Final BB3B 28 10 2015
República Democrática de Timor-Leste
Orsamentu Geral
Estadu 2016
Aprovadu
Distritus
Livru 3-B
“Sai sidadaun diak, sai heroi diak ba ita nia nasaun”
Índise
Prefásiu ........................................................................................................................................................................... 1
Introdusaun ..................................................................................................................................................................... 3
PARTE A: Sumariu Estatistika Munisipiu .................................................................................................................5
Mapa 1: Liña kiak Munisipiu ................................................................................................................................... 5
Mapa 2: Hasa’e kualidade Be’e Mos iha Munisipiu ................................................................................................ 6
Mapa 3: Hadi’a Saneamentu Baziku iha Munisipiu ............................................................................................... 7
Mapa 4: Uma Kain ba produsaun agrikola iha Munisipiu ....................................................................................... 8
Mapa 5: Inskrisaun Net Ensinu Primáriu iha Munisipiu .......................................................................................... 9
Mapa 6: Proporsaun Populasaun ne’ebe ekonomia ladun diak .............................................................................. 10
PARTE B: Sumariu Despeza PDID no PNDS iha Munisipiu..................................................................................11
PARTE C: Perfil no Orsamentu Munisipiu husi programa PDID no PNDS .................................................... 17
1. Munisipiu Aileu ..................................................................................................................................................17
2. Munisipiu Ainaro ................................................................................................................................................26
3. Munisipiu Baucau ...............................................................................................................................................35
4. Munisipiu Bobonaro ...........................................................................................................................................47
5. Munisipiu Cova-Lima .........................................................................................................................................59
6. Munisipu Dili ......................................................................................................................................................69
7. Munisipiu Ermera ...............................................................................................................................................81
8. Munisipiu Laútem ...............................................................................................................................................96
9. Munisipiu Liquisa .............................................................................................................................................105
10. Munisipiu Manatuto ........................................................................................................................................116
11. Munisipiu Manufahi........................................................................................................................................125
12. Rejiaun Administrativa Espesial Oe-Cusse Ambeno ......................................................................................132
13. Munisipiu Viqueque........................................................................................................................................142
Despezas sira seluk ba Dezenvolvimentu iha Munisipius. .................................................................................... 149
1. Despezas Kapital Dezenvolvimentu LM/IE............................................................................................. 149
2. Despezas MÃO DE OBRAS no AUTO EMPREGO .............................................................................. 157
Despezas husi Parseria ba Liñas Ministerius 2016 ................................................................................................ 157
Page 2 of 203
INTRODUSAUN
Livru nu. 3B Orsamentu Jeral Estadu 2016 hatudu Orsamentu Estadu tuir Munisipiu, inklui mos
informasaun badak konaba Munisipiu hanesan: populasaun, funsionáriu governu, fasilidades saúde no
edukasaun, idozu no invalidu sira, Bolsa da Mãe, Kombatente Libertasaun Nasional no benifisiariu-ba
Mártire sira, ho despeza Parseiru Dezenvolvimentu iha munisipiu sira tuir Ministeriu/Ajensia.
Iha tinan 2016, VI Governu Konstitusional haforsa liu tan ninia esforsu ba dezenvolvimentu lokal nudar
dalan ida atu atinji metas ne’ebé hatúr ona iha Planu Estratejiku Dezenvolvimentu Nasional ho nune’e
hala’o kontinuasaun ba programa dezenvolvimentu foun rua ne’ebé deklara tiha ona husi IV Governu liu
Resolusaun no. 1/2012 ne’ebé hanaran Programa Nasional Dezenvolvimentu Suku (PNDS) hodi troka
Programa PDL no DL no. 4/2012 konaba Programa Dezenvolvimentu Integradu Munisipius (PDIM)
ne’ebé sei akumula PDM 1 no 2.
Alokasaun Orsamentu ba PNDS mai husi Despeza Transferensia Públika iha Fundu Konsolidadu TimorLeste (FKTL). Alokasaun orsamentu ba Suku ida-idak depende ba kriteriu hanesan total populasaun, no
klasifikasaun hanesan area remota, remota liu no remota teb-tebes husi Suku ba Kapital Postu
Administrativu, Munisipiu no Kapital Nasaun (Dili). Tanba iha remodelasaun ne’ebé akontese mak
programa ida ne’e, ne’ebéuluk iha Ministeriu Administrasaun Estatal nia responsabilidade no agora
transfere responsabilidade ba Ministeriu Planeamentu no Investimentu estratejiku mak sei responzabiliza
diretamente ba alokasaun orsamentu Munisipiu tuir kriteriu sira ne’ebé mak determina husi lei no
konsulta ho Konseilu Suku sira.
Baseia despaisu konjunta 2015 entre Ministeriu Planeamentu no Investimentu Estratejiku no Ministeriu
Administrasaun Estatal hodi desidi katak total orsamentu programa tinan 2015 sei implementa nafatin iha
MAE no MPIE mak kontrola. Ho nune’e, iha orsamentu 2016 ba programa PNDS kontinua koloka fila fali
iha MAE atu nune’e hodi fasilita iha prosesu ezekusaun.
PNDS sei hakbi’it komunidade sira, sira nia Xefe no Konsellus Sukus, atu planeia no hari’i infra estrutura
bázika ne’ebe sai hanesan prioridade suku, responsavel ba resultadu no fundus ne’ebe utiliza no atu asegura
manutensaun projetus no atu nune’e projetus kontinua funsiona no oferese benefisius ba komunidade.
Komunidade presiza assistensia barak atu bele implementa no realiza mehi refere.
Iha tinan 2016, VI Governu Konstituisional aloka orsamentu ba programa PNDS hamutuk tokon $10 ho
nian kompozisaun ba projetu fisiku hamutuk tokon $8.8 no tokon $1.1 ba kustus operasional. Projetu
fisiku ba tinan 2016 implementa deit iha Sukus 240, Munisipiu 13.
Alokasaun orsamentu ba PDIM mai husi despeza Kapital Dezenvolvimentu iha fundu CFET.
Politikamente programa ne’e, Ministeriu Administrasaun Estatal mak sei kordena ho Instituisaun hot-hotu
ne’ebé iha projetu ho valor kiik liu $500,001. Ministeriu Administrasaun Estatal no Ministeriu
Planeamentu no Investimentu Estratejiku mak sei responsabiliza no kordena ba alokasaun ba Munisipiu
ida-idak tuir faktor-relevante sira hanesan populasaun, numeru ema kiak no seluk-seluk tan. Instituisaun
hot-hotu sei aprezenta proposta Planu Kapital Dezenvolvimentu liu husi – PDIM ba Ministeriu
Page 3 of 203
Administrasaun Estatal . Maibe ba politika implementasaun no kontrolu projetu liu hosi Ministeriu
Planeamentu no Investimentu Estratejiku.
PDIM akumula dotasaun – ba PDM I no II hanesan kontinuasaun PDM 2010, 2011, 2012, no 2013 no
2014 ne’ebé sei implementa nafatin husi Ministeriu Planeamentu no Investimentu Estratejiku ho
kordenasaun no MAE. Maibe orsamentu ida ne’e hanesan Kapital Dezenvolvimentu ne’ebé determina
ona valor osan husi $1,001 to’o $150,000 konsidera ba PDM I no PDM II ho valor osan husi $150,001
to’o $500,000.
Total orsamentu PDIM iha tinan 2016 hamutuk tokon $23 ba PDIM foun aloka ho total tokon $10.4 no
aloka ba projetu reapropriasaun no retensaun hamutuk tokon $12.6. Projetu foun aloka barak liu iha
Munisipiu Baucau hodi re-integra fali komunidade husi afetasaun seguransa rai laran, nune’e mos kustus
ne’ebé aloka ba projetus reapropriasaun no retensaun hodi finaliza projetu sira ne’e iha 2016.
Montante reapropriasaun ne’ebé temi iha leten ba projetu PDIM (PDM-1 & PDM-2) reapropria hikas ba
tinan 2016 tanba lakonsege finaliza iha tinan refere. Kalkulasaun ida ne’e hodi prevene projetu sira ne’ebé
labele inplementa ka hakotu iha 31 de Dezembro 2015 (informasaun kompletu bele hare iha tabela
orsamentu husi Munisipiu ida idak).
Bainhira implementa didi’ak, PDIM (PDM I ho II) no PNDS sei kontribui direta ba kreximentu
ekonómiku, loke servisu, ho lori oportunidade barak ba Munisipiu, Posto Administrativo, Suku no aldeia.
Nune’e dezenvolvimentu ekonómiku mos sei aumenta iha munisipiu sira ne’e tuir objetivu governu nia
politika.
Alem de PNDS no PDIM, iha Munisipiu sira mos sei iha Projetu Anual Ministeriu/Ajensia sira ho projetu
multi anual husi Fundu Infra-estrutura, maibe projetu sira ne’e sei implementa husi nivel nasional.
Livru no. 3B mos aprezenta Orsamentu Parseiru Dezenvolvimentu ne’ebé Unidade ba Jestaun Parseiru
Dezenvolvimentu, Ministériu Finansas kompila tuir informasaun ne’ebé fo sai husi Parseiru
Dezenvolvimentu.
Page 4 of 203
PARTE A: SUMARIU ESTATISTIKA MUNISIPAL
Mapa 1: Lina kiak Munisipiu
Liña kiak hatudu persentajen populasaun iha munisipiu ho númeru ne’ebé sei a’as ho nia rendimentu rihun
$32 kada fulan ne’ebé Governu konsidera tama iha kategoria populasaun sei kiak.
Tuir mapa estatistika iha okos hatudu katak:
1. Munisipiu Manufahi hatudu liña probreza ne’ebé a’as tebes.(kor mean);
2. Munisipiu Manatuto, Aileu, Ainaro no Rejiaun Administrativa Espesial Oecussi Ambeno iha liña
pobreza ladun diak;
3. Munisipiu Dili, Viqueque, Liquiçá, Ermera, Bobonaro no Cova-Lima iha liña pobreza diak uituan.
4. Munisipiu Baucau no Lautem iha liña pobreza tun/kiik;
Poverty headcount ratio
Percent Total
Dili
Lautem
Baucau
Liquica
Aileu
Manatuto
Viqueque
Ermera
Bobonaro
Manufahi
Ainaro
Covalima
Oecusse
Tot al
0.0 - 19.9
20.0 - 39.9
40.0 - 59.9
60.0 - 79.9
80.0 - 100.0
Missing Value
Sources
National Statistic Directorate_World Bank‐ Timor‐Leste Poverty in a Young Nation_2008
Page 5 of 203
Mapa 2: Hasa’e kualidade Be’e Mos iha Munisipiu
Estatistika ida ne’e hatudu persentajen populasaun ne’ebé simu bee husi bee matan ne’ebé di’ak.
Hadi’a bee matan inklui baze ida ne’ebé uza ba konstrusaun hodi garante protesaun husi infeksaun,
liliu husi fezes. Be matan bai-bain ne’ebé maka hadi’a ona maka bee torneira, posu ne’ebe protejidu,
posus artezianus no halibur udan been. Fontes ne’ebé seidauk hetan protesaun mak inklui mota, lagus,
lagoas, belorin no fonte seluk ne’ebé nakloke ba infeksaun no bele fahe moras hanesan tifu, kolera no
dizenteria. Tuir mapa estatistika iha okos:
1. Iha Munisipiu Baucau asesu ba be’e mo’os atinji 20% - 40%;
2. Iha Munisipiu Viqueque, Aileu, Ermera, Ainaro no Manufahi, 40 – 60 % asesu ba be mo’os;
3. Iha Munisipiu Lautem, Liquiçá, Bobonaro, Cova-Lima no Rejiaun Administrativa Espesial
Oecussi Ambeno, atinji 60 - 80% asesu ba Be Mo’os;
4. Munisipiu Dili atinji 80 -100% ba asesu Be Mo’os.
Proportion of private households using an improved drinking water source
Dili
Lautem
Baucau
Liquica
Aileu
Manatuto
Viqueque
Ermera
Bobonaro
Ainaro Manufahi
Covalima
Oecusse
Per cent (%)
0.00 ‐ 19.99
20.00 ‐ 39.99
40.00 ‐ 59.99
60.00 ‐ 79.99
80.00 ‐ 100.00
Sources
National Statistic Directorate_CENSUS:TIMOR‐LESTE POPULATION AND HOUSING CENSUS_2010
Page 6 of 203
Mapa 3: Hadi’a Saneamentu Basiku iha Munisipiu
Hadi’a fasilidade saneamentu katak atu haketak foer no hasai husi ema husi kontaktu ba ema fali.
Ne’e inklui deskarga sintina, koneksaun sistema esgotu kanalizadu, deskarga/pour flush ba latrinas
posu, ventiladu latrina di’ak (VLD) no latrina ho laje.
Tuir dadus mapa estatistika iha okos hatudu katak :
1. Munisipiu Viqueque no Ainaro hetan kualifikasaun aat tanba atinji entre 0 – 20 %;
2. Munisipiu Baucau, Lautem, Aileu, Manufahi, Liquiçá, Ermera, Bobonaro, Cova-Lima no Rejiaun
Administrativa Espesial Oecussi Ambeno hetan persentajen entre 20 – 40 % ho predikadu aat
uituan;
3. Munisipiu Manatuto ho persentajen entre 40 – 60 % ho predikadu naton;
4. Munisipiu Dili ho persentajen entre 80 – 100 % ho predikadu diak tebes.
Proportion of private households using an improved sanitation facility
Dili
Lautem
Baucau
Liquica
Aileu
Manatuto
Viqueque
Ermera
Bobonaro
Ainaro
Manufahi
Covalima
Oecusse
Per cent (%)
0.00 ‐ 19.99
20.00 ‐ 39.99
40.00 ‐ 59.99
60.00 ‐ 79.99
80.00 ‐ 100.00
Sources
National Statistic Directorate_CENSUS:TIMOR‐LESTE POPULATION AND HOUSING CENSUS_2010
Page 7 of 203
Mapa 4: Uma Kain ba produsaun agrikula iha Munisipiu
Tuir dadus mapa estatistika iha okos hatudu katak:
1. Iha mapa ne’ebé kor mean signifika katak populasaun ne’ebé presta servisu iha agrikultura
kiik/uituan liu ho total entre 4,547 – 5,826;
2. Iha mapa ho kor matak naroman hatudu katak numeru populasaun entre 9,213 -14,073 mak
partisipa iha vida agrikultor;
3. Iha mapa ho kor kinur hatudu katak numeru populasaun entre 7,729 -9,212 mak partisipa iha
vida agrikultor;
4. Iha mapa ho kor pink hatudu katak numeru populasaun entre 5,827 -7,728 mak partisipa iha vida
agrikultor
Private household in crop production
Number Total
Total
4,547 ‐ 5,826
5,827 ‐ 7,728
7,729 ‐ 9,212
9,213 ‐ 14,073
14,074 ‐ 15,526
Missing Value
Sources
National Statistic Directorate_CENSUS:TIMOR‐LESTE POPULATION AND HOUSING CENSUS_2010
Note: The boundaries and the names shown and the designations used on these maps do not imply official endorsement or accepta
nce by the United Nations.
Page 8 of 203
Mapa 5: Inskrisaun Neto Ensinu Primáriu iha Munisipiu
Kor kinur (Ermera no Rejiaun Administrativa Espesial Oecussi Ambeno) iha Mapa kraik hatudu
katak persentajen labarik ba eskola kiik entre 40 – 60% ne’ebé ba eskola primaria kompara ho
Munisipiu seluk ne’ebé atinji 60 – 80 % ne’ebé asesu ba eskola primaria.
Net enrolment ratio in primary education
Dili
Lautem
Baucau
Liquica
Aileu
Manatuto
Viqueque
Ermera
Bobonaro
Ainaro Manufahi
Covalima
Oecusse
Per cent (%)
0.00 ‐ 19.99
20.00 ‐ 39.99
40.00 ‐ 59.99
60.00 ‐ 79.99
80.00 ‐ 100.00
Sources
National Statistic Directorate_CENSUS:TIMOR‐LESTE POPULATION AND HOUSING CENSUS_2010
Page 9 of 203
Mapa 6: Proporsaun Populasaun ne’ebe ekonomia ladun diak
Tuir dadus mapa estatistika iha okos hatudu katak:
1. Mapa ho kor pink hatudu 20 – 40 % ba populasaun ne’ebé nia ekonomia ladun diak tanba la
servisu, katuas, moras, la eskola no seluk tan;
2. Mapa ho kor kinur hatudu 40 – 60 % populasaun ne’ebé partisipa iha dezenvolvimentu ekonomia
maibe sidauk atinji kualidade ida ke sufisiente.
