Etnonasionalisme yang Terbengkalai.

Pikiran Rakyat

Etnonasionalisme. yang Terbengkalai
TANG

U

b u d i d a n u ta n g

ja s a , d a la m k o n te k s s e ja ra h

m e n e m p a ti

k e m e rd e k a a n ,
is u : s e n tra l

sebab

ta n p a itu s e m u a k ita y a n g h id u p
d i " a la m


k e m e r d e k a a n ''

te rje b a k

u n tu k

lu p a

Guru ~esar IIm9 P~merinta~anUnpad
Ketua flenguru~'cabang AIpj Bandung

akan

d iri

te r-

h a d a p s u m b a n g s ih p a ra p e ju a n g
d i re p u b lik in i. A d a la h p a ra lo k a l
s e n io r


di

tin g k a t

b a h u -m e m b a h u
g a In d o n e s ia

e tn ik

yang

m e m b a la s

ja s a -ja s a
te n tu

budi

te ta p i k ita la h


yang m engham bakan

d iri k e p a -

un-

k ita ; s u rn b e r d a y a a la m d ik u a s i

d a k e k u a ta n

A da

dan

a s in g , te k n o lo g i d ik u a s a i a s in g ,

g iu m

yang


bahkan

tid a k

b is a

bahw a

W a la u p u n

p a ra

b a la s d a ri k ita ,

k ita

ta h u

b e ra n g -


itu a d a la h

s k e n a rio ja la n n y a p e m -

bangunan

p e ju a n g ,

y a n g h a ru s

d iri.
J a n g a n -ja n g a n
gapan

b a ik

m e re k a ?

in e re k a ,


tid a k m e n u n tu t

;.

m a s ih b a n y a k n y a p e rila k u e lite

d a n d i m a n a w u ju d k e d a u la ta n

m e rd e k a . L a n ta s ,

a p a k a h k ita s u d a h b e rb u a t
tu k

m a k n a i s e b a g a i k e d a u la ta n , a p a

b e rik h tia r h in g -

pun


d ik u a s a i

a s in g . A p a k a h

in i b e n tu k

w u ju d

k a s ih

te rim a

dengan
h in g g a

h a ri

d ip e lih a ra

o le h


b e rk o rb a n d e m i k e m e rd e k a a n ?

m e m ilik i k e k u a s a a n

a z im a t y a n g s a k ti y a n g d ih a y a ti

A rtin y a , a d a s e m a c a rn p ro s e s
m e m b u a t d e m a rk a s i a n ta ra h a ri

o le h p a ra p e n d a h u lu k ita . " A n a k

a d a la h

te s is

k a n d u n g " d a ri a z im a t itu d i a n -

a d a la h


a n tite s is ,

k e m a rin

ta ra n y a

h a ri

in i a d a la h

p o in

in i, s a y a

fis ik

punya

-- z a m a n


m e re b u t

dengan

tu g a s

zam an

in i

p e rju a n g a n

a d a la h

P a n c a s ila ,

k e m e rd e k a a n -se k a ra n g

p a d a z a m a n n y a , te la h m e n ja d i


yang

b h in e k a

k e m e rd e k a a n ,

UUD

45,

N K R I,

tu n g g a l ik a , d a n b e n -

s in te s is .
p ik ir,

n e g e ri in i te rla lu
m e rn e n tin g k a n

esok

se h a ru sn y a
Pada

e lite

di

te rg e s a -g e s a

k e h id u p a n

h a ri

anggap

m e n ja d i a n a k -a n a k b a n g s a y a n g

b e rsa m a a n

p e lu p a te rh a d a p

m a rin d a n m a s a b o d o h d e n g a n
h a ri e s o k , d e n g a n s e ju in la h a r-

m e lu p a k a n

yang

p e n d a h u lu n y a ,

yang

A pa sebe-

k e rn a rin
h a ri

d e ra

n a rn y a

P u tih .

dan

s e n tra -

k a ta n y a le b ih m o d e rn . J ik a in i
te rja d i, b u k a n s a ja k ita a k a n d ise b a g a i g e n e ra si

M e ra h

yang

a ta u y a n g

m e m ilik i re la s i d e n g a n

s e n d iri.

pun

d a n k ita d i z a m a n

in i,

m e re k a

s e n tra k e k u a s a a n .
K e d u a , jik a h a ri

. m e re k a ,

a s in g .

itu m a s ih

te ru ta m a

a ta u m a ti"

a s in g ,

a d a g iu m

h a d a p p a ra p e ju a n g y a n g te la h
.S lo g a n " m e r d e k a

tu g a s

te r-

jik a

m e la w a n

T am paknya

a ta u

ada-

m e n y a ta k a n

b e rg a b u n g la h

p ih a k

k ita

a s in g .

m e rn b u a t

k ita

p a ra p a h la w a n

k e p a d a o rie n ta s i s e k u le r d a la m

k e m e rd e k a a n ?
S a y a k ira , p e rta m a ,

hal

p a ra e lite , d i b iro k ra s i m a u p u n

te ta p i ju g a k ita s e d a n g b e rg e ra k
p e n g h o rm a ta n

te rh a d a p

p a ra p e ju a n g .
M e n ja d i lo g is k ira n y a ,
s tru k s i k e m e rd e k a a n

di
kon-

k ita tid a k

p o litik ,

b e rsu sa h

k e m a rn p u a n

a k a n m e n ja d i k o k o h , d a n s u d a h

hadap

te rb u k ti, k e tik a k e m e rd e k a a n d i-

s e n d iri,

m a s ih

payah

tid a k

m au

u n tu k b a n g g a te rn e g e rin y a

in i d ita n d a i

gum en

Huma.

