Prediksi Inflasi di Indonesia Menggunakan Algoritma K- Nearest Neighbor (KNN)
$
"." 8"8 !&!: "%"& .!8"/"- ."-"1 ')21!: ,)&)*!'!"& ')1."/$*$: %)1"&+%" ,!%!1 ."&
/!,2')-!- 0"&+ ()&."-"1! ,)&0)*)-"!"& ,)1("-"*"/"& ()(,1).!%-! !&4*"-! .)&+"&
()&++$&"%"& "*+21!'("
$
)"1)-' )!+/821
9
". '+
)>"1" -).)1/"&" !&4*"-! .!"1'!%"& -)8"+"! ()&!&+%"'&0" /"1+" /"1+" -)>"1" $($(
."& ')1$- ()&)1$-9
)&"!%"& /"1+" ."1! -"'$ "'"$ .$" 8"1"&+ -"#" '!."% .","' .!-)8$'
!&4*"-! %)>$"*! 8!*" %)&"!%"& !'$ ()*$"- "'"$ ()&+"%!8"'%"& %)&"!%"& /"1+" ,"."
8"1"&+ *"!&&0"9
)&+"& %"'" *"!&: !&4*"-! #$+" ()1$,"%"& ,12-)- ()&$1$&&0" &!*"!
("'" $"&+ -)>"1" %2&'!&$9
)8"*!%"& ."1! !&4*"-! .!-)8$' .)4*"'219 &.!%"'21 0"&+
-)1!&+ .!+$&"%"& $&'$% ()&+$%$1 '!&+%"' !&4*"-! "."*"/ !&.)%- /"1+" %2&-$()&
9 )1$($-"& !&4*"-! 8)1."-"1%"& !&4*"-! .","' .!*!/"' -)8"+"! 8)1!%$' 6
× 100B
&4*"-! F
"&0"% ,)&+)1'!"& !&4*"-! 0"&+ .","' %!'" #$(,"! ,"." 8)8)1"," -$(8)1:
.!"&'"1"&0" 6
21&8$->/ ."& !->/)1
: ()&0)8$'%"& 8"/7" !&4*"-! ()1$,"%"&
%)#".!"& )%2&2(! 0"&+ -)1!&+ ')1#".! ()-%!,$& %!'" '!."% ,)1&"/ ()&+/)&."%!9 &4*"-!
"." .!("&" -"#" ."& -)*"*$ ()1$,"%"& 4)&2()&" (2&)')1 0"&+ ()&>)1(!&%"& "."&0"
,)1'$(8$/"& (2&)')1 0"&+ 8)1*)8!/"& ."& '!."% -'"8!*9
)&$1$'
2).!2&2
;< :
()&+)($%"%"&
8"/7"
&4*"-!
"."*"/
%)>)&.)1$&+"& ."1! /"1+"A/"1+" $&'$% ()&"!% -)>"1" $($( ."& ')1$- ()&)1$-9
Universitas Sumatera Utara
8
)&"!%"& /"1+" ."1! -"'$ "'"$ .$" 8"1"&+ -"#" '!."% .!-)8$' !&4*"-!: %)>$"*! 8!*"
%)&"!%"& ')1-)8$' ()*$"- %),"." "'"$ ()&+"%!8"'%"& %)&"!%"& -)8"+!"& 8)-"1 ."1!
/"1+" /"1+" 8"1"&+ *"!&9
0"1"' "."&0" %)>)&.)1$&+"& ()&"!% 0"&+ ')1$- ()&)1$- #$+" ,)1*$ .!!&+"'9
)&"!%"& /"1+" /"1+" %"1)&": (!-"*&0" ($-!("&: ())*"&+ /"1! /"1! 8)-"1: "'"$
0"&+ ')1#".! -)%"*! -"#" ."& '!."% ()(,$&0"! ,)&+"1$/ *"$'"& '!."% .!-)8$' !&4*"-!
)."&+%"&
$1&!
-4!"
D : ()&0"'"%"& 8"/7" !&4*"-! "."*"/ -$"'$
%)#".!"& 0"&+ ()&$$%%"& %)&"!%"& '!&+%"' /"1+" -)>"1" $($( ."& 8)1*"&+-$&+
-)>"1" ')1$- ()&)1$-9
"1! .)4)&!-! ')1-)8$' "."
%1!')1!" 0"&+ ,)1*$ .!"("'! $&'$% ()*!/"' ')*"/
')1#".! !&4*"-!: 0"!'$ %)&"!%"& /"1+": 8)1-!4"' $($( : ."& ')1#".! ')1$- ()&)1$- ."*"(
1)&'"&+ 7"%'$ ')1')&'$9
,"8!*" ')1#".! %)&"!%"& /"1+" -"'$ 8"1"&+ 0"&+ '!."%
()(,)&+"1$/! /"1+" 8"1"&+ *"!&: -)/!&++" /"1+" '!."% &"!% -)>"1" $($(: %)#".!"&
-),)1'! !'$ 8$%"&*"/ !&4*"-!9
)>$"*! 8!*" 0"&+ &"!% !'$ -),)1'! /"1+"
: !&!
8)1,)&+"1$/ ')1/".", /"1+" /"1+" *"!& -)/!&++" -)>"1" $($( -)($" ,12.$% /"(,!1
()&+"*"(! %)&"!%"& /"1+"9 !*" %)&"!%"& /"1+" !'$ ')1#".! -)-""' %)($.!"& '$1$& *"+!:
!'$ ,$& 8)*$( 8!-" .!%"'"%"& !&4*"-!: %"1)&" %)&"!%"& /"1+" 0"&+ .!,)1/!'$&+%"&
."*"( %2&')%- !&4*"-! ()(,$&0"! 1)&'"&+ 7"%'$ (!&!("* -"'$ 8$*"&9
2).!2&2: ."*"( 8$%$&0" G )&+"&'"1 *($
%2&2(!H
8"/7" "." 8)8)1"," >"1" $&'$% ,)&++2*2&+"& !&4*"-!: 0"%&!: !
;<
: ()"8"1%"&
!
.!."-"1%"& "'"- G,"1"/H '!."%&0" !&4*"-! ')1-)8$'9
!-!&! .","' .!8)."%"& 8)8)1"," (">"( !&4*"-!: 0"!'$ 6
9
&4*"-! 1!&+"& .!8"7"/
9
&4*"-! -)."&+ .!"&'"1"
9
&4*"-! 8)1"' "&'"1"
9
!,)1 !&4*"-! .!"'"#
B ,)1'"/$&
B ,)1'"/$&
B ,)1'"/$&
B ,)1'"/$&
"."*"/ "'"- ."-"1 -)8"8 "7"* ."1! !&4*"-!9 '"- ."-"1
!&! .","' .!8)."%"& .$" (">"( !&4*"-!: 0"!'$ 6
Universitas Sumatera Utara
9
9
&4*"-! 0"&+ '!(8$* %"1)&" ,)1(!&'""& ("-0"1"%"' "%"& 8)18"+"! 8"1"&+ ')1*"*$
%$"'9 &4*"-! !&! .!-)8$'
9
&4*"-! 0"&+ ($&>$* %)1"&" %)&"!%"& 8!"0" ,12.$%-!9 &4*"-! !&! .!-)8$'
#
"."*"/ 8)1."-"1%"& "-"* ."1! !&4*"-!9
!-!&! .","'
.!8)."%"& ()".! .$" : 0"!'$ 6
9
&4*"-! 0"&+ 8)1"-"* ."1! ."*"( &)+)1!
9
&4*"-! 0"&+ 8)1"-"* ."1! *$"1 &)+)1!
$$
&
"
!
0 5 ' +"#
)1"("*"& "."*"/ !*($ $&'$% ()(,)1%!1"%"& %)#".!"& .! ("-" .),"&
)&.)1:
9
)!3)1 K
"* !&! .!*"%$%"& .)&+"& ()*!8"'%"& ,)&+"(8!*"& ."'" ("-" *"*$ ."&
()&)(,"'%"&&0" %) ("-" 0"&+ "%"& ."'"&+ .)&+"& -$"'$ 8)&'$% (2.)* ("')("'!-9
-/"%
8)1,)&.","' 8"/7" ,"." /"%!%"'&0" ,)1"("*"& /"&0" ()1$,"%"&
,)1%!1""& +$)-- : ')'",! .)&+"& ()&++$&"%"& ')%&!% ')%&!% ')1')&'$: ("%" ,)1"("*"&
()".! *)8!/ ."1! -)%)."1 ,)1%!1""&9 )'!", ,)&+"(8!*"& %),$'$-"& 0"&+ ()&0"&+%$'
%)".""& .! ("-" 0"&+ "%"& ."'"&+: ,"-'! "." ,)1"("*"& 0"&+ ()*"&."-! ,)&+"(8!*"&
%),$'$-"& ')1-)8$'9 )1"("*"& !&! 8)1'$#$"& $&'$% ()1)."( %)'!."% ,"-'!"& -)/!&++"
.!,)12*)/ -$"'$ ,)1%!1""& 0"&+ ()&.)%"'! %)".""& -)8)&"1&0"9
"!3)1
."&
)&.)1
;:
()&+"'"%"&
8"/7"
,)1"("*"&
.!%*"-!4!%"-!%"& 8)1."-"1%"& /21!32& 7"%'$ ("-" .),"& 0"&+ .!*!&+%$,!&0"9
8!"-"&0"
21!32&
7"%'$ ')18"+! ()".! 8)8)1"," %"')+21!6
9
)1"("*& 5"&+%" )&.)% '
)1"("*"& !&! ()*!,$'! #"&+%" 7"%'$ /"1!"& "'",$& (!&++$"&9 )1"("*"& !&!