Proportion of population aged 15‐64 who are economically inactive
Percent Total
Total
0.00 ‐ 19.99
20.00 ‐ 39.99
40.00 ‐ 59.99
60.00 ‐ 79.99
80.00 ‐ 100.00
Missing Value
Page 10 of 203
PARTE B: SUMARIU DESPEZA PDIM NO PNDS IHA MUNISIPIU
TOTAL ORSAMENTU BA MUNISIPIU
Tuir Politika VI Governu Konstituisional ne’ebé hetan remodelasaun estrutura iha 2015 aloka ba
programa PDIM no PNDS hamutuk tokon $33. Husi total ne’e aloka ba PDIM tokon $23no PNDS
tokon $10 tuir tabela ne’e:
Munisipius
Reapro./Re te nsaun 2015
PDM-I
PDM-II
Total
PDIM Foun 2016
PDM-I
Aileu
320,695
71,975
392,670
-
Ainaro
336,277
596,245
932,522
-
Baucau
965,298
858,368
1,823,666
Bobonaro
443,743
C ovalima
Dili
-
443,743
830,000
166,401
94,651
261,052
-
2,554,871
3,974,772
-
Ermera
262,338
178,354
440,692
434,262
872,360
1,306,622
300,000
5,604,519
-
1,419,901
Laute m
PDM-II
128,071
-
850,000
Total PDIM
Total
300,000
6,434,519
850,000
PNDS 2016
Fisiku
O pe rasional
Total
Total
692,670
623,571
81,250
704,821
1,397,491
932,522
478,725
55,500
534,225
1,466,746
8,258,185
1,231,541
152,250
1,383,791
9,641,976
443,743
1,024,614
107,000
1,131,614
1,575,357
261,052
608,572
67,750
676,322
937,373
4,824,772
196,958
137,500
334,458
5,159,230
300,000
428,071
868,762
1,072,188
141,750
1,213,938
2,082,701
254,073
254,073
1,560,695
507,233
114,000
621,233
2,181,928
Liquica
128,297
299,708
428,005
-
500,000
500,000
928,005
476,854
66,250
543,104
1,471,109
Manatuto
187,223
350,937
538,160
-
573,000
573,000
1,111,160
648,727
54,323
703,051
1,814,210
Manufahi
390,553
514,192
904,744
-
700,000
700,000
1,604,744
749,380
71,500
820,880
2,425,624
31,671
-
31,671
459,864
42,250
502,114
533,785
-
O e cusse
31,671
Viqueque
601,559
636,845
1,238,404
5,688,218
7,028,504
12,716,723
Total
-
958,071
-
-
243,615
243,615
1,482,019
751,200
79,250
830,450
2,312,469
9,325,207
10,283,278
23,000,000
8,829,426
1,170,573
10,000,000
33,000,000
Despesas ba programa estrada rurais, tejolo no auto emprego
9,000,000
Despesas husi projetus Linha Ministeriu no Instituisaun Estadu sira
20,510,208
Grand Total De spesas ba Munisipius 2015
62,510,207
Husi tabela iha leten akomoda orsamentu hotu-hotu ne’ebé ninia target implementasaun iha
Munisipiu, tantu implementasaun direta iha nivel Munisipius no mos implementasaun husi nivel
nasional.
1. Orsamentu ba projetu reapropriasaun/retensaun PDIM husi tinan 2015 ne’ebé aloka fali
orsamentu iha tinan 2016 hodi finaliza projetu 134 (PDM-I projetu 95 no PDM-II projetu 39).
Hodi nune’e iha tinan 2016 presiza prevé nafatin orsamentu tokon $12.6 hodi kontinua finaliza
iha 2016;
2. Politika VI Governu tinan 2016 kontinua aloka nafatin orsamentu ba PDIM foun ho montante
tokon $10.3, maibe konsentra liu iha munisipiu Baucau hodi re-integra komunidade ne’ebé afeta
husi siguransa rai laran liu-liu Postu Administrativu Laga, Baguia no Quelicai. Husi total refere
hodi kobre projetu 138 (PDM-I projetus 8 ho montante orsamentu tokon $958.7 no tokon $9.3
aloka iha PDM-II ba projetu 38).
3. Tinan 2016, VI Governu Konstitusional kontinua aloka orsamentu ba programa PNDS hamutuk
tokon $10, ne’ebé ki’ik liu hosi tinan 2015 ne’ebé aloka tokon $13.6. Total orsamentu ida ne’e
aloka ba projetu fisiku hamutuk tokon $8.8 ba suku 240 no kustus operasional hamutuk tokon
$1.2 ba suku 202 (inklui sukus balun husi Rejiaun Administrativa Espesial Oe-Cusse Ambeno).
Page 11 of 203
4. Alen de orsamentu ho tipu kategoria PDIM no PNDS, iha mos despezas orsamentais balun
ne’ebé kontribui ba dezenvolvimentu Munisipais hamutuk tokon $29.5. Fontes orsamentu ne’e
mai husi projetus Liñas Ministeriu tokon $20.5 no tokon $9 ba Mão de Obra husi SEPFOPE.
Sumariu Orsamentu Munisipiu
Iha parte ida ne’e sei aprezenta fontes orsamentus ba Munisipius sira nebeé sei informa liu husi
grafiku 3 tuir mai. Grafiku 1 aprezenta kona ba fontes orsamentais, grafiku 2 aprezenta kona ba
orsamentu tuir Munisipius no grafiku 3 aprezenta kona ba despezas perkapita husi total orsamentu
PDIM no PNDS tuir Munisipiu ida-idak. Alen de ne’e aprezenta mos orsamentu ne’ebé implementa
husi nivel nasional.
Grafik 1 : Total Orsamentu Munisipais tuir Fontes (tokon $)
Mão de Obra,
9,000
PDID, 23,000
Projetus LM,
20,510
PNDS, 10,000
Grafika 1 : hatudu projetu nebeé implementa direta iha nivel Munisipal hamutuk tokon $42 - mak
hanesan PNDS, PDIM no Mão de Obras. Projetu sira nebeé’e mak nia implementasaun iha
Munisipius maibe implementador husi nivel nasional hamutuk tokon $20.5 mak hanesan projetu
Liñas Ministeriais, rehabilitasaun eskola no Posto Saúde.
Page 12 of 203
Grafiku 2: PDIM no PNDS tuir Munisipius
Aileu
3%
Ainaro
4%
Mão da Obras
21%
Baucau
23%
Viqueque
6%
Oecusse
1%
Manufahi
6%
Manatuto
4%
Liquica
4%
Bobonaro
4%
Covalima
2%
Lautem
5%
Dili
12%
Ermera
5%
Grafiku 2 : Indika katak iha Munisipiu 3 mak hetan alokasaun despeza boot hamutuk tokon $14.8
(entre tokon $5 – $9) husi total despeza PDIM ho PNDS. Munisipiu sira ne’ebé hetan despeza boot
mak Dili, Baucau no Manufahi. Munisipiu sira ne’ebé hetan despeza ki’ik ne’ebé menus husi tokon
$2 hamutuk tokon $18.2. Iha parte ida nee apresenta mos despezas boot nebeée kontribui ba
dezenvolvimentu Munisipius mak hanesan projetus mão de obras ho montante tokon $9 husi
programa politika SEPFOPE..
Grafiku 3 : Total orsamentu PDIM & PNDS perkápita
Viqueque, $33
Aileu, $32
Oecusse, $8
Ainaro, $25
Manufahi, $50
Baucau, $86
Manatuto, $42
Liquica, $23
Bobonaro, $17
Lautem, $36
Covalima, $16
Ermera, $18
Dili, $22
Page 13 of 203
Grafiku
u 3 : hatudu
u katak kuaaze Munisip
piu hotu hettan despezaas per-kápitaa ki’ik liu rihun
r
$30 (eentre
rihun $29 - rihun $9) no iha deit Munissipiu 4 mak
k hetan desp
pezas per-kaapita bot (eentre rihun $30rihun $8
85), hanesann Munisipiiu Lautem, Baucau,
B
Maanufahi no Viqueque.
V
Program
ma PDIM 20016 koloka hamutuk to
okon $23, ba
b projetu reeapropriasauun PDIM 20
015 aloka to
okon
$12.7 no
n $10.3 kolloka ba projjetu PDIM foun.
f
Bele aakompanha grafiku tuirr ne’e:
Grafik-44 : Orsameentu PDIM 2016
Grafik 4 iha leten amostra kaatak Munisipiu Baucau
u mak domin
nante liu ho
o montante orsamentu 35%
husi tottal PDIM. Koloka
K
osan
n barak iha munisipiu
m
B
Baucau
hod
di konsentra aktividades re-integraasaun
komuniidade husi aafetasaun seguransa
s
raai laran. Muunisipius sirra seluk konntinua koloka hodi finaliza
projetuss reapropriaasaun no reetensaun 2015 iha 2016
6. Iha parte seluk, PDIM
M ba Rejiau
un Oe-Kussse lahetan allokasaun tam
mba prograama ne’e rassik tama onaa planu RAEOA-ZEES
SM nian ihaa tinan 2015
5.
Page 14 of
o 203
Grafik 5 : PDIM Foun vs PDIM
P
Reap ro/Retenssaun
Viqu eque
100%
Oecusse
0%
Manufahi
7%
Aileu
3%
Bobonaro
0%
Ainaro
7%
PDID
D Reapro
PDID Foun
Covallima
0%
%
Dili
8%Ermera
4%
Bauccau
14%
%
Manatuto
M
4%
Lautem
2%
Liquica
5%
Liquica
L
4%
Baucau
63%
B
Bobonaro
4%
Coovalima
2%
Lautem
10%
Manatutoo
6%
Manufahi
7%
Ermera
4%
D
Dili
3 1%
Ainaro
0%
Oecusse
0%
Viqueque
Aileu 2%
3%
Grafik 5 iha letenn mostra kattak Projetu PDIM husi 2015 nebeeé’e halo reeapropriasau
un/retensau
un ba
2016 reefere liu baa munisipiu
u Dili 31%,, Baucau 14%, Lautem
m & Viquueque repreezenta 10%
%. Ba
Munisip
piu sira selu
uk menus husi
h
9%. Maibe
M
ba PD
DIM foun, Munisipiu
M
B
Baucau mak
k dominantte ho
63% no
o restu refere ba Munisiipiu kiik 8 hanesan
h
tem
mi iha grafik
ku 5 iha leteen.
Program
ma PNDS 2016
2
kolok
ka orsamenttu hamutuk
k tokon $10
0, ba projeetu fiziku aloka
a
orsam
mentu
tokon $8.8
$ no tokoon $1.2 alok
ka ba kustuss operasionaal PNDS. Beele akompaanha grafiku
u tuir ne’e:
Grafi k 6 : Ors amentu P
Programaa PNDS 20016
Grafik 6 iha leten mostra kattak Munisip
piu Baucau, Dili, Ermera, no Lauttem hetan allokasaun ku
ustus
bot liu munisipiu sira seluk entre 10%
%-13% no m
munisipiu sira seluk hhetan alokassaun orsam
mentu
menus husi
h 10% baa 3%.
Page 15 of
o 203
Grafik 7 : PNDS Fiziku vs Operasional
Viqueque
9%
Fisiku
Aileu
7%
Oecusse
5%
Oecusse
3%
Manufahi
6%
Ainaro
5%
Manufahi
9%
Viqueque
7%
Aileu
7%
Operasional
Baucau
13%
Manatuto
4%
Baucau
14%
Ainaro
5%
Liquica
6%
Manatuto
7%
Bobonaro
12%
Liquica
5%
Bobonaro
9%
Lautem
10%
Covalima
6%
Lautem
6%
Ermera
12%
Dili
2%
Covalima
7%
Ermera
12%
Dili
12%
Grafiku 7: Kustus ba programa PNDS fiziku mostra Munisipiu Baucau, Bobonaro no Ermera hetan
alokasaun orsamentu bot liu munisipiu sira entre 12%-14%. Ba munisipiu sira seluk kuaze laiha
diferensa signifikante entre 9%-5%, maibe kiik liu mak munisipiu Dili ho 2%. Iha parte kustus
operasional mos mostra hela munisipiu 4 mak hetan alokasaun aas liu 9% no resta menus liu 10%.
Page 16 of 203
PARTE C : PERFIL NO ORSAMENTU MUNISIPIU HUSI PROGRAMA PDIM NO PNDS
1. MUNISIPIU AILEU
AILEU DISTRICT
;
Spatial Distribution of Dwellings
;
;
;;
;
;;
;
;; ; ;
;;
;
;
;
;
SUCO-LIURA I
;;
;;; ;;
;
;;;
;
;;;;
;;; ;;;;;;
;;
;
;
; ;; ;
;
; ; ;
;
;
;
;
; ; ;
;
;
;
;;;
;
;
;;
; ;
; ;; ;
; ; ;;
;;
;; ;;
;; ;
;
;
;; ; ;;;;; ;
;;
; ;
;; ;
;
;;
;;;;;;;;;
;
;; ;; ;; ; ;;;
; ;;;;;;;;
; ;
;
; ; ; ; ;;;
; ;;
;
;;;
; ;; ; ;
;;; ;
; ; ;;;
;;; ;;;; ;;
;; ;;;;;;;; ; ; ;
;
;;
;
; ;;;;;;;
;;;;;;;;; ;;
;;;
;;;
; ;; ;
; ;;
;;
;;;
;
;
;;; ;
;
;;
;
;;
TOHU META
;
;;
;
;;
FA TISI
; ;
;
;
;
;;
;
;
;
;
;
;
;
;;
;;
;
; ;
;
;; ;
;;
;;
;;;
;;;
;; ;
;; ;
;
;
;
; ;
;
;
;;
;
;;
;
;
;;;;;; ;;
;
;
LAULARA
; ;;
; ;;
;
;
;;;;
; ;;;
;
;;;;;;;
;;
; ;;; ; ;;;; ;
; ;; ;;; ;;;;;; ; ;;;;;;
; ;;;;;;
;;
;;;;
;
;; ;;;
; ; ;;;;;;;;
;;;;;
;;;;; ;;; ;;;; ;
;
;
;;;
;;;; ;; ;
;;;;
;;;;;;;; ;;
;; ;
;;
;;;;;;
;;
;
;
MADA BENO
;
; ;;;;;;;;
;
; ; ;;;;;;;;;;
;;;;
;
;;
;
;
;
;;
; ;;;;
;;;;;;;;;;;; ;;;;;;;; ;;
;;
;
; ;
;
; ;
;
;
;
AISIR IMOU
;;
;
;;
;;
SABORIA
SELOI
CRAIC
;
; ;
;;
;;
; ;;
; ;;;;; ;
;;;
;
;;
;;; ;
;
;;
;
;
;
;
;
;;
; ;
;;
; ;;
; ;;;
;;;; ;;;;
; ;
; ; ; ; ;;;;;
;;
;;
;
;
;;;;;;;;;;; ;
;; ; ;
;
;
;
FA HIRIA
;
;;
SUCO LIU RAI
;
;
;;
;;;
;;
;;
;; ;
;
;;
;;
;;
;
; ;;;;
; ;
;; ; ;;; ;;;
; ;
;;;;
;;; ;
;
;
;;;
;;
;
;
;;
;
;
;
;;;
;;;;;;; ; ; ;; ;;;;;; ;
;;;;;; ;;;; ;;;;
; ;;;;
; ;; ;;
;; ;
