HUBUNGAN ANTARA STATUS BESI DAN STATUS VITAMIN A PADA IBU MENYUSUI
IIUHIIN(;AN ANTAHA STATUS IlKSI I)AN STATIIS V I T A h I I N A
PAI)A l H l i h I K N H I S I I I
t c e S.;
Oleh: Ance Mnrdianu I)r~Lre:(:l&trit hl. K ~ ~ s h i ~ rSukati
I k w i I'ern~ttesil~;
~IIII
h411hiIi1l
I
AI%STK:\K
Knalitas AS1 padn i b u hamil k b u s ~ ~ s n
k ~j in~c l n n g a n
besi dim v i t i ~ m i n
A d i p e n g a r u l ~ ieleh status besi ditn atatas vitamin A ibu. I l ~ u
saitt i n i n l i ~ s inlen~pnnyai
l~
menyusui yang tinggnl c l i peclesit;tn l l i n g g i ~
kebinsaan nlelntlrrikan AS1 p;td;l anilk b i ~ l i t a n y ~
w;ll;lu
l
sncl;111
i
ini belnni ad;\ &at11 status 1 x 4 rlan
b e r s n l s r 2 tnhun. S i ~ n i p ahaat
sk1111svitnlnin A i h u mel~yusai,kec~lctlist;~tas l x s i dnn st;ttns vit;tn~in
A i b u hunlil. Data ibu ltamil menut~iekkenI~uhwaanemi gizi m ; ~ s i l ~
m e r u p k a n m n s n l a l dan status vit;ln~ia A i b n h a m i l pnn seb21gi;ln
mitsih renduh, Keclaa nvasal;~li g i r i tersebut nlerupakan m t ~ s a l ; ~ l ~
yany terpisnh akrln tehlpi ada kenlnngkin keduunya mernp;lk;ln
masalah yuny b e r k t i l a n antaru sat11 dengun lainnya. Y m e l i t i i ~ n
75 orang i b u
st;~lusk s i dim atillus vitamin A teluh d i l i ~ k s k a np;~d;~
m e l ~ y u s ld~ii ~ r (wdesaan
i
d i Kabnpi~tenI l o g ~ r .Sampel l ~ r n m n anr
tnrit I 6 Iahan snntpsi dmg;ln 35 t;lI~andeng:tn st;tt~lsgizi h i ~ i k yang
,
n~en~pnn.v"iallilk b a l i l i ~
I w r s n ~ ss;~nlp:li
r
dengnn 2 tnhnn. lhri 11;lsil
peselilian t e r ~ ~ n g k a
h ph w a r;~l;~-r;~t:lkac1;lr v i t a n ~ i sA i l ~ nu ~ m ~ n s o i
tersel~nt11cIuli1113 2 . 8 ~ l lII@III, secl;~~igk;~n
k;t~Iitr ferritin ( h i )
ndillnll 20.4&12.6
n d m l . CLii regrevi n ~ m n n , j n k k ~l n~ i ~ h wsetiitp
;~
/ ~ I A ;I~;IIterj;lcli
I
k r n i ~ i k i ~l knr r i t i n s e l ~ e s ~ t r
ken;~iki~nI I I ~ vit;tlnin
0.32 nglml (b'sign.=ll.lll4Y), I!ii k~)rel:~hi
P i - t ~ r a nnI;tr>a
~ n ~ vit:~tnin 4
dnn ferriti11 ~III~IIll.2803
IIII
~ p ~ O . l ~ 5 ) . ~ l ' t ~ n e l i t . (k;liiz~i l u t n19V3.16
:ll).l-Il2 )
ncmi gizi l x s i dan dclisicnsi vitilmin A ( K V A ) ~ n ~ i t st ci lt~i ~ p~ n c r u p ; ~ k ;n~;ts;tl;th
~n
g i r i utam;~.
i111011g:tn~:I\\,~III
;11ic111i
gi/i :III~~B~;I1;ti11 ; ~ l : ~ :III~I~
l ; ~ l i1>:1li1;1,
iln~
11;11iiii
=20 ull/
= 12 hul;ln,
dapat dilihst p;l 12 hulan), cendcrunp
scmakin c d i k i t ihu y;lng mcmpuny;ti k;tn 30
Jumlah i b u yang mempunyai vitamin A cukup berdasarkan kelnmpnk
u m u r i b u dun lama bulan menyusukan
61.1
70.5
78.0
22.2
20.6
14.3
8.0
10Nl.O
m.0
7.1
1W.O
1.7
.
.-~-.~
1
~.
