Xiyenge 1 -Kuvelekiwa Ka Yesu Kriste Xiyenge 2 -Yesu a Nyika Vutomi Lebyi nga Heriki ni Kuvonakala Xiyenge 3 -Yesu a Dyondzisa hi ta ku Lahleka

  

NKONGOMETO WA TINHLOKO MHAKA

SWIYENGE LESWI KUMEKAKA NDZENI KA BUKU LEYI

Xiyenge #1 -Kuvelekiwa Ka Yesu Kriste

Xiyenge #2 -Yesu a Nyika Vutomi Lebyi nga Heriki

ni Kuvonakala Xiyenge #3 -Yesu a Dyondzisa hi ta ku Lahleka Xiyenge #4 -Yesu a Tikombekisa ka Lavanyingi Ndzhaku ka kupfuka eku Feni Xiyenge #5 -Yesu I Nwana wa Xikwembu

  XINGENISO

  A Bibele yi ri: “Hinkwavo vanhu va dyohile” (Varoma 3:6). Hi leswo a swi hlamarisi loko u navela ku sungula a vutomi rintswa.

  Xibukwana lexi unga xitamela emavokweni, xi vumbiwile hi ntlhano wa swiyenge leswi nga ni matsalwa lawa ma lulamisiweke ku pfuna a kutwisisa leswi u nga ta dyondza swona ka Xiyenge xin’wana na xin’wana.

  Loko u hetile ku dyondza na ku hlamula swivutiso leswi tsariweke la ndzeni ka xibukwana lexi, xinyikele ka mudyondzisi wa wena kumbe munhu loyi a kunyikeke xona leswaku loko xikambiwile u ta byeriwa leswaku u hlamurile kahle swivutiso kumbe awu hlamulanga kahle.

  Xikhongelo xa mina hi leswaku u yamukela a vutomi lebyi ntswa leri u ri nyikiwaka hi Hosi Yesu Kriste.

  XIYENGE #1 Ku Velekiwa Ka Hosi Yesu Kriste

  Luka 1:26-35, Matewu 1:15-18, Luka 2:1-20 Nkarhi ndzhaku, a vuxa dyambu a ku fumiwa hi va Rhoma, ku endlekile swilo swo hlamarisa eka doropa ra Nazareta etikweni ra Palestina. Xikwembu xi rhumile ntsumi eka wanhwana loyi a vitiwa leswaku I Mariya ku ya n’wi tivisa leswaku u ta veleka n’wana wa mufana. A n’wana loyi a ta velekiwa hi matimba ya moya wa Xikwembu, kutani vito ra yena I Yesu. Yena a vu Hosi bya a byi nga heli. Xiyenge lexi, xi komba a ndlela yo hlamarisa leyi Yesu a nga velekiwa ha yona, ni leswaku a nga velekiwana a Nazareta e tikweni ra mana wakwe, kambe u velekiwile e Betlehema.

  Ntsumi yi Humelela ka wanhwana Mariya

  Luka 1:26-33

  26Hi n'hweti ya ntlhanu na yin'we ntsumi Gabriele yi rhumiwa hi Xikwembu emutini wa Galeliya lowu va nge i Nazareta, 27eka wanhwanyana loyi ngi a vutiwile hi wanuna loyi va nge i Yosefa, wa rixaka ra Davhida, vito ra wanhwanyana loyi a a ri Mariya. 28Ntsumi, kuteloko yi fike eka yena, yi ku: “Avuxeni, mutsetseleriwa, Hosi yi na wena; u katekile exikarhi ka vavasati.” 29Kakuloko Mariya a yi vona, a tshuka hi marito ya yona, a ehleketa leswaku xana ku xeweta ka yona hi loku yini? 30

  Kutani ntsumi yi ku eka yena: “Mariya, u nga chavi; hikuva u kumile tintswalo eka Xikwembu. 31U ta tika, kutani u ta veleka n'wana wa wanuna, u ta n'wi thya vito ra Yesu (Muponisi). 32U ta va nkulukumba, u ta vuriwa N'wana wa La nge henhlahenhla; Hosi Xikwembu xi ta n'wi nyika xiluvelo xa Davhida, tata wa yena. 33Kutani u ta fuma yindlu ya Yakobo hilaha ku nga heriki, vukosi bya yena byi nga ka byi nga vi na makumu.”

  Mariya A Hlamula Ntsumi

  Luka 1:34-38

  34 Kambe Mariya a ku eka ntsumi: “Swi nga endlekisa ku yini, kasi a ndzi tivi wanuna?” Ntsumi yi n'wi hlamula, yi ku eka yena: 35“Moya lowo Kwetsima wu ta xikela eka wena, ni matimba ya La nge henhlahenhla ma ta ku funengeta; hikwalaho, n'wana lowo kwetsima la nga ta velekiwa hi wena, u ta vuriwa N'wana wa Xikwembu. 36Kutani vona, Elizabeta makwenu, na yena u tikile eku dyuhaleni ka yena, kutani n'hweti leyi, i ya ntlhanu na yin'we eka loyi a nga vuriwa mhika,

  37 hikuva a ku na xilo lexi hlulaka Xikwembu.” 38 38Kutani Mariya a ku: “Vona, ndzi nandza wa Hosi, a ku endliwe eka mina hi ku vula ka wena.” Kutani ntsumi yi suka eka yena.

  Ntsumi yi Humelela ka Yosefa

  Matewu 1:18-25

  18Ku tswariwa ka Yesu Kriste ku humelele sweswo: Mariya, mana wa yena, loko a vutiwile hi Yosefa, a tshuka a xurha nyimba hi Moya lowo Kwetsima, va nga si hlangana. 19Kambe Yosefa, nuna wa yena, hikuva a a ri munhu la lulameke, kambe a nga rhandzanga ku n'wi khomisa tingana, a anakanya ku n'wi tshika exihundleni. 20Kakuloko a anakanya swona, ntsumi ya Xikwembu, yi ta eka yena hi norho, yi ku: “Yosefa, n'wana Davhida u nga chavi ku titekela Mariya, nsati wa wena, hikuva leswi xurheke hi yena, i swa Moya lowo Kwetsima; 21U ta veleka wandzisanyana, kutani u ta n'wi thya vito ra Yesu (hileswaku Muponisi), hikuva hi yena la nga ta ponisa tiko ra yena eku biheni ka rona.” 22Leswo hinkwaswo swi humelele leswaku ku endleka leswi Hosi yi nga swi vula hi muprofeta la nga te: 23#

  Esaya 7:14 “Maswivo, wanhwana u ta tika nyimba, u ta veleka n'wana wa wandzisanyana vito ra yena, u ta churiwa Emanuwele”; loko va hlamusela hileswaku: “Xikwembu xi na hina.”