Unpild

pada

saat

m e lu p a k a n

yang

m em ang

yang
h a ri k e -

m asuk

a k a l, te ta p i tid a k b e n a r. M a s u k
akal

sebab

m e re k a

b e rd a lih

o le h

d a b b e rla lu d a n h a ri e s o k m a s ih
m is te ri.
s a la h

I

1(lIplnl

dan

b a h w a h a ri k e rn a rin a d a la h s u -

m e n u n ju k k a n

k e d a u la ta n
hal

te rn y a ta

in i,

2012

N am un,

sebab

h a ri

a rg u m e n

itu

in i m e n ja d i

.

ONMLKJIHG

tid a k b e r m a k n a a p a - a p a m a n a k a la
m e ln p a k a a , h a r i k e m a r in , d a n h a r i in i m e a ja d i
m u b a z ir a p a b ila m a s a b o d o h
, d e n g a n h a r i e s o k . M e lu p a k a n
ja s a p a r a p a h la w a n je la s m e r u p a k a n b e n tu k m e lu p a k a n h a r i
k e m a r in , d a n m e n g g a d a ik a n
s u m b e r d a y a a la m a d a la h w u ju d tid a k p e d u li d e n g a n n a s ib
a n a k c u c u k ita e s o k h a r i.
K e tig a , m e n y a n g k u t
a d ik tif n y a n ik m a t k e k u a s a a n y a n g
tid a k .d id a s a r i o le h a p a s e s u n g g u h n y a m o tiv a s i p a r a p e ju a n g
k ita d a h u lu m e n g a n g k a t s e n ja ta
u n tu k s e b u a h k e m e r d e k a a n ?
A d a g iu m b a h w a 'h a n y a y a n g
b e lu m p e r n a h m e n ik m a ti s y a h w a t k e k u a s a a n y a n g tid a k a k a n
p e rn a h
k e ta g ih a n
o le h
k e k u a s a a n , s e p e r tin y a a d a b e n a r n y a . K e tik a k e k u a s a a n d ia n g g a p m is te r i m a k a u n tu k s e b u a h n e g a r a ia ( k e k u a s a a n ) b is a
m e n y e ja h te r a k a n , te ta p i n e g a r a
la in ju s tr u b is a b a n g k r u t ju g a
k a re n a k e k u a sa a n .
K e k u a s a a n s e r in g d ita f s ir s e b a g a i s u a tu g u m p a la n tu n g g a l,
p a d a t, d a n ta k te r p e c a h k a n .
G u m p a la n d a p a t d ia lih k a n d a r i
s e s e o r a n g k e p a d a o r a n g la in ,
te ta p i tid a k b is a d ib a g i- b a g i.
S e s e o r a n g b is a m e m p u n y a i d a n
tid a k m e m p u n y a i k e k u a s a a n .
M is te r i itu h in g g a k in i m a s ih ,
d a la m p e r d e b a ta n p a n ja n g ta k
b e r te p i, K a la u to h a d a te p ia n
( k o n k lu s i) m a k a itu s e g u m p a l

anggapan
bahw a kekuasaan
c e n d e ru n g
k o .r u p ..
e r s u d ia n
la h ir s e m a c a m
pem aham an
tu n g g a l y a n g d ia n g g a p o b je k tif ,
a b s o lu t, d a n p e r m a n e n b a h w a
k e k u a s a a n s e la lu h a r u s d ic u r ig a i s e b a g a i p e n y a k it b e r b a h a y a .
B ahkan kaum
y a n g r a d ik a l
m e n y e b u t k e k u a s a a n le b ih s e ta n
d a r i s e ta n
itu s e n d ir i.
C e la k a n y a , e lite d i n e g e r i in i
m a la h m e m p e r k u a t
p ra d u g a
itu .
I tu la h s e b a b n y a s e la m a k o n s tr u k s i k e m e r d e k a a n
e tn o n a s io n a lis m e m a s ih te r b e n g k a la i,
ja n g a n
d ih a r a p k a n
kem e rd e k a a n
I n d o n e s ia
dapat
b e r d ir i
te g a p
dan
kokoh.
T e r u ta m a k a r e n a m e m a n g I n d o n e s ia la h ir d id a h u lu i o le h s e m a n g a t e tn o n a s io n a lis m e
di
m a s in g - m a s in g w ila y a h N u s a n ta r a ( H in d ia B e la n d a ) . A d a p a h a m " n a s io n a lis m e " d i tin g k a t
e tn is y a n g m e n u la r d a r i s a tu
w ila y a h k e w ila y a h la in n y a d a n
d ib in g k a i o le h k e s a m a a n n a s ib ;
te r ja ja h .
K in i k e tik a p e n ja ja h a p
itu
m a s ih b e r la n g s u n g d a la m b e n - '
tu k d a n c a r a la in , a p a k a h k ita
m a s ih m e m ilik i k e s a d a r a n b a h w a k ita m a s ih d ija ja h ? A p a k a h
m a s ih a d a te r s is a r a s a m a lu te r h a d a p p e r ju a n g a n p a r a p e ju a n g
k e m e rd e k a a n
yang sanggup
b e r s a tu k a r e n a p e r s a m a a n n a s ib te r ja ja h , d a n k in i k ita m a la h .
s e a :k a n s e n a n g d ija ja h ? ***