PERBUP NO 13 TAHUN 2014 TENTANG KEBIJAKAN AKUNTANSI PEMERINTAH DAERAH
BUP A T I
PACITAN
zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPON
P E R A T U R A N BUP A T I P A C I T A N
N O M O R 1 3 T A H UN 2 0 1 4
•
T ENT ANG
•
K E B I J A K A N A K UN T A N S I P E M E R I N T A H D A E R A H
i
DE N GA N R A H M A T T UH A N Y A N G M A H A E S A
BUP A T I
P A CI T A N,
zyxwvutsrponmlkjihgfedcbaXUTRONMJIHFEDA
1
M en im b a n g
M en gin ga t
b a h w a u n t u k m ela k s a n a k a n k e te n tu a n Pasal 4 a ya t (5)
P er a tu r a n M en ter i D a l a m N egeri N omor 64 Ta h u n 2 0 1 3
• ten ta n g Penera pa n S ta n d a r A k u n ta n s i Pemer in ta h a n
! B erb a s is
Akru al
Pa da
P em er in ta h
D a er a h ,
p er l u
i m en eta p k a n
P er a tu r a n
B u p a ti
Ten ta n g
Keb ija ka n
• A k u n ta n s i Pemer in ta h D a er a h ; zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWUTSRPONMLKJIHG
i
i I. U n d a n g - u n d a n g N omor 17 T a h u n 2 0 0 3 ten ta n g
•
Keu a n ga n
N ega ra
( Lemb a r a n
N ega ra
Rep u b lik
*• In d on es ia ' T a h u n
2003
N omor
47
Ta m b a h a n
i
L em b a r a n N ega ra Rep u b lik In d on es ia N omor 4286);
i
\ 2.
U n d a n g - u n d a n g N omor
1 T a h u n 2 0 0 4 ten ta n g
Per b en d a h a r a a n N egara- 'tLemb aran N ega ra Rep u b lik
In d on es ia
Ta h u n
2004
N oftior
5,
Ta m b a h a n
L em b a r a n N ega ra Rep u b lik In d on es ia N omor 4355);
3.
U n d a n g - u n d a n g N omor 15 T a h u n 2 0 0 4 ten ta n g
Pemer iks a a n
Pengelola a n
d a n Ta n ggu n g
Ja wa b
N ega ra Rep u b lik
Keu a n ga n N ega ra {Lemb a r a n
In d on es ia T a h u n 2 0 0 4
N omor
63,
Ta m b a h a n
L em b a r a n N ega ra Rep u b lik In d on es ia N omor 4400);
4.
U n d a n g - u n d a n g N omor 32 T a h u n 2 0 0 4 ten ta n g
P emer in ta h a n D a er a h (Lemb a r a n N ega ra Rep u b lik
In d on es ia T a h u n 2 0 0 4 N omor
125, Ta m b a h a n
Lemb arEin N ega ra Rep u b lik In d on es ia N omor
4437)
s eb a ga ima n a tela h b eb era p a k a l i d i u b a h ter a k h ir
d en ga n U n d a n g - U n d a n g N omor 12 T a h u n 2 0 0 8 ;
5.
U n d a n g - u n d a n g N omor 3 3 T a h u n 2 0 0 4 Ten ta n g
Per imb a n ga n Keu a n ga n a n ta r a Pemer in ta h Pu s a t
d a n Pemer in ta h D a er a h ( Lemb a r a n N ega ra Rep u b lik
In d on es ia T a h u n 2 0 0 4 N omor
126, Ta m b a h a n
L em b a r a n N ega ra Rep u b lik In d on es ia N omor 4438);
6. zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
P er a tu r a n Pemer in ta h N omor 2 3 T a h u n 2 0 0 5 ten ta n g zyxwvutsrqponmlkjihgfe
i Pengelola a n
Keu a n ga n
Badan
L a ya n a n
U mu m
; (Lemb a r a n N ega ra Rep u b lik In d on es ia T a h u n 2 0 0 5
; N omor 4 8 , Ta m b a h a n
L em b a r a n N ega ra Rep u b lik
;
In d on es ia N omor 4502) s eb a ga ima n a tela h d iu b a h
!
d en ga n P er a tu r a n P emer in ta h N omor 74 T a h u n 2 0 1 2
I
(Lemb a r a n N ega ra Rep u b lik In d on es ia T a h u n 2 0 1 2
i
N omor 1 7 1 , Ta m b a h a n L em b a r a n N ega ra Rep u b lik
In d on es ia N omor 5340);
7.
P er a tu r a n Pemer in ta h N omor 58 T a h u n 2 0 0 5 ten ta n g
N ega ra
Pengelolaan Keu a n ga n D a er a h (Lemb a r a n
Rep u b lik
In d on es ia
Ta h u n
2005
N omor
140,
Ta m b a h a n L em b a r a n N ega ra Rep u b lik In d on es ia
N omor 4578);
B. P er a tu r a n Pemer in ta h N omor 3 8 T a h u n 2 0 0 7 ten ta n g
Pemb d gia n U r u s a n P emer in ta h a n A n ta r a Pemer in ta h ,
P emer in ta h D a er a h Provin s i d a n P emer in ta h D a er a h
N ega ra
Rep u b lik
Ka b u p a ten / Kota
(Lemb a r a n
In d on es ia T a h u n 2 0 0 7
N omor
82,
Ta m b a h a n
L em b a r a n N ega ra Rep u b lik In d on es ia N omor 4737);
9.
P er a tu r a n P emer in ta h
N omor
71 Ta h u n
2013
S ta n d a r A k u n ta n s i P emer in ta h a n (Lemb a r a n N ega ra
Rep u b lik
In d on es ia
Ta h u n
2010
N omorl23,
Ta m b a h a n L em b a r a n N ega ra Rep u b lik In d on es ia
N omor 5165);
10. P er a tu r a n Pemer in ta h N omor 2 7 T a h u n 2 0 1 4 ten ta n g
Pengelola a n B a r a n g M i l i k N ega ra / D a era h (Lemb a ra n
N ega ra Rep u b lik In d on es ia T a h u n 2 0 1 4 N omor 9 2 ,
Ta m b a h a n
L em b a r a n N ega ra Rep u b lik In d on es ia
N omor 5533);
1 1 . P er a tu r a n M en ter i D a l a m N egeri N omor 13 T a h u n
2006
ten ta n g Ped oma n
Pengelola a n
Keu a n ga n
D a er a h s eb a ga ima n a tela h b eb era p a k a l i d i u b a h
ter a k h ir d en ga n P er a tu r a n M en ter i D a l a m N egeri
N omor 2 1 Ta h u n 2 0 1 1 ;
12. P er a tu r a n M en ter i D a l a m N egeri N omor 17 Ta h u n
2 0 0 7 ten ta n g Ped oma n Tekn is Pengelolaan B a r a n g
M i l i k D a er a h ;
13. P er a tu r a n M en ter i D a l a m N egeri N omor 6 1 T a h u n
2 0 0 7 ten ta n g Pedoma n Tek n is Pengelola a n Keu a n ga n
B a d a n La ya n a n U m u m D a er a h ;
14. P er a tu r a n ' D a er a h Ka b u p a ten Pa cita n N omor
7
Ta h u n
2006
ten ta n g Pokok- p okok
Pengelolaan
Keu a n ga n D a er a h ;
15. P er a tu r a n D a er a h Ka b u p a ten Pa cita n N omor 18
Ta h u n
2007
ten ta n g
U ru san
Pemer in ta h a n
Ka b u p a ten Pa cita n ;
I zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
M E M UT US A K A N
i
Me ne t apk an
:
P E R A T UR A N
B UP A T I
T ENT ANG
A K UN T A N S I P E M E R I N T A H D A E R A H .
K EBI J A K A N
i
BA BI
'
K E T E N T UA N UM UM
t
I zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
Pasal 1
D a l a m P er a tu r a n B u p a ti , ya n g d i m a k s u d d en ga n :
1.
D a er a h a d a la h Ka b u p a ten Pa cita n ;
2.
P emer in ta h D a er a h a d a la h Pemer in ta h Ka b u p a ten Pa cita n ;
3.
Kep a la D a er a h a d a l a h B u p a ti Pa cita n ;
4.
Keu a n ga n D a er a h a d a la h s emu a h a k d a n k ew a jib a n d a er a h d a l a m
r a n g k a p en yelen gga ra a n p em er in ta h a n d a er a h ya n g d a p a t d in il a i
d en ga n u a n g te r m a s u k ' d i d a la m n ya segala b e n tu k keka ya a n ya n g
b e r h u b u n g a n d en ga n h a k d a n kew a jib a n ;
5.
P er a tu r a n D a er a h a d a la h p e r a tu r a n ya n g d i b e n tu k oleh D PRD d en ga n
p er s etu ju a n b er s a ma kep a la d a er a h ;
6.
Pengelola a n Keu a n g a n D a er a h a d a la h k e s e l u r u h a n kegia ta n ya n g
m el ip u ti
p er en ca n a a n ,
p ela ks a n a a n ,
p en a ta u s a h a a n ,
p eia p or a n ,
p er ta n ggu n gja w a b a n d a n p en ga w a s a n k eu a n g a n daereih; zyxwvutsrponmlkjihgfedcbaXUTR
7.
A n gga r a n Pen d a p a ta n d a n B ela n ja D a er a h , s ela n ju tn ya d is in g k a t APB D
a d a la h r en ca h a k eu a n g a n ta h u n a n p em er in ta h a n d a er a h ya n g d ib a h a s
d a n d is etu j u i b er s a ma oleh p em er in ta h d a er a h d a n D PRD d a n
d iteta p k a n d en ga n p er a tu r a n d a er a h ;
8.
S a tu a n Kerja Per a n gka t D a er a h ya n g s ela n ju tn ya d is in g k a t S KPD
a d a la h p er a n g k a t d a er a h p a d a p em er in ta h d a er a h s ela k u p en ggu n a
a n gga r a n / b a r a n g;
9.
S a tu a n Kerja Pengelola Keu a n ga n D a er a h ya n g s ela n ju tn ya d is in g k a t
S KPKD a d a la h Pera n gka t D a er a h p a d a P em er in ta h D a er a h s ela ku
p en ggu n a
a n gga r a n / p en ggu n a
b a r a n g , ya n g j u g a
m ela k s a n a k a n
p en gelola a n k eu a n g a n d a er a h ;
10. O r ga n is a s i a d a la h u n s u r p em er in ta h a n d a er a h ya n g ter d ir i d a r i D PRD ,
kep a la d a er a h / w a k il kep a la d a er a h d a n s a tu a n ker ja p er a n g k a t d a er a h ;
1 1 . Peja b at Pengelola Keu a n ga n D a er a h ya n g s ela n ju tn ya d is in g k a t PPKD
a d a la h Kep a la S a tu a n Kerja Pengelola Keu a n ga n
D a er a h ya n g
s ela n ju tn ya d is eb u t d en ga n Kep a la S KPKD ya n g m e m p u n ya i tu ga s
m el a k s a n a k a n p en gelola a n APB D d a n b er tin d a k seb agai B en d a h a r a
U m u m D a er a h ;
12. B en d a h a r a U m u m D a er a h ya r ig s ela n ju tn ya d is in g k a t B U D adedah PPKD
ya n g b er tin d a k d a l a m ka p a s ita s seb agai b en d a h a r a u m u m d a er a h ; njifIA
f
13. E n tita s Peia p ora n a d a la h p em er in ta h d a er a h ya n g ter d ir i d a r i s a tu a ta u
leb ih en tita s a k u n ta n s i ya n g m e n u r u t k e te n tu a n p e r a tu r a n p er u n d a n g u n d a n g a n w a jib m en ya m p a ik a n l a p or a n p er ta n ggu n gja w a b a n b er u p a
la p or a n k eu a n g a n p em er in ta h d a er a h ;
14. E n tita s A k u n ta n s i a d a la h s a tu a n kerja p en ggu n a a n gga r a n / p en ggu n a
b a r a n g d a n oleh k a r en a n ya w a jib men yelen gga r a ka n a k u n ta n s i d a n
m e n yu s u n l a p or a n k eu a n g a n u n t u k d ig a b u n g k a n p a d a
e n tiU s
p eia p or a n Ya n g te r m a s u k ke d a la m en tita s a k u n ta n s i a d a la h S KPD d a n
PPKD ;iS
i
15. U n i t ker ja a d a la h b a gia n d a r i S KPD ya n g m el a k s a n a k a n s a tu a ta u
b eb era p a p r og r a m ;
16. Kin eij a a d a l a h ; k el u a r a n / h a s il d a r i k egia ta n / p r ogr a m ya n g a k a n a ta u
tela h d ica p a i is e h u b u n g a n d en ga n p en ggu n a a n a n gga r a n
d en ga n
k u a n tita s d a n k u a l ita s ya n g te r u k u r ;
17. U r u s a n p em er in ta h a n a d a la h fu n gs i - fu n gs i p em er in ta h a n ya n g
men ja d i h a k ' d a n kew a jib a n s etia p tin g k a ta n d a n / a ta u s u s u n a n
p em er in ta h a n u n t u k m en g a tu r d a n m en g u r u s fu n gs i - fu n gs i ter s eb u t
ya n g m en ja d i kew en a n ga n n ya m em b er d a ya k a n d a n men s eja h ter a ka n
m a s ya r a k a t; \
18. Ka s U m u m D a er a h a d a la h tem p a t p en yim p a n a n u a n g d a er a h ya n g
d ite n tu k a n oleh kep a la d a er a h i m t u k m e n a m p u n g s e l u r u h p en er im a a n
d a er a h d a n memb a ya r s e l u r u h p en gelu a r a n d a er a h ;
19. Reken in g Ka s U m u m D a er a h a d a la h r ek en in g tem p a t p en yim p a n a n
u a n g d a er a h ya n g d i te n tu k a n oleh kep a la d a er a h u n t u k m e n a m p u n g
s el u r u h p en er im a a n d a er a h d a n m em b a ya r s e l u r u h p en gelu a r a n d a er a h
p a d a b a n k ya n g d iteta p k a n ;
2 0 . Pen er ima a n D a er a h a d a la h u a n g ya n g m a s u k ke k a s d a er a h ;
2 1 . Pen gelu a ra n D a er a h a d a la h u a n g ya n g k elu a r d a r i k a s d a er a h ;
2 2 . Pen d a p a ta n D a er a h a d a la h h a k p em er in ta h d a er a h ya n g d i a k u i seb agai
p en a m b a h n il a i k ek a ya a n b er s ih ;
2 3 . B ela n ja D a er a h a d a la h kew a jib a n p em er in ta h
s eb a ga i p en g u r a n g n il a i keka ya a n b er s ih ;
d a er a h
ya n g
d ia ku i
2 4 . Pemb ia ya a n D a er a h a d a la h s emu a p en er im a a n ya n g p e r l u d ib a ya r
k em b a l i d a n / a ta u p en gelu a r a n ya n g a k a n d ite r im a k em b a l i, b a ik p a d a
t a h u n a n gga r a n ya n g b er s a n g k u ta n m a u p u n p a d a t a h u n - t a h u n
a n gga r a n b e r ik u tn ya ;
2 5 . B a r a n g M i l i k D a er a h a d a la h s em u a b a r a n g ya n g d ib eli a ta u d ip er oleh
a ta s b eb a n A P B D a ta u b era s a l dsiri p er oleh a n l a in n ya ya n g s a h ;
2 6 . B a d a n L a ya n a n U m u m D a er a h ya n g s ela n ju tn ya d is in g k a t B L U D a d a la h
S KP D / u n it k er ja p a d a SKPD d i l in g k u n g a n p em er in ta h d a er a h ya n g
d ib e n tu k u n t u k m em b er ik a n p ela ya n a n kep a d a m a s ya r a k a t b er u p a
p en yed ia a n b a r a n g d a n / a ta u j a s a ya n g d iju a l ta n p a m en g u ta m a k a n
m en ca r i k e i i n tu n g a n d a n d a la m m e l a k u k a n k egia ta n n ya d ld a s a r k a n
p a d a p r in s ip efis iens i d a n p r od u k tivita s ; zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFE
!