  24Kutani Yosefa loko a pfuka evurhongweni, a endla hilaha ntsumi ya Hosi yi nga n'wi lerisa hakona, a teka nsati wa yena. 25Kambe a nga n'wi tivanga loko a nga si veleka n'wana wa wandzisanyana wa mativula, kutani a n'wi thya vito ra Yesu.

  Yesu A Velekiwa Betlehema Luka 2:1-7

  1Emikarhini yoleyo, ku humelela nawu wa hosi Khezari Awugusto, leswaku matiko hinkwawo ma tsariwa. 2Ku tsala loko rhanga loku, ku endliwile enkarhini lowu Kwirino a fumaka Siriya. 3Kutani vanhu hinkwavo va ya tsariwa, un'wana ni un'wana emutini wa yena. 4Yosefa na yena a suka eGaleliya emutini wa Nazareta, ku ya eYudiya emutini wa Davhida, lowu vuriwaka Betlehema, hikuva a a ri munhu wa yindlu ya Davhida ni wa rixaka ra yena; 5a ya tsariwa na Mariya loyi a n'wi languteleke, loyi ngi a ri ni khwiri. 6Kakuloko va ha ri kona, masiku ya ku tika ka yena ma hela. 7Kutani a veleka n'wana wa yena wa mativula, wa wandzisanyana; a n'wi phutsela hi nguvu, a n'wi lata exidyelweni, hikuva a va nga ri na byetlelo endlwini ya vaendzi.

  Ntsumi yi Humelela ka Varisi kusuhi ni le Betlehema

  Luka 2:8-14

  8A ku ri ni varisi etikweni rero, va etlele enhoveni, va risa mitlhambi ya vona nivusiku. 9Kutani, hi nomu lowu, ntsumi ya Hosi yi humelela eka vona, ku vonakala ka Hosi ku va rhendzela, kutani va chava hi ku chava lokukulu. 10Ntsumi yi ku eka vona: “Mi nga chavi, vonani, ndzi mi byela ku tsaka lokukulu, loku nga ta va eka tiko hinkwaro; 11hileswaku namuntlha mi velekeriwile Mulondzovoti emutini wa Davhida; i Kriste Hosi. 12Xikombiso xa n'wina hi lexi: Mi ta kuma wandzisanyana la phutseriweke, loyi a latiwe ke exidyelweni.”

  13Kutani hi nomu lowu, vunyingi bya mavandla ya le henhla byi va ni ntsumi, byi vonga Xikwembu, byi ku: 14“Ku kwetsima a ku ve eka Xikwembu ematilweni ya le henhla, ku tsaka a ku ve emisaveni eka vanhu lava khensiwaka.”

  Varisi va Suk ava Famba Betlehema

  Luka 2:15-20

  15Kuteloko tintsumi ti va siyile, ti tlhelela etilweni, varisi va byelana va ku: “A hi yeni eBetlehema, hi ya vona leswi humeleleke kona, leswi Hosi yi nga hi tivisa swona.” 16Kutani va hatlisa va ya, va ya kuma Mariya na Yosefa ni wandzisanyana la latiweke exidyelweni.

  17Kuteloko va n'wi vonile, va vula hinkwako timhaka ta xihlangi leti va nga byeriwa tona. 18Kutani hinkwavo lava ti twaka, va hlamala hi timhaka leti vuriwaka hi varisi. 19Kambe Mariya a hlayisa timhaka leti hinkwato, a ti hlayisa embilwini ya yena. 20Kutani varisi va tlhela, va ri karhi va dzunisa Xikwembu. Va xi twarisa hikwalaho ka hinkwaswo leswi va swi voneke, ni leswi va swi tweke hilaha va nga byeriwa hakona.

SWIVUTISO SWA XIYENGE #1

  1.

  I mani Mariya? (Luka 1:26-27) ____________________________________________________.

  2. I Swini leswi ntsumi Gabriel yi vuleke leswaku swi ta endleka ka Mariya? (Luka 1:26-27)

  ________________________________________________________ ________________________________________________.

  3. Yi te yini ntsumi hi kwalaho ka n’wana loyi anga ta velekiwa hi Mariya xana? (Luka 1:31-33)

  ________________________________________________________ ________________________________________________.

  4. Hi kwihi ku hamba ka ku velekiwa ka Hosi Yesu ni ka vana van’wana?(Luka 1:34-35. Mateu 1:18-20) ________________________________________________________ ________________________________________________.

  5. Ri hlamusela yini vito ra Yesu? (Mateu 1:21) Ri hlamusela yini vito ra Emmanuel? (Mateu 1:23) __________________________________________________________ __________________________________________________.

  6. I yini lexi endleke leswaku Hosi Yesu a velekiwa Betlehema, kambe anga velekiwanga etikweni ra Nazareta? (Luka 2:1-7) ________________________________________________________ ________________________________________________________ ______________________________________.

  7. I yini lexi endleke leswaku mamana wa Hosi Yesu amulata exitsengeni loko amuvelekile? (Luka 2:7) ________________________________________________________ ________________________________________________.

  8.

  Va Risi va endlile yini loko ntsumi yi humelelile ka vona? ________________________________________________________ ________________________________________________.

  9. Hi wahi mahungu lamanene a tintsumi ti tiviseke a Varisi? ________________________________________________________ ________________________________________________.

  10. Varisi va endlile yini ndzaku ka loko tintsumi ti fambile? (Luka 2:15-17)

  ________________________________________________________ ________________________________________________________ ________________________________________________________ ________________________________________.

