Pesantren Benteng Bahasa Sunda.
P I - k l - r a n R a k y a t ONMLKJIHGFEDCBA
~ 'O)OGX.
@ DCBA
(k o lo m
o TSRQPONMLKJIHGFEDCBA
S e n in
123
17
18
19
_ ._ .-----
,~ O J a n
O P eb
P e sa n tr e n . B e n te n g
B ah asaS u n d a
G a n ja r K u r n ia , " R e v o lu s i K u r ik u lu m
BO G O R ,
( P R ) .-
P e n d id ik a n
bahasa
S u n d a d i s e k o la h
y a n g le b ih m e n itik b e ra tk a n
bahasa
bagai
k e tim b a n g
ilm u
(p e n g a w e r u h )
s e b a g a i a la t b e rk o m u n ik a s i
b u a t a n a k -a n a k
Sunda.
se-
P e s a n tre n
m e n ja d i
B U D A YA W A N S u n d a , A c e p Z a m za m
la n g s u n g a n
pe-
bahasa
Sunda
ta n q m e n g h id u p ka n
s a tu -s a tu ke-
m a s ih
USEP
te la h m e m -
m u d a m a la s b e rb a h a s a
n y a le m b a g a y a n g m e n ja d i b e n te n g
s a n tre n
P e n d id lk a n "
k a re n a
m enggunakan
S u n d a s e b a g a i a la t k o m u n ik a s i
B id a n g B a h a s a
H o te l J a ya
(12/7)
bahasa
d a n S a s tr a
m a la m .
(kin ),
d i ka la n g a n
da ri em pa t
B a r a t p a d a p e n u tu p a n
Rabu
pada
IX d i R u a n g
P u n c a k . f. < M 1 7 , C i p a y u n g ,
H a s il p e m b a h a s a n
USMAN
N A S R U L lO H /'P R "
m e n ya m p a ika n
m a sya r a ka t
K ongr es Ba sa Sunda
R a ya , J ln . R a ya
G ubernur Ja wa
s e h a ri-
tr a d is i s a s tr a
Noor
(1 3 /7 ) in i.
te n -
R a p a t K o m is i D
S id a n g R r ja w a li V I
K a b u p a te n
ko m is i a ka n
m a te r i
B o g o r , S e la s a
d is a m p a ika n
ke p a d a
*
h a ri.
K u rik u lu m
m enekankan
b e ra tk a n
bahasa
yang
m e n ja d i
bahasa
b a g ia n
D ik h a w a tirk a n ,
Sunda
d a ri
G a n ja r
s e p e rti
kecem asan.
upaya
n g a m u m u le
Pandangan
d e n g a n b e n s in s e n d iri.
te rs e b u t
.d i s a m p a i k a n
R e k to r U n iv e rs ita s P a d ja d ja ra n G a n ja r
. K u rn ia k e tik a ta m p il s e b a g a i p a n y a tu r
(p e m b ic a ra )
d a la m
s id a n g
p le n o
h a ri
m e n g a ta k a n ,
yang
dapat
m u le
bahasa
d ila k u k a n
.
ada
u n tu k
Sunda,
b a n g s a , a n ta ra
(m e ra w a t
dan
m e m e lih a ra )
bahasa
S u n d a ju s tru
a d a la h k ita s e d a n g m e m bakar panggung
s is w a d a la m
la s a (1 2 /7 ).
te la h m e m -
a n a k d id ik d i s e k o la h . K u rik u -
lu m p e n d id ik a n
itu
Sunda
p a d a h a fa la n
banyak
ngamu-
m a geuha n
la in m e re v o lu s i
m e m p e la ja ri
bahasa
d a , te ta p i ju g a a k a n m e n g u b a h
anak.
P c s im is tis
d iri
k u rik u -
Sun-
p e rila k u
G a n ja r
m e n g k ritis i
s e ju m la h
upaya
lu m p e n d id ik a n
bahasa S unda, m eng u b a h m e to d e p e n g a ja ra n b a h a s a S u n -
y a n g d ila k u k a n
d e m i a p a y a n g d ib a y a n g k a n b is a m e n in g k a tk a n p e rk e m b a -
da
n g a n b a h a s a , s a s tra , d a n a k s a ra S u n d a .
d a ri
yang
te rk e s a n
s u lit
m e n ja d i
m udah.
