Si Cantik Multi-Khasiat.
O·Senin
17
OJan
OPeb
(R u ta c e a e )
OApr
m e ra ta
dengan
b e rb a g a i
p e n y e b a ra n
lo k a l, c o n to h n y a
yang
eJun
OJul
OAgs
d i In d o n e s ia ,
m udah,
y a itu d is ira m i
d i S u m a te ra ,
ta n a h n y a
d a n d ib e ri p u p u k .
In d o n e s ia
n a m a k a m u n ie n g (M in a n g k a b a u );
m encapai
d i J a w a d ik e n a l
b a ta n g n y a
n e g a ra
ta n a m a n
d ik e n a l
nam a
in i
dengan
a iry a n g c u k u p , d ija g a k e le m b a p a n
ta n a m a n
la in . D i In d o n e s ia ,
15
30
31
0 Old 0 Nav 0 Des
O Sep
v a ria s i n a m a
m e n c a k u p n e g a ra In g g ris , C h in a ,
d a n b e b e ra p a
0 •Minggu
O S a b tu
Cantik Multi -Khasiat
h a m p ir
lu a s ,
OKamiseJumat
OMei
a d a la h s a Ia h s a tu ta n a m a n d e n g a n
yang
Rabu
@
o Mar
'S i
MURRAYApaniculnta
o
O S e la s a
3
4
5
6
7 8
9
10
11
12
13
14
19ZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
20
21
23
24
25
26
27
2829
2
18
in i d ik e n a l
dengan
dengan
nam a
T in g g i
k e m u n in g
8
dapat
m e te r,
k e ra s,
dengan
b e ra lu r
dan
m engandung
k a ls iu m
a ta u
u ra t
asam
o k s a la t
b e ris ik o
m e n im b u lk a n b a tu g in ja l. K u ra n g
m e n g k o n s u m s i c a ira n ju g a d a p a t
m e n ja d i
penyebab.
m e ta b o lis m e
K e la in a n
te rte n tu ju g a d a p a t
k a m u n in g , je n a r (S u n d a ), d i B a li
tid a k b e rd u ri. D a u n n y a b e rb e n tu k
m em buat
" k e r n u n i n g '[ y a n g p a s t i n y a s u d a h
d ik e n a l d e n g a n n a m a k e m o n in g ,
b u la t te lu r s u n g s a n g a ta u jo ro n g ,
m u d a h m e m p ro d u k s i b a tu g in ja l.
tid a k a s in g la g id ite lin g a m a s y a ra k a t
k a je n i; d i M a d u ra d ik e n a l d e n g a n
dengan
H a l in i d a p a t
K a re n a le b a t d a n a ro m a d a ri d a u n
nam a
le b a m y a
dengan
k e m u n in g
lo k a l
in i c u k u p k h a s , m a k a
kam oneng;
d ik e n a l
dengan
d i S u la w e s i
nam a
p a lo p o
p a n ja n g n y a
h ija u .
T anam an
(B u g is ); d a n d i M a lu k u d ik e n a l
m e n g h a s ilk a n
u n tu k m e m a g a rip e k a ra n g a n ru m a h .
dengan
b e rb e n tu k
N a m u n , ta h u k a h a n d a ? T e m y a ta
(A m b o n ).
ta n a m a n
in i u m u m n y a
d ita n a m
ta n a m a n b ia s , ta n a m a n p a g a r in i
m e m ilik i k a n d u n g a n
k im ia y a n g
b e tv a ria s i s e h in g g a ta n a m a n
in i
ta n a s a
dengan
T anam an
tu m b u h
(A ru ), k a m o n i
k e m u n in g
lia r d i s e m a k
te p i h u ta n ,
m aupun
dapat
b e lu k a r,
d ita n a m
m e m p u n y a ik h a s ia ty a n g b e rm a c a m -
sebagai
m a c a rn
ta n a m a n p a g a r y a n g d ip e rb a n y a k
p u la ,
p e re d a ra n
s e p e rti
d a ra h ,
p e la n c a r
p e n g h ila n g
dengan
ta n a m a n
pencangkokan,
p e la n g s in g tu b u h .