.!+$&"%"& $&'$% ()1)&>"&"%"& ,)(8)*!"&: ,)".7"*"& %)1#": #$(*"/ ')&"+"
%)1#": ,)&$+"-"& %)1#": ."& '!&+%"' ,12.$%-!9
9
)1"("*"& 5"&+%"
)&)&+"/
)1"(*"& #"&+%" ()&)&+"/ "'"$
$($(&0" ()&>"%$, /!'$&+"&
8$*"&"& "'"$ %$"1'"*9
Universitas Sumatera Utara
10
)1"("*"& !&! 8)1("&4""' $&'$% ()1)&>"&"%"& ,)$"*"&: ,)1)&>"&""& ."&
"&++"1"& ,12.$%-!: "&++"1"& %"-: -)1'" ()&+"&"*!-!- 8)1(">"( (">"(
1)&>"&" 2,)1"-!9
9
)1"("*"& 5"&+%" ""&+
)1"("*"& !&! 8)1-!4"' '"/$&"&9
)1"("*"& #"&+%" ,""&+ .!+$&"%"& $&'$%
()1)&>"&"%"& ,12.$% 8"1$: ,)(8)*"""& (2."*: *2%"-! "'"$ ,)&+)(8"&+"&
4"-!*!'"-: -)1'" ,)&)*!'!"& ."& ,)&+)(8"&+"&9
)1.","' .$" ,)&.)%"'"& $($( ."*"( ')%&!% ,)1"("*"&
)!3)1 K
)&.)1:
:
0"!'$6
9
)1"("*"& $"*!'"'!4
)1"("*"& %$"*!'"'!4 ()&++"8$&+%"& 4"%'21 -),)1'! !&'$!-!: )(2-!:
,)&+"*"("& ,1!8".!: ."& 8)1-!4"' -$8#)%'!49
)1"("*"& !&! 8!"-"&0"
.!*"%$%"& ()*"*$! %$)-!2&)1: -$1@)0: ."& 1!-)' ,"-"19
9
)1"("*"& $"&'!'"'!4
)1"("*"& %$"&'!'"'!4 ()1$,"%"& ,)1"("*"& 0"&+ .!."-"1%"& ,"." (2.)*
("')("'!- 0"&+ 8)1"+"( .)&+"& ."'" ("-" *"*$ '!() -)1!)- ."& @"1!"8*)
-)8"8 "%!8"' >"$-"* ()'/2. 9
(&(&%
)'2.) '!() -)1!)- "."*"/ ()'2.) 0"&+ .!+$&"%"& $&'$% ()&+"&"*!-!- ."'" 0"&+
()1$,"%"& 4$&+-! ."1! 7"%'$ -/"%:
9 )1"("*"& .)&+"& ')%&!% !&! 8)1"1'! &!*"!
("-" .),"& .!,)1%!1"%"& /"&0" ."1! &!*"! ("-" *"*$ ."& ()&+"8"!%"& @"1!"8)* 0"&+
*"!&
)!3)1 K
)&.)1:
9
)&+"& "&"*!-!- !&! .","' .!'$$%%"& 8"+"!("&"
,)1(!&'""& ')1/".", ,12.$% ')1')&'$ 8)1@"1!"-! ')1/".", 7"%'$9
)1!%$' !&! ()1$,"%"& 8)8)1"," ,2*" 0"&+ ')1.","' ."*"( ."'" '!() -)1!)"1'"&'2:
9
: 0"!'$6
2*" "'" 21!32&'"*
2*" !&! ')1#".! ","8!*" &!*"! ."'" 8)14*$%'$"-! .! -)%!'"1 &!*"! 1"'" 1"'" 0"&+
%2&-'"&9
)1)' !'$ -),)1'! -'"'!2&)1 ')1/".", &!*"! 1"'" 1"'"&0"9
1"4!% ,2*"
/21!32&'"* .","' .!*!/"' ,"." "(8"1 9
Universitas Sumatera Utara
11
Jumlah Data
Waktu
&3
9
2*" "'"
$
0
0 +70"
$-!("&
2*" !&! ')1#".! #!%" -$"'$ .)1)' .!,)&+"1$/! 2*)/ ($-!("& (!-"*&0" %$"1'"*
'"/$& ')1')&'$: 8$*"&"&: (!&++$"&: "'"$ ,"." /"1! /"1! ')1')&'$ 9
1"4!% ,2*"
."'" ($-!("& .","' .!*!/"' ,"." "(8"1 9
Jumlah Data
Waktu
&3
9
$$ 0
%'+& "
2*" "'" !%*$2*" !&! ')1#".! 8!*" ."'"&0" .!,)&+"1$/! 2*)/ 4*$%'"-! )%2&2(! #"&+%" ,""&+
-),)1'! 0"&+ 8)1/$8$&+"& -!%*$- 8!-&!-9 )$"*"& ,12.$% -),)1'! (28!*: 8"#":
."& ,)1"*"'"& *"!&&0" ()&$$%%"& #)&!- ,2*" ."'" !&!9
1"4!% ,2*" ."'" -!%*$-
.","' .!*!/"' ,"." +"(8"1 9
Jumlah Data
Waktu
&3
$) 0
+! %'
Universitas Sumatera Utara
12
9
2*" "'" 1)&
2*" !&! ')1#".! ","8!*" ')1.","' %)&"!%"& '"$ ,)&$1$&"& -)%$*)1 ,""&+ ."*"(
."'"9
"'" ,)$"*"& -$"'$ ,)1$-"/""& : ,12.$% 81$'2 &"-!2&"*
: ."&
8)18"+"! !&.!%"'21 8!-&!- '"$ )%2&2(! *"!&&0" ()&+!%$'! -$"'$ ,2*" ."'" '1)&
-)*"(" ,)1$8"/"&&0" -),""&+ 7"%'$9 1"4!% ,2*" ."'" '1)& .","' .!*!/"' ,"."
+"(8"1 9
Jumlah Data
Waktu
&3
$)
$, 0
"
+"+"#
"'" (!&!&+ "."*"/ -$"'$ !-'!*"/ 0"&+ .!+$&"%"& $&'$% ()&+$1"!%"& ,)&)($"&
,)&+)'"/$"& .!."*"( ."'"8"-)
$'/4!:
;9
"'" (!&!&+ "."*"/ ,12-)- 0"&+
()&++$&"%"& ')%&!% -'"'!%: ("')("'!%": %)>)-."-"& 8$"'"& ."&
$&'$% ()&+)%-'1"%-!"& ."& ()&+!&.)&'!4!%"-! !&421("-! 0"&+ 8)1("&4""' ."&
,)&+)'"/$"& 0"&+ ')1%"!' ."1! 8)18"+"! ."'"8"-) 8)-"1
$18"&:
9
)*"!& .)4)&!-! .! "'"- 8)8)1"," .)4)&!-! #$+" .!8)1!%"& -),)1'!: ."'" (!&!&+
"."*"/ -)1"&+%"!"& ,12-)- $&'$% ()&++"*! &!*"! '"(8"/ ."1! -$"'$ %$(,$*"& ."'"
8)1$," ,)&+)'"/$"& 0"&+ -)*"(" !&! '!."% .!%)'"/$! -)>"1" ("&$"*9
"'"
"."*"/ ()&+"&"*!-!- -)>"1" 2'2("'!- ."1! ."'" 0"&+ 8)1#$(*"/ 8)-"1 "'"$ %2(,*)%$&'$% ()&)($%"& -$"'$ ,2*" "'"$ %)>)&.)1$&+"& 0"&+ ,)&'!&+ 0"&+ 8!"-"&0" '!."%
.!-"."1! %)8)1".""&&0"
1"($.!2&2:
D9
"1! 8)18"+"! .)4!&!-! 0"&+ ')*"/ .!-"(,"!%"&: 8)1!%$' ()1$,"%"& 8)8)1","
/"* ,)&'!&+ 0"&+ ')1%"!' .)&+"& ."'"
9
"'"
6
"."*"/ -$"'$ ,12-)- 2'2("'!- 0"&+ .!*"%$%"& ')1/".", ."'"
0"&+ ')*"/ "."9
Universitas Sumatera Utara
13
9 "'" 0"&+ "%"& .!,12-)- ()1$,"%"& ."'" 0"&+ 8)1#$(*"/ -"&+"' 8)-"19
9
$#$"& ."1! ."'"
"."*"/ $&'$% ()&.","'%"& /$8$&+"& "'"$ ,2*"
0"&+ %)($&+%!&"& ()(8)1!%"& !&.!%"-! 8)1("&4""'9
*
*
"."*"/ ,12-)- ()&)&'$%"& !&421("-! 0"&+
8)1+$&" -)1'" ,2*" ,2*" 0"&+ "." ."*"( ."'"9 &421("-! !&! ')1%"&.$&+ ."*"( 8"-!."'" 0"&+ 8)1$%$1"& 8)-"1 0"&+ -)8)&"1&0" '!."% .!%)'"/$! ."& ,2')&-! 8)1("&4""'
"& K
"(8)1:
,12-)- !')1"'!@)
D9
!&!&+ ()1$,"%"& -"*"/ -"'$ *"&+%"/ ."1! -)1"&+%"!"&
9
"(8"1 9
"/","& ,12-)9 *
"'"
"/","& ."*"(
"& K "(8)1 :
D
')1.!1! ."1! 6
'
"." 12-)- !&! .!*"%$%"& ,)(!*!/"& /!(,$&"& ."'": ()&>!,'"%"& /!(,$&"&
."'" '"1+)': "'"$ ()(42%$-%"& ,"." -$8-)' @"1!"8*): -"(,)* ."'" .!("&"
,)&)($"&
# "%"& .!*"%$%"&9
"-!* -)*)%-! .!-!(,"& ."*"( -$"'$
8)1%"- 0"&+ ')1,!-"/ ."1! 8"-!- ."'" 2,)1"-!2&"*9
9
3
1) 12>)---!&+ ."&
*
*)"&!&+
"'" .!*"%$%"& ()(8$"&+ ."'" 0"&+ '!."%
%2&-!-')& ."& &2!-): .$,*!%"-! ."'": ()(,)18"!%! %)-"*"/"& ."'":."& 8!-"
.!,)1%"0" .)&+"& ."'" )%-')1&"* 0"&+ 1)@)*"&9
Universitas Sumatera Utara
14
9 4
12-)- !&! ()&'1"&-421("-!%"& "'"$ ()&++"8$&+%"& ."'" %) ."*"( 0"&+ *)8!/
'),"' $&'$% ()*"%$%"& ,12-)-
.)&+"& >"1" ()*"%$%"& ,)1!&+%"-"&
"+1)+"-! 9
9 *
12-)- ."'" (!&!&+ 0"!'$ ,12-)- ()&>"1! ,2*" "'"$ !&421("-! ()&"1!%
."*"(."'" ')1,!*!/ .)&+"& ()&++$&"%"& ')%&!%: ()'2.) "'"$ "*+21!'("
')1')&'$ -)-$"! .)&+"& '$#$"& ."1! ,12-)9 -
!
