Staff Site Universitas Negeri Yogyakarta KOMPREHENSI TULIS I
KOMPREHENSI TULIS I
Oleh: Hesti Mulyani
Email: hestimulyani1361@yahoo.com
SEJARAH AKSÅRÅ JÅWÅ
1. DÊNTÅWYANJÅNÅ
2. TÊTÊNGÊR WONTÊN ING SÊRATAN
TÅTÅ PANYÊRATIPUN
1. PATHOKAN PANYÊRATING AKSÅRÅ JÅWÅ
2. BAB PANYÊRATING TÊMBUNG-TÊMBUNG MAWI AKSÅRÅ JÅWÅ
BAB AKSÅRÅ LATIN SÅHÅ
CARANIPUN MAOS AKSÅRÅ JÅWÅ
AKSÅRÅ JÅWÅ
AKSÅRÅ JÅWÅ ASIPAT :
~ SILABIS (SABÊN AKSÅRÅ MUJUDAKÊN SATUNGGAL WANDÅ) SÅHÅ
~ KONSONANTAL (AKSÅRÅ INGKANG DIPUNPANGKU UTAWI DIPUNPASANGI)
PANYÊRATIPUN TANPÅ MILAHAKÊN TÊMBUNG (SCRIPTIO-CONTINUO)
PANYÊRATING AKSÅRÅ JÅWÅ NGGANDHUL (GUMANTUNG) GARIS
KANDÊL-TIPIS, MIRING NÊNGÊN
SEJARAH AKSÅRÅ JÅWÅ :
* DONGÈNGIPUN ~ PRABU AJISÅKÅ (DORÅ, SAMBÅDÅ)
~ PRABU WIDÅYÅKÅ (DORÅ, SAMBÅDÅ, DUGÅ, PRAYOGÅ)
* NGÈLMU BASA ~ ABJAD DEVANĀGARI (AKSARA BAHASA SANSEKERTA)
1. DÊNTÅWYANJÅNÅ /AKSÅRÅ JÅWÅ LÊGÊNÅ (WONTÊN 20) SÅHÅ PASANGANIPUN
2. AKSÅRÅ MURDÅ SÅHÅ PASANGANIPUN
3. AKSÅRÅ RÉKAN SÅHÅ PASANGAN FA/FÅ UTAWI PA/PÅ KÉMAWON
4. AKSÅRÅ SWÅRÅ
5. SANDHANGAN (SWÅRÅ, PANYIGÊGING WANDÅ, WYANJÅNÅ)
6. TÊTÊNGÊR UTAWI TÅNDHÅ ING AKSÅRÅ JÅWÅ
7. ÅNGKÅ ING AKSÅRÅ JÅWÅ
8. KRIDHÅSASTRÅ (KALIGRAFI) AKSÅRÅ JÅWÅ
CATHÊTAN
WÊWATON PANYÊRATING AKSÅRÅ JÅWÅ INGKANG LAMI
(SRIWÊDARI, 1926)
1. AKSÅRÅ NÅ SAWINGKINGIPUN WANDÅ MÅWÅ SANDHANGAN LAYAR KASÊRAT NÅ MURDÅ
(karnå, murni, lsp.)
2. AKSÅRÅ SÅ SAWINGKINGIPUN WANDÅ MÅWÅ SANDHANGAN LAYAR KASÊRAT SÅ KÊMBANG
(warså, kursi, lsp.)
3. AKSÅRÅ SÅ INGKANG KAPASANGAN JÅ KASÊRAT SÅ MURDÅ (mêsjid, Dulmasjid, lsp.)
4. AKSÅRÅ NÅ INGKANG KAPASANGAN DHÅ UTAWI THÅ KASÊRAT NÅ MURDÅ (kêndhil, kanthong)
5. TÊMBUNG ARAN APURWÅ Å INGKANG KARUMIYINAN ING, PURWÅ Å KÊDAH KASÊRAT NGÅ
(ing ngalas, ing ngårå-årå, lsp.)
6. ATÊR- ATÊR ANUSWARA INGKANG LULUH KALIYAN PURWANING TÊMBUNG INGKANG
DIPUN-ATÊR- ATÊRI KASÊRAT MAWI Å (anulis, anyapu, lsp.)
7. TÊMBUNG MÅWÅ SÊSÊLAN NÅ KASÊRAT MAWI PASANGAN NÅ GANDHUL (pinanggih, tinêmu,
lsp.)