penanam an
k e m u n in g
te rs e b a r
ta n a m a n
dan
b e rb a g a i te k n ik , s e p e rti
b e n g k a k d a n a n tira d a n g , b a h k a n
T anam an
hi as
p e n y e te k a n
dan
b ijin y a . P e ra w a ta n
k e m u n in g
cukup
dapat
yang
K e tik a m a s ih
b e rw a m a
nam un
tu a ,
b e rd a g in g ,
b u la t te lu r a ta u
m uda, buahnya
m uda,
in i
buah
b u n i,
b e n tu k
b u la t m e m a n ja n g .
a ta u
2 - 7 cm ,
1 - 3 cm dan w am anya
s e te la h
h ija u
m a ta n g
w a rn a n y a
m e ra h
D a u n k e m u n in g
m engandung
m e th y l-a n th ra n ila te ,
b is a b o le n e ,
g e ra n io l,
B -c a ry o p h y lle n e ,
c a re n e -3 ,
c itro n e llo l,
e u g e n o l,
m e th y l-s a lic y la te ,
s -g u ia z u ie n e , o s th o le , p a n ic u ia tin ,
dengan
k e m u n in g
se g a r. P ro se s p e m b u a a n n y a
y a itu
c u d b e rs ih 3 0 g d a u n k e m u n in g
s e g a r, la lu ju s d a la m
1 5 0 m l a ir,
d ia rin g h a s il ju s n y a , la lu m in u m
s e k a lig u s
s a tu k a li s e h a ri.
P e n e litia n m e n g e n a i p e n g a ru h
i n f u s d a u n k e m u n i n g 1 0 % 2, 0 % ,3 0 % ,
4 0 % s e b a n y a k O , 5 m lp a d a m e n c i t
j u r u s a n B i o l o g i F M I P AU N A I R p a d a
ta h u n 1 9 9 0 m e m b u k tik a n
in fu s
daun
m e n u ru n k a n
b e rm a k n a
bahw a
k e m u n in g
dapat
b e ra t b a d a n se c a ra
S e c a ra e m p irik , u n tu k
m e n u ru n k a h b e ra tb a d a n (o b e s ita s ),
d a p a t d ila k u k a n d e n g a n
d a u n k e m u n in g d a p a t d ig u n a k a n
b e rs ih 1 0 g d a u n k e m u n in g , 1 5 g
u n tu k
b a n g le ( Z in g ib e r p u r p u r e u m R o x b .) ,
m e n g o b a ti
s e p e rti
b e rb a g a i
b a tu
g in ja l,
m encui
lO g te m u h ita m (C u rc u rn a a e ru g in o s a
o b e s ita s , h a id tid a k te ra tu r,e k s u m a ,
R o x b .) ,d a n 1ja r i k u litp u la i( A ls to n ia
k e s e le o ,
s c h o la ris R B r),la lu p o to n g -p o to n g
ra d a n g
o ta k ,
in fe k s i
s a lu ra n k e n c in g ,k e p u tih a n , ra d a n g
b u a h z a k a r, tu k a k la m b u n g
m e n g h a lu s k a n
dan
B a tu g in ja l te ru ta m a d is e b a b k a n
(s e je n is
g a ra m
pada
o k s a la t
b e b e ra p a
m a k a n a n ) a ta u , y a n g le b ih ja ra n g ,
asam
u ra t (lim b a h
p e n g u ra ia n
p ro te in d a la m tu b u h ). K o n s u m s i
b e rle b ih a n
Unpad
m akanan
2012
d a n re b u s s e m u a b a h a n d a la m 1
lite r a ir s a m p a i
m e n d id ih
dan
t a m b a h k a n p e r a s a nj e r u k n i p i s ( C i t r u s
k u lit.
o le h k ris ta lis a s i k a ls iu m
Humas
d io b a ti
ju s d a u n
ta n in d a n c o u m u rra y in , s e h in g g a
p e n y a k it,
Kllplnl
m e m in u m
le b ih
y a n g d ila k u k a n o le h m a h a s is w a
m e n g k ila p .
c a d in e n e ,
tu b u h
yang
a u r a n tif o lia ) .S a r in g a ir r e b u s a n n y a .
la in m in u m
2 k a li s e h a ri m a s in g -
m a s in g 2 0 0 m l
(**)
17
OJan
OPeb
(R u ta c e a e )
OApr
m e ra ta
dengan
b e rb a g a i
p e n y e b a ra n
lo k a l, c o n to h n y a
yang
eJun
OJul
OAgs
d i In d o n e s ia ,
m udah,
y a itu d is ira m i
d i S u m a te ra ,
ta n a h n y a
d a n d ib e ri p u p u k .