}
BA B I I
K E B I J A K A N A K UN T A N S I
zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWUTSRPONMLKJIHGFEDCBA
i
P asal 2
(1) Keb ija ka n a k u n ta n s i Pemer in ta h D a er a h ter d ir i a ta s :
a. k eb ija k a n a k u n ta n s i p eia p ora n k eu a n g a n ; d a n
b . k eb ija k a n a k u n ta n s i a k u n .
i
I
(2) Keb ija ka n a k u n ta n s i P emer in ta h D a er a h s eb a ga ima n a d im a k s u d p a d a
a ya t (1) a d a l a h s eb a ga ima n a ter s eb u t d a l a m L a m p ir a n P er a tu r a n i n i . zyxwvutsrqponmlkjihg
P asal 3
Keb ija ka n a k u n ta n s i B L U D a k a n d i a tu r d a l a m P er a tu r a n B u p a ti ter s en d ir i.
BA B I I I
i
K E T E N T U A N P E N UT UP riI
i
:
P asal 4
D en ga n b er l a k u n ya P er a tu r a n B u p a ti i n i m a k a P er a tu r a n B u p a ti Pa cita n
N omor 2 0 T a h u n 2 0 1 3 ten ta n g Keb ija ka n A k u n ta n s i P emer in ta h D a er a h
Ka b u p a ten Pa cita n d ica b u t d a n d in ya ta k a n ti d a k b e r l a k u .
Per a tu r a n B u p a t i i n i m u l a i b er l a k u p a d a ta n gga l 1 J a n u a r i 2 0 1 5 .
D iteta p k a n
di
Pada Ta n gga l
B UP A T I
Pa cita n
M ei 2 0 1 4
P A CI T A N
Cap. t t d
I NDA R T A T O
Dl un d a n g k a n d i P a c i t a n
P ad a t ang g al zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWUTSRPONMLKJIHGFEDCBA
26 M e i 2 0 1 4
S E K R E T A R I S DA ER A H
K A BUP A T E N P A CI T A N
Dr s . S U K O WI Y O N O . MM
P e m bi n a Ut a m a M a d y a
NI P . 1 9 5 9 1 0 1 7 1 9 8 5 0 3 1 0 1 5
B E R I T A D A E R A H K A B U P A T E N P A C I T A N T A H UN 2 0 1 4 NOM OR 1 3
^
i
i
j
i
Lampiran
:
Peraturan Bupati Pacitan
Nomor
: 13 Tahun 2014
Tanggal : 26 Mei 2014 zyxwvutsrqpon
D A F T A R I S I zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWUTSRPONMLKJIHGFED
KE B IJ A KA N AKU N TAN S I N O M O R 0 1
1
PE N YAJIAN LAPO RAN KE U A N G A N
i
KE B IJ A KA N AKU N TAN S I N O M O R 0 2
15
LAPO RAN RE ALIS AS I AN G G ARAN
KE B IJA KA N AKU N TAN S I N O M O R 03
27
LAPORAN PE RU B AH AN S ALD O AN G G ARAN L E B IH
KE B IJA KA N AKU N TAN S I N O M O R 0 4
]
N E RAC A
30
i
KE B IA J A KA N AKU N TAN S I N O M O R 05
35
LAPO RAN O PE RAS IO N AL
KE B IJA KA N AKU N TAN S I N O M O R 06
44
LAPORAN ARU S KAS
i
KE B IJ A KA N AKU N TAN S I N O M O R 0 7
55
C ATATAN ATAS LAPO RAN KE U AN G AN
KE B IJ A KA N AKU N TAN S I N O M O R 0 8
66
AKU N TAN S I PE N D APATAN
!
KE B IJ A KA N AKU N TAN S I N O M O R 09
73
AKU N TAN S I B E L A N J A D A N B E B A N
i
KE B IJ A KA N AKU N TAN S I N O M O R 10
80
AKU N TAN S I PE M B IAYAAN
i
KE B IJ A KA N AKU N TAN S I N O M O R 11
86
AKU N TAN S I AS E T !
KE B IJ A KA N AKU N TAN S I N O M O R 12
124
AKU N TAN S I KE W A J IB A N
i
KE B IJ A KA N AKU N TAN S I N O M O R 13
135
AKU N TAN S I E KU ITAS
KE B IJ A KA N AKU N TAN S I N O M O R 14
KO RE KS I
KE S ALAH AN ,
PE RU B AH AN
D ILA N JU TKA N
E S TIM AS I
1
I
i
i
PE RU B AH AN
AKU N TAN S I
KE B IJ A KA N
D AN
O PE RAS I
AKU N TAN S I,
YAN G
TID A K
138
KE B IJA KA N AKU N TAN S I N O M O R 15
LAPO RAN KE U A N G A N KO N S O LID AS IAN
PE N G U N G KAPAN
KE B IJ A KA N AKU N TAN S I
D ALAM
C ATATAN
LAPO RAN KE U A N G A N
D AFTAR S IN G KATAN zyxwvutsrponmlkjihgfedcbaXUTRONMJIHFEDA
i
i
zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
riI
i
i
!
\
i
I
!
1
>
!
J
!
i
i
i
I
ATAS
K E B I J A K A N A K UN T A N S I N O M O R 0 1
i P ENY A J I A N L A P OR A N
D a fta r Is i
K E UA N GA N zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUT
;
i
Pa ra gra f
PE N D AH U LU AN J
1-9
Tu j u a n
1-3
Ru a n g L i n g k u p
;
4- 6
B a s is A k u n ta n s i
D E FIN IS I
7- 9
i
10
TU J U A N LAPO RAN KE U A N G A N
11- 16
TAN G G U N G J A W A B PE LAPO RAN KE U AN G AN
17
KO M PO N E N - KO M PO N E N LAPO RAN KE U A N G A N
18- 19
S TRU KTU R D A N IS I
20- 63
1
P en d a h u lu a n /.
20
i
Id en tifik a s i L a p or a n Keu a n ga n
21- 25
Periode Peia p ora n
26- 27
Tepa t W a k t u
,
28
L a p or a n Rea lis a s i An gga r a n
29- 33
L a p or a n P er u b a h a n Saldo An gga r a n L eb ih
34- 35
N era ca
'.
36
i
Kla s ifika s i
A
37- 41
In for ma s i ya n g d is a jik a n d a l a m N era ca
a ta u d a l a m C a ta ta n
a ta s
L a p or a n Keu a n g a n
42- 44
L a p or a n O p er a s ion a l
45- 48
L a p or a n A r u s Ka s
49- 51
L a p or a n P er u b a h a n E k u ita s
52- 53
C a ta ta n a ta s L a p or a n Keu a n ga n
54- 63
S tr u k tu r
54- 57
.*,
Penya jia n Keb ija ka n- Keb ijeika n A k u n ta n s i
Pen gu n gka p a n - Pen gu n gka p a n
Lampiran
- Kebijakan
Akuntansi
L a in n ya
Pemerintah
Daerah
58- 62
63
; K E B I J A K A N A K UN T A N S I N O M O R 0 1
i P E N Y A J I A N L A P O R A N K E UA N G A N
1
zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWUTSRPONMLKJIHGFEDCBA
i
Paragraf-paragraf
paragraf
yang
kebijakan,
paragraf
yang
penjelasan
Konseptual
ditulis
harus
yang
Kebijakan
dengan
ditulis
huruf
dibaca
dalam
dengan
Akuntansi
tebal
konteks
huruf
Pemerintah
dan miring
biasa
paragraf-
dan
Daerah.
adalah
Kerangka
zyxwvutsrqponmlkjihgfedcba
P E N D A H U LU A N \
Tu j u a n
01.
;
T u j u a n k eb ija k a n i n i a d a la h m en g a tu r p en ya jia n la p or a n
u n tu k
tu j u a n
k eu a n g a n
u m u mzyxwvutsrponmlkjihgfedcbaXUTRONMJIHFEDA
[general
purpose
financial
statements)
da la m
r a n g k a m e n in g k a tk a n k eter b a n d in ga n la p or a n k eu a n g a n b a ik ter h a d a p
a n gga r a n , a n ta r periode, m a u p u n a n ta r en tita s .
02.
U n t u k m en ca p a i tu j u a n ters eb u t, k eb ija k a n i n i m en eta p k a n s e l u r u h
p er tim b a n g a n d a l a m r a n g k a p en ya jia n
s t r u k t u r l a p or a n
k eu a n g a n .
03.
k eu a n g a n
la p or a n k eu a n g a n ,
d a n p er s ya r a ta n
p ed oma n
m i n i m u m is i la p or a n
=
L a p or a n k eu a n g a n u n t u k tu j u a n u m u m a d a la h la p or a n k eu a n ga n ya n g
d i tu j u k a n
u n tu k
memen u h i
p en ggu n a
la p or a n .
k e b u tu h a n
Pen ga ku a n ,
b er s a ma
p en gu ku r a n ,
s eb a gia n
dan
b es a r
p en g u n g k a p a n
tr a n s a k s i- tr a n s a k s i s pes ifik d a n p er is tiw a - p er is tiw a ya n g la in , d ia tu r
d a l a m Keb ija ka n a k u n ta n s i ya n g k h u s u s .
Ru a n g L in g k u p
04.
;
L a p or a n k eu a n g a n u n t u k tu j u a n u m u m d i s u s u n d a n d is a jik a n d en ga n
b a s is a k r u a l .
05.
L a p or a n
k eu a n g a n
u n tu k
tu j u a n
umum
a d a la h
la p or a n
ya n g
d i m a k s u d k a n u n t u k m e m e n u h i k e b u tu h a n p en ggu n a . Ya n g d i m a k s u d
d en ga n
p en ggu n a
a d a la h
p emer iks a / p en ga w a s ,
ma s ya r a k a t,
p i h a k ya n g
m em b er i
legis la tif,
a ta u
lemb a ga
b er p er a n
da la m
pros es d on a s i, in ves ta s i, d a n p in j a m a n , s erta p em er in ta h ya n g leb ih
tin ggi ( p emer in ta h
p u s a t, p em er in ta h p r ovin s i). L a p or a n
k eu a n g a n
m e l ip u ti l a p or a n k eu a n g a n ya n g d is a jik a n ter p is a h a ta u b a gia n d a r i
la p or a n
k eu a n g a n
ya n g
d is a jik a n d a l a m
d oku men
p u b l i k la in n ya
s eperti la p or a n ta h u n a n .
06.
Kebijakan
akuntansi
peiaporan
ini
berlaku
; dalam
yaitu
entitas
menyusun
pemda,
dan PPKD.Tidak
untuk
sedangkan
termasuk
peiaporan
laporan
entitas
perusahaan
dan
entitas
keuangan,
akuntansi
Entitas
yaitu
SKPD
daerah.
B a s is A k u n ta n s i 5
07.
Basis
akuntansi
pemerintah
08.
yaitu
yang
basis
digunakan
dalam
laporan
keuangan
akrual
E n tita s p eia p or a n d ip er k en a n k a n u n t u k men yelen ga r a ka n
d a n p en ya jia n la p or a n k eu a n g a n d en ga n m en g g u n a k a n
b a s is
a kru a l,
b a ik
da la m
p en g a k u a n
p en d a p a ta n ,
a k u n ta n s i
s ep en u h n ya
b ela nja ,
dan
p emb ia ya a n , m a u p u n d a l a m p en g a k u a n a s et, kew a jib a n , d a n ek u ita s .
-•
Lampiran
- Kebifakan
Akuntansi
2
Pemerintah
Daerah
i zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWUTSRPONMLKJIHGFEDCBA
09.
Entitas
peiaporan
menyajikan
akrual
yang
\ laporan
tetap
berdasarkan
menyelenggarakan
keuangan
menyajikan
basis
dengan
Laporan
akuntansi
dan
menggunakan
Realisasi
basis
Anggaran
kas.
\ zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
D E FIN IS I
i
10. : B e r i k u t a d a la h is tila h - is tila h ya n g d ig u n a k a n d a l a m Keb ija ka n d en ga n
p en ger tia n :
'
A n g g ar an P e n d a p a t a n d a n Be l a n j a Da e r a h (A P BD) a d a la h r en ca n a
k eu a n g a n t a h u n a n p em er in ta h a n d a er a h ya n g d is etu j u i oleh
D ew a n
Per w a kila n Ra kya t D a er a h . zyxwvutsrponmlkjihgfedcbaXUTRONMJIHFEDA
1
I
A r us K a s a d a la h a r u s m a s u k d a n k elu a r k a s d a n s eta ra ka s p a d a
B en d a h a r a U m u m D a er a h .
A s e t a d a la h ; s u m b er d a ya ek on om i ya n g d ik u a s a i d a n / a ta u d im il ik i
oleh p em er in ta h d a er a h seb agai a k ib a t d a r i p er is tiw a ma s a l a l u d a n
d a r i m a n a m a n fa a t ek on om i d a n / s os ia l d i m a s a d ep a n d ih a r a p k a n
d a p a t d ip er oleh oleh p em er in ta h d a er a h s erta d a p a t d i u k u r
d en ga n
s a tu a n u a n g , te r m a s u k s u m b er d a ya n o n k eu a n g a n ya n g d ip e r l u k a n
u n t u k p en yed ia a n j a s a b a gi m a s ya r a k a t u m u m d a n
s u m b er - s u m b er
da ya ya n g d ip elih a r a k a r en a a la s a n s eja ra h d a n b u d a ya .
i
t
A se t
t ak
t e r w uj ud
a d a la h
aset
n on
k eu a n g a n
ya n g
dapat
d iid en tifik a s ik a n d a n ti d a k m e m p u n ya i w u j u d fis ik s erta d i m i l i k i u n t u k
d ig u n a k a n d a l a m m en g h a s ilk a n b a r a n g a ta u j a s a
a ta u d ig u n a k a n
u n t u k t u j u a n l a in n ya te r m a s u k h a k a ta s k ek a ya a n in tel ek tu a l .
A s e t t e t ap a d a l a h a s et ya n g b e r w u j u d ya n g m e m p u n ya i ma s a ma n fa a t
leb ih d a r i
12 {d u a b elas) b u l a n u n t u k d ig u n a k a n d a l a m
kegia ta n
p em er in ta h d a er a h a ta u d im a n fa a tk a n oleh m a s ya r a k a t u m u m .
Ba s i s
ak r ual
a d a la h
b a s is
a k u n ta n s i ya n g
men ga ku i
p en g a r u h
tr a n s a k s i d a n p er is tiw a l a in n ya p a d a s a a t tr a n s a k s i d a n p er is tiw a i t u
terja d i, ta n p a m e m p e r h a tik a n s a a t ka s a ta u s eta ra ka s d iter im a a ta u
d ib a ya r.
;
i
i
B a s i s k a s a d a la h b a s is a k u n ta n s i ya n g m e n g a k u i p en g a r u h tr a n s a k s i
d a n p er is tiw a l a in n ya p a d a s a a t ka s a ta u s eta ra ka s d iter im a a ta u
I
d ib a ya r .
t
Be ba n a d a la h p e n u r u n a n ma n fa a t ek on om i a ta u p oten s i ja s a daleu n
periode
p eia p or a n
ya n g
m e n u r u n k a n ek u ita s , ya n g
dapat
b er u p a
p en gelu a r a n a ta u k o n s u m s i a s et a ta u ti m b u l n ya kew a jib a n .
Be l a n j a a d a la h s em u a p en gelu a r a n d a r i Reken in g Ka s D a er a h
m en g u r a n g i t S a ldo A n gga r a n
Lany>iran
- Kebifakan
Akuntansi
Pemerintah
Leb ih d a l a m periode t a h u n
Daerah
ya n g
a n gga ra n
b er s a n g k u ta n ya n g ti d a k a k a n d ip er oleh p em b a ya r a n n ya k em b a l i oleh
p em er in ta h . J zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
i
Da n a
Cadang an
k e b u tu h a n ya n g
a d a la h d a n a ya n g
d is is ih k a n u n t u k
men a mp u n g
m e m e r l u k a n d a n a r ela tif b es a r ya n g
tid a k d a p a t
d ip e n u h i d a l a m s a tu t a h u n a n gga r a n .
E k u i t a s a d a la h k ek a ya a n b er s ih p em er in ta h ya n g m e r u p a k a n s elis ih
a n ta r a a s et d a n k ew a jib a n p em er in ta h
E n t i t a s A k u n t a n s i a d a la h S a tu a n Kerja p en ggu n a
a n gga r a n / p en ggu n a
b a r a n g d a n oleh k a r en a n ya w a jib men yelen gga r a ka n
m e n yu s u n
l a p or a n
k eu a n g a n
u n tu k
a k u n ta n s i d a n
d ig a b u n g k a n
pada
en tita s
p eia p or a n . Ya n g te r m a s u k ke d a l a m en tita s a k u n ta n s i a d a la h SKPD
d a n PPKD .