8. TÊMBUNG MÅWÅ SÊSÊLAN MÅ KASÊRAT MAWI PASANGAN MÅ (dhumatêng, dumugi, lsp.)
9. TÊMBUNG “PUNIKÅ, PUNIKI, PUNIKU” ASAL SAKING BÅSÅ JAWI KINÅ: “PUN + IKÅ/IKI/IKU”,
MILANIPUN KASÊRAT MAWI PASANGAN NÅ GANDHUL
**WÊWATON PANYÊRATING AKSÅRÅ JÅWÅ JAMAN SAMÊNIKA BOTÊN MAKATÊN***
PASANGAN AKSÅRÅ RÉKAN MÊNIKÅ BOTÊN
WONTÊN KAJAWI NAMUNG FA/FÅ UTAWI
PA/PÅ KÉMAWON
AKSÅRÅ SWÅRÅ
TÅNDHÅ/TÊTÊNGÊR ING AKSÅRÅ JÅWÅ
KALIGRAFI AKSÅRÅ JÅWÅ
GARAPAN ING GRIYÅ SÅHÅ ING KÊLAS
GARAPAN INDIVIDU
1. KASÊRATÅ NÅMÅ PANJÊNÊNGAN MAWI AKSÅRÅ JÅWÅ!
2. KANTHI NARASI KASÊRATÅ IDENTITAS PANJÊNÊNGAN MAWI
AKSÅRÅ JÅWÅ!
3. KACARIYOSNÅ LÊLAMPAHAN PANJÊNÊNGAN RIKÅLÅ TAKSIH
ALIT LAJÊNG KASÊRATÅ MAWI AKSÅRÅ JÅWÅ!
4. KACARIYOSNÅ KÉNGING MÊNÅPÅ PANJÊNÊNGAN MÊNDHÊT
PRODI PB JAWA LAJÊNG KASÊRATÅ MAWI AKSÅRÅ JÅWÅ!
5. KADAMÊLÅ CARIYOS INGKANG NGRÊMÊNAKÊN WATAWIS
KALIH DASA UKÅRÅ LAJÊNG KASÊRATÅ MAWI AKSÅRÅ JÅWÅ!
6. KADAMÊLÅ CARIYOS INGKANG NRÊNYUHAKÊN WATAWIS
KALIH DASA UKÅRÅ LAJÊNG KASÊRATÅ MAWI AKSÅRÅ JÅWÅ!
7. KAWAOSÅ ASILING SÊRATAN KÅNCÅ PANJÊNÊNGAN!
GARAPAN KELOMPOK (SAKAWAN MHS)
1. KAPADOSNÅ SAKAWAN TEKS WAOSAN DHAPUKAN GANCARAN
INGKANG KASÊRAT MAWI AKSÅRÅ JÅWÅ!
2. KAPADOSNÅ SAKAWAN TEKS WAOSAN DHAPUKAN SÊKAR
INGKANG KASÊRAT MAWI AKSÅRÅ JÅWÅ!
3. KAWAOSÅ & KARÊMBAGÅ ISINING TEKS-TEKS WAOSAN
DHAPUKAN GANCARAN INGKANG KASÊRAT MAWI AKSÅRÅ
JÅWÅ KASBUT!
4. KAWAOSÅ & KARÊMBAGÅ ISINING TEKS-TEKS WAOSAN
DHAPUKAN SÊKAR INGKANG KASÊRAT MAWI AKSÅRÅ JÅWÅ
KASBUT!
UJIAN TENGAH SEMESTER
KASÊRATÅ TÊMBUNG-TÊMBUNG ING NGANDHAP MÊNIKÅ MAWI
AKSÅRÅ JÅWÅ!
1. PANGÉRAN IKU ORA SARÉ.
2. PANGÉRAN IKU BISÅ NGOWAHI KAHANAN ÅPÅ WAÉ.
3. MANUNGSÅ AMUNG SADRÊMÅ NGLAKONI.
4. SÊPI ING PAMRIH RAMÉ ING GAWÉ.
5. MÊMAYU HAYUNING BAWÅNÅ.
6. JÊR BASUKI MÅWÅ BÉYÅ.
7. BÈR BUDI BÅWÅ LAKSÅNÅ.
8. AJINING DHIRI GUMANTUNG SÅKÅ ING LATHI.
9. AJINING RÅGÅ GUMANTUNG SÅKÅ ING BUSÅNÅ.
10. AJINING AWAK GUMANTUNG SÅKÅ ING TUMINDAK.
UJIAN AKHIR SEMESTER
SABÊN MAHASISWA KADHAWUHAN MAOS TEKS
INGKANG ISINIPUN GAYUT KALIYAN HUBUNGAN
HORISONTAL (HUMANIORA) KATHAHIPUN KALIH
PARAGRAF INGKANG KAPÊNDHÊTAKÊN SAKING
BUKU SASÅNÅ SASTRÅ.
SABÊN MAHASISWA KADHAWUHAN NGANDHARAKÊN
MÊNÅPÅ KÉMAWON ISINIPUN, MÊNÅPÅ KÉMAWON
MUNPANGATIPUN TUMRAP GÊSANGIPUN, SÅHÅ
PAMANGGIHIPUN BAB ISINING TEKS.