D a la m
C a ra n y a , k a ta G a n ja r, d e n g a n m e n g a ja rk a n
bahasa
resep" bukan
Sunda
" b e u ki lila b e u ki
" b e u ki lila b e u ki te u re -
's a s t r a
m u n c u ln y a
h a n y a b e rp u ta r
ju g a . D e m ik ia n
s e p " s e p e rti
m e n g a ja k
s is w a la n g s u n g
itu -itu
m e n g a w ih .
Is i k a w ih
yang
m a s y a ra k a ta n
G ra n d J a y a R a y a , C ip a y u n g , B o g o r, S e -
bukan
K lip ln g
hanya
akan
H u m as
m enyenangkan
O n p ad
2011
ia
ta k
nya cukup
m e lih a t
b a ru .
H a d ia h S a s tra R a n c a g e d
ta h u n
k e d u a K o n g re s B a s a S u n d a IX , d i H o te l
m e n d id ik
Sunda
w a ja h -w a ja h
. ta h u n
ke
pada nam a yang
p u la d a la m
pe-
a k s a ra S u n d a , y a n g b a g i-
hanya
d ile k a tk a n
di baw ah
n a m a -n a rn a
ja la n
m a ta p e la ja ra n
la m e ra s a
ru m a h
p e s im is tis
d ija d ik a n
k e lu a rg a
b is a m e n ja d i b a g ia n
p e n in g k a ta n
anak
k e tim b a n g
bahasa
m uda.
a d a la h
y a n g d ih a ra p k a n
" P e s a n tre n
a k h ir
yang
s a n tre n
s a tu -s a tu n y a
bahasa
sulam
Sunda.
p e n g a jia n
m enggunakan
D i pe-
m enggu-
s e p e rti
dan
bahasa
banyak
p a ik a n
m e n ja g a
S u n d a . T e rje m a h a n
taopek,
sudah
b e n te n g te r-
m a s ih
sum -
sapinah,
la in -la in
m a s ih
S u n d a w a la u p u n
k h o tb a h
d a la m
yang
bahasa
d is a m -,
I n d o n e s ia ,"
u ja rn y a .
A k a n te ta p i, p a n d a n g a n
n ia b a h w a
te n g
p e s a n tre n
te ra k h ir
G a n ja r K u r-
m e ru p a k a n
b a g i p e n d id ik a n
S u n d a d ira g u k a n
ben-
bahasa
o le h U s e p R o m li k e ti-
k a ia ta m p il s e b a g a i
panyatur
k o m is i y a n g m e m b a h a s
d i s id a n g
dakw ah
Is la m
K iw a ri. M e n u ru t U s e p R o m li, p e s a n tre n
te la h
m e n g a la m i
d ra tn y a
tra d is i
yang
sebagai
m e n ja d i
ta k
p e ru b a h a n
d a ri
ko-
le m b a g a
p e n d id ik a n
in s titu s i
p e n d id ik a n
ubahnya
dengan
s e k o la h
um um .
se k a ra n g
sudah
b e rb a s is
k o m p e te n s i y a n g m e n g a la m i s ta n d a rd i-
da
umum,
p e n d id ik a n
se k a ra n g
in i p e s a n tre n
k u rik u lu m
yang
m o d a s i p e n d id ik a n
u ja r
w a rta w a n
ra n )* * *
U sep
A k ib a tn y a ,
m e n g in d u k
tid a k
bahasa
te rja d i s e ja k p e rte n g a h a n
a n ,"
B
ERBEDA
dengan
m o n o to n
d a n g a rin g , h a ri k e d u a
8ahasa
R o m li
pa-
m engakod a e ra h .
In i
dekade 1970yang
m a n ta n
" P R " in i. ( A - 1 4 8 /A h d a
Im -
Sunda
h a ri p e rta m a
H a l itu s u d a h
te ra s a
m e n a m p ilk a n
panyatur
U n iv e rs ita s
dan
s tra te g i
a k sa ra
p a rk a n
8 e g itu
m engacung
u n tu k
g a p i.
sejumtah pamilon
m e m in ta
P a k R e k to r y a n g
banyak
s a ja
m e re sp o n s
(p e s e rta )
m em a-
p u lu h a n
dan
ta -
m enang-
p u n " te rp llih " .
pamilon
y a n g rn u n g k in
iz in ik u t b ic a ra ,
o le h
hal
s a s tra ,
G a n ja r s e le s a i
se o ra n g
d ip e rs ila k a n
R e k to r
bahasa,
la n g s u n g
ngan
sung
p le n o y a n g
pada
pengem bangan
ada
di
le b ih h id u p .