  XIYENGE #2

  Hosi Yesu a nyika Vutomi lebyi nga Heriki ni ku Vonakala Yohane 3:1-21; Yohane 5:24, 25, 28, 29, 39, 40

  Hosi Yesu a anga endli Mahlori ntsena, kambe a a ri muxumayeli ni mudyondzisi. Minkarhi leyo tala a avulavula ni Vanhu vatsongo, hambi a ri mun’we tsena.

  Ka Xiyenge lexi, hi ta dyondza hi leswi Hosi Yesu a nga vulavula swona ni mun’we wa mu Yuda wa nduma loyi a nga ya ka Hosi Yesu ni vusiku, Yesu na ali karhi a vulavula ni munhu loyi, kufana ni loko a vulavula na van’wana vanhu, a kombisa leswaku yena a tile kuta nyika a vutomi lebyi nga heriki ni ku vonakala. Hosi Yesu o khongotela hinkwavo lava ava muyingisa leswaku va pfumela ka yena leswaku va ta kuma avutomi.

  Murhangeri wa Muyuda u tile ka Hosi Yesu

  Yohane 3:1-2

  1A ku ri ni munhu wa ka Vafarisi, vito ra yena a a ri Nikodema; a a ri hosanyana ya Vayuda; 2 a ta eka Yesu nivusiku, a ku eka yena: “Rabi, ha swi tiva leswaku u mufundhisi la humaka eka Xikwembu, hikuva a ku na munhu la nga endlaka mahlori lawa u ma endlaka, loko Xikwembu xi nga ri na yena.”

  Hosi Yesu a Hlamusela hi mhaka yaku tswariwa ra vumbirhi

  Johane 3:3-12

  3Yesu a hlamula, a ku eka yena: “Kunenenene ndzi ri eka wena: Loko munhu a nga tswariwi ra vumbirhi, a nga ka a nga voni ku fuma ka Xikwembu.” 4Nikodema a ku eka yena: “Xana munhu loko a dyuharile, a nga tswarisiwa ku yini? Xana a nga tlhela a vuyela ekhwirini ra mana wa yena, a tlhela a tswariwa xana?” 5Yesu a hlamula, a ku: “Kunenenene ndzi ri eka wena: Loko munhu a nga tswariwi hi mati ni Moya, a nga ka a nga ngheni eku fumeni ka Xikwembu. 6Leswi tswariweke hi nyama, i nyama; kambe leswi tswariweke hi Moya, i Moya. 7U nga hlamali loko ndzi ku eka wena: ‘Swa fanela leswaku mi tswariwa ra vumbirhi.’ 8Moya wu hungela laha wu rhandzaka kona, kutani u twa mpfumawulo wa wona, kambe a ku tivi laha wu humaka kona, ni laha wu yaka kona. Swi tano ni ka hinkwavo lava tswariweke hi Moya.” 9Nikodema a hlamula, a ku eka yena: “Swilo leswi, swi nga endlekisa hi ku yini xana?” 10Yesu a n'wi hlamula, a ku: “U mufundhisi wa Israele, kasi a ku tivi timhaka leti xana? 11Ndzi vurisile ndzi ri eka wena: Hi vula leswi hi swi tivaka, kutani hi vula vumbhoni bya leswi hi swi voneke; kambe a mi amukeri vumbhoni bya hina.

  12“Kungakuloko ndzi mi byela swa laha emisaveni, kutani mi nga pfumeri, xana mi ta pfumerisa ku yini loko ndzi mi byela swa le tilweni?

  Hosi Yesu ahlamusela hi mhaka ya kuta ka yena Misaveni

  Johane 3:13-17

  13A ku na munhu la tshamaka a tlhandlukela etilweni, loko a nga ri la xikeke etilweni, a nga N'wana wa Munhu la nga etilweni. 14Kukotisa Muxe loko a hayekile nyoka emananga, N'wana wa Munhu u fanekele ku hayekisiwa sweswo; 15leswaku un'wana ni un'wana la pfumelaka eka yena a nga tshuki a lova, kambe a va ni vutomi lebyi nga heriki.”

  16Hikuva Xikwembu xi rhandzile misava swonghasi, xi ko xi nyika N'wana wa xona la nga tswariwa a ri swakwe, leswaku un'wana ni un'wana la pfumelaka eka yena, a nga tshuki a lova, kambe a va ni vutomi lebyi nga heriki. 17Hikuva Xikwembu a xi rhumanga N'wana wa xona emisaveni ku ta avanyisa misava, kambe hileswaku misava yi ponisiwa ha yena.

  Hosi Yesu u dyondzisa hi mhaka ya Munyana ni ku Vonakala

  Johane 3:18-21

  18La pfumelaka eka yena, a nga avanyisiwi; kambe la nga pfumeriki, wa avanyisiwa, hikuva a nga pfumelangi vito ra N'wana wa Xikwembu la nga tswariwa a ri swakwe. 19Ku avanyisa hi kuloku: Ku vonakala ku tile emisaveni, kambe vanhu va rhandzile munyama ku tlurisa ku vonakala, hikuva mitirho ya vona a yi ri leyo biha. 20Hikuva un'wana ni un'wana la endlaka leswo biha, u venga ku vonakala, kutani a nga ti eku vonakaleni, mitirho ya yena yi nga ti tshuka yi tshinyiwa. 21Kambe la endlaka swinene, wa ta eku vonakaleni, mitirho ya yena yi ta vonaka leswaku yi endleriwa Xikwembu.

  Hosi Yesu I ndlela ya vutomi lebyi nga Heriki

  Johane 5:24-25, 28-29

  24Ndzi vurisile ndzi ri eka n'wina: La yingisaka rito ra mina, a va a pfumela eka la ndzi rhumeke, u ni vutomi lebyi nga heriki, kutani a nga ka a nga ti eku avanyisiweni, kambe u sukile eku feni ku nghena evutomini.

  25“Ndzi vurisile ndzi ri eka n'wina, Nkarhi wa ta, ni sweswi wu tile, lowu vafi va nga ta yingisa rito ra N'wana wa Xikwembu, kutani lava nga ta ri yingisa va ta hanya.

