacak öğretmenleri iyi yetiştirmemişseniz sonuçları hiçte
beklediğiniz gibi olmayabilir. Teknolojiyi okul ve sınıf ortamına taşırken öğretmenlerimizi meslek
edinirken (akademik eğitim) ve meslek içerisinde çok iyi yetiştirmemiz gerekir. Teknolojiyi
kullanmayı bilmeyen öğretmenle teknolojik malzemeyi sınıf ortamında kendi öğrenmesi ve
uygulaması için baş başa bırakırsan araç gereci amacına uygun olarak kullanmak yerine çok farklı
kullanım yöntemleri geliştireceği aşikârdır. Yetişmiş öğretmenler kendi yöntemlerini ve sistemlerini
kurarak sınıf tahtasını da, akıllı tahtayı da sınıf ortamında etkili ve verimli kullanabilir. Sınıf tahtasını
ve akıllı tahtayı sınıf ortamında bir birine tercih etmek yerine ikisinin de sınıf ortamında öğrencinin
hizmetine sunulmasında fayda olduğunu söyleyebiliriz.(SARIÇAM,İ.)
Son olarak diyebiliriz ki akıllı tahta elbette görsel ve işitsel olarak etkili öğretim gerçekleştirilmesini
sağlar. Bunun için öncelikle akıllı tahta kullanmasını bilen ve donanımlı öğretmenler yetiştirmek ön
koşuldur.
KAYNAKÇA
DEMİREL, Ö, .(2004),Öğretimde Plan ve Değerlendirme Öğretme Sanatı, Ankara: Pegama Yay. 7. Baskı
DUATEPE, A. ,ERSOY, Y. ,(2002), Teknoloji Destekli Matematik Öğretimi
ERSOY, Y. ,(2003),Matematik okuryazarlığı: Hedefler, Geliştirilecek Yetiler ve Beceriler
ALTUN, M, (1998), Geometri Öğretimi
ALTUN, M,(1998), Matematik Öğretimi
Yrd. Doç. Dr. Nizamettin KOÇ, Standart başarı testlerinin, bir eğitim sisteminde verilen çeşitli
kararlardaki yeri ve önemi, http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/40/517/6439.pdf
EKİCİ,F, (2008), Akıllı tahta kullanımın ilköğretim öğrencilerin başarılarına
etkisi,http://www.belgeler.com/blg/1fzm/akilli-tahta-kullaniminin-ilkretim-rencilerinin-matematikbaarilarina-etkisi-effects-of-smart-board-usage-on-primary-school-maths-students-success#
SARIÇAM, İ. (Eğitim Bilimleri Uzmanı, Eğitim Müfettişi, AKSARAY) ,Proje Döngüsü Yönetimi
ve Mantıksal Çerçeve (Akıllı Tahta mı, Akıllı Öğretmen mi)?
Özet:
Son yıllarda tüm dünyada popüler olan ve ülkemizde de ilgi görmeye başlayan teknolojik araçlardan biri “akıllı
tahtadır”. Ülkemizde Fatih Projesi kapsamında kullanılmaya başlayan akıllı tahtanın temel özelliği, bilgisayar ve projeksiyon
bağlantısı ile çalışan etkileşimli bir yazı tahtası olmasıdır. Tahta ekranının interaktif özellikli dokunmaya duyarlı bir yapıya
sahip olması önemlidir. Çalışmanın amacı, bu interaktif tahtaların ortaöğretim matematik derslerinde kullanımının geometri
öğrenimine olan etkisini ortaya koymaktır. Bununla birlikte geometri öğretiminde akıllı tahta kullanan sınıfların, geometri
başarısını ölçmek ve kullanmayan sınıflarla mukayese etmektir. Araştırma, deneysel bir çalışma olup, ön test – son test
kontrol gruplu desen kullanılmıştır. Deney grubunda interaktif tahta kullanarak geometri dersinin açılar konusunun öğretimi
gerçekleştirilirken, kontrol grubunda ise geleneksel yöntemlerle açılar öğretimi yapılmıştır. Veri toplama aracı olarak
problem çözme testi kullanılmıştır.
1.GİRİŞ:
Eğitim, bireyde davranış değişikliği meydana getirme süreci, öğretim ise bu davranış değişiklinin okulda
planlı ve programlı olarak yapılması sürecidir.(Demirel,2004,s9) Öğretimin etkili biçimde gerçekleştirilebilmesi
için geçmişten günümüze kadar çeşitli gelişmeler yaşanmıştır.