P ro f. D r. G a n ja r K u rn ia .
" p ro v o k a s i"
Sunda.
p a lin g s e p u h
s id a n g
o to k ritik
m a k a la h n y a ,
A k a n te ta p i,
K o n g re s
ja u h
(p e m b ic a ra )
P a d ja d ja ra n
m e la k u k a n
d a la m
(1 2 /7 ),
s e ja k
M u n g k in in i k a re n a
banyak
y a n g te ra s a
IX y a n g b e rla n g s u n g
C ip a y u n g 8 o g o r, S e la s a
m o d e ra to r.
yang
Som a
tang-
S a p u tra
nam anya.
P a m ilo n
b e ru s ia
p e rk e rn b a n g a n
pada
m e to d e
s e k o la h
a ta u
7 8 ta n u n ltu
bahasa
Sunda
p e n d id ik a n
dengan
b e b e ra p a
m enanggapi
dengan
bahasa
b a n d in g a n
Sunda
d u lu :(iIi
Roesdi Dj~ung Misnem
buku
Taman Pamekar.
bacakan
" P e s a n tre n
sasi
'Pu'puh Bah Soma
k e la n g -
akan
k o m u n ik a s i
nakan bahasa
te ra k h ir
s e b a g a i a la t k o -
d ih a ra p k a n
b e r-su m b e r
itu , k a ta d ia ,
b e n te n g
Sunda
k e la n g s u n g a n
d a ri u p a y a
b is a m e n ja g a
sungan bahasa
m u n ik a s i.
a ta u
Sunda bagi anak-
O le h k a re n a
p e s a n tre n
Hiliwir
d i s e k o la h .
S a m b il b e g itu
pupuh
ia p u n m e ry
atikan
te n ta n g
(p e y
d id ik a n ) S u n d a .
T ib a -tib a s a ja
ta rn y a
m asuk
U u R u k rn a n a
8ahkan,
8ah,
A k h irn y a ,
pupuh
Y ayat H endayana.
te rta w a ,
8ah
te rn b a n g
te ta p i
8ah
benar
Som a
but dengan
P a ra
ju g a
Som a,
dengan
d u lu .
d a ri a ra h
la in ,
m a in k a n !"
te rs e b u t.
s e k o la h
dan
a d a ju g a y a n g n y e le tu k
" M a in k a n ,
h a fa l
pami/on y a n g d u d u k d i s e k i "Ditembangkeun atuh, Ben," t e r -
p a ra
n y e le tu k ,
pun
s e s e k a li
te ru ta m a
pupuh
D an pupuh
te p u k
m enem bangkan
pamilon
ta n g a n .
ta k
hanya
ik u t la ru t
m e re k a
te rs e b u t
8ah
Som a
(Ahda
dengan
yang
sem asa
p u n d is a m -
Im ra n )* * *
>
I nohong
Sri Asdianwati, ··Asa
Disalingkuhan ku Salaki"
"M
ENGAJARituSRQPONMLKJIHGFEDCBA
m engupah
jiw a ."
Itu la h p e rn y a ta a n y a n g d is a m p a ik a n
S ri
A s d ia n w a ti (4 2 ), g u ru S D R e g o l ig G a ru t s e u s a i p le n o K o n g re s B a s a S u n d a d i C ip a y u n g ,
B o g o r. S ri a d a la h g u ru h o n o re r
S D s e ja k 1 9 9 0 d a n b a ru d iangkat pada
2008
la lu .
P a d a k o n g re s in i, S ri te rc a ta t
s e b a g a i p e s e rta y a n g p e rn y a ta a n n y a
se m p a t m e n c u ri p e r-
h a tia n p e s e rta k o n g re s s a a t Ir.
G a n ja r K u rn ia m e n y a m p a ik a n
p e n d a p a t te n ta n g tu m p a n g
tin d ih n y a k u rik u lu m p e n d id ik a n b a h a s a S u n d a .
