S KOM 0902015 Table of Content
DAFTAR ISI
Halaman
ABSTRAK ............................................................................................................... i
KATA PENGANTAR ........................................................................................... iii
UCAPAN TERIMA KASIH .................................................................................. iv
DAFTAR ISI .......................................................................................................... vi
DAFTAR TABEL .................................................................................................. ix
DAFTAR GAMBAR .............................................................................................. x
DAFTAR LAMPIRAN .......................................................................................... xi
BAB I PENDAHULUAN ....................................................................................... 1
1.1
Latar Belakang Masalah ........................................................................... 1
1.2
Rumusan Masalah .................................................................................... 4
1.3
Batasan Masalah ....................................................................................... 5
1.4
Tujuan Penelitian ...................................................................................... 5
1.5
Manfaat Penelitian .................................................................................... 5
1.6
Definisi Operasional ................................................................................. 6
1.7
Sistematika Penulisan ............................................................................... 7
1.8
Hipotesis ................................................................................................... 8
BAB II LANDASAN TEORI ................................................................................. 9
2.1
Pengertian Pemahaman Konsep ............................................................... 9
2.2
Model Explicit Instruction...................................................................... 12
2.3
Multimedia Interaktif ............................................................................. 19
2.4
Teknologi informasi dan komunikasi ..................................................... 22
BAB III METODOLOGI PENELITIAN.............................................................. 27
3.1
Metode Penelitian ................................................................................... 27
Adi Supardi, 2015
MODEL EXPLICIT INSTRUCTION UNTUK MENINGKATKAN PEMAHAMAN KONSEP SISWA
BERBANTUAN MULTIMEDIA INTERAKTIF PADA PELAJARAN TIK
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
3.2
Populasi dan Sampel .............................................................................. 28
3.2.1
Populasi ........................................................................................... 28
3.2.2
Sampel ............................................................................................. 28
3.3
Variabel Penelitian ................................................................................. 28
3.3.1
Variabel bebas (Indepedent Variable) ............................................ 29
3.3.2
Variabel terikat (Dependent Variable) ............................................ 29
3.4
Prosedur Penelitian ................................................................................. 29
3.4.1
Tahap Persiapan .............................................................................. 29
3.4.2
Tahap Pelaksanaan .......................................................................... 30
3.4.3
Tahap Analisis Data ........................................................................ 30
3.5
Instrumen Penelitian ............................................................................... 32
3.5.1
Penyusunan Instrumen Penelitian ................................................... 32
a.
Tes .......................................................................................................... 32
b.
Observasi ................................................................................................ 32
c.
Angket .................................................................................................... 32
d.
Multimedia interaktif .............................................................................. 33
3.5.2 Pengujian instrumen penelitian .............................................................. 33
a.
Uji Validitas soal .................................................................................... 34
b.
Reliabilitas .............................................................................................. 34
c.
Tingkat kesukaran .................................................................................. 36
d.
Uji daya pembeda ................................................................................... 36
3.5.3 Data dan teknik pengumpulan data ........................................................ 37
3.5.4 Analisis dan teknik pengolahan data ...................................................... 38
1.
Analisis Data Kuantitatif ........................................................................ 38
2.