Bilgi çağına geçtiğimiz bu dönemlerde meydana gelen teknolojik gelişmeler her alanı olduğu gibi eğitimi
de etkiledi ve eğitim materyallerinde çeşitli yenilikler, kolaylıklar ortaya çıktı. Zaman içinde kara tahtaların yerini
beyaz tahtalar aldı. Kişisel gelişim alanında ortaya çıkan ‘Yaşam Boyu Öğrenme’ kavramının yaygınlaşmasıyla
‘Sürekli Öğretim’ karşımıza çıktı. Böylece öğretim anlayışımız da klasik öğretimden teknoloji destekli öğretime
doğru kaymış oldu.
Akıllı Tahtanın Ortaya Çıkışı ve Kullanımı:
Zamanla yarış içerisinde olduğumuz bu dönemde bilgiyi etkin ve kalıcı kılmak esas olan bir eğitim
anlayışı içine girildi. Yapılan bir araştırmaya göre, insanlar okuduklarının %10’unu, duyduklarının % 20’sini,
gördüklerinin % 30’unu, hem görüp hem işittiklerinin %50’sini, hem dokunup hem işitip hem görüp hem de
söylediklerinin %90’ını hatırladıkları görüldü. Bu yüzden etkin öğretim araç ve gereçlerinden yararlanmak
gerekliliği ortaya çıktı. Bu ise, görsel ve işitsel materyaller kullanılarak sağlanmaya çalışıldı. Yani, sınıf içerisinde
çok ortamlı öğrenme durumlarının düzenlenmesi gerektiği görüldü.
Akıllı tahtalar, ses ve animasyonlarla desteklenmiş görsel materyal sunmamızı sağlayarak daha etkili ve
kalıcı öğrenme-hatırlama ortamları sağlamaktadır. Öğrenmenin görerek ve işiterek daha kalıcı olduğu
düşünülürse akıllı tahtaların ne kadar önemli bir araç olduğu ortaya çıkmaktadır.(Ekici,2008)
Tahta ekranının interaktif özellikli dokunmaya duyarlı bir yapıya sahip olması, öğrenci ve öğretmene
ekranda yapılanlara müdahale edebilme, yapılanlar üzerinde değişiklik yapabilme ve yapılanları kaydedebilme
olanağı vermektedir. Bu tahtalar, ses klipleri, video ve animasyon gösterimleri, renkler, görüntüler, perdeleme ve
büyütme küçültme gibi vurgulama imkânları ile dersleri daha görsel ve daha canlı hale getirmeyi mümkün kılar.
Yapılan bir hatanın ya da ortak kavramsal yanılgıların anında görülmesi ve tahtanın bunların düzeltilmesi için
geriye dönme fırsatı vermesi, belki de akıllı tahtanın en önemli getirisi olarak düşünülebilir. Akıllı tahta için;
öğretmen tarafından uzun bir zaman diliminde kullanıldığında, öğretmen ve öğrenciler arasındaki etkileşimde ara
bulucu benzetmesi yapılmaktadır (Lewin, Somekh & Steadman, 2008).
İnteraktif tahta veya elektronik tahta olarak isimlendirilen akıllı tahta son yıllarda eğitimcilerin oldukça
dikkatini çekmeyi başarmıştır. Birçok ülkenin (İngiltere, Amerika, Avustralya) bütçelerinde akıllı tahtaya büyük
oranlarda yatırım yaptıkları belirlenmiştir. Akıllı tahta uygulamasına ilk geçen ülke İngiltere’dir. İngiltere’de 2008
yılında yapılan bir araştırmada ilköğretimlerin tamamının ve orta dereceli okulların da % 98’inin akıllı tahtayı
kullandığı tespit edilmiştir (Lai, 2010; Holmes, 2009; Torff veTirotta, 2010).