\
zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWUTSRPONMLKJIHGFEDCBA
*
E n t i t a s P e i a p o r a n a d a la h p em er in ta h d a er a h ya n g ter d ir i d a r i s a tu
a ta u
l eb ih
en tita s
a k u n ta n s i ya n g
p er u n d a n g - u n d a n g a n
w a jib
m e n u r u t k e te n tu a n p er a tu r a n
m e n ya m p a ik a n
p eia p or a n
p er ta n ggu n gja w a b a n b er u p a la p or a n k eu a n g a n p em er in ta h d a er a h .
I n v e s t a s i a d a la h a s et ya n g d i m a k s u d k a n u n t u k memp er oleh
ek on om ik
s epeti
b u nga ,
ma n fa a t
d ivid en , d a n r oya l ti, a ta u ma n fa a t
s os ia l
s eh in gga d a p a t m e n in g k a tk a n k e m a m p u a n p em er in ta h d a er a h d a l a m
r a n g k a p ela ya n a n kep a d a ma s ya r a k a t.
(
J
K a s a d a la h u a n g tu n a i d a n saldo s im p a n a n d i b a n k ya n g s etia p s a a t
d a p a t d ig u n a k a n u n t u k memb ia ya i kegia ta n p em er in ta h .
K a s Da e r a h a d a la h tem p a t p en jd mp a n a n u a n g d a er a h ya n g d i te n tu k a n
oleh B u p a t i u n t u k m e n a m p u n g s e l u r u h p en er im a a n d a n p en gelu a r a n
p em er in ta h d a er a h .
K e w a j i ba n a d a la h u ta r ig ya n g t i m b u l d a r i p er is tiw a ma s a l a l u ya n g
p en yeles a ia n n ya m en g a k ib a tk a n a l ir a n k el u a r s u m b er d a ya ek on omi
p em er in ta h d a er a h . zyxwvutsrponmlkjihgfedcbaXUTRONMJIHFEDA
i
L a p o r a n k e ua n g a n g abun g an a d a la h s u a tu l a p or a n k eu a n g a n ya n g
mer u p a ka n • ga b u nga n
k es el u r u h a n
la p or a n
k eu a n g a n
en tita s
a k u n ta n s i s eh in gga ters a ji seb agai s a tu en tita s p eia p or a n tu n gga l.
L a p o r a n k e ua n g a n i n t e r i m a d a la h la p or a n k eu a n g a n ya n g d iter b itk a n
d i a n ta r a d u a la p or a n k eu a n g a n ta h u n E in .
M at a u a n g a s i n g a d a la h m a ta u a n g s ela in m a ta u a n g r u p ia h .
M a t e r i a l i t a s a d a la h s u a tu k o n d is i ya n g ti d a k ter s a jik a n n ya a ta u s a la h
saji s u a t u in for m a s i a k a n m em p en g a r u h i k e p u tu s a n a ta u p en iia ia n
Lampiran
• Kebijakan
Akuntansi
Pemerintah
Daerah
j zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
p en ggu n azyxwvutsrponmlkjihgfedcbaXUTRONMJIHFEDA
yang d ib u a t a ta s da s a r la p or a n
ter g a n tu n g p a d a
h a k i k a t a ta u b es a r n ya
k eu a n g a n .
pos
M a ter ia lita s
a ta u k es a la h a n
ya n g
d ip er tim b a n g k a n d a r i kea d a a n k h u s u s d i m a n a k e k u r a n g a n a ta u s a la h
j
saji ter ja d i.
•
NUai w aj ar a d a la h n il a i tu k a r a s et a ta u p en yeles a ia n kew a jib a n a n ta r
p ih a k ya n g m e m a h a m i d a n b er k ein g in a n u n t u k m e l a k u k a n tr a n s a k s i
w a ja r.
;
zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWUTSRPONMLKJIHGFEDCBA
I
P e m bi a y a a n {financing)
a d a la h s etia p p em er im a a n ya n g p er l u d ib a ya r
k em b a l i d a n / a ta u p en gelu a r a n ya n g a k a n d iter im a k em b a l i, b a ik p a d a
ta h im
a n gga r a n
b e r ik u tn ya , ya n g
d ima ks u d ka n
b er s a n g k u ta n
mau pu n
d a l a m p en ga n ga r a n
u n tu k
m e n u tu p
ta h u n - ta h u n
a n gga ra n
p em er in ta h d a er a h
ter u ta m a
defis it a ta u
m em a n fa a tk a n
s u rplu s
i
an^aran.
P e n d a p a t a n -L O a d a la h h a k p em er in ta h d a er a h ya n g d i a k u i seb agai
p en a m b a h ek u ita s d a l a m periode t a h u n a n gga r a n ya n g b er s a n g k u ta n
d a n tid a k p e r l u d ib a ya r k em b a li.
P e n d a p a t a n -L R A
a d a la h
s emu a
p en er im a a n
Reken in g
Ka s
D a er a h
ya n g m e n a m b a h S a ldo An gga r a n L eb ih d a l a m periode t a h u n a n gga ra n
ya n g b er s a n g k u ta n ya n g men ja d i h a k p em er in ta h , d a n tid a k p er l u
d ib a ya r k em b a l i oleh p em er in ta h .
i
P e n y u s u t a n a d a la h a loka s i ya n g s is tema tis a ta s n il a i s u a tu a s et teta p
ya n g d a p a t d i s u s u tk a n [depreciable
assets)
s ela ma ma s a ma n fa a t a s et
ya n g b er s a n g k u ta n .
i
P e r s e d i a a n I a d a la h
a s et
p er len gk a p a n
d ima k s u d k a n
ya n g
la n ca r
da la m
u n tu k
b e n tu k
b arang
men d u ku n g
a ta u
kegia ta n
op era s ion a l p em er in ta h d a er a h d a n b a r a n g- b a r a n g ya n g d i m a k s u d k a n
u n tu k
d ij u a l / a ta u
d is er a h k a n
da la m
ra ngka
p ela ya n a n
kep a d a
ma s ya r a k a t. ;
i
R e k e n i n g K a s Dae r ah : a d a la h r ek en in g tem p a t p en yim p a n a n
d a er a h
ya n g
d i te n tu k a n oleh
b u p a ti u n t u k
men a mp u n g
uang
s el u r u h
p en er im a a n d a er a h d a n memb a ya r s e l u r u h p en gelu a r a n d a er a h p a d a
b a n k ya n g d iteta p k a n ,
S e l i s i h k u r s a d a la h s elis ih ya n g t i m b u l k a r en a p en ja b a r a n m a ta u a n g
a s in g ke r u p i a h p a d a k u r s ya n g b erb ed a .
(
S e t a r a k a s a d a la h in ves ta s i j a n g k a p en d ek ya n g s a nga t l i k u i d ya n g
slap d ij a b a r k a n m en ja d i ka s s erta b eb a s d a r i res iko p er u b a h a n n il a i
ya n g s ig n ifik a n .
5
Lampiran
• Kebijakan
Akuntansi
Pemerintah
Daerah
Si sa
l e bi h / k ur a n g
p e m bi a y a a n
an g g ar an
( S i L P A / S i K P A )zyxwvutsrqponmlkjihgfe
a d a la h
s elis ih l e b i h / k u r a n g a n ta r a rea lis a s i p en er im a a n
dan
p en gelu a r a n
APB D s ela ma s a tu periode p eia p or a n .
S ur p l us / d e f i s i t -L O a d a la h s elis ih a n ta r a p en d a p a ta n - LO
d a n b eb a n
s ela ma s a tu p eriod e p eia p ora n , s etela h d ip e r h itu n g k a n s u r p lu s / d efis it
d a r i k eg ia ta n ' n on op era s ion a l d a n pos l u a r b ia s a .
;
S ur p l us / d e f i s i t -L R A a d a la h s elis ih l e b ih / k u r a n g a n ta r a p en d a p a ta n LRA d a n b ela n ja s ela ma s a tu periode p eia p or a n .
T an g g al
p e i a p o r a n a d a la h ta n gga l h a r i te r a k h ir d a r i s u a tu periode
p eia p or a n .
|
i
TU J U A N LAPO RAN KE U A N G A N
11.
Tu j u a n
umum
l a p or a n
k eu a n g a n
a d a la h
m en ya jik a n
in for ma s i
men gen a i p os is i k eu a n g a n , rea lis a s i a n gga r a n , a r u s ka s , d a n k in er ja
k eu a n g a n s u a t u en tita s ya n g b er ma n fa a t b a gi p a r a p en ggu n a
da la m
m e m b u a t d a n men geva lu a s i k e p u tu s a n men gen a i a lok a s i s u m b er da ya .
12.
S eca ra s pes ifik, t u j u a n p eia p or a n k eu a n g a n p em er in ta h d a er a h a d a la h
u n tu k
m en ya j ik a n
in for m a s i
ya n g
b er g u n a
u n tu k
p en ga mb ila n
k e p u tu s a n d a n u n t u k m e n u n j u k k a n a k u n ta b il ita s en tita s p eia p or a n
a ta s s u m b er d a ya ya n g d ip er ca ya ka n kep a d a n ya , d en ga n :
a) m en yed ia k a n
in for m a s i men gen a i
p os is i
s u m b er
d a ya
ek on om i,
k ew a jib a n , d a n ek u ita s d a n a p em er in ta h d a er a h ;
b) m en yed ia k a n in for m a s i men gen a i p e r u b a h a n p os is i s u m b er
d a ya
ek on om i, k ew a jib a n , d a n ek u ita s d a n a p em er in ta h d a era h ;
c) m en yed ia k a n in for m a s i men gen a i s u mb er , a loka s i, d a n p en ggu n a a n
s u m b er d a ya ek on om i;
d) m en yed ia k a n
in for m a s i
men gen a i
k eta a ta n
rea lis a s i
ter h a d a p
a n gga r a n n ya ;
e) m en yed ia k a n in for m a s i men gen a i ca r a en tita s p eia p or a n m en d a n a i
a k tivita s n ya d a n m e m e n u h i k e b u tu h a n k a s n ya ;
f)
m en yed ia k a n in for m a s i men gen a i p oten s i p em er in ta h d a er a h u n t u k
m em b ia ya i p en yelen gga ra a n kegia ta n p em er in ta h ;
g) m en yed ia k a n
in f o r m a s i, ya n g
b er g u n a
u n tu k
men geva lu a s i
k e m a m p u a n en tita s p eia p or a n d a l a m m en d a n a i a k tivita s n ya ;
13.
Peia p ora n
k eu a n g a n
men gen a i:
!
ju ga
m en ya jik a n
in for m a s i
b a gi
p en ggu n a
a) in d ik a s i a p a k a h s u m b er d a ya tela h d ip er oleh d a n d ip er g u n a k a n
s es u a i d en ga n a n gga r a n ; d a n
b) in d ik a s i a p a k a h s u m b er da ya tela h d ip er oleh d a n d ig u n a k a n s es u a i
d en ga n k e te n tu a n , te r m a s u k b a ta s a n gga r a n ya n g d iteta p k a n oleh
D PRD .
14.
I
U n t u k m e m e n u h i tu j u a n u m u m i n i , la p or a n k eu a n g a n
men yed ia k a n
in for m a s i men gen a i en tita s d a l a m h a l :
a) As et;
j
b) Kew a jib a n ;
i
Lampiran
• Kebijakan
'
Akuntansi
Pemerintah
:
Daerah
}
6
zyxwvut
p zyxwvutsrponmlkjihgfedcbaXUTRONMJIHFEDA
c) zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
E k u ita s ; ;
d) Pen d a p a ta n - LRA;
e) B ela n ja ;
f) Tra n s fer;
g)
;
Pemb ia ya a n ;
h) S a ldo a n gga r a n leb ih ;
:
i) Pen d a p a ta n - LO ;
j) B eb a n ; d a n
k) A r u s k a s . j
15.
In for ma s i d a l a m la p or a n k eu a n g a n ter s eb u t releva n u n t u k m e m e n u h i
tu j u a n s eb a ga ima n a ya n g d in ya ta k a n s eb elu mn ya , n a m u n tid a k d a p a t
s ep en u h n ya i m e m e n u h i
ter m a s u k
d en ga n
lajDoran
n on
tu j u a n
ter s eb u t.
k eh a n g a n ,
l a p or a n k eu a n g a n
dapat
In for m a s i
d il a p or k a n
u n t u k m em b er ik a n
ta m b a h a n ,
b ers a ma - s a ma
g a m b a r a n ya n g leb ih
k om p r eh cn s if men gen a i a ktifita s s u a tu en tita s p eia p or a n s ela ma
periode.
16.
\
E n tita s p eia p or a n
p a r a p en ggu n a
p en ya jia n
in for m a s i ta m b a h a n
k e p u tu s a n
u n tu k
d a l a m m em p er k ir a k a n k in er ja k eu a n g a n
p en ggolon ga n a s et, s ep erti h a l n ya d a l a m
men gen a i
a loka s i
s u mb er
p e m b u a ta n
d a ya
m e m b a n tu
en tita s d a n
dan
ek on omi,
eva lu a s i
in for ma s i
ta m b a h a n i n i te r m a s u k r in c ia n men gen a i o u tp u t en tita s d a n
da la m
s a tu
b e n tu k
in d ik a to r k in er ja
k eu a n g a n ,
outcomes
tin j a u a n p r og r a m
dan
la p or a n men gen a i p en ca p a ia n k in er ja k eu a n g a n en tita s s ela ma periode
p eia p or a n .
;
I
1
TAN G G U N G J A W A B PE LAPO RAN KE U AN G AN
17.
Ta n ggu n g j a w a b p en yu s u n a n d a n p en ya jia n l a p or a n k eu a n ga n
b era da
p a d a p i m p i n a n en tita s . '
i
KO M PO N E N - KO M PO N E N LAPO RAN KE U AN G AN zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWUTSRPONMLKJIHG
18.
Komponen-komponen
keuangan
pokok
terdapat
dalam
Realisasi
Anggaran;
b) Laporan
Perubahan
Saldo Anggaran
laporan
Lebih;
Operasional;
e) Laporan
Arus
f)
Perubahan
Laporan
g) Catatan
Laporan
Kas;
Arus
Kas
fungsi
Perubahan
Bendahara
menyusun
Ekuitas;
atas Laporan
mempunyai
oleh
set
•
d) Laporan
Laporan
suatu
adalah:
a) Laporan
c) Neraca;
19.
yang
laporan
keuangan.
yang
hanya
disajikan
perbendaharaan
Saldo
Umum
entitas
yang
umum;
Anggaran
Daerah
keuangan
oleh
Lebih
dan
yang
entitas
hanya
peiaporan
disajikan
yang
konsolidasiannya.
I
S TRU KTU R D AN IS I
P en d a h u lu a n
20.
P em ya ta a n | k eb ija k a n
Lampiran
• Keb(/akan
Akuntansi
in i
Pemerintah
m en s ya r a tk a n
Daerah
a d a n ya
p en g u n g k a p a n
te r te n tu
pada
m en s ya r a tk a n
m u k azyxwvutsrponmlkjihgfedcbaXUTRONMJIHFEDA
[on
the face)
l a p or a n
k eu a n g a n ,
lem b a r
p en g u n g k a p a n
pos - pos l a in n ya d a l a m lemb a r
mu ka
la p or a n k eu a n g a n a ta u d a l a m C a ta ta n a ta s L a p or a n Keu a n ga n ,
dan
forrn a t seb agai l a m p ir a n k eb ija k a n i n i ya n g d a p a t
m er ek om en d a s ik a n
d i i k u t i oleh en tita s a k u n ta n s i d a n en tita s p eia p or a n
s es u a i
d en ga n
s itu a s i ma s in g- ma s in g. zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
i
Id en tifika s i L a p or a n
21.
Laporan
dari
22.
keuangan
informasi
Kebijakan
dan
tidak
lainnya
untuk
terbitan
hanya
berlaku
untuk
atau
menurut
bukan
Akuntansi
dibedakan
dokumen
bagi pengguna
disajikan
dan
dalam
informasi
tahunan
penting
namun
diidentiflkasi
Akuntansi
laporan
23.
Keu a n ga n zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWUTSRPONMLKJIHGFEDCBA
lain
yang
dokumen
untuk
Kebijakan
merupakan
yang
disajikan
subyek
yang
keuangan
dalam
Oleh
membedakan
Akuntansi
suatu
karena
itu,
informasi
dari
diatur
Jelas
sama.
laporan
lainnya.
dapat
secara
yang
informasi
dalam
lain,
Kebijakan
ini.