-)>"1" %)-)*$1$/"&9
5
12-)- $&'$% ()&)1#)("/%"& ,2*" ,2*" 0"&+ .!/"-!*%"& ."1! ."'" (!&!&+:
)&+)@"*$"-!
()&+$#!
","%"/ ,2*" "'"$ !&421("-! 0"&+ .!')($%"&
8)1-)-$!"& "'"$ 8)1')&'"&+"& .)&+"& 4"%'""'"$ /!,2')-" -)8)*$(&0"9
)&+)'"/$"& 0"&+ .!,)12*)/ ."1! ,2*" ,2*" 0"&+ ')18)&'$% .!,1)-)&'"-!%"&
."*"( 8)&'$% @!-$"*!-"-!9
$&+-! 4$&+-! ."*"( ."'" (!&!&+ ()&+">$ ,"."
()(8"+!&0" %) ."*"( )&"( 4$&+-! 0"!'$
9
$&+-! )-%1!,-!
$-"&'2 K $10".!:
"12-)
0"&+
6
!
$&+-! .)-%1!,-! "."*"/ >"1" 0"&+ .!+$&"%"& $&'$% ()&++"(8"1%"&
-)%$(,$*"& ."'" -)>"1" 1!&+%"-9
"&0"% >"1" 0"&+ .!+$&"%"& ."*"(
()(8)1!%"& +"(8"1"& -)>"1" 1!&+%"- 8"+! -)%$(,$*"& ."'" 0"&+ 8)-"1
#$(*"/&0" ."& 8"&0"% (">"(&0" 0"!'$ .)-%1!,-! +1"4!-: .)-%1!,-! *2%"-! ."&
.)-%1!,-! %)1"+"("&9
9
$&+-! -'!("-! )-'!("'!2&
$&+-! )-'!("-! "."*"/ 4$&+-! $&'$% ()(,)1%!1"%"& -$"'$ /"* 0"&+ -$."/ "."
."'"&0"9 $&+-! )-'!("-! ')1.!1! ."1! .$" >"1" 0"!'$ )-'!("-! '!'!% ."& )-'!("-!
-)*"&+ %),)1>"0""&9
9
$&+-! 1).!%-! ,1).!>'!2&
$&+-! ,1).!%-! "."*"/ ()(,)1%!1""& /"-!* ."1! !&421("-! 0"&+ 8)*$(
.!%)'"/$! $&'$% ()&.","'%"& !&421("-! 8"1$ 0"&+ "%"& ($&>$* -)*"$'&0"9
9
$&+-! *"-!4!%"-! >*"-!4!>"'!2&
$&+-! %*"-!4!%"-! "'"$ ()&++2*2&+%"& -$"'$ ."'"9
.!+$&"%"& "&'"1" *"!& "."*"/ "*+21!'("
)"&
)8)1"," "*+21!'(" 0"&+
)>'21: "*+21!'("
)"1)-'
Universitas Sumatera Utara
15
)!+/821
: "*+21!'("
9
."& "*+21!'(" *"!&&0"9 $&+-! %*"-!4!%"-! !&!
8"&0"% #$+" .!+$&"%"& $&'$% ()*"%$%"& ,1).!%-!9
/&
$&+-! *"-')1!&+ 3
$&+-! %*"-')1!&+ ()1$,"%"& 4$&+-! $&'$% ()&+)*2(,2%%"& ."'"9
"'" 0"&+
.!%)*2(,2%%"& .!-)8$' 28#)% 0"&+ ()(!*!%! %)(!1!,"& "'1!8$' %)($.!"&
.!%)*2(,2%%"& 0"&+ 8)18)."9
.!%)*2(,2%%"& ()".!
3
D9
."&
)%&!% "'"$ ()'2.) %*"-')1!&+ .","'
%"')+21! 8)-"1 0"!'$ :
)'2.) "1'!-!
3
)'2.)
!1"1%! .
9
$&+-! -2-!"-!
$&+-! "-2-!"-! "."*"/ $&'$% ()&)($%"& "'$1"& /$8$&+"&
0"&+ ("(,$ ()&+!&.)&'!4!%"-! !')( !')( 0"&+ ()".! 28#)%9
$)
'+.+! '+
*"-!4!%"-! "."*"/ ,12-)- ,)&)($"& (2.)* "'"$ 4$&+-! 0"&+ ()&++"(8"1%"& ."&
()(8)."%"& %)*"- ."'" "'"$ %2&-), 0"&+ 8)1'$#$"& "+"1 8!-" .!+$&"%"& $&'$%
()(,1).!%-! %)*"- ."1! 28#)% 0"&+ *"8)* %)*"-&0" '!."% .!%)'"/$!
*"-!4!%"-! ."'" ')1.!1! ."1!
*"&+%"/ ,12-)-9 )1'"(" "."*"/ *)"1&!&+
"&:
D9
:
.!("&" "*+21!'(" %*"-!4!%"-! .!8$"' $&'$% ()&+"&"*!-" ."'" '1"!&!&+ *"*$
.!,1)-)&'"-!%"& ."*"( 8)&'$% 1$*) %*"-!4!%"-!: .!("&" ."'" ')- .!+$&"%"& $&'$%
()(,)1%!1"%"& "%$1"-! ."1! 1$*) %*"-!4!%"-!
"&:
D9
*"-!4!%"-! ()1$,"%"& ,12-)- $&'$% ()&)(,"'%"& -$"'$ 28#)% %) ."*"( -$"'$
%"')+21!=%)*"- 0"&+ -$."/ .!.)4)&!-!%"& -)8)*$(&0" 8)1."-"1%"& (2.)* ')1')&'$9 "'"
!&!&+ ()1$,"%"& ,))*"-"& ')&'"&+ ("-" *"*$ ."& ,1).!%-! ("-" .),"& 8)1."-"1%"&
!&! ."'" (!&!&+ ()&++$&"%"& 8)8)1"," (2.)* 0"!'$ ,)(2.)*"& ,1).!%'!4 ."&
.)-%1!,'!4 9
"9
()1)&-0):
)(2.)*"&
1).!%'!4 .!"7"*! .)&+"& ,)(8)&'$%"& ,)(2.)*"& $&1$%
()(,1).!%-! /"-!*9
Universitas Sumatera Utara
16
Variabel Input (plafon,
total telat, status) x1,
x2, x3 ..
Model Data
mining (k-NN)
f(.)
&3
89
)(2.)*"&
$ / 0& 1
Output (macet, lancer,
tersendat /nilai jaminan)
Y = f()x1,x2,x3..)
"
1+! +.
)-%1!,'!4 "'"$ *)8!/ .!%)&"* .)&+"& !-'!*"/
: ()1$,"%"&
,12-)- ,)&+"("'"& ')1/".", %)*2(,2% ."'" %)($.!"& .!!%$'! .)&+"&
,)&+)*2(,2%"& ."'"=>*$-')1 ')1/".", ."'" 0"&+ ()(,$&0"! %)-"(""& >!1!9
$,
#0 + &
'
*+21!'("
+#(30
)"1)-'
)!+/821
"."*"/ -)8$"/ ()'2.) $&'$%
()*"%$%"& %*"-!4!%"-! ')1/".", 28#)% 8)1."-"1%"& ."'" ,)(8)*"#"1"& 0"&+ #"1"%&0"
,"*!&+ .)%"' .)&+"& 28#)% ')1-)8$' ?!.!"1-"&":
)!+/821
)' "*9:
9
*+21!'("
)"1)-'
"."*"/ ()'2.) 0"&+ .!+$&"%"& $&'$% ()&+)*2(,2%%"& 28#)%
8)1."-"1%"& >2&'2/ ,)*"'!/"& ')1.)%"' .! 1$"&+ 4!'$19
)"1)-'
)!+/821 ()1$,"%"&
#)&!- 0"&+ ,"*!&+ ."-"1 ."1! >2&'2/ 8"-). *)"1&!&+ "'"$ *"30 *)"1&!&+ #$+" ')1("-$%
%)*2(,2% !&-'"&>) 8"-). *)"1&!&+9
)"1)-'
)!+/821 .!*"%$%"& .)&+"& ()&>"1!
%)*2(,2% 28#)% ."*"( ."'" '1"!&!&+ 0"&+ ,"*!&+ .)%"' (!1!, .)&+"& 28#)% ,"." ."'"
8"1$ "'"$ ."'" ')-'!&+9
*+21!'("
1"'!:
9
)"1)-' )!+/821 8)1-!4"' -).)1/"&": 8)%)1#" .)&+"& 8)1."-"1%"&
,"." #"1"% ')1,)&.)% ."1! -"(,)* $#! ')-'!&+ -"(,*) %) -"(,)* *"'!/ '1"!&!&+ -"(,*)
$&'$% ()&)&'$%"&
)"1)-'
)!+/821 &0"9
)!+/821: %)($.!"& .!"(8!* ("021!'"- ."1!