Oleh: Hesti Mulyani
Email: hestimulyani1361@yahoo.com
SEJARAH AKSÅRÅ JÅWÅ
1. DÊNTÅWYANJÅNÅ
2. TÊTÊNGÊR WONTÊN ING SÊRATAN
TÅTÅ PANYÊRATIPUN
1. PATHOKAN PANYÊRATING AKSÅRÅ JÅWÅ
2. BAB PANYÊRATING TÊMBUNG-TÊMBUNG MAWI AKSÅRÅ JÅWÅ
BAB AKSÅRÅ LATIN SÅHÅ
CARANIPUN MAOS AKSÅRÅ JÅWÅ
AKSÅRÅ JÅWÅ
AKSÅRÅ JÅWÅ ASIPAT :
~ SILABIS (SABÊN AKSÅRÅ MUJUDAKÊN SATUNGGAL WANDÅ) SÅHÅ
~ KONSONANTAL (AKSÅRÅ INGKANG DIPUNPANGKU UTAWI DIPUNPASANGI)
PANYÊRATIPUN TANPÅ MILAHAKÊN TÊMBUNG (SCRIPTIO-CONTINUO)
PANYÊRATING AKSÅRÅ JÅWÅ NGGANDHUL (GUMANTUNG) GARIS
KANDÊL-TIPIS, MIRING NÊNGÊN
SEJARAH AKSÅRÅ JÅWÅ :
* DONGÈNGIPUN ~ PRABU AJISÅKÅ (DORÅ, SAMBÅDÅ)
~ PRABU WIDÅYÅKÅ (DORÅ, SAMBÅDÅ, DUGÅ, PRAYOGÅ)
* NGÈLMU BASA ~ ABJAD DEVANĀGARI (AKSARA BAHASA SANSEKERTA)
1. DÊNTÅWYANJÅNÅ /AKSÅRÅ JÅWÅ LÊGÊNÅ (WONTÊN 20) SÅHÅ PASANGANIPUN
2. AKSÅRÅ MURDÅ SÅHÅ PASANGANIPUN
3. AKSÅRÅ RÉKAN SÅHÅ PASANGAN FA/FÅ UTAWI PA/PÅ KÉMAWON
4. AKSÅRÅ SWÅRÅ
5. SANDHANGAN (SWÅRÅ, PANYIGÊGING WANDÅ, WYANJÅNÅ)
6. TÊTÊNGÊR UTAWI TÅNDHÅ ING AKSÅRÅ JÅWÅ
7. ÅNGKÅ ING AKSÅRÅ JÅWÅ
8. KRIDHÅSASTRÅ (KALIGRAFI) AKSÅRÅ JÅWÅ
CATHÊTAN
WÊWATON PANYÊRATING AKSÅRÅ JÅWÅ INGKANG LAMI
(SRIWÊDARI, 1926)
1. AKSÅRÅ NÅ SAWINGKINGIPUN WANDÅ MÅWÅ SANDHANGAN LAYAR KASÊRAT NÅ MURDÅ
(karnå, murni, lsp.)
2. AKSÅRÅ SÅ SAWINGKINGIPUN WANDÅ MÅWÅ SANDHANGAN LAYAR KASÊRAT SÅ KÊMBANG
(warså, kursi, lsp.)
3. AKSÅRÅ SÅ INGKANG KAPASANGAN JÅ KASÊRAT SÅ MURDÅ (mêsjid, Dulmasjid, lsp.)
4. AKSÅRÅ NÅ INGKANG KAPASANGAN DHÅ UTAWI THÅ KASÊRAT NÅ MURDÅ (kêndhil, kanthong)
5. TÊMBUNG ARAN APURWÅ Å INGKANG KARUMIYINAN ING, PURWÅ Å KÊDAH KASÊRAT NGÅ
(ing ngalas, ing ngårå-årå, lsp.)
6. ATÊR- ATÊR ANUSWARA INGKANG LULUH KALIYAN PURWANING TÊMBUNG INGKANG
DIPUN-ATÊR- ATÊRI KASÊRAT MAWI Å (anulis, anyapu, lsp.)
7. TÊMBUNG MÅWÅ SÊSÊLAN NÅ KASÊRAT MAWI PASANGAN NÅ GANDHUL (pinanggih, tinêmu,
lsp.)