S etia p k o m p o n en l a p or a n k eu a n g a n h a r u s d iid en tifik a s i s eca ra jela s .
D is a m p in g i t u , in for m a s i b a r i k u t i n i h a r u s d l k e m u k a k a n s eca ra jela s
dan
d iu l a n g p a d a
memp er oleh :
s etia p
h a la ma n
p em a h a m a n
d is a jika n :
ya n g
la p or a n
m em a d a i
b il a m a n a
a ta s
p er l u
u n tu k
in for m a s i
ya n g
'
a) n a m a S KP D / P P KD / P E M D A ;
b) c a k u p a n i la p or a n
k eu a n g a n ,
apakah
s a tu
en tita s
tu n gga l
a ta u
g a b u n g a n d a r i b eb era p a en tita s a k u n ta n s i ;
c) ta n gga l
p eia p or a n
k eu a n g a n ,
ya n g
a ta u
s es u a i
periode
ya n g
d ica k u p
oleh
d en ga n
k om p on en - k om p on en
la p or a n
la p or a n
k eu a n g a n ;
d) m a ta u a n g p eia p or a n a d a la h Ru p ia h ; d a n
e) tin g k a t k eteta p a n ya n g d ig u n a k a n d a l a m p en ya jia n
a n gka - a n gka
p a d a l a p or a n k eu a n g a n .
24.
B erb a ga i
p er tim b a n g a n
d ig u n a k a n
u n tu k
p en g a tu r a n
ten ta n g
p en om or a n h a l a m a n , referensi, d a n s u s u n a n la p or a n s ehingga d a p a t
m e m p e r m u d a h p en ggu n a d a l a m m em a h a m i l a p or a n k eu a n ga n .
25.
L a p or a n
k eu a n g a n
s er in gka li
in for m a s i
d is a jik a n
da la m
d em ik ia n
in i dapat
leb ih
mu dah
d im en g er ti
r i b u a n a ta u j u t a a n
d iter im a
s epa nja ng
r u p ia h .
tin g k a t
b ila m a n a
Penya jia n
ketep a ta n
da la m
p en ya jia n a n gka - a n gka d iu n g k a p k a n d a n in for m a s i ya n g releva n tid a k
h il a n g
;
i
Periode Peia p ora n
26.
•
Laporan
keuangan
setahun.
Dalam
berubah
dan
periode
yang
peiaporan
a) alasan
b) fakta
Lampiran
• Kebijakan
disajikan
situa.si
laporan
tertentu,
keuangan
lebih panjang
mengungkapkan
penggunaan
bahwa
Akuntansi
sekurang-kurangnya
tanggal
tahunan
atau pendek
informasi
periode
Pemerintah
Daerah
disajikan
dari
dalam
suatu
entitas
dengan
satu
tahun,
suatu
entitas
berikut:
peiaporan
Jumlah-Jumlah
laporan
sekali
tidak
komparatif
satu
tahun,
untuk
laporan
tertentu
seperti
dapat
arus
kas dan
diperbandingkan.
catatan
catatan
p ela p or a n n ya ,
tidak
zyxwvutsrponmlkjihgfedcbaXUTRONMJIHFEDA
27.zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
D a l a m s itu a s i te r te n tu s u a tu en tita s p eia p or a n
ta n gga l
terkait
m is a l n ya
s eh u b u n g a n
p e r u b a h a n t a h u n a n gga r a n : Pen gu n gka p a n
p eia p or a n a d a l a h p en tin g a ga r p en ggu n a
haru s
m en g u b a h
d en ga n
a d a n ya
a ta s p er u b a h a n ta n gga l
m en ya d a r i k a l a u j u m l a h -
j u m l a h ya n g disajikan- . u n t u k periode s eka r a n g d a n j u m l a h - j u m l a h
k o m p a r a tif ti d a k d a p a t d ip er b a n d in g k a n . C on toh s ela n ju tn ya a d a la h
d a l a m ma s a ' tr a n s is i d a r i a k u n ta n s i b erb a s is k a s ke a k r u a l , s u a tu
en tita s
p eia p or a n
m en g u b a h
ta n gga l
p eia p or a n
en tita s - en tita s
a k u n ta n s i ya n g b er a d a d a l a m en tita s p eia p or a n u n t u k m e m u n g k i n k a n
p e n yu s u n a n la p or a n k eu a n g a n k on s olid a s ia n .
Tepa t W a k t u
\
28.
l a p or a n
Kegu n a a n
k eu a n g a n
b er k u r a n g
b il a m a n a
la p or a n
tid a k
ters ed ia b a gi p en ggu n a d a l a m s u a tu periode te r te n tu s etela h ta n gga l
p eia p or a n . F a k tor - fa k tor ya n g d ih a d a p i s ep erti k omp lek s ita s
opera s i
s u a tu en tita s p eia p or a n b u k a n m e r u p a k a n a la s a n ya n g c u k u p a ta s
kcga ga la n
p eia p or a n ya n g tep a t w a k t u . B a ta s w a k t u
p en ya m p a ia n
la p or a n s ela mb a t- la mb a tn ya 6 (enam) b u l a n s etela h b e r a k h im ya t a h u n
a n gga r a n .
[
La p or a n Rea lis a s i A n gga r a n
29.
XMporan
Realisasi
pemerintah
30.
Anggaran
daerah
yang
mengungkapkan
menunjukkan
kegiatan
ketaatan
keuangan
terhadap
APBD.
L a p or a n Rea lis a s i An gga r a n m en ya jik a n ik h tis a r s u mb er , a loka s i d a n
p en ggu n a a n ,
s u m b er
d a ya
ek on om i
ya n g
d ikelola
oleh
S KPD / PPKD / p emer in ta h d a er a h d a la m s a tu periode p eia p or a n .
31.
lAxporan
Realisasi
unsur-unsur
a)
Anggaran
sebagai
menyajikan
sekurang-kurangnya
berikut:
Pendapatan-LRA;
b) Belanja; ^
c)
Transfer;
d)
Surplus/defisit-IJiA;
e)
f)
32.
Pembiayaan;
Sisa
lebih/kurang
Ixtporan
antara
Realisasi
anggaran
peiaporan.
33.
pembiayaan
Anggaran
dengan
anggaran.
menggambarkan
realisasinya
perbandingan
dalam
satu
periode
\
L a p or a n Rea lis a s i A n ^ a r a n d ijela s ka n leb ih Ictnju t d a l a m C a ta ta n a ta s
L a p or a n
Keu a n ga n .
Penjela s a n
m em p en g a r u h i p ela ks a n a a n
mon eter,
s eb a b - s eb a b
ter s eb u t
a n gga ra n
ter ja d in ya
memu a t
h a l- h a l
s ep erti k eb ij a k a n
p erb ed a a n
ya n g
ya n g
fiskal
dan
m a ter ia l a n ta r a
a n gga r a n d a n rea lis a s in ya , s erta d a fta r - d a fta r ya n g m e r in c i leb ih l a n j u t
a n g k a - a n g k a ya n g d ia n gga p p er l u u n t u k d ijela s ka n .
La p or a n P er u b a h a n S a ldo An gga r a n L eb ih
34.
L a p or a n
P er u b a h a n
S a ldo
A n gga r a n
'
Lampiran
- Kebi/akan
L eb ih
m en ya jik a n
s eca ra
9
Akuntansi
Pemerintah
Daerah
k om p a r a tif d en g a n periode s eb elu mn ya pos - pos b e r ik u t:
a) S a ldo A n g g a r a n L eb ih a w a l;
b) Pen ggu n a a n S a ldo A n gga r a n Leb ih ;
c) S is a L eb ih / Ku r a n g Pemb ia ya a n A n gga r a n t a h u n b erja la n ;
d) Kor eks i Kes a la h a n P em b u k u a n T a h u n S eb elu mn ya ; d a n
e) L a in - l a in ;zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
j
f) S a ldo A n g g a r a n L eb ih A k h ir .
35.
D i s a m p in g
i t u , s u a tu en tita s
p eia p or a n
l a n j u t d a r i u n s u r - u n s u r ya n g
ter d a p a t
m en ya jik a n
da la m
r in cia n
La p or a n
S a ldo A n g g a r a n L eb ih d a l a m C a ta ta n a ta s L a p or a n
leb ih
Per u b a h a n
Keu a n ga n .
zyxwvutsrqponmlkjihgfed
*
N era ca
36.
i
N era ca
m en g g a m b a r k a n
p os is i
k eu a n g a n
s u a tu
men gen a i a s et, kew a jib a n ,
a k u n ta n s i/ en tita s p eia p ora n
en tita s
dan
ek u ita s
d a n a p a d a ta n gga l ter ten tu .
j
Kla s ifika s i
37.
Setiap
entitas
asetnya
akuntansi/entitas
dalam
aset
mengklasifikasikan
pendek
38.
entitas
setiap
pos
yang
yang
diharapkan
dari
39.
dan
diharapkan
belas)
panjang
bulan
setelah
dan
nonlancar
serta
menjadi
kewajiban
Jangka
peiaporan
yang
mengungkapkan
mencakup
atau
tanggal
diterima
mengklasifikasikan
neraca.
diterima
akan
s u a tu
b a r a n g- b a r a n g
kewajiban
akan
12 (dua belas)
A p a b ila
dalam
akuntansi/entitas
ciset
(dua
lancar
kewajibannya
dan Jangka
Setiap
peiaporan
dibayar
peiaporan
atau
Jumlah-Jumlah
dalam
waktu
12
dan
Jumlahjumlah
dalam
waktu
dibayar
lebih
bulan.
en tita s
ya n g
a k u n ta n s i/ en tita s
akan
d ig u n a k a n
p eia p or a n
da la m
men yed ia ka n
m en j a l a n k a n
kegia ta n
p em er in ta h a n , p e r l u a d a n ya kla s ifika s i ter p is a h a n ta r a a s et la n ca r d a n
n on la n ca r
da la m
b a r a n g- b a r a n g
b e r ik u tn ya
p a n ja n g.
40.
n er a ca
ya n g
dan
u n tu k
akan
ya n g
m em b er ik a n
d ig u n a k a n
akan
d ig u n a k a n
in for m a s i
men gen a i
periode
a k u n ta n s i
da la m
u n tu k
k ep er lu a n
ja ngka
•'
In for m a s i ten ta n g ta n gga l j a t u h temp o a s et d a n kew a jib a n
b er ma n fa a t l u n t u k m en il a i l ik u id ita s d a n
a k u n ta n s i/ en tita s
n on k eu a n g a n
b er ma n fa a t
p eia p ora n .
In for ma s i
d a n kew a jib a n
n on la n ca r
ten ta n g
s eperti p ers ed ia a n
u n t u k men g eta h u i
a s et la n ca r 1 d a n
s olva b ilita s
k eu a n g a n
s u a tu
en tita s
penyeles a ia n
a s et
d a n ca d a n ga n j u g a
a p a k a h a s et d ik la s ifik a s ik a n seb agai
dan
kew a jib a n
d ikla s ifika s ika in
seb agai
kew a jib a n j a n g k a p en d ek d a n j a n g k a p a n ja n g.
41.
Neraca
mencantumkan
a) kas dan setara
b) investasi
c) piutang
d)
pendek;
dan bukan
pajak;
persediaan;
e) investasi
f)
aset
Jangka
panjang;
tetap;
;
Lampiran
mengenai:
kas;
Jangka
pajak
sekurang-kurangnya
• Kebijakan
10
Akuntansi
Pemerintah
Daerah
g) kewajiban
Jangka
pendek;
h) kewajiban
Jangka
panjang;
i)
ekuitas.
iS
i riI
i zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
In for ma s i ya n g d is a j ik a n d a l a m N era ca a ta u d a l a m C a ta ta n a ta s L a p or a n
Keu a n ga nzyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
j
42.
Suatu
entitas
peiaporan
maupun
dalam
Catatan
pos-pos
gang
disajikan,
sesuai
dengan
operasi
diklasifikasikan
sifatnya.
43.
mengungkapkan,
atas
Laporan
yang
lanjut,
dalam
Keuangan
diklasifikasikan
entitas
lebih
baik
subklasifikasi
dengan
cara
bersangkutan.
bilamana
Neraca
perlu,
yang
Suatu
sesuai
pos
dengan
\
Rin cia n ya n g ter ca k u p d a l a m s u b k la s ifik a s i d i N era ca a ta u d i C a ta ta n
a ta s L a p or a n Keu a n ga n ter g a n tu n g p a d a p er s ya r a ta n d a r i Keb ija ka n
A k u n ta n s i
Pemer in ta h
D a er a h
dan
ma ter ia lita s j u m l a h pos
ya n g
b er s a n g k u ta n .
44.
Pen gu n gka p a n a k a n b er va r ia s i u n t u k s etia p pos , m is a ln ya :
a) p i u ta n g d ir in c i m e n u r u t j u m l a h p iu ta n g p a ja k, r e tr ib u s i p en ju a la n ,
p i h a k ter k a it, u a n g m u k a , d a n j u m l a h la in n ya ;
b) p er s ed ia a n
d ir in c i
leb ih
la nju t
s es u a i
d en ga n
k eb ija k a n
ya n g
m en g a tu r a k u n ta n s i u n t u k p ers ed ia a n ;
c) a s et teta p d ik la s ifik a s ik a n b er d a s a r k a n
k elomp ok
s es u a i
d en ga n
keb ija ka r i ya n g m en g a tu r ten ta n g a s et teta p ;
d) d a n a ca d a n g a n d ik la s ifik a s ik a n s es u a i d en ga n p e r u n tu k a n n ya ;
e) p en g u n g k a p a n k ep en tin g a n p em er in ta h d a er a h d a l a m peru sEihaan
d a er a h l a in n ya a d a la h j u m l a h p en yer ta a n ya n g d ib er ik a n , tin g k a t
p en gen d a lia n d a n metode, p en iia ia n .
La p or a n O p er a s ion a l
45.
Laporan
finansial
menyajikan
pos-pos
a) Pendapatan-LO
b} Beban
sebagai
laporan
dari kegiatan
dari kegiatan
operasional
yang
berikut:
operasional;
operasional;
c) Surplus/defisit
dari Kegiatan
d) Pos luar biasa,
bila
e)
46.
mencakup
Non Operasional,
bila
ada;
ada;
Surplus/defisit-LO.
P en a mb a h a n
pos - pos , j u d u l d a n
s u b toteJ d is a jik a n d a l a m
la p or a n
op era s ion a l j i k a s ta n d a r i n i m en s ya r a tk a n n ya , a ta u j i k a d ip er l u k a n
u n t u k m en ya jik a n d en ga n w a ja r h a s il opera s i s u a tu en tita s p eia p or a n .
47.
L a p or a n
op er a s ion a l
b eb a n - b eb a n
d ia n a lis is
d ik el om p ok k a n
men u ru t
s u a tu
k la s ifik a s i
m e n u r u t k la s ifik a s i ek on om i
b eb a n ,
(seb agai
con toh b eb a n p en yu s u ta n / a m or tis a s i, b eb a n a la t tu lis k a n tor , b eb a n
tr a n s p or ta s i,
dan
b eb a n
gaji
dan
tu n j a n g a n
pega wa i),
dan
tid a k
d ir ea lok a s ik a n p a d a b erb a ga i fu n gs i d a l a m s u a t u en tita s p eia p ora n .
M etode i n i s ed er h a n a u n t u k d ia p l ik a s ik a n d a l a m k eb a n ya k a n en tita s
kecil
k a r en a
tid a k
memer lu ka n
a loka s i
b eb a n
op era s ion a l
pada
b erb a ga i fu n gs i.
'
Lampiran
• Kebijakan
I I
Akuntansi
Pemerintah
Daerah
48.
D a l a m L a p or a n O p era s ion a l, s u r p lu s / d efis it p en ju a la n a s et n on la n ca r
d a n p en d a p a ta n / b eb a n
ter s en d ir i.
•
l u a r b ia s a
d ik el o m p o k k a n
da la m
kelomp ok
men gen a i
s u mb er ,
zyxwvutsrponmlkjihgfedcbaXUTRONMJIHFEDA
i
La p or a n A r u s Ka s ;
49.
La p or a n
Aru s
p en ggu n a a n
Kas
men ya jik a n
J p er u b a h a n
ka s
in for m a s i
dan
s eta ra
ka s
s ela ma
s a tu
periode
a k u n ta n s i, d a n s a ld o k a s s eta ra k a s p a d a ta n gga l p eia p or a n .
La p or a n
a r u s k a s d i s u s u n oleh en tita s p eia p ora n
PACITAN
zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPON
P E R A T U R A N BUP A T I P A C I T A N
N O M O R 1 3 T A H UN 2 0 1 4
•
T ENT ANG
•
K E B I J A K A N A K UN T A N S I P E M E R I N T A H D A E R A H
i
DE N GA N R A H M A T T UH A N Y A N G M A H A E S A
BUP A T I
P A CI T A N,
zyxwvutsrponmlkjihgfedcbaXUTRONMJIHFEDA
1
M en im b a n g
M en gin ga t
b a h w a u n t u k m ela k s a n a k a n k e te n tu a n Pasal 4 a ya t (5)
P er a tu r a n M en ter i D a l a m N egeri N omor 64 Ta h u n 2 0 1 3
• ten ta n g Penera pa n S ta n d a r A k u n ta n s i Pemer in ta h a n
! B erb a s is
Akru al
Pa da
P em er in ta h
D a er a h ,
p er l u
i m en eta p k a n
P er a tu r a n
B u p a ti
Ten ta n g
Keb ija ka n
• A k u n ta n s i Pemer in ta h D a er a h ; zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWUTSRPONMLKJIHG
i
i I. U n d a n g - u n d a n g N omor 17 T a h u n 2 0 0 3 ten ta n g
•
Keu a n ga n
N ega ra
( Lemb a r a n
N ega ra
Rep u b lik
*• In d on es ia ' T a h u n
2003
N omor
47
Ta m b a h a n
i
L em b a r a n N ega ra Rep u b lik In d on es ia N omor 4286);
i
\ 2.
U n d a n g - u n d a n g N omor
1 T a h u n 2 0 0 4 ten ta n g
Per b en d a h a r a a n N egara- 'tLemb aran N ega ra Rep u b lik
In d on es ia
Ta h u n
2004
N oftior
5,
Ta m b a h a n
L em b a r a n N ega ra Rep u b lik In d on es ia N omor 4355);
3.
U n d a n g - u n d a n g N omor 15 T a h u n 2 0 0 4 ten ta n g
Pemer iks a a n
Pengelola a n
d a n Ta n ggu n g
Ja wa b
N ega ra Rep u b lik
Keu a n ga n N ega ra {Lemb a r a n
In d on es ia T a h u n 2 0 0 4
N omor
63,
Ta m b a h a n
L em b a r a n N ega ra Rep u b lik In d on es ia N omor 4400);
4.
U n d a n g - u n d a n g N omor 32 T a h u n 2 0 0 4 ten ta n g
P emer in ta h a n D a er a h (Lemb a r a n N ega ra Rep u b lik
In d on es ia T a h u n 2 0 0 4 N omor
125, Ta m b a h a n
Lemb arEin N ega ra Rep u b lik In d on es ia N omor
4437)
s eb a ga ima n a tela h b eb era p a k a l i d i u b a h ter a k h ir
d en ga n U n d a n g - U n d a n g N omor 12 T a h u n 2 0 0 8 ;
5.
U n d a n g - u n d a n g N omor 3 3 T a h u n 2 0 0 4 Ten ta n g
Per imb a n ga n Keu a n ga n a n ta r a Pemer in ta h Pu s a t
d a n Pemer in ta h D a er a h ( Lemb a r a n N ega ra Rep u b lik
In d on es ia T a h u n 2 0 0 4 N omor
126, Ta m b a h a n
L em b a r a n N ega ra Rep u b lik In d on es ia N omor 4438);
6. zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
P er a tu r a n Pemer in ta h N omor 2 3 T a h u n 2 0 0 5 ten ta n g zyxwvutsrqponmlkjihgfe
i Pengelola a n
Keu a n ga n
Badan
L a ya n a n
U mu m
; (Lemb a r a n N ega ra Rep u b lik In d on es ia T a h u n 2 0 0 5
; N omor 4 8 , Ta m b a h a n
L em b a r a n N ega ra Rep u b lik
;
In d on es ia N omor 4502) s eb a ga ima n a tela h d iu b a h
!
d en ga n P er a tu r a n P emer in ta h N omor 74 T a h u n 2 0 1 2
I
(Lemb a r a n N ega ra Rep u b lik In d on es ia T a h u n 2 0 1 2
i
N omor 1 7 1 , Ta m b a h a n L em b a r a n N ega ra Rep u b lik
In d on es ia N omor 5340);
7.
P er a tu r a n Pemer in ta h N omor 58 T a h u n 2 0 0 5 ten ta n g
N ega ra
Pengelolaan Keu a n ga n D a er a h (Lemb a r a n
Rep u b lik
In d on es ia
Ta h u n
2005
N omor
140,
Ta m b a h a n L em b a r a n N ega ra Rep u b lik In d on es ia
N omor 4578);
B. P er a tu r a n Pemer in ta h N omor 3 8 T a h u n 2 0 0 7 ten ta n g
Pemb d gia n U r u s a n P emer in ta h a n A n ta r a Pemer in ta h ,
P emer in ta h D a er a h Provin s i d a n P emer in ta h D a er a h
N ega ra
Rep u b lik
Ka b u p a ten / Kota
(Lemb a r a n
In d on es ia T a h u n 2 0 0 7
N omor
82,
Ta m b a h a n
L em b a r a n N ega ra Rep u b lik In d on es ia N omor 4737);
9.
P er a tu r a n P emer in ta h
N omor
71 Ta h u n
2013
S ta n d a r A k u n ta n s i P emer in ta h a n (Lemb a r a n N ega ra
Rep u b lik
In d on es ia
Ta h u n
2010
N omorl23,
Ta m b a h a n L em b a r a n N ega ra Rep u b lik In d on es ia
N omor 5165);
10. P er a tu r a n Pemer in ta h N omor 2 7 T a h u n 2 0 1 4 ten ta n g
Pengelola a n B a r a n g M i l i k N ega ra / D a era h (Lemb a ra n
N ega ra Rep u b lik In d on es ia T a h u n 2 0 1 4 N omor 9 2 ,
Ta m b a h a n
L em b a r a n N ega ra Rep u b lik In d on es ia
N omor 5533);
1 1 . P er a tu r a n M en ter i D a l a m N egeri N omor 13 T a h u n
2006
ten ta n g Ped oma n
Pengelola a n
Keu a n ga n
D a er a h s eb a ga ima n a tela h b eb era p a k a l i d i u b a h
ter a k h ir d en ga n P er a tu r a n M en ter i D a l a m N egeri
N omor 2 1 Ta h u n 2 0 1 1 ;
12. P er a tu r a n M en ter i D a l a m N egeri N omor 17 Ta h u n
2 0 0 7 ten ta n g Ped oma n Tekn is Pengelolaan B a r a n g
M i l i k D a er a h ;
13. P er a tu r a n M en ter i D a l a m N egeri N omor 6 1 T a h u n
2 0 0 7 ten ta n g Pedoma n Tek n is Pengelola a n Keu a n ga n
B a d a n La ya n a n U m u m D a er a h ;
14. P er a tu r a n ' D a er a h Ka b u p a ten Pa cita n N omor
7
Ta h u n
2006
ten ta n g Pokok- p okok
Pengelolaan
Keu a n ga n D a er a h ;
15. P er a tu r a n D a er a h Ka b u p a ten Pa cita n N omor 18
Ta h u n
2007
ten ta n g
U ru san
Pemer in ta h a n
Ka b u p a ten Pa cita n ;
I zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
M E M UT US A K A N
i
Me ne t apk an
:
P E R A T UR A N
B UP A T I
T ENT ANG
A K UN T A N S I P E M E R I N T A H D A E R A H .
K EBI J A K A N
i
BA BI
'
K E T E N T UA N UM UM
t
I zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
Pasal 1
D a l a m P er a tu r a n B u p a ti , ya n g d i m a k s u d d en ga n :
1.
D a er a h a d a la h Ka b u p a ten Pa cita n ;
2.
P emer in ta h D a er a h a d a la h Pemer in ta h Ka b u p a ten Pa cita n ;
3.
Kep a la D a er a h a d a l a h B u p a ti Pa cita n ;
4.
Keu a n ga n D a er a h a d a la h s emu a h a k d a n k ew a jib a n d a er a h d a l a m
r a n g k a p en yelen gga ra a n p em er in ta h a n d a er a h ya n g d a p a t d in il a i
d en ga n u a n g te r m a s u k ' d i d a la m n ya segala b e n tu k keka ya a n ya n g
b e r h u b u n g a n d en ga n h a k d a n kew a jib a n ;
5.
P er a tu r a n D a er a h a d a la h p e r a tu r a n ya n g d i b e n tu k oleh D PRD d en ga n
p er s etu ju a n b er s a ma kep a la d a er a h ;
6.
Pengelola a n Keu a n g a n D a er a h a d a la h k e s e l u r u h a n kegia ta n ya n g
m el ip u ti
p er en ca n a a n ,
p ela ks a n a a n ,
p en a ta u s a h a a n ,
p eia p or a n ,
p er ta n ggu n gja w a b a n d a n p en ga w a s a n k eu a n g a n daereih; zyxwvutsrponmlkjihgfedcbaXUTR
7.
A n gga r a n Pen d a p a ta n d a n B ela n ja D a er a h , s ela n ju tn ya d is in g k a t APB D
a d a la h r en ca h a k eu a n g a n ta h u n a n p em er in ta h a n d a er a h ya n g d ib a h a s
d a n d is etu j u i b er s a ma oleh p em er in ta h d a er a h d a n D PRD d a n
d iteta p k a n d en ga n p er a tu r a n d a er a h ;
8.
S a tu a n Kerja Per a n gka t D a er a h ya n g s ela n ju tn ya d is in g k a t S KPD
a d a la h p er a n g k a t d a er a h p a d a p em er in ta h d a er a h s ela k u p en ggu n a
a n gga r a n / b a r a n g;
9.
S a tu a n Kerja Pengelola Keu a n ga n D a er a h ya n g s ela n ju tn ya d is in g k a t
S KPKD a d a la h Pera n gka t D a er a h p a d a P em er in ta h D a er a h s ela ku
p en ggu n a
a n gga r a n / p en ggu n a
b a r a n g , ya n g j u g a
m ela k s a n a k a n
p en gelola a n k eu a n g a n d a er a h ;
10. O r ga n is a s i a d a la h u n s u r p em er in ta h a n d a er a h ya n g ter d ir i d a r i D PRD ,
kep a la d a er a h / w a k il kep a la d a er a h d a n s a tu a n ker ja p er a n g k a t d a er a h ;
1 1 . Peja b at Pengelola Keu a n ga n D a er a h ya n g s ela n ju tn ya d is in g k a t PPKD
a d a la h Kep a la S a tu a n Kerja Pengelola Keu a n ga n
D a er a h ya n g
s ela n ju tn ya d is eb u t d en ga n Kep a la S KPKD ya n g m e m p u n ya i tu ga s
m el a k s a n a k a n p en gelola a n APB D d a n b er tin d a k seb agai B en d a h a r a
U m u m D a er a h ;
12. B en d a h a r a U m u m D a er a h ya r ig s ela n ju tn ya d is in g k a t B U D adedah PPKD
ya n g b er tin d a k d a l a m ka p a s ita s seb agai b en d a h a r a u m u m d a er a h ; njifIA
f
13. E n tita s Peia p ora n a d a la h p em er in ta h d a er a h ya n g ter d ir i d a r i s a tu a ta u
leb ih en tita s a k u n ta n s i ya n g m e n u r u t k e te n tu a n p e r a tu r a n p er u n d a n g u n d a n g a n w a jib m en ya m p a ik a n l a p or a n p er ta n ggu n gja w a b a n b er u p a
la p or a n k eu a n g a n p em er in ta h d a er a h ;
14. E n tita s A k u n ta n s i a d a la h s a tu a n kerja p en ggu n a a n gga r a n / p en ggu n a
b a r a n g d a n oleh k a r en a n ya w a jib men yelen gga r a ka n a k u n ta n s i d a n
m e n yu s u n l a p or a n k eu a n g a n u n t u k d ig a b u n g k a n p a d a
e n tiU s
p eia p or a n Ya n g te r m a s u k ke d a la m en tita s a k u n ta n s i a d a la h S KPD d a n
PPKD ;iS
i
15. U n i t ker ja a d a la h b a gia n d a r i S KPD ya n g m el a k s a n a k a n s a tu a ta u
b eb era p a p r og r a m ;
16. Kin eij a a d a l a h ; k el u a r a n / h a s il d a r i k egia ta n / p r ogr a m ya n g a k a n a ta u
tela h d ica p a i is e h u b u n g a n d en ga n p en ggu n a a n a n gga r a n
d en ga n
k u a n tita s d a n k u a l ita s ya n g te r u k u r ;
17. U r u s a n p em er in ta h a n a d a la h fu n gs i - fu n gs i p em er in ta h a n ya n g
men ja d i h a k ' d a n kew a jib a n s etia p tin g k a ta n d a n / a ta u s u s u n a n
p em er in ta h a n u n t u k m en g a tu r d a n m en g u r u s fu n gs i - fu n gs i ter s eb u t
ya n g m en ja d i kew en a n ga n n ya m em b er d a ya k a n d a n men s eja h ter a ka n
m a s ya r a k a t; \
18. Ka s U m u m D a er a h a d a la h tem p a t p en yim p a n a n u a n g d a er a h ya n g
d ite n tu k a n oleh kep a la d a er a h i m t u k m e n a m p u n g s e l u r u h p en er im a a n
d a er a h d a n memb a ya r s e l u r u h p en gelu a r a n d a er a h ;
19. Reken in g Ka s U m u m D a er a h a d a la h r ek en in g tem p a t p en yim p a n a n
u a n g d a er a h ya n g d i te n tu k a n oleh kep a la d a er a h u n t u k m e n a m p u n g
s el u r u h p en er im a a n d a er a h d a n m em b a ya r s e l u r u h p en gelu a r a n d a er a h
p a d a b a n k ya n g d iteta p k a n ;
2 0 . Pen er ima a n D a er a h a d a la h u a n g ya n g m a s u k ke k a s d a er a h ;
2 1 . Pen gelu a ra n D a er a h a d a la h u a n g ya n g k elu a r d a r i k a s d a er a h ;
2 2 . Pen d a p a ta n D a er a h a d a la h h a k p em er in ta h d a er a h ya n g d i a k u i seb agai
p en a m b a h n il a i k ek a ya a n b er s ih ;
2 3 . B ela n ja D a er a h a d a la h kew a jib a n p em er in ta h
s eb a ga i p en g u r a n g n il a i keka ya a n b er s ih ;
d a er a h
ya n g
d ia ku i
2 4 . Pemb ia ya a n D a er a h a d a la h s emu a p en er im a a n ya n g p e r l u d ib a ya r
k em b a l i d a n / a ta u p en gelu a r a n ya n g a k a n d ite r im a k em b a l i, b a ik p a d a
t a h u n a n gga r a n ya n g b er s a n g k u ta n m a u p u n p a d a t a h u n - t a h u n
a n gga r a n b e r ik u tn ya ;
2 5 . B a r a n g M i l i k D a er a h a d a la h s em u a b a r a n g ya n g d ib eli a ta u d ip er oleh
a ta s b eb a n A P B D a ta u b era s a l dsiri p er oleh a n l a in n ya ya n g s a h ;
2 6 . B a d a n L a ya n a n U m u m D a er a h ya n g s ela n ju tn ya d is in g k a t B L U D a d a la h
S KP D / u n it k er ja p a d a SKPD d i l in g k u n g a n p em er in ta h d a er a h ya n g
d ib e n tu k u n t u k m em b er ik a n p ela ya n a n kep a d a m a s ya r a k a t b er u p a
p en yed ia a n b a r a n g d a n / a ta u j a s a ya n g d iju a l ta n p a m en g u ta m a k a n
m en ca r i k e i i n tu n g a n d a n d a la m m e l a k u k a n k egia ta n n ya d ld a s a r k a n
p a d a p r in s ip efis iens i d a n p r od u k tivita s ; zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFE
!
}
BA B I I
K E B I J A K A N A K UN T A N S I
zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWUTSRPONMLKJIHGFEDCBA
i
P asal 2
(1) Keb ija ka n a k u n ta n s i Pemer in ta h D a er a h ter d ir i a ta s :
a. k eb ija k a n a k u n ta n s i p eia p ora n k eu a n g a n ; d a n
b . k eb ija k a n a k u n ta n s i a k u n .
i
I
(2) Keb ija ka n a k u n ta n s i P emer in ta h D a er a h s eb a ga ima n a d im a k s u d p a d a
a ya t (1) a d a l a h s eb a ga ima n a ter s eb u t d a l a m L a m p ir a n P er a tu r a n i n i . zyxwvutsrqponmlkjihg
P asal 3
Keb ija ka n a k u n ta n s i B L U D a k a n d i a tu r d a l a m P er a tu r a n B u p a ti ter s en d ir i.
BA B I I I
i
K E T E N T U A N P E N UT UP riI
i
:
P asal 4
D en ga n b er l a k u n ya P er a tu r a n B u p a ti i n i m a k a P er a tu r a n B u p a ti Pa cita n
N omor 2 0 T a h u n 2 0 1 3 ten ta n g Keb ija ka n A k u n ta n s i P emer in ta h D a er a h
Ka b u p a ten Pa cita n d ica b u t d a n d in ya ta k a n ti d a k b e r l a k u .
Per a tu r a n B u p a t i i n i m u l a i b er l a k u p a d a ta n gga l 1 J a n u a r i 2 0 1 5 .
D iteta p k a n
di
Pada Ta n gga l
B UP A T I
Pa cita n
M ei 2 0 1 4
P A CI T A N
Cap. t t d
I NDA R T A T O
Dl un d a n g k a n d i P a c i t a n
P ad a t ang g al zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWUTSRPONMLKJIHGFEDCBA
26 M e i 2 0 1 4
S E K R E T A R I S DA ER A H
K A BUP A T E N P A CI T A N
Dr s . S U K O WI Y O N O . MM
P e m bi n a Ut a m a M a d y a
NI P . 1 9 5 9 1 0 1 7 1 9 8 5 0 3 1 0 1 5
B E R I T A D A E R A H K A B U P A T E N P A C I T A N T A H UN 2 0 1 4 NOM OR 1 3
^
i
i
j
i
Lampiran
:
Peraturan Bupati Pacitan
Nomor
: 13 Tahun 2014
Tanggal : 26 Mei 2014 zyxwvutsrqpon
D A F T A R I S I zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWUTSRPONMLKJIHGFED
KE B IJ A KA N AKU N TAN S I N O M O R 0 1
1
PE N YAJIAN LAPO RAN KE U A N G A N
i
KE B IJ A KA N AKU N TAN S I N O M O R 0 2
15
LAPO RAN RE ALIS AS I AN G G ARAN
KE B IJA KA N AKU N TAN S I N O M O R 03
27
LAPORAN PE RU B AH AN S ALD O AN G G ARAN L E B IH
KE B IJA KA N AKU N TAN S I N O M O R 0 4
]
N E RAC A
30
i
KE B IA J A KA N AKU N TAN S I N O M O R 05
35
LAPO RAN O PE RAS IO N AL
KE B IJA KA N AKU N TAN S I N O M O R 06
44
LAPORAN ARU S KAS
i
KE B IJ A KA N AKU N TAN S I N O M O R 0 7
55
C ATATAN ATAS LAPO RAN KE U AN G AN
KE B IJ A KA N AKU N TAN S I N O M O R 0 8
66
AKU N TAN S I PE N D APATAN
!
KE B IJ A KA N AKU N TAN S I N O M O R 09
73
AKU N TAN S I B E L A N J A D A N B E B A N
i
KE B IJ A KA N AKU N TAN S I N O M O R 10
80
AKU N TAN S I PE M B IAYAAN
i
KE B IJ A KA N AKU N TAN S I N O M O R 11
86
AKU N TAN S I AS E T !
KE B IJ A KA N AKU N TAN S I N O M O R 12
124
AKU N TAN S I KE W A J IB A N
i
KE B IJ A KA N AKU N TAN S I N O M O R 13
135
AKU N TAN S I E KU ITAS
KE B IJ A KA N AKU N TAN S I N O M O R 14
KO RE KS I
KE S ALAH AN ,
PE RU B AH AN
D ILA N JU TKA N
E S TIM AS I
1
I
i
i
PE RU B AH AN
AKU N TAN S I
KE B IJ A KA N
D AN
O PE RAS I
AKU N TAN S I,
YAN G
TID A K
138
KE B IJA KA N AKU N TAN S I N O M O R 15
LAPO RAN KE U A N G A N KO N S O LID AS IAN
PE N G U N G KAPAN
KE B IJ A KA N AKU N TAN S I
D ALAM
C ATATAN
LAPO RAN KE U A N G A N
D AFTAR S IN G KATAN zyxwvutsrponmlkjihgfedcbaXUTRONMJIHFEDA
i
i
zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
riI
i
i
!
\
i
I
!
1
>
!
J
!
i
i
i
I
ATAS
K E B I J A K A N A K UN T A N S I N O M O R 0 1
i P ENY A J I A N L A P OR A N
D a fta r Is i
K E UA N GA N zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUT
;
i
Pa ra gra f
PE N D AH U LU AN J
1-9
Tu j u a n
1-3
Ru a n g L i n g k u p
;
4- 6
B a s is A k u n ta n s i
D E FIN IS I
7- 9
i
10
TU J U A N LAPO RAN KE U A N G A N
11- 16
TAN G G U N G J A W A B PE LAPO RAN KE U AN G AN
17
KO M PO N E N - KO M PO N E N LAPO RAN KE U A N G A N
18- 19
S TRU KTU R D A N IS I
20- 63
1
P en d a h u lu a n /.
20
i
Id en tifik a s i L a p or a n Keu a n ga n
21- 25
Periode Peia p ora n
26- 27
Tepa t W a k t u
,
28
L a p or a n Rea lis a s i An gga r a n
29- 33
L a p or a n P er u b a h a n Saldo An gga r a n L eb ih
34- 35
N era ca
'.
36
i
Kla s ifika s i
A
37- 41
In for ma s i ya n g d is a jik a n d a l a m N era ca
a ta u d a l a m C a ta ta n
a ta s
L a p or a n Keu a n g a n
42- 44
L a p or a n O p er a s ion a l
45- 48
L a p or a n A r u s Ka s
49- 51
L a p or a n P er u b a h a n E k u ita s
52- 53
C a ta ta n a ta s L a p or a n Keu a n ga n
54- 63
S tr u k tu r
54- 57
.*,
Penya jia n Keb ija ka n- Keb ijeika n A k u n ta n s i
Pen gu n gka p a n - Pen gu n gka p a n
Lampiran
- Kebijakan
Akuntansi
L a in n ya
Pemerintah
Daerah
58- 62
63
; K E B I J A K A N A K UN T A N S I N O M O R 0 1
i P E N Y A J I A N L A P O R A N K E UA N G A N
1
zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWUTSRPONMLKJIHGFEDCBA
i
Paragraf-paragraf
paragraf
yang
kebijakan,
paragraf
yang
penjelasan
Konseptual
ditulis
harus
yang
Kebijakan
dengan
ditulis
huruf
dibaca
dalam
dengan
Akuntansi
tebal
konteks
huruf
Pemerintah
dan miring
biasa
paragraf-
dan
Daerah.
adalah
Kerangka
zyxwvutsrqponmlkjihgfedcba
P E N D A H U LU A N \
Tu j u a n
01.
;
T u j u a n k eb ija k a n i n i a d a la h m en g a tu r p en ya jia n la p or a n
u n tu k
tu j u a n
k eu a n g a n
u m u mzyxwvutsrponmlkjihgfedcbaXUTRONMJIHFEDA
[general
purpose
financial
statements)
da la m
r a n g k a m e n in g k a tk a n k eter b a n d in ga n la p or a n k eu a n g a n b a ik ter h a d a p
a n gga r a n , a n ta r periode, m a u p u n a n ta r en tita s .
02.
U n t u k m en ca p a i tu j u a n ters eb u t, k eb ija k a n i n i m en eta p k a n s e l u r u h
p er tim b a n g a n d a l a m r a n g k a p en ya jia n
s t r u k t u r l a p or a n
k eu a n g a n .
03.
k eu a n g a n
la p or a n k eu a n g a n ,
d a n p er s ya r a ta n
p ed oma n
m i n i m u m is i la p or a n
=
L a p or a n k eu a n g a n u n t u k tu j u a n u m u m a d a la h la p or a n k eu a n ga n ya n g
d i tu j u k a n
u n tu k
memen u h i
p en ggu n a
la p or a n .
k e b u tu h a n
Pen ga ku a n ,
b er s a ma
p en gu ku r a n ,
s eb a gia n
dan
b es a r
p en g u n g k a p a n
tr a n s a k s i- tr a n s a k s i s pes ifik d a n p er is tiw a - p er is tiw a ya n g la in , d ia tu r
d a l a m Keb ija ka n a k u n ta n s i ya n g k h u s u s .
Ru a n g L in g k u p
04.
;
L a p or a n k eu a n g a n u n t u k tu j u a n u m u m d i s u s u n d a n d is a jik a n d en ga n
b a s is a k r u a l .
05.
L a p or a n
k eu a n g a n
u n tu k
tu j u a n
umum
a d a la h
la p or a n
ya n g
d i m a k s u d k a n u n t u k m e m e n u h i k e b u tu h a n p en ggu n a . Ya n g d i m a k s u d
d en ga n
p en ggu n a
a d a la h
p emer iks a / p en ga w a s ,
ma s ya r a k a t,
p i h a k ya n g
m em b er i
legis la tif,
a ta u
lemb a ga
b er p er a n
da la m
pros es d on a s i, in ves ta s i, d a n p in j a m a n , s erta p em er in ta h ya n g leb ih
tin ggi ( p emer in ta h
p u s a t, p em er in ta h p r ovin s i). L a p or a n
k eu a n g a n
m e l ip u ti l a p or a n k eu a n g a n ya n g d is a jik a n ter p is a h a ta u b a gia n d a r i
la p or a n
k eu a n g a n
ya n g
d is a jik a n d a l a m
d oku men
p u b l i k la in n ya
s eperti la p or a n ta h u n a n .
06.
Kebijakan
akuntansi
peiaporan
ini
berlaku
; dalam
yaitu
entitas
menyusun
pemda,
dan PPKD.Tidak
untuk
sedangkan
termasuk
peiaporan
laporan
entitas
perusahaan
dan
entitas
keuangan,
akuntansi
Entitas
yaitu
SKPD
daerah.
B a s is A k u n ta n s i 5
07.
Basis
akuntansi
pemerintah
08.
yaitu
yang
basis
digunakan
dalam
laporan
keuangan
akrual
E n tita s p eia p or a n d ip er k en a n k a n u n t u k men yelen ga r a ka n
d a n p en ya jia n la p or a n k eu a n g a n d en ga n m en g g u n a k a n
b a s is
a kru a l,
b a ik
da la m
p en g a k u a n
p en d a p a ta n ,
a k u n ta n s i
s ep en u h n ya
b ela nja ,
dan
p emb ia ya a n , m a u p u n d a l a m p en g a k u a n a s et, kew a jib a n , d a n ek u ita s .
-•
Lampiran
- Kebifakan
Akuntansi
2
Pemerintah
Daerah
i zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWUTSRPONMLKJIHGFEDCBA
09.
Entitas
peiaporan
menyajikan
akrual
yang
\ laporan
tetap
berdasarkan
menyelenggarakan
keuangan
menyajikan
basis
dengan
Laporan
akuntansi
dan
menggunakan
Realisasi
basis
Anggaran
kas.
\ zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
D E FIN IS I
i
10. : B e r i k u t a d a la h is tila h - is tila h ya n g d ig u n a k a n d a l a m Keb ija ka n d en ga n
p en ger tia n :
'
A n g g ar an P e n d a p a t a n d a n Be l a n j a Da e r a h (A P BD) a d a la h r en ca n a
k eu a n g a n t a h u n a n p em er in ta h a n d a er a h ya n g d is etu j u i oleh
D ew a n
Per w a kila n Ra kya t D a er a h . zyxwvutsrponmlkjihgfedcbaXUTRONMJIHFEDA
1
I
A r us K a s a d a la h a r u s m a s u k d a n k elu a r k a s d a n s eta ra ka s p a d a
B en d a h a r a U m u m D a er a h .
A s e t a d a la h ; s u m b er d a ya ek on om i ya n g d ik u a s a i d a n / a ta u d im il ik i
oleh p em er in ta h d a er a h seb agai a k ib a t d a r i p er is tiw a ma s a l a l u d a n
d a r i m a n a m a n fa a t ek on om i d a n / s os ia l d i m a s a d ep a n d ih a r a p k a n
d a p a t d ip er oleh oleh p em er in ta h d a er a h s erta d a p a t d i u k u r
d en ga n
s a tu a n u a n g , te r m a s u k s u m b er d a ya n o n k eu a n g a n ya n g d ip e r l u k a n
u n t u k p en yed ia a n j a s a b a gi m a s ya r a k a t u m u m d a n
s u m b er - s u m b er
da ya ya n g d ip elih a r a k a r en a a la s a n s eja ra h d a n b u d a ya .
i
t
A se t
t ak
t e r w uj ud
a d a la h
aset
n on
k eu a n g a n
ya n g
dapat
d iid en tifik a s ik a n d a n ti d a k m e m p u n ya i w u j u d fis ik s erta d i m i l i k i u n t u k
d ig u n a k a n d a l a m m en g h a s ilk a n b a r a n g a ta u j a s a
a ta u d ig u n a k a n
u n t u k t u j u a n l a in n ya te r m a s u k h a k a ta s k ek a ya a n in tel ek tu a l .
A s e t t e t ap a d a l a h a s et ya n g b e r w u j u d ya n g m e m p u n ya i ma s a ma n fa a t
leb ih d a r i
12 {d u a b elas) b u l a n u n t u k d ig u n a k a n d a l a m
kegia ta n
p em er in ta h d a er a h a ta u d im a n fa a tk a n oleh m a s ya r a k a t u m u m .
Ba s i s
ak r ual
a d a la h
b a s is
a k u n ta n s i ya n g
men ga ku i
p en g a r u h
tr a n s a k s i d a n p er is tiw a l a in n ya p a d a s a a t tr a n s a k s i d a n p er is tiw a i t u
terja d i, ta n p a m e m p e r h a tik a n s a a t ka s a ta u s eta ra ka s d iter im a a ta u
d ib a ya r.
;
i
i
B a s i s k a s a d a la h b a s is a k u n ta n s i ya n g m e n g a k u i p en g a r u h tr a n s a k s i
d a n p er is tiw a l a in n ya p a d a s a a t ka s a ta u s eta ra ka s d iter im a a ta u
I
d ib a ya r .
t
Be ba n a d a la h p e n u r u n a n ma n fa a t ek on om i a ta u p oten s i ja s a daleu n
periode
p eia p or a n
ya n g
m e n u r u n k a n ek u ita s , ya n g
dapat
b er u p a
p en gelu a r a n a ta u k o n s u m s i a s et a ta u ti m b u l n ya kew a jib a n .
Be l a n j a a d a la h s em u a p en gelu a r a n d a r i Reken in g Ka s D a er a h
m en g u r a n g i t S a ldo A n gga r a n
Lany>iran
- Kebifakan
Akuntansi
Pemerintah
Leb ih d a l a m periode t a h u n
Daerah
ya n g
a n gga ra n
b er s a n g k u ta n ya n g ti d a k a k a n d ip er oleh p em b a ya r a n n ya k em b a l i oleh
p em er in ta h . J zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
i
Da n a
Cadang an
k e b u tu h a n ya n g
a d a la h d a n a ya n g
d is is ih k a n u n t u k
men a mp u n g
m e m e r l u k a n d a n a r ela tif b es a r ya n g
tid a k d a p a t
d ip e n u h i d a l a m s a tu t a h u n a n gga r a n .
E k u i t a s a d a la h k ek a ya a n b er s ih p em er in ta h ya n g m e r u p a k a n s elis ih
a n ta r a a s et d a n k ew a jib a n p em er in ta h
E n t i t a s A k u n t a n s i a d a la h S a tu a n Kerja p en ggu n a
a n gga r a n / p en ggu n a
b a r a n g d a n oleh k a r en a n ya w a jib men yelen gga r a ka n
m e n yu s u n
l a p or a n
k eu a n g a n
u n tu k
a k u n ta n s i d a n
d ig a b u n g k a n
pada
en tita s
p eia p or a n . Ya n g te r m a s u k ke d a l a m en tita s a k u n ta n s i a d a la h SKPD
d a n PPKD .
