AB ORTAK EKONOMI ve PARA POLITIKASI OLUS

AB ORTAK EKONOMİ VE PARA
POLİTİKASI OLUŞTURMA
SÜRECİ

SAÜ – SBS
ULUSLARARASI TICARET Y.LISANS BÖLÜMÜ KÜRESELLEŞME
BÖLGESELLEŞME VE AB DERSI
ŞÜKRÜ ATEŞ – 1260Y56113

EKONOMİK VE PARASAL
BİRLİK (EPB)
1) EKONOMIK VE PARASAL BIRLIK NEDIR?
2) EKONOMIK PARASAL BIRLIĞIN AMACI

NEDIR?
3) EKONOMIK PARASAL BIRLIĞIN TARIHSEL
GELIŞIMI
4) BEKLENTILER
5) EPB VE TÜRKIYE

Ekonomik ve Parasal Birlik nedir?

 Ekonomik ve Parasal Birlik (EPB);

malların, hizmetlerin, kişilerin ve sermayenin serbest
dolaşımının yanı sıra, üye devletlerin ulusal para
birimleri arasında sabitleştirilmiş kurlar ve nihai
olarak tek bir para biriminin kabulü anlamına
gelmektedir.

Ekonomik Parasal Birliğin Amacı nedir?
 Fiyat İstikrarı

 İstikrarlı ve Dengeli





Büyüme
Yüksek İstihdam
Ödemeler Dengesi

Yaşam şartlarının
iyileştirilmesi
Dengeli Kamu
harcamaları

Ekonomik Parasal Birliğin Amacı nedir?
 Para mübadelesinden doğan maliyetleri ortadan kaldırmak

 Sağlıklı bir rekabet ortamını harekete geçiren, daha kolay bir

fiyat mukayesesine imkan tanımak
 EPB kur riskini ortadan kaldırarak, özellikle küçük ve orta
ölçekli işletmeler olmak üzere mahalli girişimciler için çok
daha kazançlı bir ticaret ve yatırım ortamı getirmektedir.
 Nihai sonuç, büyüme ve istihdamı destekleyecek daha

sağlam, yeni bir ekonomik çerçeve ile çok daha rekabetçi bir
Avrupa'dır. Ayrıca, istikrarlı ve belli başlı bir uluslararası para
birimi olma amacı güden euro uluslararası para sistemine de
daha büyük bir istikrar fırsatı sunmaktadır.

Ekonomik parasal birliğin tarihsel gelişimi
 ROMA Ant.: Bretton Woods sisteminin istikrarın

sağlanması açısından yeterli olacağı
beklentisi, parasal politikalarda, sınırlı bir
diyalogun ötesinde bir yaklaşıma yer vermemelerine
neden olmuştur.

Ekonomik Parasal Birliğin Amacı nedir?
Roma Ant.
Üyelerin Ekonomi Politikası:
 Ödemeler dengesi sağlamaya
 Döviz kurlarında denge sağlamaya
 İç piyasada istikrar temin etmeye
 İstihdam artırmaya dönük olmalıdır.
(m.d.104)
 Ekonomi ve parasal politikaların uyumlaştırılması
(m.d. 2,3,6,103,109,145)
 üye ülkelerin ilgili kamu yönetimleri ve merkez bankaları

tarafından gerçekleştirilecektir.
(m.d. 105)

Ekonomik parasal birliğin tarihsel gelişimi
 Bretton Woods Sisteminin

Aksaması ile;
 1968-1969
 Fransız Frangı devalüe
edilirken Alman Markı da
değer kazanmıştır.
 Bu gelişme diğer para
birimlerinin istikrarını ve
Ortak Tarım Politikası
çerçevesinde belirlenen
ortak fiyat sistemini tehdit
etmeye başlamıştır.

Ekonomik parasal birliğin tarihsel gelişimi
1969 -Barre Raporu

 Rapor, üye ülkelerin ekonomi politikalarında daha
fazla işbirliğini ve daha yakın parasal işbirliğini
önermiştir. Öneri, bütünleşme sürecine kesin bir
ivme vermiştir

Ekonomik parasal birliğin tarihsel gelişimi
Aralık 1969’daki Lahey Zirvesinde

 Ekonomik ve Parasal Birlik, Avrupa

entegrasyonunun resmi hedefi
gelmiştir.
 Dönemin Luksemburg
Başbakanı Pierre Werner
başkanlığında oluşturulan yüksek
düzeydeki bir gruba, Ekonomik ve
Parasal Birlik Hedefinin 1980 yılına
kadar nasıl gerçekleştirilebileceğine
ilişkin bir Rapor hazırlama görevi
verilmiştir.

Ekonomik parasal birliğin tarihsel gelişimi
Ekim 1970 - Werner Grubu Raporu
 Rapor, tam bir ekonomik ve parasal birliğin, üç aşamalı
bir plan dahilinde 10 yıl içinde gerçekleştirilmesini
tasarlamıştır.
 Nihai hedef, sermayenin dolaşımının liberalleştirilmesi,
döviz kurlarının bir daha geri dönülemeyecek biçimde
sabitlenmesi ve tek bir paranın ulusal paraların yerini
almasının sağlanması olarak öngörülmüştür.
 Rapor ayrıca, ekonomi politikalarının koordinasyonunun
güçlendirilmesi ve ulusal bütçe politikaları konusunda
temel ilkelerin belirlenmesini tavsiye etmiştir.

Ekonomik parasal birliğin tarihsel gelişimi
 Ağustos 1971 - Bretton Woods sisteminin çöküşü ve

ABD Hükümetinin doları dalgalanmaya bırakma
kararı, ciddi bir istikrarsızlık dalgası oluşturmuştur.

Ekonomik parasal birliğin tarihsel gelişimi
 Mart 1972 - üye devletler, “tüneldeki yılan”

kavramını yaratarak parasal bütünleşme
girişimlerine taze bir ivme kazandırmışlardır.
“Tüneldeki yılan” mekanizması, ulusal paraların
ABD doları karşısında dar bir marj içinde (tünel)
dalgalanmasını (yılan) öngörmektedir.

 Dalgalanma yılanı, dalgalanma marjı ise tüneli

oluşturmaktadır.

Ekonomik parasal birliğin tarihsel gelişimi
 1973 - petrol kriziyle birlikte, dolardaki zayıflık ve

üye devletlerin ekonomi politikaları arasındaki
farklılık nedeniyle, iki yıldan daha kısa bir süre
içinde, “yılan” uygulaması üyelerinin çoğunu
kaybetmiş ve sonuçta, Almanya, Benelux ülkeleri ve

Danimarka’nın yer aldığı bir “Mark” alanına
indirgenmiştir.

Ekonomik parasal birliğin tarihsel gelişimi
 1979 - Fransa ve Almanya’nın teşvikiyle, parasal

istikrar alanı oluşturma çabaları yenilenmiş ve bir
“Avrupa Para Sistemi” kurulmuştur.

 F. Almanya, Fransa, İtalya, Hollanda, Belçika,

Lüksemburg, İrlanda ve Danimarka

Ekonomik parasal birliğin tarihsel gelişimi
 Avrupa Para Sistemi’nin temel amacı,

-ECU (european curency unit-avrupa para birimi)
-DKM ( döviz kuru mekanizması) .
 Sistemin özü, “sabit fakat ayarlanabilir” döviz
kurlarıdır.

 ECU merkezi kur kabul edilerek diğer üye ülkelerin
paraları belirlenmektedir. Üye ülkelerin dalgalanma
marjları % 2.25’dir.İngiliz Sterlini, Portekiz
Escudosu ve İspanya Pasetası %6 ayrıcalıklı olarak
dalgalanabilmektedir.

Ekonomik parasal birliğin tarihsel gelişimi
1988 yılı Haziran ayında, Hannover Avrupa Zirvesi,
Ekonomik ve parasal birlik konusunu incelemek
üzere, Avrupa Komisyonu Başkanı Jacques Delors
başkanlığında bir komite oluşturmuştur.
Komitenin 1989 yılı Nisan ayında sunduğu raporda,
 “Ekonomik politikalarda daha fazla koordinasyon,
 Ulusal bütçe açıklarının büyüklüğü ve finansmanı
 Birliğin para politikasından sorumlu yeni ve
tamamen bağımsız bir kurum ,” dan oluşan üç
ihtiyacı vurgulamıştır.

Ekonomik parasal birliğin tarihsel gelişimi
 1989 Haziranındaki Madrid Zirvesinde, Ekonomik ve

Parasal Birliğin ilk aşamasının başlatılması
kararlaştırılmıştır.
 Aralık 1989 Strazburg Zirvesinde, ekonomik ve parasal
birlik için Antlaşmada yapılması gereken değişiklikleri
belirlemek üzere bir hükümetler arası konferansın
başlatılması kararlaştırılmıştır.
 Aralık 1990 Roma Zirvesinde açıklanan Hükümetler
arası Konferansın çalışmaları, Aralık 1991 Maastricht
Zirvesinde benimsenerek 7 Şubat 1992 tarihinde
imzalanan Avrupa Birliği Antlaşmasını ortaya
çıkarmıştır.

Ekonomik parasal birliğin tarihsel gelişimi
1991 Maastricht zirvesinde EPB nin 3 aşamada
gerçekleştirileceği belirtilmiştir.
 1. aşama;topluluk üyeleri APS nin döviz kuru

mekanizmasına dahil olması zorunlu kılındı

 2.aşama;avrupa para enstitüsünün kurulmasıyla 1

ocak 1994 te gerçekleşti.

 3.aşama ise;maastricht kriterlerini yerine getirme.

Ekonomik parasal birliğin tarihsel gelişimi
 Toplulukta en düşük enflasyona sahip (en iyi performans







gösteren) üç ülkenin yıllık enflasyon oranları ortalaması ile,
ilgili üye ülke enflasyon oranı arasındaki fark 1,5 puanı
geçmemelidir.
Üye ülke devlet borçlarının GSYİH’sına oranı %60’ı
geçmemelidir.
Üye ülke bütçe açığının GSYİH’sına oranı %3’ü
geçmemelidir.
Herhangi bir üye ülkede uygulanan uzun vadeli faiz
oranları 12 aylık dönem itibariyle, fiyat istikrarı alanında en
iyi performans gösteren 3 ülkenin faiz oranını 2 puandan
fazla aşmayacaktır.
Son 2 yıl itibariyle üye ülke parası diğer bir üye ülke parası
karşısında devalüe edilmiş olmamalıdır.

Ekonomik parasal birliğin tarihsel gelişimi
AB Merkez Bankası;
 Ana sorumluluğu fiyatların
mümkün olduğunca az
artmasını sağlamak ki bu da
fiyat istikrarın idamesidir ve
para politikasını sürdürmektir.
 AMB resmen 1 Haziran 1998
tarihinde kurulmuştur ve
katılımcı ülkelerin para
birimlerinin euro'ya karşı geri
döndürülemez biçimde tespit
edildiği 1 Ocak 1999 tarihinden
bu yana faaliyetlerini
sürdürmektedir.

Ekonomik parasal birliğin tarihsel gelişimi
 1 Ocak 1999 tarihi itibariyle 11 ülkenin gerekli kriterleri

sağladığına karar vermiştir. Bu ülkeler: Belçika, Almanya,
İspanya, Fransa, İrlanda, İtalya, Luksemburg, Hollanda,
Avusturya, Portekiz ve Finlandiya.
 Kalan 4 lüden İngiltere ve Danimarka EPB nin dışında
kalmayı seçmişlerdi.Yunanistan zaten hiçbir koşulu
sağlamıyordu.İsveç ise istese kriterleri sağlayabilyordu ama
dışında kalmayı seçti.

Ekonomik parasal birliğin tarihsel gelişimi
Para birimi avro olan ülkeler
 1. Almanya 2. Andorra 3. Avusturya
 4. Belçika 5. Estonya 6. Finlandiya
 7. Fransa 8. Hollanda 9. İrlanda
 10. İspanya 11. İtalya 12. Karadağ
 13. Kıbrıs Cumhuriyeti 14. Kosova
 15. Lüksemburg 16. Malta 17. Monako
 18. Portekiz 19. San Marino 20. Slovakya
 21. Slovenya 22. Vatikan 23. Yunanistan

Ekonomik parasal birliğin tarihsel gelişimi
 AB üyesi olan ülkelerden

yedisi, Litvanya, Letonya, Çek
Cumhuriyeti, Polonya, Macaristan, Bulgaristan ve Ro
manya da halen kendi para birimlerini
kullanmaktadırlar.
 Ancak bu ülkeler avro kullanmama istisnasına sahip
değildir. Bu yüzden bu yedi üye ülke 2015 yılından
itibaren avro kullanmaya başlamaları
beklenmektedir.

Beklentiler
Siyasi beklentilerde söz konusudur;
 Helmut Kohl(alman),François Mitterand (fransız)
ve Jacques Delors (avrupa komisyonu)
başkanları;EPB yi avrupalıları daha fazla
yakınlaştırıcı ve devletler üstü kurumları
güçlendirici bir araç olarak görmüştür.Ekonomik
beklentiler ikinci plandadır.

Beklentiler
Siyasi beklentilerde söz konusudur;

 Euro avrupa tek pazarını güçlendirici ve genişletici bir araçtır.
 Ulusal paralar arasındaki kur dalgalanmalarını-kambiyo riski




ortadan kaldırır.
Euro zone da yapılacak yatırımları özendirir.
Tek para kullanımı,ekonomileri birbirine yakınlaştırıp konjüktör
uyuşmazsızlığının kısa dönemli sakıncalarını yok eder.
Euro zone içindeki seyahatleri ve sınır ötesi finansal işlemleri
kolaylaştırır.
Taraf ülkeler eskisine göre daha az döviz rezervi tutmalarını
mümkün kılar.Üye ülkeler,döviz rezervlerini AMB ye devredip
gerektiğinde kullanabilecektir.buda rezerv kullanımının
alternatif maliyetini azaltacaktır

EPB ve TÜRKİYE
 Türkiye ve diğer aday Ülkeler mevzuatlarını AB'yi









oluşturan bütün yasal belgeler, politikalar, yasal
çerçeveler ve kurumsal yapılardan oluşan ve "acquis
communautaire" olarak adlandırılan mevzuatla uyumlu
hale getirmek zorundadırlar.
Euro'nun Konvertibl Dövizler Listesine alınması,
Zorunlu Döviz ve Efektif Devirleri ve Satışları,
Mevduat munzam karşılıkları,
Umumi disponibilite,
Döviz pozisyonu oranı,
Kredi Mektuplu döviz tevdiat ve süper döviz hesaplarına
ilişkin düzenlemelere ilişkin düzenlemeler gibi.

EPB ve TÜRKİYE
 Türkiye’ye Açısından;

 Risk priminde yaşanan düşüşün etkisi

 Euro Alanı’ndaki devresel hareketlerin etkisi
 Fiyat istikrarının sağlanmasının etkisi

 Dinamik ve rekabetçi bir pazarın ortaya çıkacak

olmasının etkisi
 Sıkı maliye politikaları AB içi ticaretin gelişmesinin
etkisi neler olabilir?