EFEKTIFITAS TRANSFORMASI GEN SoSPS1 MENGGUNAKAN VEKTOR PLASMID pCL4 dan EKSPLAN TUNAS LATERAL TEBU (Saccharum officinarum L.)
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
.id
.id
ac
nej.
b.u
gili
://di
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
.id
ac
nej.
b.u
gili
://di
http
.id
ac
nej.
b.u
gili
://di
http
ac
nej.
b.u
gili
://di
http
EFEKTIFITAS TRANSFORMASI GEN SoSPS1
MENGGUNAKAN VEKTOR PLASMID pCL4 dan EKSPLAN
TUNAS LATERAL TEBU (Saccharum officinarum L.)
SKRIPSI
Oleh:
Aji Baskoro
071510101073
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ili
idgigPROGRAM
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
STUDI
AGROTEKNOLOGI
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttpPERTANIAN
hthttp
FAKULTAS
UNIVERSITAS JEMBER
.id
.id
2012
j.ac c.id
j.ac c.id
e
n
ej.a
u
n
.
u
b
.
i
idgiigl ilib
d
/
/
:
/
/
hthtp
ttp:
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
e
n
ej.a
u
n
.
u
b
.
i
idgiigl ilib
d
/
/
:
/
/
hthtp
ttp:
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
e
ne
ne
nGEN
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
EFEKTIFITAS
TRANSFORMASI
SoSPS1
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
MENGGUNAKAN
VEKTOR
PLASMID
pCL4
dan
EKSPLAN
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
TUNAS LATERAL TEBU (Saccharum officinarum L.)
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
.ci .id memenuhi salah satu persyaratan
Diajukan
aj.ca.ci .id
aj.caguna
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
untuk
Sarjana
ne
ne menyelesaikan Progam
ne pada
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
il
il
idgigil
idgigProgam
idgigBudidaya
Studi Agronomi Jurusan
Pertanian
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Fakultas Pertanian
hhtt
hhtt
hhtt Universitas Jember
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
d
aj.ca.ci .id 071510101073
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttpAGROTEKNOLOGI hthttp
PROGRAM STUDI
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
SKRIPSI
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
d
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthOleh:
ttp
Aji Baskoro
FAKULTAS PERTANIAN
d
UNIVERSITAS
JEMBER c.id.id
aj.ca.ci .id
.
j
j.aac
e
2012
nej.
.unne
.une
giigliiblib.u
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
giigliiblib.u
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
ii
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
PERSEMBAHAN
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ej. pengasih dan mahab.u.n
nej.
nej. nama Allah SWTilibyang
nmaha
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
Dengan
menyebut
u
u
u
u
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
penyayang
serta
Nabi
Muhammad
SAW
junjungan
seluruh
umat
manusia,
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
kupersembahkan skripsi ini kepada:
d
.id.id
1. Ayahanda Harwanto
tercinta,
ac.i .idDwi Nugroho dan IbundaacKusumawati
ca.cid.id
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
j
n
n
nej
nesegala
nej
.bu.terimakasih
.buatas
.bu.n
kuhaturkan
yang tak terhingga
pengorbanan, kasih
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
:psayang,
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
dan
do’a
yang
terus
mengalir;
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
2. Seluruh keluarga besar yang telah begitu banyak memberikan dorongan
d.id kegiatan;
dan dukungan dalam
ac.ci setiap
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
.
j
j
j
a
e
e
e
nej. yang telah mendidik
nej. memberikan ilmunya,
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
3. Semuailibguru-guru
dan
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
tp ilmu yang diberikan; hthttp
hthttpterimakasih yang tak terhingga
hthtatas
4. Almamater Universitas Jember.
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
iii
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
MOTTO
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
p memeluk mimpi-mimpi
karena Tuhan
hthtt“Bermimpilah,
hthttakan
hthitu”
ttp
“Bermimpilah dalam hidup, jangan hidup dalam mimpi”
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
d
ca.cid.id
a
.
j
.
.
.
e
e
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
………………… Andrea
(Penulis Tetralogi Laskar
t
hhtt
hhtHirata
hhtt Pelangi)
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
“Man
Jadda
Wajada”
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
(...siapa yang bersunguh-sunguh
pasti akan berhasil...)
i
.i .id
“Beri akujsesuatu
.aca.c.idyang paling sulit, aku akan
j.acacbelajar”
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
“Man Shabara Zhafira”
.id
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej
nej.
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hth5ttpMenara)
hthttpFuadi (Penulis Trilogi Negeri
............................ Ahmad
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
.id
c id
c id
(...siapa
.ac. bersabar pasti akan beruntung...)
ej.ayang
ej.a.ac.
iv
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
Saya
yang
bertanda
tangan
di
bawah
t
t
hthttp
hthttp ini:
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
PERNYATAAN
Nama : Aji Baskoro
d
d
d
d
NIM : 071510101073
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
e berjudul “Efektifitasb.u.n
ne
ne
nyang
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
menyatakan dengan
sesungguhnya
bahwa karya
ilmiah
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
//:d
:p//:d
:p//:d
:pEksplan
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
Transformasi
Gen
SoSPS1
Menggunakan
Vektor
Plasmid
pCL4
dan
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
Tunas Lateral Tebu (Saccharum officinarum L.)” adalah benar-benar hasil
d sudah saya sebutkanj.sumbernya,
ca.cid.id karya sendiri, kecuali kutipan
ca.cid.iyang
ca.cid.id belum pernah
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.
e
e
e
e
ej.
nej.
nejmana
njiplakan.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
diajukan
pada
institusi
pun
dan
bukan
karya
Saya
bertanggung
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
jawab
p keabsahan dan kebenaranhthisinya
hthttatas
hthyang
ttp sesuai dengan sikap ilmiah
ttp harus
dijunjung tinggi.
d
d
dd saya buat dengan sebenarnya,
d
Demikian pernyataan
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .iini
aj.ca.ci .idtanpa ada tekanan ej.aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
u.n
ne
ne
ne mana pun serta bersedia
ne sanksi akademik jika
.bu.n
.bu.n
.bupihak
.bmendapat
u
u
u
u
b
b
b
b
dan
paksaan
dari
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
/:d
//:d
:p//:d
:p/di
:ptidak
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
ternyata
kemudian
hari
pernyataan
ini
benar.
hhtt
hhtt
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
.
e
e
nej.
nejJember,
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
13
Juni
2012
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
Yang Menyatakan,
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
Aji Baskoro
hhtt
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
NIM. 071510101073
v
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
SKRIPSI
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp EFEKTIFITAS TRANSFORMASI
hthttp
GEN SoSPS1hthttp
MENGGUNAKAN VEKTOR PLASMID pCL4 dan EKSPLAN
TUNAS LATERAL
c.idid TEBU (Saccharum officinarum
c.idid L.)
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
je.aj.ac.
e
n
liibli.bu.un
i
g
i
://d/dig
hthtp
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
Oleh:
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
tp
hthttp
hthtBaskoro
Aji
je.aj.ac.
e
n
liibli.bu.un
i
g
i
://d/dig
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
071510101073
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
Pembimbing:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
Dosen Pembimbing Utama
: Dr. Ir. Didik Pudji Restanto, MS.