Analisis Data Kualitatif .......................................................................... 41
BAB IV HASIL PENELITIAN DAN PEMBAHASAN ...................................... 45
Adi Supardi, 2015
MODEL EXPLICIT INSTRUCTION UNTUK MENINGKATKAN PEMAHAMAN KONSEP SISWA
BERBANTUAN MULTIMEDIA INTERAKTIF PADA PELAJARAN TIK
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
4.1
Tahap Persiapan Penelitian..................................................................... 45
4.1.1
Studi Pendahuluan........................................................................... 45
4.1.2
Penyusunan Instrumen Penelitian ................................................... 45
4.1.3
Judgemen Instrumen Penelitian ...................................................... 50
4.1.4
Uji Coba Instrumen Penelitian ........................................................ 50
4.1.5
Analisis Hasil Uji Coba Instrumen ................................................. 50
4.2
Tahap Pelaksanaan Penilitian ................................................................. 53
4.3
Tahap Analisis Data Hasil Penelitian ..................................................... 56
4.4
Pembahasan Hasil Penelitian .................................................................. 69
BAB V KESIMPULAN DAN SARAN ................................................................ 71
5.1
Kesimpulan ............................................................................................. 71
5.2
Saran ....................................................................................................... 71
DAFTAR PUSTAKA ........................................................................................... 73
Adi Supardi, 2015
MODEL EXPLICIT INSTRUCTION UNTUK MENINGKATKAN PEMAHAMAN KONSEP SISWA
BERBANTUAN MULTIMEDIA INTERAKTIF PADA PELAJARAN TIK
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
DAFTAR TABEL
Tabel 2. 1Tahapan Model Explicit Instruction ..................................................... 14
Tabel 3. 1 Kriteria-kriteria Koefisen Korelasi ...................................................... 34
Tabel 3. 2 Klasifikasi Reliabilitas ......................................................................... 36
Tabel 3. 3 Klasifikasi Indeks Kesukaran............................................................... 37
Tabel 3. 4 Klasifikasi Indeks Keskaran................................................................. 38
Tabel 3. 5 Interpretasi Indeks Gain Ternormalisasi .............................................. 41
Tabel 3. 6 Kategori Jawaban Angket .................................................................... 42
Tabel 3. 7 Rata-rata Skor Jawaban Angket ........................................................... 43
Tabel 3. 8 Kisi-kisi Angket ................................................................................... 43
Tabel 4. 1 Hasil Uji Coba Instrumen .................................................................... 52
Tabel 4. 2 Data Pretes ........................................................................................... 56
Tabel 4. 3 Data Postes ........................................................................................... 61
Tabel 4. 4 Hasil Perhitugan Uji Normalitas .......................................................... 62
Tabel 4. 5 Hasil Perhitungan Gain Ternormalisasi ............................................... 63
Tabel 4. 6 Detail Hasil Perhitungan Gain Ternormalisasi .................................... 64
Tabel 4. 7 Data Hasil Angket ................................................................................ 65
Tabel 4. 8 Hasil Observasi .................................................................................... 67
Adi Supardi, 2015
MODEL EXPLICIT INSTRUCTION UNTUK MENINGKATKAN PEMAHAMAN KONSEP SISWA
BERBANTUAN MULTIMEDIA INTERAKTIF PADA PELAJARAN TIK
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
DAFTAR GAMBAR
Gambar 3. 1 Desain Penelitian .............................................................................. 27
Gambar 3. 2 Variabel Penelitian ........................................................................... 29
Gambar 3. 3 Tahapan Penelitian ........................................................................... 31
Gambar 4. 1 Grafik Pretes..................................................................................... 57
Gambar 4. 2 Grafik Postes .................................................................................... 61
Gambar 4. 3 Grafik Angket ................................................................................... 66
Adi Supardi, 2015
MODEL EXPLICIT INSTRUCTION UNTUK MENINGKATKAN PEMAHAMAN KONSEP SISWA
BERBANTUAN MULTIMEDIA INTERAKTIF PADA PELAJARAN TIK
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
DAFTAR LAMPIRAN
Halaman
Lampiran A Multimedia .............................................................................................. 76
A.1 Flowchart .............................................................................................................. 77
A.2 Storyboard ............................................................................................................ 78
A.3 Interface Multimedia ............................................................................................ 88
Lampiran B Instrumen Penelitian ............................................................................... 91
B.1 Silabus .................................................................................................................. 92
B.2 Judgemen Soal ...................................................................................................... 98
B.3 Kisi-kisi Soal ...................................................................................................... 109
B.4 Kisi-kisi Angket .................................................................................................. 119
B.5 Lembar Judgemen Multimedia ........................................................................... 121
B.6 Lembar Observasi ............................................................................................... 129
B.7 Soal Pretes .......................................................................................................... 135
B.8 Soal Postes .......................................................................................................... 141
B.9 RPP Pertemuan 1 ................................................................................................ 147
B.10 RPP Pertemuan 2 .............................................................................................. 164
B.11 RPP Pertemuan 3 .............................................................................................. 182
Lampiran C Hasil Uji Instrumen ............................................................................... 198