Penyeharan jumlah ihu mcnyusui yang nicmpuny;~i kadar ferrilin cukup ( z =20 ng/dl)
il;rl;~mkeadaan cukupvitamin A pada ihu yangmcmpunyai anakdiatas 12 hulan dapat tcrlihat
pada tahel 7. Pada tahcl lerlihat hahwa yada sctiap kclompok umur ihu, walaupun vitamin A
ihu dalam kcadaan cukup, scniakin lama ihu mcnyusukan anaknya ( > 12 hulan), cenderung
scrnakin scdikit ihu yang mcmpuny:~inilai lcrritin cukup.
i
.~
Tabel7.
~~~
~-
~
.
..
~~
-~
-
~
~
-1
J ~ ~ m l 1a11l11~yang mrmpunyai kodar ferritin cukup pada keadaan vitamin A
cukap berdasarkan kelempok u m a r ibu dan lama bulan menyusukan
H : ~ s i l uji regrcsi scdcrh:~nnn~cnanjukk:~n
hahwa sctiap kenaikan 1 u d d l vitamin A akan
tcrjadi kcnaikan fcrritin sehcs:tr 0.32 n g m l (F sign.= 0.0149). Uji korclasi Pcarson antara
vitamin A dan lcrritin adalah 0.2803 ( p < 0.05). H;lsil d;~p;ll dilihat pada lampiran 1.
D i r i hasil pcnclitian ini dikcrahui l x ~ h a apcndidikan ihu- ihu menyusui umumnya adalah
SD (78.7';). scdangkan yang pcndidik;~nny;~d i alas SD h;lnya 5.3%,. Raln-ram kadar serum
vitamin A ihu mcnyusui yang mcmpunyai gi7i haik ada pada hatas cukup (>20.0 u d d l )
domikian pul;~konscntrasi lerritin pun di atas n i l i ~cukup(
i
> 20.0 ndml). Ada kecenderungan
h;rhw:r ihu yang mcmpunyai k;~d;~r
lcrrilin cukup ;~d;tlah ihu yangmempilnyai kadar vitamin A
cukup. U j i rcgrcsi mcnunjukkan hahwascriap kcnaikan 1 ug/dlvitaminA akan terjadi kcnaikan
fcrritin schcsar 0.32 n g n i l ( F s i ~ n =
. 0.014')). Llji korclasi Pcarson antara Ferritin dan vitamin
A ;td;~l;~hO.2803 (p
PAI)A l H l i h I K N H I S I I I
t c e S.;
Oleh: Ance Mnrdianu I)r~Lre:(:l&trit hl. K ~ ~ s h i ~ rSukati
I k w i I'ern~ttesil~;
~IIII
h411hiIi1l
I
AI%STK:\K
Knalitas AS1 padn i b u hamil k b u s ~ ~ s n
k ~j in~c l n n g a n
besi dim v i t i ~ m i n
A d i p e n g a r u l ~ ieleh status besi ditn atatas vitamin A ibu. I l ~ u
saitt i n i n l i ~ s inlen~pnnyai
l~
menyusui yang tinggnl c l i peclesit;tn l l i n g g i ~
kebinsaan nlelntlrrikan AS1 p;td;l anilk b i ~ l i t a n y ~
w;ll;lu
l
sncl;111
i
ini belnni ad;\ &at11 status 1 x 4 rlan
b e r s n l s r 2 tnhun. S i ~ n i p ahaat
sk1111svitnlnin A i h u mel~yusai,kec~lctlist;~tas l x s i dnn st;ttns vit;tn~in
A i b u hunlil. Data ibu ltamil menut~iekkenI~uhwaanemi gizi m ; ~ s i l ~
m e r u p k a n m n s n l a l dan status vit;ln~ia A i b n h a m i l pnn seb21gi;ln
mitsih renduh, Keclaa nvasal;~li g i r i tersebut nlerupakan m t ~ s a l ; ~ l ~
yany terpisnh akrln tehlpi ada kenlnngkin keduunya mernp;lk;ln
masalah yuny b e r k t i l a n antaru sat11 dengun lainnya. Y m e l i t i i ~ n
75 orang i b u
st;~lusk s i dim atillus vitamin A teluh d i l i ~ k s k a np;~d;~
m e l ~ y u s ld~ii ~ r (wdesaan
i
d i Kabnpi~tenI l o g ~ r .Sampel l ~ r n m n anr