NIP. 19650426 199403c1.i001
d
d
d
aj.ca.ci .id : Prof. Dr. BambangejSugiharto,
aj.ca.ci .id
aj.ac.id M.Agr. Sc
.
.
.
j
j
Dosen Pembimbing
Anggota
e
e
n
ne
ne
ne 1 001
.bu.n
.bu.n
.bu198212
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
NIP.
19551022
i
i
i
i
i
i
ig il
ig il
ig il
://d/dig
hthtp
ttp:/
://d/dig
hthtp
ttp:/
://d/dig
hthtp
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
vi
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
PENGESAHAN
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
Karya
ilmiah
skripsi
berjudul
“Efektifitas
Transformasi
Gen
SoSPS1
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
Menggunakan Vektor Plasmid pCL4 dan Eksplan Tunas Lateral Tebu
d
d
id diuji dan disahkan pada
ca.cid.telah
ajL.)”
aj.ca.ci .id (Saccharum officinarum
aj.ca: .ci .id
.
.
.
j
j
j
.
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
Hari
:bRabu
u
u
u
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
//dig
/
p
p
t
t
Tanggal
:
13
Juni
2012
t
t
hhtt
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
Tempat
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
: Fakultas Pertanian Universitas Jember
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
Tim
p
hthttp
hthttPenguji
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
Penguji I,
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
Dr.
Ir.
Didik
Pudji
Restanto,
MS.
hhtt
hhtt
NIP. 19650426 199403 1 001
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigilPenguji
II,
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
Penguji III, //digigili
/:d
/
: /d
:
/
/
p
t
hthtp
hthttp
ttp:/
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
n
e
Prof. Dr. Bambang
M.Agr. Sc
Bambang
Sukowardojo, MP.
ne
ne
ne
n
.buSugiharto,
.bu.n
.bu.n
.buIr.
u
u
u
u
b
b
b
b
.
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idg19551022
ig il
idgigil
idgigil NIP. 195212291981031001
NIP.
198212 1 001
igil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id Mengesahkan
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
Dekan,
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
MP.
ne Dr.Ir. Bambang Hermiyanto,
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil 1 001
NIP. 19611110//198802
:p//:d
:p:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
vii
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
c.id
c.id
j.a
.une
ilib
g
://di
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
c.id
j.a
.une
ilib
/dig
ttp:/
h
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
c.id
j.a
.une
ilib
/dig
ttp:/
h
RINGKASAN
j.a
.une
ilib
/dig
ttp:/
h
Efektifitas Transformasi Gen SoSPS1 Menggunakan Vektor Plasmid pCL4
dan Eksplan Tunas Lateral Tebu (Saccharum officinarum L.). Aji Baskoro.
071510101073. 2012. Program Studi Agronomi, Fakultas Pertanian, Universitas
Jember.
c.id
g
://di
ilib
j.a
.une
Pengembangan tanaman tebu dengan menggunakan teknologi rekayasa
genetik hingga saat ini masih terus dilakukan. Rekayasa genetik dapat dilakukan
melalui proses transformasi gen dengan memanfaatkan peran bakteri
Agrobacterium tumefaciens sebagai vektor. Melalui rekayasa genetik dengan
teknik penyisipan materi genetik seperti gen SPS (sucrose phosphate synthase)
dapat menyebabkan overekspresi SPS pada tanaman target. Gen SPS merupakan
gen pengkode sintesa enzim SPS yang mengkatalisis reaksi pembentukan sukrosa
di sitosol. Berdasarkan sejumlah penelitian, diketahui bahwa enzim SPS
merupakan enzim kunci dalam biosintesis sukrosa (Huber and Huber, 1996;
Laporte et al., 2001). Melalui overekspresi SPS diharapkan dapat meningkatkan
d tebu.
d
d
kandungan sukrosa pada tanaman
ac.i
ac.i
ac.i
.
.
.
j
j
j
e
e
e
Pada penelitian
.un ini, gen SoSPS1 dikonstruk
.undalam plasmid pCL4 danilib.un
b
b
i
i
l
l
i
i
g tumefaciens strain GV3101.
g
disisipkan /dkeig dalam Ti-plasmid Agrobacterium
:/
://di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Tujuan
adalah untuk melihath efektifitas
h dari penelitian yang dilakukan
h
transformasi gen SoSPS1 dengan menggunakan promoter RUBQ2 dalam vektor
ekspresi pCL4 pada tanaman tebu.
Penelitian ini dilakukan di Laboratorium Biologi Dasar, Fakultas MIPA,
Universitas Jember pada bulan Agustus 2010 sampai Mei 2012. Bahan dan alat
yang digunakan meliputi, tunas lateral tanaman tebu yang diregenerasikan
menjadi tanaman tebu in vitro; A.tumefaciens strain GV3101, gen SoSPS1 dalam
plasmid pCL4 (GV3101-pCL4-SoSPS1), media YEP (yeast-extract peptone),
media MS (Murashige Skoog), DNA elektroforesis (BioCraft;Biomed);
spectrophotometer (Hitachi U-2000 Type dual beam); LAF (Laminair Air Flow);
Sentrifuge (Sorvall Type RC 5B Plus SS-34), microsentrifuge (Tommy MRX
150); alat diseksi. Pengamatan meliputi; konfirmasi keberadaan pCL4-SoSPS1 di
dalam Agrobacterium tumefaciens dengan menggunakan analisa PCR
(Polymerase Chain Reaction), pengamatan persentase keberhasilan aklimatisasi,
dan deteksi keberadaan gen SoSPS1 pada genom tanaman putatif transforman.
Hasil penelitian menunjukkan bahwa transformasi gen SoSPS1 pada
tanaman tebu menghasilkan 6 klon tanaman putatif transforman dari 50 tanaman
yang ditransformasi. Hasil Analisa PCR keenam tanaman putatif transforman
yang telah diaklimatisasi (klon 1.1, klon 1.2, klon 2, klon 3, klon 6.1 dan klon 6.2)
menunjukkan bahwa gen SoSPS1 telah terintegrasi kedalam genom tanaman,
viii
sehingga keenam tanaman tersebut dapat dikatakan sebagai tanaman transforman
gen SoSPS1. Persentase efektifitas transformasi gen SoSPS1 dengan
menggunakan pCL4 sebesar 12 %, hasil ini lebih besar dibandingkan penelitian
sebelumnnya dengan menggunakan konstruk pKYS sebesar 4%.
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ix
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
c.id
c.id
j.a
.une
ilib
g
://di
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
c.id
j.a
.une
ilib
/dig
ttp:/
h
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
c.id
j.a
.une
ilib
/dig
ttp:/
h
SUMMARY
ilib
/dig
ttp:/
h
Effectivity of Transformation SoSPS1 Gene Using pCL4 Plasmid Vector and
Axilarry Bud Explant from Sugarcane (Saccharum officinarum L.). Aji
Baskoro. 071510101073. 2012. Department of Agronomy, Agriculture Faculty,
University of Jember.