;; ; ;
;; ;
;
; ;;;
; ;
;
;;
;;
;
;
;;;;
;
;
;
;
;;;
;;;;
;
;; ;
;;;; ;
;
;
;
;
;
;
;; ;;
;
; ; ; ; ;;
;;
;
;
;; ;
;; ;;;
;;
; ;
;
;; ;
;
;;;; ;
; ;;; ;
; ;; ;;
;;;;;
;
;;;
; ;;
;
;;;
;; ;;
;
; ; ;;
;
;; ; ; ;;; ;;;
;; ;;
;
;;;
;
;;
;; ;
;;; ;;; ; ; ;
;
FA TU BOSA
;;
; ;
;
;;
;;
;
;
;
;; ;
; ; ; ;; ; ;
; ;;;;;;;;
; ;;;
;;;;
;;
; ; ;; ;;
; ;;
;
;;;;
; ;
;; ; ;; ; ; ;
;
; ;;
;; ;;; ;; ; ; ;;;
;
; ;
;;;; ; ; ;; ; ; ;; ;; ;;;;
;;
;; ; ; ;
;
;;;
;
; ;; ; ; ;; ;
;;; ;
;; ;
;; ;
;
; ;; ;
;
;; ;;;;;;
;;
;;
;
;
;; ;;;
;;;
;;; ;
; ;; ; ;;;
;;;;; ;
;; ;;;;;; ;; ;
;
;;;;;
;;;;;
;
;;;;; ;;;; ;;;
;;;;;;;;;;;;; ; ;;
;;
;
; ;;;;
;; ;;
; ;
;
FA TU RASA
;;;;;
FA DABLOCO
;
;; ;;;;;
;;;
;
HAUTOHO
;
;;
; ;;
; ;;;
;;
; ;; ;;;;
; ;;;;;;;;;;;;;;
; ;;; ; ;;;;;
;; ;;;;;
; ; ;
;
;;
;;;;
;
LIQUIDOE
;
;;
;
FA TU RILAU
;
;
;
;;;
;
;
;;
;;;; ; ;
;
;
;
;
;
;
;
;
;
;
;; ;
;
;
; ;;
;;; ;
;;;
;;
BETULAU
;
;
;;; ;; ;;;;;
;;;; ;;
; ; ;;
; ;;
;;; ;;;; ;;;;;; ;
;
; ;; ;
;;
; ;;; ;;;; ;;;
;;; ;;;;; ;; ;
; ;;;;;;;;;;;
; ;;
;; ; ;
; ;;; ;;;
;;
;; ;;
;
;
;; ;;; ;; ;
;
;;
; ;; ;;
;
;
;
; ;;;;; ;;;
;;
;
;
;
; ;;; ;
;
;; ; ;
MAUM ETA
ACUBILITOHO
;
;;
;
;
;;;;;
; ;; ;;; ;
;;
;; ; ;
;
; ;;
; ;;;
;
;;
; ;
;
;;
;;; ; ; ;;; ;;
;
;
; ;;
;;; ; ; ;;;; ;
;;
;;
;;
;
;;
; ; ;;
;
;;
;
;
;;
;
;
; ;;;;;;;;
;
;
; ; ;
; ;
;;;; ;; ;;
;;;;;; ;;;;;;;;;;;;;;; ;;
; ;;;;
;;;;;
;;;;;
;;;
;
Two-lane sealed road
One-lane road
4 W vehicle track
;;
;
;;
;;; ;;;
;;; ;;;;;;;; ; ;;;; ;;
BERELEU
BANDUD ATO
;
;
; ;;;;;;;;;
;;; ; ; ;;;; ;;;;;;; ; ;;;
;;
;;
;
;
;;; ;;;;;
;;; ; ;;;; ;;;;;;; ;
Ñ
NAMOLESO
;;
;;
;;
Subdistrict B oundary
;
;
;; ;
;; ;
;
;;
;
; ;;;; ; ;
;;
;
;;;; ;;;;
;; ;
FA HISOI
MANU CASA
;
AILEU VILA
HOHOLA U
;; ;;;;;
; ;;
FA HISOI
;;
SELOI
MALERE
Ñ
;
;
;
;
;
; ;
;; ;;
; ;; ;;;;
;;;;
;;
Occ upied Dwelling
Hos pital and Clinic
CHC (Comm unity Health Center)
Suco B oundary
;
;
;;;;
;
;;
;
;;;
;;;;;;;;
;;
; ;; ;
;;;;;;;; ;;; ; ; ;;;
;
;
;;
;;; ;; ;;
;;;;; ; ;;; ;;;;;
;
;
;
;;;;;;;;;
; ;
;;
; ; ; ; ; ;; ;;;;;
;;;;; ;;
; ;
;
;;
;;
;
;; ; ; ;
;;;
; ; ;;;; ; ;; ; ; ;
;
;;
; ;;;;;; ; ; ;;;;; ;;;;;; ;; ;;; ;;; ;;;;;; ;;;;; ;;;;;;;;;;;; ; ; ;;;;
;
; ;; ;;;;;;;;;;;
;;
;
;; ;;
;; ; ;;;;
; ;;;
;;
;
;;
;;;;;
;;;;
;
;;;;
; ;; ;;
;;;
;
;;
;;; ;;;
;;;;;;;;; ; ; ; ;;;;;;; ; ;;; ;
;
;
;
;
;
;;;;;; ;
;
;; ;
;;
; ;;;
; ; ;;;
;;;
;;
;
; ;; ;
;
;
;
;;;; ; ;;; ; ;; ; ;; ; ;;
;;;;; ;
;; ;
; ;
;
;;; ; ; ;;;; ;;; ; ;
;; ; ;;; ;
; ;
;;;
; ;;
;;
;; ;;; ; ;;;
;;;
;
;;;;
;;;;;;;;;;;;;;;
;;;;;;; ;; ;;;;
;;
;;;;;;;;;;;;;;;;;;; ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;
; ; ;;;;;;;;;;;;;;;;;;
;
;;;;; ;
;;;;;
;;
;;
;;;;;
;
;
;;;
;;;;
;
;
;;
; ;
; ; ;;
;;;;;;
;;
;;
;;
;
; ;
;
;;;;;;;; ;
;
;
;
;;;;;;;;
;
;; ;
;;
;;; ;
;
; ;; ;;;;;;;;;;;; ;;;
;
;; ;;
;; ;
;;;;;;;;;;;;
;;; ;;;
;;;;;;;;;;;;; ; ;; ;; ; ;;;;; ;;;;;
;;;;;;;;;;;;; ; ; ;;;;;;
;;
;;;
;;;;;;; ;; ;;;;;;;;;;;;;;;;
;;;;;;;;;;;;;
;;; ;; ; ;
;;;; ; ; ;;;
;;;
;;; ;;;;
;
;; ;;;;; ;
;;;;
;;;;
;;;;;;; ;;;;;;;;
;;;;; ; ;
;;;;;;;; ;;;
; ;;;;;;;
;;
;;;;; ;;
;; ;; ; ;;
;; ;;;;; ;; ; ;
;
;; ;
;
;
;;;;;;;;;; ; ;; ;;;;
;;; ;;
; ;;
;;;;;
; ;;
;;;;;;
;
;
; ;;
;
; ;; ;
;; ;;
;
;
;;;;;;;;;;
;
; ;;
;;;
;
;
;;; ;;
;;;;
;
;
;; ;
;;
; ;
;
;;
;;
; ;
;
;;;;; ; ; ;
;; ; ;;
; ;;
;
;;; ;;;; ;
;
;;;;
;;
;
;
;
;
;;;;;
;
;;;
;
;;
;;;;;;
; ;
;;
;
;;;;
;
;;
;;;;
; ;;
;;;;; ;
;;;
;
;;;
; ;;;;;;;;;;;;;;; ;; ;
;; ;;;;;;;;; ;;;
;
;;
;; ;
;
;
;
;
;
;;;
;;
;
;
;;;
; ;
;; ;
;; ;; ;
;;; ;
;;; ; ;;;
; ;;;
;;;;;;;;;;;;;; ;
;;
;;
;
;;;;
;
; ;
; ; ;;;;;
; ;;
;;;
;;;;;;;;;; ; ;
;
; ;;;;
;; ;;;;
;
;
;;; ;
;
;
;
;
;
;;
;; ;;;;;;;
;;
;;; ;
;
;;;;;;;
;
;; ;;;
; ;; ;;
;;;;
;; ;
;
;; ;
;;
; ;;;; ; ;
;
;;; ;
;
; ; ;;;;;; ;;; ;;;;;; ;;
; ;
;;;
;;
; ;; ;;;
;;
; ;;;;;;;;; ;
;; ; ; ;; ;
;;; ;;;
;;;; ;;
;
;; ;
;;;;; ;;
; ;;;;; ;
;;;
; ;
;; ;;
;
;;
;
; ;;;;;;;;;
;;
;
;;;
;
;
;;
;
;; ;; ;
;
;
;
;
;;
;; ;
;
;;
; ;;;;
;
;
;;; ;;;
;;
;;; ; ;; ;
;;;;
;
;;;
;;;
;;
;
;;
;
;;; ;; ;
;
;;
;
;
;
;;;
;
;;;;; ; ;
;
;;;;;;;;
;;;;;;;;;;;;;;;;
;; ; ;
;; ; ;;;; ; ;; ;;
;
;;
;;;;;; ;;
;;
;;
; ;;;;;
;;;
;
;; ;; ;
;;;;; ;;;;;;;
; ;
;;;;
;
;
; ;; ; ;
;
;; ; ;
;
; ;;;;;;; ; ;
; ; ;;;
;;;;;;;;;;
;;;;;;;;;
;;;;;;; ; ;;;;; ;;; ;
;
;;; ;;;;;;;;
; ;;;;;
;;
;;
;
; ;;;
;
;; ;;;
;;;
;;;; ;;;;;;;;;; ;;; ;;;; ;;;;;
;; ;; ;
; ;;;;;;;;;;;;
; ;;
;;;;
;;;;;;;
;;;;;;; ;;;; ; ;;
;;; ;
;;; ; ;;;;;;;;
;;;;;;
;;;;;
;;;;;
;
;
;
;
;
;;;;
;
;
;
;
;
;;
;
;
;
;;;;;
;;;;;;;;;;;;
;;;;;;;;;;
;
;
;;;;;;;;;;;;;
;
;;;;;;;; ;
; ;;;;;;;; ; ;;;;;;;; ;;; ;;;;;
;
;
;
;;;;;;; ;;;;;;;
;; ; ;; ; ;
;;;;;
;;;;;;;;;;;;; ;; ; ;; ;;;;
;; ;
;;;;; ;
;;;;;;;;;;;;;;;
;;; ;
;;;; ; ;;;
;;;
;;;;
;;;;;;;;;
; ;;
; ; ; ; ; ;;
;
; ;;;;;;;;;;;;
;;;;;;;
; ;;;;;;
;
;;
;;; ;;
; ;; ;; ; ; ; ;;; ;
;
;; ; ; ; ;
;
; ;;
;;;;;;;;
; ;;;;; ;; ;
;;; ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; ; ;
; ;; ;;
;;;
;
;
;; ;; ;; ;;;; ;
;;
;;; ;
;
;
;
;
; ; ;;;;; ;;; ; ;;;;;;;;
;;;;;;
; ;;
;;;;
;; ;
;;;;;;;;
; ;;; ;;;; ;;;;; ;;;;;
; ;;
;;
;;;;;;;; ;
;;
; ;;
;; ; ; ;;
;
;
;
;
;
;
;;;;;
;; ;
; ;;;
;;;
;
;
;;
;
;;;; ;;; ;;; ; ;;;;;;;
;
; ;;;;
; ; ; ; ; ;;; ; ;;;
;;;
;
;;
;
;
;;
; ;
; ;;
;;;;;;;;
;
;;
;;
;;; ;;;
; ; ;;;;;;;;;;;;;;;;;; ;;;;;;;
;;; ;;; ;
;
;;;;;;
;
;;
;
;;;; ;;;
; ; ;;
;;
;;;; ; ;;;; ;;;;;;;;;;;;;;;;; ;; ;;
;;
;
;;
;;
;;;;;;;;;;; ;;;;;; ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; ;;;;; ;; ;;;; ;
;; ;
; ; ; ;;;;;;;
;;;;;;;;
; ;;;;;;; ;;
;;;;;
; ;;
;; ; ; ;;;;;;
; ;;;;;;;;;;;;; ;;;;;;;;;; ;;;;;; ;;; ; ;;;
;;
; ;;; ;;
;;
;
; ;; ;; ;;
;
;;;;;; ;;
;;;
;;;;
;
; ; ; ;;;;; ; ;;;
; ;;
;;;;;;;; ;;;;;;; ;;;;;;;
;
;;;;;;;; ; ;; ;
; ; ;; ; ;; ;
;
;
; ;
;;
;
;;;; ;
;;
;
;;
;;;;;;;;;;;
; ;
;
;
;; ;
;;; ; ;
;
;
;
;
;; ; ;;;;; ;; ;
;
;;;
;;;;;
;
;
;;;;;;;;;;;
;;;;;;;; ;
;;;;;;;;;;;;;;;;
;;;; ;;; ;
; ;;
;;
;;;;
;;;;;
;;
;
;
;
;;;;
;;
;
TU LA TAQUEO
;
;;;;;
;;
;;;
;;;
; ;
; ;
;;
;
;
; ;
;;
;
;;
;;
; ;
;;;
;; ;
;;;
; ;;;;; ;
;
;;
; ; ;;
;
; ;
;
REMEXIO
; ;
;
;;
;
;
ACUMAU
;;
;;;;;;
;
; ;;
;;
;
;
;
;;;
Ñ
;;;;
;;
;;;;;;;
;
;
;
;;;
;;;; ;; ;
;;;;;;;;;;; ;;;;
;; ; ;
;;
; ; ;;; ;;;
;; ;; ; ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; ;; ;
; ;
; ;;;;;;;;;;;; ;;;;;; ;;;; ;
;;;
; ;;;;;;; ;; ;;
;
;
; ;
; ; ;
;;
;
;
;
;;
;;;
;;;;;
;;;;;;;; ; ;
;
;
COTOLAU
;
;
;;;
;
; ; ; ;;;;;;;;
; ;;;;; ; ;
;; ; ;
;
; ; ; ;; ;
; ; ;;;;;;;;;;;; ;;;
;
;
;
;
;
;;
;;
;;
;;
;;
; ;;;;;;;; ;
;
;;;
;
;;
;;;
;
TA LITU
;;;; ;
;
;;;;
;
; ;
;
;;;;;; ; ;
;;; ; ;
;
; ; ;; ; ; ; ; ;
;;;;;;;;;;;; ;;
; ;
;;;;; ;
;;
;;;;
;; ;; ;; ;;
;
;
;;
; ; ;; ;; ;;
; ; ;
; ; ;;;;;;
; ;;; ;; ;;; ;; ; ;
;;;;;; ; ; ;;;
;;;;;;;
;;
;;;;;; ;
; ;; ;
; ; ; ;;
;;;;;
; ; ;
; ; ; ;;
;
;
;;
; ;
;
; ;;
;;;;;;;;;;;
; ;;
;;;;;;; ;
;;;;
;;;
;
; ;;;;;;; ;;;
;;
;
;
; ;;;;;;;;;; ;
;
;;;;;
;;
;
;
;
; ;
;
; ; ;
LA HAE
;
;;; ;; ;;;
;
; ;
;
;
;;
;;; ;;
;
;
;
;;;;
;;;;
; ;;
; ;;
;
;
;;;;
;
;;
;
; ;;
; ;
;
;
; ;; ;;;
;
; ; ;;; ;;;
;;;;
;
;;;;;;; ;
;
; ;
; ;
; ;; ;;
; ; ;;;;;
; ; ; ; ;;
;; ;; ;;;;;
;
;
;
; ;;;;
; ;; ; ;
; ;; ;;;;;; ; ;;;;;
;
; ;; ;
;;
LA USI
;
;;
;
; ;;;;;
;
; ;;;
;
; ;
0
5
10
15
20 Kilometers
Perfil
Munisipiu Aileu lokalizadu iha parte sul Dili, kapital paíz no mapa 1 hatudu pozisaun jeográfika
Munisipiu Aileu ne’ebé ho luan hamutuk 729 km² ho populasaun ema na’in 44,325 no densidade
demografika ema 50.6 ba km2, tuir Sensus 2010. Topografia Munisipiu Aileu ne’ebé foho dominante
liu ho a’as entre 350 m to’o 1,500 m sukat husi tasi. Kapitál maka Aileu Vila iha foho Mota
Mantane ho altitude 913 m. Munisipiu Aileu iha Postos Administrativos 4, Sukus 31 no aldeias 139
hanesan hatudu iha tabela 1.1.
Tabela 1.1 Posto Administrativo , Sukus no total Aldeias/Sukus Munisipiu Aileu
Aileu Vila
Sukus
Total
Aldeias
Aissirimou
5
Badudato
3
Fahiria
6
Fatubossa
7
Hoholau
5
Lahae
5
Laulara
Sukus
Total
Aldeias
Fatisi
5
Cotolau
5
Madabeno
5
Talitu
4
Tohumeta
3
-
Liquidoe
Sukus
Total
Aldeias
Acubilitoho
3
Bereleu
5
Betulau
3
Fahisoi
3
Faturilau
2
Manucassa
2
Page 17 of 203
Remexio
Sukus
Total
Aldeias
Acumau
3
Fadabloco
7
Fahisoi
3
Faturasa
4
Hautoho
3
Suco Liurai
3
Aileu Vila
Sukus
Total
Aldeias
Lausi
4
Suco Liurai
8
Seloi Malere
6
Saboria
3
Seloi Craic
10
Laulara
Sukus
Total
Aldeias
-
Liquidoe
Sukus
Total
Aldeias
Namolesso
4
-
Remexio
Sukus
Total
Aldeias
Maumeta
3
Tulataqueo
7
-
Data husi : MAE no Diresaun Estatistca
Funsionárius Governu iha Munisipiu Aileu inklui:
SES:
1. 107 Polísias,
2. 40 kompostu husi : 37 pessoal Seguransa Sivíl no 3 funsionarius administrativa
3. 21 Bombeirus
Edukasaun:
1. Professores Ensino Infantil : Publiku (10); Fundasaun (21),
2. Profesores Ensinu Basiku: Públiku (420, Privadu (40);
3. Profesores Ensinu Sekundárius Geral : Públiku (52) , Fundasaun (18),
4. Profesores Ensinu Sekundárius Tecnico vocacional. : Publiku (18) : Fundasaun (0)
Munisipiu Aileu iha eskolas Infantil Publiku (6) Fundasaun (14); Eskolas Ensinu Basiku
Publiku (71) no Privadu (5) , Eskolas Sekundárias Publiku (3) no Privadu/Fundasaun (3), ho
Eskolas Ensinu Tekniku Vocasional Publiku (1)no Privadu (-).
Saúde:
1. Funsionáriu administrasaun no lojistika
: 14
2. Médikus lokais: 45 (inklui espesialistas);
3. Enfermeirus (31)
4. Assistente enfermeiros: 8 ho
5. Parteiras: 24;
Fasilidades saúde ne’ebé iha, maka Sentru Saude (4), Postus Saude (30), Klínika Privadas (1) ho
SISCa (33).
MSS :
1. Numero idozus (tinan 60 ba leten ) no invalidus ne’ebé simu subsidio iha Munisipiu Aileu
hamutuk 3,162 pessoas ne’ebé kompostu husi idozus 3,024 pessoas no invalidus 138 pessoas.
2. Numerus benefisiarius ba program Bolsa da Mãe hamutuk 2,935
3. Numerus Combatentes ba Libertasaun Nasional no benefisiarius ba Martires iha Munisipiu
Aileu hamutuk 3,694 pessoas.
4. Total funsionariu hamutuk 7 mak destaka ba Munisipiu; 3 iha Munisipiu no 4 ba Posto
Administrativo, kada Posto Administrativo funsionariu ida (1).
Page 18 of 203
MAP
: 80 Extensionistas
CNE
: 7 funsionarius
Ministeriu Justisa : 10 funsionarius
MCIA
: 6 funsionarius
MOPTC
: 42funsionarius
SEJD
: 1 funsionariu
SEPFOPE
: 4 funsionarius
MAE
: 65 funsionarius kompostu husi Diresaun Munisipal 34 ; STAE 7; PNDS 39.