tnrit I 6 Iahan snntpsi dmg;ln 35 t;lI~andeng:tn st;tt~lsgizi h i ~ i k yang
,
n~en~pnn.v"iallilk b a l i l i ~
I w r s n ~ ss;~nlp:li
r
dengnn 2 tnhnn. lhri 11;lsil
peselilian t e r ~ ~ n g k a
h ph w a r;~l;~-r;~t:lkac1;lr v i t a n ~ i sA i l ~ nu ~ m ~ n s o i
tersel~nt11cIuli1113 2 . 8 ~ l lII@III, secl;~~igk;~n
k;t~Iitr ferritin ( h i )
ndillnll 20.4&12.6
n d m l . CLii regrevi n ~ m n n , j n k k ~l n~ i ~ h wsetiitp
;~
/ ~ I A ;I~;IIterj;lcli
I
k r n i ~ i k i ~l knr r i t i n s e l ~ e s ~ t r
ken;~iki~nI I I ~ vit;tlnin
0.32 nglml (b'sign.=ll.lll4Y), I!ii k~)rel:~hi
P i - t ~ r a nnI;tr>a
~ n ~ vit:~tnin 4
dnn ferriti11 ~III~IIll.2803
IIII
~ p ~ O . l ~ 5 ) . ~ l ' t ~ n e l i t . (k;liiz~i l u t n19V3.16
:ll).l-Il2 )
ncmi gizi l x s i dan dclisicnsi vitilmin A ( K V A ) ~ n ~ i t st ci lt~i ~ p~ n c r u p ; ~ k ;n~;ts;tl;th
~n
g i r i utam;~.
i111011g:tn~:I\\,~III
;11ic111i
gi/i :III~~B~;I1;ti11 ; ~ l : ~ :III~I~
l ; ~ l i1>:1li1;1,
iln~
11;11iiii
=20 ull/
= 12 hul;ln,
dapat dilihst p;l 12 hulan), cendcrunp
scmakin c d i k i t ihu y;lng mcmpuny;ti k;tn 30
Jumlah i b u yang mempunyai vitamin A cukup berdasarkan kelnmpnk
u m u r i b u dun lama bulan menyusukan
61.1
70.5
78.0
22.2
20.6
14.3
8.0
10Nl.O
m.0
7.1
1W.O
1.7
.
.-~-.~
1
~.
Penyeharan jumlah ihu mcnyusui yang nicmpuny;~i kadar ferrilin cukup ( z =20 ng/dl)
il;rl;~mkeadaan cukupvitamin A pada ihu yangmcmpunyai anakdiatas 12 hulan dapat tcrlihat
pada tahel 7. Pada tahcl lerlihat hahwa yada sctiap kclompok umur ihu, walaupun vitamin A
ihu dalam kcadaan cukup, scniakin lama ihu mcnyusukan anaknya ( > 12 hulan), cenderung
scrnakin scdikit ihu yang mcmpuny:~inilai lcrritin cukup.
i
.~
Tabel7.
~~~
~-
~
.
..
~~
-~
-
~
~
-1
J ~ ~ m l 1a11l11~yang mrmpunyai kodar ferritin cukup pada keadaan vitamin A
cukap berdasarkan kelempok u m a r ibu dan lama bulan menyusukan
H : ~ s i l uji regrcsi scdcrh:~nnn~cnanjukk:~n
hahwa sctiap kenaikan 1 u d d l vitamin A akan
tcrjadi kcnaikan fcrritin sehcs:tr 0.32 n g m l (F sign.= 0.0149). Uji korclasi Pcarson antara
vitamin A dan lcrritin adalah 0.2803 ( p < 0.05). H;lsil d;~p;ll dilihat pada lampiran 1.
D i r i hasil pcnclitian ini dikcrahui l x ~ h a apcndidikan ihu- ihu menyusui umumnya adalah
SD (78.7';). scdangkan yang pcndidik;~nny;~d i alas SD h;lnya 5.3%,. Raln-ram kadar serum
vitamin A ihu mcnyusui yang mcmpunyai gi7i haik ada pada hatas cukup (>20.0 u d d l )
domikian pul;~konscntrasi lerritin pun di atas n i l i ~cukup(
i
> 20.0 ndml). Ada kecenderungan
h;rhw:r ihu yang mcmpunyai k;~d;~r
lcrrilin cukup ;~d;tlah ihu yangmempilnyai kadar vitamin A
cukup. U j i rcgrcsi mcnunjukkan hahwascriap kcnaikan 1 ug/dlvitaminA akan terjadi kcnaikan
fcrritin schcsar 0.32 n g n i l ( F s i ~ n =
. 0.014')). Llji korclasi Pcarson antara Ferritin dan vitamin
A ;td;~l;~hO.2803 (p