Development of sugarcane crop using genetic engineering technology is
still being conducted. Genetic engineering can be done through a process of
transformation genes by using bacteria Agrobacterium tumefaciens as a vector.
Through genetic engineering techniques such as SPS gene (sucrose phosphate
synthase) insertion of genetic material can lead to overexpression of SPS on the
target plant. SPS Gene is a gene encoding SPS enzyme that catalyzes the synthesis
reaction of the formation of sucrose in the cytosol. Based on numerous studies, it
is known that the enzyme SPS is a key enzyme in the biosynthesis of sucrose
(Huber and Huber, 1996; Laporte et al., 2001). Through overexpression of SPS is
expected to increase the sucrose content in sugarcane.
In this study, SoSPS1 gene has cloned on pCL4 DNA binary vector and
inserted into the Ti-plasmid Agrobacterium tumefaciens strain GV3101. The
purpose of this research, to see the effectiveness of transformation SoSPS1 genes
using promoter RUBQ2 the expression vector pCL4 on sugarcane.
The research was conducted at the Laboratory of Botany and Tissue
Culture, Faculty of Mathematics, University of Jember in August 2010 to May
2012. Materials and tools used, the lateral buds of sugarcane regenerated into
plants in vitro; A.tumefaciens strain GV3101, SoSPS1 gene in the plasmid pCL4
(GV3101-pCL4-SoSPS1), YEP medium (yeast-extract peptone), MS medium
(Murashige Skoog), DNA electrophoresis (BioCraft; Biomed); spectrophotometer
(Hitachi U-2000 Type dual beam); LAF (Laminair Air Flow); centrifuged (Sorvall
RC 5B Plus Type SS-34), microsentrifuge (Tommy MRX 150); dissection tools.
Observations include: confirmation of pCL4-SoSPS1 on Agrobacterium
tumefaciens using PCR analysis (Polymerase Chain Reaction), observation of the
percentage of successful acclimatization, and the detection of the presence of
SoSPS1 genes in plant genomes putative transformants.
The results showed that the transformation of sugarcane SoSPS1 gene
produced 6 clones putative transformants from 50 plants transformed. The results
of PCR analysis of the 6 plants putative transformant which have acclimatized
(clone 1.1, clone 1.2, clone 2, clone 3, clone 6.1 and clone 6.2) showed that the
SoSPS1 gene has been integrated into the genome plants, so that the 6 plants can
be regarded as transformant plants of SoSPS1 gene. Percentage effectiveness of
transformation SoSPS1 gene using pCL4 by 12%, the result is greater than
previously research using constructs pKYS 4%.
x
j.a
.une
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
PRAKATA
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
j.
j.
nej.
nehadirat
nerahmat
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
Puji syukur
ke
Allah SWT atas
segala
dan karunia-Nya
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
sehingga
penulis
dapat
menyelesaikan
skripsi
yang
berjudul
“Efektifitas
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
Transformasi Gen SoSPS1 Menggunakan Vektor Plasmid pCL4 dan Eksplan
d
d
d
d
aj.ca.ci .id officinarum L.)”. Penelitian
aj.ca.ci .id Tunas Lateral Tebu e(Saccharum
aj.ca.ci .idini dibiayai oleh
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
u.n
ne
ne
ne Sugiharto, M.Agr.Sc.”
ne
.bXI
.bu.n
.bu.n
.bu.n
“PT. Perkebunan
(Persero)
untuk Prof. Dr. Ir.
Bambang
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
//:d
:pPenyusunan
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
skripsi
ini
tidak
lepas
dari
bantuan
berbagai
pihak.
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt Oleh
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
karena itu, penulis menyampaikan terima kasih kepada :
did Nugroho dan Ibunda Kusumawati
d
1. Ayahanda Harwanto
ac.ci .Dwi
ac.ci .id tercinta, yang
ca.cid.id
a
.
.
.
j
j
j
a
a
e
e
e
nej. doa, kasih sayang,ilsemangat,
nej.dan motivasi sepanjang
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
selalu ilmemberikan
b
b
b
i
i
i
l
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttpperjalanan hidupku hingga sekarang.
hthttp
hthttp
2. Dr. Ir. Didik Pudji Restanto, MS., selaku dosen pembimbing utama dan
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
ej memberikan pengarahan,
nej
ntelah
nej dan bimbingan dalam
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
anggota
yang
saran,
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
:p//:d
:ppenulisan
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
skripsi
ini.
hhtt
hhtt
hhtt
id
idid
Prof. Dr. Bambang
pembimbing
.ac.c.idSugiharto, M.Agr.Sc selaku
.ac.c.dosen
3. Dr. Ir. Parawita Dewanti, MP., Purnama Okviandari, MP., dan Dr. Evi
.idid telah memberikan .masukan,
.id
Hanizar, M. Kes.,
j.ac c.yang
j ac c.id dorongan dan
ca.cid.id
a
.
j
a
a
e
e
e
u.n
nej.menjalankan tugas akhir.
nej.
nej.
.bselama
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
semangat
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttpIr. Bambang Sukowardojo, MP.,
h4.
hthttp yang
hthttpselaku dosen pembimbing akademik
telah membimbing selama penulis menjadi mahasiswa.
.cid.id
.idd
5. Dr. Ir. Bambang
MP., selaku Dekan
Pertanian
j.acHermiyanto,
j.ac c.iFakultas
ca.cid.id
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
n
nej beserta stafnya. ilib.bu.n
nej
nej
.bu.Jember
.bu.n
u
u
u
b
b
i
i
Universitas
l
l
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Ketua Jurusan Budidaya
t
h6.
hhttPertanian
hhtselaku
htt Dr. Ir. Sigit Suparjono, MS.,
Fakultas Pertanian Universitas Jember beserta stafnya.
d
ca.cid.id
a
.
j
e
e
e
ej.
nS.Si.,
nej.
nej. Ghanni, SP., Sheptyan
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
Hilda
Safitri,
Bernet
Agung,
SP.,
Anandang
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp Fudhaili, S.Si., Nina Oktaria,
hthttpCristanto, SP., Anzi Tiara,hAhmad
hthttp S.Si.,
d
.i .id Ariyanto, SP.,
ca.ci .idEsti Febriyantinigsih, S.Si.,
7. Rekan-rekanku;j.aDwi
j.acacDeny
Triliani Farlisa, S.Si., Nurul Holifah,
Aditya Nurmalita, Mutik
d.id
d
.cid.id menyelesaikan
Mahtuhfatul, atas
dan dukungannya
aj.ca.cibantuan
aj.ca.ci .id
aj.cadalam
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
ne
ne
ne
.buini.
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
penelitian
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
xi
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
8. Keluarga besar BIOMOL, HIMAGRO dan pihak-pihak lain yang tidak
d.id yang telah membantu cdan
bisa disebutkan satu
.id.idmemberi semangat
c.ipersatu
ca.cid.id
a
a
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
e
e
e
nej.di kampus hijau ini. ilib.bu.n
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
dalamilperjalanan
u
u
u
b
b
i
i
l
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
Penulis
menyadari
bahwa
dalam
penyusunan
karya
ilmiah
tertulis
ini
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
masih terdapat banyak kekurangan, untuk itu kritik dan saran yang membangun
d
did
d
ini. Semoga
ca.cid.idpenyempurnaan karya ilmiah
aj.demi
aj.ca.ci .id sangat penulis harapkan
aj.ca.ci .tertulis
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne ini bermanfaat bagiilibsemua
ne
ne pihak, khususnya bagi
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
Karya IlmiahilibTertulis
u
u
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
perkembangan
ilmu
pertanian.