PROGRAMA NASIONAL DEZENVOLVIMENTU SUKUS (PNDS)
VI Governo Konstitusional através Orsamentu Jeral Estadu 2016 prevé orsamentu ba programa
PNDS iha Munisipiu Aileu hamutuk rihun $704.8. Husi total ne’e koloka ba projetu fiziku rihun
$623.6 hodi implementa projetu iha suku 8 refere Postu Administrativu Aileu Vila no Remexio.
Nune’e mos ba kustus operasional PNDS hetan alokasaun orsamentu hamutuk rihun $81.3 hodi halo
planeamentu suku 15 iha Postu Administrativu Aileu Vila, Laulara no Liquidoe hanesan temi iha
tabela 1.2.
Tabela : 1.2. : Kapital Grants – PNDS
Munisipius
Postu
Administrativu
Sukus
Kustus Operasional
Kustus Fisiku
Total
Aileu
Aileu Vila
Aisimou
36,500
36,500
Aileu
Aileu Vila
Bandudato
24,200
24,200
Aileu
Aileu Vila
Fahiria
Aileu
Aileu Vila
Fatubosa
Aileu
Aileu Vila
Hoholau
Aileu
Aileu Vila
Lahae
Aileu
Aileu Vila
Lausi
Aileu
Aileu Vila
Saboria
35,300
35,300
Aileu
Aileu Vila
Seloi Craic
44,527
44,527
5,000
36,500
5,500
32,200
5,500
-
5,000
36,500
5,500
32,200
5,500
Aileu
Aileu Vila
Seloi Malere
36,787
36,787
Aileu
Aileu Vila
Suco Liurai (Alieu Vila)
42,626
42,626
Aileu
Laulara
Cotolau
6,000
-
6,000
Aileu
Laulara
Fatisi
6,000
-
6,000
Aileu
Laulara
Madabeno
5,500
-
5,500
Aileu
Laulara
Talitu
5,750
-
5,750
Aileu
Laulara
Tohumeta
5,500
-
5,500
Aileu
Liquidoe
Acubilitoho
5,000
-
5,000
Aileu
Liquidoe
Bereleu
5,500
-
5,500
Aileu
Liquidoe
Betulau
5,500
-
5,500
Aileu
Liquidoe
Fahisoi
5,000
-
5,000
Aileu
Liquidoe
Fatulirau
5,500
-
5,500
5,000
Aileu
Liquidoe
Manucasa
5,000
-
Aileu
Liquidoe
Namoleso
5,000
-
Aileu
Remexio
Acumau
44,648
44,648
Aileu
Remexio
Fadabloco
39,833
39,833
5,000
Aileu
Remexio
Faisoi (Remixio)
39,767
39,767
Aileu
Remexio
Faturasa
37,599
37,599
Page 19 of 203
Munisipius
Postu
Administrativu
Sukus
Kustus Operasional
Kustus Fisiku
Total
Aileu
Remexio
Hautoho
39,835
39,835
Aileu
Remexio
Maumeta
39,831
39,831
44,389
Aileu
Remexio
Suco Liurai (Remexio)
44,389
Aileu
Remexio
Tulataqueo
49,029
Total Aileu
81,250
49,029
623,571
704,821
KAPITAL DEZENVOLVIMENTU FOUN PDIM
Iha tinan 2016,VI Governo Konstitusional aloka orsamentu ba programa PDIM foun iha Munisipiu
Aileu hamutuk rihun $300 refere liu ba PDM II hodi finansia ba projetu rehabilitasaun edifisiu
veteranus no kombatentes ba libertasaun nasional iha Posto Administrativo Aileu Vila hanesan
mensiona iha tabela 1.3.
Tabela 1.3. Kapital Dezenvolvimentu PDIM
Naran
Orgaun
ADN
Naran
Programa
PDM-2
Status
Projetu
Foun
Naran Projetu
Rehabilitasaun edifisio veteranus e
combatentes da libertasaun nacional
region 3 Cruzeiro iha Aileu
Munisipiu
Aileu
Postu
Administrativu
Aileu Vila
Sukus
Saboria
Total
Kustus
300,000
Total PDM-2 Aileu
Total PDIM Aileu
300,000
300,000
REAPROPRIASAUN/RETENSAUN KAPITAL DEZENVOLVIMENTU PDIM
Iha tabela 1.4 aprezenta orsamentu projetu reapropriasaun/retensaun ba PDM I & II tinan 2015
ne’ebé sei reapropria ba tinan 2016 ho montante rihun $392.7 ne’ebé refere ba PDM I rihun $320.7
no rihun $71.9 ba projetu PDM II hodi kontinua hirak ne’e tamba ninia implementasaun la-konsege
remata iha tinan 2015 nune’e sei kontinua implementa fali iha tinan 2016 ba konstrusaun eskola,
Ponte, Monumento ba heroi no Sentru Saude.
Tabela 1.4. Reapropriasaun Kapital Dezenvolvimentu PDIM
Naran
Orgaun
Naran
Programa
Status
Projetu
ME
PDM-1
Reapro..
ADN
PDM-1
Retensaun
ADN
ADN
PDM-1
PDM-1
MS
PDM-2
Naran Projetu
Reapro..
Reapro..
Konst. Escola EB Primeiro No Segundo Siklu Fatukhun,
Laulara
Konstrusaun Monumento ba Heroi Nacional iha Distrito
Aileu
Konstrusaun Ponte Dalorin Aisirimou
Solar Water pump system for MDGs complex in Aileu
Reapro..
Konst, Posto Saude Tulataqeu
Page 20 of 203
Munisipiu
Postu
Administrativu
Sukus
Aileu
Laulara
Talitu
Aileu
Laulara
Aisimou
Aileu
Aileu
Laulara
Laulara
Aileu
Remexio
Aisimou
Suco Liurai
(Alieu Vila)
Total PDM-1 Aileu
Tulataqueo
Total PDM-2 Aileu
Total PDIM- Aileu
Total Kustus
80,611
115,566
75,588
48,930
320,695
71,975
71,975
392,670
DESPEZA PARSEIRU DEZENVOLVIMENTU
Iha projetu 12 husi paerseiru dezenvolvimentu mak planeia atu implementa iha Munisipiu Aileu iha
2016. Hamutuk tokon $3.7. Projetu sira ne’e balun sai hanesan kontinuasaun no balun sai hanesan
projetu foun ho nia orsamentu hanesan mensiona iha tabela 1.5.
Tabela 1.5 Despezas Parseiru Dezenvolvimentu 2016 munisipiu Aileu
Agensia
Doadores
Project title
Bangku
Mundial
Projetu ba
resilensia
klimatika ba
Estrada Timor
Leste
Kooperasaun
International
Japaun nian.
Projetu ba
promosaun
agribisnis ba feto
rural
Avansa
monitorisasaun no
avaliasaun
Ajensia
desenvolvime
ntu
internasional
EUA
Projetu avansa
agrikultura
USAID’s
Hasae asesu ba
area rural
Project Description
Objetivu husi Projetu Resilensia Klimatika ba
Estrada Timor Leste atu halo infrestrutura estrada ho
klima rezilensia ba komunidade benefisiariu sira liuliu estrada ne’ebé iha ligasaun ho sira no fasilita sira
hodi bele responde situasaun emerjensia liu-liu
responde ba dezastre naturais
Atu desenvolve agribisnis hosi feto rural ne’ebé
utelisa rekursu lokal no hodi hasae / estabelisa
rendimentu.
Objektivu ba Avansa M & E hodi ajuda
monitorisasaun ba projetu Avansa Agrikultura
durante realisasaun ba avaliasaun ba projetu DAC
no ba Avansa Agrikultura. Esforsus sira ne’e atu
fo’o informasaun no hodi orienta atu jere ba projetu
desenvolvimentu ba aktividades tuir mai ka iha
futuru.
Avansa agrikultura sei kontribui ba aselera no
kontinuasaun ba
kresimentu ekonomia iha setor agrikula iha Timor
leste. Projetu ne’e halo parte esforsu hosi USAID
hodi fo’o asistensia ba Timor Leste hodi hetan
moris no saude diak liu no demokratiku.
Hari’i tuir Desenvolvimentu ba agrikultura ba
Komunidade (DAK), ne’ebé sei hakotu iha segundu
trimester ba tinan fiskal 2015, Avansa agrikultura
sei fo’o apoia ba Ministériu Agrikultura Timor
Leste iha konkretisasaun ba nia Planu Estratejiku
(2014-2020) liu hosi hadia’a diak liu agrikultura
ne’ebé relasionadu ho formasaun no estensaun,
introdusaun ba sistemas irigasaun, haklaken ba kuda
modo ne’ebé iha valor ne’ebé a’as hanesan aihan
ne’ebé fo’o rendimentu.
Projetu ERA iha fundu EC nia okos ne’ebé atu selu
ba Programa Desenvolvimentu ba Area Rural ba
tinan 4 (RDP IV) ne’ebé programa implementasaun
ba tinan 4 hahu hosi meadu ka segundu trimester
tinan 2011. Projetu ne’e sei implementa iha parte
oeste nasaun nian hanesan : Munisipiu Aileu,
Ainaro, Bobonaro, Cova-Lima, Ermera no enclave
Oecusse Ambenu. Aktividade projetu sei hahu hosi
identifika prioridade ba Estrada rural hodi
rehabilita iha tinan ba dahuluk. Iha kalkula ba 50
Km sei fo’o kontratu liu hosi tender ne’ebé
kompetativu entre kontraktor lokal ne’ebé iha
esperiensia ne’ebé hatudu naton iha parte servisu
rural baseia ba servisu nain. Hanesan mos
kontraktor seluk sei fo’o treinamentu hosi nain ba
Page 21 of 203
Strategic
Development
Plan Pillars
Desenvolviment
u infra estrutura
Planned
Disbursements
Desenvolviment
u ekonomiku
23,236.95
Desenvolviment
u ekonomiku
1,214,400.00
44,383.00
Desenvolviment
u ekonomiku
518,548.60
Desenvolviment
u Infra-Estrutura
1,929.30
Agensia
Doadores
Programa
Ajuda Nova
Zelandia nian
Project title
Bolsas estudu no
estajius ba posgraduasaun
Project Description
projetu, sira sei fo’o fiar hodi halo rehabilitasaun ba
seksaun espesial ne’ebé klot ka kiik ba Estrada rural
no ikus liu partisipa iha prosesu tender ne’ebé
kompetativu. Tarjetu ba tinan dalaruak mai tan
50Km (minimal) hodi halo rehabilitasaun no
aumenta ba manutensaun rutina ba projetu
dahuluk. Ba tinan dalatolu mai tan 50 Km
(minimal) sei rehabilita ho aumentu ka adisional ba
manutensaun rutina 100 Km ne’ebé hakotu tiha
ona iha tinan 2 ba kotuk. No ikus liu, total 150 Km
ne’ebé hetan rehabilitasaun iha tinan 3 ba dahuluk
no sei halo manutensaun rutina ba tinan dalahaat no
hakotu ba projetu ne’e.
Nova Zelandia oferese Bolsas estudus ba bolsista
timor oan atu estuda iha level graduasaun no
postgraduasaun iha NZ. Kandidatu sira ba estuda iha
area barak inkluindu fatin limitadus iha medesina,
aeronautika no odontolojia (estudu ba nehan)
Strategic
Development
Plan Pillars
Planned
Disbursements
Kapital Sosial
117,561.85
Programa
ajuda
Australia nian
Programa
Australia Timor
Leste ba
Asistensia ba
servisus
sekundariu fase 2
(ATLASS)
Programa komplementa NZDS ba Estajiu
graduasaun aponta ka hatudu atu akumula
kompetensias ba diplomas ne’ebé hetan iha estudu,
fo’o aten boot atu tur iha kareira governu.
Ministerius identifika sira nia nesesidades no
kandidatus sira atu koloka iha ministeriu laran ba
period ka tempu ba fulan 12, no simu salariu basiku
hosi governu no kustu ki’ik balun ne’ebé tau
hamutuk inklui desenvolvimentu professional.
Embora laiha garantia ba empregu ka servisu
ne’ebé lao hela no hein katak ministerius bele
oferese papel permanente ba estajiarius iha remata
ba sira nia estajiu.
ATLASS II provides support for developing basic
secondary services
provision delivered by Timorese staff, and reflects
the Government of
Timor-Leste's own stated objectives for health. The
program is managed by
the Royal Australasian College of Surgeons. In–
country specialists Atlass II fornese suporta ba
desenvolvimentu servisus basikus ba sekundariu
ne’ebé fornese hosi funsionarius timor oan no
refleta ba governasaun Timor Leste rasik ho
objetivu ba saude nian. Programa ne’e jere hosi
Royal Australasian College ba Surgeons. Iha sidade
espesalistas fornese servisus medikus ba Hospital
Nasional TL no ba fase hanesan apoia mos
treinamentu rai laran no tutorial ba Timor Oan iha
area cirurjikus, medikus no estajiarius ba
enfermajen. Programa ne’e mos mobilisa ekipas
medikus Australia mai visita hodi fornese servisus
cirurjikus inklui obstetrisia , oftalmolojia, ortopedia,
sirurjia plastic no rekonstrutiva, pediatria, tilun, inus
no garganta sirurjia. Garante mos servisus saude ho
kualidade primarius no preventivus-espesialmente
ba sira ne’ebé ho focus ba nesesidades feto sira nian,
labarik sira no grupus vulneraveis (kbit laek) no iha
Page 22 of 203
Kapital Sosial
78,728.88
Agensia
Doadores
Project title
Programa
ajuda
Australia nian
R4D –
Desenvolvimentu
ba estradas
programa
Australia nian
Fornesimentu no
sanitasaun Be’e
Rural
Saude InanNutrisaun labarik
nian (MCHN) CP
200185 (2012)
Project Description
desenvolvimentu ba servisu ospitalar hodi responde
ba nesesidade ba populasaun hodi fo’o kuidadu
sekundariu basiku , hanesan prinsipais pilares ba
servisu saude ba SDP.DFAT inisiativa INK220
Objetivu imediatu ba R4D mak : Governu TL ho
efikas liu iha planeamentu, orsamentasaun no
jestaun ba estradas rurais ne’ebé usa metodus
servisu nian ho base ne’ebé apropriadu. R4D
designadu ba tinan 4. Ho nune’e , problema
kapasidade ne’ebé ejiste signifikante lo’os ne’ebé
iha entre partes interesadus no parseiru xaves
ne’ebé nia realisasaun diak tebes tuir objetivu R4D
bele husu ba tinan 8 tuir orizonte tempu nian. R4D
hetan konsiderasaun hanesan programa prinsipal
iha kontestu nasional iha sub-setor ba estradas
rurais iha TL ne’ebé kobre munisipiu 13 iha nasaun
ne’e.
Australia fo’o apoiu ba Governu TL atu fornese
Be’e Mo’os no hadiak liu tan saneamentu ba
komunidades rurais liu hosi programa Rural ba
abastesimentu Be’e no Saneamentu (RWSSP)
ne’ebé koñesidu ho naran BESIK (Be’e,
Saneamentu naun Ijiene iha Komunidade) ne’ebé
signifika katak abastesimentu Be’e ba
komunidade, saneamentu no ijiene. Objetivu ba
programa ne’e atu fo’o ajuda ba Governu TL atu
prepara hodi fornese komunidade ne’ebé laiha
asesu nafatin ba Be’e Mo’os hemu nian no ba
saneamentu basiku no ijiene. Programa ne’e fo’o
asistensia ba konstrusaun no rehabilitasaun ba
sistema fornesimentu ba Be’e Mo’os, promove
saneamentu ne’ebé diak no pratika ba ijiene no
reforsa kapasidades lokais (governu, organisasoens
naun – govermentais no ba setor privadu) no
hakbesik ba komunidade no apoia ba halo jestaun
atu sustenta ba sistema Be’e . Australia mos
prepara tokon US$40 liu ba fase segundu ba
programa BESIK ne’ebé sei realisa ba tinan 4 mai.
BESIK badahuluk hakotu tiha ona iha 16 Setembru
2012 no BESIK badalarua komesa tiha kedas karik
laiha failla ruma iha servisu, Inisiativa hosi DFAT
ING002 (BESIK 1) no INK217 (BESIK 2).
Saude Inan (materno)- nutrisaun labarik (MCHN).