In d o n e s ia
n a m a k a m u n ie n g (M in a n g k a b a u );
m encapai
d i J a w a d ik e n a l
b a ta n g n y a
n e g a ra
ta n a m a n
d ik e n a l
nam a
in i
dengan
a iry a n g c u k u p , d ija g a k e le m b a p a n
ta n a m a n
la in . D i In d o n e s ia ,
15
30
31
0 Old 0 Nav 0 Des
O Sep
v a ria s i n a m a
m e n c a k u p n e g a ra In g g ris , C h in a ,
d a n b e b e ra p a
0 •Minggu
O S a b tu
Cantik Multi -Khasiat
h a m p ir
lu a s ,
OKamiseJumat
OMei
a d a la h s a Ia h s a tu ta n a m a n d e n g a n
yang
Rabu
@
o Mar
'S i
MURRAYApaniculnta
o
O S e la s a
3
4
5
6
7 8
9
10
11
12
13
14
19ZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
20
21
23
24
25
26
27
2829
2
18
in i d ik e n a l
dengan
dengan
nam a
T in g g i
k e m u n in g
8
dapat
m e te r,
k e ra s,
dengan
b e ra lu r
dan
m engandung
k a ls iu m
a ta u
u ra t
asam
o k s a la t
b e ris ik o
m e n im b u lk a n b a tu g in ja l. K u ra n g
m e n g k o n s u m s i c a ira n ju g a d a p a t
m e n ja d i
penyebab.
m e ta b o lis m e
K e la in a n
te rte n tu ju g a d a p a t
k a m u n in g , je n a r (S u n d a ), d i B a li
tid a k b e rd u ri. D a u n n y a b e rb e n tu k
m em buat
" k e r n u n i n g '[ y a n g p a s t i n y a s u d a h
d ik e n a l d e n g a n n a m a k e m o n in g ,
b u la t te lu r s u n g s a n g a ta u jo ro n g ,
m u d a h m e m p ro d u k s i b a tu g in ja l.
tid a k a s in g la g id ite lin g a m a s y a ra k a t
k a je n i; d i M a d u ra d ik e n a l d e n g a n
dengan
H a l in i d a p a t
K a re n a le b a t d a n a ro m a d a ri d a u n
nam a
le b a m y a
dengan
k e m u n in g
lo k a l
in i c u k u p k h a s , m a k a
kam oneng;
d ik e n a l
dengan
d i S u la w e s i
nam a
p a lo p o
p a n ja n g n y a
h ija u .
T anam an
(B u g is ); d a n d i M a lu k u d ik e n a l
m e n g h a s ilk a n
u n tu k m e m a g a rip e k a ra n g a n ru m a h .
dengan
b e rb e n tu k
N a m u n , ta h u k a h a n d a ? T e m y a ta
(A m b o n ).
ta n a m a n
in i u m u m n y a
d ita n a m
ta n a m a n b ia s , ta n a m a n p a g a r in i
m e m ilik i k a n d u n g a n
k im ia y a n g
b e tv a ria s i s e h in g g a ta n a m a n
in i
ta n a s a
dengan
T anam an
tu m b u h
(A ru ), k a m o n i
k e m u n in g
lia r d i s e m a k
te p i h u ta n ,
m aupun
dapat
b e lu k a r,
d ita n a m
m e m p u n y a ik h a s ia ty a n g b e rm a c a m -
sebagai
m a c a rn
ta n a m a n p a g a r y a n g d ip e rb a n y a k
p u la ,
p e re d a ra n
s e p e rti
d a ra h ,
p e la n c a r
p e n g h ila n g
dengan
ta n a m a n
pencangkokan,
p e la n g s in g tu b u h .