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
ig ili
idgigili
/:d
/:d
/
:
/
//dig
/
p
t
Jember,
hthttp13 Juni 2012
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
Penulis
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
xii
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
Halaman
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
DAFTAR ISI
HALAMAN JUDUL ..................................................................................
i
d
d
d
d
v
aj.ca.ci .id ....................................................................
aj.ca.ci .id HALAMAN PERNYATAAN
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
vi
HALAMAN PEMBIMBINGAN
...............................................................
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
HALAMAN
PENGESAHAN ....................................................................
vii
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
RINGKASAN .............................................................................................
viii
x
ca.cid.id SUMMARY…………………………………………………………………..
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
xi .un
PRAKATA .................................................................................................
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
li
ili
ig ili
idgigi..............................................................................................
idgigili
idgigxiii
/:d
/:d
/:d
/:d
DAFTAR
ISI
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
xv
DAFTAR
TABEL ......................................................................................
xvi
.cid.id DAFTAR GAMBAR ..................................................................................
.cid.id
.cid.id
ca.cid.id
c
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
.
.
.
.
e
e
e
e
DAFTAR LAMPIRAN
xvii unnej
nej
nej ……………………………………………………..
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
liibli.b.u
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
l
l
l
g
g
g
g
i
i
i
i
i
i
i
DAFTAR
................................................................................
xviii
/:d
dig
:p//:d
:p//:d
:p//:d
//dig
//dig
//SINGKATAN
//dig
thtp
thtp
thtp
t
t
t
h
h
h
t
t
t
1
BAB I. PENDAHULUAN ..........................................................................
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
1.1 Latar Belakang …………………………………………………….
1
id.id
id.id
.
.
c
ca.cid.id
c
a
a
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
1.2 Rumusan n
Masalah
…………………………………………………
3
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.ue
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili ……………………………………………………………...
idgigi3li
idgigili
1.3//Tujuan
d
/:d
/:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
hth1.4
hthttp
hthttp
ttpManfaat .............................................................................................
4
BAB II. TINJAUAN PUSTAKA …………………………………………..
5
d
id.id
ca.cid.id Biosintesis
aj.ca.cphosphate
aj.ca.ci .id
ajdalam
synthase (SPS)
2.1 Peranan sucrose
.
.
.
j
j
j
.
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
Sukrosa
……………………………………………………………
5
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hh2.2
hhtt
hhtt
tt Bakteri Agrobacterium tumefaciens
……………………………..
6
2.3 DNA Promoter ……………………………………………………
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
9
id.id
id.id
.
.
c
ca.cid.id
c
a
a
a
2.4 Eksplan Tanaman
Tebu
...…………….…………………….........
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
e
e
10 uneej.
j.
neGen
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
iibli.b.un
i
l
l
l
i
i
i
2.5 Transformasi
SPS
pada
tanaman
..........................................
i
i
l
l
g
g
g
i
i
i
i
i
11
g
g
g
d
d
d
i
i
i
://://d
:// /d
:// /d
p
……………………………………………………….…..
htht2.6
hthtp
hthtp
ttpHipotesis
ttp:/ 12
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
xiii
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
BAB III. METODE PENELITIAN ……………………………………...
13
3.1 Tempat dan Waktu
c.id.idPenelitian ………………………………...
c.id.id
13
ca.cid.id
a
a
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
e
e
e
3.2 Bahan
dan
Alat
nej. ………………………………………………….
nej.
nej.
13
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
d
/Cara
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
3.3
Kerja
....................................................................................
/
/
/
14
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
3.3.1
Pembuatan Media …………………………………….....
14
Persiapan Eksplan
.idd Tebu …………………………………
.idd
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
14
i
i
c
c
ca.cid.id
.
.
a
a
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
14.un
3.3.3 Persiapan
nej A. Tumefaciens …………………………..……
nej
nej
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
i
i
i
il
idgigil 3.3.3.1 Inokulasi A.tumefaciens
idgigil……………………..….://didgig14
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhttp
15
3.3.3.2 Konfirmasi DNA
Plasmid ………………………
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
16
.
.
d
d
i
i
c
c
ca.cid.id
.
.
a
a
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
.
e
e
17 une
3.3.5 Kokultivasi
nej. .......................................................................
nej.
.bu.n
.bu.n
.b.unej
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ili
idgigiliEliminasi ...........................................................................
idgigili
idgig17
d
/3.3.6
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
hthttp3.3.7 Seleksi ……………………………..................................
hthttp
hthttp
17
3.3.2
3.3.4
Transformasi
id ……………….………………………..…..
id
18
3.3.8 Pre-Aklimatisasi dan Aklimatisasi ..…………................
d
d.id
d.id
d.id
i
i
i
.
.
.
c
c
c
aj.ca.ci .id
aj.ac
aj.Tebu
aj.aPCR
c Hasil Transformasi dengan
c ...............
.
.
.
.
j
j
j
j
a
18
3.3.9
Analisis
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
il
idgig20
ig il
idgigil DAN PEMBAHASAN
idgigil
d
/:d
BAB p
IV.
HASIL
:p//:d
:p//:d
:p//:...................................................
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
4.1 Persiapan Eksplan Tanaman
Tebu ............................................
20
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
4.2 Konfirmasi Bakteri
d A.tumefaciens ........................…………….
d
23
i .id
i .id
.
.
c
ca.cid.id
c
a
a
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
. SPS Pada Tanaman uTebu
.
e
e
4.3 Transformasi
25.une
nejGen
nej.
nej...........................
.bu.n
.b.n
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
li
ili
idgigiTransformasi
idgig27
idgigili
4.4
…………………..………………………...
d
/:Hasil
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
tp Aklimatisasi Tanaman Tebu
htht4.5
hthttp
hthttpIn vitro .....................................
29
4.6 Hasil Analisis PCR (Polymerase Chain Reaction) ..................
31
.cid.id
.cid.id
.cid.id
c
c
ca.cid.id
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
.
.
.
.
e
e
e
e
BAB
V.
KESIMPULAN
DAN
SARAN
.....................................................
34 un ej
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
iibli.b.un
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
l
l
l
g
g
g
g
i
i
i
i
i
i
i
5.1
Kesimpulan
....................................................................................
/:d
://:d
:p//:d
:p//:d
//dig
//dig
//dig34
//dig
p
thtp
thtp
t
t
htht5.2
h
h
ttpSaran
t
t
..............................................................................................
34
DAFTAR PUSTAKA ..................................................................................
35
ca.cid.id
ca.cid.id LAMPIRAN ..................................................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
43
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
xiv
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
DAFTAR TABEL
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
No
Teks
Halaman
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
4.1.