8. TÊMBUNG MÅWÅ SÊSÊLAN MÅ KASÊRAT MAWI PASANGAN MÅ (dhumatêng, dumugi, lsp.)
9. TÊMBUNG “PUNIKÅ, PUNIKI, PUNIKU” ASAL SAKING BÅSÅ JAWI KINÅ: “PUN + IKÅ/IKI/IKU”,
MILANIPUN KASÊRAT MAWI PASANGAN NÅ GANDHUL
**WÊWATON PANYÊRATING AKSÅRÅ JÅWÅ JAMAN SAMÊNIKA BOTÊN MAKATÊN***
PASANGAN AKSÅRÅ RÉKAN MÊNIKÅ BOTÊN
WONTÊN KAJAWI NAMUNG FA/FÅ UTAWI
PA/PÅ KÉMAWON
AKSÅRÅ SWÅRÅ
TÅNDHÅ/TÊTÊNGÊR ING AKSÅRÅ JÅWÅ
KALIGRAFI AKSÅRÅ JÅWÅ
GARAPAN ING GRIYÅ SÅHÅ ING KÊLAS
GARAPAN INDIVIDU
1. KASÊRATÅ NÅMÅ PANJÊNÊNGAN MAWI AKSÅRÅ JÅWÅ!
2. KANTHI NARASI KASÊRATÅ IDENTITAS PANJÊNÊNGAN MAWI
AKSÅRÅ JÅWÅ!
3. KACARIYOSNÅ LÊLAMPAHAN PANJÊNÊNGAN RIKÅLÅ TAKSIH
ALIT LAJÊNG KASÊRATÅ MAWI AKSÅRÅ JÅWÅ!
4. KACARIYOSNÅ KÉNGING MÊNÅPÅ PANJÊNÊNGAN MÊNDHÊT
PRODI PB JAWA LAJÊNG KASÊRATÅ MAWI AKSÅRÅ JÅWÅ!
5. KADAMÊLÅ CARIYOS INGKANG NGRÊMÊNAKÊN WATAWIS
KALIH DASA UKÅRÅ LAJÊNG KASÊRATÅ MAWI AKSÅRÅ JÅWÅ!
6. KADAMÊLÅ CARIYOS INGKANG NRÊNYUHAKÊN WATAWIS
KALIH DASA UKÅRÅ LAJÊNG KASÊRATÅ MAWI AKSÅRÅ JÅWÅ!
7. KAWAOSÅ ASILING SÊRATAN KÅNCÅ PANJÊNÊNGAN!
GARAPAN KELOMPOK (SAKAWAN MHS)
1. KAPADOSNÅ SAKAWAN TEKS WAOSAN DHAPUKAN GANCARAN
INGKANG KASÊRAT MAWI AKSÅRÅ JÅWÅ!
2. KAPADOSNÅ SAKAWAN TEKS WAOSAN DHAPUKAN SÊKAR
INGKANG KASÊRAT MAWI AKSÅRÅ JÅWÅ!
3. KAWAOSÅ & KARÊMBAGÅ ISINING TEKS-TEKS WAOSAN
DHAPUKAN GANCARAN INGKANG KASÊRAT MAWI AKSÅRÅ
JÅWÅ KASBUT!
4. KAWAOSÅ & KARÊMBAGÅ ISINING TEKS-TEKS WAOSAN
DHAPUKAN SÊKAR INGKANG KASÊRAT MAWI AKSÅRÅ JÅWÅ
KASBUT!
UJIAN TENGAH SEMESTER
KASÊRATÅ TÊMBUNG-TÊMBUNG ING NGANDHAP MÊNIKÅ MAWI
AKSÅRÅ JÅWÅ!
1. PANGÉRAN IKU ORA SARÉ.
2. PANGÉRAN IKU BISÅ NGOWAHI KAHANAN ÅPÅ WAÉ.
3. MANUNGSÅ AMUNG SADRÊMÅ NGLAKONI.
4. SÊPI ING PAMRIH RAMÉ ING GAWÉ.
5. MÊMAYU HAYUNING BAWÅNÅ.
6. JÊR BASUKI MÅWÅ BÉYÅ.
7. BÈR BUDI BÅWÅ LAKSÅNÅ.
8. AJINING DHIRI GUMANTUNG SÅKÅ ING LATHI.
9. AJINING RÅGÅ GUMANTUNG SÅKÅ ING BUSÅNÅ.
10. AJINING AWAK GUMANTUNG SÅKÅ ING TUMINDAK.
UJIAN AKHIR SEMESTER
SABÊN MAHASISWA KADHAWUHAN MAOS TEKS
INGKANG ISINIPUN GAYUT KALIYAN HUBUNGAN
HORISONTAL (HUMANIORA) KATHAHIPUN KALIH
PARAGRAF INGKANG KAPÊNDHÊTAKÊN SAKING
BUKU SASÅNÅ SASTRÅ.
SABÊN MAHASISWA KADHAWUHAN NGANDHARAKÊN
MÊNÅPÅ KÉMAWON ISINIPUN, MÊNÅPÅ KÉMAWON
MUNPANGATIPUN TUMRAP GÊSANGIPUN, SÅHÅ
PAMANGGIHIPUN BAB ISINING TEKS.