penanam an
k e m u n in g
te rs e b a r
ta n a m a n
dan
b e rb a g a i te k n ik , s e p e rti
b e n g k a k d a n a n tira d a n g , b a h k a n
T anam an
hi as
p e n y e te k a n
dan
b ijin y a . P e ra w a ta n
k e m u n in g
cukup
dapat
yang
K e tik a m a s ih
b e rw a m a
nam un
tu a ,
b e rd a g in g ,
b u la t te lu r a ta u
m uda, buahnya
m uda,
in i
buah
b u n i,
b e n tu k
b u la t m e m a n ja n g .
a ta u
2 - 7 cm ,
1 - 3 cm dan w am anya
s e te la h
h ija u
m a ta n g
w a rn a n y a
m e ra h
D a u n k e m u n in g
m engandung
m e th y l-a n th ra n ila te ,
b is a b o le n e ,
g e ra n io l,
B -c a ry o p h y lle n e ,
c a re n e -3 ,
c itro n e llo l,
e u g e n o l,
m e th y l-s a lic y la te ,
s -g u ia z u ie n e , o s th o le , p a n ic u ia tin ,
dengan
k e m u n in g
se g a r. P ro se s p e m b u a a n n y a
y a itu
c u d b e rs ih 3 0 g d a u n k e m u n in g
s e g a r, la lu ju s d a la m
1 5 0 m l a ir,
d ia rin g h a s il ju s n y a , la lu m in u m
s e k a lig u s
s a tu k a li s e h a ri.
P e n e litia n m e n g e n a i p e n g a ru h
i n f u s d a u n k e m u n i n g 1 0 % 2, 0 % ,3 0 % ,
4 0 % s e b a n y a k O , 5 m lp a d a m e n c i t
j u r u s a n B i o l o g i F M I P AU N A I R p a d a
ta h u n 1 9 9 0 m e m b u k tik a n
in fu s
daun
m e n u ru n k a n
b e rm a k n a
bahw a
k e m u n in g
dapat
b e ra t b a d a n se c a ra
S e c a ra e m p irik , u n tu k
m e n u ru n k a h b e ra tb a d a n (o b e s ita s ),
d a p a t d ila k u k a n d e n g a n
d a u n k e m u n in g d a p a t d ig u n a k a n
b e rs ih 1 0 g d a u n k e m u n in g , 1 5 g
u n tu k
b a n g le ( Z in g ib e r p u r p u r e u m R o x b .) ,
m e n g o b a ti
s e p e rti
b e rb a g a i
b a tu
g in ja l,
m encui
lO g te m u h ita m (C u rc u rn a a e ru g in o s a
o b e s ita s , h a id tid a k te ra tu r,e k s u m a ,
R o x b .) ,d a n 1ja r i k u litp u la i( A ls to n ia
k e s e le o ,
s c h o la ris R B r),la lu p o to n g -p o to n g
ra d a n g
o ta k ,
in fe k s i
s a lu ra n k e n c in g ,k e p u tih a n , ra d a n g
b u a h z a k a r, tu k a k la m b u n g
m e n g h a lu s k a n
dan
B a tu g in ja l te ru ta m a d is e b a b k a n
(s e je n is
g a ra m
pada
o k s a la t
b e b e ra p a
m a k a n a n ) a ta u , y a n g le b ih ja ra n g ,
asam
u ra t (lim b a h
p e n g u ra ia n
p ro te in d a la m tu b u h ). K o n s u m s i
b e rle b ih a n
Unpad
m akanan
2012
d a n re b u s s e m u a b a h a n d a la m 1
lite r a ir s a m p a i
m e n d id ih
dan
t a m b a h k a n p e r a s a nj e r u k n i p i s ( C i t r u s
k u lit.
o le h k ris ta lis a s i k a ls iu m
Humas
d io b a ti
ju s d a u n
ta n in d a n c o u m u rra y in , s e h in g g a
p e n y a k it,
Kllplnl
m e m in u m
le b ih
y a n g d ila k u k a n o le h m a h a s is w a
m e n g k ila p .
c a d in e n e ,
tu b u h
yang
a u r a n tif o lia ) .S a r in g a ir r e b u s a n n y a .
la in m in u m
2 k a li s e h a ri m a s in g -
m a s in g 2 0 0 m l
(**)