Fokus MCHN nian mak prevensaun ba nutrisaun
ladiak ba labarik ki’ik oan ba tinan rua mai kraik
no hadi’a diak liu estatutu ba nutrisaun ladiak ba
labarik entre tinan 2 no 5, hanesan ba feto sira isin
rua (gravida) no ba feto ne’ebé fo’o susu. WFP
fornese alimentasaun ne’ebé kobre ba labarik hotu
ho idade entre bulan 6-23 no orienta ba
alimentasaun ba labarik ho nutrisaun a’at ne’ebé
moderadu ho tinan entre fulan 24-59 no ba inan
sira ne’ebé nutrisaun a’at. Programa ne’e
implementa hela iha munisipiu 13 iha TL no atinji
ona meta ba 87.000 benefisiarius. Alista tiha ona
katak ema ida simu no lori hahan (ração) ba uma ba
Timor-Vita ( produtu local ba hahan ne’ebé diak)
Page 23 of 203
Strategic
Development
Plan Pillars
Planned
Disbursements
Desenvolviment
u ba infraestrutura
18,050.40
Desenvolviment
u infraestrutura,
Kapital Sosial
595,775.35
Kapital Sosial
304 ,044.96
Agensia
Doadores
Uniaun
Europeia
Programa
Ajuda Nova
Zelandia nian
Project title
Hakiak /haburas
ambiente ne’ebé
saudavel ba
labarik sira iha
komunidades
rurais
Programa Polisia
komunidade
Timor-Leste
Project Description
ka batar no soja misturadu CSB),
Orsamentu Geral
Estadu 2016
Aprovadu
Distritus
Livru 3-B
“Sai sidadaun diak, sai heroi diak ba ita nia nasaun”
Índise
Prefásiu ........................................................................................................................................................................... 1
Introdusaun ..................................................................................................................................................................... 3
PARTE A: Sumariu Estatistika Munisipiu .................................................................................................................5
Mapa 1: Liña kiak Munisipiu ................................................................................................................................... 5
Mapa 2: Hasa’e kualidade Be’e Mos iha Munisipiu ................................................................................................ 6
Mapa 3: Hadi’a Saneamentu Baziku iha Munisipiu ............................................................................................... 7
Mapa 4: Uma Kain ba produsaun agrikola iha Munisipiu ....................................................................................... 8
Mapa 5: Inskrisaun Net Ensinu Primáriu iha Munisipiu .......................................................................................... 9
Mapa 6: Proporsaun Populasaun ne’ebe ekonomia ladun diak .............................................................................. 10
PARTE B: Sumariu Despeza PDID no PNDS iha Munisipiu..................................................................................11
PARTE C: Perfil no Orsamentu Munisipiu husi programa PDID no PNDS .................................................... 17
1. Munisipiu Aileu ..................................................................................................................................................17
2. Munisipiu Ainaro ................................................................................................................................................26
3. Munisipiu Baucau ...............................................................................................................................................35
4. Munisipiu Bobonaro ...........................................................................................................................................47
5. Munisipiu Cova-Lima .........................................................................................................................................59
6. Munisipu Dili ......................................................................................................................................................69
7. Munisipiu Ermera ...............................................................................................................................................81
8. Munisipiu Laútem ...............................................................................................................................................96
9. Munisipiu Liquisa .............................................................................................................................................105
10. Munisipiu Manatuto ........................................................................................................................................116
11. Munisipiu Manufahi........................................................................................................................................125
12. Rejiaun Administrativa Espesial Oe-Cusse Ambeno ......................................................................................132
13. Munisipiu Viqueque........................................................................................................................................142
Despezas sira seluk ba Dezenvolvimentu iha Munisipius. .................................................................................... 149
1. Despezas Kapital Dezenvolvimentu LM/IE............................................................................................. 149
2. Despezas MÃO DE OBRAS no AUTO EMPREGO .............................................................................. 157
Despezas husi Parseria ba Liñas Ministerius 2016 ................................................................................................ 157
Page 2 of 203
INTRODUSAUN
Livru nu. 3B Orsamentu Jeral Estadu 2016 hatudu Orsamentu Estadu tuir Munisipiu, inklui mos
informasaun badak konaba Munisipiu hanesan: populasaun, funsionáriu governu, fasilidades saúde no
edukasaun, idozu no invalidu sira, Bolsa da Mãe, Kombatente Libertasaun Nasional no benifisiariu-ba
Mártire sira, ho despeza Parseiru Dezenvolvimentu iha munisipiu sira tuir Ministeriu/Ajensia.
Iha tinan 2016, VI Governu Konstitusional haforsa liu tan ninia esforsu ba dezenvolvimentu lokal nudar
dalan ida atu atinji metas ne’ebé hatúr ona iha Planu Estratejiku Dezenvolvimentu Nasional ho nune’e
hala’o kontinuasaun ba programa dezenvolvimentu foun rua ne’ebé deklara tiha ona husi IV Governu liu
Resolusaun no. 1/2012 ne’ebé hanaran Programa Nasional Dezenvolvimentu Suku (PNDS) hodi troka
Programa PDL no DL no. 4/2012 konaba Programa Dezenvolvimentu Integradu Munisipius (PDIM)
ne’ebé sei akumula PDM 1 no 2.
Alokasaun Orsamentu ba PNDS mai husi Despeza Transferensia Públika iha Fundu Konsolidadu TimorLeste (FKTL). Alokasaun orsamentu ba Suku ida-idak depende ba kriteriu hanesan total populasaun, no
klasifikasaun hanesan area remota, remota liu no remota teb-tebes husi Suku ba Kapital Postu
Administrativu, Munisipiu no Kapital Nasaun (Dili). Tanba iha remodelasaun ne’ebé akontese mak
programa ida ne’e, ne’ebéuluk iha Ministeriu Administrasaun Estatal nia responsabilidade no agora
transfere responsabilidade ba Ministeriu Planeamentu no Investimentu estratejiku mak sei responzabiliza
diretamente ba alokasaun orsamentu Munisipiu tuir kriteriu sira ne’ebé mak determina husi lei no
konsulta ho Konseilu Suku sira.
Baseia despaisu konjunta 2015 entre Ministeriu Planeamentu no Investimentu Estratejiku no Ministeriu
Administrasaun Estatal hodi desidi katak total orsamentu programa tinan 2015 sei implementa nafatin iha
MAE no MPIE mak kontrola. Ho nune’e, iha orsamentu 2016 ba programa PNDS kontinua koloka fila fali
iha MAE atu nune’e hodi fasilita iha prosesu ezekusaun.
PNDS sei hakbi’it komunidade sira, sira nia Xefe no Konsellus Sukus, atu planeia no hari’i infra estrutura
bázika ne’ebe sai hanesan prioridade suku, responsavel ba resultadu no fundus ne’ebe utiliza no atu asegura
manutensaun projetus no atu nune’e projetus kontinua funsiona no oferese benefisius ba komunidade.
Komunidade presiza assistensia barak atu bele implementa no realiza mehi refere.
Iha tinan 2016, VI Governu Konstituisional aloka orsamentu ba programa PNDS hamutuk tokon $10 ho
nian kompozisaun ba projetu fisiku hamutuk tokon $8.8 no tokon $1.1 ba kustus operasional. Projetu
fisiku ba tinan 2016 implementa deit iha Sukus 240, Munisipiu 13.
Alokasaun orsamentu ba PDIM mai husi despeza Kapital Dezenvolvimentu iha fundu CFET.
Politikamente programa ne’e, Ministeriu Administrasaun Estatal mak sei kordena ho Instituisaun hot-hotu
ne’ebé iha projetu ho valor kiik liu $500,001. Ministeriu Administrasaun Estatal no Ministeriu
Planeamentu no Investimentu Estratejiku mak sei responsabiliza no kordena ba alokasaun ba Munisipiu
ida-idak tuir faktor-relevante sira hanesan populasaun, numeru ema kiak no seluk-seluk tan. Instituisaun
hot-hotu sei aprezenta proposta Planu Kapital Dezenvolvimentu liu husi – PDIM ba Ministeriu
Page 3 of 203
Administrasaun Estatal . Maibe ba politika implementasaun no kontrolu projetu liu hosi Ministeriu
Planeamentu no Investimentu Estratejiku.
PDIM akumula dotasaun – ba PDM I no II hanesan kontinuasaun PDM 2010, 2011, 2012, no 2013 no
2014 ne’ebé sei implementa nafatin husi Ministeriu Planeamentu no Investimentu Estratejiku ho
kordenasaun no MAE. Maibe orsamentu ida ne’e hanesan Kapital Dezenvolvimentu ne’ebé determina
ona valor osan husi $1,001 to’o $150,000 konsidera ba PDM I no PDM II ho valor osan husi $150,001
to’o $500,000.
Total orsamentu PDIM iha tinan 2016 hamutuk tokon $23 ba PDIM foun aloka ho total tokon $10.4 no
aloka ba projetu reapropriasaun no retensaun hamutuk tokon $12.6. Projetu foun aloka barak liu iha
Munisipiu Baucau hodi re-integra fali komunidade husi afetasaun seguransa rai laran, nune’e mos kustus
ne’ebé aloka ba projetus reapropriasaun no retensaun hodi finaliza projetu sira ne’e iha 2016.
Montante reapropriasaun ne’ebé temi iha leten ba projetu PDIM (PDM-1 & PDM-2) reapropria hikas ba
tinan 2016 tanba lakonsege finaliza iha tinan refere. Kalkulasaun ida ne’e hodi prevene projetu sira ne’ebé
labele inplementa ka hakotu iha 31 de Dezembro 2015 (informasaun kompletu bele hare iha tabela
orsamentu husi Munisipiu ida idak).
Bainhira implementa didi’ak, PDIM (PDM I ho II) no PNDS sei kontribui direta ba kreximentu
ekonómiku, loke servisu, ho lori oportunidade barak ba Munisipiu, Posto Administrativo, Suku no aldeia.
Nune’e dezenvolvimentu ekonómiku mos sei aumenta iha munisipiu sira ne’e tuir objetivu governu nia
politika.
Alem de PNDS no PDIM, iha Munisipiu sira mos sei iha Projetu Anual Ministeriu/Ajensia sira ho projetu
multi anual husi Fundu Infra-estrutura, maibe projetu sira ne’e sei implementa husi nivel nasional.
Livru no. 3B mos aprezenta Orsamentu Parseiru Dezenvolvimentu ne’ebé Unidade ba Jestaun Parseiru
Dezenvolvimentu, Ministériu Finansas kompila tuir informasaun ne’ebé fo sai husi Parseiru
Dezenvolvimentu.
Page 4 of 203
PARTE A: SUMARIU ESTATISTIKA MUNISIPAL
Mapa 1: Lina kiak Munisipiu
Liña kiak hatudu persentajen populasaun iha munisipiu ho númeru ne’ebé sei a’as ho nia rendimentu rihun
$32 kada fulan ne’ebé Governu konsidera tama iha kategoria populasaun sei kiak.
Tuir mapa estatistika iha okos hatudu katak:
1. Munisipiu Manufahi hatudu liña probreza ne’ebé a’as tebes.(kor mean);
2. Munisipiu Manatuto, Aileu, Ainaro no Rejiaun Administrativa Espesial Oecussi Ambeno iha liña
pobreza ladun diak;
3. Munisipiu Dili, Viqueque, Liquiçá, Ermera, Bobonaro no Cova-Lima iha liña pobreza diak uituan.
4. Munisipiu Baucau no Lautem iha liña pobreza tun/kiik;
Poverty headcount ratio
Percent Total
Dili
Lautem
Baucau
Liquica
Aileu
Manatuto
Viqueque
Ermera
Bobonaro
Manufahi
Ainaro
Covalima
Oecusse
Tot al
0.0 - 19.9
20.0 - 39.9
40.0 - 59.9
60.0 - 79.9
80.0 - 100.0
Missing Value
Sources
National Statistic Directorate_World Bank‐ Timor‐Leste Poverty in a Young Nation_2008
Page 5 of 203
Mapa 2: Hasa’e kualidade Be’e Mos iha Munisipiu
Estatistika ida ne’e hatudu persentajen populasaun ne’ebé simu bee husi bee matan ne’ebé di’ak.
Hadi’a bee matan inklui baze ida ne’ebé uza ba konstrusaun hodi garante protesaun husi infeksaun,
liliu husi fezes. Be matan bai-bain ne’ebé maka hadi’a ona maka bee torneira, posu ne’ebe protejidu,
posus artezianus no halibur udan been. Fontes ne’ebé seidauk hetan protesaun mak inklui mota, lagus,
lagoas, belorin no fonte seluk ne’ebé nakloke ba infeksaun no bele fahe moras hanesan tifu, kolera no
dizenteria. Tuir mapa estatistika iha okos:
1. Iha Munisipiu Baucau asesu ba be’e mo’os atinji 20% - 40%;
2. Iha Munisipiu Viqueque, Aileu, Ermera, Ainaro no Manufahi, 40 – 60 % asesu ba be mo’os;
3. Iha Munisipiu Lautem, Liquiçá, Bobonaro, Cova-Lima no Rejiaun Administrativa Espesial
Oecussi Ambeno, atinji 60 - 80% asesu ba Be Mo’os;
4. Munisipiu Dili atinji 80 -100% ba asesu Be Mo’os.
Proportion of private households using an improved drinking water source
Dili
Lautem
Baucau
Liquica
Aileu
Manatuto
Viqueque
Ermera
Bobonaro
Ainaro Manufahi
Covalima
Oecusse
Per cent (%)
0.00 ‐ 19.99
20.00 ‐ 39.99
40.00 ‐ 59.99
60.00 ‐ 79.99
80.00 ‐ 100.00
Sources
National Statistic Directorate_CENSUS:TIMOR‐LESTE POPULATION AND HOUSING CENSUS_2010
Page 6 of 203
Mapa 3: Hadi’a Saneamentu Basiku iha Munisipiu
Hadi’a fasilidade saneamentu katak atu haketak foer no hasai husi ema husi kontaktu ba ema fali.
Ne’e inklui deskarga sintina, koneksaun sistema esgotu kanalizadu, deskarga/pour flush ba latrinas
posu, ventiladu latrina di’ak (VLD) no latrina ho laje.
Tuir dadus mapa estatistika iha okos hatudu katak :
1. Munisipiu Viqueque no Ainaro hetan kualifikasaun aat tanba atinji entre 0 – 20 %;
2. Munisipiu Baucau, Lautem, Aileu, Manufahi, Liquiçá, Ermera, Bobonaro, Cova-Lima no Rejiaun
Administrativa Espesial Oecussi Ambeno hetan persentajen entre 20 – 40 % ho predikadu aat
uituan;
3. Munisipiu Manatuto ho persentajen entre 40 – 60 % ho predikadu naton;
4. Munisipiu Dili ho persentajen entre 80 – 100 % ho predikadu diak tebes.
Proportion of private households using an improved sanitation facility
Dili
Lautem
Baucau
Liquica
Aileu
Manatuto
Viqueque
Ermera
Bobonaro
Ainaro
Manufahi
Covalima
Oecusse
Per cent (%)
0.00 ‐ 19.99
20.00 ‐ 39.99
40.00 ‐ 59.99
60.00 ‐ 79.99
80.00 ‐ 100.00
Sources
National Statistic Directorate_CENSUS:TIMOR‐LESTE POPULATION AND HOUSING CENSUS_2010
Page 7 of 203
Mapa 4: Uma Kain ba produsaun agrikula iha Munisipiu
Tuir dadus mapa estatistika iha okos hatudu katak:
1. Iha mapa ne’ebé kor mean signifika katak populasaun ne’ebé presta servisu iha agrikultura
kiik/uituan liu ho total entre 4,547 – 5,826;
2. Iha mapa ho kor matak naroman hatudu katak numeru populasaun entre 9,213 -14,073 mak
partisipa iha vida agrikultor;
3. Iha mapa ho kor kinur hatudu katak numeru populasaun entre 7,729 -9,212 mak partisipa iha
vida agrikultor;
4. Iha mapa ho kor pink hatudu katak numeru populasaun entre 5,827 -7,728 mak partisipa iha vida
agrikultor
Private household in crop production
Number Total
Total
4,547 ‐ 5,826
5,827 ‐ 7,728
7,729 ‐ 9,212
9,213 ‐ 14,073
14,074 ‐ 15,526
Missing Value
Sources
National Statistic Directorate_CENSUS:TIMOR‐LESTE POPULATION AND HOUSING CENSUS_2010
Note: The boundaries and the names shown and the designations used on these maps do not imply official endorsement or accepta
nce by the United Nations.
Page 8 of 203
Mapa 5: Inskrisaun Neto Ensinu Primáriu iha Munisipiu
Kor kinur (Ermera no Rejiaun Administrativa Espesial Oecussi Ambeno) iha Mapa kraik hatudu
katak persentajen labarik ba eskola kiik entre 40 – 60% ne’ebé ba eskola primaria kompara ho
Munisipiu seluk ne’ebé atinji 60 – 80 % ne’ebé asesu ba eskola primaria.
Net enrolment ratio in primary education
Dili
Lautem
Baucau
Liquica
Aileu
Manatuto
Viqueque
Ermera
Bobonaro
Ainaro Manufahi
Covalima
Oecusse
Per cent (%)
0.00 ‐ 19.99
20.00 ‐ 39.99
40.00 ‐ 59.99
60.00 ‐ 79.99
80.00 ‐ 100.00
Sources
National Statistic Directorate_CENSUS:TIMOR‐LESTE POPULATION AND HOUSING CENSUS_2010
Page 9 of 203
Mapa 6: Proporsaun Populasaun ne’ebe ekonomia ladun diak
Tuir dadus mapa estatistika iha okos hatudu katak:
1. Mapa ho kor pink hatudu 20 – 40 % ba populasaun ne’ebé nia ekonomia ladun diak tanba la
servisu, katuas, moras, la eskola no seluk tan;
2. Mapa ho kor kinur hatudu 40 – 60 % populasaun ne’ebé partisipa iha dezenvolvimentu ekonomia
maibe sidauk atinji kualidade ida ke sufisiente.
Proportion of population aged 15‐64 who are economically inactive
Percent Total
Total
0.00 ‐ 19.99
20.00 ‐ 39.99
40.00 ‐ 59.99
60.00 ‐ 79.99
80.00 ‐ 100.00
Missing Value
Page 10 of 203
PARTE B: SUMARIU DESPEZA PDIM NO PNDS IHA MUNISIPIU
TOTAL ORSAMENTU BA MUNISIPIU
Tuir Politika VI Governu Konstituisional ne’ebé hetan remodelasaun estrutura iha 2015 aloka ba
programa PDIM no PNDS hamutuk tokon $33. Husi total ne’e aloka ba PDIM tokon $23no PNDS
tokon $10 tuir tabela ne’e:
Munisipius
Reapro./Re te nsaun 2015
PDM-I
PDM-II
Total
PDIM Foun 2016
PDM-I
Aileu
320,695
71,975
392,670
-
Ainaro
336,277
596,245
932,522
-
Baucau
965,298
858,368
1,823,666
Bobonaro
443,743
C ovalima
Dili
-
443,743
830,000
166,401
94,651
261,052
-
2,554,871
3,974,772
-
Ermera
262,338
178,354
440,692
434,262
872,360
1,306,622
300,000
5,604,519
-
1,419,901
Laute m
PDM-II
128,071
-
850,000
Total PDIM
Total
300,000
6,434,519
850,000
PNDS 2016
Fisiku
O pe rasional
Total
Total
692,670
623,571
81,250
704,821
1,397,491
932,522
478,725
55,500
534,225
1,466,746
8,258,185
1,231,541
152,250
1,383,791
9,641,976
443,743
1,024,614
107,000
1,131,614
1,575,357
261,052
608,572
67,750
676,322
937,373
4,824,772
196,958
137,500
334,458
5,159,230
300,000
428,071
868,762
1,072,188
141,750
1,213,938
2,082,701
254,073
254,073
1,560,695
507,233
114,000
621,233
2,181,928
Liquica
128,297
299,708
428,005
-
500,000
500,000
928,005
476,854
66,250
543,104
1,471,109
Manatuto
187,223
350,937
538,160
-
573,000
573,000
1,111,160
648,727
54,323
703,051
1,814,210
Manufahi
390,553
514,192
904,744
-
700,000
700,000
1,604,744
749,380
71,500
820,880
2,425,624
31,671
-
31,671
459,864
42,250
502,114
533,785
-
O e cusse
31,671
Viqueque
601,559
636,845
1,238,404
5,688,218
7,028,504
12,716,723
Total
-
958,071
-
-
243,615
243,615
1,482,019
751,200
79,250
830,450
2,312,469
9,325,207
10,283,278
23,000,000
8,829,426
1,170,573
10,000,000
33,000,000
Despesas ba programa estrada rurais, tejolo no auto emprego
9,000,000
Despesas husi projetus Linha Ministeriu no Instituisaun Estadu sira
20,510,208
Grand Total De spesas ba Munisipius 2015
62,510,207
Husi tabela iha leten akomoda orsamentu hotu-hotu ne’ebé ninia target implementasaun iha
Munisipiu, tantu implementasaun direta iha nivel Munisipius no mos implementasaun husi nivel
nasional.
1. Orsamentu ba projetu reapropriasaun/retensaun PDIM husi tinan 2015 ne’ebé aloka fali
orsamentu iha tinan 2016 hodi finaliza projetu 134 (PDM-I projetu 95 no PDM-II projetu 39).
Hodi nune’e iha tinan 2016 presiza prevé nafatin orsamentu tokon $12.6 hodi kontinua finaliza
iha 2016;
2. Politika VI Governu tinan 2016 kontinua aloka nafatin orsamentu ba PDIM foun ho montante
tokon $10.3, maibe konsentra liu iha munisipiu Baucau hodi re-integra komunidade ne’ebé afeta
husi siguransa rai laran liu-liu Postu Administrativu Laga, Baguia no Quelicai. Husi total refere
hodi kobre projetu 138 (PDM-I projetus 8 ho montante orsamentu tokon $958.7 no tokon $9.3
aloka iha PDM-II ba projetu 38).
3. Tinan 2016, VI Governu Konstitusional kontinua aloka orsamentu ba programa PNDS hamutuk
tokon $10, ne’ebé ki’ik liu hosi tinan 2015 ne’ebé aloka tokon $13.6. Total orsamentu ida ne’e
aloka ba projetu fisiku hamutuk tokon $8.8 ba suku 240 no kustus operasional hamutuk tokon
$1.2 ba suku 202 (inklui sukus balun husi Rejiaun Administrativa Espesial Oe-Cusse Ambeno).
Page 11 of 203
4. Alen de orsamentu ho tipu kategoria PDIM no PNDS, iha mos despezas orsamentais balun
ne’ebé kontribui ba dezenvolvimentu Munisipais hamutuk tokon $29.5. Fontes orsamentu ne’e
mai husi projetus Liñas Ministeriu tokon $20.5 no tokon $9 ba Mão de Obra husi SEPFOPE.
Sumariu Orsamentu Munisipiu
Iha parte ida ne’e sei aprezenta fontes orsamentus ba Munisipius sira nebeé sei informa liu husi
grafiku 3 tuir mai. Grafiku 1 aprezenta kona ba fontes orsamentais, grafiku 2 aprezenta kona ba
orsamentu tuir Munisipius no grafiku 3 aprezenta kona ba despezas perkapita husi total orsamentu
PDIM no PNDS tuir Munisipiu ida-idak. Alen de ne’e aprezenta mos orsamentu ne’ebé implementa
husi nivel nasional.
Grafik 1 : Total Orsamentu Munisipais tuir Fontes (tokon $)
Mão de Obra,
9,000
PDID, 23,000
Projetus LM,
20,510
PNDS, 10,000
Grafika 1 : hatudu projetu nebeé implementa direta iha nivel Munisipal hamutuk tokon $42 - mak
hanesan PNDS, PDIM no Mão de Obras. Projetu sira nebeé’e mak nia implementasaun iha
Munisipius maibe implementador husi nivel nasional hamutuk tokon $20.5 mak hanesan projetu
Liñas Ministeriais, rehabilitasaun eskola no Posto Saúde.
Page 12 of 203
Grafiku 2: PDIM no PNDS tuir Munisipius
Aileu
3%
Ainaro
4%
Mão da Obras
21%
Baucau
23%
Viqueque
6%
Oecusse
1%
Manufahi
6%
Manatuto
4%
Liquica
4%
Bobonaro
4%
Covalima
2%
Lautem
5%
Dili
12%
Ermera
5%
Grafiku 2 : Indika katak iha Munisipiu 3 mak hetan alokasaun despeza boot hamutuk tokon $14.8
(entre tokon $5 – $9) husi total despeza PDIM ho PNDS. Munisipiu sira ne’ebé hetan despeza boot
mak Dili, Baucau no Manufahi. Munisipiu sira ne’ebé hetan despeza ki’ik ne’ebé menus husi tokon
$2 hamutuk tokon $18.2. Iha parte ida nee apresenta mos despezas boot nebeée kontribui ba
dezenvolvimentu Munisipius mak hanesan projetus mão de obras ho montante tokon $9 husi
programa politika SEPFOPE..
Grafiku 3 : Total orsamentu PDIM & PNDS perkápita
Viqueque, $33
Aileu, $32
Oecusse, $8
Ainaro, $25
Manufahi, $50
Baucau, $86
Manatuto, $42
Liquica, $23
Bobonaro, $17
Lautem, $36
Covalima, $16
Ermera, $18
Dili, $22
Page 13 of 203
Grafiku
u 3 : hatudu
u katak kuaaze Munisip
piu hotu hettan despezaas per-kápitaa ki’ik liu rihun
r
$30 (eentre
rihun $29 - rihun $9) no iha deit Munissipiu 4 mak
k hetan desp
pezas per-kaapita bot (eentre rihun $30rihun $8
85), hanesann Munisipiiu Lautem, Baucau,
B
Maanufahi no Viqueque.
V
Program
ma PDIM 20016 koloka hamutuk to
okon $23, ba
b projetu reeapropriasauun PDIM 20
015 aloka to
okon
$12.7 no
n $10.3 kolloka ba projjetu PDIM foun.
f
Bele aakompanha grafiku tuirr ne’e:
Grafik-44 : Orsameentu PDIM 2016
Grafik 4 iha leten amostra kaatak Munisipiu Baucau
u mak domin
nante liu ho
o montante orsamentu 35%
husi tottal PDIM. Koloka
K
osan
n barak iha munisipiu
m
B
Baucau
hod
di konsentra aktividades re-integraasaun
komuniidade husi aafetasaun seguransa
s
raai laran. Muunisipius sirra seluk konntinua koloka hodi finaliza
projetuss reapropriaasaun no reetensaun 2015 iha 2016
6. Iha parte seluk, PDIM
M ba Rejiau
un Oe-Kussse lahetan allokasaun tam
mba prograama ne’e rassik tama onaa planu RAEOA-ZEES
SM nian ihaa tinan 2015
5.
Page 14 of
o 203
Grafik 5 : PDIM Foun vs PDIM
P
Reap ro/Retenssaun
Viqu eque
100%
Oecusse
0%
Manufahi
7%
Aileu
3%
Bobonaro
0%
Ainaro
7%
PDID
D Reapro
PDID Foun
Covallima
0%
%
Dili
8%Ermera
4%
Bauccau
14%
%
Manatuto
M
4%
Lautem
2%
Liquica
5%
Liquica
L
4%
Baucau
63%
B
Bobonaro
4%
Coovalima
2%
Lautem
10%
Manatutoo
6%
Manufahi
7%
Ermera
4%
D
Dili
3 1%
Ainaro
0%
Oecusse
0%
Viqueque
Aileu 2%
3%
Grafik 5 iha letenn mostra kattak Projetu PDIM husi 2015 nebeeé’e halo reeapropriasau
un/retensau
un ba
2016 reefere liu baa munisipiu
u Dili 31%,, Baucau 14%, Lautem
m & Viquueque repreezenta 10%
%. Ba
Munisip
piu sira selu
uk menus husi
h
9%. Maibe
M
ba PD
DIM foun, Munisipiu
M
B
Baucau mak
k dominantte ho
63% no
o restu refere ba Munisiipiu kiik 8 hanesan
h
tem
mi iha grafik
ku 5 iha leteen.
Program
ma PNDS 2016
2
kolok
ka orsamenttu hamutuk
k tokon $10
0, ba projeetu fiziku aloka
a
orsam
mentu
tokon $8.8
$ no tokoon $1.2 alok
ka ba kustuss operasionaal PNDS. Beele akompaanha grafiku
u tuir ne’e:
Grafi k 6 : Ors amentu P
Programaa PNDS 20016
Grafik 6 iha leten mostra kattak Munisip
piu Baucau, Dili, Ermera, no Lauttem hetan allokasaun ku
ustus
bot liu munisipiu sira seluk entre 10%
%-13% no m
munisipiu sira seluk hhetan alokassaun orsam
mentu
menus husi
h 10% baa 3%.
Page 15 of
o 203
Grafik 7 : PNDS Fiziku vs Operasional
Viqueque
9%
Fisiku
Aileu
7%
Oecusse
5%
Oecusse
3%
Manufahi
6%
Ainaro
5%
Manufahi
9%
Viqueque
7%
Aileu
7%
Operasional
Baucau
13%
Manatuto
4%
Baucau
14%
Ainaro
5%
Liquica
6%
Manatuto
7%
Bobonaro
12%
Liquica
5%
Bobonaro
9%
Lautem
10%
Covalima
6%
Lautem
6%
Ermera
12%
Dili
2%
Covalima
7%
Ermera
12%
Dili
12%
Grafiku 7: Kustus ba programa PNDS fiziku mostra Munisipiu Baucau, Bobonaro no Ermera hetan
alokasaun orsamentu bot liu munisipiu sira entre 12%-14%. Ba munisipiu sira seluk kuaze laiha
diferensa signifikante entre 9%-5%, maibe kiik liu mak munisipiu Dili ho 2%. Iha parte kustus
operasional mos mostra hela munisipiu 4 mak hetan alokasaun aas liu 9% no resta menus liu 10%.
Page 16 of 203
PARTE C : PERFIL NO ORSAMENTU MUNISIPIU HUSI PROGRAMA PDIM NO PNDS
1. MUNISIPIU AILEU
AILEU DISTRICT
;
Spatial Distribution of Dwellings
;
;
;;
;
;;
;
;; ; ;
;;
;
;
;
;
SUCO-LIURA I
;;
;;; ;;
;
;;;
;
;;;;
;;; ;;;;;;
;;
;
;
; ;; ;
;
; ; ;
;
;
;
;
; ; ;
;
;
;
;;;
;
;
;;
; ;
; ;; ;
; ; ;;
;;
;; ;;
;; ;
;
;
;; ; ;;;;; ;
;;
; ;
;; ;
;
;;
;;;;;;;;;
;
;; ;; ;; ; ;;;
; ;;;;;;;;
; ;
;
; ; ; ; ;;;
; ;;
;
;;;
; ;; ; ;
;;; ;
; ; ;;;
;;; ;;;; ;;
;; ;;;;;;;; ; ; ;
;
;;
;
; ;;;;;;;
;;;;;;;;; ;;
;;;
;;;
; ;; ;
; ;;
;;
;;;
;
;
;;; ;
;
;;
;
;;
TOHU META
;
;;
;
;;
FA TISI
; ;
;
;
;
;;
;
;
;
;
;
;
;
;;
;;
;
; ;
;
;; ;
;;
;;
;;;
;;;
;; ;
;; ;
;
;
;
; ;
;
;
;;
;
;;
;
;
;;;;;; ;;
;
;
LAULARA
; ;;
; ;;
;
;
;;;;
; ;;;
;
;;;;;;;
;;
; ;;; ; ;;;; ;
; ;; ;;; ;;;;;; ; ;;;;;;
; ;;;;;;
;;
;;;;
;
;; ;;;
; ; ;;;;;;;;
;;;;;
;;;;; ;;; ;;;; ;
;
;
;;;
;;;; ;; ;
;;;;
;;;;;;;; ;;
;; ;
;;
;;;;;;
;;
;
;
MADA BENO
;
; ;;;;;;;;
;
; ; ;;;;;;;;;;
;;;;
;
;;
;
;
;
;;
; ;;;;
;;;;;;;;;;;; ;;;;;;;; ;;
;;
;
; ;
;
; ;
;
;
;
AISIR IMOU
;;
;
;;
;;
SABORIA
SELOI
CRAIC
;
; ;
;;
;;
; ;;
; ;;;;; ;
;;;
;
;;
;;; ;
;
;;
;
;
;
;
;
;;
; ;
;;
; ;;
; ;;;
;;;; ;;;;
; ;
; ; ; ; ;;;;;
;;
;;
;
;
;;;;;;;;;;; ;
;; ; ;
;
;
;
FA HIRIA
;
;;
SUCO LIU RAI
;
;
;;
;;;
;;
;;
;; ;
;
;;
;;
;;
;
; ;;;;
; ;
;; ; ;;; ;;;
; ;
;;;;
;;; ;
;
;
;;;
;;
;
;
;;
;
;
;
;;;
;;;;;;; ; ; ;; ;;;;;; ;
;;;;;; ;;;; ;;;;
; ;;;;
; ;; ;;
;; ;
;; ; ;
;; ;
;
; ;;;
; ;
;
;;
;;
;
;
;;;;
;
;
;
;
;;;
;;;;
;
;; ;
;;;; ;
;
;
;
;
;
;
;; ;;
;
; ; ; ; ;;
;;
;
;
;; ;
;; ;;;
;;
; ;
;
;; ;
;
;;;; ;
; ;;; ;
; ;; ;;
;;;;;
;
;;;
; ;;
;
;;;
;; ;;
;
; ; ;;
;
;; ; ; ;;; ;;;
;; ;;
;
;;;
;
;;
;; ;
;;; ;;; ; ; ;
;
FA TU BOSA
;;
; ;
;
;;
;;
;
;
;
;; ;
; ; ; ;; ; ;
; ;;;;;;;;
; ;;;
;;;;
;;
; ; ;; ;;
; ;;
;
;;;;
; ;
;; ; ;; ; ; ;
;
; ;;
;; ;;; ;; ; ; ;;;
;
; ;
;;;; ; ; ;; ; ; ;; ;; ;;;;
;;
;; ; ; ;
;
;;;
;
; ;; ; ; ;; ;
;;; ;
;; ;
;; ;
;
; ;; ;
;
;; ;;;;;;
;;
;;
;
;
;; ;;;
;;;
;;; ;
; ;; ; ;;;
;;;;; ;
;; ;;;;;; ;; ;
;
;;;;;
;;;;;
;
;;;;; ;;;; ;;;
;;;;;;;;;;;;; ; ;;
;;
;
; ;;;;
;; ;;
; ;
;
FA TU RASA
;;;;;
FA DABLOCO
;
;; ;;;;;
;;;
;
HAUTOHO
;
;;
; ;;
; ;;;
;;
; ;; ;;;;
; ;;;;;;;;;;;;;;
; ;;; ; ;;;;;
;; ;;;;;
; ; ;
;
;;
;;;;
;
LIQUIDOE
;
;;
;
FA TU RILAU
;
;
;
;;;
;
;
;;
;;;; ; ;
;
;
;
;
;
;
;
;
;
;
;; ;
;
;
; ;;
;;; ;
;;;
;;
BETULAU
;
;
;;; ;; ;;;;;
;;;; ;;
; ; ;;
; ;;
;;; ;;;; ;;;;;; ;
;
; ;; ;
;;
; ;;; ;;;; ;;;
;;; ;;;;; ;; ;
; ;;;;;;;;;;;
; ;;
;; ; ;
; ;;; ;;;
;;
;; ;;
;
;
;; ;;; ;; ;
;
;;
; ;; ;;
;
;
;
; ;;;;; ;;;
;;
;
;
;
; ;;; ;
;
;; ; ;
MAUM ETA
ACUBILITOHO
;
;;
;
;
;;;;;
; ;; ;;; ;
;;
;; ; ;
;
; ;;
; ;;;
;
;;
; ;
;
;;
;;; ; ; ;;; ;;
;
;
; ;;
;;; ; ; ;;;; ;
;;
;;
;;
;
;;
; ; ;;
;
;;
;
;
;;
;
;
; ;;;;;;;;
;
;
; ; ;
; ;
;;;; ;; ;;
;;;;;; ;;;;;;;;;;;;;;; ;;
; ;;;;
;;;;;
;;;;;
;;;
;
Two-lane sealed road
One-lane road
4 W vehicle track
;;
;
;;
;;; ;;;
;;; ;;;;;;;; ; ;;;; ;;
BERELEU
BANDUD ATO
;
;
; ;;;;;;;;;
;;; ; ; ;;;; ;;;;;;; ; ;;;
;;
;;
;
;
;;; ;;;;;
;;; ; ;;;; ;;;;;;; ;
Ñ
NAMOLESO
;;
;;
;;
Subdistrict B oundary
;
;
;; ;
;; ;
;
;;
;
; ;;;; ; ;
;;
;
;;;; ;;;;
;; ;
FA HISOI
MANU CASA
;
AILEU VILA
HOHOLA U
;; ;;;;;
; ;;
FA HISOI
;;
SELOI
MALERE
Ñ
;
;
;
;
;
; ;
;; ;;
; ;; ;;;;
;;;;
;;
Occ upied Dwelling
Hos pital and Clinic
CHC (Comm unity Health Center)
Suco B oundary
;
;
;;;;
;
;;
;
;;;
;;;;;;;;
;;
; ;; ;
;;;;;;;; ;;; ; ; ;;;
;
;
;;
;;; ;; ;;
;;;;; ; ;;; ;;;;;
;
;
;
;;;;;;;;;
; ;
;;
; ; ; ; ; ;; ;;;;;
;;;;; ;;
; ;
;
;;
;;
;
;; ; ; ;
;;;
; ; ;;;; ; ;; ; ; ;
;
;;
; ;;;;;; ; ; ;;;;; ;;;;;; ;; ;;; ;;; ;;;;;; ;;;;; ;;;;;;;;;;;; ; ; ;;;;
;
; ;; ;;;;;;;;;;;
;;
;
;; ;;
;; ; ;;;;
; ;;;
;;
;
;;
;;;;;
;;;;
;
;;;;
; ;; ;;
;;;
;
;;
;;; ;;;
;;;;;;;;; ; ; ; ;;;;;;; ; ;;; ;
;
;
;
;
;
;;;;;; ;
;
;; ;
;;
; ;;;
; ; ;;;
;;;
;;
;
; ;; ;
;
;
;
;;;; ; ;;; ; ;; ; ;; ; ;;
;;;;; ;
;; ;
; ;
;
;;; ; ; ;;;; ;;; ; ;
;; ; ;;; ;
; ;
;;;
; ;;
;;
;; ;;; ; ;;;
;;;
;
;;;;
;;;;;;;;;;;;;;;
;;;;;;; ;; ;;;;
;;
;;;;;;;;;;;;;;;;;;; ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;
; ; ;;;;;;;;;;;;;;;;;;
;
;;;;; ;
;;;;;
;;
;;
;;;;;
;
;
;;;
;;;;
;
;
;;
; ;
; ; ;;
;;;;;;
;;
;;
;;
;
; ;
;
;;;;;;;; ;
;
;
;
;;;;;;;;
;
;; ;
;;
;;; ;
;
; ;; ;;;;;;;;;;;; ;;;
;
;; ;;
;; ;
;;;;;;;;;;;;
;;; ;;;
;;;;;;;;;;;;; ; ;; ;; ; ;;;;; ;;;;;
;;;;;;;;;;;;; ; ; ;;;;;;
;;
;;;
;;;;;;; ;; ;;;;;;;;;;;;;;;;
;;;;;;;;;;;;;
;;; ;; ; ;
;;;; ; ; ;;;
;;;
;;; ;;;;
;
;; ;;;;; ;
;;;;
;;;;
;;;;;;; ;;;;;;;;
;;;;; ; ;
;;;;;;;; ;;;
; ;;;;;;;
;;
;;;;; ;;
;; ;; ; ;;
;; ;;;;; ;; ; ;
;
;; ;
;
;
;;;;;;;;;; ; ;; ;;;;
;;; ;;
; ;;
;;;;;
; ;;
;;;;;;
;
;
; ;;
;
; ;; ;
;; ;;
;
;
;;;;;;;;;;
;
; ;;
;;;
;
;
;;; ;;
;;;;
;
;
;; ;
;;
; ;
;
;;
;;
; ;
;
;;;;; ; ; ;
;; ; ;;
; ;;
;
;;; ;;;; ;
;
;;;;
;;
;
;
;
;
;;;;;
;
;;;
;
;;
;;;;;;
; ;
;;
;
;;;;
;
;;
;;;;
; ;;
;;;;; ;
;;;
;
;;;
; ;;;;;;;;;;;;;;; ;; ;
;; ;;;;;;;;; ;;;
;
;;
;; ;
;
;
;
;
;
;;;
;;
;
;
;;;
; ;
;; ;
;; ;; ;
;;; ;
;;; ; ;;;
; ;;;
;;;;;;;;;;;;;; ;
;;
;;
;
;;;;
;
; ;
; ; ;;;;;
; ;;
;;;
;;;;;;;;;; ; ;
;
; ;;;;
;; ;;;;
;
;
;;; ;
;
;
;
;
;
;;
;; ;;;;;;;
;;
;;; ;
;
;;;;;;;
;
;; ;;;
; ;; ;;
;;;;
;; ;
;
;; ;
;;
; ;;;; ; ;
;
;;; ;
;
; ; ;;;;;; ;;; ;;;;;; ;;
; ;
;;;
;;
; ;; ;;;
;;
; ;;;;;;;;; ;
;; ; ; ;; ;
;;; ;;;
;;;; ;;
;
;; ;
;;;;; ;;
; ;;;;; ;
;;;
; ;
;; ;;
;
;;
;
; ;;;;;;;;;
;;
;
;;;
;
;
;;
;
;; ;; ;
;
;
;
;
;;
;; ;
;
;;
; ;;;;
;
;
;;; ;;;
;;
;;; ; ;; ;
;;;;
;
;;;
;;;
;;
;
;;
;
;;; ;; ;
;
;;
;
;
;
;;;
;
;;;;; ; ;
;
;;;;;;;;
;;;;;;;;;;;;;;;;
;; ; ;
;; ; ;;;; ; ;; ;;
;
;;
;;;;;; ;;
;;
;;
; ;;;;;
;;;
;
;; ;; ;
;;;;; ;;;;;;;
; ;
;;;;
;
;
; ;; ; ;
;
;; ; ;
;
; ;;;;;;; ; ;
; ; ;;;
;;;;;;;;;;
;;;;;;;;;
;;;;;;; ; ;;;;; ;;; ;
;
;;; ;;;;;;;;
; ;;;;;
;;
;;
;
; ;;;
;
;; ;;;
;;;
;;;; ;;;;;;;;;; ;;; ;;;; ;;;;;
;; ;; ;
; ;;;;;;;;;;;;
; ;;
;;;;
;;;;;;;
;;;;;;; ;;;; ; ;;
;;; ;
;;; ; ;;;;;;;;
;;;;;;
;;;;;
;;;;;
;
;
;
;
;
;;;;
;
;
;
;
;
;;
;
;
;
;;;;;
;;;;;;;;;;;;
;;;;;;;;;;
;
;
;;;;;;;;;;;;;
;
;;;;;;;; ;
; ;;;;;;;; ; ;;;;;;;; ;;; ;;;;;
;
;
;
;;;;;;; ;;;;;;;
;; ; ;; ; ;
;;;;;
;;;;;;;;;;;;; ;; ; ;; ;;;;
;; ;
;;;;; ;
;;;;;;;;;;;;;;;
;;; ;
;;;; ; ;;;
;;;
;;;;
;;;;;;;;;
; ;;
; ; ; ; ; ;;
;
; ;;;;;;;;;;;;
;;;;;;;
; ;;;;;;
;
;;
;;; ;;
; ;; ;; ; ; ; ;;; ;
;
;; ; ; ; ;
;
; ;;
;;;;;;;;
; ;;;;; ;; ;
;;; ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; ; ;
; ;; ;;
;;;
;
;
;; ;; ;; ;;;; ;
;;
;;; ;
;
;
;
;
; ; ;;;;; ;;; ; ;;;;;;;;
;;;;;;
; ;;
;;;;
;; ;
;;;;;;;;
; ;;; ;;;; ;;;;; ;;;;;
; ;;
;;
;;;;;;;; ;
;;
; ;;
;; ; ; ;;
;
;
;
;
;
;
;;;;;
;; ;
; ;;;
;;;
;
;
;;
;
;;;; ;;; ;;; ; ;;;;;;;
;
; ;;;;
; ; ; ; ; ;;; ; ;;;
;;;
;
;;
;
;
;;
; ;
; ;;
;;;;;;;;
;
;;
;;
;;; ;;;
; ; ;;;;;;;;;;;;;;;;;; ;;;;;;;
;;; ;;; ;
;
;;;;;;
;
;;
;
;;;; ;;;
; ; ;;
;;
;;;; ; ;;;; ;;;;;;;;;;;;;;;;; ;; ;;
;;
;
;;
;;
;;;;;;;;;;; ;;;;;; ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; ;;;;; ;; ;;;; ;
;; ;
; ; ; ;;;;;;;
;;;;;;;;
; ;;;;;;; ;;
;;;;;
; ;;
;; ; ; ;;;;;;
; ;;;;;;;;;;;;; ;;;;;;;;;; ;;;;;; ;;; ; ;;;
;;
; ;;; ;;
;;
;
; ;; ;; ;;
;
;;;;;; ;;
;;;
;;;;
;
; ; ; ;;;;; ; ;;;
; ;;
;;;;;;;; ;;;;;;; ;;;;;;;
;
;;;;;;;; ; ;; ;
; ; ;; ; ;; ;
;
;
; ;
;;
;
;;;; ;
;;
;
;;
;;;;;;;;;;;
; ;
;
;
;; ;
;;; ; ;
;
;
;
;
;; ; ;;;;; ;; ;
;
;;;
;;;;;
;
;
;;;;;;;;;;;
;;;;;;;; ;
;;;;;;;;;;;;;;;;
;;;; ;;; ;
; ;;
;;
;;;;
;;;;;
;;
;
;
;
;;;;
;;
;
TU LA TAQUEO
;
;;;;;
;;
;;;
;;;
; ;
; ;
;;
;
;
; ;
;;
;
;;
;;
; ;
;;;
;; ;
;;;
; ;;;;; ;
;
;;
; ; ;;
;
; ;
;
REMEXIO
; ;
;
;;
;
;
ACUMAU
;;
;;;;;;
;
; ;;
;;
;
;
;
;;;
Ñ
;;;;
;;
;;;;;;;
;
;
;
;;;
;;;; ;; ;
;;;;;;;;;;; ;;;;
;; ; ;
;;
; ; ;;; ;;;
;; ;; ; ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; ;; ;
; ;
; ;;;;;;;;;;;; ;;;;;; ;;;; ;
;;;
; ;;;;;;; ;; ;;
;
;
; ;
; ; ;
;;
;
;
;
;;
;;;
;;;;;
;;;;;;;; ; ;
;
;
COTOLAU
;
;
;;;
;
; ; ; ;;;;;;;;
; ;;;;; ; ;
;; ; ;
;
; ; ; ;; ;
; ; ;;;;;;;;;;;; ;;;
;
;
;
;
;
;;
;;
;;
;;
;;
; ;;;;;;;; ;
;
;;;
;
;;
;;;
;
TA LITU
;;;; ;
;
;;;;
;
; ;
;
;;;;;; ; ;
;;; ; ;
;
; ; ;; ; ; ; ; ;
;;;;;;;;;;;; ;;
; ;
;;;;; ;
;;
;;;;
;; ;; ;; ;;
;
;
;;
; ; ;; ;; ;;
; ; ;
; ; ;;;;;;
; ;;; ;; ;;; ;; ; ;
;;;;;; ; ; ;;;
;;;;;;;
;;
;;;;;; ;
; ;; ;
; ; ; ;;
;;;;;
; ; ;
; ; ; ;;
;
;
;;
; ;
;
; ;;
;;;;;;;;;;;
; ;;
;;;;;;; ;
;;;;
;;;
;
; ;;;;;;; ;;;
;;
;
;
; ;;;;;;;;;; ;
;
;;;;;
;;
;
;
;
; ;
;
; ; ;
LA HAE
;
;;; ;; ;;;
;
; ;
;
;
;;
;;; ;;
;
;
;
;;;;
;;;;
; ;;
; ;;
;
;
;;;;
;
;;
;
; ;;
; ;
;
;
; ;; ;;;
;
; ; ;;; ;;;
;;;;
;
;;;;;;; ;
;
; ;
; ;
; ;; ;;
; ; ;;;;;
; ; ; ; ;;
;; ;; ;;;;;
;
;
;
; ;;;;
; ;; ; ;
; ;; ;;;;;; ; ;;;;;
;
; ;; ;
;;
LA USI
;
;;
;
; ;;;;;
;
; ;;;
;
; ;
0
5
10
15
20 Kilometers
Perfil
Munisipiu Aileu lokalizadu iha parte sul Dili, kapital paíz no mapa 1 hatudu pozisaun jeográfika
Munisipiu Aileu ne’ebé ho luan hamutuk 729 km² ho populasaun ema na’in 44,325 no densidade
demografika ema 50.6 ba km2, tuir Sensus 2010. Topografia Munisipiu Aileu ne’ebé foho dominante
liu ho a’as entre 350 m to’o 1,500 m sukat husi tasi. Kapitál maka Aileu Vila iha foho Mota
Mantane ho altitude 913 m. Munisipiu Aileu iha Postos Administrativos 4, Sukus 31 no aldeias 139
hanesan hatudu iha tabela 1.1.
Tabela 1.1 Posto Administrativo , Sukus no total Aldeias/Sukus Munisipiu Aileu
Aileu Vila
Sukus
Total
Aldeias
Aissirimou
5
Badudato
3
Fahiria
6
Fatubossa
7
Hoholau
5
Lahae
5
Laulara
Sukus
Total
Aldeias
Fatisi
5
Cotolau
5
Madabeno
5
Talitu
4
Tohumeta
3
-
Liquidoe
Sukus
Total
Aldeias
Acubilitoho
3
Bereleu
5
Betulau
3
Fahisoi
3
Faturilau
2
Manucassa
2
Page 17 of 203
Remexio
Sukus
Total
Aldeias
Acumau
3
Fadabloco
7
Fahisoi
3
Faturasa
4
Hautoho
3
Suco Liurai
3
Aileu Vila
Sukus
Total
Aldeias
Lausi
4
Suco Liurai
8
Seloi Malere
6
Saboria
3
Seloi Craic
10
Laulara
Sukus
Total
Aldeias
-
Liquidoe
Sukus
Total
Aldeias
Namolesso
4
-
Remexio
Sukus
Total
Aldeias
Maumeta
3
Tulataqueo
7
-
Data husi : MAE no Diresaun Estatistca
Funsionárius Governu iha Munisipiu Aileu inklui:
SES:
1. 107 Polísias,
2. 40 kompostu husi : 37 pessoal Seguransa Sivíl no 3 funsionarius administrativa
3. 21 Bombeirus
Edukasaun:
1. Professores Ensino Infantil : Publiku (10); Fundasaun (21),
2. Profesores Ensinu Basiku: Públiku (420, Privadu (40);
3. Profesores Ensinu Sekundárius Geral : Públiku (52) , Fundasaun (18),
4. Profesores Ensinu Sekundárius Tecnico vocacional. : Publiku (18) : Fundasaun (0)
Munisipiu Aileu iha eskolas Infantil Publiku (6) Fundasaun (14); Eskolas Ensinu Basiku
Publiku (71) no Privadu (5) , Eskolas Sekundárias Publiku (3) no Privadu/Fundasaun (3), ho
Eskolas Ensinu Tekniku Vocasional Publiku (1)no Privadu (-).
Saúde:
1. Funsionáriu administrasaun no lojistika
: 14
2. Médikus lokais: 45 (inklui espesialistas);
3. Enfermeirus (31)
4. Assistente enfermeiros: 8 ho
5. Parteiras: 24;
Fasilidades saúde ne’ebé iha, maka Sentru Saude (4), Postus Saude (30), Klínika Privadas (1) ho
SISCa (33).
MSS :
1. Numero idozus (tinan 60 ba leten ) no invalidus ne’ebé simu subsidio iha Munisipiu Aileu
hamutuk 3,162 pessoas ne’ebé kompostu husi idozus 3,024 pessoas no invalidus 138 pessoas.
2. Numerus benefisiarius ba program Bolsa da Mãe hamutuk 2,935
3. Numerus Combatentes ba Libertasaun Nasional no benefisiarius ba Martires iha Munisipiu
Aileu hamutuk 3,694 pessoas.
4. Total funsionariu hamutuk 7 mak destaka ba Munisipiu; 3 iha Munisipiu no 4 ba Posto
Administrativo, kada Posto Administrativo funsionariu ida (1).
Page 18 of 203
MAP
: 80 Extensionistas
CNE
: 7 funsionarius
Ministeriu Justisa : 10 funsionarius
MCIA
: 6 funsionarius
MOPTC
: 42funsionarius
SEJD
: 1 funsionariu
SEPFOPE
: 4 funsionarius
MAE
: 65 funsionarius kompostu husi Diresaun Munisipal 34 ; STAE 7; PNDS 39.
PROGRAMA NASIONAL DEZENVOLVIMENTU SUKUS (PNDS)
VI Governo Konstitusional através Orsamentu Jeral Estadu 2016 prevé orsamentu ba programa
PNDS iha Munisipiu Aileu hamutuk rihun $704.8. Husi total ne’e koloka ba projetu fiziku rihun
$623.6 hodi implementa projetu iha suku 8 refere Postu Administrativu Aileu Vila no Remexio.
Nune’e mos ba kustus operasional PNDS hetan alokasaun orsamentu hamutuk rihun $81.3 hodi halo
planeamentu suku 15 iha Postu Administrativu Aileu Vila, Laulara no Liquidoe hanesan temi iha
tabela 1.2.
Tabela : 1.2. : Kapital Grants – PNDS
Munisipius
Postu
Administrativu
Sukus
Kustus Operasional
Kustus Fisiku
Total
Aileu
Aileu Vila
Aisimou
36,500
36,500
Aileu
Aileu Vila
Bandudato
24,200
24,200
Aileu
Aileu Vila
Fahiria
Aileu
Aileu Vila
Fatubosa
Aileu
Aileu Vila
Hoholau
Aileu
Aileu Vila
Lahae
Aileu
Aileu Vila
Lausi
Aileu
Aileu Vila
Saboria
35,300
35,300
Aileu
Aileu Vila
Seloi Craic
44,527
44,527
5,000
36,500
5,500
32,200
5,500
-
5,000
36,500
5,500
32,200
5,500
Aileu
Aileu Vila
Seloi Malere
36,787
36,787
Aileu
Aileu Vila
Suco Liurai (Alieu Vila)
42,626
42,626
Aileu
Laulara
Cotolau
6,000
-
6,000
Aileu
Laulara
Fatisi
6,000
-
6,000
Aileu
Laulara
Madabeno
5,500
-
5,500
Aileu
Laulara
Talitu
5,750
-
5,750
Aileu
Laulara
Tohumeta
5,500
-
5,500
Aileu
Liquidoe
Acubilitoho
5,000
-
5,000
Aileu
Liquidoe
Bereleu
5,500
-
5,500
Aileu
Liquidoe
Betulau
5,500
-
5,500
Aileu
Liquidoe
Fahisoi
5,000
-
5,000
Aileu
Liquidoe
Fatulirau
5,500
-
5,500
5,000
Aileu
Liquidoe
Manucasa
5,000
-
Aileu
Liquidoe
Namoleso
5,000
-
Aileu
Remexio
Acumau
44,648
44,648
Aileu
Remexio
Fadabloco
39,833
39,833
5,000
Aileu
Remexio
Faisoi (Remixio)
39,767
39,767
Aileu
Remexio
Faturasa
37,599
37,599
Page 19 of 203
Munisipius
Postu
Administrativu
Sukus
Kustus Operasional
Kustus Fisiku
Total
Aileu
Remexio
Hautoho
39,835
39,835
Aileu
Remexio
Maumeta
39,831
39,831
44,389
Aileu
Remexio
Suco Liurai (Remexio)
44,389
Aileu
Remexio
Tulataqueo
49,029
Total Aileu
81,250
49,029
623,571
704,821
KAPITAL DEZENVOLVIMENTU FOUN PDIM
Iha tinan 2016,VI Governo Konstitusional aloka orsamentu ba programa PDIM foun iha Munisipiu
Aileu hamutuk rihun $300 refere liu ba PDM II hodi finansia ba projetu rehabilitasaun edifisiu
veteranus no kombatentes ba libertasaun nasional iha Posto Administrativo Aileu Vila hanesan
mensiona iha tabela 1.3.
Tabela 1.3. Kapital Dezenvolvimentu PDIM
Naran
Orgaun
ADN
Naran
Programa
PDM-2
Status
Projetu
Foun
Naran Projetu
Rehabilitasaun edifisio veteranus e
combatentes da libertasaun nacional
region 3 Cruzeiro iha Aileu
Munisipiu
Aileu
Postu
Administrativu
Aileu Vila
Sukus
Saboria
Total
Kustus
300,000
Total PDM-2 Aileu
Total PDIM Aileu
300,000
300,000
REAPROPRIASAUN/RETENSAUN KAPITAL DEZENVOLVIMENTU PDIM
Iha tabela 1.4 aprezenta orsamentu projetu reapropriasaun/retensaun ba PDM I & II tinan 2015
ne’ebé sei reapropria ba tinan 2016 ho montante rihun $392.7 ne’ebé refere ba PDM I rihun $320.7
no rihun $71.9 ba projetu PDM II hodi kontinua hirak ne’e tamba ninia implementasaun la-konsege
remata iha tinan 2015 nune’e sei kontinua implementa fali iha tinan 2016 ba konstrusaun eskola,
Ponte, Monumento ba heroi no Sentru Saude.
Tabela 1.4. Reapropriasaun Kapital Dezenvolvimentu PDIM
Naran
Orgaun
Naran
Programa
Status
Projetu
ME
PDM-1
Reapro..
ADN
PDM-1
Retensaun
ADN
ADN
PDM-1
PDM-1
MS
PDM-2
Naran Projetu
Reapro..
Reapro..
Konst. Escola EB Primeiro No Segundo Siklu Fatukhun,
Laulara
Konstrusaun Monumento ba Heroi Nacional iha Distrito
Aileu
Konstrusaun Ponte Dalorin Aisirimou
Solar Water pump system for MDGs complex in Aileu
Reapro..
Konst, Posto Saude Tulataqeu
Page 20 of 203
Munisipiu
Postu
Administrativu
Sukus
Aileu
Laulara
Talitu
Aileu
Laulara
Aisimou
Aileu
Aileu
Laulara
Laulara
Aileu
Remexio
Aisimou
Suco Liurai
(Alieu Vila)
Total PDM-1 Aileu
Tulataqueo
Total PDM-2 Aileu
Total PDIM- Aileu
Total Kustus
80,611
115,566
75,588
48,930
320,695
71,975
71,975
392,670
DESPEZA PARSEIRU DEZENVOLVIMENTU
Iha projetu 12 husi paerseiru dezenvolvimentu mak planeia atu implementa iha Munisipiu Aileu iha
2016. Hamutuk tokon $3.7. Projetu sira ne’e balun sai hanesan kontinuasaun no balun sai hanesan
projetu foun ho nia orsamentu hanesan mensiona iha tabela 1.5.
Tabela 1.5 Despezas Parseiru Dezenvolvimentu 2016 munisipiu Aileu
Agensia
Doadores
Project title
Bangku
Mundial
Projetu ba
resilensia
klimatika ba
Estrada Timor
Leste
Kooperasaun
International
Japaun nian.
Projetu ba
promosaun
agribisnis ba feto
rural
Avansa
monitorisasaun no
avaliasaun
Ajensia
desenvolvime
ntu
internasional
EUA
Projetu avansa
agrikultura
USAID’s
Hasae asesu ba
area rural
Project Description
Objetivu husi Projetu Resilensia Klimatika ba
Estrada Timor Leste atu halo infrestrutura estrada ho
klima rezilensia ba komunidade benefisiariu sira liuliu estrada ne’ebé iha ligasaun ho sira no fasilita sira
hodi bele responde situasaun emerjensia liu-liu
responde ba dezastre naturais
Atu desenvolve agribisnis hosi feto rural ne’ebé
utelisa rekursu lokal no hodi hasae / estabelisa
rendimentu.
Objektivu ba Avansa M & E hodi ajuda
monitorisasaun ba projetu Avansa Agrikultura
durante realisasaun ba avaliasaun ba projetu DAC
no ba Avansa Agrikultura. Esforsus sira ne’e atu
fo’o informasaun no hodi orienta atu jere ba projetu
desenvolvimentu ba aktividades tuir mai ka iha
futuru.
Avansa agrikultura sei kontribui ba aselera no
kontinuasaun ba
kresimentu ekonomia iha setor agrikula iha Timor
leste. Projetu ne’e halo parte esforsu hosi USAID
hodi fo’o asistensia ba Timor Leste hodi hetan
moris no saude diak liu no demokratiku.
Hari’i tuir Desenvolvimentu ba agrikultura ba
Komunidade (DAK), ne’ebé sei hakotu iha segundu
trimester ba tinan fiskal 2015, Avansa agrikultura
sei fo’o apoia ba Ministériu Agrikultura Timor
Leste iha konkretisasaun ba nia Planu Estratejiku
(2014-2020) liu hosi hadia’a diak liu agrikultura
ne’ebé relasionadu ho formasaun no estensaun,
introdusaun ba sistemas irigasaun, haklaken ba kuda
modo ne’ebé iha valor ne’ebé a’as hanesan aihan
ne’ebé fo’o rendimentu.
Projetu ERA iha fundu EC nia okos ne’ebé atu selu
ba Programa Desenvolvimentu ba Area Rural ba
tinan 4 (RDP IV) ne’ebé programa implementasaun
ba tinan 4 hahu hosi meadu ka segundu trimester
tinan 2011. Projetu ne’e sei implementa iha parte
oeste nasaun nian hanesan : Munisipiu Aileu,
Ainaro, Bobonaro, Cova-Lima, Ermera no enclave
Oecusse Ambenu. Aktividade projetu sei hahu hosi
identifika prioridade ba Estrada rural hodi
rehabilita iha tinan ba dahuluk. Iha kalkula ba 50
Km sei fo’o kontratu liu hosi tender ne’ebé
kompetativu entre kontraktor lokal ne’ebé iha
esperiensia ne’ebé hatudu naton iha parte servisu
rural baseia ba servisu nain. Hanesan mos
kontraktor seluk sei fo’o treinamentu hosi nain ba
Page 21 of 203
Strategic
Development
Plan Pillars
Desenvolviment
u infra estrutura
Planned
Disbursements
Desenvolviment
u ekonomiku
23,236.95
Desenvolviment
u ekonomiku
1,214,400.00
44,383.00
Desenvolviment
u ekonomiku
518,548.60
Desenvolviment
u Infra-Estrutura
1,929.30
Agensia
Doadores
Programa
Ajuda Nova
Zelandia nian
Project title
Bolsas estudu no
estajius ba posgraduasaun
Project Description
projetu, sira sei fo’o fiar hodi halo rehabilitasaun ba
seksaun espesial ne’ebé klot ka kiik ba Estrada rural
no ikus liu partisipa iha prosesu tender ne’ebé
kompetativu. Tarjetu ba tinan dalaruak mai tan
50Km (minimal) hodi halo rehabilitasaun no
aumenta ba manutensaun rutina ba projetu
dahuluk. Ba tinan dalatolu mai tan 50 Km
(minimal) sei rehabilita ho aumentu ka adisional ba
manutensaun rutina 100 Km ne’ebé hakotu tiha
ona iha tinan 2 ba kotuk. No ikus liu, total 150 Km
ne’ebé hetan rehabilitasaun iha tinan 3 ba dahuluk
no sei halo manutensaun rutina ba tinan dalahaat no
hakotu ba projetu ne’e.
Nova Zelandia oferese Bolsas estudus ba bolsista
timor oan atu estuda iha level graduasaun no
postgraduasaun iha NZ. Kandidatu sira ba estuda iha
area barak inkluindu fatin limitadus iha medesina,
aeronautika no odontolojia (estudu ba nehan)
Strategic
Development
Plan Pillars
Planned
Disbursements
Kapital Sosial
117,561.85
Programa
ajuda
Australia nian
Programa
Australia Timor
Leste ba
Asistensia ba
servisus
sekundariu fase 2
(ATLASS)
Programa komplementa NZDS ba Estajiu
graduasaun aponta ka hatudu atu akumula
kompetensias ba diplomas ne’ebé hetan iha estudu,
fo’o aten boot atu tur iha kareira governu.
Ministerius identifika sira nia nesesidades no
kandidatus sira atu koloka iha ministeriu laran ba
period ka tempu ba fulan 12, no simu salariu basiku
hosi governu no kustu ki’ik balun ne’ebé tau
hamutuk inklui desenvolvimentu professional.
Embora laiha garantia ba empregu ka servisu
ne’ebé lao hela no hein katak ministerius bele
oferese papel permanente ba estajiarius iha remata
ba sira nia estajiu.
ATLASS II provides support for developing basic
secondary services
provision delivered by Timorese staff, and reflects
the Government of
Timor-Leste's own stated objectives for health. The
program is managed by
the Royal Australasian College of Surgeons. In–
country specialists Atlass II fornese suporta ba
desenvolvimentu servisus basikus ba sekundariu
ne’ebé fornese hosi funsionarius timor oan no
refleta ba governasaun Timor Leste rasik ho
objetivu ba saude nian. Programa ne’e jere hosi
Royal Australasian College ba Surgeons. Iha sidade
espesalistas fornese servisus medikus ba Hospital
Nasional TL no ba fase hanesan apoia mos
treinamentu rai laran no tutorial ba Timor Oan iha
area cirurjikus, medikus no estajiarius ba
enfermajen. Programa ne’e mos mobilisa ekipas
medikus Australia mai visita hodi fornese servisus
cirurjikus inklui obstetrisia , oftalmolojia, ortopedia,
sirurjia plastic no rekonstrutiva, pediatria, tilun, inus
no garganta sirurjia. Garante mos servisus saude ho
kualidade primarius no preventivus-espesialmente
ba sira ne’ebé ho focus ba nesesidades feto sira nian,
labarik sira no grupus vulneraveis (kbit laek) no iha
Page 22 of 203
Kapital Sosial
78,728.88
Agensia
Doadores
Project title
Programa
ajuda
Australia nian
R4D –
Desenvolvimentu
ba estradas
programa
Australia nian
Fornesimentu no
sanitasaun Be’e
Rural
Saude InanNutrisaun labarik
nian (MCHN) CP
200185 (2012)
Project Description
desenvolvimentu ba servisu ospitalar hodi responde
ba nesesidade ba populasaun hodi fo’o kuidadu
sekundariu basiku , hanesan prinsipais pilares ba
servisu saude ba SDP.DFAT inisiativa INK220
Objetivu imediatu ba R4D mak : Governu TL ho
efikas liu iha planeamentu, orsamentasaun no
jestaun ba estradas rurais ne’ebé usa metodus
servisu nian ho base ne’ebé apropriadu. R4D
designadu ba tinan 4. Ho nune’e , problema
kapasidade ne’ebé ejiste signifikante lo’os ne’ebé
iha entre partes interesadus no parseiru xaves
ne’ebé nia realisasaun diak tebes tuir objetivu R4D
bele husu ba tinan 8 tuir orizonte tempu nian. R4D
hetan konsiderasaun hanesan programa prinsipal
iha kontestu nasional iha sub-setor ba estradas
rurais iha TL ne’ebé kobre munisipiu 13 iha nasaun
ne’e.
Australia fo’o apoiu ba Governu TL atu fornese
Be’e Mo’os no hadiak liu tan saneamentu ba
komunidades rurais liu hosi programa Rural ba
abastesimentu Be’e no Saneamentu (RWSSP)
ne’ebé koñesidu ho naran BESIK (Be’e,
Saneamentu naun Ijiene iha Komunidade) ne’ebé
signifika katak abastesimentu Be’e ba
komunidade, saneamentu no ijiene. Objetivu ba
programa ne’e atu fo’o ajuda ba Governu TL atu
prepara hodi fornese komunidade ne’ebé laiha
asesu nafatin ba Be’e Mo’os hemu nian no ba
saneamentu basiku no ijiene. Programa ne’e fo’o
asistensia ba konstrusaun no rehabilitasaun ba
sistema fornesimentu ba Be’e Mo’os, promove
saneamentu ne’ebé diak no pratika ba ijiene no
reforsa kapasidades lokais (governu, organisasoens
naun – govermentais no ba setor privadu) no
hakbesik ba komunidade no apoia ba halo jestaun
atu sustenta ba sistema Be’e . Australia mos
prepara tokon US$40 liu ba fase segundu ba
programa BESIK ne’ebé sei realisa ba tinan 4 mai.
BESIK badahuluk hakotu tiha ona iha 16 Setembru
2012 no BESIK badalarua komesa tiha kedas karik
laiha failla ruma iha servisu, Inisiativa hosi DFAT
ING002 (BESIK 1) no INK217 (BESIK 2).
Saude Inan (materno)- nutrisaun labarik (MCHN).
Fokus MCHN nian mak prevensaun ba nutrisaun
ladiak ba labarik ki’ik oan ba tinan rua mai kraik
no hadi’a diak liu estatutu ba nutrisaun ladiak ba
labarik entre tinan 2 no 5, hanesan ba feto sira isin
rua (gravida) no ba feto ne’ebé fo’o susu. WFP
fornese alimentasaun ne’ebé kobre ba labarik hotu
ho idade entre bulan 6-23 no orienta ba
alimentasaun ba labarik ho nutrisaun a’at ne’ebé
moderadu ho tinan entre fulan 24-59 no ba inan
sira ne’ebé nutrisaun a’at. Programa ne’e
implementa hela iha munisipiu 13 iha TL no atinji
ona meta ba 87.000 benefisiarius. Alista tiha ona
katak ema ida simu no lori hahan (ração) ba uma ba
Timor-Vita ( produtu local ba hahan ne’ebé diak)
Page 23 of 203
Strategic
Development
Plan Pillars
Planned
Disbursements
Desenvolviment
u ba infraestrutura
18,050.40
Desenvolviment
u infraestrutura,
Kapital Sosial
595,775.35
Kapital Sosial
304 ,044.96
Agensia
Doadores
Uniaun
Europeia
Programa
Ajuda Nova
Zelandia nian
Project title
Hakiak /haburas
ambiente ne’ebé
saudavel ba
labarik sira iha
komunidades
rurais
Programa Polisia
komunidade
Timor-Leste
Project Description
ka batar no soja misturadu CSB),