.!#".!%"& ,1).!%-! ."1! -"(,*) $#!9
)"1)-'
)')*"/ ()&+$(,$*%"&
)"1)-'
)!+/821
)"1)-'
$&'$%
)!+/821 ()(!*!%! 8)8)1"," %)*)8!/"&
0"!'$ '"&++$/ ')1/".", '1"!&!&+ ."'" 0"&+ &2!-) ."& )4)%'!4 ","8!*" ."'" *"'!/ &0"
8)-"19 "." 4"-) '1"!&!&+: "*+21!'(" !&! /"&0" ()*"%$%"& ,)&0!(,"&"& @)%'21 @)%'21
4!'$1 ."& %*"-!4!%"-! ."'" '1"!&!&+ -"(,*)9 "." 4"-) %*"-!4!%"-!: 4!'$1 4!'$1 0"&+ -"("
.!/!'$&+ $&'$% ')-'!&+ ."'" "'"$ 0"&+ %*"-!4!%"-!&0" '!."% .!%)'"/$!9 5"1"% ."1! @)%'21
8"1$ 0"&+ !&! ')1/".", -)*$1$/ @)%'21 '1"!&!&+ -"(,*) .!/!'$&+ ."& -)#$(*"/ % 8$"/
0"&+ ,"*!&+ .)%"' .!"(8!*9 !'!% 0"&+ 8"1$ %*"-!4!%"-!&0" .!,1).!%-!%"& ')1("-$% ,"."
%*"-!4!%"-! ')18"&0"% ."1! '!'!% '!'!% ')1-)8$'9
)'),"'"& "*+21!'("
)"1)-'
)!+/821
Universitas Sumatera Utara
17
-"&+"' .!,)&+"1$/! 2*)/ "." "'"$ '!."%&0" 4!'$1 4!'$1 0"&+ '!."% 1)*)@"& "'"$ #!%" 8282'
4!'$1 ')1-)8$' '!."% -)'"1" .)&+"& 1)*)@"&-!&0" ')1/".", %*"-!4!%"-!9
)&$1$'
$-1!&! ."&
(("
; "*+21!'("
)"1)-'
*4!"&:
9
)!+/821 "."*"/
,)&.)%"'"& $&'$% ()&>"1! %"-$- .)&+"& ()&+/!'$&+ %).)%"'"& "&'"1" %"-$- 8"1$
.)&+"& %"-$- *"(" .)&+"& 8)1."-"1%"& ,"." ,)&>2>2%"& 8282' ."1! -)#$(*"/ 4!'$1
0"&+ "." 0"&+ ()(!*!%! %)-"(""& -!(!*!"1!'0 9
$#$"& ."1! "*+21!'(" !&! $&'$%
()&+%*"-!4!%"-!%"& 28#)% 8"1$ 8)1."-"1%"& "'1!8$' ."& '1"!&!&+ -"(,*)9
*"--!4!)1
'!."% ()&++$&"%"& (2.)* ",",$& $&'$% .!>2>2%"& ."& /"&0" 8)1."-"1%"& ,"."
()(21!9
2&'2/ %"-$-: (!-"*%"& .!!&+!&%"& $&'$% ()&>"1! -2*$-! ')1/".", ,"-!)& 8"1$
.)&+"& ()&++$&"%"& -2*$-! ."1! ."'" ,"-!)& ')1."/$*$9
&'$% ()&>"1! %"-$- ,"-!)&
("&" 0"&+ "%"& .!+$&"%"& ("%" .!/!'$&+ %).)%"'"& %"-$- ,"-!)& 8"1$ .)&+"& -)($"
%"-$- ,"-!)& *"("9
"-$- ,"-!)& *"(" .)&+"& %).)%"'"& ')18)-"1 0"&+ "%"& .!"(8!*
-2*$-!&0" $&'$% .!+$&"%"& ,"." %"-$- ,"-!)& 8"1$9
&3
$ 2 %'
'+ 0 %'+ 6 1
$(8)16 $1-!&! K (/" "$4!L $'/4!:
;
),)1'! '"(,"% ,"." "(8"1 9 ')1.","' .$" ,"-!)& *"("
."& 9 )'!%" "." ,"-!)&
8"1$: ("%" -2*$-! 0"&+ "%"& .!"(8!* "."*"/ -2*$-! ."1! ,"-!)& ')1.)%"' ."1! ,"-!)&
8"1$9 )"&."!&0" . "."*"/ %).)%"'"& "&'"1" ,"-!)& 8"1$ ."& ,"-!)& : -)."&+%"& .
"."*"/ %).)%"'"& "&'"1" ,"-!)& 8"1$ .)&+"& ,"-!)& 9
("%" -2*$-! ."1! ,"-!)&
"1)&" . *)8!/ .)%"' ."1! .
0"&+ "%"& .!+$&"%"& $&'$% ()(8)1!%"& -2*$-! ,"-!)& 8"1$9
9
Universitas Sumatera Utara
18
." 8"&0"% >"1" $&'$% ()&+$%$1 #"1"% %).)%"'"& "&'"1" ."'" 8"1$ .)&+"&
."'" *"("
: .!"&'"1"&0"
#
."&
0"&+ -)1!&+ .!+$&"%"& "."*"/
,
!("&" " F
=
:
−
: M:
+
."& 8 F
,...
−
:
: M
2 0"!'$ 6
…. 2.1
−
()7"%!*! & &!*"! "'1!8$' ."1! .$"
1)>21.9
.",$& *"&+%"/ *"&+%"/ $&'$% ()&+/!'$&+ "*+21!'("
)"1)-' )!+/821
"&'"1" *"!& 6
9
)&)&'$%"& "1"()')1
#$(*"/ ')&'"&++" ')1.)%"' 9
9
)&+/!'$&+ %$".1"' #"1"% )$>*!.)& L$)1! !&-'"&>) ("-!&+ A("-!&+ 28#)%
')1/".", ."'" -"(,)* 0"&+ .!8)1!%"&9
9
)($.!"& ()&+$1$'%"& #"1"% ')1-)8$' %) ."*"( %)*2(,2% 0"&+ ()(,$&0"!
$>*!. ')1%)>!* ()&+$1$'%"& /"-!* &2 -)>"1" "->)&.!&+ 9
9
)&+$(,$*%"& %"')+21!
8)1."-"1%"& &!*"!
"'"$ "(8!* ."'" ')'"&++" ')1.)%"'9
9
)&+"& ()&++$&"%"& %"')+21!
)"1)-'
)!+/821 0"&+ ,"*!&+ ("021!'"- ("%"
"%"& ()&+/"-!*%"& %)*"- ."'" 8"1$ ,1).!%-! 9
"*+21!'(" !&! ')1+"&'$&+ ,"." ."'"9
!*"!
)>"1" $($(: &!*"!
0"&+ ')18"!% $&'$%
0"&+ '!&++! "%"&
()&+$1"&+! )4)% &2!-) ,"." %*"-!4!%"-!: ')'",! ()(8$"' 8"'"-"& "&'"1" -)'!",
%*"-!4!%"-! ()".! -)("%!& %"8$19
!*"!
0"&+ 8"+$- .","' .!,!*!/ .)&+"&
2,'!("-! ,"1"()')1: (!-"*&0" .)&+"& ()&++$&"%"&
!(,*)
&7)!+/').
2'!&+9
$-
" ++ "
1 (% %
.",$& 8)8)1"," ,)&)*!'!"& ')1."/$*$ 0"&+ 8)1%"!'"& .)&+"& '2,!% !&! .","' .!*!/"'
,"." '"8)* 9
"8)*
Universitas Sumatera Utara
19
3 $
2
9
5$.$*
,*!%"-! )'2.)
&-)(8)* $&'$%
)1"("*"&
&4*"-! .!
&.2&)-!"
)&)*!'!
" ++ "
1 (% %
"/$&
)+" !*4!"&! ."&
$/"1'2&2
"-!*
)'2.) -!&+*)
()&+/"-!*%"&
0"&+
%)>!* .!8"&.!&+%"& (2.)*
*"!&&0" ,"." ,)(2.)*"&
!&4*"-! &"-!2&"* ."& '$#$/ %2'"
.! 5"7" !($19 )."&+%"&
#!%" .!*!/"' ."1! )&-)(8)*:
()'2.)
)&-)(8)*
()&+/"-!*%"&
0"&+
%)>!* .!8"&.!&+%"& (2.)*
)&-)(8)* *"!&&0"9
9
,*!%"-! 2.)*
+ ""#
$&'$% 1).!%-!
!&+%"' &4*"-! .!
&.2&)-!"
!."'$* !'1!"/
(2.)*
')1-)8$'
()(,$&0"!
-)8)-"1
&!*"!
9
-)8)-"1
."&
9
B9
"& ,"."
,12-)- ')-'!&+ (2.)* ')1-)8$'
()(,$&0"!
&!*"!
-)8)-"1
9; <
-)8)-"1
; 9
,1).!%-!
."&
B9 8"/7"
'!&+%"'
!&4*"-!
()&++$&"%"& (2.)*
'!."% >2>2% $&'$% #"&+%"
,""&+: &"($& >2>2% $&'$%
#"&+%" ,)&.)% (!-"* '!&+%"'
!&4*"-!
8$*"& %)($.!"&
9
Universitas Sumatera Utara
20
3 $$
5$.$*
2
9
&"*!-! 1).!%-!
!&+%"'
" ++ "
1 (% %
"*% "
)&)*!'! '"/$&
!>%0 ("&$)*
."$("&$
)&+$&.$1"& !1!
"-!*
"-!* ,)&)*!'!"& .)&+"& $#!
>28" -)>"1" ("&$"* ."&
()&++$&"%"& -0-')(
"/"-!-7" .)&+"&
.!.","'%"& %)-"(""& /"-!*
2')2.)
,1).!%-! ;B9
)"1)-' )!+821
,*!%"-! 1).!%-!
"!*" !'1!"/
"-!* ,)&)*!'!"& !&! 1).!%-!