C.1 Uji Validitas ........................................................................................................ 199
C.2 Uji Reliabilitas .................................................................................................... 201
C.3 Uji Tingkat Kesukaran ........................................................................................ 202
C.4 Uji Daya Pembeda .............................................................................................. 202
Lampiran D Analisis Hasil Penelitian ....................................................................... 205
D.1 Data Pretes .......................................................................................................... 206
D.2 Data Postes ......................................................................................................... 207
Adi Supardi, 2015
MODEL EXPLICIT INSTRUCTION UNTUK MENINGKATKAN PEMAHAMAN KONSEP SISWA
BERBANTUAN MULTIMEDIA INTERAKTIF PADA PELAJARAN TIK
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
D.3 Data Uji Normalitas ............................................................................................ 208
D.4 Data Uji Hipotesis .............................................................................................. 210
D.5 Data Uji Gain ...................................................................................................... 211
D.6 Data Analisis Angket .......................................................................................... 212
Lampiran E Jawaban Siswa dan Hasil Penelitian ..................................................... 214
E.1 Jawaban Siswa Hasil Uji Instrument .................................................................. 215
E.2 Jawaban Hasil Pretes Siswa ................................................................................ 223
E.3 Jawaban Hasil Pembelajaran Siswa .................................................................... 224
E.4 Jawaban Hasil Postes Siswa ............................................................................... 230
E.5 Jawaban Angket Siswa ....................................................................................... 237
Lampiran F Dokumentasi .......................................................................................... 238
F.1 Surat Izin Penelitian ............................................................................................ 239
F.2 Surat Balasan Penelitian ...................................................................................... 240
F.3 Dokumentasi ....................................................................................................... 241
Adi Supardi, 2015
MODEL EXPLICIT INSTRUCTION UNTUK MENINGKATKAN PEMAHAMAN KONSEP SISWA
BERBANTUAN MULTIMEDIA INTERAKTIF PADA PELAJARAN TIK
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
Halaman
ABSTRAK ............................................................................................................... i
KATA PENGANTAR ........................................................................................... iii
UCAPAN TERIMA KASIH .................................................................................. iv
DAFTAR ISI .......................................................................................................... vi
DAFTAR TABEL .................................................................................................. ix
DAFTAR GAMBAR .............................................................................................. x
DAFTAR LAMPIRAN .......................................................................................... xi
BAB I PENDAHULUAN ....................................................................................... 1
1.1
Latar Belakang Masalah ........................................................................... 1
1.2
Rumusan Masalah .................................................................................... 4
1.3
Batasan Masalah ....................................................................................... 5
1.4
Tujuan Penelitian ...................................................................................... 5
1.5
Manfaat Penelitian .................................................................................... 5
1.6
Definisi Operasional ................................................................................. 6
1.7
Sistematika Penulisan ............................................................................... 7
1.8
Hipotesis ................................................................................................... 8
BAB II LANDASAN TEORI ................................................................................. 9
2.1
Pengertian Pemahaman Konsep ............................................................... 9
2.2
Model Explicit Instruction...................................................................... 12
2.3
Multimedia Interaktif ............................................................................. 19
2.4
Teknologi informasi dan komunikasi ..................................................... 22
BAB III METODOLOGI PENELITIAN.............................................................. 27
3.1
Metode Penelitian ................................................................................... 27
Adi Supardi, 2015
MODEL EXPLICIT INSTRUCTION UNTUK MENINGKATKAN PEMAHAMAN KONSEP SISWA
BERBANTUAN MULTIMEDIA INTERAKTIF PADA PELAJARAN TIK
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
3.2
Populasi dan Sampel .............................................................................. 28
3.2.1
Populasi ........................................................................................... 28
3.2.2
Sampel ............................................................................................. 28
3.3
Variabel Penelitian ................................................................................. 28
3.3.1
Variabel bebas (Indepedent Variable) ............................................ 29
3.3.2
Variabel terikat (Dependent Variable) ............................................ 29
3.4
Prosedur Penelitian ................................................................................. 29
3.4.1
Tahap Persiapan .............................................................................. 29
3.4.2
Tahap Pelaksanaan .......................................................................... 30
3.4.3
Tahap Analisis Data ........................................................................ 30
3.5
Instrumen Penelitian ............................................................................... 32
3.5.1
Penyusunan Instrumen Penelitian ................................................... 32
a.