Persentase
eksplan
pada
media
kokultivasi,
eliminasi,
dan
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
seleksi ......................................................................................
27
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
a
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
.id
.id
ac
nej.
b.u
gili
://di
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
.id
ac
nej.
b.u
gili
://di
http
.id
ac
nej.
b.u
gili
://di
http
ac
nej.
b.u
gili
://di
http
EFEKTIFITAS TRANSFORMASI GEN SoSPS1
MENGGUNAKAN VEKTOR PLASMID pCL4 dan EKSPLAN
TUNAS LATERAL TEBU (Saccharum officinarum L.)
SKRIPSI
Oleh:
Aji Baskoro
071510101073
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ili
idgigPROGRAM
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
STUDI
AGROTEKNOLOGI
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttpPERTANIAN
hthttp
FAKULTAS
UNIVERSITAS JEMBER
.id
.id
2012
j.ac c.id
j.ac c.id
e
n
ej.a
u
n
.
u
b
.
i
idgiigl ilib
d
/
/
:
/
/
hthtp
ttp:
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
e
n
ej.a
u
n
.
u
b
.
i
idgiigl ilib
d
/
/
:
/
/
hthtp
ttp:
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
e
ne
ne
nGEN
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
EFEKTIFITAS
TRANSFORMASI
SoSPS1
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
MENGGUNAKAN
VEKTOR
PLASMID
pCL4
dan
EKSPLAN
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
TUNAS LATERAL TEBU (Saccharum officinarum L.)
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
.ci .id memenuhi salah satu persyaratan
Diajukan
aj.ca.ci .id
aj.caguna
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
untuk
Sarjana
ne
ne menyelesaikan Progam
ne pada
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
il
il
idgigil
idgigProgam
idgigBudidaya
Studi Agronomi Jurusan
Pertanian
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Fakultas Pertanian
hhtt
hhtt
hhtt Universitas Jember
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
d
aj.ca.ci .id 071510101073
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttpAGROTEKNOLOGI hthttp
PROGRAM STUDI
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
SKRIPSI
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
d
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthOleh:
ttp
Aji Baskoro
FAKULTAS PERTANIAN
d
UNIVERSITAS
JEMBER c.id.id
aj.ca.ci .id
.
j
j.aac
e
2012
nej.
.unne
.une
giigliiblib.u
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
giigliiblib.u
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
ii
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
PERSEMBAHAN
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ej. pengasih dan mahab.u.n
nej.
nej. nama Allah SWTilibyang
nmaha
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
Dengan
menyebut
u
u
u
u
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
penyayang
serta
Nabi
Muhammad
SAW
junjungan
seluruh
umat
manusia,
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
kupersembahkan skripsi ini kepada:
d
.id.id
1. Ayahanda Harwanto
tercinta,
ac.i .idDwi Nugroho dan IbundaacKusumawati
ca.cid.id
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
j
n
n
nej
nesegala
nej
.bu.terimakasih
.buatas
.bu.n
kuhaturkan
yang tak terhingga
pengorbanan, kasih
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
:psayang,
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
dan
do’a
yang
terus
mengalir;
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
2. Seluruh keluarga besar yang telah begitu banyak memberikan dorongan
d.id kegiatan;
dan dukungan dalam
ac.ci setiap
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
.
j
j
j
a
e
e
e
nej. yang telah mendidik
nej. memberikan ilmunya,
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
3. Semuailibguru-guru
dan
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
tp ilmu yang diberikan; hthttp
hthttpterimakasih yang tak terhingga
hthtatas
4. Almamater Universitas Jember.
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
iii
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
MOTTO
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
p memeluk mimpi-mimpi
karena Tuhan
hthtt“Bermimpilah,
hthttakan
hthitu”
ttp
“Bermimpilah dalam hidup, jangan hidup dalam mimpi”
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
d
ca.cid.id
a
.
j
.
.
.
e
e
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
………………… Andrea
(Penulis Tetralogi Laskar
t
hhtt
hhtHirata
hhtt Pelangi)
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
“Man
Jadda
Wajada”
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
(...siapa yang bersunguh-sunguh
pasti akan berhasil...)
i
.i .id
“Beri akujsesuatu
.aca.c.idyang paling sulit, aku akan
j.acacbelajar”
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
“Man Shabara Zhafira”
.id
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej
nej.
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hth5ttpMenara)
hthttpFuadi (Penulis Trilogi Negeri
............................ Ahmad
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
.id
c id
c id
(...siapa
.ac. bersabar pasti akan beruntung...)
ej.ayang
ej.a.ac.
iv
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
Saya
yang
bertanda
tangan
di
bawah
t
t
hthttp
hthttp ini:
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
PERNYATAAN
Nama : Aji Baskoro
d
d
d
d
NIM : 071510101073
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
e berjudul “Efektifitasb.u.n
ne
ne
nyang
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
menyatakan dengan
sesungguhnya
bahwa karya
ilmiah
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
//:d
:p//:d
:p//:d
:pEksplan
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
Transformasi
Gen
SoSPS1
Menggunakan
Vektor
Plasmid
pCL4
dan
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
Tunas Lateral Tebu (Saccharum officinarum L.)” adalah benar-benar hasil
d sudah saya sebutkanj.sumbernya,
ca.cid.id karya sendiri, kecuali kutipan
ca.cid.iyang
ca.cid.id belum pernah
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.
e
e
e
e
ej.
nej.
nejmana
njiplakan.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
diajukan
pada
institusi
pun
dan
bukan
karya
Saya
bertanggung
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
jawab
p keabsahan dan kebenaranhthisinya
hthttatas
hthyang
ttp sesuai dengan sikap ilmiah
ttp harus
dijunjung tinggi.
d
d
dd saya buat dengan sebenarnya,
d
Demikian pernyataan
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .iini
aj.ca.ci .idtanpa ada tekanan ej.aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
u.n
ne
ne
ne mana pun serta bersedia
ne sanksi akademik jika
.bu.n
.bu.n
.bupihak
.bmendapat
u
u
u
u
b
b
b
b
dan
paksaan
dari
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
/:d
//:d
:p//:d
:p/di
:ptidak
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
ternyata
kemudian
hari
pernyataan
ini
benar.
hhtt
hhtt
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
.
e
e
nej.
nejJember,
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
13
Juni
2012
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
Yang Menyatakan,
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
Aji Baskoro
hhtt
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
NIM. 071510101073
v
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
SKRIPSI
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp EFEKTIFITAS TRANSFORMASI
hthttp
GEN SoSPS1hthttp
MENGGUNAKAN VEKTOR PLASMID pCL4 dan EKSPLAN
TUNAS LATERAL
c.idid TEBU (Saccharum officinarum
c.idid L.)
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
je.aj.ac.
e
n
liibli.bu.un
i
g
i
://d/dig
hthtp
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
Oleh:
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
tp
hthttp
hthtBaskoro
Aji
je.aj.ac.
e
n
liibli.bu.un
i
g
i
://d/dig
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
071510101073
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
Pembimbing:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
Dosen Pembimbing Utama
: Dr. Ir. Didik Pudji Restanto, MS.
NIP. 19650426 199403c1.i001
d
d
d
aj.ca.ci .id : Prof. Dr. BambangejSugiharto,
aj.ca.ci .id
aj.ac.id M.Agr. Sc
.
.
.
j
j
Dosen Pembimbing
Anggota
e
e
n
ne
ne
ne 1 001
.bu.n
.bu.n
.bu198212
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
NIP.
19551022
i
i
i
i
i
i
ig il
ig il
ig il
://d/dig
hthtp
ttp:/
://d/dig
hthtp
ttp:/
://d/dig
hthtp
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
vi
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
PENGESAHAN
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
Karya
ilmiah
skripsi
berjudul
“Efektifitas
Transformasi
Gen
SoSPS1
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
Menggunakan Vektor Plasmid pCL4 dan Eksplan Tunas Lateral Tebu
d
d
id diuji dan disahkan pada
ca.cid.telah
ajL.)”
aj.ca.ci .id (Saccharum officinarum
aj.ca: .ci .id
.
.
.
j
j
j
.
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
Hari
:bRabu
u
u
u
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
//dig
/
p
p
t
t
Tanggal
:
13
Juni
2012
t
t
hhtt
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
Tempat
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
: Fakultas Pertanian Universitas Jember
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
Tim
p
hthttp
hthttPenguji
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
Penguji I,
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
Dr.
Ir.
Didik
Pudji
Restanto,
MS.
hhtt
hhtt
NIP. 19650426 199403 1 001
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigilPenguji
II,
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
Penguji III, //digigili
/:d
/
: /d
:
/
/
p
t
hthtp
hthttp
ttp:/
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
n
e
Prof. Dr. Bambang
M.Agr. Sc
Bambang
Sukowardojo, MP.
ne
ne
ne
n
.buSugiharto,
.bu.n
.bu.n
.buIr.
u
u
u
u
b
b
b
b
.
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idg19551022
ig il
idgigil
idgigil NIP. 195212291981031001
NIP.
198212 1 001
igil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id Mengesahkan
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
Dekan,
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
MP.
ne Dr.Ir. Bambang Hermiyanto,
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil 1 001
NIP. 19611110//198802
:p//:d
:p:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
vii
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
c.id
c.id
j.a
.une
ilib
g
://di
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
c.id
j.a
.une
ilib
/dig
ttp:/
h
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
c.id
j.a
.une
ilib
/dig
ttp:/
h
RINGKASAN
j.a
.une
ilib
/dig
ttp:/
h
Efektifitas Transformasi Gen SoSPS1 Menggunakan Vektor Plasmid pCL4
dan Eksplan Tunas Lateral Tebu (Saccharum officinarum L.). Aji Baskoro.
071510101073. 2012. Program Studi Agronomi, Fakultas Pertanian, Universitas
Jember.
c.id
g
://di
ilib
j.a
.une
Pengembangan tanaman tebu dengan menggunakan teknologi rekayasa
genetik hingga saat ini masih terus dilakukan. Rekayasa genetik dapat dilakukan
melalui proses transformasi gen dengan memanfaatkan peran bakteri
Agrobacterium tumefaciens sebagai vektor. Melalui rekayasa genetik dengan
teknik penyisipan materi genetik seperti gen SPS (sucrose phosphate synthase)
dapat menyebabkan overekspresi SPS pada tanaman target. Gen SPS merupakan
gen pengkode sintesa enzim SPS yang mengkatalisis reaksi pembentukan sukrosa
di sitosol. Berdasarkan sejumlah penelitian, diketahui bahwa enzim SPS
merupakan enzim kunci dalam biosintesis sukrosa (Huber and Huber, 1996;
Laporte et al., 2001). Melalui overekspresi SPS diharapkan dapat meningkatkan
d tebu.
d
d
kandungan sukrosa pada tanaman
ac.i
ac.i
ac.i
.
.
.
j
j
j
e
e
e
Pada penelitian
.un ini, gen SoSPS1 dikonstruk
.undalam plasmid pCL4 danilib.un
b
b
i
i
l
l
i
i
g tumefaciens strain GV3101.
g
disisipkan /dkeig dalam Ti-plasmid Agrobacterium
:/
://di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Tujuan
adalah untuk melihath efektifitas
h dari penelitian yang dilakukan
h
transformasi gen SoSPS1 dengan menggunakan promoter RUBQ2 dalam vektor
ekspresi pCL4 pada tanaman tebu.
Penelitian ini dilakukan di Laboratorium Biologi Dasar, Fakultas MIPA,
Universitas Jember pada bulan Agustus 2010 sampai Mei 2012. Bahan dan alat
yang digunakan meliputi, tunas lateral tanaman tebu yang diregenerasikan
menjadi tanaman tebu in vitro; A.tumefaciens strain GV3101, gen SoSPS1 dalam
plasmid pCL4 (GV3101-pCL4-SoSPS1), media YEP (yeast-extract peptone),
media MS (Murashige Skoog), DNA elektroforesis (BioCraft;Biomed);
spectrophotometer (Hitachi U-2000 Type dual beam); LAF (Laminair Air Flow);
Sentrifuge (Sorvall Type RC 5B Plus SS-34), microsentrifuge (Tommy MRX
150); alat diseksi. Pengamatan meliputi; konfirmasi keberadaan pCL4-SoSPS1 di
dalam Agrobacterium tumefaciens dengan menggunakan analisa PCR
(Polymerase Chain Reaction), pengamatan persentase keberhasilan aklimatisasi,
dan deteksi keberadaan gen SoSPS1 pada genom tanaman putatif transforman.
Hasil penelitian menunjukkan bahwa transformasi gen SoSPS1 pada
tanaman tebu menghasilkan 6 klon tanaman putatif transforman dari 50 tanaman
yang ditransformasi. Hasil Analisa PCR keenam tanaman putatif transforman
yang telah diaklimatisasi (klon 1.1, klon 1.2, klon 2, klon 3, klon 6.1 dan klon 6.2)
menunjukkan bahwa gen SoSPS1 telah terintegrasi kedalam genom tanaman,
viii
sehingga keenam tanaman tersebut dapat dikatakan sebagai tanaman transforman
gen SoSPS1. Persentase efektifitas transformasi gen SoSPS1 dengan
menggunakan pCL4 sebesar 12 %, hasil ini lebih besar dibandingkan penelitian
sebelumnnya dengan menggunakan konstruk pKYS sebesar 4%.
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ix
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
c.id
c.id
j.a
.une
ilib
g
://di
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
c.id
j.a
.une
ilib
/dig
ttp:/
h
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
c.id
j.a
.une
ilib
/dig
ttp:/
h
SUMMARY
ilib
/dig
ttp:/
h
Effectivity of Transformation SoSPS1 Gene Using pCL4 Plasmid Vector and
Axilarry Bud Explant from Sugarcane (Saccharum officinarum L.). Aji
Baskoro. 071510101073. 2012. Department of Agronomy, Agriculture Faculty,
University of Jember.
Development of sugarcane crop using genetic engineering technology is
still being conducted. Genetic engineering can be done through a process of
transformation genes by using bacteria Agrobacterium tumefaciens as a vector.
Through genetic engineering techniques such as SPS gene (sucrose phosphate
synthase) insertion of genetic material can lead to overexpression of SPS on the
target plant. SPS Gene is a gene encoding SPS enzyme that catalyzes the synthesis
reaction of the formation of sucrose in the cytosol. Based on numerous studies, it
is known that the enzyme SPS is a key enzyme in the biosynthesis of sucrose
(Huber and Huber, 1996; Laporte et al., 2001). Through overexpression of SPS is
expected to increase the sucrose content in sugarcane.
In this study, SoSPS1 gene has cloned on pCL4 DNA binary vector and
inserted into the Ti-plasmid Agrobacterium tumefaciens strain GV3101. The
purpose of this research, to see the effectiveness of transformation SoSPS1 genes
using promoter RUBQ2 the expression vector pCL4 on sugarcane.
The research was conducted at the Laboratory of Botany and Tissue
Culture, Faculty of Mathematics, University of Jember in August 2010 to May
2012. Materials and tools used, the lateral buds of sugarcane regenerated into
plants in vitro; A.tumefaciens strain GV3101, SoSPS1 gene in the plasmid pCL4
(GV3101-pCL4-SoSPS1), YEP medium (yeast-extract peptone), MS medium
(Murashige Skoog), DNA electrophoresis (BioCraft; Biomed); spectrophotometer
(Hitachi U-2000 Type dual beam); LAF (Laminair Air Flow); centrifuged (Sorvall
RC 5B Plus Type SS-34), microsentrifuge (Tommy MRX 150); dissection tools.
Observations include: confirmation of pCL4-SoSPS1 on Agrobacterium
tumefaciens using PCR analysis (Polymerase Chain Reaction), observation of the
percentage of successful acclimatization, and the detection of the presence of
SoSPS1 genes in plant genomes putative transformants.
The results showed that the transformation of sugarcane SoSPS1 gene
produced 6 clones putative transformants from 50 plants transformed. The results
of PCR analysis of the 6 plants putative transformant which have acclimatized
(clone 1.1, clone 1.2, clone 2, clone 3, clone 6.1 and clone 6.2) showed that the
SoSPS1 gene has been integrated into the genome plants, so that the 6 plants can
be regarded as transformant plants of SoSPS1 gene. Percentage effectiveness of
transformation SoSPS1 gene using pCL4 by 12%, the result is greater than
previously research using constructs pKYS 4%.
x
j.a
.une
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
PRAKATA
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
j.
j.
nej.
nehadirat
nerahmat
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
Puji syukur
ke
Allah SWT atas
segala
dan karunia-Nya
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
sehingga
penulis
dapat
menyelesaikan
skripsi
yang
berjudul
“Efektifitas
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
Transformasi Gen SoSPS1 Menggunakan Vektor Plasmid pCL4 dan Eksplan
d
d
d
d
aj.ca.ci .id officinarum L.)”. Penelitian
aj.ca.ci .id Tunas Lateral Tebu e(Saccharum
aj.ca.ci .idini dibiayai oleh
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
u.n
ne
ne
ne Sugiharto, M.Agr.Sc.”
ne
.bXI
.bu.n
.bu.n
.bu.n
“PT. Perkebunan
(Persero)
untuk Prof. Dr. Ir.
Bambang
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
//:d
:pPenyusunan
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
skripsi
ini
tidak
lepas
dari
bantuan
berbagai
pihak.
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt Oleh
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
karena itu, penulis menyampaikan terima kasih kepada :
did Nugroho dan Ibunda Kusumawati
d
1. Ayahanda Harwanto
ac.ci .Dwi
ac.ci .id tercinta, yang
ca.cid.id
a
.
.
.
j
j
j
a
a
e
e
e
nej. doa, kasih sayang,ilsemangat,
nej.dan motivasi sepanjang
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
selalu ilmemberikan
b
b
b
i
i
i
l
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttpperjalanan hidupku hingga sekarang.
hthttp
hthttp
2. Dr. Ir. Didik Pudji Restanto, MS., selaku dosen pembimbing utama dan
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
ej memberikan pengarahan,
nej
ntelah
nej dan bimbingan dalam
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
anggota
yang
saran,
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
:p//:d
:ppenulisan
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
skripsi
ini.
hhtt
hhtt
hhtt
id
idid
Prof. Dr. Bambang
pembimbing
.ac.c.idSugiharto, M.Agr.Sc selaku
.ac.c.dosen
3. Dr. Ir. Parawita Dewanti, MP., Purnama Okviandari, MP., dan Dr. Evi
.idid telah memberikan .masukan,
.id
Hanizar, M. Kes.,
j.ac c.yang
j ac c.id dorongan dan
ca.cid.id
a
.
j
a
a
e
e
e
u.n
nej.menjalankan tugas akhir.
nej.
nej.
.bselama
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
semangat
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttpIr. Bambang Sukowardojo, MP.,
h4.
hthttp yang
hthttpselaku dosen pembimbing akademik
telah membimbing selama penulis menjadi mahasiswa.
.cid.id
.idd
5. Dr. Ir. Bambang
MP., selaku Dekan
Pertanian
j.acHermiyanto,
j.ac c.iFakultas
ca.cid.id
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
n
nej beserta stafnya. ilib.bu.n
nej
nej
.bu.Jember
.bu.n
u
u
u
b
b
i
i
Universitas
l
l
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Ketua Jurusan Budidaya
t
h6.
hhttPertanian
hhtselaku
htt Dr. Ir. Sigit Suparjono, MS.,
Fakultas Pertanian Universitas Jember beserta stafnya.
d
ca.cid.id
a
.
j
e
e
e
ej.
nS.Si.,
nej.
nej. Ghanni, SP., Sheptyan
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
Hilda
Safitri,
Bernet
Agung,
SP.,
Anandang
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp Fudhaili, S.Si., Nina Oktaria,
hthttpCristanto, SP., Anzi Tiara,hAhmad
hthttp S.Si.,
d
.i .id Ariyanto, SP.,
ca.ci .idEsti Febriyantinigsih, S.Si.,
7. Rekan-rekanku;j.aDwi
j.acacDeny
Triliani Farlisa, S.Si., Nurul Holifah,
Aditya Nurmalita, Mutik
d.id
d
.cid.id menyelesaikan
Mahtuhfatul, atas
dan dukungannya
aj.ca.cibantuan
aj.ca.ci .id
aj.cadalam
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
ne
ne
ne
.buini.
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
penelitian
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
xi
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
8. Keluarga besar BIOMOL, HIMAGRO dan pihak-pihak lain yang tidak
d.id yang telah membantu cdan
bisa disebutkan satu
.id.idmemberi semangat
c.ipersatu
ca.cid.id
a
a
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
e
e
e
nej.di kampus hijau ini. ilib.bu.n
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
dalamilperjalanan
u
u
u
b
b
i
i
l
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
Penulis
menyadari
bahwa
dalam
penyusunan
karya
ilmiah
tertulis
ini
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
masih terdapat banyak kekurangan, untuk itu kritik dan saran yang membangun
d
did
d
ini. Semoga
ca.cid.idpenyempurnaan karya ilmiah
aj.demi
aj.ca.ci .id sangat penulis harapkan
aj.ca.ci .tertulis
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne ini bermanfaat bagiilibsemua
ne
ne pihak, khususnya bagi
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
Karya IlmiahilibTertulis
u
u
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
perkembangan
ilmu
pertanian.