  28Mi nga hlamaleni hi swona, hikuva nkarhi wa ta, lowu hinkwavo lava nga emasirheni, va nga ta twa rito ra yena, kutani va ta huma: 29lava endleke swinene va ta pfuka ku ya evutomini, lava endleke leswo biha va ta pfukela ku avanyisiwa.

  Ku nyenyiwa ka Hosi Yesu

  Johane 5:38-40

  38Kutani rito ra yena a ri tshami ka n'wina, hikuva a mi pfumeri ka loyi a n'wi rhumeke. 39“Mi lavisisa Matsalwa, hikuva mi anakanya leswaku mi ta kuma vutomi lebyi nga heriki eka wona; kasi hi wona lama ndzi vulaka.

  40Kutani a mi rhandzi ku ta eka mina ku kuma vutomi.

  Hosi Yesu I ku vonakala ka Misava loku ku Humesaka Munyama

  Johane 12:42-50

  42 Hambiswiritano, lavo tala, ni le xikarhi ka vakulukumba, va pfumela eka yena; kambe a va nga tivuli hikwalaho ka Vafarisi, leswaku va nga

  43 hlongoriwi emasinagogeni. Hikuva va rhandzile ku dzunisiwa loku

humaka eka vanhu ku tlurisa ku dzunisiwa loku humaka eka Xikwembu.

  44 Kutani Yesu a huwelela, a ku: “La pfumelaka eka mina, a nga pfumeri

  45 eka mina, kambe u pfumela eka la ndzi rhumeke; kutani la ndzi

  46

hlalelaka, u hlalela la ndzi rhumeke. Mina, ndzi nga ku vonakala, ndzi

tile emisaveni leswaku un'wana ni un'wana la pfumelaka eka mina, a

  47 nga tshuki a tshama emunyameni. Kungakuloko un'wana a yingisile marito ya mina, kutani a nga ma hlayisi, a ndzi n'wi avanyisi, hikuva a

  48 ndzi telanga ku avanyisa misava, kambe ku hanyisa misava. La ndzi alaka, a nga amukeri marito ya mina, u ni la n'wi avanyisaka; rito leri ndzi nga ri vula, hi rona leri nga ta n'wi avanyisa hi siku ra makumu.

  49 Hikuva a ndzi vulavulanga ndzi tisungulela swa mina; kambe Tatana la ndzi rhumeke, hi yena la ndzi leriseke leswi ndzi swi vulaka, ni

  50

mukhuva lowu ndzi swi vulaka ha wona; kambe ndza swi tiva leswaku

nawu wa yena i vutomi lebyi nga heriki; kutani sweswi, leswi ndzi swi vulaka, ndzi swi vula hilaha Tatana a ndzi byeleke hakona.”

   Swivutiso swa Xiyenge #2 1.

  Xana a ari mani Nikodema?

  ______________________________________________________ ______________________________________________________ _____________________________________________________.

  2. Xini xi nga endla leswaku Nikodema a pfumela leswaku Hosi Yesu I mudyondzisi a rhumiweke hi Xikwembu?

  ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ _____________________________________________________.

  3. Kutswariwa ra vumbirhi swi tlhamusela ku amukela a vutomi lebyi ntswa leri nyikiwaka hi Moya wa Xikwembu. Hi rihi a risima ra kutswariwa ka vumbirhi? (Yohane 3:3-5)

  ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ _____________________________________________________.

  4. Xana Nikodema a twisisa leswaku Hosi Yesu u vula yini? ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ _____________________________________________________.

  5. Xini xi nga endla leswaku Xikwembu xi Rhumela N’wana wa xona emisavenio? (Yohane 3:15-17) ______________________________________________________ ______________________________________________________

  ______________________________________________________ _____________________________________________________.

  6. Ha yini vanhu van’wana va hanya kule ni kuvonakala? (Yohane 3:18-21)

  ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ _____________________________________________________.

  7. U amukela yini munhu loko a pfumela ka Hosi Yesu Kriste? (Yohane 3:15-16; 5:24)

  ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ _____________________________________________________.

  8. Kuta endleka yini ka lava vo kala kupfumela? (Yohane3:18; 5:24; 5:29; 5:48)

  ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ _____________________________________________________.

  9. A dyondzisa yini Yesu hi ta munyama ni ku vonakala ka buku ya Yohane 12:36?

  ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________

  ______________________________________________________ _____________________________________________________.

  10.. Vula a swilo leswi Yesu a nga swi vula hi vutomi lebyi nga heriki.

  ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ _____________________________________________________.

  

XIYENGE #3

Hosi Yesu a dyondzisa hi ta kulahleka

  Luka 12:13-21; 16:19-31; 15:1-7; 15:11-32 Ka Xiyenge lexi hi ta dyondza hi swifaniso sa Hosi Yesu. Xifaniso xin’wana na xinwana xa dyondzo leyi, xi tlhamusela hi chumu kumbe munhu wo lahleka. Hinkwaswo swifaniso leswi, swi kombisa ku vilela ka munhu lweyi ahanyaka kule ni Xikwembu. Kasi a swi faniso swimbirhi swo gumesa, swi kombisa a ku tsaka loko ku nga kona etilweni loko munhu mun’we a lahlekile a tlhela a kumiwa.

  Hosi Yesu a vulavula hi Xifaniso xa Mufuwi wo hunguka loyi a lahlekeriweke hi hinkwaswo.

  Luka 12:13-31

  12

hikuva Moya lowo Kwetsima wu ta mi dyondzisa enkarhini wolowo,

leswi mi fanelaka ku swi vula.”

  Ta ku navela ka rifuwo. Xifaniso xa mufuwi.

  13 Kutani un'wana exikarhi ka ntshungu a ku eka yena: “Mufundhisi, byela makwerhu leswaku a ndzi hungulela ndzhaka ya hina.”

  14 Kambe a ku eka yena: “Munhu ndzi wena! Xana i mani la nga ndzi

  15 Kutani a ku eka veka muavanyisi, kumbe muhunguleri wa n'wina?” vona: “Tivoneleni, mi chava timbilu ta makwanga, hikuva vutomi bya munhu byi nga ka byi nga humi eswilweni leswi a swi fuweke, hambi swi n'wi andzele ngopfu.”