Tes .......................................................................................................... 32
b.
Observasi ................................................................................................ 32
c.
Angket .................................................................................................... 32
d.
Multimedia interaktif .............................................................................. 33
3.5.2 Pengujian instrumen penelitian .............................................................. 33
a.
Uji Validitas soal .................................................................................... 34
b.
Reliabilitas .............................................................................................. 34
c.
Tingkat kesukaran .................................................................................. 36
d.
Uji daya pembeda ................................................................................... 36
3.5.3 Data dan teknik pengumpulan data ........................................................ 37
3.5.4 Analisis dan teknik pengolahan data ...................................................... 38
1.
Analisis Data Kuantitatif ........................................................................ 38
2.
Analisis Data Kualitatif .......................................................................... 41
BAB IV HASIL PENELITIAN DAN PEMBAHASAN ...................................... 45
Adi Supardi, 2015
MODEL EXPLICIT INSTRUCTION UNTUK MENINGKATKAN PEMAHAMAN KONSEP SISWA
BERBANTUAN MULTIMEDIA INTERAKTIF PADA PELAJARAN TIK
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
4.1
Tahap Persiapan Penelitian..................................................................... 45
4.1.1
Studi Pendahuluan........................................................................... 45
4.1.2
Penyusunan Instrumen Penelitian ................................................... 45
4.1.3
Judgemen Instrumen Penelitian ...................................................... 50
4.1.4
Uji Coba Instrumen Penelitian ........................................................ 50
4.1.5
Analisis Hasil Uji Coba Instrumen ................................................. 50
4.2
Tahap Pelaksanaan Penilitian ................................................................. 53
4.3
Tahap Analisis Data Hasil Penelitian ..................................................... 56
4.4
Pembahasan Hasil Penelitian .................................................................. 69
BAB V KESIMPULAN DAN SARAN ................................................................ 71
5.1
Kesimpulan ............................................................................................. 71
5.2
Saran ....................................................................................................... 71
DAFTAR PUSTAKA ........................................................................................... 73
Adi Supardi, 2015
MODEL EXPLICIT INSTRUCTION UNTUK MENINGKATKAN PEMAHAMAN KONSEP SISWA
BERBANTUAN MULTIMEDIA INTERAKTIF PADA PELAJARAN TIK
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
DAFTAR TABEL
Tabel 2. 1Tahapan Model Explicit Instruction ..................................................... 14
Tabel 3. 1 Kriteria-kriteria Koefisen Korelasi ...................................................... 34
Tabel 3. 2 Klasifikasi Reliabilitas ......................................................................... 36
Tabel 3. 3 Klasifikasi Indeks Kesukaran............................................................... 37
Tabel 3. 4 Klasifikasi Indeks Keskaran................................................................. 38
Tabel 3. 5 Interpretasi Indeks Gain Ternormalisasi .............................................. 41
Tabel 3. 6 Kategori Jawaban Angket .................................................................... 42
Tabel 3. 7 Rata-rata Skor Jawaban Angket ........................................................... 43
Tabel 3. 8 Kisi-kisi Angket ................................................................................... 43
Tabel 4. 1 Hasil Uji Coba Instrumen .................................................................... 52
Tabel 4. 2 Data Pretes ........................................................................................... 56
Tabel 4. 3 Data Postes ........................................................................................... 61
Tabel 4. 4 Hasil Perhitugan Uji Normalitas .......................................................... 62
Tabel 4. 5 Hasil Perhitungan Gain Ternormalisasi ............................................... 63
Tabel 4. 6 Detail Hasil Perhitungan Gain Ternormalisasi .................................... 64
Tabel 4. 7 Data Hasil Angket ................................................................................ 65
Tabel 4. 8 Hasil Observasi .................................................................................... 67
Adi Supardi, 2015
MODEL EXPLICIT INSTRUCTION UNTUK MENINGKATKAN PEMAHAMAN KONSEP SISWA
BERBANTUAN MULTIMEDIA INTERAKTIF PADA PELAJARAN TIK
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
DAFTAR GAMBAR
Gambar 3. 1 Desain Penelitian .............................................................................. 27
Gambar 3. 2 Variabel Penelitian ........................................................................... 29
Gambar 3. 3 Tahapan Penelitian ........................................................................... 31