Geometri Öğretiminde Akıllı Tahta:
Sınıflara göre matematik öğretiminin amacı, öğrencilerin düzeylerine uygun gerekli matematik bilgi ve
becerini kazandırmak; bunların kullanıldığı yer ve durumları tanıtmak; kazanılan bilgi ve becerilere uygun
ortamlar hazırlamaktır.(Altun,1998)
Pierre van Hiele’nin belirlediği geometrik düşünme modeline göre öğrenciler geometride düşünme
yapıları ardışık beş düzeyden geçer. Eğer öğrenciye sunulan geometri, içinde bulunulan düzeyin üzerindeyse
etkili öğretimin olması beklenemez. Fakat, öğrenciler hazır bulundukları düşünce seviyesinde olmalarına rağmen
başarısız oluyorsa bunun birinci nedeni, sınıf uygulamalarında görsellik kullanılmamasıdır.(Duatepe ve
Ersoy,2002)
Geometri öğretiminin en etkili biçimde olması için öğretmenler tahtada hassas çizimler yapmalıdır. Kırk
dakika ile sınırlı olan ders saatleri içinde dersten en yüksek verimi alabilmek de öğretmenin en büyük
sorumluluklarından biridir. Dersi zengin içeriklerle işleyebilmek için teknolojinin tüm imkânlarından
yararlanabilmemiz gereklidir. Bugün teknolojinin geldiği son nokta olan akıllı tahta uygulamasıyla bu saydığımız
problemleri çok kolay bir şekilde aşabiliriz.
Sonuç olarak, öğretimin kalitesini arttırmak için sahip olduğumuz tüm imkânları kullanmalı ve modern
eğitim öğretim faaliyetleri alanında bunlardan yararlanmalıyız.
2.AMAÇ:
Bu çalışmada amaç, ülkemizde yeni kullanılmaya başlayan akıllı tahtanın geometri öğretmenleri
tarafından nasıl, hangi amaçla kullanıldığını belirlemek; karşılaştırmak, bu teknolojinin sınıf ortamı içerisindeki
olumlu ya da olumsuz etkilerini gözlemlemek ve öğrencilerin geometri başarısı üzerindeki etkisini ortaya
koymaktır.
HİPOTEZ:
Akıllı tahta ile öğretimin 9. Sınıfta açılar konusundaki kazanımlarda etkililiği var mıdır?
SAYILTILAR:
Örneklemi oluşturan 9. Sınıf öğrencilerinin zekâ düzeyleri normal dağılım göstermektedir.
Öğrenciler soruları önemli görerek çözmüşlerdir.
Deney ve kontrol grubu öğrencileri arasında başlangıçta anlamlı bir farklılık yoktur.
SINIRLILIKLAR:
Ankara ili, Çankaya ilçesi, Bahçelievler Cumhuriyet Anadolu Öğretmen Lisesi ve Ayrancı Aysel
Yücetürk Anadolu Lisesi 9. Sınıf öğrencileri ile sınırlıdır.
Araştırma 2012-2013 yılı 2. Kanaat dönemi ile sınırlıdır.
Konu olarak ‘Açılar’ ile sınırlıdır.
Araştırmada örneklem sayısı 40 ile sınırlıdır.
Araştırmada kullanılan başarı testi 16 soru ile sınırlıdır.
3.YÖNTEM:
Çalışma grubunu, Ankara ilindeki ortaöğretim devlet kurumları olan Ayrancı Aysel Yücetürk Lisesi 9.
Sınıf öğrencileri ve Bahçelievler Cumhuriyet Anadolu Öğretmen Lisesi 9. sınıf öğrencilerinden seçilen 40 öğrenci
oluşturmaktadır. Araştırmada, deney ve kontrol gruplu deneysel desen kullanılmıştır.
Deney grubunu 20 kişi oluşturmaktadır. Bu gruba, ‘Açılar’ konusu akıllı tahta kullanılarak anlatılmıştır.
Kontrol grubunu da 20 kişi oluşturmaktadır. Bu gruba da aynı konu düz anlatım yöntemi kullanılarak
anlatılmıştır. Çalışma bizzat araştırmacılar tarafından yapılmıştır. Bu araştırmada bağımsız değişken, ‘akıllı tahta
kullanımı ‘ alınırken, bağımlı değişken ise; ‘9. Sınıfta açılar konusundaki kazanımların etkililiği’ alınmıştır.
Öğrencilerin başarılarının başlangıçta normal dağılıma sahip olabilmeleri için, geometri dersinde son
uygulanan yazılı notlarına bakılmış ve karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırma sonucu 2 homojen grup ortaya
çıkarılmış, birisi deney grubu diğeri kontrol grubu olarak belirlenmiştir. Daha sonra deney ve gözlem gruplarına
uygulanan yöntemlerin sonuçlarına bağlı olarak başarılarını ölçmek için ÖSYM tarafından geçerliği ve
güvenilirliği kanıtlanmış olan sorulardan 16 tane seçilerek başarı testi oluşturulmuştur. Bu test her iki gruba da
uygulanmıştır.