E R I Y A N T I I 'P R "
na, abdi mah a s a disalingkuhan ku salaki," u j a r n y a
S ri m e n g a ja r b a h a s a
ja r S ri b e rb e d a
ja rk a n
bahasa
p ilu m e n e k a n h a ti.
S u n d a u n tu k m u rid S D . C a ra m e n g a -
d e n g a n g u ru la in p a d a u m u m n y a .
S u n d a , te ta p iju g a
te rtu a n g
la m e n g a -
S u n d a m e la lu i k a w ih d a n d o n g e n g .
D e n g a n c a ra itu , a n a k -a n a k
bahasa
SRI Asdianwati. *
"Pokok-
d a la m
b u k a n h a n y a te rta rik
d a p a t m e n y e ra p
te rh a d a p
b u d i p e k e rti y a n g
k a w ih d a n d o n g e n g .
"Jadi sanes pengaweruhna tapi kapariqelannana. Sabab,
pikeun abdi mah m e n g a j a r b a h a s a i t u i n t i n y a k o m u n i k a s i , "
u ja r S ri d a la m lo g a t S u n d a y a n g k h a s .
P ro s e s m e n g a ja r s e p e rti in i, k a ta S ri, s a n g a t d is u k a i a n a k a n a k . B a h k a n ia p u n
enjoy
k a re n a b a h a sa
S u n d a tid a k la g i
m e n ja d i b a h a s a y a n g s u lit b a g i a n a k -a n a k .
a d a la h b a h a s a y a n g m e n y e n a n g k a n
h id u p a n
s e h a ri-h a ri
B ahasa S unda
dipiwanoh
dan
d a la m
ke-
m e re k a . " S a y a s e n a n g , a n a k -a n a k ju g a
s e n a n g ," k a ta n y a p e n u h b a h a g ia .
N am un
te rn y a ta
a p a d in y a n a , k re a tiv ita s
" d iru n tu h k a n "
la le b ih s e n a n g m e n g e v a lu a s i
m enangkap
p e ru b a h a n
S ri d a la m
o le h tu n tu ta n
m e n g a ja r in i
k u rik u lu m
yang kaku.
a n a k d e n g a n c a ra d ia lo g d a n
p e rila k u .
S e b a lik n y a , k u rik u lu m
ju s tru
m em aksa
a n a k m e n ja w a b
s o a l-s o a l. P a ra h n y a , s o a l-s o a l itu s e b a g ia n b e s a r ju s tru
t a n g pangaweruh.
" D i s itu la h s a y a m e ra s a
disalingkuhan ku salaki.
ra s a n y a s e m u a y a n g s u d a h s a y a s a m p a ik a n
a n a k m e n ja d i b u n tu k a re n a a n a k -a n a k
te n -
S a k it
kepada anak-
tid a k b is a m e n ja w a b
s o a l- s o a l itu d e n g a n b a ik ," u ja r S r i.
M e n u r u t n y a , m a t e r i pangaweruh b a h a s a i t u b u k a n t i d a k
p e n tin g , m a la h d a p a t m e m p e rk a y a w a w a s a n a n a k .
B u k a n s a a tn y a a n a k -a n a k m e n d a p a tk a n
m a te ri s e p e rti itu .
A k a n te ta p i, b a g a im a n a a n a k -a n a k d a p a t m e n y im a k , m e m b a c a ,
d a n m a u b e rb ic a ra d e n g a n b e ra n i ta n p a m e ra s a ta k u t b e rs a la h .
" T a p i k a re n a tu n tu ta n n y a
ngupahan barudak
m e n g e rja k a n
S ri p e rn a h
s e p e rti itu , b ia s a n y a s a y a h a n y a
b a h w a s u a tu k e tik a m e re k a p u n a k a n b is a
s o a l- s o a l s e p e r ti itu ," u ja r S r i m e n a h a n
m e ra ih h a d ia h
H a d ia h H a rd ja P a m e k a s d ib e rik a n
m e n d e d ik a s ik a n
tij"PR")***
s e s a ln y a .
H a rd ja P a m e k a s T a h u n
2008.
k e p a d a g u ru y a n g te la h
d irin y a d a la m d u n ia p e n d id ik a n .