Gambar 4. 1 Grafik Pretes..................................................................................... 57
Gambar 4. 2 Grafik Postes .................................................................................... 61
Gambar 4. 3 Grafik Angket ................................................................................... 66
Adi Supardi, 2015
MODEL EXPLICIT INSTRUCTION UNTUK MENINGKATKAN PEMAHAMAN KONSEP SISWA
BERBANTUAN MULTIMEDIA INTERAKTIF PADA PELAJARAN TIK
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
DAFTAR LAMPIRAN
Halaman
Lampiran A Multimedia .............................................................................................. 76
A.1 Flowchart .............................................................................................................. 77
A.2 Storyboard ............................................................................................................ 78
A.3 Interface Multimedia ............................................................................................ 88
Lampiran B Instrumen Penelitian ............................................................................... 91
B.1 Silabus .................................................................................................................. 92
B.2 Judgemen Soal ...................................................................................................... 98
B.3 Kisi-kisi Soal ...................................................................................................... 109
B.4 Kisi-kisi Angket .................................................................................................. 119
B.5 Lembar Judgemen Multimedia ........................................................................... 121
B.6 Lembar Observasi ............................................................................................... 129
B.7 Soal Pretes .......................................................................................................... 135
B.8 Soal Postes .......................................................................................................... 141
B.9 RPP Pertemuan 1 ................................................................................................ 147
B.10 RPP Pertemuan 2 .............................................................................................. 164
B.11 RPP Pertemuan 3 .............................................................................................. 182
Lampiran C Hasil Uji Instrumen ............................................................................... 198
C.1 Uji Validitas ........................................................................................................ 199
C.2 Uji Reliabilitas .................................................................................................... 201
C.3 Uji Tingkat Kesukaran ........................................................................................ 202
C.4 Uji Daya Pembeda .............................................................................................. 202
Lampiran D Analisis Hasil Penelitian ....................................................................... 205
D.1 Data Pretes .......................................................................................................... 206
D.2 Data Postes ......................................................................................................... 207
Adi Supardi, 2015
MODEL EXPLICIT INSTRUCTION UNTUK MENINGKATKAN PEMAHAMAN KONSEP SISWA
BERBANTUAN MULTIMEDIA INTERAKTIF PADA PELAJARAN TIK
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
D.3 Data Uji Normalitas ............................................................................................ 208
D.4 Data Uji Hipotesis .............................................................................................. 210
D.5 Data Uji Gain ...................................................................................................... 211
D.6 Data Analisis Angket .......................................................................................... 212
Lampiran E Jawaban Siswa dan Hasil Penelitian ..................................................... 214
E.1 Jawaban Siswa Hasil Uji Instrument .................................................................. 215
E.2 Jawaban Hasil Pretes Siswa ................................................................................ 223
E.3 Jawaban Hasil Pembelajaran Siswa .................................................................... 224
E.4 Jawaban Hasil Postes Siswa ............................................................................... 230
E.5 Jawaban Angket Siswa ....................................................................................... 237
Lampiran F Dokumentasi .......................................................................................... 238
F.1 Surat Izin Penelitian ............................................................................................ 239
F.2 Surat Balasan Penelitian ...................................................................................... 240
F.3 Dokumentasi ....................................................................................................... 241
Adi Supardi, 2015
MODEL EXPLICIT INSTRUCTION UNTUK MENINGKATKAN PEMAHAMAN KONSEP SISWA
BERBANTUAN MULTIMEDIA INTERAKTIF PADA PELAJARAN TIK
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu