PERATURAN MENTERI KEUANGAN NOMOR 116/PMK.04/2008

!"#$ % & #$'($ )$*$" +$ %,$ " *$,-$ $,$ , . ./$
$-$*
$0$. 123
)$ %4
)$ % 5"5+
$'/
667 . .$ % /,$! - #$%$!"$ $ . *$' )!/#$'
) %$
)$ %4 )$ %
5"5+ 26
$'/
8 9 +*/ "
.$9,$
+$./+$
. +!
/$ %$ . .$ % $.$ $+$
%$ %-/+$
"#$0$+$
$%!'$
.$ % /,$! 0$ % !)$, !#$0$+ 9$)$
$,./ 0$

,/+$ %$
/,$! )$ $.$/ $ ,-! )"! !-.+$-! +/9$
)$ )! !)$ % /,$!:
%! %$.

&

)$ %4 )$ %
5"5+
$'/
667 . .$ % /,$! 1
%$+$ 9/#*!, )5 -!$ $'/ 667 5"5+ 8
$"#$'$
%$+$
9/#*!,
)5 -!$ 5"5+ 2 23 - #$%$!"$ $ . *$'
) %$
)$ %4 )$ % 5"5+ 26 $'/
8 1 "#$+$
9/#*!,

)5 -!$ $'/
8
5"5+
7
$"#$'$
%$+$ 9/#*!, )5 -!$ 5"5+ 8773:
9/./-$

+ -!)

5"5+

$'/

"#$+$
"#$+$
)!/#$'
%$+$
"#$+$


7:

&
.$9,$

&

$-$*
$*$"

+$./+$

. +!

/$ %$ ! ! 0$ % )!"$,-/) )

%$ &

%$ %-/+$ $)$*$' 9 "# +!$ , "/)$'$ , 9$)$ 9 %/-$'$
9$#+!, )$*$" " *$,/,$ 9 "#$0$+$ .$%!'$ /.$ % ;/,$! 0$ % .!)$,

)!#$0$+ 9$)$ ($,./ 0$ , ,/+$ %$
;/,$! )$ $.$/ -$ ,-!
$)"! !-.+$-! # +/9$ ) )$ ) %$ ;$+$ # # +$9$ ,$*! 9 "#$0$+$
- ;$+$ . +$./+ -$"9$! #$.$- ($,./ 0$ % )!. .$9,$

%/-$'$ 9$#+!, $)$*$' 5+$ % 9+!#$)! $.$/ #$)$
" %/-$'$,$ 9$#+!,
2

/+$. .$%!'$ $)$*$' -/+$. # +/9$ , . .$9$ 0$ % )!%/ $,$ / ./,
" *$,/,$
.$%!'$
/.$ % ;/,$! , ,/+$ %$
;/,$! -$ ,-!
$)"! !-.+$-! # +/9$ ) )$ )$ $.$/ #/ %$
!+ ,./+ <

7

'/,/" 0$ %


) +$* $)$*$'

$ .5+ !+ ,.5+$.
,$ .5+ $)$*$' $
%$($-$ )$
< ) +$* $ )$

!+ ,./+ <

) +$*

$ )$

/,$!

< ) +$*
$ )$
/,$! 0$ % - *$ =/. 0$ )!- #/.
.5+ *$0$ $

.$"$ $ )$
/,$! $.$/ $ .5+
*$0$ $
$ )$
/,$! )! *! %,/ %$
!+ ,.5+$.
/,$!
$-$*

%$ %-/+$ )$9$. )!# +!,$ , 9$)$ 9 %/-$'$ 9$#+!, $.$- .$%!'$
/.$ % ;/,$! 0$ % .!)$, )!#$0$+ 9$)$ ($,./ 0$ , ,/+$ %$ ;/,$!
)$ $.$/ -$ ,-! $)"! !-.+$-! # +/9$ ) )$ )! #!)$ % ;/,$!
$-$* 2
1 3

%$ %-/+$
- #$%$!"$ $ )!"$,-/) )$*$"
$-$*
)$9$.
)!# +!,$ , 9$)$ 9 %/-$'$ 9$#+!, 0$ % " %$*$"! , -/*!.$

, /$ %$
$.$/ )$*$" , $)$$
,$'$+ 1
3 0$ %
" "9/ 0$! !.!,$) #$!, / ./, " 0 * -$!,$ , ($=!#$ . +'$)$9
/.$ % ;/,$! 0$ % .!)$, )!#$0$+ 9$)$ ($,./ 0$ , ,/+$ %$ ;/,$!
)$ $.$/ -$ ,-! $)"! !-.+$-! # +/9$ ) )$ )! #!)$ % ;/,$!

1 3

%$ %-/+$ #$%! 9 %/-$'$ 9$#+!, 0$ % " %$*$"! , -/*!.$
, /$ %$ - #$%$!"$ $ )!"$,-/) 9$)$ $0$. 1 3 )!# +!,$ $9$#!*$
9 %/-$'$ 9$#+!, . +- #/. .!)$, " "9/ 0$! , ($=!#$
9 %$ %-/+$ - # */" 0$ 0$ % .!)$, )!#$0$+ - -/$! =/"*$' )$
($,./ 0$ % . *$' )!. .$9,$

123

%$ %-/+$
,$'$+ 1

$9$#!*$&

#$%! 9 %/-$'$ 9$#+!, 0$ % " %$*$"! , $)$$
3 - #$%$!"$ $ )!"$,-/) 9$)$ $0$. 1 3 )!# +!,$

. *$' . +#/,.! . +=$)! ,$'$+ 1
, . +$ %$ )$+! ! -.$ -! . +,$!.: )$

3 # +)$-$+,$

. *$' )!#/$.,$ # +!.$ $;$+$ 9 " +!,-$$
9 %$($! # $ )$ ;/,$!

*$9$ %$

-/+$.
5* '

$-$*
1 3


%$ %-/+$ - #$%$!"$ $ )!"$,-/) )$*$" $-$*
)!# +!,$
/ ./, =$ %,$ ($,./ 9$*! % *$"$ 1)/$ # *$-3 #/*$ . +'!./ % - =$,
.$ %%$* =$./' . "95 9 "#$0$+$ - #$%$!"$ $ . +;$ ./" )$*$"
-/+$. .$%!'$

1 3

%$ %-/+$ - #$%$!"$ $ )!"$,-/) )$*$" $-$* )!, $! #/ %$
- # -$+ > 1)/$ 9 +- 3 - .!$9 #/*$ #$%!$ )$+! #/*$ )!'!./ %
-$./ #/*$ 9 /' . +'!./ % - =$, .$ %%$* =$./' . "95 9 "#$0$+$
- #$%$!"$ $ . +;$ ./" )$*$" -/+$. .$%!'$

123