(Erlyan-
~ 'O)OGX.
@ DCBA
(k o lo m
o TSRQPONMLKJIHGFEDCBA
S e n in
123
17
18
19
_ ._ .-----
,~ O J a n
O P eb
P e sa n tr e n . B e n te n g
B ah asaS u n d a
G a n ja r K u r n ia , " R e v o lu s i K u r ik u lu m
BO G O R ,
( P R ) .-
P e n d id ik a n
bahasa
S u n d a d i s e k o la h
y a n g le b ih m e n itik b e ra tk a n
bahasa
bagai
k e tim b a n g
ilm u
(p e n g a w e r u h )
s e b a g a i a la t b e rk o m u n ik a s i
b u a t a n a k -a n a k
Sunda.
se-
P e s a n tre n
m e n ja d i
B U D A YA W A N S u n d a , A c e p Z a m za m
la n g s u n g a n
pe-
bahasa
Sunda
ta n q m e n g h id u p ka n
s a tu -s a tu ke-
m a s ih
USEP
te la h m e m -
m u d a m a la s b e rb a h a s a
n y a le m b a g a y a n g m e n ja d i b e n te n g
s a n tre n
P e n d id lk a n "
k a re n a
m enggunakan
S u n d a s e b a g a i a la t k o m u n ik a s i
B id a n g B a h a s a
H o te l J a ya
(12/7)
bahasa
d a n S a s tr a
m a la m .
(kin ),
d i ka la n g a n
da ri em pa t
B a r a t p a d a p e n u tu p a n
Rabu
pada
IX d i R u a n g
P u n c a k . f. < M 1 7 , C i p a y u n g ,
H a s il p e m b a h a s a n
USMAN
N A S R U L lO H /'P R "
m e n ya m p a ika n
m a sya r a ka t
K ongr es Ba sa Sunda
R a ya , J ln . R a ya
G ubernur Ja wa
s e h a ri-
tr a d is i s a s tr a
Noor
(1 3 /7 ) in i.
te n -
R a p a t K o m is i D
S id a n g R r ja w a li V I
K a b u p a te n
ko m is i a ka n
m a te r i
B o g o r , S e la s a
d is a m p a ika n
ke p a d a
*
h a ri.
K u rik u lu m
m enekankan
b e ra tk a n
bahasa
yang
m e n ja d i
bahasa
b a g ia n
D ik h a w a tirk a n ,
Sunda
d a ri
G a n ja r
s e p e rti
kecem asan.
upaya
n g a m u m u le
Pandangan
d e n g a n b e n s in s e n d iri.
te rs e b u t
.d i s a m p a i k a n
R e k to r U n iv e rs ita s P a d ja d ja ra n G a n ja r
. K u rn ia k e tik a ta m p il s e b a g a i p a n y a tu r
(p e m b ic a ra )
d a la m
s id a n g
p le n o
h a ri
m e n g a ta k a n ,
yang
dapat
m u le
bahasa
d ila k u k a n
.
ada
u n tu k
Sunda,
b a n g s a , a n ta ra
(m e ra w a t
dan
m e m e lih a ra )
bahasa
S u n d a ju s tru
a d a la h k ita s e d a n g m e m bakar panggung
s is w a d a la m
la s a (1 2 /7 ).
te la h m e m -
a n a k d id ik d i s e k o la h . K u rik u -
lu m p e n d id ik a n
itu
Sunda
p a d a h a fa la n
banyak
ngamu-
m a geuha n
la in m e re v o lu s i
m e m p e la ja ri
bahasa
d a , te ta p i ju g a a k a n m e n g u b a h
anak.
P c s im is tis
d iri
k u rik u -
Sun-
p e rila k u
G a n ja r
m e n g k ritis i
s e ju m la h
upaya
lu m p e n d id ik a n
bahasa S unda, m eng u b a h m e to d e p e n g a ja ra n b a h a s a S u n -
y a n g d ila k u k a n
d e m i a p a y a n g d ib a y a n g k a n b is a m e n in g k a tk a n p e rk e m b a -
da
n g a n b a h a s a , s a s tra , d a n a k s a ra S u n d a .
d a ri
yang
te rk e s a n
s u lit
m e n ja d i
m udah.