  16 Kutani a va byela xifaniso, a ku: “Masimu ya munhu la fuweke a ma

  17 velekile ngopfu; kutani a anakanya embilwini ya yena, a ku: ‘Ndzi ta endla yini, kasi a ndzi na laha ndzi nga hlengeletaka swakudya swa

  18 mina kona?’ Kutani a ku: ‘Ndzi ta endlisa sweswo: ndzi ta hlanhla switlati swa mina, ndzi aka leswikulu, kutani ndzi ta hlengeleta kona

  19 swakudya swa mina hinkwaswo, ni rifuwo ra mina hinkwaro. Kutani

ndzi ta ku eka moya wa mina: Moya wanga, u ni swilo leswo tala leswi

hlengeleteriweke malembe layo tala; wisa, u dya, u nwa, u tsaka.’

  20 Kambe Xikwembu xi ku eka yena: ‘Wee xihunguki! Hi vusiku byebyi, moya wa wena wu ta tekiwa ka wena; kutani swilo leswo u swi

  21 lunghiseke,

  Swi tano ni ka yena loyi a swi ta va swa mani xana?’ tihlengeletelaka xuma, kambe a nga fuweri Xikwembu.” Ku vilela hi swilo swa misava.

  22 Kutani a ku eka vadyondzisiwa va yena: “Hikwalaho ndzi ri eka

n'wina; mi nga tshuki mi vilela hi swa ku hanya ka n'wina, leswi mi nga

  23 ta swi dya, hambi swi ri swa miri, leswi mi nga ta funengela. Vutomi

  24 byi tlula swakudya, ni miri wu tlula nguvu. Anakanyani mawukuwuku, hikuva a ma byari, a ma tshoveri, a ma na ngula ni nkundla; kambe Xikwembu xa ma phamela. Kasi a mi tluri tinyanyana

  25 swinene ngopfu xana? Xana i mani eka n'wina la nga engetelaka xisungunhu xin'we exiyin'weni xa yena hi ku vilela ka yena xana?

  26 Kutani sweswi, loko mi hluriwa hi swilo leswitsongo, mi tivilerisa ha

  27

yini eka swin'wana? Langutani makhon'wa hilaha ma milaka hakona: a

ma tirhi, a ma luki, hambiswiritano, Solomoni, na yena, evukosini bya

  28 yena hinkwabyo, a nga funengelanga tanihi rin'wana ra wona. Kutani leswi Xikwembu xi funengetisaka sweswo byanyi lebyi nga kona enhoveni namuntlha, kasi mundzuku byi ta cukumetiwa endzilweni, xana ngopfungopfu xi nga ka xi nga mi funengeti xana, n'wina va ku

  29 pfumela lokutsongo? Kambe n'wina mi nga tshuki mi tivilerisa hi leswi mi nga swi dya, ni leswi mi nga ta swi nwa, kambe mi nga

  30 kanakani, hikuva swilo leswi hinkwaswo swi laviwa hi vamatiko, kambe Tata wa n'wina wa swi tiva leswaku ma swi pfumala.

  31 Ngopfungopfu, lavani ku fuma ka Xikwembu, kutani swilo leswi hinkwaswo mi ta engeteleriwa swona.

  Hosi Yesu a Vulavula hi ta Nyimpfu yak u lahleka

  Luka 15:1-9

  1 Kutani valuvisi ni vadyohi va tshinelela eka yena ku n'wi yingisa.

  2 Kambe Vafarisi ni vatsari va hleva ha swona, va ku: “Loyi, u amukela

  3

  4 Kutani a va byela xifaniso lexi, a ku: vadyohi, u dya na vona.”

  “Hi

wihi munhu exikarhi ka n'wina, loko a ri ni tinyimpfu ta dzana, loko ku

lahleka yin'we ntsena, a nga ka a nga siyi leta ntlhanu wa makume, na mune wa makume, na ntlhanu na mune emananga, a ya lava leyi

  5

lahlekeke, u ko a yi kuma? Kuteloko a yi kumile, a yi teka, a yi rhwala

  6 emakatleni, a tsakile. Kuteloko a fika ekaya, a vita varikwavo, ni lava akeke na yena, a ku eka v ona: ‘A hi tsakeni swin'we hikuva ndzi kumile

  7 Ndzi ri eka n'wina: Ku tsaka ku nyimpfu ya mina leyi ngi yi lahlekile.’

ta va kona ematilweni hikwalaho ka mudyohi a ri un'we la hundzukaka,

ku tlurisa ku tsaka loku nga ta va kona, hikwalaho ka lava lulameke va

ntlhanu wa makume, na mune wa makume, na ntlhanu na mune, lava nga faneriki hi ku hundzuka.

  8

“Kumbe wansati hi wihi la nga na khume ra macheleni, kungakuloko a

lahlekeriwe hi yin'we ntsena, a nga ka a nga lumeki rivoni, a kukula

  9 yindlu, a langutisa a ko a yi kuma. Kuteloko a yi kumile, a vita

varikwavo, ni lava akeke na yena, a ku eka vona: ‘A hi tsakeni swin'we,

hikuva ndzi kumile cheleni ya mina, yi ngi yi lahlekile.’ Hosi Yesu a vulavula hi xifaniso xa n’wana wa ku lahleka

  Luka 15:11-19

  11 A engeta a ku: “Munhu un'wana a a ri ni vana va va vanuna vambirhi;

  12 lowa ndzisana a ku eka tata wa yena: ‘Tatana, ndzi avele xuma lexi

nga ta va xa mina.’ Kutani tata wa vona a va avanyisela xuma xa yena.

  13 Kuteloko ku hundzile masiku ma nga ri mangani, n'wana wa yena lowa ndzisana loko a hlengeletile hinkwaswo, a rhurhela etikweni leri

  14 nga ekule a hangalasa xuma xa yena hi vusopfa. Loko a dyile hinkwaswo, ku wa ndlala leyikulu etikweni rero, kutani a sungula ku

  15

pfumala. Kutani a ya a ya namarhela munhu wa tiko rero; yeloyi a n'wi

  16 rhuma enhoveni ku risa tinguluve. Kutani a navela ku xurha hi makamba lama dyiwaka hi tinguluve, kambe a ku nga ri na munhu la

  17 n'wi nyikaka.