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
ig ili
idgigili
/:d
/:d
/
:
/
//dig
/
p
t
Jember,
hthttp13 Juni 2012
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
Penulis
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
xii
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
Halaman
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
DAFTAR ISI
HALAMAN JUDUL ..................................................................................
i
d
d
d
d
v
aj.ca.ci .id ....................................................................
aj.ca.ci .id HALAMAN PERNYATAAN
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
vi
HALAMAN PEMBIMBINGAN
...............................................................
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
HALAMAN
PENGESAHAN ....................................................................
vii
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
RINGKASAN .............................................................................................
viii
x
ca.cid.id SUMMARY…………………………………………………………………..
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
xi .un
PRAKATA .................................................................................................
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
li
ili
ig ili
idgigi..............................................................................................
idgigili
idgigxiii
/:d
/:d
/:d
/:d
DAFTAR
ISI
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
xv
DAFTAR
TABEL ......................................................................................
xvi
.cid.id DAFTAR GAMBAR ..................................................................................
.cid.id
.cid.id
ca.cid.id
c
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
.
.
.
.
e
e
e
e
DAFTAR LAMPIRAN
xvii unnej
nej
nej ……………………………………………………..
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
liibli.b.u
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
l
l
l
g
g
g
g
i
i
i
i
i
i
i
DAFTAR
................................................................................
xviii
/:d
dig
:p//:d
:p//:d
:p//:d
//dig
//dig
//SINGKATAN
//dig
thtp
thtp
thtp
t
t
t
h
h
h
t
t
t
1
BAB I. PENDAHULUAN ..........................................................................
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
1.1 Latar Belakang …………………………………………………….
1
id.id
id.id
.
.
c
ca.cid.id
c
a
a
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
1.2 Rumusan n
Masalah
…………………………………………………
3
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.ue
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili ……………………………………………………………...
idgigi3li
idgigili
1.3//Tujuan
d
/:d
/:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
hth1.4
hthttp
hthttp
ttpManfaat .............................................................................................
4
BAB II. TINJAUAN PUSTAKA …………………………………………..
5
d
id.id
ca.cid.id Biosintesis
aj.ca.cphosphate
aj.ca.ci .id
ajdalam
synthase (SPS)
2.1 Peranan sucrose
.
.
.
j
j
j
.
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
Sukrosa
……………………………………………………………
5
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hh2.2
hhtt
hhtt
tt Bakteri Agrobacterium tumefaciens
……………………………..
6
2.3 DNA Promoter ……………………………………………………
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
9
id.id
id.id
.
.
c
ca.cid.id
c
a
a
a
2.4 Eksplan Tanaman
Tebu
...…………….…………………….........
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
e
e
10 uneej.
j.
neGen
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
iibli.b.un
i
l
l
l
i
i
i
2.5 Transformasi
SPS
pada
tanaman
..........................................
i
i
l
l
g
g
g
i
i
i
i
i
11
g
g
g
d
d
d
i
i
i
://://d
:// /d
:// /d
p
……………………………………………………….…..
htht2.6
hthtp
hthtp
ttpHipotesis
ttp:/ 12
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
xiii
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
BAB III. METODE PENELITIAN ……………………………………...
13
3.1 Tempat dan Waktu
c.id.idPenelitian ………………………………...
c.id.id
13
ca.cid.id
a
a
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
e
e
e
3.2 Bahan
dan
Alat
nej. ………………………………………………….
nej.
nej.
13
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
d
/Cara
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
3.3
Kerja
....................................................................................
/
/
/
14
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
3.3.1
Pembuatan Media …………………………………….....
14
Persiapan Eksplan
.idd Tebu …………………………………
.idd
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
14
i
i
c
c
ca.cid.id
.
.
a
a
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
14.un
3.3.3 Persiapan
nej A. Tumefaciens …………………………..……
nej
nej
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
i
i
i
il
idgigil 3.3.3.1 Inokulasi A.tumefaciens
idgigil……………………..….://didgig14
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhttp
15
3.3.3.2 Konfirmasi DNA
Plasmid ………………………
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
16
.
.
d
d
i
i
c
c
ca.cid.id
.
.
a
a
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
.
e
e
17 une
3.3.5 Kokultivasi
nej. .......................................................................
nej.
.bu.n
.bu.n
.b.unej
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ili
idgigiliEliminasi ...........................................................................
idgigili
idgig17
d
/3.3.6
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
hthttp3.3.7 Seleksi ……………………………..................................
hthttp
hthttp
17
3.3.2
3.3.4
Transformasi
id ……………….………………………..…..
id
18
3.3.8 Pre-Aklimatisasi dan Aklimatisasi ..…………................
d
d.id
d.id
d.id
i
i
i
.
.
.
c
c
c
aj.ca.ci .id
aj.ac
aj.Tebu
aj.aPCR
c Hasil Transformasi dengan
c ...............
.
.
.
.
j
j
j
j
a
18
3.3.9
Analisis
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
il
idgig20
ig il
idgigil DAN PEMBAHASAN
idgigil
d
/:d
BAB p
IV.
HASIL
:p//:d
:p//:d
:p//:...................................................
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
4.1 Persiapan Eksplan Tanaman
Tebu ............................................
20
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
4.2 Konfirmasi Bakteri
d A.tumefaciens ........................…………….
d
23
i .id
i .id
.
.
c
ca.cid.id
c
a
a
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
. SPS Pada Tanaman uTebu
.
e
e
4.3 Transformasi
25.une
nejGen
nej.
nej...........................
.bu.n
.b.n
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
li
ili
idgigiTransformasi
idgig27
idgigili
4.4
…………………..………………………...
d
/:Hasil
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
tp Aklimatisasi Tanaman Tebu
htht4.5
hthttp
hthttpIn vitro .....................................
29
4.6 Hasil Analisis PCR (Polymerase Chain Reaction) ..................
31
.cid.id
.cid.id
.cid.id
c
c
ca.cid.id
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
.
.
.
.
e
e
e
e
BAB
V.
KESIMPULAN
DAN
SARAN
.....................................................
34 un ej
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
iibli.b.un
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
l
l
l
g
g
g
g
i
i
i
i
i
i
i
5.1
Kesimpulan
....................................................................................
/:d
://:d
:p//:d
:p//:d
//dig
//dig
//dig34
//dig
p
thtp
thtp
t
t
htht5.2
h
h
ttpSaran
t
t
..............................................................................................
34
DAFTAR PUSTAKA ..................................................................................
35
ca.cid.id
ca.cid.id LAMPIRAN ..................................................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
43
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
xiv
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
DAFTAR TABEL
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
No
Teks
Halaman
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
4.1.
Persentase
eksplan
pada
media
kokultivasi,
eliminasi,
dan
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
seleksi ......................................................................................
27
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
a