D a la m
C a ra n y a , k a ta G a n ja r, d e n g a n m e n g a ja rk a n
bahasa
resep" bukan
Sunda
" b e u ki lila b e u ki
" b e u ki lila b e u ki te u re -
's a s t r a
m u n c u ln y a
h a n y a b e rp u ta r
ju g a . D e m ik ia n
s e p " s e p e rti
m e n g a ja k
s is w a la n g s u n g
itu -itu
m e n g a w ih .
Is i k a w ih
yang
m a s y a ra k a ta n
G ra n d J a y a R a y a , C ip a y u n g , B o g o r, S e -
bukan
K lip ln g
hanya
akan
H u m as
m enyenangkan
O n p ad
2011
ia
ta k
nya cukup
m e lih a t
b a ru .
H a d ia h S a s tra R a n c a g e d
ta h u n
k e d u a K o n g re s B a s a S u n d a IX , d i H o te l
m e n d id ik
Sunda
w a ja h -w a ja h
. ta h u n
ke
pada nam a yang
p u la d a la m
pe-
a k s a ra S u n d a , y a n g b a g i-
hanya
d ile k a tk a n
di baw ah
n a m a -n a rn a
ja la n
m a ta p e la ja ra n
la m e ra s a
ru m a h
p e s im is tis
d ija d ik a n
k e lu a rg a
b is a m e n ja d i b a g ia n
p e n in g k a ta n
anak
k e tim b a n g
bahasa
m uda.
a d a la h
y a n g d ih a ra p k a n
" P e s a n tre n
a k h ir
yang
s a n tre n
s a tu -s a tu n y a
bahasa
sulam
Sunda.
p e n g a jia n
m enggunakan
D i pe-
m enggu-
s e p e rti
dan
bahasa
banyak
p a ik a n
m e n ja g a
S u n d a . T e rje m a h a n
taopek,
sudah
b e n te n g te r-
m a s ih
sum -
sapinah,
la in -la in
m a s ih
S u n d a w a la u p u n
k h o tb a h
d a la m
yang
bahasa
d is a m -,
I n d o n e s ia ,"
u ja rn y a .
A k a n te ta p i, p a n d a n g a n
n ia b a h w a
te n g
p e s a n tre n
te ra k h ir
G a n ja r K u r-
m e ru p a k a n
b a g i p e n d id ik a n
S u n d a d ira g u k a n
ben-
bahasa
o le h U s e p R o m li k e ti-
k a ia ta m p il s e b a g a i
panyatur
k o m is i y a n g m e m b a h a s
d i s id a n g
dakw ah
Is la m
K iw a ri. M e n u ru t U s e p R o m li, p e s a n tre n
te la h
m e n g a la m i
d ra tn y a
tra d is i
yang
sebagai
m e n ja d i
ta k
p e ru b a h a n
d a ri
ko-
le m b a g a
p e n d id ik a n
in s titu s i
p e n d id ik a n
ubahnya
dengan
s e k o la h
um um .
se k a ra n g
sudah
b e rb a s is
k o m p e te n s i y a n g m e n g a la m i s ta n d a rd i-
da
umum,
p e n d id ik a n
se k a ra n g
in i p e s a n tre n
k u rik u lu m
yang
m o d a s i p e n d id ik a n
u ja r
w a rta w a n
ra n )* * *
U sep
A k ib a tn y a ,
m e n g in d u k
tid a k
bahasa
te rja d i s e ja k p e rte n g a h a n
a n ,"
B
ERBEDA
dengan
m o n o to n
d a n g a rin g , h a ri k e d u a
8ahasa
R o m li
pa-
m engakod a e ra h .
In i
dekade 1970yang
m a n ta n
" P R " in i. ( A - 1 4 8 /A h d a
Im -
Sunda
h a ri p e rta m a
H a l itu s u d a h
te ra s a
m e n a m p ilk a n
panyatur
U n iv e rs ita s
dan
s tra te g i
a k sa ra
p a rk a n
8 e g itu
m engacung
u n tu k
g a p i.
sejumtah pamilon
m e m in ta
P a k R e k to r y a n g
banyak
s a ja
m e re sp o n s
(p e s e rta )
m em a-
p u lu h a n
dan
ta -
m enang-
p u n " te rp llih " .
pamilon
y a n g rn u n g k in
iz in ik u t b ic a ra ,
o le h
hal
s a s tra ,
G a n ja r s e le s a i
se o ra n g
d ip e rs ila k a n
R e k to r
bahasa,
la n g s u n g
ngan
sung
p le n o y a n g
pada
pengem bangan
ada
di
le b ih h id u p .
P ro f. D r. G a n ja r K u rn ia .
" p ro v o k a s i"
Sunda.
p a lin g s e p u h
s id a n g
o to k ritik
m a k a la h n y a ,
A k a n te ta p i,
K o n g re s
ja u h
(p e m b ic a ra )
P a d ja d ja ra n
m e la k u k a n
d a la m
(1 2 /7 ),
s e ja k
M u n g k in in i k a re n a
banyak
y a n g te ra s a
IX y a n g b e rla n g s u n g
C ip a y u n g 8 o g o r, S e la s a
m o d e ra to r.
yang
Som a
tang-
S a p u tra
nam anya.
P a m ilo n
b e ru s ia
p e rk e rn b a n g a n
pada
m e to d e
s e k o la h
a ta u
7 8 ta n u n ltu
bahasa
Sunda
p e n d id ik a n
dengan
b e b e ra p a
m enanggapi
dengan
bahasa
b a n d in g a n
Sunda
d u lu :(iIi
Roesdi Dj~ung Misnem
buku
Taman Pamekar.
bacakan
" P e s a n tre n
sasi
'Pu'puh Bah Soma
k e la n g -
akan
k o m u n ik a s i
nakan bahasa
te ra k h ir
s e b a g a i a la t k o -
d ih a ra p k a n
b e r-su m b e r
itu , k a ta d ia ,
b e n te n g
Sunda
k e la n g s u n g a n
d a ri u p a y a
b is a m e n ja g a
sungan bahasa
m u n ik a s i.
a ta u
Sunda bagi anak-
O le h k a re n a
p e s a n tre n
Hiliwir
d i s e k o la h .
S a m b il b e g itu
pupuh
ia p u n m e ry
atikan
te n ta n g
(p e y
d id ik a n ) S u n d a .
T ib a -tib a s a ja
ta rn y a
m asuk
U u R u k rn a n a
8ahkan,
8ah,
A k h irn y a ,
pupuh
Y ayat H endayana.
te rta w a ,
8ah
te rn b a n g
te ta p i
8ah
benar
Som a
but dengan
P a ra
ju g a
Som a,
dengan
d u lu .
d a ri a ra h
la in ,
m a in k a n !"
te rs e b u t.
s e k o la h
dan
a d a ju g a y a n g n y e le tu k
" M a in k a n ,
h a fa l
pami/on y a n g d u d u k d i s e k i "Ditembangkeun atuh, Ben," t e r -
p a ra
n y e le tu k ,
pun
s e s e k a li
te ru ta m a
pupuh
D an pupuh
te p u k
m enem bangkan
pamilon
ta n g a n .
ta k
hanya
ik u t la ru t
m e re k a
te rs e b u t
8ah
Som a
(Ahda
dengan
yang
sem asa
p u n d is a m -
Im ra n )* * *
>
I nohong
Sri Asdianwati, ··Asa
Disalingkuhan ku Salaki"
"M
ENGAJARituSRQPONMLKJIHGFEDCBA
m engupah
jiw a ."
Itu la h p e rn y a ta a n y a n g d is a m p a ik a n
S ri
A s d ia n w a ti (4 2 ), g u ru S D R e g o l ig G a ru t s e u s a i p le n o K o n g re s B a s a S u n d a d i C ip a y u n g ,
B o g o r. S ri a d a la h g u ru h o n o re r
S D s e ja k 1 9 9 0 d a n b a ru d iangkat pada
2008
la lu .
P a d a k o n g re s in i, S ri te rc a ta t
s e b a g a i p e s e rta y a n g p e rn y a ta a n n y a
se m p a t m e n c u ri p e r-
h a tia n p e s e rta k o n g re s s a a t Ir.
G a n ja r K u rn ia m e n y a m p a ik a n
p e n d a p a t te n ta n g tu m p a n g
tin d ih n y a k u rik u lu m p e n d id ik a n b a h a s a S u n d a .
E R I Y A N T I I 'P R "
na, abdi mah a s a disalingkuhan ku salaki," u j a r n y a
S ri m e n g a ja r b a h a s a
ja r S ri b e rb e d a
ja rk a n
bahasa
p ilu m e n e k a n h a ti.
S u n d a u n tu k m u rid S D . C a ra m e n g a -
d e n g a n g u ru la in p a d a u m u m n y a .
S u n d a , te ta p iju g a
te rtu a n g
la m e n g a -
S u n d a m e la lu i k a w ih d a n d o n g e n g .
D e n g a n c a ra itu , a n a k -a n a k
bahasa
SRI Asdianwati. *
"Pokok-
d a la m
b u k a n h a n y a te rta rik
d a p a t m e n y e ra p
te rh a d a p
b u d i p e k e rti y a n g
k a w ih d a n d o n g e n g .
"Jadi sanes pengaweruhna tapi kapariqelannana. Sabab,
pikeun abdi mah m e n g a j a r b a h a s a i t u i n t i n y a k o m u n i k a s i , "
u ja r S ri d a la m lo g a t S u n d a y a n g k h a s .
P ro s e s m e n g a ja r s e p e rti in i, k a ta S ri, s a n g a t d is u k a i a n a k a n a k . B a h k a n ia p u n
enjoy
k a re n a b a h a sa
S u n d a tid a k la g i
m e n ja d i b a h a s a y a n g s u lit b a g i a n a k -a n a k .
a d a la h b a h a s a y a n g m e n y e n a n g k a n
h id u p a n
s e h a ri-h a ri
B ahasa S unda
dipiwanoh
dan
d a la m
ke-
m e re k a . " S a y a s e n a n g , a n a k -a n a k ju g a
s e n a n g ," k a ta n y a p e n u h b a h a g ia .
N am un
te rn y a ta
a p a d in y a n a , k re a tiv ita s
" d iru n tu h k a n "
la le b ih s e n a n g m e n g e v a lu a s i
m enangkap
p e ru b a h a n
S ri d a la m
o le h tu n tu ta n
m e n g a ja r in i
k u rik u lu m
yang kaku.
a n a k d e n g a n c a ra d ia lo g d a n
p e rila k u .
S e b a lik n y a , k u rik u lu m
ju s tru
m em aksa
a n a k m e n ja w a b
s o a l-s o a l. P a ra h n y a , s o a l-s o a l itu s e b a g ia n b e s a r ju s tru
t a n g pangaweruh.
" D i s itu la h s a y a m e ra s a
disalingkuhan ku salaki.
ra s a n y a s e m u a y a n g s u d a h s a y a s a m p a ik a n
a n a k m e n ja d i b u n tu k a re n a a n a k -a n a k
te n -
S a k it
kepada anak-
tid a k b is a m e n ja w a b
s o a l- s o a l itu d e n g a n b a ik ," u ja r S r i.
M e n u r u t n y a , m a t e r i pangaweruh b a h a s a i t u b u k a n t i d a k
p e n tin g , m a la h d a p a t m e m p e rk a y a w a w a s a n a n a k .
B u k a n s a a tn y a a n a k -a n a k m e n d a p a tk a n
m a te ri s e p e rti itu .
A k a n te ta p i, b a g a im a n a a n a k -a n a k d a p a t m e n y im a k , m e m b a c a ,
d a n m a u b e rb ic a ra d e n g a n b e ra n i ta n p a m e ra s a ta k u t b e rs a la h .
" T a p i k a re n a tu n tu ta n n y a
ngupahan barudak
m e n g e rja k a n
S ri p e rn a h
s e p e rti itu , b ia s a n y a s a y a h a n y a
b a h w a s u a tu k e tik a m e re k a p u n a k a n b is a
s o a l- s o a l s e p e r ti itu ," u ja r S r i m e n a h a n
m e ra ih h a d ia h
H a d ia h H a rd ja P a m e k a s d ib e rik a n
m e n d e d ik a s ik a n
tij"PR")***
s e s a ln y a .
H a rd ja P a m e k a s T a h u n
2008.
k e p a d a g u ru y a n g te la h
d irin y a d a la m d u n ia p e n d id ik a n .
(Erlyan-