  Ku va laha a tiehleketaka, a ku: ‘Malandza layo tala swonghasi ma kona eka tatana, ma ni vuswa lebyo tala; kasi mina

  18

halenu, ndza fa hi ndlala. Ndzi ta pfuka, ndzi ya eka tatana, ndzi ta ku

  19 a swi ndzi faneri ku eka yena: “Tatana, ndzi dyohele tilo na wena, tshama ndzi vuriwa n'wana wa wena; u ndzi endla kukota un'wana wa malandza ya wena.” N’wana wa ku lahleka a tlhelela Kaya.

  Luka 12:20-24

20 Kwalaho a pfuka, a ya eka tata wa yena. Kakuloko a ha ri ekule, tata

  wa yena a n'wi vona, a n'wi twela vusiwana; kutani a tsutsuma, a wela

  21 enhan'wini ya yena, a n'wi ntswontswa. Kutani n'wana a ku eka yena: ‘Tatana, ndzi dyohele tilo na wena, a ndzi fanelanga ku tshama ndzi

22 Kambe tata wa yena a ku eka malandza ya

  vuriwa n'wana wa wena.’ yena: ‘Tisani nguvu leyo saseka ngopfu, mi n'wi ambexa yona, mi n'wi

  23 nghenisa xingwavila eritihweni, ni tintanghu emilengeni. Tisani rhole

  24

leri noneke, mi ri tlhava, hi dya, hi tsaka; hikuva n'wana loyi wa mina

a a file, kutani u hanyile; a a lahlekile kambe u kumiwile.’ Kutani va sungula ku tsaka.

  Makwavo lonkulo wa Kariha

  Luka 12:25-32

  25

“Kambe n'wana wa yena lonkulu a a ri emasin'wini; kuteloko a fikile

  26 ekusuhi ni yindlu, a twa ku yimbelela ni ku cina. A vita un'wana wa

  27 Yeloyi a ku eka yena: malandza, a n'wi vutisa, a ku: ‘Swi lo yini?’ ‘Ndzisana ya wena yi vuyile, kutani tata wa wena u tlhavile rhole leri

  28 Kambe a kariha, a ala ku noneke hikuva u n'wi vonile a ha hanya.’ nghena. Tata wa yena a huma a n'wi khongotela leswaku a nghena.

  29 Yena a hlamula a ku eka tata wa yena: ‘Vona, ndzi ku tirhele hi

malembe layo tala, ndzi nga tluri ku lerisa ka wena, kambe a ku si ndzi

  30

nyika ni ximbutana leswaku ndzi tsaka ni vanakulorhi. Kambe n'wana

wa wena loyi, la dyeke xuma xa wena hinkwaxo a ri ni tinghwavava,

  31 kutani loko a

  Kambe tata wa vuya, u n'wi tlhavela rhole leri noneke!’ yena a ku eka yena: ‘N'wananga, u tshama na mina hi masiku;

  32 hinkwaswo leswi nga swa mina, i swa wena; kambe a hi fanele ku

tsaka ni ku tlangela, hikuva makwenu loyi a a file, kambe u hanyile; a a

lahlekile, kambe u kumiwile.’ ” Swivutiso swa Xiyenge #3 1.

  Hi swihi leswi munhu loyi wa rifuwo ka xifaniso xa Hosi Yesu anga tibyela swona? ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ _____________________________________.

  2. Ha yini munhu loyi wa xipfundzi wa ku lahlekeriwa hi hinkwaswo u tchiwa xihunguki? ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ _____________________________________________________.

  3. Eka xifaniso xa xpfundzi ni xisiwana, hi swi hi swilo swimbirhi ku nga kombela wanuna loyi wa xipfundzi eka Abrahama ku swi endla? (Luka 16:24, 27, 28) ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ _____________________________________________________.

  4. Hika dyondzo yihi lana Hosi Yesu ahi dyondzisaka hi xifaniso xa xisiwana ni munhu loyi wa xipfundzi? (Luka 16:30-31) ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ _____________________________________________________.

  5. Kupfumelalelana ni xifaniso xa nyipfu yo lahleka, I xini lexi vuyisaka ku tsaka etilweni? ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ _____________________________________________________.

  6.

  Tatana loyi u yamukerisile ku yini n’wana wa yena loyi wo lahleka nkarhi nyana a nga tlhela ekaya? ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ _____________________________________________________.

  7. N’wana wa ku lahleka uvurile yini eka tatana wa yena enkarhini a nga tlhelela ekaya? ________________________________________________________ ________________________________________________________ ________________________________________________________ __________________________________________________.

  8. Makwavu lonkulu u endlile yini hi ku yamukeriwa ka makwavo lweyi ntsongo hi tatana wa yena? ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ __________________.

  9. I ve xivangelo muni a xinyikeke tatana wa yena hi ku hlayisa kwatsi makwavo loyi wo lahleka? (Luka 15:24) ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ _______________________________________.

  10.. A hl amulise ku yini tatana loyi eka n’wana wakwe lonkulu? ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ _______________________________________.

  XIYENGE #4 Hosi Yesu atikombekisa ka lavanyingi ndzhaku ka kupfuka ka yena eku feni.

  Matewu 28:1-10; Luka 24:13-16, 24-25; Yohane 20:24-29; Matewu 28:16-20

  Masiku ndzaku Hosi Yesu a nga se vambiwa a byerile a vadyondzisiwa vakwe leswaku u ta dlawa. Kambe ava byerile leswaku u ta pfuka xikarhi ka vafi. Kambe a dyondzisiwa va yena a va kumbuka tsena leswaku atafa va nga alakanye leswaku u ta pfuka exikarhi ka vafi. Swoleswo swi endlile leswaku a vadyondzisiwa va yen ava tala hi ku hlamala loko hosi Yesu a pfukile hi le ku feni Ka Xiyenge lexi hi ta dyondza hi ta ku pfuka ka Hosi Yesu xikarhi ka vafi. Hi ta vona hi laha a hlulele hi kona a rifu. Kambe hi ta dyondza hi laha a nga humelela ka vadyondzisiwa va yena ndzhaku ka loku a pfukile hi le kufeni.

  Ntsumi yi tivisa leswaku Hosi Yesu u Pfukile.

  Matewu 28:1-7

  1 Eku heteleleni ka Savata, hi siku ro sungula ra vhiki, loko ri tsuvuka,

  2 Mariya wa Magadala, na Mariya lo un'wana va ya languta sirha. Kutani ku tsekatseka lokukulu ka misava ku va kona, hikuva ntsumi ya Hosi a yi xikile hi le tilweni, yi ta vumbuluxa ribye enyangweni ya sirha, yi

  3 tshamisa ehenhla ka rona. Mombo wa yona a wu kotisa rihati, ni

  4 tinguvu ta yona a ti ri leto basa kukotisa gamboko. Kutani valanguteri

  5 va rhurhumela hi ku chava, va hundzuka swa nga hi vafi. Ntsumi yi

vulavula yi ku eka vavasati: “Loko mi ri n'wina mi nga chaveni, hikuva

  6 ndza swi tiva leswaku mi lava Yesu loyi ngi a vambiwile; a nga kona la, hikuva u pfukile hilaha a tshameke a mi byela. Tanani mi ta vona

  7 byetlelo bya yena, mi ta hatlisa mi ya byela vadyondzisiwa va yena

leswaku u pfukile eku feni; kutani maswivo, u ta mi rhangela emahlweni

eGaleliya, mi ta n'wi vona kona; hi sweswo, ndzi mi byerile.” Hosi Yesu u ti komekise ka va vasati loko a pfukile ku feni

  Matewu 28:8-10

  8 Kutani va hatlisa va huma esirheni hi ku chava ni ku tsaka lokukulu, va

  9

tsutsuma va ya byela vadyondzisiwa va yena. Va ko va ha ya va byela,

va vona Yesu a va hlangaveta, a ku: “Avuxeni!” Kutani va tshinela, va

  10 khoma milenge ya yena, va n'wi khinsamela.

  Yesu a ku eka vona: “Mi

nga chaveni, yanani, mi ya byela vamakwerhu leswaku va ya eGaleliya,

hi kona va nga ta ndzi vona.” Hosi a tikombekisa ka va vanuna vambirhi lava va kalaka va nga n’wi tivanga

  Luka 24:13-16, 25-27

  13 Hi siku rero, vambirhi exikarhi ka vona, a va ya emutini lowu

vuriwaka Emawusi; vukule bya wona na Yerusalema, a yi ri mimpfhuka

  14 ya ntlhanu wa makume na khume rin'we. A va vulavula hi timhaka

  15

hinkwato leti humeleleke. Kakuloko va ha vulavula, va vutisana, Yesu

  16 hi xiviri xa yena, a va tshinelela, a famba na vona. Kambe mahlo ya vona ma siveriwa, va nga n'wi tivi.

  25 Kutani a ku eka vona: “Yo! Vanhu lava nga twisisiki, va timbilu leti

  26

hlwelaka ku pfumela hinkwaswo leswi vuriweke hi vaprofeta! Xana a

swi nga faneri leswaku Kriste a twisiwa ku vaviseka kuloku, kutani a

  27 Kutani a sungula hi Muxe ku nghena eku kwetsimeni ka yena xana?” yisa eka vaprofeta hinkwavo, a ri karhi a va ringanisela hi matsalwa hinkwawo timhaka leti a vuriweke ha tona.

  Hosi Yesu a tihlavutela ka Vavanuna Vambirhi

  Luka 22:28-34

  28 Kutani va tshinelela emutini lowu va yaka eka wona; kambe Yesu a

  29

endla kukotisa loko ingi u hundzela emahlweni. Kutani va n'wi sivela,

va ku: “U nga xwa na hina, hikuva ri perile ni vusiku byi tshinele.”

  30 Kutani a nghena, a ya tshama na vona. Kakuloko a ri etafuleni na

  31 vona, a teka xinkwa, a khensa, kutani a phema, a va nyika. Kavaloko mahlo ya vona ma hanyanya, kutani va n'wi tiva; kambe a va tlhakela.

  32 Kutani va byelana, va ku: “Xana timbilu ta hina a ti pfurhanga endzeni ka hina loko a vulavula na hina endleleni, a hi hlamusela matsalwa xana?”

  33 Kutani hi nkarhi wolowo va suka, va tlhelela eYerusalema; va ya

kuma lava khume na un'we va hlengeletene ni lava ngi va ri na vona, va

  34 ku: “Hosi yi pfukile eku feni kunene; yi humelele eka Simoni.” Hosi Yesu a humelela ka va Dyondzisiwa va yena

  Luka 24:35-37

  35 Kutani, na vona, va vula leswi nga va humelela endleleni, ni laha a tiviwaka hi vona eku phemeni ka xinkwa.

  36 Kakuloko va ha byelana sweswo, Yesu a yima exikarhi ka vona hi

  xiviri xa yena, a ku eka vona:

  37 Kambe

  “Ku rhula a ku ve na n'wina!” va chava ngopfu, va tshuka, va ehleketa leswaku va vona ndzhuti.

  Hosi Yesu a tiyisa vadyondzisiwa va yena leswaku hi ntiyiso wa hanya

  Luka 24:38-45

38 Yena a ku eka vona:

  “Mi tshukela yini? Meehleketo leyo tano yi humelela ha yini etimbilwini ta n'wina?

  39 Langutani swandla swa mina,

  ni milenge ya mina, hikuva hi mina hi xiviri. Ndzi tseveteleni, mi vona leswaku ndzhuti a wu na nyama ni marhambu, hilaha mi ndzi vonaka ndzi nga na

  40 Kakuloko a ha va byerisa sweswo, a va kombisa

  wona.” swandla swa yena ni milenge.

  41 Kutani, hikuva eku tsakeni ni le ku hlamaleni ka vona, va ha kanakana, a ku eka vona: “Xana a mi na swakudya kwala

42 Kutani va n'wi nyika xikwavi xa nhlampfi

  xana?” leyi oxiweke, ni xihlenga xa vulombe;

  43 yena a swi teka, a dya emahlweni ka vona.