Böylelikle, geometri öğretiminde, interaktif tahta kullanılarak yapılan etkileşimli eğitim ile geleneksel
öğretim yöntemleri karşılaştırılmıştır. Ayrıca öğretmenin etkisi “karıştırıcı değişken” olarak kontrol altına
alınmıştır.
Elde edilen verilerin analizinde nicel araştırma veri analiz yöntemlerinden yararlanılmıştır.
3.1.Veri Toplama Araçları:
Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen 16 maddelik akademik başarı testi
uygulanacaktır. Testin konusu, öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeyine uygun olarak seçilmiştir. Öğrencilerin ders notları,
ödevleri, yazılı notları da ayrıca incelenecektir
Uygulama Adımları:
1)
2)
3)
4)
Çalışma gruplarının oluşturulması
Başarı testi uygulama
Verileri toplama
Verileri analiz etme
Deney ve Gözlemler:
Öğrencilere başarı testi uygulama, dersi gözlemleme, akıllı tahta kullanan ve kullanmayan
öğretmenlerin görüşlerini alma.
Aşağıda öğrencilere uygulanacak başarı testi verilmiştir:
ÜÇGENDE AÇILAR TESTİ
YANITLAR
1-C 2-D 3-C 4-E 5-D 6-A 7-D 8- A 9-B
10-E
11-A 12-A 13-D 14-B 15-C 16-E
Bulgular:
Yukarıda verilen ‘Üçgende Açı’ konusuyla ilgili olan bu test akıllı tahta kullanmayan Bahçelievler
Cumhuriyet Anadolu Öğretmen Lisesi ve akıllı tahta kullanan Ayrancı Aysel Yücetürk Lisesi
öğrencilerine uygulanmıştır. Toplamda 40 öğrenciye uygulanan bu testin kontrol grubu Cumhuriyet
Lisesi (20 kişi) öğrencilerinin testte aldıkları puanlar aşağıdaki gibidir:
Tablo 1. Akıllı tahta kullanmayan Cumhuriyet Anadolu Öğretmen Lisesi öğrencilerinin
test puanları
Öğrenci Puanı
14
13
12
11
10
9
8
7
Frekans
2
0
0
5
8
0
3
2
Yığılmalı Frekans
2
2
2
7
15
15
18
20
Tablo 1. de Cumhuriyet Anadolu Öğretmen Lisesi öğrencilerinin başarı testindeki aldıkları
puanlar verilmiştir. 16 maddelik olan bu test için her doğru yanıt için 1 puan ve boş ya da yanlış yanıt
için 0 puan verilmiştir.
20 öğrenciden hiç kimse tam puan alamamıştır. Ayrıca 7 puanın altında puan alan olmamıştır.
Buna göre bu grubun,
Mod=10
Medyan=10
Ortalama=10.50
Ranj=7
olup simetrik bir dağılım göstermektedir.
Akıllı tahta kullanmayan bu grubun öğretmeniyle yapılan görüşmede de şunlar kaydedilmiştir:
Öğretmene göre:
“Akıllı tahta öğrencinin dikkatini dağıtmakta ve derse olan ilgisini ders dışındaki başka şeylere
yöneltmektedir.
Akıllı tahta başlarda öğrencilerimin derse olan tutumunu, ilgisini arttırsa da ilerleyen günlerde
öğrencilerde gözlemlediğim bu dersin ‘teknoloji ve oyun dersi’ gibi algılamarı oldu. Hatta akıllı
tahtayı kullanmadan önce dersimi dikkatle dinleyen öğrencilerimin bile başarılarının düştüğünü ve
dersteki dikkatlerinin dağıldığını fark ettim. Tabii bu durum öğrenciden öğrenciye değişmekte. Kimi
öğrencim de bu derse olan tutumunu tamamen iyi yönde değiştirdi ve sorduğum sorulara cevap
vermeye başladı.
Ancak genel itibariyle bu uygulamanın etkili olmadığını düşünüyorum ve derslerimde çok
gerekmedikçe akıllı tahtayı kullanmıyorum.”