"1+" "/"(
%)&"!%"& "'"$ ,)&$1$&"&
,,*):
:
/"1+" -"/"(
:
"&
)&++$&"%"&
*+21!'("
1121 1"') 1"'"
1"'" )1121 ')1%)>!* 0"&+
.!/"-!*%"& *+21!'("
I
B9
)"1)-' )!+/821-
Universitas Sumatera Utara
"." 8"8 !&!: "%"& .!8"/"- ."-"1 ')21!: ,)&)*!'!"& ')1."/$*$: %)1"&+%" ,!%!1 ."&
/!,2')-!- 0"&+ ()&."-"1! ,)&0)*)-"!"& ,)1("-"*"/"& ()(,1).!%-! !&4*"-! .)&+"&
()&++$&"%"& "*+21!'("
$
)"1)-' )!+/821
9
". '+
)>"1" -).)1/"&" !&4*"-! .!"1'!%"& -)8"+"! ()&!&+%"'&0" /"1+" /"1+" -)>"1" $($(
."& ')1$- ()&)1$-9
)&"!%"& /"1+" ."1! -"'$ "'"$ .$" 8"1"&+ -"#" '!."% .","' .!-)8$'
!&4*"-! %)>$"*! 8!*" %)&"!%"& !'$ ()*$"- "'"$ ()&+"%!8"'%"& %)&"!%"& /"1+" ,"."
8"1"&+ *"!&&0"9
)&+"& %"'" *"!&: !&4*"-! #$+" ()1$,"%"& ,12-)- ()&$1$&&0" &!*"!
("'" $"&+ -)>"1" %2&'!&$9
)8"*!%"& ."1! !&4*"-! .!-)8$' .)4*"'219 &.!%"'21 0"&+
-)1!&+ .!+$&"%"& $&'$% ()&+$%$1 '!&+%"' !&4*"-! "."*"/ !&.)%- /"1+" %2&-$()&
9 )1$($-"& !&4*"-! 8)1."-"1%"& !&4*"-! .","' .!*!/"' -)8"+"! 8)1!%$' 6
× 100B
&4*"-! F
"&0"% ,)&+)1'!"& !&4*"-! 0"&+ .","' %!'" #$(,"! ,"." 8)8)1"," -$(8)1:
.!"&'"1"&0" 6
21&8$->/ ."& !->/)1
: ()&0)8$'%"& 8"/7" !&4*"-! ()1$,"%"&
%)#".!"& )%2&2(! 0"&+ -)1!&+ ')1#".! ()-%!,$& %!'" '!."% ,)1&"/ ()&+/)&."%!9 &4*"-!
"." .!("&" -"#" ."& -)*"*$ ()1$,"%"& 4)&2()&" (2&)')1 0"&+ ()&>)1(!&%"& "."&0"
,)1'$(8$/"& (2&)')1 0"&+ 8)1*)8!/"& ."& '!."% -'"8!*9
)&$1$'
2).!2&2
;< :
()&+)($%"%"&
8"/7"
&4*"-!
"."*"/
%)>)&.)1$&+"& ."1! /"1+"A/"1+" $&'$% ()&"!% -)>"1" $($( ."& ')1$- ()&)1$-9
Universitas Sumatera Utara
8
)&"!%"& /"1+" ."1! -"'$ "'"$ .$" 8"1"&+ -"#" '!."% .!-)8$' !&4*"-!: %)>$"*! 8!*"
%)&"!%"& ')1-)8$' ()*$"- %),"." "'"$ ()&+"%!8"'%"& %)&"!%"& -)8"+!"& 8)-"1 ."1!
/"1+" /"1+" 8"1"&+ *"!&9
0"1"' "."&0" %)>)&.)1$&+"& ()&"!% 0"&+ ')1$- ()&)1$- #$+" ,)1*$ .!!&+"'9
)&"!%"& /"1+" /"1+" %"1)&": (!-"*&0" ($-!("&: ())*"&+ /"1! /"1! 8)-"1: "'"$
0"&+ ')1#".! -)%"*! -"#" ."& '!."% ()(,$&0"! ,)&+"1$/ *"$'"& '!."% .!-)8$' !&4*"-!
)."&+%"&
$1&!
-4!"
D : ()&0"'"%"& 8"/7" !&4*"-! "."*"/ -$"'$
%)#".!"& 0"&+ ()&$$%%"& %)&"!%"& '!&+%"' /"1+" -)>"1" $($( ."& 8)1*"&+-$&+
-)>"1" ')1$- ()&)1$-9
"1! .)4)&!-! ')1-)8$' "."
%1!')1!" 0"&+ ,)1*$ .!"("'! $&'$% ()*!/"' ')*"/
')1#".! !&4*"-!: 0"!'$ %)&"!%"& /"1+": 8)1-!4"' $($( : ."& ')1#".! ')1$- ()&)1$- ."*"(
1)&'"&+ 7"%'$ ')1')&'$9
,"8!*" ')1#".! %)&"!%"& /"1+" -"'$ 8"1"&+ 0"&+ '!."%
()(,)&+"1$/! /"1+" 8"1"&+ *"!&: -)/!&++" /"1+" '!."% &"!% -)>"1" $($(: %)#".!"&
-),)1'! !'$ 8$%"&*"/ !&4*"-!9
)>$"*! 8!*" 0"&+ &"!% !'$ -),)1'! /"1+"
: !&!
8)1,)&+"1$/ ')1/".", /"1+" /"1+" *"!& -)/!&++" -)>"1" $($( -)($" ,12.$% /"(,!1
()&+"*"(! %)&"!%"& /"1+"9 !*" %)&"!%"& /"1+" !'$ ')1#".! -)-""' %)($.!"& '$1$& *"+!:
!'$ ,$& 8)*$( 8!-" .!%"'"%"& !&4*"-!: %"1)&" %)&"!%"& /"1+" 0"&+ .!,)1/!'$&+%"&
."*"( %2&')%- !&4*"-! ()(,$&0"! 1)&'"&+ 7"%'$ (!&!("* -"'$ 8$*"&9
2).!2&2: ."*"( 8$%$&0" G )&+"&'"1 *($
%2&2(!H
8"/7" "." 8)8)1"," >"1" $&'$% ,)&++2*2&+"& !&4*"-!: 0"%&!: !
;<
: ()"8"1%"&
!
.!."-"1%"& "'"- G,"1"/H '!."%&0" !&4*"-! ')1-)8$'9
!-!&! .","' .!8)."%"& 8)8)1"," (">"( !&4*"-!: 0"!'$ 6
9
&4*"-! 1!&+"& .!8"7"/
9
&4*"-! -)."&+ .!"&'"1"
9
&4*"-! 8)1"' "&'"1"
9
!,)1 !&4*"-! .!"'"#
B ,)1'"/$&
B ,)1'"/$&
B ,)1'"/$&
B ,)1'"/$&
"."*"/ "'"- ."-"1 -)8"8 "7"* ."1! !&4*"-!9 '"- ."-"1
!&! .","' .!8)."%"& .$" (">"( !&4*"-!: 0"!'$ 6
Universitas Sumatera Utara
9
9
&4*"-! 0"&+ '!(8$* %"1)&" ,)1(!&'""& ("-0"1"%"' "%"& 8)18"+"! 8"1"&+ ')1*"*$
%$"'9 &4*"-! !&! .!-)8$'
9
&4*"-! 0"&+ ($&>$* %)1"&" %)&"!%"& 8!"0" ,12.$%-!9 &4*"-! !&! .!-)8$'
#
"."*"/ 8)1."-"1%"& "-"* ."1! !&4*"-!9
!-!&! .","'
.!8)."%"& ()".! .$" : 0"!'$ 6
9
&4*"-! 0"&+ 8)1"-"* ."1! ."*"( &)+)1!
9
&4*"-! 0"&+ 8)1"-"* ."1! *$"1 &)+)1!
$$
&
"
!
0 5 ' +"#
)1"("*"& "."*"/ !*($ $&'$% ()(,)1%!1"%"& %)#".!"& .! ("-" .),"&
)&.)1:
9
)!3)1 K
"* !&! .!*"%$%"& .)&+"& ()*!8"'%"& ,)&+"(8!*"& ."'" ("-" *"*$ ."&
()&)(,"'%"&&0" %) ("-" 0"&+ "%"& ."'"&+ .)&+"& -$"'$ 8)&'$% (2.)* ("')("'!-9
-/"%
8)1,)&.","' 8"/7" ,"." /"%!%"'&0" ,)1"("*"& /"&0" ()1$,"%"&
,)1%!1""& +$)-- : ')'",! .)&+"& ()&++$&"%"& ')%&!% ')%&!% ')1')&'$: ("%" ,)1"("*"&
()".! *)8!/ ."1! -)%)."1 ,)1%!1""&9 )'!", ,)&+"(8!*"& %),$'$-"& 0"&+ ()&0"&+%$'
%)".""& .! ("-" 0"&+ "%"& ."'"&+: ,"-'! "." ,)1"("*"& 0"&+ ()*"&."-! ,)&+"(8!*"&
%),$'$-"& ')1-)8$'9 )1"("*"& !&! 8)1'$#$"& $&'$% ()1)."( %)'!."% ,"-'!"& -)/!&++"
.!,)12*)/ -$"'$ ,)1%!1""& 0"&+ ()&.)%"'! %)".""& -)8)&"1&0"9
"!3)1
."&
)&.)1
;:
()&+"'"%"&
8"/7"
,)1"("*"&
.!%*"-!4!%"-!%"& 8)1."-"1%"& /21!32& 7"%'$ ("-" .),"& 0"&+ .!*!&+%$,!&0"9
8!"-"&0"
21!32&
7"%'$ ')18"+! ()".! 8)8)1"," %"')+21!6
9
)1"("*& 5"&+%" )&.)% '
)1"("*"& !&! ()*!,$'! #"&+%" 7"%'$ /"1!"& "'",$& (!&++$"&9 )1"("*"& !&!
.!+$&"%"& $&'$% ()1)&>"&"%"& ,)(8)*!"&: ,)".7"*"& %)1#": #$(*"/ ')&"+"
%)1#": ,)&$+"-"& %)1#": ."& '!&+%"' ,12.$%-!9
9
)1"("*"& 5"&+%"
)&)&+"/
)1"(*"& #"&+%" ()&)&+"/ "'"$
$($(&0" ()&>"%$, /!'$&+"&
8$*"&"& "'"$ %$"1'"*9
Universitas Sumatera Utara
10
)1"("*"& !&! 8)1("&4""' $&'$% ()1)&>"&"%"& ,)$"*"&: ,)1)&>"&""& ."&
"&++"1"& ,12.$%-!: "&++"1"& %"-: -)1'" ()&+"&"*!-!- 8)1(">"( (">"(
1)&>"&" 2,)1"-!9
9
)1"("*"& 5"&+%" ""&+
)1"("*"& !&! 8)1-!4"' '"/$&"&9
)1"("*"& #"&+%" ,""&+ .!+$&"%"& $&'$%
()1)&>"&"%"& ,12.$% 8"1$: ,)(8)*"""& (2."*: *2%"-! "'"$ ,)&+)(8"&+"&
4"-!*!'"-: -)1'" ,)&)*!'!"& ."& ,)&+)(8"&+"&9
)1.","' .$" ,)&.)%"'"& $($( ."*"( ')%&!% ,)1"("*"&
)!3)1 K
)&.)1:
:
0"!'$6
9
)1"("*"& $"*!'"'!4
)1"("*"& %$"*!'"'!4 ()&++"8$&+%"& 4"%'21 -),)1'! !&'$!-!: )(2-!:
,)&+"*"("& ,1!8".!: ."& 8)1-!4"' -$8#)%'!49
)1"("*"& !&! 8!"-"&0"
.!*"%$%"& ()*"*$! %$)-!2&)1: -$1@)0: ."& 1!-)' ,"-"19
9
)1"("*"& $"&'!'"'!4
)1"("*"& %$"&'!'"'!4 ()1$,"%"& ,)1"("*"& 0"&+ .!."-"1%"& ,"." (2.)*
("')("'!- 0"&+ 8)1"+"( .)&+"& ."'" ("-" *"*$ '!() -)1!)- ."& @"1!"8*)
-)8"8 "%!8"' >"$-"* ()'/2. 9
(&(&%
)'2.) '!() -)1!)- "."*"/ ()'2.) 0"&+ .!+$&"%"& $&'$% ()&+"&"*!-!- ."'" 0"&+
()1$,"%"& 4$&+-! ."1! 7"%'$ -/"%:
9 )1"("*"& .)&+"& ')%&!% !&! 8)1"1'! &!*"!
("-" .),"& .!,)1%!1"%"& /"&0" ."1! &!*"! ("-" *"*$ ."& ()&+"8"!%"& @"1!"8)* 0"&+
*"!&
)!3)1 K
)&.)1:
9
)&+"& "&"*!-!- !&! .","' .!'$$%%"& 8"+"!("&"
,)1(!&'""& ')1/".", ,12.$% ')1')&'$ 8)1@"1!"-! ')1/".", 7"%'$9
)1!%$' !&! ()1$,"%"& 8)8)1"," ,2*" 0"&+ ')1.","' ."*"( ."'" '!() -)1!)"1'"&'2:
9
: 0"!'$6
2*" "'" 21!32&'"*
2*" !&! ')1#".! ","8!*" &!*"! ."'" 8)14*$%'$"-! .! -)%!'"1 &!*"! 1"'" 1"'" 0"&+
%2&-'"&9
)1)' !'$ -),)1'! -'"'!2&)1 ')1/".", &!*"! 1"'" 1"'"&0"9
1"4!% ,2*"
/21!32&'"* .","' .!*!/"' ,"." "(8"1 9
Universitas Sumatera Utara
11
Jumlah Data
Waktu
&3
9
2*" "'"
$
0
0 +70"
$-!("&
2*" !&! ')1#".! #!%" -$"'$ .)1)' .!,)&+"1$/! 2*)/ ($-!("& (!-"*&0" %$"1'"*
'"/$& ')1')&'$: 8$*"&"&: (!&++$"&: "'"$ ,"." /"1! /"1! ')1')&'$ 9
1"4!% ,2*"
."'" ($-!("& .","' .!*!/"' ,"." "(8"1 9
Jumlah Data
Waktu
&3
9
$$ 0
%'+& "
2*" "'" !%*$2*" !&! ')1#".! 8!*" ."'"&0" .!,)&+"1$/! 2*)/ 4*$%'"-! )%2&2(! #"&+%" ,""&+
-),)1'! 0"&+ 8)1/$8$&+"& -!%*$- 8!-&!-9 )$"*"& ,12.$% -),)1'! (28!*: 8"#":
."& ,)1"*"'"& *"!&&0" ()&$$%%"& #)&!- ,2*" ."'" !&!9
1"4!% ,2*" ."'" -!%*$-
.","' .!*!/"' ,"." +"(8"1 9
Jumlah Data
Waktu
&3
$) 0
+! %'
Universitas Sumatera Utara
12
9
2*" "'" 1)&
2*" !&! ')1#".! ","8!*" ')1.","' %)&"!%"& '"$ ,)&$1$&"& -)%$*)1 ,""&+ ."*"(
."'"9
"'" ,)$"*"& -$"'$ ,)1$-"/""& : ,12.$% 81$'2 &"-!2&"*
: ."&
8)18"+"! !&.!%"'21 8!-&!- '"$ )%2&2(! *"!&&0" ()&+!%$'! -$"'$ ,2*" ."'" '1)&
-)*"(" ,)1$8"/"&&0" -),""&+ 7"%'$9 1"4!% ,2*" ."'" '1)& .","' .!*!/"' ,"."
+"(8"1 9
Jumlah Data
Waktu
&3
$)
$, 0
"
+"+"#
"'" (!&!&+ "."*"/ -$"'$ !-'!*"/ 0"&+ .!+$&"%"& $&'$% ()&+$1"!%"& ,)&)($"&
,)&+)'"/$"& .!."*"( ."'"8"-)
$'/4!:
;9
"'" (!&!&+ "."*"/ ,12-)- 0"&+
()&++$&"%"& ')%&!% -'"'!%: ("')("'!%": %)>)-."-"& 8$"'"& ."&
$&'$% ()&+)%-'1"%-!"& ."& ()&+!&.)&'!4!%"-! !&421("-! 0"&+ 8)1("&4""' ."&
,)&+)'"/$"& 0"&+ ')1%"!' ."1! 8)18"+"! ."'"8"-) 8)-"1
$18"&:
9
)*"!& .)4)&!-! .! "'"- 8)8)1"," .)4)&!-! #$+" .!8)1!%"& -),)1'!: ."'" (!&!&+
"."*"/ -)1"&+%"!"& ,12-)- $&'$% ()&++"*! &!*"! '"(8"/ ."1! -$"'$ %$(,$*"& ."'"
8)1$," ,)&+)'"/$"& 0"&+ -)*"(" !&! '!."% .!%)'"/$! -)>"1" ("&$"*9
"'"
"."*"/ ()&+"&"*!-!- -)>"1" 2'2("'!- ."1! ."'" 0"&+ 8)1#$(*"/ 8)-"1 "'"$ %2(,*)%$&'$% ()&)($%"& -$"'$ ,2*" "'"$ %)>)&.)1$&+"& 0"&+ ,)&'!&+ 0"&+ 8!"-"&0" '!."%
.!-"."1! %)8)1".""&&0"
1"($.!2&2:
D9
"1! 8)18"+"! .)4!&!-! 0"&+ ')*"/ .!-"(,"!%"&: 8)1!%$' ()1$,"%"& 8)8)1","
/"* ,)&'!&+ 0"&+ ')1%"!' .)&+"& ."'"
9
"'"
6
"."*"/ -$"'$ ,12-)- 2'2("'!- 0"&+ .!*"%$%"& ')1/".", ."'"
0"&+ ')*"/ "."9
Universitas Sumatera Utara
13
9 "'" 0"&+ "%"& .!,12-)- ()1$,"%"& ."'" 0"&+ 8)1#$(*"/ -"&+"' 8)-"19
9
$#$"& ."1! ."'"
"."*"/ $&'$% ()&.","'%"& /$8$&+"& "'"$ ,2*"
0"&+ %)($&+%!&"& ()(8)1!%"& !&.!%"-! 8)1("&4""'9
*
*
"."*"/ ,12-)- ()&)&'$%"& !&421("-! 0"&+
8)1+$&" -)1'" ,2*" ,2*" 0"&+ "." ."*"( ."'"9 &421("-! !&! ')1%"&.$&+ ."*"( 8"-!."'" 0"&+ 8)1$%$1"& 8)-"1 0"&+ -)8)&"1&0" '!."% .!%)'"/$! ."& ,2')&-! 8)1("&4""'
"& K
"(8)1:
,12-)- !')1"'!@)
D9
!&!&+ ()1$,"%"& -"*"/ -"'$ *"&+%"/ ."1! -)1"&+%"!"&
9
"(8"1 9
"/","& ,12-)9 *
"'"
"/","& ."*"(
"& K "(8)1 :
D
')1.!1! ."1! 6
'
"." 12-)- !&! .!*"%$%"& ,)(!*!/"& /!(,$&"& ."'": ()&>!,'"%"& /!(,$&"&
."'" '"1+)': "'"$ ()(42%$-%"& ,"." -$8-)' @"1!"8*): -"(,)* ."'" .!("&"
,)&)($"&
# "%"& .!*"%$%"&9
"-!* -)*)%-! .!-!(,"& ."*"( -$"'$
8)1%"- 0"&+ ')1,!-"/ ."1! 8"-!- ."'" 2,)1"-!2&"*9
9
3
1) 12>)---!&+ ."&
*
*)"&!&+
"'" .!*"%$%"& ()(8$"&+ ."'" 0"&+ '!."%
%2&-!-')& ."& &2!-): .$,*!%"-! ."'": ()(,)18"!%! %)-"*"/"& ."'":."& 8!-"
.!,)1%"0" .)&+"& ."'" )%-')1&"* 0"&+ 1)@)*"&9
Universitas Sumatera Utara
14
9 4
12-)- !&! ()&'1"&-421("-!%"& "'"$ ()&++"8$&+%"& ."'" %) ."*"( 0"&+ *)8!/
'),"' $&'$% ()*"%$%"& ,12-)-
.)&+"& >"1" ()*"%$%"& ,)1!&+%"-"&
"+1)+"-! 9
9 *
12-)- ."'" (!&!&+ 0"!'$ ,12-)- ()&>"1! ,2*" "'"$ !&421("-! ()&"1!%
."*"(."'" ')1,!*!/ .)&+"& ()&++$&"%"& ')%&!%: ()'2.) "'"$ "*+21!'("
')1')&'$ -)-$"! .)&+"& '$#$"& ."1! ,12-)9 -
!
-)>"1" %)-)*$1$/"&9
5
12-)- $&'$% ()&)1#)("/%"& ,2*" ,2*" 0"&+ .!/"-!*%"& ."1! ."'" (!&!&+:
)&+)@"*$"-!
()&+$#!
","%"/ ,2*" "'"$ !&421("-! 0"&+ .!')($%"&
8)1-)-$!"& "'"$ 8)1')&'"&+"& .)&+"& 4"%'""'"$ /!,2')-" -)8)*$(&0"9
)&+)'"/$"& 0"&+ .!,)12*)/ ."1! ,2*" ,2*" 0"&+ ')18)&'$% .!,1)-)&'"-!%"&
."*"( 8)&'$% @!-$"*!-"-!9
$&+-! 4$&+-! ."*"( ."'" (!&!&+ ()&+">$ ,"."
()(8"+!&0" %) ."*"( )&"( 4$&+-! 0"!'$
9
$&+-! )-%1!,-!
$-"&'2 K $10".!:
"12-)
0"&+
6
!
$&+-! .)-%1!,-! "."*"/ >"1" 0"&+ .!+$&"%"& $&'$% ()&++"(8"1%"&
-)%$(,$*"& ."'" -)>"1" 1!&+%"-9
"&0"% >"1" 0"&+ .!+$&"%"& ."*"(
()(8)1!%"& +"(8"1"& -)>"1" 1!&+%"- 8"+! -)%$(,$*"& ."'" 0"&+ 8)-"1
#$(*"/&0" ."& 8"&0"% (">"(&0" 0"!'$ .)-%1!,-! +1"4!-: .)-%1!,-! *2%"-! ."&
.)-%1!,-! %)1"+"("&9
9
$&+-! -'!("-! )-'!("'!2&
$&+-! )-'!("-! "."*"/ 4$&+-! $&'$% ()(,)1%!1"%"& -$"'$ /"* 0"&+ -$."/ "."
."'"&0"9 $&+-! )-'!("-! ')1.!1! ."1! .$" >"1" 0"!'$ )-'!("-! '!'!% ."& )-'!("-!
-)*"&+ %),)1>"0""&9
9
$&+-! 1).!%-! ,1).!>'!2&
$&+-! ,1).!%-! "."*"/ ()(,)1%!1""& /"-!* ."1! !&421("-! 0"&+ 8)*$(
.!%)'"/$! $&'$% ()&.","'%"& !&421("-! 8"1$ 0"&+ "%"& ($&>$* -)*"$'&0"9
9
$&+-! *"-!4!%"-! >*"-!4!>"'!2&
$&+-! %*"-!4!%"-! "'"$ ()&++2*2&+%"& -$"'$ ."'"9
.!+$&"%"& "&'"1" *"!& "."*"/ "*+21!'("
)"&
)8)1"," "*+21!'(" 0"&+
)>'21: "*+21!'("
)"1)-'
Universitas Sumatera Utara
15
)!+/821
: "*+21!'("
9
."& "*+21!'(" *"!&&0"9 $&+-! %*"-!4!%"-! !&!
8"&0"% #$+" .!+$&"%"& $&'$% ()*"%$%"& ,1).!%-!9
/&
$&+-! *"-')1!&+ 3
$&+-! %*"-')1!&+ ()1$,"%"& 4$&+-! $&'$% ()&+)*2(,2%%"& ."'"9
"'" 0"&+
.!%)*2(,2%%"& .!-)8$' 28#)% 0"&+ ()(!*!%! %)(!1!,"& "'1!8$' %)($.!"&
.!%)*2(,2%%"& 0"&+ 8)18)."9
.!%)*2(,2%%"& ()".!
3
D9
."&
)%&!% "'"$ ()'2.) %*"-')1!&+ .","'
%"')+21! 8)-"1 0"!'$ :
)'2.) "1'!-!
3
)'2.)
!1"1%! .
9
$&+-! -2-!"-!
$&+-! "-2-!"-! "."*"/ $&'$% ()&)($%"& "'$1"& /$8$&+"&
0"&+ ("(,$ ()&+!&.)&'!4!%"-! !')( !')( 0"&+ ()".! 28#)%9
$)
'+.+! '+
*"-!4!%"-! "."*"/ ,12-)- ,)&)($"& (2.)* "'"$ 4$&+-! 0"&+ ()&++"(8"1%"& ."&
()(8)."%"& %)*"- ."'" "'"$ %2&-), 0"&+ 8)1'$#$"& "+"1 8!-" .!+$&"%"& $&'$%
()(,1).!%-! %)*"- ."1! 28#)% 0"&+ *"8)* %)*"-&0" '!."% .!%)'"/$!
*"-!4!%"-! ."'" ')1.!1! ."1!
*"&+%"/ ,12-)-9 )1'"(" "."*"/ *)"1&!&+
"&:
D9
:
.!("&" "*+21!'(" %*"-!4!%"-! .!8$"' $&'$% ()&+"&"*!-" ."'" '1"!&!&+ *"*$
.!,1)-)&'"-!%"& ."*"( 8)&'$% 1$*) %*"-!4!%"-!: .!("&" ."'" ')- .!+$&"%"& $&'$%
()(,)1%!1"%"& "%$1"-! ."1! 1$*) %*"-!4!%"-!
"&:
D9
*"-!4!%"-! ()1$,"%"& ,12-)- $&'$% ()&)(,"'%"& -$"'$ 28#)% %) ."*"( -$"'$
%"')+21!=%)*"- 0"&+ -$."/ .!.)4)&!-!%"& -)8)*$(&0" 8)1."-"1%"& (2.)* ')1')&'$9 "'"
!&!&+ ()1$,"%"& ,))*"-"& ')&'"&+ ("-" *"*$ ."& ,1).!%-! ("-" .),"& 8)1."-"1%"&
!&! ."'" (!&!&+ ()&++$&"%"& 8)8)1"," (2.)* 0"!'$ ,)(2.)*"& ,1).!%'!4 ."&
.)-%1!,'!4 9
"9
()1)&-0):
)(2.)*"&
1).!%'!4 .!"7"*! .)&+"& ,)(8)&'$%"& ,)(2.)*"& $&1$%
()(,1).!%-! /"-!*9
Universitas Sumatera Utara
16
Variabel Input (plafon,
total telat, status) x1,
x2, x3 ..
Model Data
mining (k-NN)
f(.)
&3
89
)(2.)*"&
$ / 0& 1
Output (macet, lancer,
tersendat /nilai jaminan)
Y = f()x1,x2,x3..)
"
1+! +.
)-%1!,'!4 "'"$ *)8!/ .!%)&"* .)&+"& !-'!*"/
: ()1$,"%"&
,12-)- ,)&+"("'"& ')1/".", %)*2(,2% ."'" %)($.!"& .!!%$'! .)&+"&
,)&+)*2(,2%"& ."'"=>*$-')1 ')1/".", ."'" 0"&+ ()(,$&0"! %)-"(""& >!1!9
$,
#0 + &
'
*+21!'("
+#(30
)"1)-'
)!+/821
"."*"/ -)8$"/ ()'2.) $&'$%
()*"%$%"& %*"-!4!%"-! ')1/".", 28#)% 8)1."-"1%"& ."'" ,)(8)*"#"1"& 0"&+ #"1"%&0"
,"*!&+ .)%"' .)&+"& 28#)% ')1-)8$' ?!.!"1-"&":
)!+/821
)' "*9:
9
*+21!'("
)"1)-'
"."*"/ ()'2.) 0"&+ .!+$&"%"& $&'$% ()&+)*2(,2%%"& 28#)%
8)1."-"1%"& >2&'2/ ,)*"'!/"& ')1.)%"' .! 1$"&+ 4!'$19
)"1)-'
)!+/821 ()1$,"%"&
#)&!- 0"&+ ,"*!&+ ."-"1 ."1! >2&'2/ 8"-). *)"1&!&+ "'"$ *"30 *)"1&!&+ #$+" ')1("-$%
%)*2(,2% !&-'"&>) 8"-). *)"1&!&+9
)"1)-'
)!+/821 .!*"%$%"& .)&+"& ()&>"1!
%)*2(,2% 28#)% ."*"( ."'" '1"!&!&+ 0"&+ ,"*!&+ .)%"' (!1!, .)&+"& 28#)% ,"." ."'"
8"1$ "'"$ ."'" ')-'!&+9
*+21!'("
1"'!:
9
)"1)-' )!+/821 8)1-!4"' -).)1/"&": 8)%)1#" .)&+"& 8)1."-"1%"&
,"." #"1"% ')1,)&.)% ."1! -"(,)* $#! ')-'!&+ -"(,*) %) -"(,)* *"'!/ '1"!&!&+ -"(,*)
$&'$% ()&)&'$%"&
)"1)-'
)!+/821 &0"9
)!+/821: %)($.!"& .!"(8!* ("021!'"- ."1!
.!#".!%"& ,1).!%-! ."1! -"(,*) $#!9
)"1)-'
)')*"/ ()&+$(,$*%"&
)"1)-'
)!+/821
)"1)-'
$&'$%
)!+/821 ()(!*!%! 8)8)1"," %)*)8!/"&
0"!'$ '"&++$/ ')1/".", '1"!&!&+ ."'" 0"&+ &2!-) ."& )4)%'!4 ","8!*" ."'" *"'!/ &0"
8)-"19 "." 4"-) '1"!&!&+: "*+21!'(" !&! /"&0" ()*"%$%"& ,)&0!(,"&"& @)%'21 @)%'21
4!'$1 ."& %*"-!4!%"-! ."'" '1"!&!&+ -"(,*)9 "." 4"-) %*"-!4!%"-!: 4!'$1 4!'$1 0"&+ -"("
.!/!'$&+ $&'$% ')-'!&+ ."'" "'"$ 0"&+ %*"-!4!%"-!&0" '!."% .!%)'"/$!9 5"1"% ."1! @)%'21
8"1$ 0"&+ !&! ')1/".", -)*$1$/ @)%'21 '1"!&!&+ -"(,*) .!/!'$&+ ."& -)#$(*"/ % 8$"/
0"&+ ,"*!&+ .)%"' .!"(8!*9 !'!% 0"&+ 8"1$ %*"-!4!%"-!&0" .!,1).!%-!%"& ')1("-$% ,"."
%*"-!4!%"-! ')18"&0"% ."1! '!'!% '!'!% ')1-)8$'9
)'),"'"& "*+21!'("
)"1)-'
)!+/821
Universitas Sumatera Utara
17
-"&+"' .!,)&+"1$/! 2*)/ "." "'"$ '!."%&0" 4!'$1 4!'$1 0"&+ '!."% 1)*)@"& "'"$ #!%" 8282'
4!'$1 ')1-)8$' '!."% -)'"1" .)&+"& 1)*)@"&-!&0" ')1/".", %*"-!4!%"-!9
)&$1$'
$-1!&! ."&
(("
; "*+21!'("
)"1)-'
*4!"&:
9
)!+/821 "."*"/
,)&.)%"'"& $&'$% ()&>"1! %"-$- .)&+"& ()&+/!'$&+ %).)%"'"& "&'"1" %"-$- 8"1$
.)&+"& %"-$- *"(" .)&+"& 8)1."-"1%"& ,"." ,)&>2>2%"& 8282' ."1! -)#$(*"/ 4!'$1
0"&+ "." 0"&+ ()(!*!%! %)-"(""& -!(!*!"1!'0 9
$#$"& ."1! "*+21!'(" !&! $&'$%
()&+%*"-!4!%"-!%"& 28#)% 8"1$ 8)1."-"1%"& "'1!8$' ."& '1"!&!&+ -"(,*)9
*"--!4!)1
'!."% ()&++$&"%"& (2.)* ",",$& $&'$% .!>2>2%"& ."& /"&0" 8)1."-"1%"& ,"."
()(21!9
2&'2/ %"-$-: (!-"*%"& .!!&+!&%"& $&'$% ()&>"1! -2*$-! ')1/".", ,"-!)& 8"1$
.)&+"& ()&++$&"%"& -2*$-! ."1! ."'" ,"-!)& ')1."/$*$9
&'$% ()&>"1! %"-$- ,"-!)&
("&" 0"&+ "%"& .!+$&"%"& ("%" .!/!'$&+ %).)%"'"& %"-$- ,"-!)& 8"1$ .)&+"& -)($"
%"-$- ,"-!)& *"("9
"-$- ,"-!)& *"(" .)&+"& %).)%"'"& ')18)-"1 0"&+ "%"& .!"(8!*
-2*$-!&0" $&'$% .!+$&"%"& ,"." %"-$- ,"-!)& 8"1$9
&3
$ 2 %'
'+ 0 %'+ 6 1
$(8)16 $1-!&! K (/" "$4!L $'/4!:
;
),)1'! '"(,"% ,"." "(8"1 9 ')1.","' .$" ,"-!)& *"("
."& 9 )'!%" "." ,"-!)&
8"1$: ("%" -2*$-! 0"&+ "%"& .!"(8!* "."*"/ -2*$-! ."1! ,"-!)& ')1.)%"' ."1! ,"-!)&
8"1$9 )"&."!&0" . "."*"/ %).)%"'"& "&'"1" ,"-!)& 8"1$ ."& ,"-!)& : -)."&+%"& .
"."*"/ %).)%"'"& "&'"1" ,"-!)& 8"1$ .)&+"& ,"-!)& 9
("%" -2*$-! ."1! ,"-!)&
"1)&" . *)8!/ .)%"' ."1! .
0"&+ "%"& .!+$&"%"& $&'$% ()(8)1!%"& -2*$-! ,"-!)& 8"1$9
9
Universitas Sumatera Utara
18
." 8"&0"% >"1" $&'$% ()&+$%$1 #"1"% %).)%"'"& "&'"1" ."'" 8"1$ .)&+"&
."'" *"("
: .!"&'"1"&0"
#
."&
0"&+ -)1!&+ .!+$&"%"& "."*"/
,
!("&" " F
=
:
−
: M:
+
."& 8 F
,...
−
:
: M
2 0"!'$ 6
…. 2.1
−
()7"%!*! & &!*"! "'1!8$' ."1! .$"
1)>21.9
.",$& *"&+%"/ *"&+%"/ $&'$% ()&+/!'$&+ "*+21!'("
)"1)-' )!+/821
"&'"1" *"!& 6
9
)&)&'$%"& "1"()')1
#$(*"/ ')&'"&++" ')1.)%"' 9
9
)&+/!'$&+ %$".1"' #"1"% )$>*!.)& L$)1! !&-'"&>) ("-!&+ A("-!&+ 28#)%
')1/".", ."'" -"(,)* 0"&+ .!8)1!%"&9
9
)($.!"& ()&+$1$'%"& #"1"% ')1-)8$' %) ."*"( %)*2(,2% 0"&+ ()(,$&0"!
$>*!. ')1%)>!* ()&+$1$'%"& /"-!* &2 -)>"1" "->)&.!&+ 9
9
)&+$(,$*%"& %"')+21!
8)1."-"1%"& &!*"!
"'"$ "(8!* ."'" ')'"&++" ')1.)%"'9
9
)&+"& ()&++$&"%"& %"')+21!
)"1)-'
)!+/821 0"&+ ,"*!&+ ("021!'"- ("%"
"%"& ()&+/"-!*%"& %)*"- ."'" 8"1$ ,1).!%-! 9
"*+21!'(" !&! ')1+"&'$&+ ,"." ."'"9
!*"!
)>"1" $($(: &!*"!
0"&+ ')18"!% $&'$%
0"&+ '!&++! "%"&
()&+$1"&+! )4)% &2!-) ,"." %*"-!4!%"-!: ')'",! ()(8$"' 8"'"-"& "&'"1" -)'!",
%*"-!4!%"-! ()".! -)("%!& %"8$19
!*"!
0"&+ 8"+$- .","' .!,!*!/ .)&+"&
2,'!("-! ,"1"()')1: (!-"*&0" .)&+"& ()&++$&"%"&
!(,*)
&7)!+/').
2'!&+9
$-
" ++ "
1 (% %
.",$& 8)8)1"," ,)&)*!'!"& ')1."/$*$ 0"&+ 8)1%"!'"& .)&+"& '2,!% !&! .","' .!*!/"'
,"." '"8)* 9
"8)*
Universitas Sumatera Utara
19
3 $
2
9
5$.$*
,*!%"-! )'2.)
&-)(8)* $&'$%
)1"("*"&
&4*"-! .!
&.2&)-!"
)&)*!'!
" ++ "
1 (% %
"/$&
)+" !*4!"&! ."&
$/"1'2&2
"-!*
)'2.) -!&+*)
()&+/"-!*%"&
0"&+
%)>!* .!8"&.!&+%"& (2.)*
*"!&&0" ,"." ,)(2.)*"&
!&4*"-! &"-!2&"* ."& '$#$/ %2'"
.! 5"7" !($19 )."&+%"&
#!%" .!*!/"' ."1! )&-)(8)*:
()'2.)
)&-)(8)*
()&+/"-!*%"&
0"&+
%)>!* .!8"&.!&+%"& (2.)*
)&-)(8)* *"!&&0"9
9
,*!%"-! 2.)*
+ ""#
$&'$% 1).!%-!
!&+%"' &4*"-! .!
&.2&)-!"
!."'$* !'1!"/
(2.)*
')1-)8$'
()(,$&0"!
-)8)-"1
&!*"!
9
-)8)-"1
."&
9
B9
"& ,"."
,12-)- ')-'!&+ (2.)* ')1-)8$'
()(,$&0"!
&!*"!
-)8)-"1
9; <
-)8)-"1
; 9
,1).!%-!
."&
B9 8"/7"
'!&+%"'
!&4*"-!
()&++$&"%"& (2.)*
'!."% >2>2% $&'$% #"&+%"
,""&+: &"($& >2>2% $&'$%
#"&+%" ,)&.)% (!-"* '!&+%"'
!&4*"-!
8$*"& %)($.!"&
9
Universitas Sumatera Utara
20
3 $$
5$.$*
2
9
&"*!-! 1).!%-!
!&+%"'
" ++ "
1 (% %
"*% "
)&)*!'! '"/$&
!>%0 ("&$)*
."$("&$
)&+$&.$1"& !1!
"-!*
"-!* ,)&)*!'!"& .)&+"& $#!
>28" -)>"1" ("&$"* ."&
()&++$&"%"& -0-')(
"/"-!-7" .)&+"&
.!.","'%"& %)-"(""& /"-!*
2')2.)
,1).!%-! ;B9
)"1)-' )!+821
,*!%"-! 1).!%-!
"!*" !'1!"/
"-!* ,)&)*!'!"& !&! 1).!%-!
"1+" "/"(
%)&"!%"& "'"$ ,)&$1$&"&
,,*):
:
/"1+" -"/"(
:
"&
)&++$&"%"&
*+21!'("
1121 1"') 1"'"
1"'" )1121 ')1%)>!* 0"&+
.!/"-!*%"& *+21!'("
I
B9
)"1)-' )!+/821-
Universitas Sumatera Utara