44 Kutani a ku eka vona:

  “Hi tona timhaka leti ndzi nga mi byela tona, loko ndza ha ri na n'wina, ndzi ku: Timhaka hinkwato leti ndzi tsariweke ha tona enawini wa Muxe ni le Vaprofeteni, ni le Tipisalemeni, ti fanele ku

45 Kavaloko a pfula ku twisisa ka

  hetisiwa.” vona, leswaku va twisisa Matsalwa.

  Hosi Yesu a ti vonakisa ka Tomasi

  Yohani 20:24-29

  

24 Kambe Tomasi, loyi va nge i Didima, un'wana wa lava khume na

vambirhi, a a nga ri na vona loko Yesu a ta.

  25 Kutani vadyondzisiwa

  van'wana va ku eka yena: “Hi vonile Hosi.” Kambe a ku eka vona:

  “Kungakuloko ndzi nga voni timbanga ta timhingu emavokweni ya yena, ni loko ndzi nga nghenisi ritiho ranga etimbangeni ta timhingu, ndzi nghenisa ni voko etsheveni ra yena, ndzi nga ka ndzi nga pfumeri.”

  26 Kuteloko ku hundzile masiku ya ntlhanu na manharhu, vadyondzisiwa a va ri kona endlwini, na yena Tomasi a a ri na vona.

  Yesu a ta, tinyangwa ti pfariwile, a yima exikarhi ka vona a ku: “Ku rhula a ku ve na

27 Kutani a ku eka Tomasi:

  n'wina!” “Tisa ritiho ra wena la, languta ni swandla swa mina; tshambuluta ni voko ra wena u ri nghenisa etsheveni ra mina, kutani u nga kanakani, kambe u

  28 Tomasi a hlamula, a ku eka yena:

  pfumela.” “Hosi yanga ni

  Xikwembu

  29 Yesu a ku eka yena:

  xanga!” “Leswi u ndzi voneke, Tomasi, u pfumerile; va katekile lava pfumelaka, hambi va nga vonanga.”

  Hosi Yesu a ti vonekisa hi khambi rin’wana ka vadyondzisiwa va yena

  Matewu 28:16-20

16 Kutani vadyondzisiwa lava khume na un'we va ya eGaleliya, entshaveni leyi va yi lerisiweke hi Yesu.

  17 Kuteloko va n'wi vonile va n'wi khinsamela, kambe van'wana va vilela.

  18 Kutani Yesu a va

  tshinelela a vulavula na vona, a ku: “Ndzi nyikiwile vuhosi hinkwabyo etilweni ni le misaveni;

  19 yanani hakona mi ya dyondzisa va matiko

  hinkwawo, mi va khuvula hi vito ra Tatana, ni ra N'wana ni ra Moya lowo Kwetsima,

  20 mi va dyondzisa ku hlayisa hinkwaswo leswi ndzi

  mi leriseke swona; kutani vonani, ndzi na n'wina hi masiku hinkwawo, ku ko ku hela misava.”

  Swivutiso swa Xiyenge # 4

  1 Hi mani a nga vumbuluxa ribyi la sirha leri Yesu a avekiwile kona? __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ _________________________________________________________.

  2 Ku endleke yini ka valanguteri va sirha loko va vona ntsumi? __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ _________________________________________________________.

  3 Ntsumi yi byeli yini a vavasati lava a va yile a sirheni ku ya lava Yesu? __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ _________________________________________________________.

  4 U endle yini Yesu leswaku vadyondzisiwa va pfumela swaku wa hanya hakunene? __________________________________________________________ __________________________________________________________

  __________________________________________________________ __________________________________________________________ _______________________________________________.

  5 U te yini Tomasi loko vadyondzisiwa kulobye vamubyerile swaku va vone Yesu? __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ _________________________________________________________.

  6 U te yini Tomasi loko yesu a ti vonakalisile ka yena a mukomba swandla swakwe? __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ _________________________________________________________.

  7 Hi va mani vanhu vo kateka lava Yesu a vulavulaka ha vona ka Yohane 20:19? __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ _________________________________________________________.

  8 Tsala hi marito matsongo swaku vaendlile yini vanhu lava Yesu anga tivonakalisa ka vona loko apfukile hi ku feni. (Matewu 28:9, 19; Luka 24:14-16; 31-43; 36-37; 40, 41; Yohane 20:25, 27-28; Matewu 28:17)

  __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ _________________.

  9 Hi wihi nawu lowukulu Yesu a nga siyela avadyondzisiwa loko a ri Galeliya?

  __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ ________________________________________________.

  10 Hi xihi xitshembiso lexi Yesu a nga byela vadyondzisiwa anga siva siya? __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ _______________________________________________.

   XIYENGE #5 HOSI YESU I N’WANA WA XIKWEMBU

  Yohane 1:5-14, 29-34; 5:17-23; 20:26-29; Luka 1:30-33; Matewu 3:16-17; 16:13-17

  Loko u txuvuka hi ku yentelela a vutomi la yesu u nga swi kota ku vona leswaku yena I munhu wo hambana. Yesu u vurile a va a endla swilo swi kalaka swi nga se endliwa hi munhu. Xana vanhu a va mu vona a ri mani Yesu? A vaku yini ha yena? Xana yesu a te yini ha yena? Xikwembu tatana xi ti yini ha yesu? A vumbhonila Yesu e ka ti evangeli ti khanyile. A vutomi hinkwalo la Yesu li nyika vumbhoni l in’we ntsena: Yesu I n’wana wa Xikwembu loyi a nga kona minkarhi hinkwayo. Vumbhoni bya mupostolo Yohani

  Yohani 1:1-5,14.

  

1 Eku sunguleni Rito a ri ri kona, Rito a ri ri ni Xikwembu, kutani Rito a

xi ri Xikwembu.

  2 Rito lero a ri ri eka Xikwembu eku sunguleni.

  3 Swilo

  hinkwaswo swi endliwile hi rona, kutani exikarhi ka swilo leswi endliweke, a ku na xilo lexi endliweke handle ka rona.

  4 Vutomi a byi ri eka rona, kutani vutomi a byi ri ku vonakala ka vanhu.

  5 Ku vonakala ku voninga munyama, kambe Munyama a wu ku amukelanga.

  14 Kutani Rito ri endliwile nyama, ri akile exikarhi ka hina, kambe hi