\
zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWUTSRPONMLKJIHGFEDCBA
*
E n t i t a s P e i a p o r a n a d a la h p em er in ta h d a er a h ya n g ter d ir i d a r i s a tu
a ta u
l eb ih
en tita s
a k u n ta n s i ya n g
p er u n d a n g - u n d a n g a n
w a jib
m e n u r u t k e te n tu a n p er a tu r a n
m e n ya m p a ik a n
p eia p or a n
p er ta n ggu n gja w a b a n b er u p a la p or a n k eu a n g a n p em er in ta h d a er a h .
I n v e s t a s i a d a la h a s et ya n g d i m a k s u d k a n u n t u k memp er oleh
ek on om ik
s epeti
b u nga ,
ma n fa a t
d ivid en , d a n r oya l ti, a ta u ma n fa a t
s os ia l
s eh in gga d a p a t m e n in g k a tk a n k e m a m p u a n p em er in ta h d a er a h d a l a m
r a n g k a p ela ya n a n kep a d a ma s ya r a k a t.
(
J
K a s a d a la h u a n g tu n a i d a n saldo s im p a n a n d i b a n k ya n g s etia p s a a t
d a p a t d ig u n a k a n u n t u k memb ia ya i kegia ta n p em er in ta h .
K a s Da e r a h a d a la h tem p a t p en jd mp a n a n u a n g d a er a h ya n g d i te n tu k a n
oleh B u p a t i u n t u k m e n a m p u n g s e l u r u h p en er im a a n d a n p en gelu a r a n
p em er in ta h d a er a h .
K e w a j i ba n a d a la h u ta r ig ya n g t i m b u l d a r i p er is tiw a ma s a l a l u ya n g
p en yeles a ia n n ya m en g a k ib a tk a n a l ir a n k el u a r s u m b er d a ya ek on omi
p em er in ta h d a er a h . zyxwvutsrponmlkjihgfedcbaXUTRONMJIHFEDA
i
L a p o r a n k e ua n g a n g abun g an a d a la h s u a tu l a p or a n k eu a n g a n ya n g
mer u p a ka n • ga b u nga n
k es el u r u h a n
la p or a n
k eu a n g a n
en tita s
a k u n ta n s i s eh in gga ters a ji seb agai s a tu en tita s p eia p or a n tu n gga l.
L a p o r a n k e ua n g a n i n t e r i m a d a la h la p or a n k eu a n g a n ya n g d iter b itk a n
d i a n ta r a d u a la p or a n k eu a n g a n ta h u n E in .
M at a u a n g a s i n g a d a la h m a ta u a n g s ela in m a ta u a n g r u p ia h .
M a t e r i a l i t a s a d a la h s u a tu k o n d is i ya n g ti d a k ter s a jik a n n ya a ta u s a la h
saji s u a t u in for m a s i a k a n m em p en g a r u h i k e p u tu s a n a ta u p en iia ia n
Lampiran
• Kebijakan
Akuntansi
Pemerintah
Daerah
j zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
p en ggu n azyxwvutsrponmlkjihgfedcbaXUTRONMJIHFEDA
yang d ib u a t a ta s da s a r la p or a n
ter g a n tu n g p a d a
h a k i k a t a ta u b es a r n ya
k eu a n g a n .
pos
M a ter ia lita s
a ta u k es a la h a n
ya n g
d ip er tim b a n g k a n d a r i kea d a a n k h u s u s d i m a n a k e k u r a n g a n a ta u s a la h
j
saji ter ja d i.
•
NUai w aj ar a d a la h n il a i tu k a r a s et a ta u p en yeles a ia n kew a jib a n a n ta r
p ih a k ya n g m e m a h a m i d a n b er k ein g in a n u n t u k m e l a k u k a n tr a n s a k s i
w a ja r.
;
zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWUTSRPONMLKJIHGFEDCBA
I
P e m bi a y a a n {financing)
a d a la h s etia p p em er im a a n ya n g p er l u d ib a ya r
k em b a l i d a n / a ta u p en gelu a r a n ya n g a k a n d iter im a k em b a l i, b a ik p a d a
ta h im
a n gga r a n
b e r ik u tn ya , ya n g
d ima ks u d ka n
b er s a n g k u ta n
mau pu n
d a l a m p en ga n ga r a n
u n tu k
m e n u tu p
ta h u n - ta h u n
a n gga ra n
p em er in ta h d a er a h
ter u ta m a
defis it a ta u
m em a n fa a tk a n
s u rplu s
i
an^aran.
P e n d a p a t a n -L O a d a la h h a k p em er in ta h d a er a h ya n g d i a k u i seb agai
p en a m b a h ek u ita s d a l a m periode t a h u n a n gga r a n ya n g b er s a n g k u ta n
d a n tid a k p e r l u d ib a ya r k em b a li.
P e n d a p a t a n -L R A
a d a la h
s emu a
p en er im a a n
Reken in g
Ka s
D a er a h
ya n g m e n a m b a h S a ldo An gga r a n L eb ih d a l a m periode t a h u n a n gga ra n
ya n g b er s a n g k u ta n ya n g men ja d i h a k p em er in ta h , d a n tid a k p er l u
d ib a ya r k em b a l i oleh p em er in ta h .
i
P e n y u s u t a n a d a la h a loka s i ya n g s is tema tis a ta s n il a i s u a tu a s et teta p
ya n g d a p a t d i s u s u tk a n [depreciable
assets)
s ela ma ma s a ma n fa a t a s et
ya n g b er s a n g k u ta n .
i
P e r s e d i a a n I a d a la h
a s et
p er len gk a p a n
d ima k s u d k a n
ya n g
la n ca r
da la m
u n tu k
b e n tu k
b arang
men d u ku n g
a ta u
kegia ta n
op era s ion a l p em er in ta h d a er a h d a n b a r a n g- b a r a n g ya n g d i m a k s u d k a n
u n tu k
d ij u a l / a ta u
d is er a h k a n
da la m
ra ngka
p ela ya n a n
kep a d a
ma s ya r a k a t. ;
i
R e k e n i n g K a s Dae r ah : a d a la h r ek en in g tem p a t p en yim p a n a n
d a er a h
ya n g
d i te n tu k a n oleh
b u p a ti u n t u k
men a mp u n g
uang
s el u r u h
p en er im a a n d a er a h d a n memb a ya r s e l u r u h p en gelu a r a n d a er a h p a d a
b a n k ya n g d iteta p k a n ,
S e l i s i h k u r s a d a la h s elis ih ya n g t i m b u l k a r en a p en ja b a r a n m a ta u a n g
a s in g ke r u p i a h p a d a k u r s ya n g b erb ed a .
(
S e t a r a k a s a d a la h in ves ta s i j a n g k a p en d ek ya n g s a nga t l i k u i d ya n g
slap d ij a b a r k a n m en ja d i ka s s erta b eb a s d a r i res iko p er u b a h a n n il a i
ya n g s ig n ifik a n .
5
Lampiran
• Kebijakan
Akuntansi
Pemerintah
Daerah
Si sa
l e bi h / k ur a n g
p e m bi a y a a n
an g g ar an
( S i L P A / S i K P A )zyxwvutsrqponmlkjihgfe
a d a la h
s elis ih l e b i h / k u r a n g a n ta r a rea lis a s i p en er im a a n
dan
p en gelu a r a n
APB D s ela ma s a tu periode p eia p or a n .
S ur p l us / d e f i s i t -L O a d a la h s elis ih a n ta r a p en d a p a ta n - LO
d a n b eb a n
s ela ma s a tu p eriod e p eia p ora n , s etela h d ip e r h itu n g k a n s u r p lu s / d efis it
d a r i k eg ia ta n ' n on op era s ion a l d a n pos l u a r b ia s a .
;
S ur p l us / d e f i s i t -L R A a d a la h s elis ih l e b ih / k u r a n g a n ta r a p en d a p a ta n LRA d a n b ela n ja s ela ma s a tu periode p eia p or a n .
T an g g al
p e i a p o r a n a d a la h ta n gga l h a r i te r a k h ir d a r i s u a tu periode
p eia p or a n .
|
i
TU J U A N LAPO RAN KE U A N G A N
11.
Tu j u a n
umum
l a p or a n
k eu a n g a n
a d a la h
m en ya jik a n
in for ma s i
men gen a i p os is i k eu a n g a n , rea lis a s i a n gga r a n , a r u s ka s , d a n k in er ja
k eu a n g a n s u a t u en tita s ya n g b er ma n fa a t b a gi p a r a p en ggu n a
da la m
m e m b u a t d a n men geva lu a s i k e p u tu s a n men gen a i a lok a s i s u m b er da ya .
12.
S eca ra s pes ifik, t u j u a n p eia p or a n k eu a n g a n p em er in ta h d a er a h a d a la h
u n tu k
m en ya j ik a n
in for m a s i
ya n g
b er g u n a
u n tu k
p en ga mb ila n
k e p u tu s a n d a n u n t u k m e n u n j u k k a n a k u n ta b il ita s en tita s p eia p or a n
a ta s s u m b er d a ya ya n g d ip er ca ya ka n kep a d a n ya , d en ga n :
a) m en yed ia k a n
in for m a s i men gen a i
p os is i
s u m b er
d a ya
ek on om i,
k ew a jib a n , d a n ek u ita s d a n a p em er in ta h d a er a h ;
b) m en yed ia k a n in for m a s i men gen a i p e r u b a h a n p os is i s u m b er
d a ya
ek on om i, k ew a jib a n , d a n ek u ita s d a n a p em er in ta h d a era h ;
c) m en yed ia k a n in for m a s i men gen a i s u mb er , a loka s i, d a n p en ggu n a a n
s u m b er d a ya ek on om i;
d) m en yed ia k a n
in for m a s i
men gen a i
k eta a ta n
rea lis a s i
ter h a d a p
a n gga r a n n ya ;
e) m en yed ia k a n in for m a s i men gen a i ca r a en tita s p eia p or a n m en d a n a i
a k tivita s n ya d a n m e m e n u h i k e b u tu h a n k a s n ya ;
f)
m en yed ia k a n in for m a s i men gen a i p oten s i p em er in ta h d a er a h u n t u k
m em b ia ya i p en yelen gga ra a n kegia ta n p em er in ta h ;
g) m en yed ia k a n
in f o r m a s i, ya n g
b er g u n a
u n tu k
men geva lu a s i
k e m a m p u a n en tita s p eia p or a n d a l a m m en d a n a i a k tivita s n ya ;
13.
Peia p ora n
k eu a n g a n
men gen a i:
!
ju ga
m en ya jik a n
in for m a s i
b a gi
p en ggu n a
a) in d ik a s i a p a k a h s u m b er d a ya tela h d ip er oleh d a n d ip er g u n a k a n
s es u a i d en ga n a n gga r a n ; d a n
b) in d ik a s i a p a k a h s u m b er da ya tela h d ip er oleh d a n d ig u n a k a n s es u a i
d en ga n k e te n tu a n , te r m a s u k b a ta s a n gga r a n ya n g d iteta p k a n oleh
D PRD .
14.
I
U n t u k m e m e n u h i tu j u a n u m u m i n i , la p or a n k eu a n g a n
men yed ia k a n
in for m a s i men gen a i en tita s d a l a m h a l :
a) As et;
j
b) Kew a jib a n ;
i
Lampiran
• Kebijakan
'
Akuntansi
Pemerintah
:
Daerah
}
6
zyxwvut
p zyxwvutsrponmlkjihgfedcbaXUTRONMJIHFEDA
c) zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
E k u ita s ; ;
d) Pen d a p a ta n - LRA;
e) B ela n ja ;
f) Tra n s fer;
g)
;
Pemb ia ya a n ;
h) S a ldo a n gga r a n leb ih ;
:
i) Pen d a p a ta n - LO ;
j) B eb a n ; d a n
k) A r u s k a s . j
15.
In for ma s i d a l a m la p or a n k eu a n g a n ter s eb u t releva n u n t u k m e m e n u h i
tu j u a n s eb a ga ima n a ya n g d in ya ta k a n s eb elu mn ya , n a m u n tid a k d a p a t
s ep en u h n ya i m e m e n u h i
ter m a s u k
d en ga n
lajDoran
n on
tu j u a n
ter s eb u t.
k eh a n g a n ,
l a p or a n k eu a n g a n
dapat
In for m a s i
d il a p or k a n
u n t u k m em b er ik a n
ta m b a h a n ,
b ers a ma - s a ma
g a m b a r a n ya n g leb ih
k om p r eh cn s if men gen a i a ktifita s s u a tu en tita s p eia p or a n s ela ma
periode.
16.
\
E n tita s p eia p or a n
p a r a p en ggu n a
p en ya jia n
in for m a s i ta m b a h a n
k e p u tu s a n
u n tu k
d a l a m m em p er k ir a k a n k in er ja k eu a n g a n
p en ggolon ga n a s et, s ep erti h a l n ya d a l a m
men gen a i
a loka s i
s u mb er
p e m b u a ta n
d a ya
m e m b a n tu
en tita s d a n
dan
ek on omi,
eva lu a s i
in for ma s i
ta m b a h a n i n i te r m a s u k r in c ia n men gen a i o u tp u t en tita s d a n
da la m
s a tu
b e n tu k
in d ik a to r k in er ja
k eu a n g a n ,
outcomes
tin j a u a n p r og r a m
dan
la p or a n men gen a i p en ca p a ia n k in er ja k eu a n g a n en tita s s ela ma periode
p eia p or a n .
;
I
1
TAN G G U N G J A W A B PE LAPO RAN KE U AN G AN
17.
Ta n ggu n g j a w a b p en yu s u n a n d a n p en ya jia n l a p or a n k eu a n ga n
b era da
p a d a p i m p i n a n en tita s . '
i
KO M PO N E N - KO M PO N E N LAPO RAN KE U AN G AN zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWUTSRPONMLKJIHG
18.
Komponen-komponen
keuangan
pokok
terdapat
dalam
Realisasi
Anggaran;
b) Laporan
Perubahan
Saldo Anggaran
laporan
Lebih;
Operasional;
e) Laporan
Arus
f)
Perubahan
Laporan
g) Catatan
Laporan
Kas;
Arus
Kas
fungsi
Perubahan
Bendahara
menyusun
Ekuitas;
atas Laporan
mempunyai
oleh
set
•
d) Laporan
Laporan
suatu
adalah:
a) Laporan
c) Neraca;
19.
yang
laporan
keuangan.
yang
hanya
disajikan
perbendaharaan
Saldo
Umum
entitas
yang
umum;
Anggaran
Daerah
keuangan
oleh
Lebih
dan
yang
entitas
hanya
peiaporan
disajikan
yang
konsolidasiannya.
I
S TRU KTU R D AN IS I
P en d a h u lu a n
20.
P em ya ta a n | k eb ija k a n
Lampiran
• Keb(/akan
Akuntansi
in i
Pemerintah
m en s ya r a tk a n
Daerah
a d a n ya
p en g u n g k a p a n
te r te n tu
pada
m en s ya r a tk a n
m u k azyxwvutsrponmlkjihgfedcbaXUTRONMJIHFEDA
[on
the face)
l a p or a n
k eu a n g a n ,
lem b a r
p en g u n g k a p a n
pos - pos l a in n ya d a l a m lemb a r
mu ka
la p or a n k eu a n g a n a ta u d a l a m C a ta ta n a ta s L a p or a n Keu a n ga n ,
dan
forrn a t seb agai l a m p ir a n k eb ija k a n i n i ya n g d a p a t
m er ek om en d a s ik a n
d i i k u t i oleh en tita s a k u n ta n s i d a n en tita s p eia p or a n
s es u a i
d en ga n
s itu a s i ma s in g- ma s in g. zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
i
Id en tifika s i L a p or a n
21.
Laporan
dari
22.
keuangan
informasi
Kebijakan
dan
tidak
lainnya
untuk
terbitan
hanya
berlaku
untuk
atau
menurut
bukan
Akuntansi
dibedakan
dokumen
bagi pengguna
disajikan
dan
dalam
informasi
tahunan
penting
namun
diidentiflkasi
Akuntansi
laporan
23.
Keu a n ga n zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWUTSRPONMLKJIHGFEDCBA
lain
yang
dokumen
untuk
Kebijakan
merupakan
yang
disajikan
subyek
yang
keuangan
dalam
Oleh
membedakan
Akuntansi
suatu
karena
itu,
informasi
dari
diatur
Jelas
sama.
laporan
lainnya.
dapat
secara
yang
informasi
dalam
lain,
Kebijakan
ini.
S etia p k o m p o n en l a p or a n k eu a n g a n h a r u s d iid en tifik a s i s eca ra jela s .
D is a m p in g i t u , in for m a s i b a r i k u t i n i h a r u s d l k e m u k a k a n s eca ra jela s
dan
d iu l a n g p a d a
memp er oleh :
s etia p
h a la ma n
p em a h a m a n
d is a jika n :
ya n g
la p or a n
m em a d a i
b il a m a n a
a ta s
p er l u
u n tu k
in for m a s i
ya n g
'
a) n a m a S KP D / P P KD / P E M D A ;
b) c a k u p a n i la p or a n
k eu a n g a n ,
apakah
s a tu
en tita s
tu n gga l
a ta u
g a b u n g a n d a r i b eb era p a en tita s a k u n ta n s i ;
c) ta n gga l
p eia p or a n
k eu a n g a n ,
ya n g
a ta u
s es u a i
periode
ya n g
d ica k u p
oleh
d en ga n
k om p on en - k om p on en
la p or a n
la p or a n
k eu a n g a n ;
d) m a ta u a n g p eia p or a n a d a la h Ru p ia h ; d a n
e) tin g k a t k eteta p a n ya n g d ig u n a k a n d a l a m p en ya jia n
a n gka - a n gka
p a d a l a p or a n k eu a n g a n .
24.
B erb a ga i
p er tim b a n g a n
d ig u n a k a n
u n tu k
p en g a tu r a n
ten ta n g
p en om or a n h a l a m a n , referensi, d a n s u s u n a n la p or a n s ehingga d a p a t
m e m p e r m u d a h p en ggu n a d a l a m m em a h a m i l a p or a n k eu a n ga n .
25.
L a p or a n
k eu a n g a n
s er in gka li
in for m a s i
d is a jik a n
da la m
d em ik ia n
in i dapat
leb ih
mu dah
d im en g er ti
r i b u a n a ta u j u t a a n
d iter im a
s epa nja ng
r u p ia h .
tin g k a t
b ila m a n a
Penya jia n
ketep a ta n
da la m
p en ya jia n a n gka - a n gka d iu n g k a p k a n d a n in for m a s i ya n g releva n tid a k
h il a n g
;
i
Periode Peia p ora n
26.
•
Laporan
keuangan
setahun.
Dalam
berubah
dan
periode
yang
peiaporan
a) alasan
b) fakta
Lampiran
• Kebijakan
disajikan
situa.si
laporan
tertentu,
keuangan
lebih panjang
mengungkapkan
penggunaan
bahwa
Akuntansi
sekurang-kurangnya
tanggal
tahunan
atau pendek
informasi
periode
Pemerintah
Daerah
disajikan
dari
dalam
suatu
entitas
dengan
satu
tahun,
suatu
entitas
berikut:
peiaporan
Jumlah-Jumlah
laporan
sekali
tidak
komparatif
satu
tahun,
untuk
laporan
tertentu
seperti
dapat
arus
kas dan
diperbandingkan.
catatan
catatan
p ela p or a n n ya ,
tidak
zyxwvutsrponmlkjihgfedcbaXUTRONMJIHFEDA
27.zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
D a l a m s itu a s i te r te n tu s u a tu en tita s p eia p or a n
ta n gga l
terkait
m is a l n ya
s eh u b u n g a n
p e r u b a h a n t a h u n a n gga r a n : Pen gu n gka p a n
p eia p or a n a d a l a h p en tin g a ga r p en ggu n a
haru s
m en g u b a h
d en ga n
a d a n ya
a ta s p er u b a h a n ta n gga l
m en ya d a r i k a l a u j u m l a h -
j u m l a h ya n g disajikan- . u n t u k periode s eka r a n g d a n j u m l a h - j u m l a h
k o m p a r a tif ti d a k d a p a t d ip er b a n d in g k a n . C on toh s ela n ju tn ya a d a la h
d a l a m ma s a ' tr a n s is i d a r i a k u n ta n s i b erb a s is k a s ke a k r u a l , s u a tu
en tita s
p eia p or a n
m en g u b a h
ta n gga l
p eia p or a n
en tita s - en tita s
a k u n ta n s i ya n g b er a d a d a l a m en tita s p eia p or a n u n t u k m e m u n g k i n k a n
p e n yu s u n a n la p or a n k eu a n g a n k on s olid a s ia n .
Tepa t W a k t u
\
28.
l a p or a n
Kegu n a a n
k eu a n g a n
b er k u r a n g
b il a m a n a
la p or a n
tid a k
ters ed ia b a gi p en ggu n a d a l a m s u a tu periode te r te n tu s etela h ta n gga l
p eia p or a n . F a k tor - fa k tor ya n g d ih a d a p i s ep erti k omp lek s ita s
opera s i
s u a tu en tita s p eia p or a n b u k a n m e r u p a k a n a la s a n ya n g c u k u p a ta s
kcga ga la n
p eia p or a n ya n g tep a t w a k t u . B a ta s w a k t u
p en ya m p a ia n
la p or a n s ela mb a t- la mb a tn ya 6 (enam) b u l a n s etela h b e r a k h im ya t a h u n
a n gga r a n .
[
La p or a n Rea lis a s i A n gga r a n
29.
XMporan
Realisasi
pemerintah
30.
Anggaran
daerah
yang
mengungkapkan
menunjukkan
kegiatan
ketaatan
keuangan
terhadap
APBD.
L a p or a n Rea lis a s i An gga r a n m en ya jik a n ik h tis a r s u mb er , a loka s i d a n
p en ggu n a a n ,
s u m b er
d a ya
ek on om i
ya n g
d ikelola
oleh
S KPD / PPKD / p emer in ta h d a er a h d a la m s a tu periode p eia p or a n .
31.
lAxporan
Realisasi
unsur-unsur
a)
Anggaran
sebagai
menyajikan
sekurang-kurangnya
berikut:
Pendapatan-LRA;
b) Belanja; ^
c)
Transfer;
d)
Surplus/defisit-IJiA;
e)
f)
32.
Pembiayaan;
Sisa
lebih/kurang
Ixtporan
antara
Realisasi
anggaran
peiaporan.
33.
pembiayaan
Anggaran
dengan
anggaran.
menggambarkan
realisasinya
perbandingan
dalam
satu
periode
\
L a p or a n Rea lis a s i A n ^ a r a n d ijela s ka n leb ih Ictnju t d a l a m C a ta ta n a ta s
L a p or a n
Keu a n ga n .
Penjela s a n
m em p en g a r u h i p ela ks a n a a n
mon eter,
s eb a b - s eb a b
ter s eb u t
a n gga ra n
ter ja d in ya
memu a t
h a l- h a l
s ep erti k eb ij a k a n
p erb ed a a n
ya n g
ya n g
fiskal
dan
m a ter ia l a n ta r a
a n gga r a n d a n rea lis a s in ya , s erta d a fta r - d a fta r ya n g m e r in c i leb ih l a n j u t
a n g k a - a n g k a ya n g d ia n gga p p er l u u n t u k d ijela s ka n .
La p or a n P er u b a h a n S a ldo An gga r a n L eb ih
34.
L a p or a n
P er u b a h a n
S a ldo
A n gga r a n
'
Lampiran
- Kebi/akan
L eb ih
m en ya jik a n
s eca ra
9
Akuntansi
Pemerintah
Daerah
k om p a r a tif d en g a n periode s eb elu mn ya pos - pos b e r ik u t:
a) S a ldo A n g g a r a n L eb ih a w a l;
b) Pen ggu n a a n S a ldo A n gga r a n Leb ih ;
c) S is a L eb ih / Ku r a n g Pemb ia ya a n A n gga r a n t a h u n b erja la n ;
d) Kor eks i Kes a la h a n P em b u k u a n T a h u n S eb elu mn ya ; d a n
e) L a in - l a in ;zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
j
f) S a ldo A n g g a r a n L eb ih A k h ir .
35.
D i s a m p in g
i t u , s u a tu en tita s
p eia p or a n
l a n j u t d a r i u n s u r - u n s u r ya n g
ter d a p a t
m en ya jik a n
da la m
r in cia n
La p or a n
S a ldo A n g g a r a n L eb ih d a l a m C a ta ta n a ta s L a p or a n
leb ih
Per u b a h a n
Keu a n ga n .
zyxwvutsrqponmlkjihgfed
*
N era ca
36.
i
N era ca
m en g g a m b a r k a n
p os is i
k eu a n g a n
s u a tu
men gen a i a s et, kew a jib a n ,
a k u n ta n s i/ en tita s p eia p ora n
en tita s
dan
ek u ita s
d a n a p a d a ta n gga l ter ten tu .
j
Kla s ifika s i
37.
Setiap
entitas
asetnya
akuntansi/entitas
dalam
aset
mengklasifikasikan
pendek
38.
entitas
setiap
pos
yang
yang
diharapkan
dari
39.
dan
diharapkan
belas)
panjang
bulan
setelah
dan
nonlancar
serta
menjadi
kewajiban
Jangka
peiaporan
yang
mengungkapkan
mencakup
atau
tanggal
diterima
mengklasifikasikan
neraca.
diterima
akan
s u a tu
b a r a n g- b a r a n g
kewajiban
akan
12 (dua belas)
A p a b ila
dalam
akuntansi/entitas
ciset
(dua
lancar
kewajibannya
dan Jangka
Setiap
peiaporan
dibayar
peiaporan
atau
Jumlah-Jumlah
dalam
waktu
12
dan
Jumlahjumlah
dalam
waktu
dibayar
lebih
bulan.
en tita s
ya n g
a k u n ta n s i/ en tita s
akan
d ig u n a k a n
p eia p or a n
da la m
men yed ia ka n
m en j a l a n k a n
kegia ta n
p em er in ta h a n , p e r l u a d a n ya kla s ifika s i ter p is a h a n ta r a a s et la n ca r d a n
n on la n ca r
da la m
b a r a n g- b a r a n g
b e r ik u tn ya
p a n ja n g.
40.
n er a ca
ya n g
dan
u n tu k
akan
ya n g
m em b er ik a n
d ig u n a k a n
akan
d ig u n a k a n
in for m a s i
men gen a i
periode
a k u n ta n s i
da la m
u n tu k
k ep er lu a n
ja ngka
•'
In for m a s i ten ta n g ta n gga l j a t u h temp o a s et d a n kew a jib a n
b er ma n fa a t l u n t u k m en il a i l ik u id ita s d a n
a k u n ta n s i/ en tita s
n on k eu a n g a n
b er ma n fa a t
p eia p ora n .
In for ma s i
d a n kew a jib a n
n on la n ca r
ten ta n g
s eperti p ers ed ia a n
u n t u k men g eta h u i
a s et la n ca r 1 d a n
s olva b ilita s
k eu a n g a n
s u a tu
en tita s
penyeles a ia n
a s et
d a n ca d a n ga n j u g a
a p a k a h a s et d ik la s ifik a s ik a n seb agai
dan
kew a jib a n
d ikla s ifika s ika in
seb agai
kew a jib a n j a n g k a p en d ek d a n j a n g k a p a n ja n g.
41.
Neraca
mencantumkan
a) kas dan setara
b) investasi
c) piutang
d)
pendek;
dan bukan
pajak;
persediaan;
e) investasi
f)
aset
Jangka
panjang;
tetap;
;
Lampiran
mengenai:
kas;
Jangka
pajak
sekurang-kurangnya
• Kebijakan
10
Akuntansi
Pemerintah
Daerah
g) kewajiban
Jangka
pendek;
h) kewajiban
Jangka
panjang;
i)
ekuitas.
iS
i riI
i zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
In for ma s i ya n g d is a j ik a n d a l a m N era ca a ta u d a l a m C a ta ta n a ta s L a p or a n
Keu a n ga nzyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
j
42.
Suatu
entitas
peiaporan
maupun
dalam
Catatan
pos-pos
gang
disajikan,
sesuai
dengan
operasi
diklasifikasikan
sifatnya.
43.
mengungkapkan,
atas
Laporan
yang
lanjut,
dalam
Keuangan
diklasifikasikan
entitas
lebih
baik
subklasifikasi
dengan
cara
bersangkutan.
bilamana
Neraca
perlu,
yang
Suatu
sesuai
pos
dengan
\
Rin cia n ya n g ter ca k u p d a l a m s u b k la s ifik a s i d i N era ca a ta u d i C a ta ta n
a ta s L a p or a n Keu a n ga n ter g a n tu n g p a d a p er s ya r a ta n d a r i Keb ija ka n
A k u n ta n s i
Pemer in ta h
D a er a h
dan
ma ter ia lita s j u m l a h pos
ya n g
b er s a n g k u ta n .
44.
Pen gu n gka p a n a k a n b er va r ia s i u n t u k s etia p pos , m is a ln ya :
a) p i u ta n g d ir in c i m e n u r u t j u m l a h p iu ta n g p a ja k, r e tr ib u s i p en ju a la n ,
p i h a k ter k a it, u a n g m u k a , d a n j u m l a h la in n ya ;
b) p er s ed ia a n
d ir in c i
leb ih
la nju t
s es u a i
d en ga n
k eb ija k a n
ya n g
m en g a tu r a k u n ta n s i u n t u k p ers ed ia a n ;
c) a s et teta p d ik la s ifik a s ik a n b er d a s a r k a n
k elomp ok
s es u a i
d en ga n
keb ija ka r i ya n g m en g a tu r ten ta n g a s et teta p ;
d) d a n a ca d a n g a n d ik la s ifik a s ik a n s es u a i d en ga n p e r u n tu k a n n ya ;
e) p en g u n g k a p a n k ep en tin g a n p em er in ta h d a er a h d a l a m peru sEihaan
d a er a h l a in n ya a d a la h j u m l a h p en yer ta a n ya n g d ib er ik a n , tin g k a t
p en gen d a lia n d a n metode, p en iia ia n .
La p or a n O p er a s ion a l
45.
Laporan
finansial
menyajikan
pos-pos
a) Pendapatan-LO
b} Beban
sebagai
laporan
dari kegiatan
dari kegiatan
operasional
yang
berikut:
operasional;
operasional;
c) Surplus/defisit
dari Kegiatan
d) Pos luar biasa,
bila
e)
46.
mencakup
Non Operasional,
bila
ada;
ada;
Surplus/defisit-LO.
P en a mb a h a n
pos - pos , j u d u l d a n
s u b toteJ d is a jik a n d a l a m
la p or a n
op era s ion a l j i k a s ta n d a r i n i m en s ya r a tk a n n ya , a ta u j i k a d ip er l u k a n
u n t u k m en ya jik a n d en ga n w a ja r h a s il opera s i s u a tu en tita s p eia p or a n .
47.
L a p or a n
op er a s ion a l
b eb a n - b eb a n
d ia n a lis is
d ik el om p ok k a n
men u ru t
s u a tu
k la s ifik a s i
m e n u r u t k la s ifik a s i ek on om i
b eb a n ,
(seb agai
con toh b eb a n p en yu s u ta n / a m or tis a s i, b eb a n a la t tu lis k a n tor , b eb a n
tr a n s p or ta s i,
dan
b eb a n
gaji
dan
tu n j a n g a n
pega wa i),
dan
tid a k
d ir ea lok a s ik a n p a d a b erb a ga i fu n gs i d a l a m s u a t u en tita s p eia p ora n .
M etode i n i s ed er h a n a u n t u k d ia p l ik a s ik a n d a l a m k eb a n ya k a n en tita s
kecil
k a r en a
tid a k
memer lu ka n
a loka s i
b eb a n
op era s ion a l
pada
b erb a ga i fu n gs i.
'
Lampiran
• Kebijakan
I I
Akuntansi
Pemerintah
Daerah
48.
D a l a m L a p or a n O p era s ion a l, s u r p lu s / d efis it p en ju a la n a s et n on la n ca r
d a n p en d a p a ta n / b eb a n
ter s en d ir i.
•
l u a r b ia s a
d ik el o m p o k k a n
da la m
kelomp ok
men gen a i
s u mb er ,
zyxwvutsrponmlkjihgfedcbaXUTRONMJIHFEDA
i
La p or a n A r u s Ka s ;
49.
La p or a n
Aru s
p en ggu n a a n
Kas
men ya jik a n
J p er u b a h a n
ka s
in for m a s i
dan
s eta ra
ka s
s ela ma
s a tu
periode
a k u n ta n s i, d a n s a ld o k a s s eta ra k a s p a d a ta n gga l p eia p or a n .
La p or a n
a r u s k a s d i s u s u n oleh en tita s p eia p ora n