Akıllı tahta kullanan Ayrancı Aysel Yücetürk Lisesi öğrencilerinin ‘Üçgende Açılar’ testinden
aldıkları puanlar Tablo 2. de verilmiştir:
Tablo 2. Akıllı tahta kullanan Ayrancı Aysel Yücetürk Lisesi öğrencilerinin test puanları
Öğrenci Puanı
Frekans
16
15
14
13
12
11
10
9
1
3
3
2
7
2
0
2
Yığılmalı Frekans
1
4
7
9
16
18
18
20
Çalışma grubunda 20 öğrenciden 1 kişi tam puan almıştır. 9 puanın altına düşen olmamıştır. Bu
grubun mod, medyan ve aritmetik ortalama değerleri ise şöyledir:
Mod=12
Medyan=12
Ortalama=12.65
Ranj=7
Bu değerlere bakıldığında akıllı tahta kullanan grubun başarı dağılımı da normal dağılım
göstermektedir.
Akıllı tahta kullanan grubun öğretmeninin akıllı tahta için söyledikleri şöyledir:
“Başlangıçta teknolojiden çok uzak birisi olarak zorlanacağımı, yapamayacağımı düşünsem de;
öğrenip derslerimde uygulamaya başladıktan sonra hem bende hem de öğrencilerimde derse olan ilgi
ve heyecan kesinlikle arttı. Dersi birlikte işliyoruz, birlikte soru çözüyor, birlikte öğreniyoruz. Eskiden
ben tahtaya soru yazardım, çözerdim, daha sonra öğrencilere çözdürürdüm. Şimdi öğrencilerin de soru
sormaları, anlamadıklarını belirtmeleri; anladıklarında da bunu göstermeleri benim için çok çok
önemli.
Yaptığım sınavlarda da bunun etkisini gerçekten görüyorum. Geometrideki konular için çok uygun
olan bu teknoloji sayesinde öğrenciler şekilleri, cisimleri zihinlerinde daha iyi resmedebiliyorlar.
Böyle olunca da ezbere çözümler yerine, şekle yorumunu katarak soru çözüyor.
Bazı öğrencilerim için hala bir oyun gibi gelse de onlara yararlı olduğunu düşünüyorum. Zaten
oyun gibi düşünenler derste daha önce aktif olmayan ve dersimden başarısız olan, dersimi dinlemeyen
öğrencilerimdi. Oyun gibi düşünüp aslında onları bile dersime çekebiliyorum. Bu sayede onların da bir
şey öğreniyor olabileceği ihtimali beni sevindiriyor.
Tüm öğretmen arkadaşlarımla öğretmenler odasında tartışıyoruz, akıllı tahtayı kullanırken dikkat
etmemiz gerekenleri konuşuyoruz. Birbirimizden birçok şey öğreniyoruz. İletişimimizi arttırdı
diyebilirim.
Öğrencilerimin derse ilgisini, tutumunu arttıran bu aygıtı her öğretmene tavsiye ediyorum.”
4.YORUMLAR ve SONUÇ:
Öncelikle her iki grubunda geometri başarı düzeylerinin orta seviyede olduğu ve homojen
olduklarını belirleyerek bu araştırmaya başlandı. Deney ve kontrol gruplarını belirledikten sonra,
deney grubuna akılı tahta kullanılarak üçgenler konusu anlatılırken, diğer grupta geleneksel
yöntemlerden yararlanıldı.
Öğretimden sonra uygulanan başarı testinin sonuçlarına bakılarak bulgular elde edildi. Deney
grubunun ve kontrol grubunun da normal dağılım gösterdiği, fakat deney grubunun daha başarılı
olduğu tespit edildi. Sonuç olarak diyebiliriz ki; orta seviyede ve aynı geometri başarı düzeyine sahip
gruplarda, akıllı tahta ile yapılan geometri öğretiminin geleneksel yöntemle yapılan matematik
eğitimine göre daha etkili olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca deney grubundaki öğrencilerin daha aktif
olduğu ve geometri dersine karşı tutumlarının daha iyi olduğu görülmüştür. Akıllı tahta kullanımının
olduğu sınıflardaki öğrencilerin geometrik şekilleri daha farklı ve çeşitli biçimlerde görmelerinin de
geometrik kavramları daha iyi algıladıkları görülmüştür. Akıllı tahta, geometri derslerinde öğrencileri
daha iyi güdülemekte ve dersi sevdirmektedir.
Öğrencilerin geometri başarı düzeylerinin artırılması için, araştırmada elde edilen bulgular
doğrultusunda şunları söyleyebiliriz:
Öğrencileri güdüleyerek derse başlamak ve derse karşı dikkatlerini sürekli yüksek düzeyde
tutabilmek için sadece geleneksel yöntemlere başvurulmamalıdır.
Öğrencilerin daha fazla duyusuna hitap ederek öğrenme düzeylerini ve öğrenilenlerin
kalıcılık derecelerini arttırabiliriz.
Öğrencilerin aktif olarak çalışabileceği sınıf ortamları hazırlanmalı ve başarma duygusu
yaşatılmalıdır.
Geleneksel yaklaşımdan uzaklaşılarak, 2005 yılından itibaren uygulamaya koyulan
ilerlemeci eğitim yaklaşımına göre kendi bilgilerini üretebilecekleri eğitim ortamları
sunulmalıdır.
5.ÖNERİLER:
Her okulun sınıflarında mutlaka akıllı tahta olmalı ve öğrencilere tanıtılmalıdır.
Öğretmenler, akıllı tahta kullanarak öğrenci merkezli eğitime önem vermelidir.
Öğretmenler, dersin giriş etkinliklerinde dikkat çekmeyi başarabilmek için akıllı tahtadan
yararlanmalıdırlar.
Öğrencilerin bilgileri unutmamasını sağlamak için birden çok duyu organına hitap eden
görsel–işitsel araçlardan, öncelikle akıllı tahtalardan yararlanmalıdırlar.
Ayrıca aklımıza şu soru da gelebilir. Akıllı tahta mı, akıllı öğretmen mi? Okullara ve sınıflara her
türlü araç gereç, malzeme, fiziki donanım vs. getirebilirsiniz. Bu donanım malzemelerini öğrencinin
faydalanması için etkili ve verimli kullanacak öğretmenleri iyi yetiştirmemişseniz sonuçları hiçte
beklediğiniz gibi olmayabilir. Teknolojiyi okul ve sınıf ortamına taşırken öğretmenlerimizi meslek
edinirken (akademik eğitim) ve meslek içerisinde çok iyi yetiştirmemiz gerekir. Teknolojiyi
kullanmayı bilmeyen öğretmenle teknolojik malzemeyi sınıf ortamında kendi öğrenmesi ve
uygulaması için baş başa bırakırsan araç gereci amacına uygun olarak kullanmak yerine çok farklı
kullanım yöntemleri geliştireceği aşikârdır. Yetişmiş öğretmenler kendi yöntemlerini ve sistemlerini
kurarak sınıf tahtasını da, akıllı tahtayı da sınıf ortamında etkili ve verimli kullanabilir. Sınıf tahtasını
ve akıllı tahtayı sınıf ortamında bir birine tercih etmek yerine ikisinin de sınıf ortamında öğrencinin
hizmetine sunulmasında fayda olduğunu söyleyebiliriz.(SARIÇAM,İ.)
Son olarak diyebiliriz ki akıllı tahta elbette görsel ve işitsel olarak etkili öğretim gerçekleştirilmesini
sağlar. Bunun için öncelikle akıllı tahta kullanmasını bilen ve donanımlı öğretmenler yetiştirmek ön
koşuldur.
KAYNAKÇA
DEMİREL, Ö, .(2004),Öğretimde Plan ve Değerlendirme Öğretme Sanatı, Ankara: Pegama Yay. 7. Baskı
DUATEPE, A. ,ERSOY, Y. ,(2002), Teknoloji Destekli Matematik Öğretimi
ERSOY, Y. ,(2003),Matematik okuryazarlığı: Hedefler, Geliştirilecek Yetiler ve Beceriler
ALTUN, M, (1998), Geometri Öğretimi
ALTUN, M,(1998), Matematik Öğretimi
Yrd. Doç. Dr. Nizamettin KOÇ, Standart başarı testlerinin, bir eğitim sisteminde verilen çeşitli
kararlardaki yeri ve önemi, http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/40/517/6439.pdf
EKİCİ,F, (2008), Akıllı tahta kullanımın ilköğretim öğrencilerin başarılarına
etkisi,http://www.belgeler.com/blg/1fzm/akilli-tahta-kullaniminin-ilkretim-rencilerinin-matematikbaarilarina-etkisi-effects-of-smart-board-usage-on-primary-school-maths-students-success#
SARIÇAM, İ. (Eğitim Bilimleri Uzmanı, Eğitim Müfettişi, AKSARAY) ,Proje Döngüsü Yönetimi
ve Mantıksal Çerçeve (Akıllı Tahta mı, Akıllı Öğretmen mi)?